OF E-MAIL INFO@OVAM
openbare afvalstoffenmaatschappij voor het vlaamse gewest stationsstraat 110 b-2800 mechelen tel.015/284 284 fax 015/203 275 http://www.ovam.be
015/284 284
V.U.: Herman Gobel, OVAM, Stationsstraat 110, 2800 Mechelen / D/2005/5024/64
VOOR MEER INFORMATIE, BEL NAAR
Milieuvriendelijke N I N E - T O - F I V E gids
Milieuvriendelijke
nine-to-fivegids Handleiding voor de leerkracht
OVAM, uw beleidspartner in afval en bodem
Waarom een milieuvriendelijke nine-to-fivegids? Een administratieve job vraagt veel verantwoordelijkheidszin. De eisen die op kantoor worden gesteld zijn niet te onderschatten. Werknemers moeten goed georganiseerd, gedisciplineerd, communicatief en servicegericht zijn. En constant bijblijven op het vlak van hard- en software. Daarnaast is er nog een aspect dat steeds belangrijker wordt: de zorg voor het milieu. Kantoren zijn geen zwaar vervuilende bedrijven, maar brengen wel een hoop afval met zich mee: een gigantische berg papier, lege balpennen, nietjes, gebruikte printcartridges enzovoort. Bovendien gebruiken computers, faxen en andere kantoorapparaten een massa energie. Als leerkracht hebt u niet enkel de taak om uw leerlingen de nodige theorie bij te brengen en hen te begeleiden in de praktijk. U bent ook de aangewezen persoon om het milieubewustzijn van uw leerlingen te helpen ontwikkelen. Dat is niet alleen belangrijk voor ons milieu, maar ook voor ieders gezondheid, voor het werkbudget van de school en de winst van het bedrijf waar de leerlingen binnenkort aan de slag gaan. De OVAM helpt u graag bij deze belangrijke opdracht en heeft daarom een goed gefundeerd educatief instrument ontwikkeld: de milieuvriendelijke nineto-fivegids. Dit educatief instrument gidst uw leerlingen door alle aspecten van het kantoorleven en laat hen stilstaan bij de milieu-impact van hun handelingen en van de materialen die ze gebruiken. De gids kan zowel op school als in de praktijk steeds opnieuw geraadpleegd worden. Bij het samenstellen van deze milieuvriendelijke nine-to-fivegids heeft de OVAM sterk rekening gehouden met de input van vakorganisaties, de goede raad van collega-leerkrachten en de doelstellingen van het leerplan. In deze handleiding geeft de OVAM aan op welke manier u de gids best kunt integreren in uw lessen om deze doelstellingen te bereiken. Samen met deze handleiding en de daarbij behorende exemplaren van de gids voor de leerlingen, ontvangt u ook een poster die u toelaat op elk ogenblik het milieu- en afvalaspect aan te kaarten. Geef hem een opvallende plaats in het klaslokaal. De OVAM dankt u alvast voor uw inzet en wenst u veel voldoening.
1
Wat is de milieuvriendelijke nine-to-fivegids? De milieuvriendelijke nine-to-fivegids is een handig boekje dat alle aspecten van een administratieve job belicht vanuit milieu- en gezondheidsstandpunt. Dit educatief instrument bevat achttien hoofdstukken met tips en informatie voor leerlingen van de derde graad kantoor of secretariaat in het beroeps- en technisch onderwijs. U kunt de gids gebruiken tijdens de theorie- en de praktijklessen om op een eenvoudige en praktische manier een positieve gedragswijziging te bekomen en constructieve initiatieven van uw leerlingen te stimuleren. In de gids komen alle facetten van het kantoorleven aan bod, onder andere: - vervoer - papier - computers en printers - kopieer- en faxapparaten - archivering - kleine kantoorartikelen - batterijen - verlichting en verwarming - koffiepauze Er wordt voor elke leerling een eigen gids op handig meeneemformaat voorzien zodat iedereen constant bij de thematiek kan worden betrokken. Als leerkracht ervaart u dagelijks dat werkinstrumenten moeten passen binnen de opbouw van het lessenverloop. De OVAM heeft er daarom zorgvuldig over gewaakt dat de milieuvriendelijke nine-to-fivegids aansluit bij de eindtermen en de leerplandoelstelling die voor de richtingen kantoor en secretariaat worden vooropgesteld. De gids helpt u in verschillende fases van het leerplan bij het bereiken van vakgebonden doelen.
2
In de derde graad hebben de leerlingen de basiskennis en -vaardigheid van kantoor- of secretariaatstechnieken onder de knie. Zij weten theoretisch hoe een kantoor georganiseerd is en hoe het werkt, en beschikken over het nodige praktisch inzicht. Zij moeten vanuit deze basis steeds vaker zelf keuzes maken voor de praktijk. Het kunnen nemen van gezonde en milieubewuste beslissingen is daarbij belangrijk. Het gebruik van de nine-to-fivegids speelt daarbij een ondersteunende functie.
Van de leerlingen wordt ook verwacht dat zij attitudes ontwikkelen die gericht zijn op de vereiste beroepshouding. In het praktijkvak kantoortechniek is een specifieke doelstelling het ontwikkelen van een verantwoordelijke houding ten opzichte van het eigen welzijn en de eigen gezondheid, en het welzijn en de gezondheid van anderen. In het opleidingsgedeelte secretariaat en in het opleidingsgedeelte kantoortechniek moeten de leerlingen alert leren zijn voor de milieu-effecten van het gebruik van computers en informatietechnologie. Er wordt van de leerlingen verwacht dat zij zelfstandig en spontaan voorzorgsmaatregelen opzoeken die de milieu-effecten kunnen verminderen. Vooral de leerlingen van het TSO moeten zelf initiatief nemen om uit te kijken naar mogelijkheden die het milieu sparen. Zij moeten die mogelijkheden ook kunnen toelichten en de impact van een bepaalde maatregel kunnen duiden. Van de leerlingen die de opleiding kantoor volgen in het BSO wordt gevraagd dat ze weten hoe ze de milieu-effecten kunnen verzachten, en dat ze die milieusparende maatregelen toepassen. Het gaat dus in de eerste plaats om een attitudevorming. De leerlingen moeten zich bewust worden van de impact van hun gedrag op het milieu, en vervolgens op zoek willen gaan naar maatregelen om die impact te verkleinen. De milieuvriendelijke nine-to-gids is hierbij een belangrijk en inspirerend naslagwerk. De gids staat u in verschillende fases van het leerplan ook vakoverschrijdend bij. In de derde graad van zowel het TSO als het BSO wordt van de leerlingen verlangd dat ze informatie over de bescherming van de natuur en het milieu kunnen toepassen. In het algemeen kader van de eindtermeninvulling van natuur- en milieubeleid wordt de leerlingen aangeleerd om milieuvriendelijk te handelen. Binnen dit kader moeten de leerlingen ook gemotiveerd worden om oog te hebben voor milieuvriendelijke alternatieven in de beroepspraktijk. De nine-tofivegids biedt daarvoor een schat aan informatie en informatiebronnen. Het gebruik van de nine-to-fivegids in de praktijklessen kan ook helpen om binnen de vakoverschrijdende eindtermen rond gezondheidseducatie te werken rond het aspect levensstijl en -kwaliteit.
3
Hoe is de milieuvriendelijke nine-to-fivegids opgebouwd? De gids heeft als uitgangspunt dat milieuverantwoord werken perfect te rijmen valt met een economisch gezonde en praktische beroepsuitoefening. Afval voorkomen is de belangrijkste focus die moet gelegd worden voor de kantooromgeving. Er bestaan tal van slimme manieren om afval te vermijden, zoals het drastisch verkleinen van de papierberg en het duurzaam omspringen met klein kantoormateriaal. Afval dat niet te vermijden is, moet aan de bron gesorteerd worden om recyclage mogelijk te maken en gevaarlijke stoffen onschadelijk te kunnen maken. De gids besteedt uiteraard ook uitgebreid aandacht aan het zuiniger omspringen met energie: kantoorapparatuur beter uit dan op stand-by, de verwarming een graadje lager, liever met het openbaar vervoer dan met de wagen enzovoort. Verder bevat de milieuvriendelijke nine-to-fivegids ook maatregelen die op het eerste zicht niet echt ingrijpend lijken. Toch maken deze wel degelijk een groot verschil op korte of lange termijn. De OVAM heeft bewust vermeden om uw leerlingen te overladen met zware probleemstellingen en onheilsberichten. De gids is vanuit een constructief oogpunt geschreven, met de nadruk op haalbare oplossingen. De gids is licht verteerbaar zonder vrijblijvend te zijn: korte hoofdstukken, helder taalgebruik, niet-belerend en met het nodige relativeringsvermogen. Zelfs een toepasselijke test met een grote knipoog ontbreekt niet. Dit alles zonder de ernst van de zaak te banaliseren. Bart Van Tieghem heeft het geheel schitterend aangevuld met grappige maar rake cartoons die tot nadenken stemmen. Een pluspunt, want in de razendsnelle leefwereld van de jongeren van vandaag maken beelden vaak meer kans om te blijven hangen dan woorden.
4
Uw leerlingen zullen zich zeker aangesproken voelen door deze moderne en boeiende nine-to-fivegids. De gids straalt van de eerste tot de laatste bladzijde uit dat zorg dragen voor het milieu niet uitsluitend voor wereldvreemde dromers is, maar wel voor mensen die hun hoofd gebruiken en die de handen uit de mouwen willen steken. Humor is hierbij een niet te onderschatten wapen. De OVAM heeft zich niet zuiver tot de kantoor- en schoolomgeving beperkt, maar prikkelt de leerlingen ook om een aantal tips thuis en op vakantie in de praktijk te brengen. Een positieve mentaliteit speelt immers in het voordeel van uw leerlingen. Zowel voor het verloop van hun carrière, als voor de kwaliteit van hun dagelijkse leven. Leerlingen die hun respect voor het milieu ontwikkelen en hun verantwoordelijkheid leren nemen, groeien automatisch naar zichzelf en naar anderen.
5
Hoe gebruikt u de milieuvriendelijke nine-to-fivegids in de klas? De introductie van de milieuvriendelijke nine-to-fivegids is cruciaal voor het langetermijneffect van dit educatief instrument Het belang dat u aan de gids hecht en dat u van bij het begin overdraagt, zal de gebruiksfrequentie bepalen. Voor een goede werking is het belangrijk dat elke leerling haar of zijn eigen exemplaar ontvangt. En dat u zelf uiteraard ook over uw eigen exemplaar beschikt. Ga na of u voldoende exemplaren bezit voor u de milieuvriendelijke nine-to-fivegids introduceert. Als dit niet het geval is, neem dan contact op met de OVAM (zie bij ‘Wilt u meer weten?’). Enkele suggesties om de gids te introduceren: Laat de leerlingen in groepjes nadenken over de milieu- en gezondheidsrisico’s die ze tijdens hun werk kunnen ervaren (kantoormaterialen en -inrichting, apparatuur …). Bespreek en discussieer. Koppel daaraan het gebruik van de nine-to-fivegids. Bij het begin van de eerste praktijkles, geeft u mee dat duurzaam ondernemen een prestigezaak is voor het moderne bedrijfsleven en dat ook de school er veel belang aan hecht. U kunt er een groepsgesprek of discussiemoment aan koppelen. Daarna deelt u de nine-to-fivegids uit als concrete geheugensteun. U legt de werking en het gebruik uit en bepaalt best op voorhand een hanteringmethodiek en gebruiksfrequentie. Dat kan bijvoorbeeld bij aanvang van elke praktijkoefening gebeuren. Grijp een theorieles waar u het hebt over apparatuur en kantoormateriaal aan om het milieu- en gezondheidsaspect aan te halen. Stel vanaf dan de gids ter beschikking zodat de leerlingen dit thema kunnen doortrekken naar de praktijk en er zelf verder creatief over kunnen nadenken. Hang de poster op om de boodschap blijvend te versterken. Wanneer u een nieuwe werkmethode of een nieuw materiaal inleidt, kunt u meteen stilstaan bij de gevolgen voor milieu en gezondheid. U kunt de gids dan verspreiden en hem gebruiken om de methodes en materialen te vergelijken met alternatieve methodes en materialen. 6
De milieuvriendelijke nine-to-fivegids blijft het hele schooljaar lang een interessant gebruiksmiddel, zowel in het leslokaal als op de stageplaats. Daarom kun u de leerlingen vragen de gids consequent als werkmateriaal te gebruiken. Het wordt de individuele verantwoordelijkheid van de leerling om dit boekje steeds bij de hand te hebben. De gids heeft een compact formaat zodat het makkelijk past in een handtas of rugzak. Dankzij zijn duurzame kaft kan de gids ook tegen een stootje en tegen koffiepauzevlekken. Een suggestie: adviseer uw leerlingen om telkens voor ze aan hun taak beginnen even hun milieuvriendelijke nine-to-fivegids te raadplegen. En laat hen het hele jaar door zelf leuke milieuvriendelijke cartoons verzinnen en tekenen. Die kunnen jullie publiceren in de schoolkrant of ophangen in de gangen. Naarmate de leerlingen de computer- en informatietechnologie en het kantoorwerk beter onder de knie krijgen, evolueert de gids van werkinstrument naar naslagwerk. Het is ten zeerste aangeraden om de leerlingen hun gids te laten behouden wanneer ze hun studie beëindigen en de school verlaten. Op die manier kunnen ze in hun beroepsleven terugvallen op dit naslagwerk. En zo op termijn zelfs hun collega’s positief beïnvloeden.
7
Wilt u meer weten? Hebt u vragen over de milieuvriendelijke nine-to-fivegids? Wilt u bijkomende exemplaren ontvangen? Bent u op zoek naar meer informatie over milieubewust te werk gaan op kantoor? Aarzel dan niet om met ons contact op te nemen. We helpen u graag verder.
Stationsstraat 110 2800 Mechelen T: 015 284 143 e-mail:
[email protected] webadres: scholen.ovam.be
8
