recht v redig n
Een uitgave van de Vereniging Juridische Studenten
http://www.open.ou.nl/rerzwolle/ E-mailadres:
[email protected]
Jaargang 20 nummer 1 oktober 2009
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Voorzitter
Huibert Brouwer Coehoornsingel 86 7201 AE Zutphen (0575) 546 890
[email protected]
Secretaris/ Webmaster en postmaster
Garry Wiersema De Savornin Lohmanstraat 24 7942 BM Meppel (0522) 25 27 48
[email protected]
Penningmeester en Ledenadministratie
Robert Alberda Gruttersdreef 219 7328 DP Apeldoorn 06-18069412
[email protected]
Algemeen bestuurslid Activiteitencoördinator
Agnes de Vries Snavel van Emekamp 66 8014 CX Zwolle (038) 46 59 096
[email protected]
Algemeen bestuurslid Activiteitencoördinator
Willy van Rhijn Dr. Kolfflaan 37 8264 DJ Kampen (038) 33 33 055
[email protected]
Algemeen bestuurslid Interne/externe communcatie PR/ledenwerving
Karin Manhoef Langswater 854 1069 EH Amsterdam (020) 619 25 35
[email protected]
Algemeen bestuurslid Redactie RechtOp
Margo Elte Prins Hendriklaan 6 8091 AL Wezep (038) 375 87 25
[email protected]
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 2 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig
Inhoudsopgave REDACTIONEEL VAN DE VOORZITTER ACTIVITEITENKALENDER 2009/2010 Eerste semester Tweede semester VOORAANKONDIGINGEN SOCIAL NETWORKS VERSLAG LEZING VLUCHTELINGENWERK DHR. H. OKKEMA HET BEROEPSGEHEIM GESLAAGD !!
3 4 6
9 10 15 18
Redactioneel De deadline voor het inleveren van kopij voor RechtOp is 1 januari 2010. Insturen naar
[email protected].
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 3 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Van de voorzitter Huibert Brouwer
Gedogen…of niet gedogen? Voor Nederland is die vraag snel te beantwoorden. In veel geledingen van de maatschappij wordt er gedoogd. Het bekendste voorbeeld is natuurlijk het gedogen van softdrugs. Maar ook binnen het gebied van het bestuursrecht wordt er flink gedoogd. Denk alleen maar aan de voor gemeentes slepende kwestie van de permanente bewoning van vakantiehuizen. Om maar te zwijgen van Volendam en Enschede, rampen die we over ons afriepen door regels niet te handhaven. En ook de handhaving rond het illegaal up-en downloaden heeft trekjes van gedogen. Van oudsher zijn wij Nederlanders vrij pragmatisch, als het aankomt op handhaven van wetten en regels. Vaak bepaalt de burger zelf wel, wat wel of niet kan. Tot op bepaalde hoogte lukt dat aardig in ons land. Gedogen werkt dan als een soort smeermiddel in de maatschappij. Zo heeft gedogen zijn functie bewezen in de overgang van prostitutie als illegale bezigheid naar legalisatie hiervan. En niet onbelangrijk: gedogen ontlast politie en justitie. Maar wat doen we als de voordelen overschaduwd worden door de nadelen ? Laten we eerst eens kijken naar de juridische basis van gedogen: het opportuniteitsbeginsel. Het openbaar ministerie (OM) in Nederland heeft een grote vrijheid in de wijze waarop strafvordering plaatsvindt. Sinds 1926 is het opportuniteitsbeginsel opgenomen in het Wetboek van Strafrecht (art. 167 Sv): “Van vervolging kan worden afgezien op gronden aan het algemeen belang ontleend”. Maar dan zijn we er nog niet. Gedogen is pas echte juridisch gedogen als er sprake is van schriftelijkheid. Als voorbeeld kan ik hier weer de situatie rond softdrugs nemen. Het OM heeft hiervoor een aantal beleidsregels (zgn. aanwijzingen, art. 130, lid 4 Wet RO) opgesteld, die precies bepalen in welke situaties er wel of geen strafvervolging plaatsvindt. Ruwweg komt het er op neer, dat het bezitten van 5 gram hasj of maximaal 5 hennepplanten achter je huis niet vervolgd wordt. Het is maar dat je het weet. En hoe zit het met de nadelen? Er is het gevaar van gewenning. De burger krijgt zo het idee dat het met al die wetten en regels wel meevalt. Het zijn verder vaak de gemeentes die in een spagaat terechtkomen tussen handhaven en tolereren. Vooral de grensplaatsen dragen de nadelen via drugstoerisme, drugsrunners, aanverwante criminaliteit en ander ongemak.
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 4 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Vaak zijn deze al blij als de overlast beheersbaar is. Sommigen pleiten voor het behandelen van de coffeeshopbranche als een gewone bedrijfstak, ingebed in de regels van bestuursrecht en vergunningen. Iets wat mijns inziens uiteindelijk onhoudbaar is, als er aan de “achterdeur” drugshandel plaatsvindt. Inmiddels vindt er in Nederland, volgens de gegevens van het OM, grootscheepse wietteelt plaats. Zowel in grootsteedse woonwijken, met aantoonbare verloedering als gevolg, als op het platteland is er sprake van lucratieve wietteelt. In de woorden van datzelfde OM doen deze laatste in grootschaligheid denken aan de reguliere landbouw. Ook het werkzame deel in wiet is inmiddels veel hoger dan in de tijd dat we besloten te gaan gedogen. Je kunt de vraag stellen of gedoogbeleid op de lange termijn juridisch wel vol te houden is. Als we kijken naar het Wetboek van Strafrecht dan staat er toch echt gewoon een strafmaat op het bezit van cannabis. Daar is niets aan veranderd sinds we gedogen. Dat we het “door de vingers zien” op basis van regels van het OM doet niets af aan het Wetboek van Strafrecht. Moeten we op termijn misschien niet een keuze maken tussen gedogen, legaliseren of verbieden? Ik denk zelf, dat we er niet aan ontkomen meer de richting op te gaan van handhaven en strak reguleren. Het sluiten van coffeeshops dichtbij scholen is al een eerste aanwijzing, dat het gedoogbeleid aan een herziening toe is. Ook het verbieden van verkoop van cannabis in coffeeshops in grensplaatsen heeft gelijk geresulteerd in het bijna volledig verdwijnen van de overlast. Legaliseren is uitgesloten: Nederland plaatst zich dan in één klap buiten de internationale rechtsorde. Er is wel eens gesuggereerd dat, als je eenmaal besluit te gedogen dit moet koppelen aan een termijn. Ik sluit mij graag bij deze suggestie aan. Door een termijn wordt je gedwongen om het gedogen te evalueren en eventueel aan te passen, terug te draaien of juist te formaliseren. Want gedogen blijft voor een jurist toch een beetje vreemde situatie. Er wringt iets. Iets kan toch niet volgens de ene regel verboden zijn en volgens de ander weer toegestaan? Rechtshandhaving is een interessant onderwerp. Niet voor niets dat ons symposium van 13 maart 2010 handhaving op internet als onderwerp heeft. Wil je hierbij betrokken zijn? RER zoekt nog een lid voor onze symposiumcommissie. Het is leuk en uitdagend werk zo'n symposium organiseren en je leert de vereniging eens van een andere kant kennen. Mocht je interesse hebben, stuur dan een mail naar
[email protected], of
[email protected].
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 5 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Activiteitenkalender 2009/2010 Graag aanmelden voor activiteiten via
[email protected] of één van de bestuursleden. Sommige activiteiten kennen maximaal aantal deelnemers. Wie het eerst komt, die het eerst maalt én RER-leden gaan altijd voor introducées. Meldt u tijdig aan! Leden zijn gratis welkom, niet-leden betalen € 2.50. * = onder voorbehoud
Eerste semester 15 oktober 2009 10 december 2009
Werkbezoek aan Europees Parlement te Brussel Lezing gerechtsdeurwaarder dhr. H. Oosting
Tweede semester 2 maart 2010 13 maart 2010
Lezing jeugdstrafrecht mr. C. Bos Symposium RER
Vooraankondigingen Werkbezoek Europees Parlement te Brussel in oktober 2009 Datum: donderdag 15 oktober 2009 Tijdstip: 7.45 – ca. 22.00 Lokatie: Brussel Programma: 7.45 verzamelen bij P+R Zwolle aan achterzijde NS-station 8.00 vertrek uit Zwolle gezamenlijk met bus 9.30 pauze: koffie/thee 12.00 lunch in Brussel 13.30 gesprek met mevrouw Sophie in ‘t Veld 14.00 bezoek EP 15.30 pauze: koffie/thee/drankje 16.00 vertrek naar Brussel, Grote Markt 16.00 tot 19.00 vrij programma: iedereen is vrij dit deel in te vullen zoals hij/zij wil 19.00 vertrek naar Zwolle gezamenlijk met bus ca. 22.00 aankomst in Zwolle P+R
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 6 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Kosten:
Aanmelden:
€ 45,- voor leden en € 55,- voor niet-leden (incl. vervoer bus 1 x koffie/thee, 1x lunch, 1x drankje); De kosten in het vrije programma (o.a. dinerkosten) van 16.00 tot 19.00 zijn voor eigen rekening. Het bedrag svp zsm overmaken op giro 6234546 t.n.v. Vereniging Juridische Studenten Recht-even-redig, Emmeloord.
[email protected] of (038) 46 59 096 (Agnes de Vries)
Het bezoek omvat allereerst een gesprek met europarlementariër Sophie in ’t Veld D66-fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa; ondervoorzitter van de commissie voor burgerlijke vrijheden, jusitie en binnenlandse zaken; lid commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid en lid commissie economische en monetaire zaken. Aansluitend een bezoek aan het Europees Parlement (EP) waarbij een inleiding wordt gehouden over de rol en de werking van het EP en de plenaire zaal wordt bezocht.
Lezing over functie en taken gerechtsdeurwaarder door de heer H. Oosting Datum: donderdag 10 december 2009 Tijdstip: 19.30 – 21.30, aansluitend borrel Lokatie: Studiecentrum OU Zwolle Aanmelden:
[email protected] of (038) 33 33 055 (Willy van Rhijn) Toegang: gratis voor leden, voor niet-leden € 2,50 Het werkterrein van de moderne gerechtsdeurwaarder behelst een breed scala aan wetgeving. (Burgerlijk Wetboek, Wetboek van Burgelijke Rechtsvordering, Gerechtsdeurwaarderswet etc.).
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 7 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Door middel van een presentatie zult u worden ingewijd in het beroep van de gerechtsdeurwaarder. Daarnaast zult u kennismaken met het beslag- en executierecht in het algemeen en meer in het bijzonder zal er worden ingegaan op de dagvaarding en al haar vereisten. Hilko Oosting is gerechtsdeurwaarder in Zwolle. Het kantoor in Zwolle maakt onderdeel uit van Jongejan Wisseborn Gerechtsdeurwaarders. Jongejan Wisseborn Gerechtsdeurwaarders, incasso en debiteurenbeheer is een landelijk opererend gerechtsdeurwaarderskantoor met vestigingen in Harderwijk, Groningen en Zwolle. Hilko Oosting is, naast partner van Jongejan Wisseborn, directielid en als zodanig belast met de portefeuille financiën. Lezing over jeugdstrafrecht door mr. Calista Bos Datum: dinsdag 2 maart 2010 Tijdstip: 19.30 21.30, aansluitend borrel Lokatie: Studiecentrum OU Zwolle Aanmelden:
[email protected] of (020) 619 25 35 (Karin Manhoef) Toegang: gratis voor leden, voor niet-leden € 2,50 Callista Bos is sinds 2001 advocaat bij Nysingh advocaten - notarissen. Zij is gespecialiseerd in het strafrecht en vooral het jeugdstrafrecht heeft haar voorkeur. Zij staat regelmatig minderjarigen bij die worden verdacht van een strafbaar feit. Het gaat om 'kleine winkeldiefjes', maar ook om ernstiger gevallen (sommige cliënten zijn inmiddels volwassen, maar nog steeds (vaste) cliënt). Zij bereidt de minderjarigen en hun ouder(s) voor op de strafzitting en probeert – zo mogelijk - een strafzaak te voorkomen. Omdat het om minderjarigen gaat, geldt ten opzichte van het volwassenenstrafrecht - een aantal bijzondere regels.
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 8 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Social Networks door Robert Alberda De wijze waarop we met elkaar communiceren is de laatste jaren sterk veranderd. Waar we voorheen spraken over zender gestuurde communicatie met passieve ontvangers, praten we nu over user generated content. Met dat laatste bedoelen we, dat het de ontvangers zijn die bepalen waarover gecommuniceerd wordt. Het bedrijfsleven heeft deze trend inmiddels ontdekt. Veel bedrijven onderkennen het belang van het aangaan van een dialoog met klanten. Tegenwoordig zijn ook veel mensen lid van een of meerdere virtuele networks op internet zoals Hyves, Facebook en Linkedin. En menig politicus ‘twittert’ zich de wereld in. Hyves, Facebook, Twitter en ook MySpace zijn networks, waarin men vooral communiceert over alledaagse dingen zoals vakanties, dagelijkse bezigheden etc. Linkedin.com is een virtueel netwerk dat in zakelijke kringen veel wordt gebruikt. Uit een recent gehouden onderzoek blijkt, dat steeds meer mensen gebruik maken van deze social networks. Onze vereniging bevordert het onderlinge contact tussen studenten. In de komende jaren zullen we steeds meer gebruik maken van nieuwe communicatietechnieken om onze leden op de hoogte te brengen. Daartoe bieden we onze leden de mogelijkheid om via de website www.linkedin.com gebruik te maken van de Groep Recht-Even-Redig studenten. Ook de OU maakt gebruik van www.linkedin.com en heeft haar eigen Groepen, zoals de Groep Law Students. Iedere student Rechten aan de OU kan zich hiervoor aanmelden. Op www.linkedin.com maak je een persoonlijk profiel aan op basis van opleidingen en werkervaring (zeg maar: een CV). Je kunt tevens speciale vaardigheden, interesses en lidmaatschappen vermelden. Via een zoekfunctie kun je op zoek gaan naar collega’s, oud studiegenoten, vrienden en andere leden om toe te voegen aan jouw eigen profiel. Omdat deze mensen dat ook weer met anderen doen, ontstaat een netwerk van mensen. Op www.linkedin.com heeft onze vereniging de groep Recht-Even-Redig studenten aangemaakt. Elk lid van onze vereniging die een profiel heeft op www.linkedin.com kan zich aanmelden voor deze groep. Toegang tot deze groep is beperkt tot leden van onze vereniging. Je kunt via de zoekfunctie de groep vinden. Selecteer in de zoekfunctie Groep (of Group als je met een engeltalige versie werkt) en geef als zoekopdracht Recht-Even-Redig. De aanmelding wijzigt zich vanzelf.
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 9 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Verslag lezing Harro Okkema over het vluchtelingenwerk op 21 april 2009 door Hendrik Hofman Een sympathieke theoloog is hij, met interesse voor de ethiek van het recht. Al ruim 20 jaar werkt hij bij ‘Cares Kampen’ (vluchtelingenwerk). Kampen, een stad met een traditie van kerken en kerkstromingen. Harro schetst het vluchtelingenrecht en zet ons op het spoor van Noël Girard, Kierkegaard en Oughourlian. Is er vluchtelingenrecht? Is het nog leuk voor een jurist om dit recht te doen? ‘Het is volledig dichtgetimmerd…er is geen aardigheid meer aan…veel juristen stoppen ermee’. Op den duur zullen we bij dit werk de ‘fine fleur van de juristerij‘ gaan missen. Hoe gaan we om met vluchtelingen? Moet er worden geassimileerd of geïntegreerd? Waarom ben je hier, wat doe je hier? Is migratie en vermenging van volken niet een natuurlijke zaak? Zijn onafhankelijke, soevereine staten met muren eromheen natuurlijk?’ “Waarom was je ergens en… was je welkom?” Vragen…Harro gaf de oplossing niet…vragen…aan ons morele zelf! ‘De aloude weg der boosdoeners’ of ‘De romantische leugen en de romaneske waarheid’. Het hoogste recht kan ook het grootste onrecht zijn! Onze cultuur...gevormd door bijbelse omzwervingen van een volk, welvaart voortgekomen uit het knechten en uitzuigen van volken oost en west en een kerk machtiger dan ooit. Omreizend om Samaria en gaande door het gevaarlijke OverJordaanse vraagt Jezus aan zijn volgelingen: ‘Hoeveel wapens hebt ge?’ ‘Twee zwaarden …dan is het goed…’ Ongewapend zijn is gevaarlijk en de wil daartoe een fictie…maar waarom oorlog, bezetten, misgunnen? In onze zestiger en zeventiger jaren met de geweldloosheid van Martin Luther King past de Jezus van de Bergrede (Mattheus 5-7) heel erg goed. In Paulinische uitspraken, de Calvinistische dogmatiek, maar ook in het algemeen in de RK-traditie zijn uitspraken als ‘het Lam Gods dat de zonde der wereld wegneemt’ verankerd in ons weten. Jezus is hier verworden tot een weerloze, wat onnozele man die zichzelf de dood aandeed. Die Jezus nu staat in schil contrast tot Hij die zichtbaar werd in de bevrijdingstheologie van Zuid-Afrika en Zuid-Amerika. In de polemiek van de jaren 80 werd de Jezus van de Bergrede ook de Jezus die in staat was zijn bewapening te regelen. Cirkelend om de geheimen van het geloof (Ds. ter Linden) en die van de geschiedenis zet de door Noël Girard opgevoerde zondeboktheorie ons aan het nadenken. Wij…in onze oorlogen, waren wij helden…? Mag de vluchteling zoeken naar geluk, een toekomst voor een kind? Heeft hij zelfs het recht? Hoe vredelievend waren
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 10 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig wij en hoeveel verzetsstrijders waren er nu feitelijk in Nederland? Tienduizenden weggevoerd, soms verraden.Wie waren erbij in de tijd van afdoening? Hoe moedig en sterk zou je zijn geweest. Waarom een ander verbieden het geluk te zoeken? Waarheen ging ons Koningshuis al voor de bezetting en waren zij vluchtelingen? Wie lieten ze achter en waarom? Zouden zij thuisgekomen zijn als de bezetter niet door de helden was verslagen? We moeten nu maar snel naar de oplossing van het vluchtelingenprobleem! Internationaal(ale) recht(vaardigheid)…corrupte, misdadige regimes, wereldleiders.. onschendbaarheid van staten…wereldregering…internationaal vluchtelingenwerk en ontwikkelingswerk zetten door voor kwetsbaren in landen waar machtigen, de toekomst van hongerende en zieke onderdanen vernietigen. Hulp soms verspild aan mateloze rijkdom. De verkopen van wapens aan regimes houden wij, kooplieden, beter in eigen hand (Edmond Burke: ‘De enige omstandigheid waaronder het kwaad kan zegevieren, is wanneer goede mensen niets doen’).
Nederland heeft de laatste jaren de status van gastvrij land verspeeld. Wetgeving paste zich aan in Europees verband en buitengrenzen worden met veel moeite bewaakt. De positie van vluchtelingen is in een heel ander licht komen te staan. ‘Als we ze niets bieden, komen ze het halen…zo luidt de angstkreet.’ Onze tijd begint rond de jaren 60 en 70. De UvA, de rode faculteit. Studentenopstand en Maagdenhuisbezetting -Wiegel en Kombrink verlaten al snel de faculteit- Jan Romein, het Lieverdje, Johnny van Doorn ‘de Selfkicker’, Simon Vinkenoog en Paradiso! Vrijheid! Weg met gezag! Leonard Cohen, nozem, provo, Woody en Arlo Guthrie, Pete Seeger, Neil Young, Joan Baez en Bob Dylan. Mahatma Gandhi, Maarten Luther King. Onze tijd…waar bracht ze ons? Normen en waarden, gezag…ken je ze? Wij moeten reppend en rappend door, door…! Idealen immers blijven niet lang. Mensen kijken opnieuw anders naar de wereld, vragen om een andere invulling. Wat heeft dit te maken met recht? Je gooit je paspoort weg om te kunnen blijven, je wordt genummerd, verlaagd tot wat je nooit wilde zijn, zeg…hoe krijg je dan je zelfrespect? Subcultuur, religie en taal worden jouw houvast. Er is zo’n afstand…je begrijpt het niet. Geleerd in- en vergeten na de bezetting is dat nummers naamloos maken en onnoemelijk machteloos! In de landen waar vluchtelingen vandaan komen is ‘mens en burger zijn’ soms veel schrijnender dan het bestaan hier, dat weer wel. Wie begrijpt het nog? Een vrijheidsstrijder is soms op hetzelfde moment een terrorist. In Amerika hield Mc Carthy huis als inquisiteur van de vernieuwing. De vernieuwers zagen hun toekomst totaal vernietigd door de megalomane communistenjager.
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 11 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig ‘Those eloquent songs from the good old days, That set us to marching with banners ablaze. But reporters, there’s no sense in prying Our blue-eyed son’s been denying The truths that are wrapped in a mystery The sixties are over, so set them free’. Wat deden we met Joden, Hugenoten en Hongaren? Wat kunnen we nú doen en: ‘Wat zouden vluchtelingen zelf kunnen doen?’(Marcouch). De nu zeer gewaardeerde Quakers werden, Nieuw Amsterdam, gegeseld door onze Pieter Stuyvesant. Is het gebruik van verschillende talen probleemoorzaak? Psychologen duiden juist op een betere taalcentrumontwikkeling in de hersenen en ook een betere aanleg tot het aanleren van nog meer talen. En dat toch is een voorwaarde voor ontwikkeling! Voor inzicht in politieke interventie van soevereine staten in staten, via burgers met 2 loyaliteiten is een andere visie nodig. Om goed met elkaar op weg te gaan mag de staat met een Contrat Social in enge zin wèl voorwaarden eisen. Bij ernstige misdrijven of het ècht niet willen integreren, bij volkenrechtelijke misdaden mag je dwingen om te gaan bezinnen of je wel moet blijven in het nieuwe of gastland. De verhoudingen in het oude land zijn mogelijk duidelijker en passender, nadat je vertrouwen had gekregen én kansen. Zeggen wij nu, wat laat, dat de politiek de afgelopen 40 jaar duidelijker had moeten zijn? Doet de politiek ook mee aan de ritus van Mimesis? Kan Girard ons inzicht geven?! Mimesis: Noël Girard lanceerde mimesis of het mimetisme(nabootsing van menselijk gedrag in een mimetische driehoek) in zijn essay De romantische leugen en de romaneske waarheid. Hij onderzocht een aantal literaire werken die hij n plaats van. romantisch, romanesk noemt. In La violence et le sacré heeft Girard voor het eerst zijn mimetische theorie toegepast op het ontstaan van de menselijke cultuur. Hij veronderstelt een toename van de hersenmassa door nabootsing en een toename van leervermogen. Maar ook een toename van rivaliteit. Uiteindelijk houden instinctieve dominantiepatronen zich niet meer staande. Er groeien mime-tische crises waarbij alle leden van een groep zich tegen elkaar richten in collectief geweld. Na deze strijd richt de groep zich tegen een zondebok. Diens dood was een opluchting. Hem werd niet alleen de oorsprong van het geweld toegeschreven, maar ook de oplossing (vergoddelijking van de zondebok). Om nieuw geweld te voorkomen werd gedrag dat aan het geweld vooraf ging verboden (taboes).
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 12 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig In Des choses cachées depuis la fondation du monde noemt Girard het unieke van de bijbel. Waar de meeste culturen de zondebok stereotiep als schuldig beschouwen, rehabiliteert het Oude Testament het slachtoffer. In de evangeliën later, waarin Christus als zondebok gedood wordt, staat geschreven: ‘Zij hebben mij zonder reden gehaat’. Christus is het onschuldig lam. Het zondebokmechanisme moet echter in stand blijven in een cultuur en daarbij moet ook de schuld van het lam blijven. Het evangelie toont echter duidelijk de onschuld aan van het slachtoffer. De teksten van de evangeliën werkten ondermijnend op sacrale structuren. Zij zouden volgens Girard mede de oorzaak zijn voor langzame desacralisatie van Europa. René Noël Girard (1923) is een sociologisch fenomeen. In het werk van de veelzijdige Frans-Joods-Amerikaanse filosoof/historicus (vanaf 1947 verbonden aan Stanford.), cultureel-antropoloog, en bij eerdere Franse filosofen Jacques Derrida, Michel Foucoult maar ook Levi Strauss moeten de grenzen tussen filosofie, theologie, psychiatrie, psychologie, economie en recht vervagen. Er wordt nu meer dan ooit in vakjes geredeneerd. Daarvoor is de wereld te complex.(terug naar de oudheid!). Een oplossing voor het ‘probleem’ van vluchtelingen moet volgens Noël komen uit de mimetische benadering! Vanuit de driehoek Subject, Obstakel en Object. Een gebod, een wet, reguleert. Een rite kanaliseert, verandert, biedt inzicht, en soms vergeving. Vergeving en volmaakte vergelding! Er moet wèl een zondebok zijn om de rite te vervolmaken. In mythen en ook in bijbelse verhalen zien we voorbeelden. Ons Koningshuis kun je noemen als een moderne zondebok. Samen het ritueel uitbeel-den, doorleven van essentiële onderwerpen, een ritus doorworstelen. Verheven boven religie, culturele verschillen, taal, vlag, land…diepgaand leren van elkaar...in een rite! Maar het spel is ingewikkeld en kent vreemde wendingen. Onze democratie is wel in staat vertrouwen te doen scheppen in, in dit geval, nieuwe burgers. Ze bewezen grote kwaliteiten te hebben, kunnen een samenleving uiteindelijk sterker maken. Maar mimese heeft tijd nodig. Soms eeuwen. Te snel of drastisch ingrijpen kan weerstands- en zelfoplossend vermogen tenietdoen. De toon moet, zoals bijvoorbeeld Marcouch in Slotervaart bewijst, gezet worden vooral ook vanuit deze nieuwe burgers. Zou het niet zo zijn dat het mimetische ritueel in het ‘vluchtelingenprobleem’ nog zijn volle omvang niet heeft bereikt en ook al veel eerder is begonnen? Is dit ritueel niet al vanaf de 17e eeuw in gang gezet? Moet ze reinigen van een schuldig verleden en kan ze pas veel later begrip en vergeving bieden? Zit het probleem er
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 13 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig al niet veel te lang? Durven wij in de mimetische driehoek, subject-obstakelobject, zondebok(subject) te zijn en de integratie van de inkomer als object te zien?” Maar wat is dan het obstakel volgens Noël? De politiek! De zondebok levert zèlf de verlossing! De politiek zijn wij! De cirkel is rond. De loop van de geschiedenis…een gevolg van menselijk gedrag of juist andersom..of beide? Is er hoop? Moeten we kiezen of delen? Vragen, vragen… In een boekwinkel valt mijn oog op dr. Van Campen’s: ‘God’s weg met mensen….’, en op de hoek wordt een tekst gezongen die mij verrast: ”You don’t know….you don’t know about me…” Op dit moment - zo vindt 79% van de door het ‘Nationaal Comité 4 en 5 mei’ in het jaarlijkse vrijheidsonderzoek ondervraagde Nederlanders (900) - nemen de tegenstellingen in de Nederlandse samenleving (zoals in de afgelopen 20 jaar) toe. Vooral op het gebied van geloof en levensovertuiging lijken de contrasten groot vindt tweederde. 40% vindt dat er ook bij sociale klasse en herkomst dergelijke verhoudingen liggen. De politiek is te lang onduidelijk geweest. Riten lossen crises in politiek en wetgeving op.
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 14 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Het beroepsgeheim Interview met Wilma Duijst
RER-lid sinds: Voorzitter RER: Columniste RechtOp sinds: Huidige functies:
Voormalige werkplekken: Opleiding/studies: Afgestudeerd aan de OU in: Gepromoveerd op:
2000 Van 2001 tot 2004 2007 docente strafrecht en gezondheidsrecht aan de Radbout Universiteit Nijmegen, forensisch arts en plaatsvervangend strafrechter rechtbank Arnhem; voor wat het gezondheidsrecht betrokken bij de opleiding voor huisartsen, kinderartsen en jusititiële geneeskundigen. Emma Kinderziekenhuis, AMC te Amsterdam, Verpleeghuis Immendael te Beekbergen, Icare. Gymnasium β, Geneeskunde VU Amsterdam, Nederlands recht OU. 2001 19 september 2005 met het proefschrift ‘Boeven in het ziekenhuis’ aan de Radbout Universiteit Nijmegen bij professor Buruma (strafrecht) en professor Kastelein (gezondheidsrecht).
Wilma Duijst heeft onlangs het praktijkboek ‘beroepsgeheim en informatieverstrekking in de zorg’ geschreven. In dit boek beschrijft zij waargebeurde situaties die hulpverleners dwingen wel of geen informatie te geven aan betrokkenen. Wat is de aanleiding geweest tot het schrijven van het praktijkboek? De afgelopen jaren heb ik mij beziggehouden met het medisch beroepsgeheim. Er zijn vele casussen aan mij voorgelegd. Iedere casus was steeds net weer even iets anders, waardoor er voor de desbetreffende vragensteller steeds een probleem ontstond waarvoor geen standaardoplossing was. Het waren niet alleen artsen en verpleegkundigen die mij vragen stelden over het beroepsgeheim, maar ook bijvoorbeeld juristen/advocaten, leden van het Openbaar Ministerie en politieagenten. Er bleek sprake te zijn van
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 15 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig een verschuiving in de zorg voor wat betreft de opvattingen rond het beroepsgeheim. Via de rechtspraak wordt vaker opgeroepen om het beroepsgeheim los te laten, bijvoorbeeld wanneer artsen een dossier niet vrij willen geven na medische fouten. Hierdoor groeide bij mij langzaam het idee om alle casus te bundelen. Dit leidde uiteindelijk tot het ‘Praktijkboek beroepsgeheim en informatieverstrekking in de zorg’. Dit boek is bedoeld als een handreiking voor alle problemen, die zich kunnen voordoen rond geheimhouding en informatieverstrekking. Welke casus komt het meeste voor? Individuele zorgverleners zoals bijvoorbeeld huisartsen krijgen bijvoorbeeld te maken met een kind van gescheiden ouders. De vraag waar zo’n huisarts dan mee te maken krijgt is bijvoorbeeld wie wat mag weten. Soms is het namelijk zo dat de ene ouder niet wil dat de arts informatie verstrekt aan de andere ouder. Het is de taak van de arts om te waken over de veiligheid van het kind. Hulpverleners dienen zich te houden aan: 1. De wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) 2. De wet op de beroepen in de individuele gezondsheidszorg (wet BIG) Daarnaast zijn er randwetten waar een hulpverlener mee te maken krijgt. Een voorbeeld in dit geval is het jeugdrecht. Het is niet alleen van belang dat de huisarts hiervan op de hoogte is, maar ook zijn assistent(e) dient ervan af te weten. Voor hulpverleners is het vaak te complex. Welke kennis van het beroepsgeheim moeten juristen paraat hebben? Voor een jurist is het belangrijk vooral alles te weten van het verschoningsrecht. Wanneer men verschoningsrecht heeft, hoef je de meeste vragen die de rechter stelt niet te beantwoorden. In de rechtenopleiding aan de OU wordt maar heel summier, dat wil zeggen met enkele bladzijden, ingegaan op het verschoningsrecht. Het is aan te raden zich hier verder in te verdiepen door vakliteratuur te raadplagen. Waar is het praktijkboek te verkrijgen? Titel: Praktijkboek beroepsgeheim en informatieverstrekking in de zorg Auteur: W.L.J.M. Duijst Uitgeverij: MAKLU (www.maklu.nl) ISBN-nummer: 978-90-466-0184-6; prijs ca.
€ 25,-
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 16 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig Andere verschenen boeken van (o.a.) Wilma Duijst: Titel: Beroepsgeheim en verschoningsrecht Auteurs: F.A.W. Bannier, W. Duijsts-Heesters, N.A.M.E.C. Fanoy e.a. UitgeverijSdu
€ 45,Dit handboek is bedoeld voor alle verschoningsgerechtigden in Nederland. Het boek geeft een handig overzicht van de wetgeving en behandelt de relevante jurisprudentie. Naast juristen, richt het handboek zich ook op hen die geen jurist zijn, maar wel verschoningsgerechtigd, zoals artsen, verpleegkundigen en geestelijken. Ook voor deze beroepen biedt het een ruime hoeveelheid informatie en voorbeelden. ISBN: 9789012115414; prijs: ca.
Titel: Ziekenhuizen, politie en convenanten Auteurs: Wilma Duijst-Heesters, Marlies Morsing, Antoinette de Vries Uitgeverij: Sdu
€ 27,In dit boek vindt u de weerslag van het onderzoek naar het feit dat medische hulpverleners en politie zeer verschillend aankijken tegen het medisch beroepsgeheim. ISBN: 9789012119108; prijs ca.
Titel: Boeven in het ziekenhuis Auteur: Wilma Duijst-Heesters Uitgeverij: Sdu
€ 42,De verhouding tussen opsporing en verschoningsrecht is een centraal thema in dit boek. Er komt aan de orde hoe te handelen als een patiënt in het ziekenhuis tevens verdachte is van een strafbaar feit. Ook mogelijk is dat de medischhulpverlener zelf verdachte is van een strafaar feit of als de medisch hulpverlener geconfronteerd wordt met gegevens die strafrechtelijke relevant zijn. Daarnaast wordt de rol van convenanten tussen politie en ziekenhuizen uitgebreid besproken. ISBN: 9789012120418; prijs ca.
Titel: Gezondheidsstrafrecht (nog niet verschenen, wordt 22 oktober 2009 verwacht) Auteurs: Wilma Duijst-Heesters, Marlies Morsink, Antoinette de Vries Uitgeverij: Kluwer juridisch
€ 29,50 Gezondheidsstrafrecht is een (relatief) nieuw vakgeied. Het vak heeft, behoudens enkele cursussen die op dit vlak zijn gegeven nog nauwelijks geschiedenis en daardoor liggen de contouren van het vak nog niet geheel vast. Deze pocket is een praktische handleiding voor studie en praktijk. ISBN-nr.: 9789013061116; prijs ca.
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 17 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig
Geslaagd !! in de periode: juni t/m september 2009
E. BRIL
Rechtsbescherming tegen de overheid (25-8)
M. ELTE
Juridische vaardigheden 1 (28-8)
Y.M. HAGTING
Inleiding privaatrecht (1-7)
J.C. KARELS
Europakunde (15-8)
P.C.D. KLOET
Bestuursrecht(16-6) Rechtsgeschiedenis 2 (23-9)
S.M. VAN MEER
Rechtsbescherming tegen de overheid (25-8)
A. RABBINGE,
Materieel strafrecht (15-6) Bestuursrecht(24-8)
J.G.H. VAN SANTEN Bestuursrecht(16-6) Rechtsbescherming tegen de overheid (25-8) A. VAGASI
Formeel strafrecht (17-6) Goederenrecht (12-8)
M. VAN VEEN
Detentierecht (5-8)
H. WIERSEMA
Rechtsfilosofie (16-7) Inleiding internationaal recht (29-8)
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 18 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 19 -
RechtOp, verenigingsblad Recht-even-redig
Jrg 20, nr 1, oktober 2009, pagina - 20 -