Verzelfstandiging en de fiscus Manuela Vervoort 8 maart 2007
Programma • • • • • •
Inleiding: belang van de rechtsvorm Btw: Heden Problemen Oplossingen Btw: Toekomst Andere belastingen: inkomstenbelastingen, registratierechten • Conclusie
8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
2
Belang van de rechtsvorm • Btw – – – –
Private rechtspersonen: artikel 4 btw-wetboek (BP) Publiekrechtelijke lichamen: artikel 6 btw-wetboek (niet-BP) Winstoogmerk: niet-relevant RP niet vereist, wel zelfstandigheid!
• Inkomstenbelastingen: – RP vereist voor vennootschapsbelasting en rechtspersonenbelasting – Gemeenten: rechtspersonenbelasting – Belang van winst(verdelings)oogmerk 8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
3
Btw: heden (1/2) • Artikel 6 van het btw-wetboek: niet-belastingplicht – Publiekrechtelijk lichaam • Wel: Staat, Gemeenschappen en Gewesten, provincies, gemeenten, agglomeraties en openbare instellingen • Niet: intercommunales, nv’s van publiek recht, AGB’s: in beginsel art. 4 btw-wetboek van toepassing
– Handelend “als overheid” • Door hen verricht in het kader van het specifiek voor hen geldende juridische regime, met uitsluiting van de werkzaamheden die zij onder dezelfde juridische voorwaarden als particuliere economische subjecten verrichten (cf. vaststaande rechtspraak H.v.J.) 8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
4
Btw: heden (2/2) • Artikel 6 van het btw-wetboek: belastingplicht – Theorie: Koning merkt aan als belastingplichtige • Behandeling als niet-belastingplichtige zou leiden tot concurrentieverstoring van enige betekenis • Handelingen, voor zover niet van onbeduidende omvang, waarvoor lichamen steeds belastingplichtig zijn
– Praktijk: lijst KB nr. 26 • Limitatief karakter lijst – Bijlage D (nu bijlage I) onjuist omgezet – Concurrentieverstoringscriterium marginaal toegepast
8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
5
Problemen (1/2) • Voor overheidslichaam: – Geen recht op aftrek van voorbelasting • Btw is kostenpost (cf. infrastructuurwerken) • Btw is volledig en onmiddellijk te betalen • Voorbeeld: gemeente richt nieuw administratief centrum op – (basisprijs) 2 500 000 euro + (btw) 525 000 euro (21%)= (eindprijs) 3 025 000 euro
8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
6
Problemen (2/2) • Btw-last van de lagere territoriale overheden Overheid sniveau
2005
2004
2003
2002
2001
2000
Lagere overheid
832,13
705,31
683,77
633,16
623,85
720,92
In miljoen euro (Vr. en Antw. Kamer 2005-06, 24 juli 2006, 25683 (Vr. nr. 939 VANDEURZEN))
8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
7
Oplossingen (1/3) • Constructies om tot btw-plicht te komen (bvb. oprichting private rechtspersoon) • Constructies met een autonoom gemeentebedrijf (AGB) – Grosso modo 2 types AGB’s: • AGB’s met onroerend goed waarin exploitatie zal gebeuren (bvb. sportcomplex): “exploitatie-AGB” • AGB’s met onroerend goed waarin geen exploitatie zal gebeuren (bvb. gemeentehuis, gebouw met louter administratieve diensten): “financieringsAGB”
– Populaire constructie: • Vlaams Gewest: 70 • Waals Gewest: 18 • Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 2 (Hand. Kamer 2005-06, 16 november 2005, COM 742, 29) 8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
8
Oplossingen (2/3) • Exploitatie-AGB – Oprichting van een sportcomplex door een AGB • AGB recupereert btw op gebouw • AGB recupereert btw op materieel • Met winstoogmerk! (Vr. en Antw. Kamer 2005-06, 10 juli 2006, 25141 (Vr. nr. 1320 GORIS))
– Verkoop van een sportcomplex aan een AGB • AGB recupereert btw op gebouw, indien “nieuw” • AGB recupereert btw op materieel, indien zelf aangekocht • Met winstoogmerk! 8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
9
Oplossingen (3/3) 1
• Financierings-AGB:
Gemeente
2
AGB
3
– Voorbeeld:
• Opdracht tot bouwen of aankopen van een “nieuw” gebouw (1) • Onroerende leasing (met btw) (2) • Verhuur (vrijgesteld van btw) (3)
– Wijziging KB nr. 30 • Hoge aankoopoptie (zonder btw) en lage leasingtermijnen (met btw) • Volledige wedersamenstelling van het kapitaal via leasingtermijnen
– Resterende voordelen: • Gespreide betaling, niet ten laste van 1 begrotingsjaar • Tijdswaarde geld 8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
10
Reacties •
Algemene anti-misbruikmaatregelen • H.v.J. 21 februari 2006 (Halifax), nr. C-255/02 – – – –
Verrichte handeling resulteert in fiscaal voordeel Toekenning voordeel in strijd met doelstelling btw-wetgeving Verkrijging voordeel wezenlijk doel Minst belaste weg nog steeds mogelijk
• Artikel 1 § 10 van het btw-wetboek
– Anti-misbruikmaatregelen en publiekrechtelijke lichamen • Financierings-AGB geviseerd in MvT en Circulaire – Is het doel van dergelijke operatie in wezen van fiscale aard? » Vaak (cf. notulen gemeenteraad) » Niet noodzakelijk (bvb.flexibilisering vastgoedorganisatie en optimaliseren beheer onroerend patrimonium) » In wezen=wezenlijk=uitsluitend?
•
Specifieke maatregelen – normale waarde
8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
11
Btw: toekomst • Arbitragehof 16 maart 2005 – Belastingplicht is essentieel bestanddeel belasting – Enkel wetgever bevoegd, niet de Koning – Artikel 6 derde lid van het btw-wetboek schendt de Grondwet, dus KB nr. 26 geen wettelijke grondslag
• Gevolg: nieuw artikel 6 btw-wetboek – – – –
(INW 01/07/07), KB nr. 26 impliciet opgeheven Bevoegdheden Koning geschrapt Bijlage I opnemen (beperkte elementen uit KB nr. 26) Criterium van concurrentieverstoring van enige betekenis • Belang voor handelingen in KB nr. 26 en niet in art. 6 btw-wetboek
– MAAR niet van toepassing op handelingen uit art. 44 btw-wetboek (“vrijgestelde” handelingen)? • Cf. parl. voorbereiding => belang voor werken in onroerende staat • In overeenstemming met Gecoördineerde btw-richtlijn?
8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
12
Andere belastingen • Inkomstenbelastingen – Vennootschapsbelasting vs. rechtspersonenbelasting • Belang van het onderscheid: belasting op winst versus belasting op afzonderlijke inkomsten • Voordeel of nadeel? • Toepassing: – gemeenten, intercommunales, intergemeentelijke samenwerkingsvormen met rechtspersoonlijkheid, gemeentelijke vzw, autonome gemeentelijke havenbedrijven rechtspersonenbelasting – AGB, gemeentelijke vennootschappen: in principe vennootschapsbelasting
– Problemen met hybride rechtsvormen: bvb. inbreng in een AGB onderworpen aan vennootschapsbelasting
• Registratierechten – belang van kosteloze registratie 8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
13
Conclusie • Rechtsonzekerheid! • Belang van voorafgaande beslissing • Contact:
[email protected]
8 maart 2007
Verzelfstandiging en de fiscus
14