Beste Vrienden en Vriendinnen, Dit is alweer het laatste nummer van 2011. De tijd vliegt! Over goed een jaar begint ons feestjaar. In 2013 bestaat onze vereniging 50 jaar. Uw bestuur is al druk doende om van dit jaar een heel bijzonder jaar te maken. Wat we ook plannen, het belangrijkste is natuurlijk ons jubileumgeschenk aan de Diergaarde. In deze moeilijke tijden is het goed dat wij er in ieder geval zijn. Ons jubileumgeschenk heeft nu een naam: Amazonica. Blijdorp is al druk aan het tekenen. In dit nummer krijgt u een eerste preview. In 2012 dragen we bij aan de herinrichting van het Aziëhuis. Ook daarover in dit nummer meer. Onze vereniging steunt Blijdorp op alle terreinen. In de tuin, maar ook voor wat betreft haar natuurbeschermingsprogramma’s. Uiteindelijk gaat het natuurlijk allemaal om de echte natuur. Al dat moois moet behouden blijven voor onze kinderen en hun kinderen. Daarom heeft uw bestuur van harte besloten om bij te dragen aan het redden van de Vietnamwaterschildpad, een toekomstige bewoner van het Aziëhuis. Meer hierover in dit nummer.
I
N
H
O
U
Vrienden nieuws
Over natuurbescherming gesproken. Gerard Ouweneel vraagt in dit Vriendennieuws uw aandacht voor alweer een vijf voor twaalf situatie: het voortbestaan van de Sumatraanse neushoorn. Monique van Leeuwen schrijft over de Millennium Seed Bank, waar alle zaden van de wereld worden bewaard om te voorkomen dat planten straks definitief zijn uitgestorven.
D
4/2011
Tenslotte staan we natuurlijk stil bij het wel en wee van de Blijdorpbewoners. We proberen u weer helemaal bij te praten.
Even bijpraten
2
Nieuws uit Blijdorp
3
Kortom, wat ons betreft weer een vol en gevarieerd nummer. Veel leesplezier! Mogelijk tot ziens bij een van de komende lezingen!
Ons jubileumgeschenk heeft een naam: Amazonica
7
Marcel Kreuger, Voorzitter.
Er was eens …. het slurfhondje
8
Botanisch Blijdorp: Groen, groener, groenst
10
Vrienden in actie voor een vernieuwd Aziëhuis
12
Kijkje in de ijskast
14
De klok luidt voor de Sumatraanse neushoorn USA! Afkoelen in tropenhallen Erlebnis in Hannover
Sumatraanse tijger - foto:
Poolvos - foto:
17 18
Zo
29
5
30 31
22
Do Vr
Mutaties in de Diergaarde derde kwartaal 2011
Za
23
Week
12
Di
6
13
Wo
7
14
Do Vr
1
8
2
15
9
16
Wo
Lijn 13: Dierentuin spelen
Zo
februari 2012 Ma
Ma Di
19
Peter van Norde
3
10
4
17
11
18
5
6
VRIE NDE N MAK EN HET VERS CHIL !
Agenda
24
Colofon
24
Schenkingen en legaten
24
4 | 2011
21
22
Za
23
Week
24 25 ENVA NBLI JDOR
8 P.NL
maart 2012
26
4
27
11
18
5
12
25
19
6
13
26
20
7
14
27
21
8
15
28
22
9
16
29
10
23
17
30
10
24
11
31
12
13
28 29 1 2 3 9
26 27 28 29 1
VRIEND EN MAKEN HET VERSCH IL! WWW.V RIENDE NVANB
2
LIJDOR P.NL
3 9
NIEUW IN DE VRIENDENSHOP zie pagina 9
2 | Vriendennieuws
20
7 WW W.VR IEND
19
Peter van Norde
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:03
Pagina 3
Blijdorp
N
I
E
U
W
S
Europese otter - foto: Peter van Norde
Tekst: Gerda Nijssen
Het duurde even voordat moeder otter de kleintjes toestond zich aan ons bezoekers te vertonen. Maar zo langzamerhand komen ze iedere dag wat meer buiten. De reden hiervan is gelegen in het feit dat ze bij de geboorte nog niet kunnen zwemmen. Dat moeten ze van hun ouders leren. Europese otters komen in ons land nog voor, maar hebben het erg moeilijk. Regelmatig vindt men er een doodgereden op een weg. In Blijdorp moesten ze even bijkomen van de verhuizing. Nu hebben ze het weer prima naar hun zin in de ruimte waterplaats in de Chinese tuin. En dan komen er ook weer baby otters. Drie kwamen er in augustus ter wereld tussen het bamboe. Hun beschermende ouders kunnen ze nu niet meer onder hun ‘vleugels’ houden, dus ga snel kijken hoe ze met elkaar ravotten.
Metamorfose De Chinese tuin heeft een metamorfose ondergaan. Zo is de geknikte brug rechtgetrokken om mensen in een rolstoel of met kinderwagen de gelegenheid te bieden ook die kant op te zoeken. De collectie van sleutelbloemen is nog intact en zal in het voorjaar de eerste lentebodes geven. De tempel is vernieuwd, een houten gebouw heeft veel van de weersomstandigheden te verduren en er is een toegangspoort met roodhouten palen opgetrokken. Dat geeft nog meer uitstraling en verbindt de Chinese tuin met het Azië continent aan de andere kant van de doorgaande weg. Er wordt druk gespaard om het Aziëhuis te vervolmaken met terraria voor reptielen die in dat continent thuis horen. Nu is het moerasgedeelte aan
vernieuwing toe. Natuurlijk blijft het eiland voor de makaken en zien we kraanvogels weer nestelen in het voorjaar, maar het pad en de bruggen moesten nodig onder handen genomen worden. Zo wordt de ‘Ikea’ route vervolgd. Een klein puntje van feedback. Kunnen de borden die de weg wijzen, wat subtieler? Ze knallen je nu wel erg tegemoet.
toch! Het groepje Thomson gazellen voelt zich steeds meer in de nopjes tussen de giraffen op de savanne. Zeker met de jonge aanwas van deze gazellen die wat minder vrees hebben voor die grootpotigen durven ze meer en meer rond te springen. Overdag tussen de giraffen, maar ’s avonds hebben ze hun eigen weide achter het verblijf van de hyena’s. Een stukje verderop is een zebra geboren. Het is een jong van moeder Erika en vader Lorro. Beide ouderdieren hebben al eerder met succes jongen op de wereld gezet. Het is een pittig veulentje met veel activiteit. Als het wat groter is kan het spelen met nichtje Rika, die in mei van dit jaar is geboren en een volle kleindochter is van Erika. De zebra’s hebben een stal tot hun beschikking en kunnen zelf bepalen of ze binnen of buiten blijven. Meestal geven ze de voorkeur aan het buitenleven, zelfs als het buiten koud is. Zolang het niet vaak regent, kunnen ze de kou goed verdragen.
Kimberley Bij de giraffen is de bevalling van Marianne voorspoedig verlopen. Fahari mag er trots op zijn. Een dergelijk fiere, schattige dochter. Halfbroer Jani, zoon van Anne, heeft de weg naar de overkant, het perk van de koedoes ontdekt. Hij is dan ook alweer bijna een halfjaar oud. Wat een prachtige kudde netgiraffen hebben we
Nieuwe octopus In het Oceanium, het verblijf naast de zeeleeuwen, kunt u een grote octopus vinden. Deze komt uit Le Croissic en is een actief exemplaar. Dat betekent goed zichtbaar voor het publiek. Hij of zij wordt met de hand gevoerd, zodat hij/zij gewend raakt aan de verzorgers. Verder krijgt hij ook krabbetjes in een flesje met een 3 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:03
Pagina 4
Bassrock en in het zeekat aquarium (waar even geen zeekatten huizen) bij de ingang van het Oceanium. De ezelspinguïns zorgden voor een primeur. Voor het eerst hebben ze voor jongen gezorgd. Drie eieren zijn er gelegd, waarvan er twee uitgekomen zijn. Deze pinguïns leggen hun eieren op een nest van kiezelstenen (dan rolt het ei niet weg). Ondertussen zwemmen ze al lustig rond met de rest van de groep en zijn ze nog nauwelijks van de volwassen vogels te onderscheiden.
Zebra’s - foto: Peter van Norde
schroefdopje om zijn armen geoefend te houden. Zoals al in een eerdere nieuwsbrief vermeld zijn het intelligente dieren die dit soort kunstjes zonder moeite uitvoeren. Wat ze ook goed kunnen is een gaatje vinden om het bassin uit te kruipen. Met acht armen tegelijk is het leuk om van alles uit te proberen. Het bassin is dus extra, extra octopusproof. Het is de bedoeling dat er gezelschap komt van soortgenoten. De hoop is gevestigd op vijf dieren uit Frankrijk. Zonnevissen De tocht naar Le Croissic heeft ook nog twee zonnevissen opgeleverd. Na de quarantaine periode komen ze in het koudwa-
terkoraal aquarium. Dit aquarium is bij weinig mensen bekend, maar zeer zeker de moeite waard. U ziet hier een stukje van de bodem zoals de Noordzee eruit ziet. Een wat duistere, geheimzinnige wereld met witte koralen, zee-egels en vijlvissen. De vissen hebben de neiging zich aan de oppervlakte op te houden, dus kijkt u vooral even omhoog. Verder is wier meegenomen uit Frankrijk. Met dat wier wil men gaan kweken om de verblijven een natuurlijker uitstraling te geven. Daar hebben onze verzorgers nog weinig ervaring mee en deze zien het dan ook als een aantrekkelijk experiment. De wieren staan opgesteld in het Noordzeepodium buiten ons zicht. Bij succes komt er wier in de
N
Poolvosjes De poolvosjes zijn terug in Arctica. Het zijn vijf nieuwe exemplaren uit Dierenrijk Europa. Op de heuvel naast de ijsberen is een nieuw verblijf voor ze gebouwd. Het oude verblijf bleek teveel ontsnappingswegen te bevatten en ervaren als smal en benauwd. Het nieuwe verblijf is tegen de heuvel opgebouwd. Zo zijn ze beter in het zicht en hebben de vossen toch voldoende schuil mogelijkheden. Ze verkleuren weer in rap tempo van grijszwart naar hun witte wintervacht. Achterin is een verblijf ingericht voor de sneeuwuilen. Verderop wordt gebouwd aan een volière voor de stellerzeearenden. Een deel daarvan loopt door in de vijver, daardoor kunnen de dieren ook het water in. Het verblijf wordt twee keer zo groot, zodat er meer ruimte is om te vliegen voor de reuzenvogels. Dank voor nieuw textorhuis Dankzij een schenking van de familie Peters aangevuld met een bijdrage van de
I
E
U
W
S
Poolvos - foto: Peter van Norde
4 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:20
Pagina 5
Vrienden, hebben de textorwevers een ruime volière gekregen, naast de koedoes. Het verblijf bij de zebrastal moet afgebroken worden ten faveure van de bescherming van de stal die deel uitmaakt van het beschermde monument gedeelte van van Ravenstein. De wevers zijn er flink op vooruit gegaan. In het binnenverblijf is een groepje grondeekhoorns gevestigd. Die zijn flink aan de gang gegaan met dat waar ze goed in zijn. Dat is gangen graven. Het ziet er flink omgeploegd uit. Met enig geduld laten ze zich zien, maar dan meer ’s ochtends vroeg of eind van de dag. Graag zouden we zien dat er naast dit verblijf een onderkomen komt voor de stokstaartjes. Deze hebben momenteel alleen een binnenverblijf in de krokodillenrivier. Er wordt hard voor gespaard. Dus als u mee doet, gaat het sneller. Tamu Op 26 juli is Tamani bevallen van een gezonde dochter. Vader Bokito heeft zijn zilverrug plicht weer vervuld. De dochter krijgt de naam Tamu (afgeleid van Tamani). In het Swahili betekent Tamu ‘zoetje’. Tamani is een laconieke moeder, die de kleine door broer en zus volop laat betasten en plagen. Het geslacht van de baby van Aya die in december geboren werd, is eindelijk bekend. Ook dit is een meisje. Aya is een ander soort moeder, zij is zeer beschermend, vandaar dat het moeilijk te achterhalen was of het om een jongetje of een meisje ging. Nu heeft de kleine haar naam gekregen. Ze heet Ayba een samentrekking van Aya en Bokito. Op dit moment bestaat onze gorillagroep uit zilverrug Bokito, drie volwassen vrouwtjes (Aya, Tamani en Annet), twee baby’s, een peuter (Thirza) en drie kleuters (Adira, Tuena en Nasibu). Het experiment met de witneusmeerkatten heeft een vervolg gekregen. Opgemerkt is dat de spanningen veroorzaakt werden door het voederen. Een van de meerkatten sprong dan op een van de gorilla’s. Dat vond Bokito uiteraard niet goed, die wilde zijn gezin beschermen. Nu voedt men de meerkatten extra vroeg in hun binnenverblijf voordat ze naar buiten gaan. Hopelijk zorgt dat voor rust en kunnen de meerkatten op het gorilla-eiland rond blijven klauteren. Andere bewoners van het eiland waren minder gewenst. Er is een wespennest gevonden in een boom. Aya liep met een gezwollen gezicht rond. Waarschijnlijk het gevolg van een wespensteek. Het nest is
Komt u naar de Vriendenlezingen?
BEZOEK DAN OOK DE ZOOTJESMARKT! Vast onderdeel van die zondagochtenden is de zogenaamde 'zootjesmarkt' (zonder 'i' !!) Allerhande dierentuincuriosa worden verkocht, waarbij de hele opbrengst ten goede komt aan onze lopende projecten. Om deze zootjemarkt nog succesvoller te maken nodigen wij u uit om bij u thuis rond te kijken of ú nog spullen heeft die hier verkocht zouden kunnen worden. Alles wat met Blijdorp (of andere dierentuinen), dieren of planten te maken heeft is van harte welkom (met uitzondering van levende dieren of planten!). Boeken, gidsen, dierenbeeldjes, t-shirts, tijdschriften (Blijdorp Geluiden, Blijdorp Blad, Vriendennieuws en alle andere dierentuinbladen) maar ook theelepeltjes, speldjes, briefkaarten en folders kunnen vaak nog wat opbrengen. Heeft u nog van dit soort artikelen en wilt u ze afstaan voor onze 'zootjesmarkt'? Neem even contact op met het secretariaat (010-4676637 of ([email protected]) of neem ze mee als u toch naar de lezing gaat. U kunt natuurlijk ook zelf komen kopen!
LAATSTE NIEUWS: JONGE KOMODOVARAAN In Blijdorp is op zondag 6 november een komodovaraan uit zijn ei gekropen. De jonge komodovaraan is ongeveer 20 centimeter groot en maakt het goed. Het ei werd op 24 april gevonden bij de komodovaranen en is daarna in een broedmachine met 30 graden Celcius geplaatst. Het is volgens Henk Zwartepoorte, beheerder van het reptielenverblijf in Blijdorp best bijzonder dat een komodovaraan in gevangengschap wordt geboren. “We zijn in 1994 begonnen met de eerste komodovaranen uit Indonesië. Hier hebben we wel
eens eieren van gekregen, maar die kwamen nooit uit. Later kregen we dieren uit Amerika en werd er een stamboom ingevoerd. Sindsdien is er veel meer ervaring opgedaan.” De vader en moeder van de baby-komodovaraan zitten in de Rivièrahal en hebben volgens Zwartepoorte helemaal geen weet van hun nageslacht. “Als we die bij de ouders zouden laten, lopen we het risico dat ze het opeten.” Voorlopig eet de jonge komodovaraan insecten, maar eenmaal volwassen en volgroeid tot zo’n 2 tot 3 meter lang, zijn het aaseters. Komodovaranen kunnen een rund bijten, dat daarna door de dodelijke bacteriën in het speeksel binnen enkele dagen sterft. De varaan blijft daar dan op wachten, waarna het dier wordt opgepeuzeld. Momenteel is de jonge komodovaraan nog te zien in de speciale couveuse, maar daarna krijgt het een eigen verblijf in de Rivièrahal. 5 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:04
Pagina 6
N
I
E
U
W
S
verwijderd en Aya kreeg een aspirientje tegen de pijn. Succesvolle moestuin De moestuin achter het muurtje naast de oude ingang is een succes geworden. Wist u dat aardperen manshoge planten worden met heldergele bloemen? Verder zag ik kardoen, lijkt veel op een artisjok. De moerbeiboom gaf vruchten. Verschillende soorten tijm stonden en staan nog te geuren, de eerste appels en peren hingen aan de takken en natuurlijk staan er heel veel andere kruiden. Het is een lust voor het oog. Vicks Vicks is inmiddels al een hele meneer. Hij is bijna zo groot als zijn moeder. Maar hij blijft leuk! Vicks vindt het geweldig om voor het raam met de toeschouwers te spelen. Hij haalt de grappigste caperiolen uit. Dat levert regelmatig geweldige plaatjes op. Cor Als laatste nog een verheugend nieuwtje. Op 26 oktober is een dwergnijlpaardje geboren. Vader is Jip en moeder Janneke. Pa en ma zijn blij met de geboorte van hun zoon Hij was circa 5 kilo bij geboorte en de verzorgers hebben hem Cor ‘gedoopt’. Met dank aan: De maandelijkse nieuwsbrief van de vrijwillige rondleiders
2013 lijkt nog ver weg, maar als het gaat om een omvangrijk project moet je zo vroeg mogelijk beginnen. Blijdorp is dan ook al druk bezig met het uitwerken van de plannen. Hadden we het tot nu toe over een kas voor vlinders en nachtdieren, voortaan hebben we het over Amazonica. Deze overdekte biotoop biedt straks een Amazone-ervaring in een grote transparante koepel met vooral vlinders, een speciale kweekkas voor de bromelia’s en een donker gedeelte voor nachtdieren. In Amazonica wordt de bezoeker ondergedompeld in de fascinerende planten- en dierenwereld van het grootste regenwoud ter wereld. Amazonica herbergt straks circa 1.000 vlinders, een aantal andere insecten, tal van tropische bomen en bloemen, piranha’s, gifkikkers, grote rivierschildpadden, anaconda’s, grote hagedissen en zo mogelijk enkele soorten vogels. Maar ook het nachtleven wordt boeiend met onder meer luiaards, nachtaapjes, gordeldieren, boommiereneters en grijpstaartstekelvarkens. En dat alles dankzij uw bijdragen! De eerste tekeningen zijn beschikbaar. Vriendennieuws biedt u 0.25 +P = 1.55 NAP een eerste blik op de vlinderkoepel.
markeert het slurfhondje zijn territorium met de klieren onder zijn staart, die een doordringende geur produceren. Wanneer een vrouwtje bronstig is, zorgt ze dat ze met een mannetje paart. Na een draagtijd van zo´n anderhalve maand wordt er één jong (bij het steppeslurfhondje soms twee) geboren. Het jong blijft maar twee weken in het nest. Wanneer het jong het nest verlaat, volgt het eerst nog wel zijn moeder, maar hij wordt snel zelfstandiger. Na een dag of vijf zoeken ze amper nog elkaars gezelschap op. Het jong blijft nog wel een tijd bij zijn ouders, totdat het zijn eigen territorium heeft. In het wild wordt een slurfhondje ongeveer vijf jaar oud.
Tekst: Trix Vermeulen
ER WAS EENS... HET SLURFHONDJE Het Vroeg-Mioceen, zegt u dat nog iets? Een kleine schets. Het Mioceen is een tijdperk in de geologische tijdschaal. Het duurde van 23 tot 5,3 miljoen jaar geleden. Tijdens het Mioceen verspreidden graslanden zich over grote delen van de continenten. Doordat het klimaat droger werd, veranderde tropisch bos in savanne en naaldbos in steppe of prairie. De verdroging zorgde er ook voor dat er allerlei nieuwe soorten kleine zoogdieren ontstonden, die droge grond nodig hadden om hun holen in te graven. Het slurfhondje, sinds kort te zien in onze Diergaarde is al sinds het Vroeg-Mioceen bekend en sindsdien nauwelijks veranderd. Dat moet wel een bijzonderheid zijn.
Het slurfhondje, een nieuw gezicht in Blijdorp. Blijdorp heeft momenteel één vrouwtje van het soort steppeslurfhondje en hoopt dat er snel een mannetje bijkomt. Zij is te vinden in een eigen verblijf in de Krokodillenrivier, vlakbij een van haar familieleden, de klipdas. Alleen de naam lezend, verwacht je misschien een blaffende olifant of een grijs hondje met een slurf als neus, maar niets is minder waar. Het slurfhondje hoort bij de orde van de springspitsmuizen en is lid van de groep ‘Afrotheria’. Dit is een groep van voornamelijk Afrikaanse zoogdieren, zoals de slurfdieren en de zeekoeien. De springspitsmuizen zijn dus niet nauw verwant aan spitsmuizen of knaagdieren, ook al vertonen ze zeker uiterlijke overeenkomsten. Slurfhondjes hebben een ronde rug, een smal hoofd, een lange neus en relatief grote ogen en oren. De staart is ongeveer even lang als het lichaam. Ons steppeslurfhondje deed me direct denken aan een ander historisch dier, maar daarover aan het eind meer.
8 | Vriendennieuws
4 | 2011
Slurfhondjes leven in een natte omgeving en hebben een territorium van gemiddeld zo’n 1,7 hectare. De grootte van het territorium verschilt per soort. Het slurfhondje is overdag actief. ‘s Ochtends bouwt het een nest voor de nacht. Met de voorpoten graaft hij een ondiep gat in de grond. Naast het gat legt hij bladeren en hier sluit hij het nest ook mee af. Een slurfhondje gebruikt zo´n nest maar een paar nachten achter elkaar. In een territorium bouwt een slurfhondje meerdere van die nesten. De rest van de tijd is het slurfhondje druk met het zoeken naar eten. Hij wroet met zijn neus en voorpoten in de grond, hij keert bladeren en takjes om in de hoop wat lekkers te vinden. Hij eet allerlei soorten ongewervelden als spinnen, regenwormen en krekels. Slurfhondjes leven in monogame paren, die elk hun eigen territorium hebben. Als een dier een indringer in zijn territorium ontdekt, nadert hij hem langzaam, slaat af en toe met zijn staart op de grond, om de indringer te doen vluchten. Daarnaast
Er bestaan vier verschillende soorten slurfhondjes: - Goudstuitslurfhondje - Gevlekt slurfhondje - Steppeslurfhondje - Rhynchocyon udzungwensis Niet alle soorten zijn even uitgebreid beschreven. Zo is de Rhynchocyon udzungwensis pas een paar jaar geleden voor het eerst op film vastgelegd! Hier volgen per soort enkele onderscheidende kenmerken. Zo komen we ook weer aan bij ons eigen steppeslurfhondje.
Steppeslurfhondje - foto: Peter van Norde
Goudstuitslurfhondje Het goudstuitslurfhondje komt voor aan de oostkust van Kenia. Het is het op een na grootste slurfhondje. Zijn vacht is amber- en goudkleurig, hij heeft zwarte voeten en oren. Op zijn achterlijf heeft hij een goudkleurige vlek. Onder deze vlek is de huid veel dikker dan de normale huid. Het kan goed zijn dat deze verdikking dient als bescherming tegen verwondingen. Het enige uiterlijke verschil tussen mannetjes en vrouwtjes, naast de geslachtsorganen, is de lengte van de hoektand. Deze is bij het mannetje groter dan bij het vrouwtje. Het goudstuitslurf-
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:05
Pagina 9
N hondje werd in 1881 voor het eerst wetenschappelijk beschreven.
I
E
U
W
S
VOOR DE FEESTDAGEN
Gevlekt slurfhondje Het gevlekt slurfhondje leeft in bossen op verschillende hoogtes, van Oeganda tot Mozambique. Net als andere slurfhondjes eet dit dier ongewervelden, maar anders dan de andere eet hij veel sprinkhanen. Op zijn rug heeft hij een vachtpatroon van donkere banden met lichte vlekken.
Set van vier wenskaarten incl. envelop
€ 4,50
(excl. verzendkosten)
Rhynchocyon udzungwensis Dit slurfhondje komt voor in het Udzungwagebergte in Tanzania, waar hij ook naar vernoemd is. Hij is de grootste springspitsmuis ter wereld. Hij heeft een grijs voorhoofd en gezicht, zijn onderlichaam en dijen zijn zwart. In 2005 is het dier voor het eerst gezien en gefilmd. Dit slurfhondje is niet het enige net ontdekte dier uit de bergen van Tanzania. Het Udzungwagebergte, dat deel uitmaakt van de Eastern Arc Mountains, heeft bijzonder veel endemische soorten. E ndemisch betekent dat deze dieren alleen in dit gebied voorkomen. De verklaring voor zo’n grote groep dieren die alleen in dit gebied voorkomen, ligt in het bestaan van de regenwouden in deze bergen. Zij vormen al miljoenen jaren een stabiel en geïsoleerd leefklimaat.
prettige feestdagen en een gelukkig nieuwjaar
Verkrijgbaar bij de Vriendenwinkels in de Diergaarde of door overmaking van het verschuldigde bedrag op rekeningnummer 1357803 o.v.v. de door gewenste items.
Steppeslurfhondje Het steppeslurfhondje leeft in ZuidoostKenia en Oost-Tanzania en ook op de eilanden Mafia en Zanzibar. Op Zanzibar komt nog een aparte ondersoort voor. Zijn naam heeft weinig met zijn leefgebied te maken, want hij komt vooral voor in bergwouden en langs de kust. Het voorste gedeelte van het lichaam is oranje tot rood, de romp zwart. De staart is oranje, met een witte punt. Amoerpanter - foto: Peter van Norde
Vorige week zag ik deze nieuwe bewoner van Blijdorp voor het eerst. Het slurfhondje deed me direct denken aan Scrat, de sabeltandeekhoorn uit de Ice Age-films die altijd op weg is naar die ene eikel en er steeds net niet in slaagt hem te grijpen. Regisseur van de Ice Age-films Chris Wedge zegt over deze Scrat: “Alle karakters zijn gebaseerd op dieren die echt bestaan hebben. Behalve de sabeltandeekhoorn Scrat natuurlijk, die hebben we zelf bedacht.” Ik vraag het me af, zou het?
Zo
1
8
15
22
29
Ma
2
9
16
23
30
Di
3
10
17
24
31
Wo
4
11
18
25
1
Do
5
12
19
26
2
Vr
6
13
20
27
3
Za
7
14
21
28
4
1
2
3
4
5
Week
Met dank aan: wikipedia, website Blijdorp
januari 2012
Jaarkalender
€ 12,50
(excl. verzendkosten)
VRIENDEN MAKEN HET VERSCHIL! WWW.VRIENDENVANBLIJDORP.NL
9 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
B
O
T
11-11-2011
A
N
I
14:05
Pagina 10
S
H
C
B
L
I
J
D
O
R
P
Pelargonium - foto: Koos van leeuwen
GROEN, GROENER, GROENST Het is eind oktober. Onze tuin is echt in verval. Hoewel sommige planten nog fraai bloeien, kunnen zij niet verhullen dat het herfst is. De hosta’s zijn volledig ingestort, er rest nog een hoopje vergeelde bladeren. Onder de grond houden zij hun winterslaap om in het voorjaar hun neuzen weer boven de grond te steken. Binnen, in onze erker, gebeurt er een klein wondertje: daar is het lente! Sommige planten die van oorsprong uit Zuid-Afrika komen, houden vast aan hun biologische klok. Zelfs nu de dagen hier korter worden, begint voor hen de lente en gaan ze bloeien. Een van de aloë’s bloeit met een fiere stengel met bovenin fragiele witte klokjes, schitterend! Maar het grootste wonder zijn de botanische pelargoniums. De hele zomer stond er een aantal potjes met daarin een verschrompeld, bruin stompje. Als je niet beter zou weten, zou je ze zo in de vuilnisbak kiepen. Maar nu hebben ze een pruik van fris groene blaadjes! De lente is begonnen…voor hen althans. Elk jaar vind ik dat weer een wonder. Geraniums of pelargoniums? Vanaf september wordt ons huis steeds groener. Allerlei planten die het voorjaar en de zomer buiten hebben gestaan, kunnen niet tegen de vorst en krijgen een plekje in huis om te overwinteren. Ieder jaar worden dat er meer, met name pelargoniums. Er is regelmatig verwarring rond deze planten. Bij ons worden ze namelijk geraniums genoemd. Hoewel ze tot dezelfde familie behoren, de Geraniaceae, zijn er verschillen tussen de planten. 10 | Vriendennieuws
4 | 2011
Veel geraniumsoorten zijn winterhard en kunnen gewoon in de volle grond blijven staan. Pelargoniums komen oorspronkelijk uit Zuid-Afrika en zijn niet winterhard. Bij de eerste nachtvorst versnotteren ze. Het grootste verschil vind ik in de bloemen: een geranium heeft vijf identieke bloemblaadjes. Een pelargonium heeft ook vijf bloemblaadjes, maar deze zijn niet identiek: de bovenste twee zijn groter of langer dan de onderste drie blaadjes. De pelargonium is een geliefde plant om mee te kweken en er zijn dan ook heel veel cultivars verschenen in de afgelopen 200 jaar. Er is een enorme variëteit aan bladvormen, bladkleuren en bloemen. Stekkengek Omdat ik inmiddels een verzameling heb van ruim 100 soorten, is het ieder jaar weer een sport om de planten op tijd binnen te hebben. Op de vensterbanken en in de erker staan rekken met meerdere etages. De meest bijzondere soorten gaan als eerste naar binnen. Naar sommigen heb ik jaren gezocht! Met name uit Engeland heb ik van gespecialiseerde kwekers bijzondere planten kunnen meebrengen. Sommige soorten groeien enorm hard en hebben in een jaar tijd de afmeting van een struik gekregen. Dat past allemaal niet in huis. Maar…je kunt ze heel eenvoudig stekken. Het is zo wonderlijk dat er uit een klein stukje plant, soms is een enkel blad al voldoende, weer een nieuwe plant kan groeien! En zo groeit het aantal potjes elk jaar weer. Want stekkies nemen niet zoveel plek in, je kunt er op die manier een heleboel overhouden. Watervrees Met de verzameling planten groeide de afgelopen jaren ook het schuldgevoel. Want
planten hebben water nodig. Als lid van diverse natuurorganisaties, krijg je steeds opnieuw informatie over de toestand van onze planeet, zoals de zorg voor voldoende drinkwater. In ons waterrijke landje hoeven we er niet of nauwelijks over na te denken, we spoelen zelfs onze toiletten met schoon drinkwater! Maar dat is niet overal zo. Zelfs in Engeland zijn gebieden waar het ’s zomers veel te droog is de laatste jaren. Daar hebben de mensen een sproeiverbod voor de tuin en mogen ze hun auto niet wassen. In voorbeeldtuinen tonen ze planten die goed tegen droogte kunnen en manieren om water te sparen. In Diergaarde Blijdorp wordt het regenwater van de kassen opgevangen en gebruikt om de planten te begieten. Bij ons thuis is het niet mogelijk het water uit de regenpijp te gebruiken. Ook de keukenafvoeren komen namelijk uit in de regenpijp en planten begieten met sop is geen optie, ze zouden het niet overleven. Maar in de loop van de jaren zijn we steeds inventiever geworden. In de keuken en de badkamer staan emmers om water op te vangen dat nog prima is voor de planten. Enig idee hoeveel water een mens per dag weg laat lopen dat nagenoeg schoon is? Voordat de douche warm is, zijn er al liters schoon drinkwater door het riool gespoeld…. Het wassen van groenten en fruit levert elke dag minstens een flinke emmer op. Het water dat we op deze manier verzamelen, gieten we in twee regentonnen in de tuin. Van daaruit kan ik de gieters vullen om alle potten water te geven. Het zal wel een gek gezicht zijn, dat gesjouw met emmers, het trapje af naar de tuin. Maar het bespaart een gang naar de sportschool! En in de winter, als ik niet zo-
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:05
Pagina 11
Millenium Seed Bank - foto: Koos van leeuwen
Tekst: Monique van Leeuwen-Maat
veel water nodig heb voor de plantjes, kun je die emmers water prima gebruiken voor een spoelbeurt van het toilet. Verbeter de wereld… Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Maar het is ook prettig om te merken dat meer mensen zorgen hebben over onze planeet. Ook Blijdorp is in de afgelopen decennia steeds groener geworden en draagt dat ook uit. In de herfstvakantie stond Blijdorp extra in het teken van natuurbehoud. De Diergaarde maakt deel uit van diverse fokprogramma’s met bedreigde diersoorten. Met het ‘Zoo Wild Natuurbehoudfestival’ gaf Blijdorp hier extra aandacht aan. Ook de botanische afdeling was van de partij. Met een ludieke ‘recycletuin’, naast de terraszaal, waar oude materialen een nieuw leven kregen in de tuin. Maar achter de schermen is de botanieafdeling al jaren bezig met het kweken van bijzondere plantensoorten. Botanische tuinen over de hele wereld hebben contacten en houden congressen. Ze wisselen materialen zoals zaden met elkaar uit, en dat alles met gesloten beurzen. Hierbij staat het belang van het behoud van de biodiversiteit voorop en niet de economie! Juist de zorg om de natuur, om het behoud van dieren-en plantensoorten, maken dat ik zo graag in Blijdorp kom en de Diergaarde zo waardevol vind. Laten we hopen dat ze dit kunnen volhouden, ondanks de zware bezuinigingen… Hoop doet leven Afgelopen zomer waren we op vakantie in Engeland. Daar bezoeken we graag tuinen en dierentuinen. Een heel bijzondere tuin is Wakehurst Place, de buitentuin van Kew
Gardens. Kew is de botanische tuin van Londen, toonaangevend in de wereld. Wakehurst is een prachtig landgoed waar je uren kunt wandelen en genieten van de natuur en de tuinen. Maar in Wakehurst is ook de Millennium Seed Bank gehuisvest. Dit grootse project is opgezet om planten voor uitsterven te behoeden. Toen het project werd gestart, werd ruim 20 % van de planten op onze aarde met uitsterven bedreigd. Planten zijn enorm belangrijk voor ons. Niet alleen als voedsel, maar ook als geneesmiddel. Wie weet zit in een van deze soorten wel het medicijn tegen Alzheimer of tegen Parkinson. Doel van het Millennium Seed Bank Project is om de biodiversiteit te behouden. Plantenzaden van over de hele wereld worden verzameld en ingevroren. In Wakehurst staat een futuristisch gebouw met in de kelders speciale ruimtes waar de zaden worden bewaard. In het bezoekerscentrum kun je veel te weten komen over de manier waarop ze de zaden bewaren en over het onderzoek dat ze doen naar de planten. Het meest ontroerend vond ik een film over het project. Niet alleen in Engeland worden de zaden bewaard: in het land van herkomst wordt de helft van het zaad opgeslagen, de andere helft gaat naar Wakehurst. In landen die minder ontwikkeld zijn, worden de botanisten daar ter plaatse bijgestaan door de Engelsen. Met advies en middelen helpen zij mee om ook in die landen zaadbanken te realiseren. Het gevoel dat over de hele wereld mensen bezig zijn om planten te redden en te bewaren was overweldigend. Laten we hopen dat ook dit belangrijke project niet aan bezuinigingen ten onder gaat.
Bron: The last great plant hunt, the story of Kew’s Millennium Seed Bank. 11 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:06
Pagina 12
Tekst: Henk Zwartepoorte (Blijdorp)
DE VIETNAMWATERSCHILDPAD Niet echt een publiekstrekker in de Blijdorp-collectie deze circa 20 cm grote zwarte waterschildpad. Een mooie kop heeft hij wel met aan weerzijden felgele strepen langs de ogen. Waarom is deze soort dan in de collectie opgenomen vraagt U zich wellicht af? Wat maakt hem toch zo bijzonder?
VRIENDEN IN ACTIE VOOR EEN VERNIEUWD AZIËHUIS Diergaarde Blijdorp gaat ondanks de krappe tijden onvermoeibaar door met het realiseren van vernieuwingen in het belang van de dieren èn de bezoekers! Op dit moment wordt het twintig jaar oude Azië-continent in Diergaarde Blijdorp helemaal opgeknapt. In het oorspronkelijke Masterplan zouden alle dieren in hun eigenlijke werelddeel worden gehuisvest, maar dat is eigenlijk in Azië alleen met de zoogdieren en vogels gebeurd. Met deze opknapbeurt, die zich over 2011 en 2012 uitspreidt, worden ook de Aziatische reptielen, vissen, insecten en planten uit de Rivièrahal gehaald en in ‘Azië’ ondergebracht. In eerste instantie wordt hiertoe het Aziëhuis verbouwd. Hier zijn nu de nachtverblijven voor Indische antilopen, baardapen en Visaya wrattenzwijnen ondergebracht. Meestal staan die dieren echter buiten en lopen de bezoekers door een leeg en donker gebouw. Dankzij de Vrienden gaat dat veranderen! In het Aziëhuis gaat Blijdorp een aantal verblijven voor reptielen, vissen en andere dieren èn planten realiseren, zodat er altijd wat te zien is. Vanzelfsprekend worden er ‘state-of-the-art’ verblijven gebouwd, die perfect zijn voor de dieren, de bezoekers, de verzorgers èn het milieu; dus goed geïsoleerd! Blijdorp zet zich in voor het voortbestaan van diersoorten in het wild. Waar mogelijk helpen de Vrienden ook op dit terrein. Eén van de toekomstige bewoners van het Aziëhuis is de ernstig bedreigde Vietnam waterschildpad. Het bestuur heeft besloten om ter gelegenheid van onze actie voor het vernieuwde Aziëhuis ook € 7500,- beschikbaar te stellen voor de redding van deze schildpad vanuit Blijdorp. De redactie heeft Henk Zwartepoorte gevraagd u nader te informeren. 12 | Vriendennieuws
4 | 2011
Begin vorige eeuw is de soort beschreven aan de hand van op de Aziatische voedselmarkten aangetroffen dieren. In het wild was het dier nooit aangetroffen en waar in Azië hij oorspronkelijk vandaan kwam was dan ook onbekend. Handelsroutes in Azië zijn van oudsher een min of meer Aziatische aangelegenheid en zijn in het westen nauwelijks bekend. Gedurende tientallen jaren werd algemeen aangenomen dat hij was uitgestorven. Enkele jaren geleden echter zijn er enkele exemplaren gevonden in centraal Vietnam in een gebied dat door de Vietnamoorlog lang door biologen niet bezocht was. Het lag er ook tientallen jaren bezaaid met landmijnen. Het duurde tot 2007 voordat tijdens veldonderzoeken zijn oorspronkelijke leefgebied min of meer is vastgesteld. De wilde populatie is echter nog steeds zeer klein waarmee het nog steeds een kritiek bedreigde soort is. Aangezien natuur- en soortenbehoud een van Blijdorps hoofddoelen is, was de kritiek bedreigde status en de veronderstelling dat hij begin deze eeuw nog als in het wild als uitgestorven beschouwd werd, reden genoeg de soort in 2001 in de collectie op te nemen. Uit particuliere bron werden drie paartjes samengesteld en in 2003 werden al de eerste jongen geboren. Door de Europese dierentuinen is een stamboek/fokprogramma in ontwikkeling en is een DNA-onderzoek gestart onder de door hen gehouden dieren. Uit de eerste resultaten is gebleken dat een van de drie in Blijdorp gehuisveste paren soortzuiver is. Verder onderzoek is nu in een afrondende fase en heel binnenkort zal bekend
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:06
Pagina 13
bied te sturen. Blijdorp en de dierentuinen van Munster en Praag is gevraagd hierin mee te werken. In het leefgebied zal ook een opvang- en kweekcentrum worden gebouwd. In de in het voorjaar 2012 gerevitaliseerde Maleise bosrand zal de soort samen met een aantal andere reptielensoorten een prominente plaats krijgen. Natuurbehoud zal ook in dit gebied een belangrijk thema worden, waarbij aandacht zal worden gevraagd voor het in situ project in Vietnam. Financiële ondersteuning daarbij zal dan ook zeker een thema zijn.
zijn of alle stamboekdieren inclusief die van Blijdorp tot de zuivere soort Mauremys annamensis behoren. Uitgesloten moet worden of er wellicht kruisingen met verwante soorten tussen zitten. Alleen exemplaren van de juiste soort komen nl. in aanmerking voor herintroductie in Vietnam. In centraal Vietnam is namelijk door de lokale overheid in samenwerking met lokale NGO’s (Non Governmental Organisations) een herstelprogramma in ontwikkeling. Dit programma omvat aankoop van oorspronkelijk leefgebied van kleine boeren. Het leefgebied bestaat voornamelijk uit moerassen en plassen waarin door de
lokale bevolking rijst wordt verbouwd. Dit aankoopbeleid is een ingewikkeld proces en wordt thans uitgevoerd. Een belangrijke rol in dit proces is weggelegd voor het Turtle center in Cuc Phuong in Noord Vietnam. Blijdorp heeft al jaren lang een goede relatie met dit schildpadden opvang- en kweekcentrum. Ondergetekende bezocht het centrum in 2003 en gaf daar adviezen in schildpaddenverzorging en voeding. Ook ondersteunde Blijdorp het financieel. Behalve een herstel- en beschermingsprogramma van het oorspronkelijke leefgebied zijn er ook concrete plannen om in dierentuinen geboren dieren naar dit ge-
In Blijdorp zal de kweek met mogelijk drie fokparen ook een belangrijke rol moeten blijven spelen. Ruimte en middelen hiertoe zullen hopelijk tot de mogelijkheden blijven bestaan. Wanneer Blijdorp dan samen met enkele andere dierentuinen in de zeer nabije toekomst gekweekte dieren naar Vietnam kan sturen, is zeker een wezenlijke bijdrage aan behoud van de soort geleverd. Dat is zeker een actie om trots op te kunnen zijn. Wellicht kijkt U nu met andere ogen naar deze onopvallende verschijning die op twee plaatsen in de Rivièrahal te zien is. Ook zijn pas geboren jongen nu in de reptielenopfokruimte in het Nijlpaardengebouw te bewonderen.
13 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:06
Pagina 14
KIJKJE IN DE IJSKAST Veel bezoekers van Diergaarde Blijdorp, die in het Oceanium bij het verblijf van de koningspinguïns staan, zullen zich niet realiseren dat het best wel bijzonder is deze soort in gevangenschap te zien. Als ze met zijn allen wat onbeholpen staan te drentelen op het droge deel van het verblijf lijken het wat saaie dieren die niet zo veel doen. Maar eenmaal in het water lijken de pinguïns een transformatie te ondergaan en blijken het elegante, wendbare en met name snelle zwemmers. Sinds 2009 hebben de koningspinguïns gezelschap van ezelspinguïns. Dat deze laatste soort zich thuis voelt in het Oceanium blijkt wel uit de eerste broedresultaten. Een mooie gelegenheid om eens wat meer te weten te komen over het wel en wee bij de pinguïns. Tekst: Angeline Peters en Alex Schouten
Pinguinverblijf - foto: Angeline Peters
Eerste bewoners De eerste koningspinguïns kwamen ongeveer negen jaar geleden uit de parken van Seaworld in de Verenigde Staten naar Blijdorp. In de verblijven aldaar werden de antarctische omstandigheden nagebootst. Omdat de VS op het noordelijk halfrond liggen moest hiervoor als het ware de zomer en winter worden omgedraaid. In Blijdorp is er voor gekozen dit niet te doen. Hier lopen de seizoenen binnen en buiten het verblijf dus gelijk op. Deze overgang heeft natuurlijk wel invloed gehad op de dieren die vanuit de VS naar Blijdorp kwamen. Immers, ze hadden na de verhuizing naar Europa niet alleen een jetlag vanwege het tijdsverschil, maar moesten ook hun hele winter en zomer gevoel aanpassen. En dat is voor koningspinguïns heel belangrijk. In het wild wordt hun biologische klok gestuurd door het dag-nacht ritme en dus de daglengte. 14 | Vriendennieuws 4 | 2011
De rui vindt plaats in het late voorjaar, als de dagen langer worden. Pas daarna wordt er gepaard en gebroed. Omdat het pinguïnverblijf midden in het Oceanium ligt, komt er alleen via het dak wat daglicht binnen. Voor een juist dag-nacht ritme moet er dus worden gewerkt met kunstmatig licht. Qua temperatuur is in het verblijf niet zo veel verschil tussen zomer en winter. In de zomer staat de thermometer op zo’n 9 à 10°C, in de winter daalt het kwik tot 6°C. Inmiddels zijn de pinguïns goed gewend. De groep lijkt stabiel en het ruien en paren loopt nu redelijk synchroon. Huisgenoten Sinds 2009 hebben de koningspinguïns gezelschap gekregen van ezelspinguïns. Het antwoord op de vraag waarom, is eigenlijk heel direct. Koningspinguïns zijn best wel saai. Het liefst staan ze knus bij
elkaar en zullen alleen het water in gaan als het echt moet. Ezelspinguïns zijn een stuk actiever en dus voor het publiek een stuk attractiever. De pinguïns zelf lijkt het niet zoveel uit te maken. De introductie van de ezelspinguïns in het verblijf was heel simpel: in één keer alles bij elkaar. Pinguïns zijn kuddedieren bij uitstek. Het motto lijkt dus hoe meer zielen hoe meer vreugd. Alhoewel de koningspinguïns wel een beetje moesten wennen aan die druktemakers. Hoe de verzorgers dat door hadden? De koningspinguïns wilden een tijdje niet zwemmen. Dat is een teken van stress. Inmiddels staan de twee soorten regelmatig door elkaar, maar van enige interactie lijkt geen sprake. Verzorging De verzorging van pinguïns is vrij recht toe recht aan. De eerste taak van de verzorgers is ’s morgens de vis te ontdooien. Als ontbijt staat haring op het menu. Omdat ingevroren vis minder vitamines bevat dan verse vis wordt in elke haring een vitaminepil gedaan speciaal voor visetende dieren. De koningspinguïns krijgen daarnaast ook nog extra vitamine B1. Vervolgens maken de verzorgers het verblijf schoon. Vanwege het gevaar voor aspergillosis (schimmelinfecties) wordt er handmatig geschrobd en niet met een hoge drukspuit gewerkt, omdat hierdoor de luchtvochtigheid te veel toe zou nemen. Eén keer per week trekken de verzorgers een duikpak aan om de ramen te zemen, dit tot groot vermaak van de ezelspinguïns die reuze nieuwsgierig zijn naar die rare grote snuiter in het water. Nadat het verblijf is schoongemaakt is het tijd voor het ontbijt. Dit wordt achter de schermen gegeven. Vanuit het grote verblijf worden de pinguïns naar een gang ‘gelokt’. Eén voor één worden ze door een hekje gelaten, waarbij ze één haring met vitamine pil krijgen. Dieren die al gehad hebben, worden in een aparte separatieruimte gezet. Als een koningspinguïn niet achter het hekje wil komen, dan krijgt hij die dag dus geen haring. Na de koningspinguïns zijn de ezelspinguïns aan de beurt. Zij krijgen echter om de dag een vitaminepil bij de haring. De verzorgers noteren dagelijks welke pinguïns die dag haring hebben gehad. De dieren zijn makkelijk te herkennen aan de gekleurde banden (tags) om de vleugels en die kleurcode
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:06
Pagina 15
is uniek. Sommige verzorgers gebruiken alleen de kleurcodes, maar de pinguïns hebben ook een naam. Zo heet één van de grotere mannetjes met een gele tag Pino en het mannetje met twee groene tags Kermit (hoe toepasselijk!). Na het ontbijt gaan de pinguïns terug naar het grote verblijf en maken de verzorgers de separatieruimte en keuken schoon. Omdat pinguïns ook behoefte aan water hebben wordt er dagelijks een berg sneeuw in het verblijf geblazen. Dat dit voor de pinguïns belangrijk is bewijst Happy Feet, de pinguïn die afgelopen zomer strandde in Nieuw Zeeland en het zand op het strand aanzag voor sneeuw met bijna desastreuze gevolgen vandien.
Pinguin op weegschaal - foto: Angeline Peters Jonge ezelspinguin - foto: Rob Doolaard
’s Middags om half twee krijgen de pinguïns hun tweede maaltijd. Dit wordt in het grote verblijf geserveerd, zodat het publiek dit kan zien. Op het menu staan sprot, zandaal en andere kleinere vissensoorten. De hoeveelheid is afhankelijk van hoeveel dieren ’s ochtends hebben willen eten. Het streven is de dieren ‘gretig’ te houden. Zo worden ze niet te dik en uit literatuur blijkt dat dit een natuurlijke manier is om de sexe-ratio te beïnvloeden. Magere dieren produceren meer vrouwtjes terwijl goed doorvoedde dieren meer mannetjes voortbrengen. De lunch wordt in het water geserveerd. Wie honger heeft zal dus een duik moeten nemen. Alleen in uitzonderlijke gevallen krijgt een pinguïn ’s middags vis uit de hand, zoals een pinguïn die een oog mist, waardoor hij moeilijk zelf zijn vis uit het water kan vangen. Ook dieren met een (kunst)ei tussen de poten kunnen een vis krijgen als ze dat willen. Vlak voor de rui merken de verzorgers dat de dieren meer willen eten. Dat is logisch want tijdens de rui kunnen de dieren niet zwemmen en moeten dus een vetreserve aanleggen. Een mannetje koningspinguïn kan dan aankomen van gemiddeld 10 kilo naar gemiddeld 17 kilo. Een vrouwtje is een paar kilo lichter en valt tijdens de rui af van 14 kilo tot 9 kilo. Liefde op het eerste gezicht? Koningspinguïns vormen geen paartjes voor het leven. Elk jaar opnieuw kiest een vrouwtjespinguïn een kereltje uit met wie zij wil paren. Als het ei eenmaal is gelegd duurt het tussen de 55 en 60 dagen voordat het uitkomt. Beide ouders zullen om de beurt broeden en het jong verzorgen. 15 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:06
Pagina 16
Koningspinguin met ei - foto: Peter van Norde
In de dierentuinwereld worden momenteel verschillende strategieën gebruikt om de fok zo succesvol mogelijk te maken. In Seaworld in de Verenigde Staten is het gebruikelijk de eieren door de ouders zelf uit te laten broeden en verzorgen. Maar zodra de jongen zelfstandig moeten gaan eten worden ze bij de ouders weggehaald. In aparte kinderkamers leren de jongen dan hele vis eten. Ook in de Diergaarde wilde men oorspronkelijk deze strategie gaan gebruiken. Daarom werd rechts van het grote verblijf een aparte ruimte gebouwd, die als kinderkamer kon fungeren. Deze ruimte is echter nooit als zodanig gebruikt. Niet dat er geen eieren worden gelegd, maar omdat de groep lange tijd niet helemaal stabiel was, zorgde dit voor onrust waardoor paringen worden verstoord door opdringerige vrijgezelle soortgenoten of een ei sneuvelt of in het water belandt. Daarom heeft Blijdorp er voor gekozen de eieren uit te broeden in een broedmachine. En dat is niet zo makkelijk, omdat koningspinguïns geen nest maken maar het ei in een gespierde huidplooi tussen te poten uitbroeden. Het ei zal dus door de verzorgers uit de plooi moeten worden gepakt en vervangen door een kunstei. En dat is nog een hele kunst volgens de verzorgers. Na het uitkomen van het ei in de broedmachine wordt het kuiken bij de ouders teruggeplaatst en het kunstei wegge-
Koningspinguin - foto: Davinia Bruggeman
haald. En tsja, het schijnt dat de pinguïns dit helemaal niet doorhebben en de verzorging van het kuiken zeer enthousiast ter vlerk nemen. Als het jong groot genoeg is om zelfstandig te leren eten, gaat het voor een paar weken achter de schermen. De verzorgers leren het dan hele vis te eten. Zodra het dier dit kan gaat het terug naar de groep, waar het vervolgens moet leren de vis uit het water te ‘vangen’. Ezelspinguïns maken wel een nest van kiezeltjes en broeden daar hun eieren uit. Omdat de eieren zo veiliger zijn, mogen de ezelspinguïns wel zelf hun eieren uitbroeden. En met resultaat. Afgelopen zomer zijn twee kuikens uit het ei gekropen. Inmiddels staan de twee even achter de schermen om hele vis te leren eten, maar binnenkort mogen ze weer bij de groep. Het zal dan niet makkelijk zijn ze te herkennen, want ze zijn met hun 5,5 kilo bijna net zo groot als een volwassen dier. Op de foto kunt u zien dat het wegen van een pinguïn niet zo moeilijk is. Met een visje is het dier zo te verleiden op een weegschaal te stappen. Fokprogramma Ondanks dat er in Blijdorp inmiddels zes kuikens groot zijn gebracht gaat het toch niet goed met de fok van koningspinguïns. Indertijd is Blijdorp begonnen met 20 koningspinguïns en op dit moment zijn er nog 19 dieren. Er wordt wel gepaard en er
Met dank aan: Dennis Blomjous (Diergaarde Blijdorp) 16 | Vriendennieuws
4 | 2011
worden eieren gelegd, maar de ervaring leert dat een deel van de gelegde eieren onbevrucht is. Ook dit jaar bleken twee van de vijf gelegde eieren niet bevrucht. Maar een veel grotere zorg is, dat rond de tijd van uitkomen veel kuikens in het ei afsterven. Op deze manier zijn dit jaar twee eieren verloren gegaan. Wat hier de oorzaak van is, is niet duidelijk. Maar dat de broedresultaten hierdoor niet zo goed zijn, zal niemand verbazen. Ook in andere Europese dierentuinen die deel nemen aan het pinguïnstamboek gaat de fok moeizaam. De enige tuin met goede fokresultaten is de dierentuin van Basel. Groot struikelblok bij de slechte fokresultaten blijkt een scheve sexe-ratio. Er is een mannenoverschot en de vrijgezelle mannen hebben de naam de paarvorming en bevruchtingen van de eieren te verstoren. Ook Blijdorp heeft meer mannen dan vrouwen (elf tegen acht). Zoals eerder vermeld kiezen de vrouwtjes elk jaar een nieuwe partner, alhoewel één van de vrouwtjes al een paar jaar de voorkeur geeft aan hetzelfde mannetje. De verzorgers houden uiteraard bij welke stelletjes gevormd worden en of dit succesvol is. Leuk detail is dat één van de vrouwtjes (Hestia, te herkennen aan een blauworanje tag) die in Blijdorp uit het ei is gekropen, dit jaar zelf een ei heeft gelegd, dat helaas niet uit gekomen is. Wie weet komt volgend jaar wel een tweede generatie koningspinguïns uit het ei. Dat zou een mooi resultaat zijn van tien jaar koningspinguïns in Blijdorp.
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:06
Pagina 17
DE KLOK LUIDT VOOR DE SUMATRAANSE NEUSHOORN Met drie tegenvallers in twee jaar zit het degenen die pogen het uitsterven van de Sumatraanse neushoorn te voorkomen niet mee. De toekomst voor deze neushoornsoort is somber, somberder nog dan die voor de Javaanse neushoorn, was het oordeel van de deelnemers aan een congres dat in februari 2010 werd gehouden in het Indische Neushoornreservaat Kaziranga in Assam, India. Een congres dat was gewijd aan de drie Aziatische neushoornsoorten.
Najaar 2009 stierf Emi, het Sumatraanse Neushoornwijfje dat in de Cincinnati Zoo tussen 2001 en 2007 driemaal een kalf op de wereld zette. Dat was in gevangenschap in ruim een eeuw niet gebeurd. Op Emi was de hoop gevestigd om tot een fokprogramma te komen. Haar eerste kalf, het mannetje Andalas, ging naar een bij Way Kambas gesticht fokcentrum in Zuid Sumatra. Daarvandaan kwam in februari 2011 het verheugende bericht dat Andalas ervoor had gezorgd dat het daar aanwezige wijfje Ratu drachtig was. Dat ging mis. De derde tegenvaller was het sterven van Torgamba, het tweede in Way Kambas aanwezige projectmannetje, zodat het fokcentrum nu slechts beschikt over drie wijfjes en een mannetje. Het verhaal van de Sumatraanse neushoorn is van dezelfde droefenis als van de andere vier soorten neushoorns op deze wereld. Tot het eind van de negentiende eeuw kwam hij in het grootste deel van Zuidoost-Azië voor, van Assam en Bangladesh over Birma, Thailand, Vietnam en Maleisië tot op Sumatra en Borneo. Plaatselijk waren ze zo gewoon dat de dieren in tuinen kwamen. Tomeloze vervolging om de hoorn en andere organen waaraan Chi-
nezen medische kwaliteiten toeschrijven, leidde ertoe dat het dier op het Aziatische vasteland verdween. Recent waarschijnlijk ook uit Maleisië, want de congresgangers in Kaziranga kregen te horen dat, ondanks ruim gebruik van automatische camera’s, daar sinds 2007 geen bewijs van aanwezigheid meer was vastgesteld, wèl van veel stropersactiviteiten. Een inventarisatie kwam uit op 153-205 exemplaren, verdeeld over vijf terreinen, waarvan twee in Sabah, het Maleisische deel van Borneo, en drie in Sumatra. Daarbij inbegrepen het rond het fokcentrum Way Kambas liggende reservaat van die naam, waarin 25-27 exemplaren huizen. Over het soms oprispende gerucht dat er nog dieren zijn in Zuid-Myanmar werd in Kaziranga niet gerept. Wilt u een Sumatraanse Neushoorn zien dan moet u dus naar Cincinnati, waar nog steeds een fokpaartje huist, naar Way Kambas of naar het Yulee fokcentrum in Florida, waar een van de nakomelingen van wijlen Emi terechtkwam. Of het met dit handjevol exemplaren gaat lukken om tot een perspectiefrijk fokprogramma te komen, is de vraag. Met de 40 exemplaren
Tekst & foto’s: Gerard Ouweneel
die met dit doel tussen 1984 en 1996 uit hun natuurlijke habitat werden weggenomen, liep het teleurstellend af. Deze werden verspreid over zoo’s en fokcentra in westelijke en Aziatische zoo’s. Nadat na een virusuitbraak in 2004 alle in een Maleisisch fokcentrum aanwezige dieren omkwamen en op drie na de in zoo’s ondergebrachte neushoorns eveneens waren gestorven, gingen die bewuste drie in 1997 naar Cincinnati. Het debacle van de 40 gevangen dieren heeft veel kritiek gekregen. Een deskundige schreef over het project dat 2 ½ miljoen US dollars kostte ‘Helping a Species To Go Extinct’. Algemeen wordt de soort nu als het meest bedreigde grote zoogdier op deze wereld beschouwd. Toch kunnen in zoo’s levende Sumatraanse Neushoorns erg oud worden. Het wijfje Subur leefde in Kopenhagen van 1959 tot en met 1972 en de Londen Zoo bood er eind negentiende eeuw eentje 28 jaar onderdak. Het was in 1965 in Kopenhagen dat schrijver zich vergaapte aan het vreemde wezen dat een Sumatraanse Neushoorn in feite is, een dier dat uiterlijk uitstraalt van een voorbije wereld te zijn. Ook een dier dat aanspreekt door zijn habitat, de Zuidoost-Aziatische jungle, het leefgebied van veel boeiende schepsels. En tenslotte staat de Sumatraanse Neushoorn ook in de lange rij van dieren dat zoveel noodlottig kwaad ondervond en ondervindt van de mens, dat deze dat nooit meer kan goedmaken. Wilt u meer weten over de Sumatraanse Neushoorn, dan kunt u terecht op een aantal websites, waaronder het verslag van de IUCN SSC bijeenkomst van de Asian Rhino Specialist Group van 10-12 Februari 2010, en van de Asian Rhino Foundation. Veel over het dier is te lezen en te zien (via schitterende foto’s) in het in september jl. verschenen tweede deel van het ‘Handbook of the Mammals of the World’, dat de hoefdieren behandelt. Dit boek kan en mag eigenlijk geen enkele (Blijdorp)liefhebber missen. Met dank aan: Maaike Leenen van de Asian Rhino Foundation en Martin van Wees, conservator van Blijdorp Zoo.
17 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:06
Pagina 18
USA! AFKOELEN IN TROPENHALLEN… Onze vereniging organiseert elk jaar natuurlijk dierentuinexcursies. Met name de meerdaagse reizen kunnen best spectaculair zijn. Denk maar aan Polen! Vier dierentuinen in zeven dagen. Het kan nog gekker! Diezelfde reiscoördinator heeft drie andere (bestuurs)leden zo gek gekregen om in 15 dagen 11 Amerikaanse dierentuinen te bezoeken.
enorme rijk gedecoreerde gebouwen met een collectie die Berlijn Zoo benadert. Dit alles gelegen in een prachtig aangelegde tuin waar nog steeds de geest van oud directeur en TV icoon Merlin Perkins voelbaar is. Nu we het over historische tuinen hebben. Als laatste grote kleinere tuin bezochten we in het centrum van Chicago de op één na oudste dierentuin van de States: Lincoln Park Zoo. Slechts 14 ha groot en tjokvol oude historische gebouwen waarvan vele opnieuw zijn ingericht. Het park is zo fraai aangelegd dat deze in feite nauwelijks onderdoet voor de 87 ha. grote Brookfield Zoo. Maar de allergrootste verrassing? De twee mooist aangelegde tuinen, Saint Louis Zoo en Lincoln Park Zoo, zijn gratis toegankelijk! De vraag blijft hoe dat mogelijk is.
Tekst: Peter Biesta Foto’s: Marcel Kreuger / Koos van Leeuwen
De ingrediënten zijn heel eenvoudig. Men neme een groot Chevrolet slagschip met airco, cruisecontrole, navigatie en natuurlijk een creditcard. Voilá, Amerika ligt voor je open! Als thema hadden we groot, groter, grootste dierentuinen uitgezocht in het Midden-Noorden van de States. Aangevuld met kleinere “lunchstop” dierentuinen. De hoofdtuinen waren Brookfield Zoo Chicago, Saint Louis Zoo, Sedgwick County Zoo te Wichita (Kansas), Kansas City Zoo, Henry Doorly Zoo te Omaha (Nebraska) en Minnesota Zoo te Minneapolis. Alle zes (minder bekende) grote toptuinen variërend van 40 tot 220 ha.
verrukt over de Minnesota Zoo. Veel mooier dan verwacht en 220 ha. Wat een ruimte! Wat iets tegenviel was de Kansas City Zoo. Bejubelt voor zijn 40 ha. grote ‘Africa’ met die prachtige kabelbaan, een mooi ijsberenverblijf en een nieuwe ingang zo groot nog nooit gezien. Ja mooi hoor, maar kijk niet verder. De rest van de tuin verraadt haar voormalige tweederangs status als een oude kooientuin.
Wat niet vooraf te voorspellen valt is het weer. Mocht het hier nat en koud zijn, daar was het vooral heet. Met name de Sedgwick County Zoo en de Kansas City Zoo leden het meest met temperaturen van ruim 44° C. Weinig dieren buiten en wij maar afkoelen bij mistinstallaties en in tropenhuizen! De airco’s van die hallen met glazen daken draaiden op volle toeren om te koelen! En dan te bedenken dat het op die plekken afgelopen januari minus 27° C was!
Hoge verwachtingen hadden wij ook van de Henry Doorly Zoo. Gelegen in een uithoek in één van de meest lege staten. Dit ‘Burgers’ van de USA bestaat uit joekels van tropenhallen en die zijn groot! Zo is er onder de woestijnhal nog een nachtdierenhuis dat zich zelfs uitstrekt onder het grote voorplein. Compleet met grotten en een nachtelijk alligatormoeras. Zelfs wij stonden met open mond te kijken! Om alleen deze hal te zien was...twee uur nodig! Het contrast kan groot zijn. Alle vier waren we geschokt dat in deze peperdure en super mooi aangelegde woestijnhal veel grotere dieren als decor gebruikt werden in veel te kleine verblijven. Als ware het etalagestukken. Doodzonde! De totale landschapsbeleving is soms te ver doorgeslagen.
Welke van deze zes joekels was nou de mooiste…Dat blijft natuurlijk een kwestie van smaak. Wij waren alle vier verrast en
Als totale tuin is de Saint Louis Zoo wellicht de mooiste. De magnifieke ‘Rivers Edge’, de bizarre ‘Penguin Cave’ en de
18 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:07
Pagina 19
V
R
I
E
N
D
E
N
Hannover Zoo - foto: Wilco Waming
Tekst: Wilco Waming
EEN WEEKENDJE ERLEBNIS IN HANNOVER Op zaterdagochtend 28 augustus vertrokken we in de ochtend met een bus vol 41 vrienden en vriendinnen richting Hannover voor alweer de tweede weekendexcursie in de geschiedenis van de Vriendenvereniging.
Hannover Zoo - foto: Greet van Norde
Deze tuin is bij menig dierentuinliefhebber bekend en zal dan ook zeker vaak omschreven worden als één van de mooiste tuinen van Duitsland en misschien wel van Europa. Toen de dierentuin begin jaren 90 kampte met te weinig bezoekers en in een crisis belandde werd in 1994 besloten een ander pad in te slaan. Door dierentuinarchitecten en pretparkarchitecten werd het concept ‘Zoo 2000’ bedacht. Met
succes: in de 16 jaar tussen 1995 en 2011 zijn maar liefst zes themawerelden geopend waarin ruime verblijven, thematisering tot in de puntjes en de beleving van de bezoeker centraal staan. Na een reistijd van meer dan 6 uur kwamen we rond 16.00 uur aan bij Zoo Hannover. Vervolgens werden we in twee groepen verdeeld en kregen we een rond-
leiding in de themagebieden Sambesi en Yukon Bay, over deze gebieden later meer. Om 18.00 uur werden we verwacht in het Meyers Hof voor een uitgebreid diner. En dat kregen we! Een heerlijk uitgebreid drie gangen diner werd voorgeschoteld in het geheel gethematiseerde Meyers Hof. Ook hier is weer duidelijk dat Zoo Hannover alles tot in de puntjes thematiseert, want zelfs de borden of beter gezegd pannetjes waarop sommigen hun eten voorgeschoteld kregen zijn gethematiseerd naar het boerderij thema in het Meyers Hof! Na een nacht in het uitstekende Congress Hotel -wat op de hoek van de dierentuin ligt- werden we om 9.00 uur weer afgezet voor een tweede bezoek aan Zoo Hannover. Ik zal hieronder de drie grootste projecten omschrijven. Sambesi De looproute start na binnenkomst richting Sambesi. Dit Afrikagebied werd geopend in 1998. Binnenlopend waant de bezoeker zich echt in Afrika. Alles wat je ziet is gethematiseerd en aangeplant, er zijn nergens tralies te vinden, lelijke afwerkingen of kaal beton. Na de steppe 19 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
V
R
11-11-2011
I
E
N
D
14:07
E
Pagina 20
N
Yukon Bay - foto: Wilco Waming
loop je door langs een gedeelte met struisvogels waarachter zebra’s en antilopen soorten te zien zijn. Door onzichtbare grachten en afscheidingen lijkt het bij meerdere verblijven alsof de dieren in hetzelfde verblijf leven. Onderweg naar de nijlpaarden kan de bezoeker door een doorloopgebied met pelikanen lopen, wat overigens geheel op eigen risico is.
ker kiest verder Sambesi te verkennen loopt men richting de savanne met de giraffen en zebra’s, opnieuw een prachtig aangelegd savanne. Doorlopend vind men hier nog een verblijf voor berberleeuwen, waar tijdens ons bezoek ook twee jongen te zien waren. Door een onzichtbare gracht lijkt het hier net alsof de leeuwen en giraffen in één verblijf leven!
Aankomend bij de nijlpaarden kan de bezoeker kiezen de dieren boven- of onderwater te bezichtigen. Bij het onderwaterzicht kan men in de bassins kijken van de binnenverblijven. Dit binnenverblijf is overigens ook geheel gethematiseerd met kunstrotsen. Door heel Sambesi loopt een riviertje dat met de ‘Bootsafari’ te bevaren is. Een unieke manier om de verblijven van andere zichten te bekijken en zelfs stukjes te zien die vanaf het looppad niet te zien zijn.
Dschungelpalast In dit 1997 geopende gedeelte zijn Aziatische olifanten, Siberische tijgers, Luipaarden, Hulman langoeren, Rode panda’s en Muntjaks te vinden. Het centrum van dit gebied is een pleintje in een Aziatisch stadje, de olifantenstal is weggewerkt als een grote Aziatische tempel. De olifanten hebben buiten een perk dat geheel in stijl is, een bad met waterval waar de dieren dan ook iedere ochtend (verplicht) in baden. De langoeren leven op een oude ruïne. Men vindt de tijgers in één van de tempels. Op gezette tijden is een show te zien met de Aziatische olifanten. Bij deze soort zijn vorig jaar maar liefst VIJF jongen geboren. Een record wereldwijd! Punt van aandacht is dat bezoekers hier geheel in stijl Aziatisch eten kunnen krijgen, er Aziatische muziek te horen is en zo kan ik nog wel even doorgaan… Kort gezegd: men waant zich hier in Azië!
Na een verblijf met zwarte neushoorns (de soort die binnen enkele jaren ook in Blijdorp te zien is), kan men kiezen Sambesi verder te bekijken of het ‘Sambesi Conservation Center’ te bezoeken. Dit is eigenlijk nog een ouder stuk tuin waarin verschillende hoefdiersoorten te zien zijn. Tevens bevind zich hier de Show-Arena waar driemaal per dag shows worden gegeven met o.a. roofvogels en neusberen. Als de bezoe20 | Vriendennieuws
4 | 2011
Yukon Bay Het nieuwste en het duurste project is het Canadese themagebied ‘Yukon Bay’. Met de bouw werd gestart in 2008 en vorig jaar opende dit 35 miljoen euro kostende gebied. Yukon Bay is misschien wel het allermooiste gebied in de dierentuin. Na Sambesi loopt de bezoeker Yukon Bay binnen door een mijn. Na hier uit te zijn gekomen ziet men de verblijven van de wolven. Achter de wolven ziet men de kariboes lopen, waardoor het ook hier lijkt alsof beide soorten in hetzelfde verblijf leven. Ook deze verblijven zijn weer prachtig afgewerkt met rotsen, beplanting en geen storende afscheidingen. Alles past hier prima in het ‘Erlebnis’ (=belevenis) plaatje. Na vervolgens weer een mijn in te lopen komt men langs een verblijf voor bizons, die hier (wel) prachtig gepresenteerd worden, met een nagebootste geiser die regelmatig vocht omhoog spuit. En vervolgens een verblijf voor prairiehondjes. Dit was slechts het begin van Yukon Bay waarin het erlebnisgevoel nog opgewekt moest worden. Wanneer de bezoeker een nagebouwd Canadees dorp binnenloopt en de kraan in het ijsberenverblijf gelijk in het oog springt, waagt de bezoeker zich in het ultieme erlebnisgebied ter wereld! Een geheel dorpje met gebouwen die exact zijn nagebouwd zoals ze er in Canada zouden
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:07
Pagina 21
Ontvang een cadeaubon van 5 euro voor de Vriendenwinkel in Blijdorp als u zorgt voor een nieuw lid van onze vereniging. Hannover Zoo - foto: Greet van Norde
Bedankt voor uw hulp Blijdorp nog mooier te maken!! staan, zijn gevuld met horeca. De twee ijsbeerverblijven zijn hier de grootste en meest in het oogspringende verblijven. De twee grote verblijven worden gescheiden door een onzichtbare gracht. Het water loopt in beide verblijven door. Zo kunnen de dieren in beide verblijven contact hebben door een hek in het water. Het meest opvallende hier is de gestrande boot waarop een verblijf voor zwartvoetpinguïns en pelikanen te vinden is. Yukon Bay brengt het verhaal dat het gestrande schip de ‘Yukon Queen’ tijdens haar wereldreis pinguïns uit Zuid-Afrika heeft meegenomen en vervolgens is gestrand in Canada. Het schip wordt op meerdere manieren gebruikt, want wanneer de bezoeker het ruim van het schip betreedt zijn hier de ijsberen, pinguïns, pelikanen en robben soorten onder water te zien.
Vrienden Bedankt voor het aanmelden van een nieuw lid van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Bedankt voor uw hulp Blijdorp nog mooier te maken!
www.vriendenvanblijdorp.nl
In het robbenverblijf leven kegelrobben, Californische zeeleeuwen en noordelijke zeeberen. Hannover is de enige dierentuin in Europa buiten Rusland die deze laatste soort in haar collectie heeft. Het robbenverblijf is gethematiseerd met havenhuisjes op de achtergrond waar de familie Mackenzie woont. Samen geven zij met de robbensoorten op gezette tijden een show. Naar mijn mening één van de mooiste stukjes zoo die ik ooit heb gezien, ook al kan ik mij voorstellen dat sommigen het te veel op een pretpark vinden lijken qua uitstraling. Met deze laatste woorden heb ik de toegewezen bladzijdes van dit vriendennummer alweer vol, ook al is er nog zo veel meer te vertellen over deze prachtige zoo! Met dank aan Peter heb ik met vele andere vrienden en vriendinnen genoten van deze zoo en goed georganiseerde weekendexcursie!
U kunt deze bon besteden bij de Vriendenwinkel in Diergaarde Blijdorp.
Cadeaubon € 5,- (vijf euro) uitgegeven aan inschrijfnummer
Geldig tot 1 jaar na uitgifte. Niet inwisselbaar voor geld.
naam plaats datum
21 | Vriendennieuws
4 | 2011
vn4_11:Opmaak 1
11-11-2011
14:07
Pagina 22
Lijn 13 Dierentuin spelen!
Stel dat ik een hele nieuwe dierentuin mocht ontwerpen . En dat ik dat zou kunnen natuurlijk. Hoe zou ik dat dan aanpakken? Met het computerspelletje Zoo Tycoon heb ik al ervaring opgedaan, ging best goed. Mijn eerste impuls is om alle dieren te verzamelen die ik zelf leuk vind. Maar ik heb geen kennis van collectiebeheer. Het moet leuk worden voor bezoekers en uiteindelijk moet je de begroting rond krijgen! Laat ik beginnen met de dieren die in ieder geval een plek moeten krijgen: leeuwen, giraffen, beren, neushoorns en olifanten. Oeps, ik ben al een kwart van de ruimte kwijt. Nog even de restaurants, schone toiletten, winkeltjes, opslag voor voer en hooi, onderhoudsafdeling, kantoren en groenvoorziening intekenen en ik ben er bijna. Het is niet allemaal logisch geplaatst, dus ga ik maar schuiven. Zoogdieren bij elkaar, dan hoef je met hooi maar één kant op te rijden. Alle natte dieren bij elkaar! Wat? Kan ik beter de warme- en koude dieren bij elkaar houden om stookkosten te besparen? Natuurlijk! Ook kan ik denken aan voordeurdelers. Wie kan er bij wie. Dat spaart lekker ruimte en je hoeft maar één verblijf schoon te maken. Als ik alle vogels eens bij elkaar doe? Nee, dat kan niet want dan eten de roofvogels de wevervogeltjes op! En ik dacht dat het simpel was om met een leeg blad te beginnen! In het echt heb je natuurlijk met nog heel andere zaken te maken. Collectiebeheer, biotopen, educatie, aantrekkelijk zijn voor publiek, dierenzorg. Of wat dacht je van monumentenregels, omgevingsvergunningen, personeel! Wil je nog
22 | Vriendennieuws
4 | 2011
meer hoofdpijn? Budgetten en het ontbreken of afbouwen van subsidies. Dan gooit de locale politiek weer roet in het eten, want de (locale) politiek is uiterst onbetrouwbaar! Wat zeg ik nou? Laat ik het iets nuanceren: ‘uiterst onstabiel.’ Politici liegen niet voor hun plezier, ze hebben te maken met wisselende prioriteiten en loyaliteiten. Dus, je moet bezuinigen (prioriteit), men vindt dat zielig dus wordt een ‘zachte landing’ beloofd (pil vergulden), daarna doet men niet veel om te helpen omdat ze zich verbonden hebben aan een partijprogramma of –afspraak (loyaliteit). In de volgende fase zijn de betrokken politici en soms ook de topambtenaren weer vertrokken en moet je opnieuw beginnen! Zal ik eens wat zeggen? Natuurlijk kost het Blijdorp veel geld als je geen of minder subsidie ontvangt, maar ik vraag me af of de nadelen altijd tegen de voordelen opwegen. Ik ben inmiddels de lol van het dierentuinspel al kwijt, het wordt me veel te moeilijk. Wat kunnen wij voor Blijdorp doen, naast onze financiële bijdragen? We kunnen voortdurend, al is het maar een beetje, onze omgeving proberen bewust te maken van het nut van een mooie dierentuin in onze directe omgeving. We kunnen mensen laten merken dat wij dit belangrijk vinden. Marc Damen als directeur steunen bij zijn missie… en kritisch toezien dat goede waarden gehandhaafd blijven. En misschien ken je nog iemand die hetzelfde vindt… maak hem/haar dan lid van Vrienden!
vn4_11:Opmaak 1
M
U
11-11-2011
T
A
14:07
T
I
Pagina 23
E
S
DERDE KWARTAAL 2011
In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.
Denkt u na over een periodieke schenking aan onze vereniging?
Vereniging Vrienden van Blijdorp Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.
Kijk op www.schenkservice.nl en zoek op Vrienden van Blijdorp Alvast hartelijk dank!
a
g
e
n
d
a
Zondag 11 december 2011: 11.00-12.30 uur. Winterlezing Rob Doolaard over het fotograferen van (dierentuin-)dieren. Zondag 8 januari 2012: 11.00-12.30 uur. Nieuwjaarslezing Blijdorp-directeur Marc Damen: Blijdorp in het voorbije en komende jaar. Zondag 12 februari 2012: 11.00-12.30 uur. Melitta van Bracht en Juul van Dam: Botanische voorbereidingen voor de nieuwe vlinderkas zijn al in volle gang.
De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 41,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen. Secretariaat: Koos van Leeuwen, Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam Email: [email protected] ING Bank nr: 13 57 803 IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03 BIC nummer: INGBNL2A Reizen: Peter Biesta, Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk Telefoon: 06-48808538 Email: [email protected] Promotieteam: Marianne Nichting, Email: [email protected] Redactie-adres Vriendennieuws: Marcel Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Email: [email protected]
Zondag 11 maart 2012: 11.00-12.30 uur. Henk Zwartepoorte: Het beschermingsproject voor de Vietnamese waterschildpad. Zaterdag 12 mei 2012: Algemene Ledenvergadering 2012.
TWITTER @BLIJDORPVRIEND Redactie-medewerkers: Jan Breedijk, Monique van Leeuwen-Maat, Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda Nijssen Theo van de Velde, Trix Vermeulen
De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vrienden hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aanvang van de bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen. NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genot van een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collega-leden of te kijken of Koos van Leeuwen iets interessants voor u heeft op zijn curiosa-kraam.
Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam Vrienden van Blijdorp op Internet: Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter Marcel Kreuger Secretaris Koos van Leeuwen Tweede secretaris Sylvia Visser-Noordijk Penningmeester / Vice-voorzitter Arie Bos Leden Peter Biesta - Reizen Marianne Nichting - Promotieteam Bart Noordegraaf - Ext. comm. / PR ISSN: 1568-3400
a
d
r
e
s
B
l
i
j
d
o
r
p
Diergaarde Blijdorp, Abraham van Stolkweg, Rotterdam Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95 Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend! Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur
Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren. Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve van activiteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.
