Fortis Investments
Fortis Groen Fonds Jaarverslag 2007/2008 30-09-2008
Fortis Groen Fonds beleggingsfonds voor gemene rekening met een closed-end structuur
Beheerder Fortis Funds (Nederland) N.V. De Entree 99 Postbus 283 1000 EA Amsterdam M.C. van Beusekom (m.i.v. 15 mei 2008) D.J. van Dissel (afgetreden per 1 juli 2008) C. Haas (m.i.v. 1 juni 2008) J.J. Hazenberg (afgetreden per 1 juli 2008) M.P. Maagdenberg (m.i.v. 15 mei 2008) J.L. Roebroek (m.i.v. 15 mei 2008) A. Soederhuizen (afgetreden per 15 september 2008) Bewaarder Administratiekantoor van De Twentsche Trust-Maatschappij B.V. 'Atrium' Strawinskylaan 3105 7e verdieping 1077 ZX Amsterdam Accountant Ernst & Young Accountants LLP Antonio Vivaldistraat 150 Postbus 7883 1008 AB Amsterdam Vermogensbeheerder Fortis Investment Management Netherlands N.V. De Entree 99 Postbus 283 1000 EA Amsterdam www.fortisinvestments.com Bankier en betaalkantoor ABN AMRO Bank N.V. Amsterdam Depotbank Bank of New York Mellon Asset Servicing B.V. Amsterdam Administrateur Fortis Investment Management Netherlands N.V. Amsterdam Subadministrateur State Street Bank and Trust Company Amsterdam
1
INHOUDSOPGAVE
Pagina
Verslag van de Beheerder
3
Economie en markten Macro-economische beleggingsomgeving Renteontwikkeling
4 4 5
Jaarrekening Balans (voor winstbestemming) Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Toelichting
9 9 10 11
Overige gegevens
14
Accountantsverklaring
15
Karakteristieken
16
2
VERSLAG VAN DE BEHEERDER
Fortis Investments De Beheerder maakt onderdeel uit van de wereldwijd opererende vermogensbeheerorganisatie Fortis Investment Management S.A., welke organisatie opereert onder de handelsnaam "Fortis Investments".
Wij hebben het genoegen u hierbij het verslag over het boekjaar 2007/08 van Fortis Groen Fonds aan te bieden. Dit verslag bestrijkt de periode van 1 oktober 2007 tot en met 30 september 2008. Op 6 november 2008 is door de Vergadering van Participanten van Fortis Groen Fonds besloten tot wijziging van de naam ABN AMRO Groen Fonds in Fortis Groen Fonds. Deze naamswijziging is ingegeven door het samengaan van ABN AMRO Asset Management en Fortis Investments. De naamswijziging is ingegaan per 11 november 2008. Tevens is de naam van de Beheerder in de Voorwaarden aangepast. De naam van de Beheerder is per 1 november 2008 gewijzigd van ABN AMRO Investment Management Funds B.V. in Fortis Funds (Nederland) N.V. Voorts is door de Beheerder en de Bewaarder besloten dat per 11 mei 2009 uitlevering van participaties aan een deelgenoot in het girodepot, respectievelijk een verzameldepot, niet langer mogelijk is. Per deze datum zullen alle participaties Fortis Groen Fonds worden belichaamd in een door Euroclear Nederland beheerd verzamelbewijs aan toonder (een "Global"). Toezicht De Beheerder beschikt over een vergunning in het kader van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Fortis Groen Fonds is GPR-250 geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten. Corporate Governance Ten behoeve van een goede corporate governance heeft de Beheerder een beleid inzake stemgedrag. De uitgangspunten die de Beheerder hanteert inzake stemgedrag zijn vermeld onder "Corporate Governance" op de website van Fortis Investments (www.fortisinvestments.com) en meer uitgebreid in het document "Proxy Voting Policies" dat kan worden gedownload op deze website. Periodiek zal verantwoording worden afgelegd over het stemgedrag via de website van de Beheerder. De Beheerder streeft ernaar de Dufas Principles of Fund Governance te implementeren en na te leven. Inrichting van de bedrijfsvoering Wij beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering, die voldoet aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht en het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo). Wij hebben gedurende het afgelopen boekjaar verschillende aspecten van de bedrijfsvoering beoordeeld. Bij onze werkzaamheden hebben wij geen constateringen gedaan op grond waarvan wij zouden moeten concluderen dat de beschrijving van de opzet van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Bgfo niet voldoet aan de vereisten zoals opgenomen in de Wet op het financieel toezicht en daaraan gerelateerde regelgeving. Op grond hiervan verklaren wij als Beheerder voor Fortis Groen Fonds te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 Bgfo, die voldoet aan de eisen van het Bgfo. Ook hebben wij niet geconstateerd dat de bedrijfsvoering niet effectief en niet overeenkomstig de beschrijving functioneert. Derhalve verklaren wij met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende het verslagjaar 2007/08 effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd.
3
De aandelen in de Beheerder worden gehouden door Fortis Investment NL Holding N.V. waarvan de aandelen worden gehouden door Fortis Investment Management S.A. De aandelen van deze laatste vennootschap worden gehouden door Fortis Bank S.A. en Fortis Banque Luxembourg S.A. De aandelen in Fortis Bank S.A. zijn op 28 september en 5 oktober 2008 gekocht door de Belgische Staat. De Belgische Staat is op 5 oktober 2008 met BNP Paribas overeengekomen dat 75% van de aandelen in Fortis Bank S.A. door de Belgische Staat zal worden overgedragen aan BNP Paribas. De afronding van deze transactie is uitgesteld als gevolg van het arrest van het Hof van Beroep van Brussel op 12 december 2008.
De daling van de voorlopende indicatoren nam vanaf de zomer angstwekkende vormen aan en tegen het einde van de verslagperiode verslechterde ook de situatie op de arbeidsmarkt. De eurzone heeft gemiddeld genomen niet te maken met een huizenprobleem zoals in de VS, maar heeft wel net zo te lijden gehad van de kredietcrisis en hoge inflatie in de zomer. Bovendien is de groei in de eurozone sterker afhankelijk van de uitvoer. De uitvoergroei is snel teruggelopen vanwege de groeivertragingen in de VS, het VK en veel opkomende markten.
ECONOMIE EN MARKTEN Macro-economische beleggingsomgeving Gedurende de verslagperiode werden een paar zaken duidelijk. Ten eerste dat de problemen op de Amerikaanse huizenmarkt niet louter lokale effecten hadden. Door het verpakken en doorverkopen van dubieuze en minder dubieuze hypotheken verspreidden de problemen zich snel over vrijwel alle geïndustrialiseerde landen. Ten tweede werd duidelijk dat niet alleen de VS, maar vrijwel alle geïndustrialiseerde landen in een recessie zouden geraken. Ten slotte werd de mythe dat de opkomende economieën op eigen kracht door konden groeien doorgeprikt. De kredietcrisis nam steeds ernstiger vormen aan. In het voorjaar werd de Amerikaanse zakenbank Bear Stearns door een haastige overname van de ondergang gered, maar in het najaar ging concurrent Lehman Brothers wel ten onder. Een systeemcrisis werd ternauwernood vermeden doordat centrale banken massale liquiditeitssteun aan banken verleenden, allerlei onorthodoxe maatregelen uit de kast werden gehaald en banken grootscheepse kapitaalinjecties kregen. In verschillende landen moesten zelfs banken worden genationaliseerd om ze van de ondergang te redden. Gedurende de zomer had de wereldeconomie ook nog eens te maken met sterk oplopende inflatie. Olieprijzen stegen door een explosieve combinatie van sterke groei in opkomende markten, onvoldoende groei in de productie en speculatie. Na de zomer sloeg dit overigens snel om en ontstond zelfs angst voor deflatie. Financiële markten gaven een wisselend maar per saldo negatief beeld te zien. Aan het begin van de verslagperiode daalden aandelenmarkten en rendementen op staatsobligaties toen een sterke groeivertraging zich aandiende. In het voorjaar haalden beleggers opgelucht adem toen met de redding van Bear Stearns een financiële crisis vermeden leek. In de zomer kregen markten te kampen met het inflatiespook waardoor aandelen terrein moesten prijsgeven en obligatierendementen opliepen. Maar tegen het einde van de verslagperiode werden de gevolgen van de financiële crisis pas echt duidelijk. Aandelenmarkten kelderden en rendementen op staatspapier liepen sterk terug. Onder al dit geweld was het verloop van de dollar grillig. Aanvankelijk leek een recessie voorbehouden aan de VS, waardoor de dollar ver weg zakte. Maar toen duidelijk werd dat ook de eurozone niet aan een recessie kon ontsnappen herstelde de dollar snel. Ook een vlucht van vele beleggers naar de traditionele veilige Amerikaanse haven ondersteunde de dollar.
Japan Ook Japan is in 2008 in een technische recessie beland. De sterke afhankelijkheid van de uitvoer maakte het land kwetsbaar voor de wereldwijde groeivertraging. Aan het einde van de verslagperiode leek het land wederom af te glijden naar deflatie. Vastrentende waarden Aan het eind van 2007 domineerde recessievrees de obligatiemarkten. De rendementen op 10-jaars Treasuries en Bunds gingen gestaag naar beneden. Vanaf maart 2008 keerde het tij. Onder invloed van sterk stijgende grondstoffenprijzen liep de inflatie sterk op. Er werd in deze periode volop gespeculeerd over stagflatie, een combinatie van lage groei of krimp maar toch inflatie. Centrale banken uitten hun zorgen over de oplopende inflatie en de ECB verhoogde zelfs de rente in juli. Maar toen vanaf augustus duidelijk werd dat de wereldwijde groeivertraging weleens ernstiger kon zijn dan gedacht, begonnen obligatierendementen aan een lange weg omlaag. Overigens werd deze trend in de VS in de laatste maand van de verslagperiode even onderbroken vanwege angst voor grote overheidstekorten. Terwijl de Duitse kapitaalmarktrente gedurende vrijwel de gehele verslagperiode boven die in de eurozone had gelegen en beide synchroon bewogen, steeg de Amerikaanse kapitaalmarktrente in september richting de Duitse. De kapitaalmarktrente in Japan volgde in grote lijnen hetzelfde patroon als die in de VS en Duitsland.
Verenigde Staten Gedurende de verslagperiode werd duidelijk dat de VS afstevenden op een van de zwaarste – zo niet de zwaarste recessies sinds de Tweede Wereldoorlog. De economische groei was gedurende de gehele verslagperiode matig. Een belastingteruggave kon de consumptiegroei in het tweede kwartaal van 2008 net positief houden, maar in het derde kwartaal nam de consumptie af. De crisis op de huizenmarkt nam ongekende vormen aan, terwijl tegen het einde van de verslagperiode ook de arbeidsmarkt sterk onder druk kwam te staan. De industriële sector kon tot de zomer profiteren van een goedkope dollar, maar uiteindelijk woog dit niet op tegen de sterke groeivertraging in de rest van de wereld. Eurozone In de eurozone wezen de voorlopende indicatoren al aan het begin van de verslagperiode op een groeivertraging. Maar sterke groei in het eerste kwartaal van 2008 deed velen hopen op een tijdelijke dip. Dat bleek ijdele hoop. De groei in het tweede en derde kwartaal was negatief, waarmee de eurozone zich in een technische recessie bevond.
4
RENTEONTWIKKELING
EMU
Rendement (%)
5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 0
5
10
15
20
25
30
Looptijd (in jaren)
30-sep-07
30-sep-08
VERENIGD KONINKRIJK 6,00
Rendement (%)
5,50 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 0
5
10
15
20
25
30
Looptijd (in jaren)
30-sep-07
30-sep-08
Rendement (%)
VERENIGDE STATEN
5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0
5
10
15
20
25
30
Looptijd (in jaren)
30-sep-07
30-sep-08
JAPAN 2,50
Rendement (%)
2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 0
5
10
15
20
25
30
Looptijd (in jaren)
30-sep-07
30-sep-08
5
BELEGGINGSRESULTAAT*
ONTWIKKELING Aantal participaties
Vermogen
x 1.000 800 4.000 4.000 5.300 8.375 8.375 9.166 9.166 9.166 9.166 9.166 9.810 9.810 9.810
EUR mln 36 195 203 278 421 413 463 466 477 473 478 487 474 458
170
160
150
140
130
120
110
100 95
96
97
98
99
00
01
02
03
04
05
05
06
07
08
15-12-95 30-09-96 30-09-97 30-09-98 30-09-99 30-09-00 30-09-01 30-09-02 30-09-03 30-09-04 30-09-05 30-09-06 30-09-07 30-09-08
Intrin- Dividend Herleide sieke intrinsieke waarde waarde EUR EUR EUR * 44,49 29,18 48,87 1,61 32,73 50,83 2,03 34,46 52,39 1,91 36,99 50,21 1,70 36,78 49,30 1,85 37,38 50,53 1,75 39,79 50,85 1,75 41,45 52,06 1,75 43,94 51,59 1,75 45,09 52,20 1,65 47,20 49,65 1,65 46,38 48,30 1,65 46,66 46,64 46,64
Fortis Groen Fonds
Bron: Fortis Investments * Dividenden herbelegd.
Bron: Fortis Investments
* De herleide intrinsieke waarde geeft de historische ontwikkeling van de intrinsieke waarde weer, waarbij rekening is gehouden met de herbelegging van dividenden.
CUMULATIEF RESULTAAT* 6 maanden
-0,3%
VIJFJAARSOVERZICHT EUR
1 jaar
-0,1%
2 jaar
0,6%
3 jaar
-1,2%
5 jaar
6,1%
* Dividenden herbelegd.
Bron: Fortis Investments
Per participatie Opbrengsten Lasten Waardeveranderingen
2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08
6
2,00 2,02 1,92 1,71 1,62 1,62
0,28 0,27 0,28 0,40 0,51 0,49
1,24 (0,47) 0,72 (2,18) (0,81) (1,14)
Gemiddeld aantal uitstaande participaties 9.165.798 9.165.798 9.165.798 9.702.450 9.809.780 9.809.780
Algemeen Groene beleggingen vallen vanaf 1 januari 2001 in de categorie "maatschappelijke beleggingen" van Box III. Hiervoor geldt in 2008 een vrijstelling van maximaal EUR 54.223 per belastingplichtige, dus EUR 108.446 voor partners. Daarnaast wordt in Box I een belastingkorting verleend van 1,3% van de waarde van de vrijgestelde maatschappelijke beleggingen. Verder geldt tot en met 31 december 2010 een overgangsregeling. Groene beleggingen die op 31 december 2000 bestonden en op dat tijdstip tot het vermogen van een belastingplichtige behoorden of daarna krachtens erfrecht of huwelijksvermogensrecht door hem zijn verkregen, zijn gedurende de overgangsperiode volledig vrijgesteld van de vermogensrendementsheffing in Box III. Daarnaast wordt gedurende deze periode - zonder de beperking tot EUR 54.223 - in Box I de belastingkorting van 1,3% van de waarde van de belegging verleend.
Beleggingsresultaat Gedurende de verslagperiode (1 oktober 2007 - 30 september 2008) daalde de herleide intrinsieke waarde van een participatie Fortis Groen Fonds met 0,1% van EUR 46,66 tot EUR 46,64. Het aantal uitstaande participaties bleef onveranderd op 9.809.780 per eind september. Het totale vermogen nam af tot EUR 457,6 mln.
Beleggingsdoelstelling Fortis Groen Fonds heeft als doelstelling particuliere beleggers de mogelijkheid te bieden deel te nemen in een portefeuille van rentedragende eurowaarden, die hoofdzakelijk bestaat uit leningen ten behoeve van projecten die in het belang zijn van de bescherming van natuur en milieu, waarbij gestreefd wordt naar een aantrekkelijk netto rendement bij een laag risico. Verdere details over het Fonds vindt u in het Informatiememorandum tevens prospectus. Wij raden u aan ook hiervan kennis te nemen.
Risicoprofiel Aan elke belegging zijn risico's verbonden en er is dan ook geen garantie dat het Fonds zijn beleggingsdoelstelling zal realiseren. De waarde van de aandelen van het Fonds kan zowel stijgen als dalen, zodat beleggers aanzienlijke verliezen kunnen lijden, met name op de korte termijn. Het Fonds is een closed-end fonds, hetgeen betekent dat de beurskoers aanzienlijk kan fluctueren ten opzichte van de intrinsieke waarde. Hieronder wordt een aantal factoren genoemd die het rendement van het Fonds negatief kunnen beïnvloeden: renterisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Een nadere uitwerking van de risico's treft u aan in de toelichting.
Benchmark Geen Beleggingsbeleid De verandering in intrinsieke waarde wordt gedreven door de waardeverandering van de leningen in de portefeuille. De waarde van de leningen is met name afhankelijk van de verandering in debiteurenkwaliteit en de renteontwikkeling. Hoewel de kredietcrisis invloed heeft gehad op de kwaliteit van sommige (internationale) financiële instellingen en de renteontwikkeling, zijn de gevolgen voor het Fonds zeer beperkt gebleven. Fortis Groen Fonds is een door de overheid aangewezen "groene beleggingsinstelling" waarvoor fiscale voordelen gelden. Tenminste 70% van het fondsvermogen wordt belegd in groene leningen, investeringen die van belang zijn voor natuur en milieu en voldoen aan door de overheid gestelde criteria. Ten hoogste 30% van het fondsvermogen wordt belegd in staatsobligaties uit de eurozone of geldmarktinstrumenten. Fortis Groen Fonds belegt uitsluitend in groene leningen van debiteuren met een hoge kredietwaardigheid en/of leningen welke worden gegarandeerd door een garantiesteller met een hoge debiteurenkwaliteit. De minimaal geëiste kredietwaardigheid is vergelijkbaar met een A-rating volgens Standard & Poor's of A3 volgens Moody’s. Het beleid van het Fonds is erop gericht om leningen tot het einde van de looptijd aan te houden. De maximale looptijd van groene leningen is tien jaar. Het Fonds hanteert al jaren een beleggingsbeleid dat is gericht op een portefeuille met een hoge gemiddelde kredietwaardigheid en een goed dividendrendement. Het heeft sinds de oprichting nooit een lening afgeschreven als geheel of gedeeltelijk oninbaar. Het huidige dividendrendement en de huidige hoge kredietwaardigheid van de portefeuille zijn aanleiding om de strategie te continueren. Het risicoprofiel van de portefeuille is onveranderd gebleven over de verslagperiode. Het Fonds heeft het afgelopen jaar leningen in portefeuille genomen waarvan de debiteuren een hoge kredietwaardigheid hebben. Tijdens de verslagperiode zijn nieuwe leningen verstrekt aan enkele woningbouwverenigingen en financiële instellingen.
Participaties Fortis Groen Fonds bereikten tijdens de verslagperiode een hoogste beurskoers van EUR 45,71 (8 november) en een laagste beurskoers van EUR 32,00 (3 juli). De koers op de laatste beursdag van de periode was EUR 34,05. Deze laatste beurskoers van EUR 34,05 ligt ca 27% onder de intrinsieke waarde van EUR 46,64. Omdat Fortis Groen Fonds een closed-end structuur kent, is de beurskoers vooral afhankelijk van vraag naar en aanbod van participaties in het Fonds.
Vooruitzichten De aandacht voor het milieu is onverminderd hoog. De Nederlandse regering stelt zich expliciete doelen om de klimaatverandering te bestrijden. In de publieke en private sector is een toenemend milieubewustzijn waar te nemen. Dat vertaalt zich in groene projecten die in aanmerking komen voor groenfinanciering. Fortis Groen Fonds streeft belegging van het vermogen in nieuwe groene projecten na om zo de bescherming van het milieu te helpen bevorderen. Gegeven de lagere beurskoers ten opzichte van de intrinsieke waarde, gevoegd bij de hoge kwaliteit van de leningen van de portefeuille, zijn er voldoende perspectieven op een goed resultaat voor de participanten. Amsterdam, 28 januari 2009 De Beheerder, Fortis Funds (Nederland) N.V.
7
BELEGGINGEN EN LIQUIDITEITEN nominale waarde marktwaarde x EUR 1.000 % x EUR 1.000 Leningen aan groenprojecten 170 3,200 ABN AMRO Bergen op Zoom 1999-08 170 157 3,500 ABN AMRO Emmeloord 1998-08 156 73 3,300 ABN AMRO Emmeloord 1998-09 72 73 2,800 ABN AMRO Emmeloord 2003-09 72 479 4,200 ABN AMRO Groenbank 2000-10 479 111 4,190 ABN AMRO Groenbank 2000-10 114 333 4,070 ABN AMRO Groenbank 2000-10 332 161 4,000 ABN AMRO Groenbank 2000-10 161 227 4,000 ABN AMRO Groenbank 2000-10 227 187 3,900 ABN AMRO Groenbank 2000-10 186 63 3,880 ABN AMRO Groenbank 2000-09 62 114 3,660 ABN AMRO Groenbank 2000-10 113 39 3,600 ABN AMRO Groenbank 2000-10 39 1.100 3,500 ABN AMRO Groenbank 2008-18 1.052 8 3,300 ABN AMRO Groenbank 2000-09 8 224 3,100 ABN AMRO Groenbank 2000-09 219 3.120 3,100 ABN AMRO Groenbank 2007-17 2.921 983 3,150 ABN AMRO Groenbank 2007-17 929 4.622 3,100 ABN AMRO Groenbank 2007-11 4.447 65.000 3,040 ABN AMRO Groenbank 2007-17 61.760 92 3,000 ABN AMRO Groenbank 2000-09 90 950 3,000 ABN AMRO Groenbank 2007-11 919 20.000 2,930 ABN AMRO Groenbank 2008-14 19.248 20 2,900 ABN AMRO Groenbank 2000-09 20 701 2,200 ABN AMRO Groenbank 2009-09 683 866 3,150 ABN AMRO Groenbank Vollebregt 1 2008-14 829 1.890 3,150 ABN AMRO Groenbank Vollebregt 2 2008-17 1.775 998 3,250 ABN AMRO Haarlem 1999-09 988 340 3,370 ABN AMRO Hoogeveen 2000-10 337 681 3,310 ABN AMRO Hoogeveen 1999-10 673 1.191 3,290 ABN AMRO Hoogeveen 2000-10 1.178 5.105 3,250 ABN AMRO Hoogeveen 1999-10 5.044 1.497 3,180 Amersfoort 1998-08 1.497 256 3,495 Amstel Lease IV 1999-09 254 1.441 3,230 Arnhem 1998-08 1.437 2.484 3,200 De Goede Woning 1998-08 2.482 4.411 3,110 Delta Nutsbedrijven 1999-09 4.351 16.472 3,200 Eigen Haard 2008-17 15.180 10.353 3,330 Eneco 2003-09 10.225 13.457 2,335 Eneco 2005-15 12.027 25.610 2,135 Eneco 2005-14 23.933 10.393 2,236 Essent 2005-15 9.695 141 3,921 EW Rijnland 1999-09 140 722 3,850 Friesland Bank 2008-18 717 700 3,600 Friesland Bank 2007-13 680 511 3,500 Friesland Bank 2008-14 489 2.553 4,214 Groenhypotheken 1999-08 2.550 445 3,000 Hoogheemraadschap van Rijnland 31.000 1.700 3.325 106 18.630 6.773 27.500 998
4,250 4,200 3,750 3,210 3,120 3,110 2,850 3,350
1999-09 Nationaal Groenfonds 2000-10 Nationaal Groenfonds 2000-10 Nationaal Groenfonds 1999-09 Nationaal Groenfonds 1999-08 Nationaal Groenfonds 2001-11 Nationaal Groenfonds 2003-13 Nationaal Groenfonds 2007-17 Nationale Investerings Bank 1999-09
nominale waarde marktwaarde x EUR 1.000 x EUR 1.000 % Leningen aan groenprojecten (vervolg) 11.750 3,370 Nuon 2008-16 10.983 5.867 3,140 Nuon 2006-15 5.638 5.000 3,000 Nuon 2006-15 4.580 5.000 2,990 Nuon 2007-11 4.847 10.000 2,672 Nuon 2006-15 9.246 1.500 2,526 Nuon 2005-15 1.342 647 3,750 Patrimonium 1999-09 643 851 3,150 Patrimonium 1999-09 847 1.974 4,350 Patrimonium Veenendaal 2000-09 1.976 987 3,600 Staedion 2007-17 926 3.914 4,270 St. De Nieuwe Unie 2000-09 3.914 817 3,200 Stichting Leyakkers 1999-09 808 5.581 4,350 St. Ouderenhuisv. Rotterdam 2000-10 5.629 3.540 3,300 St. Ouderenhuisv. Rotterdam 2004-14 3.435 2.689 2,990 St. Ouderenhuisv. Rotterdam 1999-08 2.678 4.254 3,600 St. Portaal 2007-17 4.186 2.246 3,140 St. Sociale Huisvesting Wageningen 1999-09 2.220 306 3,380 St. Wonen Brunssum 1998-08 306 1.600 3,840 St. Woonbel. Weidegebied 1999-08 1.597 919 3,400 Woningbouw Aalsmeer 1998-08 918 613 3,840 Woningstichting Beek 2000-09 609 1.021 3,130 Woningstichting Eerbeek 2006-16 935 1.838 3,250 Woningstichting SWZ 2008-17 1.758 1.021 3,600 Woningstichting Vestia I 1999-08 1.019 2.076 3,600 Woningstichting Vestia II 1999-09 2.059 511 4,100 Woningvereniging Wittem 2000-09 508 Totaal leningen aan groenprojecten 352.231
77,0%
Obligaties EMU Staat 5.200 5,000 6.300 5,625 6.000 5,000 5.500 3,500 4.450 4,000 4.200 3,750 5.000 4,500 6.300 4,000 6.000 4,250 6.000 3,500 440 5,400 7.700 5,500 3.500 4,200 Totaal obligaties
5.349 7.063 6.238 5.494 3.848 3.905 4.900 5.605 6.059 5.759 455 8.222 3.092 65.989
14,4%
Beleggingen
418.220
91,4%
Liquiditeiten
39.338
8,6%
Totaal vermogen
440 31.174 1.708 3.200 105 18.236 6.346 25.467 988
8
België 2002-12 Duitsland 1998-28 Duitsland 2002-12 Frankrijk 2003-09 Frankrijk 2004-55 Frankrijk 2005-21 Ierland 2004-20 Nederland 2005-37 Nederland 2003-13 Oostenrijk 2004-15 Spanje 2000-11 Spanje 2002-17 Spanje 2005-37
457.558 100,0%
JAARREKENING BALANS (voor winstbestemming) EUR Beleggingen Obligaties Leningen aan groenprojecten
30-09-2008
(4) (6)
65.988.832 352.231.452 418.220.284
111.526.826 346.172.172 457.698.998
(23)
7.982.031 7.982.031
5.000.000 8.299.750 13.299.750
(25)
31.759.551
3.231.986
39.741.582
16.531.736
457.961.866
474.230.734
404.148 404.148
413.248 413.248
Vorderingen Effectentransacties Te vorderen dividend en interest Overige vorderingen en overlopende activa
Overige activa Liquide middelen Vorderingen en overige activa Activa Kortlopende schulden Overige schulden en overlopende passiva
(24) Eigen vermogen Kapitaalrekening Overige reserves Resultaat boekjaar Onverdeelde winst voorgaande boekjaren
30-09-2007
(31) (33) (35) (34)
Passiva
479.483.674 (12.753.238) (73.631) (9.099.087) 457.557.718
479.483.674 (4.718.357) 2.902.625 (3.850.456) 473.817.486
457.961.866
474.230.734
WINST- EN VERLIESREKENING EUR Opbrengsten uit beleggingen Interest Gerealiseerde waardeveranderingen Ongerealiseerde waardeveranderingen Som der opbrengsten
(36) (37)
Lasten Interest Beheerloon Service fee Som der lasten Resultaat
(35)
30-09-2008
30-09-2007
15.923.411 (2.430.515) (8.713.453) 4.779.443
15.867.752 218.992 (8.191.724) 7.895.020
4.578.370 274.704 4.853.074
2.132 4.708.265 281.998 4.992.395
(73.631)
9
2.902.625
KASSTROOMOVERZICHT EUR
30-09-2008
30-09-2007
Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Resultaat Gerealiseerde waardeveranderingen Ongerealiseerde waardeveranderingen Aankopen Verkopen Mutatie kortlopende vorderingen Mutatie kortlopende schulden
(35) (36) (37) (41) (42) (23) (24)
(73.631) 2.430.515 8.713.453 (196.575.332) 224.910.078 5.317.719 (9.100) 44.713.702
2.902.625 (218.992) 8.191.724 (98.117.311) 108.976.097 (4.916.967) (17.224) 16.799.952
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Uitgekeerd dividend
(45)
(16.186.137) (16.186.137)
(16.186.137) (16.186.137)
Netto kasstroom
28.527.565
613.815
Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin verslagperiode Liquide middelen einde verslagperiode
28.527.565 3.231.986 31.759.551
613.815 2.618.171 3.231.986
(25)
10
TOELICHTING BALANS EUR Beleggingen Leningen aan groenprojecten Begin verslagperiode Aankopen Verkopen Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerd koersresultaat Einde verslagperiode
(41) (42)
(6)
30-09-2008
30-09-2007
346.172.172 161.112.144 (145.213.393) 52.536 (9.892.007) 352.231.452
363.423.767 64.382.236 (78.527.658) (100.562) (3.005.611) 346.172.172
113.106.749 33.735.075 (30.448.439) 318.847 (5.185.406) 111.526.826
Obligaties Begin verslagperiode Aankopen Verkopen Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerd koersresultaat Einde verslagperiode
(4)
111.526.826 35.463.188 (79.696.685) (2.483.051) 1.178.554 65.988.832
Kapitaalrekening Begin verslagperiode Einde verslagperiode
(31)
479.483.674 479.483.674
479.483.674 479.483.674
Overige reserves Begin verslagperiode Naar/van onverdeelde winst Einde verslagperiode
(38) (33)
(4.718.357) (8.034.881) (12.753.238)
16.670.542 (21.388.899) (4.718.357)
Onverdeelde winst voorgaande boekjaren Begin verslagperiode (3.850.456) Uitgekeerd dividend (45) (16.186.137) Resultaat voorgaand boekjaar (35) 2.902.625 Naar/van onverdeelde winst (38) 8.034.881 Einde verslagperiode (34) (9.099.087)
(579.645) (16.186.137) (8.473.573) 21.388.899 (3.850.456)
(41) (42)
Waardeveranderingen Ongerealiseerd begin verslagperiode Ongerealiseerd einde verslagperiode Mutatie (37) Gerealiseerd (36) Saldo
(9.220.797) (17.934.250) (8.713.453) (2.430.515) (11.143.968)
(1.029.073) (9.220.797) (8.191.724) 218.992 (7.972.732)
Voorgestelde winstbestemming Saldo onverdeelde winst Resultaat (35) Dividend Van/naar overige reserves Onverdeelde winst na winstbestemming
(9.099.087) (73.631) (16.186.137) 11.143.968 (14.214.887)
(3.850.456) 2.902.625 (16.186.137) 8.034.881 (9.099.087)
Beheerloon
1,00
1,00
Service fee (%)
0,06
0,06
Total expense ratio (%)
1,06
1,06
92,06 *
43,98 *
Portfolio turnover ratio (%)
* inclusief afgeloste en nieuw afgesloten groenleningen (zie toelichting blz. 13)
11
TOELICHTING
Renterisico Als de rente stijgt, zullen de koersen van schuldtitels over het algemeen dalen. Hoe langer de looptijd van schuldtitels, des te groter zal doorgaans het renterisico zijn.
De Beheerder verklaart dat de beleggingsinstelling en de Beheerder voldoen, en het jaarverslag over 2007/08 voldoet, aan de bij of krachtens de Wet op het financieel toezicht gestelde regels.
Derivatenrisico Het Fonds kan gebruik maken van financiële derivaten. Hierbij kan sprake zijn van hefboomwerking, waardoor de volatiliteit van het Fonds kan worden vergroot. Sommige derivaten, vooral over-the-counter verhandelde derivaten, kunnen op verschillende wijzen worden gewaardeerd. Een derivaat kan een minder sterke correlatie hebben met de onderliggende effecten dan verwacht en kan daardoor ineffectief blijken of zelfs een averechts effect hebben op de waarde van het Fonds.
Waarderingsgrondslagen Beleggingen worden gewaardeerd op basis van actuele marktwaarden. De overige beleggingen worden gewaardeerd op basis van de reële waarde, met inachtneming van de voor de betreffende beleggingen gangbare maatstaven. De leningen aan groenprojecten worden gewaardeerd op basis van de marktrente voor gekwalificeerde groene leningen. Deze marktrente wordt afgeleid van de marktrente voor vergelijkbare onderhandse niet groene leningen, waarop een afslag wordt toegepast, die het belastingvoordeel voor de belegger in groenprojecten alsmede de marktomstandigheden voor groenprojecten tot uitdrukking brengt. Deze afslag is per balansdatum 120 basispunten. De overige activa en passiva worden gewaardeerd op nominale waarde.
Liquiditeitsrisico Het kan voorkomen dat een ten behoeve van het Fonds ingenomen positie niet tijdig tegen een redelijke prijs kan worden geliquideerd vanwege gebrek aan liquiditeit in de markt. Gezien de samenstelling van de beleggingsportefeuilles is de kans hierop gering.
Grondslagen resultatenbepaling Het resultaat wordt bepaald door aan de verslagperiode toe te rekenen interestopbrengsten en gerealiseerde en GPR-250 ongerealiseerde waardeveranderingen te verminderen met de aan de periode toe te rekenen kosten. De kosten verbonden aan de plaatsing van participaties, alsmede het agio en disagio, worden verrekend met de kapitaalrekening. De aankoopkosten van de beleggingen worden in de kostprijs geactiveerd en worden in de winst- en verliesrekening verwerkt onder de (on)gerealiseerde waardeveranderingen. Verkoopkosten op beleggingen worden in mindering gebracht op het gerealiseerde koersresultaat. De in de verslagperiode opgetreden gerealiseerde en niet-gerealiseerde koersresultaten op beleggingen worden bepaald door op de verkoopopbrengst dan wel de balanswaarde aan het einde van de verslagperiode de aankoopwaarde dan wel de balanswaarde aan het begin van de verslagperiode in mindering te brengen. Op grond van de status van fiscale beleggingsinstelling is geen vennootschapsbelasting verschuldigd indien onder meer (nagenoeg) de gehele fiscale winst als contant dividend wordt uitgekeerd.
Koersrisico Aan beleggingen in het Fonds zijn financiële kansen, maar ook financiële risico’s verbonden. De beleggingen van het Fonds zijn onderhevig aan marktfluctuaties in het algemeen (de koersen kunnen wereldwijd, regionaal of op individuele beurzen en markten dalen) -de marktrisico’s- en de risico’s als gevolg van specifieke op die ondernemingen en waarden van toepassing zijnde omstandigheden -de specifieke risico's-. Er worden geen garanties gegeven dat de beleggingsdoelstelling zal worden gerealiseerd. Als gevolg hiervan kan de intrinsieke waarde van de participaties van het Fonds zowel stijgen als dalen. Dit betekent dat beleggers mogelijk minder terugkrijgen dan zij hebben ingelegd.
Grondslag kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen kasstroom uit beleggingsactiviteiten en financieringsactiviteiten. Onder liquide middelen zijn posten begrepen welke vrij ter beschikking staan aan de beleggingsinstelling, onder voorbehoud van eventueel opgenomen margeverplichtingen.
Afwikkelingsrisico De mogelijkheid bestaat dat afwikkeling via een betalingssysteem niet kan plaatsvinden zoals verwacht, omdat de betaling of levering van de financiële instrumenten door een tegenpartij niet of niet op tijd of zoals verwacht plaatsvindt.
Tegenpartijrisico Er is een mogelijkheid dat een uitgevende instelling of tegenpartij zijn contractuele verplichtingen niet kan nakomen, waardoor het Fonds verlies kan lijden. Voor zover in andere beleggingsinstellingen wordt belegd is er het risico dat de inkoop of uitgifte van deelnemingsrechten geheel of gedeeltelijk wordt opgeschort.
Bewaarrisico Hoewel de Beheerder de nodige voorzichtigheid in acht neemt is het mogelijk dat activa verloren kunnen gaan als gevolg van onder meer insolvabiliteit of fraude bij de bewaarnemer.
RISICOFACTOREN Kredietrisico Als de kredietwaardigheid van een emittent verslechtert of een vermoeden hiervan bestaat bij beleggers, kan de koers van door de betreffende emittent uitgegeven schuldtitels dalen. Dit risico is doorgaans groter bij emissies van lagere kwaliteit. In uitzonderlijke gevallen kan een emittent in gebreke blijven bij het tijdig nakomen van zijn rente- en aflossingsverplichtingen, met als gevolg dat de schuldtitels waardeloos worden.
Uitleenrisico Het risico dat uitgeleende effecten verloren gaan. Ter afdekking van dit risico zorgt de beheerder ervoor dat voldoende zekerheden worden verkregen. Risico ten aanzien van beleggen met geleend geld Doordat beleggingen met geleend geld kunnen worden gefinancierd zijn er weliswaar kansen op een hogere opbrengst maar zijn ook de neerwaartse risico’s groter.
12
Concentratierisico Door hoofdzakelijk te beleggen in effecten en andere vermogensbestanddelen, maar met de nadruk op een bepaalde deelmarkt, loopt men het risico dat is verbonden aan een grote concentratie van de beleggingen van die soort en in die markt. Inflatierisico De beleggingen van het Fonds beogen niet expliciet te beschermen tegen inflatierisico’s. Uitbestedingsrisico Onder meer de administratie is uitbesteed aan Fortis Investment Management Netherlands N.V. met State Street Bank and Trust Company als subadministrateur. Uitbesteding van activiteiten brengt als risico met zich dat de wederpartij niet aan haar verplichtingen voldoet, ondanks gemaakte afspraken. De beheerder, die eindverantwoordelijk blijft voor de uitbestede activiteiten, toetst periodiek de naleving van de gemaakte afspraken. Risico’s externe factoren Fiscale en financiële wet- en regelgeving is aan verandering onderhevig. Hierdoor kan het Fonds met lasten of heffingen worden geconfronteerd die niet waren voorzien ten tijde van het opstellen van het Prospectus of op het moment dat beleggingen worden gekocht, gewaardeerd of GPR-250 verkocht. Inzicht in bestaande risico's Inzicht in de per balansdatum bestaande risico's is te verkrijgen uit het verslag van de beheerder, de balans, de toelichting op de balans en het overzicht beleggingen dat een uitsplitsing van de portefeuille weergeeft. Voor nadere informatie over de risico's wordt verwezen naar het hoofdstuk "Risicofactoren" in het Informatiememorandum tevens prospectus november 2005. BALANS Vorderingen/kortlopende schulden De kortlopende schulden betreffen schulden met een looptijd korter dan 1 jaar en hebben onder meer betrekking op beheerloon en service fee. Vorderingen/schulden uit hoofde van effectentransacties betreffen vorderingen op c.q. schulden aan commissionairs. Overige reserves Het deel van het resultaat dat niet valt onder de uitdelingsverplichting wordt toegevoegd aan de overige reserves. WINST- EN VERLIESREKENING
Indien wordt belegd in beleggingsinstellingen beheerd door Fortis Investments wordt geen dubbele beheervergoeding in rekening gebracht. Andere kosten, bijvoorbeeld van administratie en bewaargeving of van een service fee, zijn hiervan uitgezonderd. Total expense ratio Deze geeft de kosten weer als percentage van het vermogen (12maands gemiddelde op jaarbasis). Portfolio turnover ratio Aangezien de brokerkosten bij aan- en verkoop van obligaties in de koers zijn inbegrepen en niet afzonderlijk te kwantificeren zijn, is gekozen voor het weergeven van de portfolio turnover ratio. De portfolio turnover ratio geeft de omloopsnelheid van de beleggingen ten opzichte van het gemiddeld toevertrouwd vermogen weer en is een maatstaf voor de gemaakte transactiekosten als gevolg van het gevoerde portefeuillebeleid en de daaruit voortkomende beleggingstransacties . Bij de gehanteerde berekening wordt het bedrag van de portfolio turnover ratio bepaald door de som van de aan- en verkopen van de beleggingen te verminderen met de som van plaatsingen uit hoofde van eigen participaties. Indien dit tot een negatief bedrag leidt, wordt een turnover ratio vermeld van nihil. De portfolio turnover ratio wordt bepaald door het bedrag van de turnover uit te drukken in een percentage van het gemiddeld toevertrouwd vermogen. Omdat in het boekjaar 2007/08 een groot aantal groenleningen is afgelost en er derhalve een aantal nieuwe groenleningen is afgesloten (om het groenpercentage van 70% te waarborgen), is de portfolio turnover ratio dit boekjaar ruim verdubbeld ten opzichte van vorig jaar. Werknemers De Beheerder heeft geen personeel in dienst. Overeenkomst met gelieerde partijen De Beheerder heeft de volgende overeenkomst gesloten met gelieerde partijen: -Fortis Investment Management Netherlands N.V.: uitbesteding administratie, portfolio management, distributie en algemene beheerdiensten. De kosten uit hoofde van voornoemde overeenkomst - met uitzondering van die van het uitlenen van effecten - worden gedragen door de Beheerder.
Totaal transactievolume met gelieerde partijen (1 oktober 2007 - 30 september 2008)
Interest Betreft de rente op obligaties en andere schuldvorderingen alsmede de interestbaten op overige banktegoeden.
Transactiesoort
Kosten en vergoedingen - Beheerloon Dit wordt berekend op jaarbasis over het vermogen van het Fonds aan het einde van elke maand.
Obligaties
Leningen aan groenprojecten
Volume (% totale volume) 45,9
De transacties hebben tegen marktconforme condities plaatsgevonden.
- Service fee De service fee dient ter dekking van kosten van administratie en bewaargeving van effecten, alsmede van alle andere operationele kosten zoals die van toezicht en registratie, accountantscontrole, verslaggeving en participantenvergaderingen.
Amsterdam, 28 januari 2009 De Beheerder, Fortis Funds (Nederland) N.V.
13
0,3
OVERIGE GEGEVENS Bestuurdersbelangen Op 1 oktober 2007 en op 30 september 2008 hadden de bestuurders van de Beheerder van de beleggingsinstelling geen persoonlijke belangen bij de beleggingen van de beleggingsinstelling. Bepalingen inzake zeggenschap Wijzigingen in de Voorwaarden van beheer en bewaring kunnen alleen bij notariële akte worden aangebracht krachtens besluit van een vergadering van houders van participaties, evenwel uitsluitend op voorstel van de beheerder en bewaarder. Bepalingen omtrent uitkeringen In de Voorwaarden van beheer en bewaring is het volgende geregeld: het saldo van de inkomsten en de ten laste van de inkomsten komende kosten zal jaarlijks binnen acht maanden na afloop van het boekjaar aan de participanten worden uitgekeerd in de vorm van dividend. De Beheerder is gerechtigd tot het doen van interimuitkeringen alsmede tot het overbrengen van een gedeelte van het saldo naar een nieuwe rekening. De Beheerder is gerechtigd tot het doen van kapitaaluitkeringen. GPR-250 Dividend Fortis Groen Fonds is een zogenoemde 'fiscale beleggingsinstelling'. Dit betekent, dat indien aan een aantal voorwaarden wordt voldaan, waarvan de belangrijkste is het doorgeven aan de participanten van inkomsten van het Fonds onder aftrek van de gemaakte kosten (de zgn. uitdelingsverplichting), heffing van vennootschapsbelasting achterwege blijft. Het dividend over het boekjaar 2007/08 bedraagt EUR 1,65 per participatie en is op 18 november 2008 betaalbaar gesteld. De uitkeringen van Fortis Groen Fonds zijn niet onderworpen aan de Nederlandse dividendbelasting.
14
Aan: De participanten en de beheerder
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Fortis Groen Fonds per 30 september 2008 en van het resultaat over de periode 1 oktober 2007 tot en met 30 september 2008 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht.
ACCOUNTANTSVERKLARING Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2007/08 van Fortis Groen Fonds te Amsterdam bestaande uit de balans per 30 september 2008 en de winst- en verliesrekening over de periode 1 oktober 2007 tot en met 30 september 2008 met de toelichting gecontroleerd.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Verantwoordelijkheid van de beheerder De beheerder van de beleggingsinstelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen GPR-250 die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Amsterdam, 28 januari 2009 Ernst & Young Accountants LLP w.g. drs M. Hagers RA
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de beleggingsinstelling. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de directie van de beleggingsinstelling heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
15
KARAKTERISTIEKEN Beleggingsfonds, beheerd door Fortis Funds (Nederland) N.V., een dochter van Fortis Investment NL Holding N.V. Belegging hoofdzakelijk in groene leningen teneinde de deelnemers een fiscaal vriendelijke belegging in rentedragende eurowaarden te bieden. Notering en verhandeling aan de effectenbeurs van Amsterdam, zodat participaties Fortis Groen Fonds dagelijks kunnen worden gekocht en verkocht via alle banken en commissionairs. Fortis Groen Fonds is een closed-end fonds, hetgeen betekent dat de beurskoers kan afwijken van de intrinsieke waarde van de participaties. Publicatie van de koers in dagbladen en op Teletekst. Informatie kunt u vinden in het Informatiememorandum tevens prospectus november 2005 en op www.fortisinvestments.com.
GPR-250
16
Fortis investments Fortis Investments heeft vestigingen in Brussel, Parijs, Amsterdam, Tokio, Boston, Luxemburg, Londen, Shanghai, Jakarta, Istanbul, Düsseldorf, Frankfurt, Hongkong en New York. Fortis Investments beheert als onderdeel van Fortis, naast beleggingsfondsen, institutionele vermogens. Ultimo 2007 had Fortis Investments wereldwijd ruim EUR 130 miljard vermogen onder beheer, waarvan in Nederland ruim EUR 30 miljard.
Fortis Investments De Entree 99 Postbus 23400 / PAC AF0531 1100 DX Amsterdam Zuidoost 020 357 05 26 www.fortisinvestments.com
[email protected]
