EM RE-INTEGRATIE BETREFT:
WEBSITE INTERVENTIESNAARWERK.NL
‘EM Re-integratie’ .
Diversiteit werkt! Maatwerkoplossingen op het gebied van re-integratie. van niet-westerse allochtonen.
Datum beoordeling panel: Datum eerste herziening: Datum tweede herziening:
www.interventiesnaarwerk.nl
[08-09-2009] [dd-mm-jjjj] / nvt [dd-mm-jjjj] / nvt
1
Inhoudsopgave 1
Beschrijving van de interventie ....................................................................................................... 3 1.1 Toelichting op de naam van de interventie............................................................................. 3 1.2 Doel van de interventie .......................................................................................................... 3 1.3 Doelgroep van de interventie ................................................................................................. 4 1.4 Omschrijving van de interventie ............................................................................................ 5 1.4.1 Methodiek 5 1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse 7 1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak 9 1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging 12 1.5 Beschrijving onderzoek naar effectiviteit............................................................................. 13 1.6 Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit ......................................................... 16 1.7 Overige voorwaarden voor toepassing ................................................................................. 17 1.8 Overige informatie ............................................................................................................... 17
www.interventiesnaarwerk.nl
2
1
Beschrijving van de interventie
1.1
Toelichting op de naam van de interventie
EM Re-integratie EM Reïntegratie is een organisatie die is ontstaan uit idealistische overwegingen en een streven naar betere dienstverlening voor arbeidsmarktproblematiek & personeelsmanagement voor met name niet westerse allochtonen. EM Reïntegratie hanteert geen standaardmethodiek maar beschikt over professionals die de cultuurproblemen van de cliënt van binnenuit kennen en zelf stappen hebben weten te zetten. Ook heeft zij ‘op maat programma’s’ ontwikkeld waarin, naast een algemene toegesneden ‘klantbenadering’ combinaties van methodieken modulair kunnen worden ingezet. Het additionele productaanbod bestaat uit een divers scala van maatwerkinstrumenten. Deze instrumenten worden alleen ingezet als dit noodzakelijk is voor het behalen van het uiteindelijke doel: het duurzaam reïntegreren van betrokken cliënten. Kenmerkende elementen van EM Reintegratie zijn: De door eigen ervaringen gevormde deskundigheid van de medewerkers. Individuele werkwijze waarin meer op de persoonlijke benadering wordt gefocust. Full service reïntegratiedienstverlening en modulaire inzetbaarheid diensten. Het werken via een meersporen model EM-Reïntegratie / Stichting Traject-Bemiddeling Allochtonen en Joblinks uitzendbureau BV Samenwerkingspartnerschap voor de projecten en korte communicatielijnen. Een beter begrip van cultuurspecifieke problematiek van allochtonen dankzij beheersing van de moedertaal en van binnenuit bekend zijn met de waarden van de Islam. Het beschikken over een netwerk van specialisten op allochtonengebied. Het vormen van een vertrouwenspartner voor de doelgroep allochtonen. Het vormen van een brugfunctie naar werknemers, werkgevers en opdrachtgever. EM Reïntegratie maakt deel uit van een integraal samenwerkingsverband, bestaande uit Joblinks Personeelsdiensten BV, de Stichting Trajectbemiddeling Allochtonen.
1.2
Doel van de interventie
Kwalitatieve projectdoelen 1. Het bevorderen van zelfredzaamheid op de arbeidsmarkt. 2. De cliënten begeleiden en bemiddelen naar duurzame arbeid 3. Voortijdige uitval voorkomen door intensieve nazorg Kwantitatieve resultaten: 40 % van de klanten stroomt uit na einde traject naar werk N.B. UWV verwacht dat re-integratiebedrijven bij deze IRO’s een plaatsingspercentage van 20% bij de zeer moeilijk plaatsbaren en een plaatsingspercentage van 50% bij niet zeer moeilijk plaatsbaren kunne behalen. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelen van de interventie?
www.interventiesnaarwerk.nl
Ja X
Nee
3
Toets Theoretisch Effectief Zijn er expliciete doelen geformuleerd?
1.3
Ja X
Nee
Doelgroep van de interventie
Voor wie is de interventie bedoeld? Niet-westerse allochtonen, met relatief weinig taalbeheersing, die een andere mentaliteit dan de doorsnee Nederlandse hebben en die weinig kennis hebben van de Nederlandse mentaliteit. Prevalentie en spreiding Iedere gemeente in Nederland heeft deze groep in haar WWB-bestand. Vooral in de grote steden is deze groep relatief fors en in specifieke wijken geconcentreerd. Van deze groep wordt vaak gedacht dat deze moeilijk te bewegen is. Vaak worden cliënten hieruit gezien als onbemiddelbaar. Indicatiecriteria niet-westerse allochtonen relatief weinig taalbeheersing een andere mentaliteit dan de doorsnee Nederlandse weinig kennis van de Nederlandse mentaliteit. geen of weinig kennis van de Nederlandse wetgeving. schuldenproblematiek. problemen rondom verblijfsvergunning. psychische problemen. maatschappelijke isolatie of problemen in de thuissituatie. traditioneel denken, dus denken in onmogelijkheden i.p.v. mogelijkheden. onvoldoende assertiviteit. remigratiewensen. Contra-indicatiecriteria ingewikkelde psychische en/of grote gedragsproblemen verslaafden
Toets beschikbare informatie t.b.v. beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelgroep van de interventie?
Ja X
Nee
Toets Theoretisch Effectief Bevat de documentatie een definitie van de doelgroep met demografische kenmerken en/of aard van de problematiek?
Ja X
Nee
www.interventiesnaarwerk.nl
4
1.4
Omschrijving van de interventie
1.4.1 Methodiek
De aanpak
De aanpak is vanuit de praktijk ontwikkeld en aangepast aan de behoefte van de allochtone niet-westerse kandidaat. EM Reïntegratie hanteert geen standaardmethodiek maar heeft ‘op maat programma’s’ ontwikkeld waarin, naast een algemene toegesneden ‘klantbenadering’ combinaties van methodieken modulair kunnen worden ingezet. Uitgangspunt vormt het ‘op maat programma’ waarbij wordt uitgegaan van de uniekheid van iedere kandidaat. De persoonlijke benadering speelt hierbij een sleutelrol. Dit betekent dat het opbouwen van een vertrouwensband in een traject centraal staat. Eerst worden de specifieke problemen die een traject kunnen belemmeren in kaart gebracht, vervolgens wordt het meest kansrijke op maat gesneden programma ingezet. Daarbij wordt gefocussed op het overtuigen van mensen en juist niet op het aanleren van nieuw gedrag. Ook de moeilijkst te bereiken allochtone doelgroepen worden relatief gemakkelijk benaderd dankzij beheersing van de moedertaal, het beter begrip van de persoonlijke omstandigheden en specifieke culturele achtergrond van onze professionals. Het additionele productaanbod bestaat uit een divers scala van maatwerkinstrumenten. Deze instrumenten worden alleen ingezet als dit noodzakelijk is voor het behalen van het uiteindelijke doel: het duurzaam reïntegreren van betrokken cliënten.
Het werkproces 1. Diagnose Gedegen diagnosevorming voor het te volgen reïntegratietraject waarbij het inventariseren van mogelijkheden / belemmeringen m.b.t. arbeid en het maken van afspraken over te bepalen doelstellingen centraal staat. Een eerste kennismaking met de kandidaat, waarbij middels een gestructureerd interview zowel positieve als negatieve aspecten van de kandidaat bevraagd worden. Van zowel de kandidaat als de consulent wordt openheid en helderheid verwacht om het vereiste commitment te bereiken. Er wordt gewerkt op basis van vertrouwelijkheid. De kandidaat wordt geïnformeerd over zijn traject en krijgt alle gelegenheid om zijn verhaal te doen. Er wordt tevens gebruik gemaakt van assessment-vragenlijsten welke later als leidraad voor gesprekken kunnen dienen. Uitgangspunt is het vormen van een vertrouwensrelatie met de kandidaat en het versterken van motivatie voor deelname door overtuiging. Na akkoord van de opdrachtgever kan het persoonlijk traject de kandidaat van start gaan op basis van deze analyse. Gebruikte methoden bij diagnose: Dossierscreening Quickscan & CV check Assessment-vragenlijsten Loopbaan-evaluatie STARR-vragengesprek SMART formulering Persoonlijk profielanalyse (PPA)
www.interventiesnaarwerk.nl
5
2. Beroepenoriëntatie Het formuleren van een wensberoep passend bij de mogelijkheden van de cliënt. Een cliënt zoekt vaak antwoord op vragen als: Wie ben ik? Wat kan ik? Wat wil ik? Waar moet ik het zoeken? Hoe kom ik aan die droombaan? Wat heb ik daarvoor nodig? enz. Daarvoor is nodig dat de cliënt eerst kritisch naar zichzelf kijkt en gaat reflecteren. Deze zelfreflectie vergt van de cliënt veel inzet en reële kijk op zichzelf. Essentieel daarbij is de objectieve feedback door onze adviseur. De ervaring leert dat dit voor een cliënt een uitstekende methode is om zichzelf te leren kennen en doelen m.b.t. werk te bepalen. In de beroepenoriëntatie gaat de cliënt actief / creatief nadenken en loopbaanassessements uitvoeren om te komen tot een wensberoep. Belangrijk is de persoonlijke ondersteuning bij die zoektocht om uiteindelijk te komen tot een beroep dat bij de cliënt past. De adviseur legt verbanden met de capaciteiten, mogelijkheden, competenties, en persoonlijke waarden van je cliënt en houdt daarbij ook rekening met het perspectief op de lokale arbeidsmarkt. In een matrixmodel worden Willen / Kunnen en het perspectief op de Arbeidsmarkt tegen elkaar afgewogen. Alternatieve beroepen worden geformuleerd voor het geval dat het wensberoep niet haalbaar of realistisch blijkt. Gebruikte methodieken bij beroepenoriëntatie: Assessment-programma Quickscan / CV check Loopbaan-evaluatie STARR-vragengesprek Huiswerkopdrachten 360 graden feedback SMART formulering Job marketing strategie 3. Training vaardigheden Het trainen van de cliënt in het opstellen van sollicitatiebrieven en c.v. De cliënt wordt stap voor stap voorbereid op het zelfstandig uitvoeren van sollicitatieactiviteiten. Daarnaast worden vaardigheden aangeleerd die betrekking hebben op de persoonlijke effectiviteit van de deelnemer. Zo worden er basisvaardigheden timemanagement, assertiviteit en presentatievaardigheden aangeleerd, omgaan met teleurstelling, minderwaardigheids / discriminatie gevoelens. Daarmee wordt tevens gewerkt aan de zelfredzaamheid op de arbeidsmarkt. Tevens leren kandidaten omgaan met afwijzing en wordt hun weerbaarheid bevorderd. Er wordt gewerkt met een stappenplan dat modulair is opgebouwd en als zodanig ingezet wordt, naar de behoefte en de verschillende niveaus van de kandidaat. De methodes zijn ontwikkeld vanuit het ervaringsleren en vooral praktisch van opzet. Deze zijn soms confronterend en vergen veel persoonlijke investering van de cliënt. Ten slotte leren kandidaten zichzelf presenteren aan potentiële werkgevers. In training gebruikte methodieken: Bepalen doelstelling Zelfanalyse sterkte / zwakte Vacatureanalyse Schrijven sollicitatiebrief Opbouw Curriculum Vitae Instructie (interculturele) communicatieve vaardigheden
www.interventiesnaarwerk.nl
6
Oefenen telefoongesprek Zoek- en sollicitatiehouding Rollenspel Sollicitatie-instructie (inhoud/proces/organisatie) Omgaan met discriminatie en afwijzing
4. Bemiddelen en nazorg Stap voor stap wordt de cliënt begeleid in het proces van reïntegratie. Begeleiding en inzet van instrumenten worden op de persoon afgestemd waardoor de kans op een aanstelling in een vaste baan toeneemt. Bemiddelingsactiviteiten worden actief ingezet en daarnaast wordt er samen met de cliënt meegezocht naar vacatures en plaatsingsmogelijkheden in de vorm van proefplaatsing of detachering. Eerst wordt er een diagnose gevormd over de motivatie, de mogelijkheden en wensen (of weerstanden) van de cliënt voor werk. Naast het toetsen van competenties en loopbaanwaarden wordt een reële inschatting gemaakt over de te volgen route naar werk. Indien nodig worden aanvullende begeleidings- of scholingsinstrumenten ingezet. Ketenbenaderingformule voor mogelijke plaatsing bij bedrijven in de regio. Ingezette instrumenten bij bemiddeling en nazorg: Intake & diagnose Opstellen Arbeidsintegratieplan Begeleiding (o.a. beroepenoriëntatie / solliciteren / presenteren / persoonlijke effectiviteit) Beroepsgerichte training (indien noodzakelijk) Persoonlijke coaching Opstellen persoonlijk profiel Jobhunting / bemiddeling Plaatsing inclusief After sales
Toets beschikbare informatie t.b.v. beschrijving en overdraagbaarheid Is de methodiek van de interventie beschreven? Bevat de methodiek een handleiding ten aanzien van de benodigde handelingen?
Ja X X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Ja Bevat de methodiek een handleiding die de benodigde handelingen (volgorde, duur, frequentie, intensiteit) en materialen aangeeft?
Nee X
1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse Vooral eerste generatie niet-westerse allochtonen zijn vaak slecht geïntegreerd. Ze spreken de Nederlandse taal onvoldoende, kennen de Nederlandse regelgeving niet, zijn niet op de hoogte van het waarom van de Nederlandse mentaliteit en klampen zich daardoor vast aan hun eigen, afwijkende mentaliteit. Daardoor communiceren ze onvoldoende, ontstaan er juist problemen en wordt er vaak op verkeerde gronden een diagnose en trajectplan opgesteld. Daardoor worden zij zelf weer onzeker en uit
www.interventiesnaarwerk.nl
7
hun kracht gehaald. Vaak wordt de achterliggende individuele problematiek verzwegen. Veel allochtonen durven of kunnen niet goed verwoorden met welke problemen ze te maken hebben. Soms is dit uit schaamte, soms omdat er onvoldoende begrip is en soms ook gewoon omdat men de Nederlandse taal onvoldoende beheerst. Uit ervaring weet EM Reïntegratie dat trajecten fout lopen als hieraan voorbij wordt gegaan en er alleen op een arbeidsmarktgerichte aanpak wordt afgestemd. Bovendien is het probleem vaak dat er buiten de betrokkene om een niet valide diagnose wordt gesteld. Hofstede heeft, zo blijkt uit een interview met EM Re-integratie, onderzoek gedaan naar de aard en kenmerken van culturen in organisaties en samenlevingen. De cultuur wordt afgelezen aan een vijftal dimensies. Deze dimensies kunnen worden weergegeven. Omdat status een belangrijke factor is in ieders gedrag, staat hieronder hoe de vijf cultuurdimensies zich vertalen op het gebied van status. Voor nietwesterse allochtonen is status een aanzienlijk belangrijkere waarde dan voor autochtonen.. Kenmerk volgens Hofstede Vertaald in status Machtafstand, groter of kleiner Machtafstand is gerelateerd aan functiegebonden en sociale status en de legitimiteit die daaruit voortvloeit voor de onderlinge communicatie. Individualisme versus collectivisme
Individualisme maakt iedereen eigen baas over zijn statusdynamiek. Bij collectivisme heeft de groep meer macht om statusverlagingen van groepsleden af te dwingen.
Masculien versus feminien
In masculiene samenlevingen zijn mensen competitiever ingesteld. In deze samenlevingen zijn mannen en vrouwen met name gericht op prestatie, ofwel zichzelf verhogen en de ander verlagen. Feminien georiënteerde samenlevingen zijn voornamelijk gericht op zorg en (behoud van) relaties.
Onzekerheidsvermijding of -tolerantie
Naarmate onzekerheidsvermijding van samenlevingen toeneemt, zullen zij meer gericht zijn op de eigen statusverhoging en op de verlaging van anderen. Alleen zo kunnen ze anderen hun waarheid opleggen.
Lange termijnoriëntatie versus Bij een lange termijnoriëntatie zijn momenten van statusdaling niet direct korte termijnoriëntatie bedreigend. Het vooruitzicht op het resultaat en daarmee de statusverhoging op lange termijn maakt veel goed. Een oriëntatie op korte termijn maakt dat een statusdaling op enig moment direct als bedreigend wordt ervaren. Het ligt voor de hand dat we dan snel tot statusverhoging moeten komen. Het probleem van de cultuur van niet-westerse allochtonen vertoont volgens EM Re-integratie op alle 5 dimensies een spanning met de westerse samenleving. Op elk van de 5 dimensies moet een brug geslagen worden om mensen duurzaam aan het werk te krijgen. Toets Theoretisch Effectief Is het probleem duidelijk omschreven? Is duidelijk wie het probleem heeft? Is er een analyse gemaakt van de met het probleem samenhangende oorzakelijke, risico-, in stand houdende of verzachtende factoren?
www.interventiesnaarwerk.nl
Ja X X X
Nee
8
1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak
Onderbouwing
Om de brug te slaan op de 5 elementen van Hofstede, is de interventie van EM Re-integratie als volgt samengesteld: 1. Specialisatie op het gebied van allochtonen EM-Reïntegratie is het eerste reïntegratiebureau dat zich heeft gespecialiseerd in het reïntegreren van allochtonen. Door de interculturele achtergrond van onze deskundige adviseurs en hun door ervaring verworven kennis van cultuurspecifieke problematiek, kan beter worden ingespeeld op problemen bij allochtone doelgroepen. Voorbeelden van veel voorkomende problemen bij allochtonen zijn: - Slechte beheersing van de Nederlandse taal. - Geen of weinig kennis van de Nederlandse wetgeving. - Schuldenproblematiek. - Problemen rondom verblijfsvergunning. - Psychische problemen. - Maatschappelijke isolatie of problemen in de thuissituatie. - Traditioneel denken, dus denken in onmogelijkheden i.p.v. mogelijkheden. - Onvoldoende assertiviteit. - Remigratiewensen. Door de werkwijze van EM wordt ingespeeld op element 1 van Hofstede: machtafstand. Deze wordt effectief toegepast. 2. Helderheid in diagnostiek Al tijdens het intakegesprek wordt gerichter doorgevraagd naar de vaak verzwegen achterliggende problematiek. Veel allochtonen durven of kunnen niet goed verwoorden met welke problemen ze te maken hebben. Soms is dit uit schaamte, soms omdat er onvoldoende begrip is en soms ook gewoon omdat men de Nederlandse taal onvoldoende beheerst. De consulent kan in dit laatste geval verduidelijkingsvragen in de moedertaal stellen. De voertaal binnen EM-Reïntegratie is gewoon Nederlands. Doordat de meeste van de consulenten door hun afkomst naast de Nederlandse taal ook enkele andere talen spreken (Slavische talen, Turks, Marokkaans, Russisch, Bulgaars) maakt dit EMReïntegratie beter toegankelijk voor allochtone kandidaten uit deze landen. Door deze werkwijze wordt ingespeeld op de elementen 2 en 4 van Hofstede: collectivisme en onzekerheidsvermijding. Relevante informatie komt zo toch op tafel. 3. Geen standaard methodiek Methodieken worden vanuit de praktijk ontwikkeld en aangepast aan de behoefte van de kandidaat. Met het oog op allochtone kandidaten is er een bijzondere expertise voorhanden. Naast de ervaringsverworven visie van onze consulenten wordt er gewerkt vanuit het TOPOI Model van Hofman (waarbij de inzichten van Hofstede besloten zitten in Ordening en Persoon), waarbij speciaal aangetekend kan worden dat de inzet van de cliënt door de medewerkers van EM goed ingeschat kan worden. Ook wordt gebruik gemaakt van de Drie Stappen Methode van David Pinto. Andere methodieken zijn b.v. de Tupperware methodiek waarbij er eerst via huisbezoeken of informele bijeenkomsten kennis wordt gemaakt en het vertrouwen wordt gewonnen van allochtone kandidaten. Deze laatste vorm kan worden uitgevoerd in samenwerking met Stichting Trajectbemiddeling Allochtonen. Door deze aanpak wordt ingespeeld op element 2 van Hofstede: individualisme versus collectivisme. De aanpak van de meer collectief ingestelde cliënt wordt zo toch stapsgewijs geïndividualiseerd. 4. Maatwerkprogramma’s www.interventiesnaarwerk.nl
9
Uitgangspunt vormt het ‘op maat-programma’ waarbij wordt uitgegaan van de uniekheid van iedere kandidaat. De persoonlijke benadering speelt hierbij een sleutelrol. Dit betekent dat het opbouwen van een vertrouwensband in een traject centraal staat. Met een open empathische houding, actief luisteren en het geven van de juiste feedback en advies wordt uiteindelijk meer bereikt dan met activering alleen. Ook staat het stimuleren en het aanleren van de eigen verantwoordelijkheid hoog op de agenda. Door deze aanpak wordt ook ingespeeld op element 2 van Hofstede: individualisme versus collectivisme. De aanpak van collectief ingestelde cliënten wordt zo toch stapsgewijs geïndividualiseerd. Deze aanpak haakt ook in op de korte termijngerichte cliënt, die ervan overtuigd wordt dat hij/zij er profijt bij heeft zich te conformeren aan het langere termijndoel. Dit speelt weer in op element 5 van Hofstede. 5. Delen van verantwoordelijkheid EM-Reïntegratie streeft naar een betere sociale en maatschappelijke betrokkenheid van allochtonen door het stimuleren en aanleren van de eigen verantwoordelijkheid. In deze visie wordt de verantwoordelijkheid met de doelgroep gedeeld. Succesvol reïntegreren wordt bereikt door te werken vanuit vertrouwen en geloof in de kandidaat en aan te sluiten bij diens persoonlijk referentiekader. Door het opgroeien in meerdere culturen beschikken veel van de adviseurs over een breder referentiekader en dit geeft een meerwaarde in de begeleiding. De reïntegratieconsulenten beschikken bovendien over specifieke HBO opleidingen en zijn daarnaast zelf ervaringsdeskundigen op het gebied van trajectbegeleiding. Door deze aanpak wordt ingespeeld op element 2 van Hofstede: individualisme versus collectivisme. Er wordt gebruik gemaakt van collectieve elementen en sentimenten om toch naar een individuele aanpak te komen. 6. Beter begrip en meer aandacht Door de achtergrond is EM Re-integratie in staat om een reïntegratieproces te doorgronden vanuit de beleving van de kandidaat. Ook de moeilijkst te bereiken allochtone doelgroepen worden door ons gemakkelijker benaderd dankzij beheersing van de moedertaal, het beter begrip van de persoonlijke omstandigheden en specifieke culturele achtergrond. Door deze werkwijze wordt ingespeeld op element 1 van Hofstede: machtafstand.. De waarde ‘een goede vader zijn’ is hierbij een rol die de medewerkers van EM effectief op zich kunnen nemen. 7. Doelgerichtere en verantwoordelijke aanpak Beoogd wordt een doeltreffende - meer mensgerichte - aanpak. EM Re-integratie gaat daarvoor commitment aan met de doelgroepen. Dat strookt met hun tevens idealistische doelstelling. De uitdaging is om allochtone doelgroepen te overtuigen van het feit dat zij vooruit moeten kijken en zich doelgericht moeten oriënteren op de arbeidsmarkt. Door hen te doordringen van het nut van investeren in de toekomst en hun eigen verantwoordelijkheid daarin te benadrukken, wordt ingespeeld op element 5 van Hofstede: korte termijngerichtheid versus lange termijngerichtheid. En er wordt gebruik gemaakt van collectieve elementen en sentimenten om toch naar een individuele verantwoordelijkheid te komen. 8. Additioneel: EM Re-integratie:. kan excursies verzorgen voor een oriëntatie op werk bij grote ondernemingen. beschikt over over leerwerkplaatsen binnen het reguliere bedrijfsleven en beschikken over extra bedrijvennetwerk dankzij de zusterorganisatie Joblinks BV (uitzend-, detachering-, werving & selectie organisatie). beschikt over een wijdvertakt netwerk, met aanverwante organisaties, goede contacten binnen de diverse Gemeentelijke instanties in de regio en kunnen daarmee desgewenst een sleutelrol vervullen. www.interventiesnaarwerk.nl
10
is ingericht voor hulp bij sociale / juridische / schuldenproblematiek van kandidaten welke vaak primair een belemmering vormen binnen sociale activeringstrajecten. heeft tevens de beschikking over beëdigde vertalers en een meertalige systeembeheerder van allochtone afkomst.
9. Structurele aanpak De laatste jaren is er spanning ontstaan aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Op de eerste plaats door het teruglopen van de economie, maar ook doordat er steeds vaker goedkope arbeidskrachten uit Oost Europese landen worden aangetrokken voor laaggeschoolde arbeid. Dit houdt voor de hier wonende lager opgeleide allochtonen in dat zij langzaam maar zeker in een concurrentiepositie gedwongen worden. De uitdaging is om deze groep te overtuigen van het feit dat zij vooruit moeten kijken en zich doelgericht moeten oriënteren op de arbeidsmarkt. EM Re-integratie wil hen ervan doordringen dat zij daarvoor zullen moeten investeren in hun toekomst en hun eigen verantwoordelijkheid daarin moeten nemen. Dit wordt concreet vormgegeven door het laten volgen van een reïntegratietraject, een inburgeringsprogramma, een (om)scholing en taaltraining. Met name een goede beheersing van de Nederlandse taal is op de arbeidsmarkt een strenge eis geworden. De strengere veiligheidsnormen (dankzij de RIE en ISO certificeringen) binnen de bedrijven zijn daar vaak de oorzaak van. Veel bedrijfsongevallen kwamen voort uit het feit dat werknemers de veiligheidsinstructies niet konden lezen. Door deze aanpak wordt ingespeeld op element 5 van Hofstede: lange termijnoriëntatie versus korte termijnoriëntatie. Door overtuiging (die mogelijk is door de grote machtafstand, element 1, en masculiniteit, element 3) kan de blikrichting van betrokkenen omgebogen worden. 10. Coaching on the Job Vaak is het nodig dat er werkbegeleiding ingezet wordt voor een allochtone werknemer die net in dienst treedt of een andere rol / functie krijgt binnen het bedrijf. Werkgevers hebben daar meestal onvoldoende tijd en begeleiders voor. Van de begeleider wordt bovendien een bepaalde deskundigheid vereist die nodig is om deze werknemers op de juiste manier in hun nieuwe rol / functie te begeleiden. Van essentieel belang is ook dat de werknemer zich de bedrijfscultuur eigen maakt en een houding aanneemt die bij dit bedrijf past. Denk in dit geval aan het op tijd komen en nakomen van afspraken, gedragscodes, kledingscodes, omgangsregels, omgaan met leidinggevenden enz. Belangrijke details ook die veel misverstanden maar vooral voortijdige uitval kunnen voorkomen. Het uitgangspunt voor de begeleiding is op de eerste plaats de eigen verantwoordelijkheid van de werknemer te stimuleren. Anderzijds is het onze kracht deze werknemers beter te begrijpen, hun daarin gericht te coachen of voor te bereiden voor de nieuwe werkplek. Dit maakt mogelijk dat de nieuwe werkgever minder met deze taken wordt belast. Door deze aanpak wordt op maat ingespeeld op alle 5 elementen van Hofstede. 11. Diversiteit als winstmaker Er is veel winst te halen uit een gevarieerd personeels- en klantenbestand. Diversiteit in elk bedrijf biedt een aantal kansen. Bijvoorbeeld de diversiteit in leeftijd, de voordelen hiervan, de oudere medewerkers hebben meer ervaring en dragen deze ervaring over op de jongere werknemers. De jonge werknemers zijn op hun beurt leergierig en vol nieuwe creatieve ideeën. Er zijn tevens een aantal voordelen als u diversiteit in etniciteit en cultuur heeft binnen uw bedrijf. Door medewerkers met een andere cultuur aan te nemen komt er een grotere waardering vanuit de maatschappij. De maatschappij ziet dat u allerlei verschillende mensen een kans geeft in de organisatie. Dit zorgt onder andere voor een positiever imago. Intern levert het ook wat op, een organisatie krijgt bijvoorbeeld een groter aanbod van verschillende meningen en oplossingsstrategieën, dit leidt tot meer innovatiekracht en aanpassingsvermogen. De klantenkring kan uitgebreid worden, personen van dezelfde cultuur zullen elkaar beter begrijpen en aanvoelen. Deze benadering speelt in op de langere termijnoriëntatie van de werkgevers, evenals hun feminiene
www.interventiesnaarwerk.nl
11
instelling t.a.v. zorg voor anderen en zorg voor de maatschappij.
Werkende bestanddelen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
Specialisatie op het gebied van allochtonen Helderheid in diagnostiek Geen standaard methodiek Maatwerkprogramma’s Delen van verantwoordelijkheid Beter begrip en meer aandacht Doelgerichtere aanpak Extra inzet voor het reïntegreren van allochtone doelgroepen Structurele aanpak Coaching on the Job Diversiteit als winstmaker
Toets Theoretisch Effectief Is de verantwoording gebaseerd op een samenhangend betoog (een theorie) over met het probleem samenhangende factoren en de veronderstelde werkzame ingrediënten in de interventie (er wordt méér beschreven dan een algemene verwijzing naar een theorie zoals “De interventie is gebaseerd op de sociale leertheorie”)? Sluit de keuze van de doelen van de interventie aan bij de probleemanalyse? Is aannemelijk gemaakt dat de veronderstelde werkzame factoren in de methodiek leiden tot het bereiken van de genoemde doelen (uit onderzoek, theorie en/of praktijk blijkt dat de methodiek de beoogde doelen bij de doelgroep kan bereiken)?
Ja X
Nee
X X
1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging
Eisen begeleiding Een vaste consultant is gedurende de hele fase gesprekspartner en coach. Vanuit het bureau is hij of zij de procesbewaker en de contactpersoon met de opdrachtgever. Gezamenlijk wordt het verdere programma ingevuld in overeenstemming met wensen en keuzen van de kandidaat. Waar nodig wordt extra ondersteuning aangeboden vanuit een andere discipline of kan in een individueel trainingsprogramma worden gewerkt aan het verbeteren van bepaalde vaardigheden: een workshop onderhandelen voor wie dat nodig heeft. Een workshop assertiviteit voor diegene die nog moeite heeft zich duidelijk te profileren, of een workshop (interculturele) communicatieve vaardigheden. De duur van de gesprekken is anderhalf uur. De frequentie van de gesprekken wordt in overleg bepaald, afhankelijk van de individuele situatie en de hoeveelheid tijd die de kandidaat beschikbaar heeft.
Borging Multifunctioneel outplacement Een goed outplacement kent verschillende, nogal uiteenlopende functies en is derhalve multifunctioneel: het omvat onder meer psychologische begeleiding tijdens het verwerken van het gebeurde, coaching bij www.interventiesnaarwerk.nl
12
het opstellen van de eigen marketingplannen, training in gespreksvoering en onderhandelen, als ook het afwegen en beoordelen van arbeidsrechtelijke en arbeidsvoorwaardelijke zaken die aan de orde komen. Dit vereist van het outplacementbureau dat het een variëteit aan kennis en kunde in huis heeft die het met zijn dienstverlening aanbiedt en pretendeert aan te kunnen. Het ligt niet voor de hand dat één en dezelfde persoon in staat zal zijn het gehele outplacementprogramma uit te voeren. Zo’n programma vraagt een vakoverschrijdende aanpak en een brede expertise. Outplacement is per definitie dan ook multidisciplinair. Kwaliteit en certificering Een aantal outplacementbureau’s hebben zich verenigd in NOLOC. Zij zijn gehouden aan een gedragscode. Deze houdt in dat deze bureau’s zich uitsluitend bezig houden met outplacement en geen aanverwante activiteiten hebben als personeelswerving en selectie, executive search, interim-management enz. Al deze activiteiten kunnen immers op gespannen voet staan met outplacement. Een ander belangrijk punt in de gedragscode is dat outplacement pas plaats kan vinden als een werkgever en een werknemer het eens zijn over de wijze waarop het een en ander zal geschieden.
1.5
Beschrijving onderzoek naar effectiviteit
Er heeft een impliciete procesevaluatie plaatsgevonden. Tevens is er een beperkte resultaatevaluatie voorhanden op basis van audits van het UWV.
Procesevaluatie
EM Reïntegratie is voortdurend in ontwikkeling sinds 2006. Resultaten worden bijgehouden en er is klanttevredenheidsonderzoek gedaan. Op 11 juni 2009 is er door Blik op Werk een re-audit geweest om deze ontwikkeling te beoordelen. Als sterke punten bij EM-Reïntegratie, o.a. weergegeven door cliënten, worden genoemd: Hoge klanttevredenheid Het voldoen aan de wensen van cliënten Begeleiding die past bij cliëntengroep Snelheid van handelen bij gehele proces Deskundigheid van de medewerkers Resultaten Verbeterpunten uit klanttevredenheid onderzoek zijn: Nog concreter afspraken maken met cliënten. Punten voor verdere doorontwikkeling zijn: Voorschakeltrajecten Jobcoaching Assessments EM Reïntegratie is verder een interventie die rechtstreeks vanuit de ervaringspraktijk is ontwikkeld. Het gaat daarbij om een netwerkachtige ontwikkeling, waarbij netwerkorganisaties zelf ontwikkelde kennis en ervaring inbrengen. Voor de procesevaluatie wordt tevens verwezen naar de evaluaties die betrokken netwerkorganisaties zelf systematisch doen bij de ontwikkeling van diensten, trainingen en opleidingen en begeleiding. www.interventiesnaarwerk.nl
13
Het gaat hierbij om een integraal samenwerkingsverband met de Stichting Trajectbemiddeling Allochtonen (STBA) en uitzendbureau Joblinks. In deze ervaringspraktijken wordt intensief gebruik gemaakt van elkaars kennis en diensten om de cliënten nog beter van dienst te kunnen zijn. Ook vindt systematisch ervaringsuitwisseling plaats op zowel casusbesprekings- als theoretisch onderbouwingsniveau plaats. Zo is onlangs de aanpak vanuit Hofstede onderbouwd. Ook wordt de aanpak voortdurend aangescherpt en bijgesteld op basis van de ervaringen van de betrokken netwerkorganisaties die mee doen aan de ontwikkeling en hun kennis inbrengen. De organisatie werkt er nog aan om dit systematisch op papier te krijgen en verder uit te werken en door te ontwikkelen. Hieronder volgt een uitleg over de relaties met medeonwikkelaars: STBA en Joblinks. Tevens een korte introductie over de externe samenwerkingspartners Het Antwoord en Stichting LearnCare. STBA Mensen van allochtone afkomst staan voor allerlei uitdagingen in de Nederlandse maatschappij en op de lokale arbeidsmarkt. Een aantal knelpunten die regelmatig voorkomen zijn taalachterstanden, culturele gewenning en onbekendheid met wet- en regelgeving. Op de arbeidsmarkt kunnen de mensen van allochtone afkomst soms een extra steuntje in de rug gebruiken. De Stichting Trajectbemiddeling Allochtonen (STBA) is opgericht om assistentie te verlenen aan mensen en organisaties die te maken hebben met problemen van deze aard. Zij geeft extra aandacht aan allochtone vrouwen die de arbeidsmarkt willen betreden, omdat dit een kwetsbare groep is. STBA is verder een vraagbank op het gebied van re-integratievraagstukken en andere onderwerpen die hiermee te maken hebben. STBA is dus een kenniscentrum voor de hele gemeenschap. Veel procesevaluatie van de interventie is hierop gebaseerd. Externe partners van STBA Sinds het einde van 2008 heeft STBA nog enkele samenwerkingspartners één daarvan is Pedagogisch en psychologisch centrum, Het Antwoord. Daar kunnen cliënten met hun vragen over hun kinderen terecht en zoeken ze samen naar een oplossing. Bij Het Antwoord kan ook het leerniveau van een kind getoetst worden. Wanneer blijkt dat een kind een bepaalde vaardigheid niet zo goed heeft ontwikkeld en daar last van heeft kan Het Antwoord voor een specifieke training zorgen. De andere samenwerkingspartner is Stichting LearnCare. Deze verzorgt opleidingen en trainingen voor allerlei doelgroepen om deze mensen financieel en sociaal te ondersteunen. Ze bereiken deze doelstelling door educatieve en creatieve lesmethodes in te zetten om de ontplooiing van de mens te bevorderen. Naast een aantal standaard opleidingen en trainingen worden er ook maatwerk opleidingen en trainingen ontwikkelt. Deze kunnen ze geven door hun jarenlange ervaringen in het ontwikkelen van opleidingen en trainingen (procesevaluatie is daar ingebouwd). Zo laat een woningbouwcorporatie zijn medewerkers door de stichting LearnCare onderwijzen over de actuele ontwikkelingen op het gebied van schuldsanering,WSNP en beslagrecht. Op financieel gebied helpt deze stichting veel mensen. Zo zijn er cursussen voor huurders met betalingsproblemen en wordt er veelvuldig gebruikt gemaakt van budgetcoaches. Sinds december 2008 bevindt deze stichting zich in Alkmaar. STBA in relatie met EM Reïntegratie De STBA richt zich specifiek op de advisering en begeleiding van allochtonen, en kan haar bijzondere expertise op het gebied van maatschappelijke en sociale begeleiding inbrengen bij reintegratietrajecten van allochtone kandidaten. Daarbij lopen een aantal van haar doelstellingen, m.b.t. de begeleiding en bemiddeling naar de arbeidsmarkt, parallel aan die van EM Reïntegratie.
www.interventiesnaarwerk.nl
14
Resultaatevaluatie 1. Periode : 2006 Project : IRO 2006 Opdrachtgever : UWV Organisatie : EM-reïntegratie BV Resultaat: 46% plaatsing, vastgesteld door UWV Toelichting: Caseload - IRO’s
Omschrijving
datum:
27-11-2006
aantal
percentage
1 2 1 2
9% 18 % 9% 18 %
5
46 %
aantal
percentage
Autochtonen Allochtonen
1 10
9% 91 %
Arbeidsgehandicapten Werklozen W.W
2 9
18 % 82 %
Aantal dossiers Intake Diagnostische fase Aanbodversterkings fase Proefplaatsing Potentiële uitstroom Uitstroom einde traject Plaatsing door werk
Doelgroep Man Vrouw
2. Periode Project Opdrachtgever Organisatie
11
10 1
100 %
91 % 9%
: 2007-2008 : IRO : UWV : EM-reïntegratie BV
Resultaat: 75% plaatsing van ongeveer 60 cliënten volgens de berekeningen van Blik Op Werk, vastgesteld door UWV Conclusie Blik op Werk hanteert de norm dat re-integratiebedrijven bij deze IRO’s een plaatsingspercentage van 20% bij de zeer moeilijk plaatsbaren en een plaatsingspercentage van 50% bij niet zeer moeilijk plaatsbaren kunnen behalen. Daarbij presteert EM re-integratie dus bovengemiddeld. Ook overtreft EM –reintegratie haar eigen doelstelling van 40% ruimschoots.
www.interventiesnaarwerk.nl
15
Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de uitgevoerde effectiviteitonderzoeken (proces en/of resultaat)?
Ja X
Nee
Toets Procesevaluatie Is de interventie uitontwikkeld en stabiel? Is de werking van de interventie zelf in kaart gebracht alsmede de uitwerking op de doelgroep? Zijn de organisatorische context en de randvoorwaarden in kaart gebracht?
Ja X
Nee X X
Toets Resultaatevaluatie Ja Heeft het onderzoek betrekking op de ingediende interventie zelf (direct bewijs)? X Wordt voor de onderbouwing gesteund op onderzoeken die elders zijn uitgevoerd (indirect X bewijs)? Is het onderzoek gericht op de doelen en de doelgroep van de interventie? X Is een voormeting uitgevoerd? Is een nameting uitgevoerd? X Is een follow-up meting uitgevoerd na minimaal 6 maanden? (duurzaamheid) Is er een experimentele of controlegroep gehanteerd?
1.6
Nee
X X X
Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit
Theoretisch onderbouwd
Een adequate theoretische onderbouwing ontbreekt. Er is een probleemanalyse en een duidelijke en expliciete redenering op welke factoren de interventie aangrijpt en waarom deze zou werken.
X
Deze redenering is bovendien gebaseerd op (getoetste) wetenschappelijke inzichten / theorieën, c.q. er worden technieken gebruikt die in de literatuur bekend staan als bewezen effectief.
Toelichting
De doelgroep is niet nauwkeurig te traceren. Deze zou op basis van vooroordelen samengesteld kunnen worden. Verder is een vrij concrete probleemanalyse in deze interventie verbonden met een sterk theoretisch en conceptueel kader van Hofstede. Dat is een sterk element. Echter, niet geheel duidelijk wordt hoe de gebruikte theorie precies vorm krijgt in de methodiek.
Procesevaluatie
Een procesevaluatie ontbreekt. X
De werking van de interventie zelf en de uitwerking op de doelgroep zijn duidelijk in kaart gebracht. In het onderzoek zijn bovendien de organisatorische voorwaarden en de organisatorische context betrokken.
www.interventiesnaarwerk.nl
16
Toelichting
De procesevaluatie is ondersteunend aan het ontwikkelproces, maar is nogal impliciet verlopen. Er zou meer aan het papier moeten worden toevertrouwd. Verder lijken procesevaluaties zeker wel door de netwerkbenadering bij betrokken kennis- en dienstenverlenende organisaties te hebben plaatsgevonden. De samenhang van de verschillende modules en de gebruikswaarde van de in het traject ingezette instrumenten is erdoor toegenomen. Toch zou middels onderzoek de daadwerkelijke werking van de werkende bestanddelen gevolgd en op basis daarvan nog beter ingeregeld kunnen worden.
Resultaatevaluatie
Een resultaat- c.q. effectevaluatie ontbreekt. X
Er heeft in de praktijk een resultaatmeting plaatsgevonden zonder controlegroep (na-meting of voor- en nameting) gericht op het beoogde eindresultaat en / of de specifieke doelen van de interventie. Er heeft in de praktijk een resultaatmeting plaatsgevonden met een experimentele en controlegroep (voor- en nameting) gericht op het beoogde eindresultaat en / of de specifieke doelen van de interventie
Toelichting
1.7
Het onderzoek naar resultaat is gebaseerd op UWV audits. Een sterk punt is dat resultaten zo onafhankelijk zijn vastgesteld. Echter, de resultaatevaluatie heeft toch het karakter van een uitstroomlijstje en ontbeert een helder onderzoeksdesign met controlegroepen.
Overige voorwaarden voor toepassing
Geen.
1.8 Overige informatie Uitvoerende organisatie EM Reïntegratie Mevr. Ulviye Tekeli Bezoek adres: Hoofdvestiging Nieuwe Markt 65A 4701AD Roosendaal
www.interventiesnaarwerk.nl
17
Postadres: Postbus 150 4700AD Roosendaal Tel: 0165 56 44 68 Fax: 0165524618 Bezoek adres: Rotterdam WTC Beursplein 37 (339 A) 3011 DB Rotterdam Postadres: Postbus 30071 3001 DA Rotterdam Tel: 010 20 52 650 Fax: 010 240 93 50 e-mail:
[email protected] web: www.emreintegratie.nl
Overeenkomsten met andere interventies
Lijst met aangehaalde literatuur Geert en Gert Jan Hofstede, Allemaal andersdenkenden; omgaan met cultuurverschillen, Contact, Amsterdam, 2005 Henk Stultiens & Luc Stultiens, Het fenomeen status: waarom we ons gedragen zoals we doen Uitgeverij Scriptum, ISBN 90 5594 373 8
www.interventiesnaarwerk.nl
18