Vrije personenverkeer: EU-ontwikkelingen in de sociale zekerheid en pensioenen 19.00
Welkom door dagvoorzitter Prof.dr. P. Kavelaars
19.05 “Toekomstvoorzieningen in de eerste pijler; de nieuwe Vo. 883/2004” Drs. Jo.J.G. Sijstermans 19.50 Discussie 20.00 EC”
“Toekomstvoorzieningen in de tweede pijler; het Groenboek van de Prof.dr. G.J.B. Dietvorst
20.45
Discussie
21.00
Afsluiting door de dagvoorzitter/aansluitend borrel
www.europesefiscalestudies.nl
De toepassing van de nieuwe EU Verordening nr. 883/2004 (verschillen met Vo nr. 1408/71)
Drs. Jo.J.G. Sijstermans
www.europesefiscalestudies.nl
1.Hoofdregels verzekeringsplicht •
Vo (EEG) nr. 1408/71
•
Vo (EG) nr. 883/04
• • •
Exclusieve werking Werklandbeginsel Uitzondering: – ambtenaren – zeelieden – militairen – in-actieven
• • •
Exclusieve werking Werklandbeginsel Uitzondering: – ambtenaren – zeelieden – militairen – in-actieven – werk gebonden uitkering
www.europesefiscalestudies.nl
Vraag 1
• • •
Elisabeth Smit woont in België bij haar vriend Rob en werkt als uitzendkracht in Nederland. Zij wordt ziek en krijgt een ZW uitkering Welke sociale zekerheidswetgeving is op Elisabeth van toepassing tijdens het werken en tijdens de ZW uitkering?
www.europesefiscalestudies.nl
Vraag 2
•
•
•
Heinz Krause woont in Duitsland en werkt in loondienst bij een bekende bierfabrikant in het zuiden van Nederland. Met ingang van september 2010 wordt hij door zijn werkgever voor een periode van 16 maanden te werk gesteld bij de vestiging Erkelenz (D) Welke sociale zekerheidswetgeving is op Heinz van toepassing tijdens het werken in NL en Duitsland?
www.europesefiscalestudies.nl
2. Detachering (werknemers/zelfstandigen)
•
Vo (EEG) nr. 1408/71 (artt. 14/14bis)
•
Vo (EG) nr. 883/04 (art.12)
• •
12 maanden (E101) ∆ 12 maanden (E102)
• •
24 maanden Zelfstandigen: “werkzaamheden van gelijke aard”
www.europesefiscalestudies.nl
Vraag 3
•
Frans Bauer is directeur groot aandeelhouder van FB B.V. en woont in Nederland. Hij is met name populair in Nederland maar wil zijn bekendheid ook uitbreiden naar onze zuiderburen. Frans start daarom in september 2010 een drieweekse tournee in België.
•
Welke sociale zekerheidswetgeving is op Frans van toepassing?
www.europesefiscalestudies.nl
Vraag 4
•
•
Diego Forlan is een getalenteerd voetballer, met de nationaliteit van Uruguay. Hij is in dienst van een Spaanse voetbalclub Los Ballos. Deze club leent hem voor de duur van 2 jaar uit aan de Nederlandse topper in wording: “FC NGIAM”. Welke sociale zekerheidswetgeving is op Diego van toepassing
www.europesefiscalestudies.nl
3. Werkzaam als werknemer in 2 of meer lidstaten •
Vo (EEG) nr. 1408/71 (art.14)
• •
Hoofdregel: woonstaat Uitzondering: indien niet wonen op grondgebied waar gewerkt wordt: zetelland
•
•
Vo (EG) nr. 883/04 (art. 13.1)
Hoofdregel: woonland mits substantiële werkzaamheden. Anders zetelland • Meerdere werkgevers in www.europesefiscalestudies.nl verschillende
Vraag 5
•
Marijke Helwegen, boegbeeld van de plastische chirurgie, woont in Nijmegen en staat op de loonlijst van de Duitse kliniek “Freude im Lebensalter”. Ze werkt één dag per week in Nederland en vier dagen in Duitsland.
•
Waar is Marijke onderworpen aan de sociale zekerheidswetgeving.
www.europesefiscalestudies.nl
4. Werkzaam als zelfstandige in 2 of meer lidstaten •
Vo (EEG) nr. 1408/71 (art. 14bis)
• •
Hoofdregel: woonplaats Meerdere werklanden: lidStaat van hoofdwerkzaamheden
•
•
Vo (EG) nr. 883/04 (art. 13.2)
Hoofdregel: woonland mits substantiële werkzaamheden. • Anders Lid-Staat waar centrum van belangen van de werkzaamheden www.europesefiscalestudies.nl
Vraag 6
•
Kees Houtworm is in Nederland gevestigd als zelfstandig timmerman. Hij neemt in Kevelaar in Duitsland een klus aan om gedurende 3 maanden een oude kerkdeur te restaureren.
•
Welke sociale zekerheidswetgeving is op Kees van toepassing tijdens het werken in Nederland en tijdens het werken in Duitsland?
www.europesefiscalestudies.nl
5. Werkzaam als loontrekkende & zelfstandige in 2 of meer lidstaten •
Vo (EEG) nr. 1408/71 (art. 14quater)
• •
Hoofdregel: loondienstland Uitzondering: – Bijlage VII: gesplitste wetgeving.
•
Vo (EG) nr. 883/04 (art. 13.3)
•
Hoofdregel: loondienstland Uitzondering: – vervallen: exclusiviteit
•
www.europesefiscalestudies.nl
Vraag 7
•
Franc van der Linden, woonachtig in Brasschaat (B), is directeur groot aandeelhouder van de Nederlandse BV “De steunzool”. Tevens is hij ook nog directeur van een aantal vestigingen in België. • Aan welk sociaal zekerheidsstelsel is Franc onderworpen onder de oude en nieuwe Verordening en is het overgangsrecht van toepassing?
www.europesefiscalestudies.nl
6. Werkzaam als ambtenaar & loontrekkende of zelfstandige in 2 of meer lidstaten
•
Vo (EEG) nr. 1408/71 (art. 14sexies)
•
Kasstaat als verzekerd in een bijzonder stelsel • Ambtenaar in twee lidstaten: gesplitste wetgeving
•
•
Vo (EG) nr. 883/04 (art. 13.4)
Lid-Staat waaronder de dienst van de ambtenaar ressorteert. • Ambtenaar in twee www.europesefiscalestudies.nl lidstaten: gesplitste
Vraag 8
•
Günter von der Lippe woont in Vaals en werkt 3 dagen per week bij het Finanzamt “Rote Erde” in Aken. De andere twee dagen geeft hij Duitse les aan een Nederlandse school.
•
Waar is Günter sociaal verzekerd
www.europesefiscalestudies.nl
7. Speciale groepen
• Aanwijsregel internationaal transport vervallen; valt onder regeling van werken in 2 of meer lidstaten. • Zeelieden (art. 11.4): vlagstaat. • Uitz.: woonstaat als zeemens betaald wordt door onderneming in de woonstaat
www.europesefiscalestudies.nl
Vraag 9
•
Henk Diesel, bijgenaamd “Turbo Henkie” woont in Eijsden (NL) en werkt als internationaal chauffeur voor een transportbedrijf in Luik. Aan het begin van zijn 5 daagse werkweek haalt hij zijn truck op in Luik en “trukkert” door heel Europa.
•
Waar is Turbo sociaal verzekerd
www.europesefiscalestudies.nl
Vraag 10
• •
Piet Zeebonk woont in Rotterdam en vaart voor een Belgische rederij op een schip met Belgische vlag. Piet wordt “omgevlagd” en komt op de loonlijst te staan van het Nederlandse bevrachtingskantoor van de Belgische reder
•
Waar is Piet sociaal verzekerd
www.europesefiscalestudies.nl
8. Uitzonderingen aanwijsregels:
• Art. 17 Vo (EEG) nr. 1408/71 en art 16 Vo (EG) nr. 883/04: – – – –
Verlenging detacheringsperiode Legalisering perioden in het verleden Afwijking op normale aanwijsregels In het belang van (groepen van) personen
www.europesefiscalestudies.nl
Vraag 11
•
Een bekende vrachtwagenfabriek in het zuiden des land ’s stelt een van haar specialisten, Hendrik Vetklep, voor een periode van 3 jaar te werk bij een in Italië gevestigde dochteronderneming “Pegasus”.
•
Waar is Vetklep sociaal verzekerd
www.europesefiscalestudies.nl
9. Overgangsrecht.
•
•
•
Uitkeringsrechten: – Uitkeringsrechten blijven behouden, tenzij verzoek conf. 883/04 Onderworpenheid: art 87.8 Vo (EG) nr. 883/04 – Onderworpenheid conf. 1408/71 zolang situatie voortduurt, tenzij verzoek conf. 883/04 10 jaar: 1 mei 2020
www.europesefiscalestudies.nl
10. aandachtspunten • • • • • •
Stel arbeidspatroon migrerende werknemer vast Bepaal toepasselijke wetgeving Vo 1408/71 Bepaal toepasselijke wetgeving Vo 883/04 Bij wijziging: beoordeel verzekeringspakket en premiedruk Beoordeel gebruik overgangsrecht. Bij wijziging: licht intern en extern in.
www.europesefiscalestudies.nl
Uw vragen!
www.europesefiscalestudies.nl
Toekomstvoorzieningen in de tweede pijler: Groenboek van de Europese Commissie *)
G.J.B.Dietvorst
• *) Brussel, 7.7.2010, COM(2010)365 definitief www.europesefiscalestudies.nl
Barosso •
“ Miljoenen Europeanen zijn volledig afhankelijk van hun pensioen. De crisis heeft laten zien dat de Europese aanpak op het gebied van pensioenstelsels goed werkt. Ook is gebleken dat de verschillende pensioenpijlers binnen elke lidstaat onderling afhankelijk zijn en dat de gemeenschappelijke EU-aanpak op het gebied van solvabiliteit en sociale doelmatigheid van groot belang is. De pensioenfondsen zijn een belangrijk onderdeel van het financiële stelsel gebleken. We moeten ervoor zorgen dat de pensioenen datgene doen waarvoor ze bedoeld zijn, namelijk maximale steun bieden aan de huidige en toekomstige gepensioneerden, met inbegrip van de kwetsbare www.europesefiscalestudies.nl groepen.”
State Pension
Supplementary pension Schemes
Private Pensions
Not funded
(Not)Funded
Funded
www.europesefiscalestudies.nl
Benefits in 1st pillar almost everywhere dominant Breakdown of national benefits by pillars 100% 80% 60% 40% 20% 0% PL
TR
1st pillar
IT
FR
FI
2nd pillar
ES
BE
PT
3rd pillar
SE
DK
CH
NL
GB
2nd and 3rd pillar
www.europesefiscalestudies.nl
Inleiding • • •
• • •
Lidstaten zijn verantwoordelijk voor de pensioenvoorziening Er is niet “one size fits all pension system design” Degelijke en adequate pensioenstelsels die mensen in staat stellen om hun levensstandaard redelijkerwijze te handhaven zijn doorslaggevend voor de burger en de sociale cohesie Effecten ene lidstaat kunnen ernstige gevolgen hebben voor andere lidstaten Groenboek brengt Europees pensioendebat op gang door vroegtijdige en uitgebreide consultatie Geïntegreerde benadering: economisch, sociaal en financieel marktbeleid
www.europesefiscalestudies.nl
Dilemma’s
•
Hoeveel macht krijgt of geven de lidstaten Brussel? – 9 van de 14 vragen/thema’s gaan over de vraag wat lidstaten van Brussel verwachten
•
Balans tussen wetgeving, coördinatie en leren van elkaars “best practices”
www.europesefiscalestudies.nl
Gecoördineerde aanpak Vergrijzing – We leven langer dan ooit: levensverwachting afgelopen 50 jaar met 5 jaar toegenomen, wordt in 2060 7 jaar •
– – –
Nederland 65 jaar: 2,9 jaar toegenomen met accelaratie 1,4 jaar vanaf 2001
Lage vruchtbaarheidscijfers: afhankelijkheidsratio verdubbelt van 4:1 in 2010 tot 2:1 in 2060 Later gaan werken en eerder met pensioen Vergrijzing vermindert groeipotentieel
PS Bevolking daalt:Duitsland 14 miljoen over 40 jaar!
www.europesefiscalestudies.nl
Gecoördineerde aanpak 2 Veranderingen in pensioenstelsels • 1.
2. 3. 4.
Tendensen Stimulansen om langer door te werken • Verhoging pensioenleeftijd, automatisch aanpassen pensioenleeftijd aan levensverwachting? • Latere pensionering belonen en eerder stoppen ontmoedigen • Van eindloon naar middelloon Overgang omslag naar kapitaaldekking Maatregelen dichten pensioengaten Genderaspect
www.europesefiscalestudies.nl
Gecoördineerde aanpak 3 Impact financiële en economische crisis • •
Crisis is “a wake up call” voor alle pensioenen Particuliere voorzieningen kunnen de druk op de overheidsvoorzieningen verminderen, maar de kosten zijn aanzienlijk gezien EET! – – –
•
Vraagtekens bij effectiviteit, Sommige lidstaten nieuw onderzoek! Bij niet nakomen verplichtingen, druk op overheid!
Behoudens uitzonderingen spelen kapitaalgedekte pensioen marginale rol
www.europesefiscalestudies.nl
Nieuwe dimensie bestaande hervormingsagenda • • • •
Grotere noodzaak dichten pensioengaten Dringender behoefte hervormingen ter verbetering houdbaarheid overheidsfinanciën Meer nadruk verhoging effectieve pensioenleeftijd Herziening voorschriften kapitaalgedekte pensioenregeling – Efficiënt en crisisbestendig – Niet leiden tot insolventie werkgever of opheffing aanvullende pensioenen
www.europesefiscalestudies.nl
Pioriteiten (1) •
Algemene doelstelling: adequaatheid en houdbaarheid
–
Adequaat pensioen is zaak van solidariteit tussen en binnen generaties •
–
Overheidspensioen zal afnemen en aanvullende pensioenen worden belangrijker •
–
Betere toegang tot pensioenregelingen, zeker voor kwetsbare groepen
Compensating layer
Bredere basis pensioeninkomen kan overwogen worden (omgekeerde hypotheken)
www.europesefiscalestudies.nl
Prioriteiten (2) Houdbare balans tussen arbeidsperiode en pensioenperiode • • • • •
1/3 volwassen leven is pensioen Minder dan 50% 60-plussers werken Slechte gezondheid is belangrijkste reden om eerder te stoppen! Telewerken, scholing, verbetering positie oudere werknemers op arbeidsmarkt Langer werken om een pijnlijke combinatie van lagere www.europesefiscalestudies.nl uitkeringen en hogere premies te voorkomen
Prioriteiten (3) Wegnemen belemmeringen mobiliteit • Versterken interne pensioenmarkt – Pensioenfondsenrichtlijn • Kapitaalgedekte pensioen • Nog steeds hindernissen, herziening richtlijn nodig om schaalvoordelen te realiseren • Gelijke behandeling dividend/intrest nodig • Grensoverschrijdende activiteiten 10% • België, Ierland. Nederland? PPI
•
Mobiliteit pensioenen – Voor aangepast voorstel Portabilityrichtlijn geen unanimiteit – Nieuwe impulsen:pensioenregister – Belastingheffing bij waardeoverdracht
www.europesefiscalestudies.nl
Piorititeiten (4) Zekerdere, transparantere pensioenen en meer pensioenbewustzijn en informatie • •
Trend DB naar DC:nieuwe beleidskwesties Trend naar “multi-tired systems” – Toezichtskader voldoende? • Behoefte transparante communicatie • Pensioenregister, Nederland voorbeeld? – Onduidelijke grenzen tussen pensioenpijlers – Verschil tussen algemene besparingen en pensioen niet altijd duidelijk
www.europesefiscalestudies.nl
Nederlandse kabinet • • •
brief Donner 11 oktober 2010 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2010-2011, 32 043, nr.10) Lidstaten moeten zelf verantwoordelijk blijven voor inrichting en financiering pensioenstelsel De visie in Groenboek over houdbaarheid, zekerheid en betaalbaarheid sluit aan bij Nederlandse benadering • • •
Verhoging arbeidsparticipatie ouderen Verhoging pensioenleeftijd Stimulering langer doorwerken en inzetbaarheid oudere 1 december 2010 werknemers
www.europesefiscalestudies.nl
www.europesefiscalestudies.nl