"'''^^I^
M'^-
«^
j
-
./ér
l
'//77 V ^^tl^//^/^yc^/f !|!(llll|l|i!i
^a4:7iix^.'/iart
c^^Ttt^
É
LEERZAME
ZINNEBEELDENj Beflaande in
BEDENKINGEN
CHRISTEL YKE
0oor Vergelykin^e
eeniger Schcpfelen
,
Als
D
I
E
R
E
VOGELS,
N>
GEWASSEN,
6cc.
Strekkende tot
ZEE DELESSEN
DEUGD,
ter
En
AANMOEDIGINGtotGODZALIGHEID. In Vaarzen en Uitbreidingen ie Zamen gcfteld
:
Door
Hendrik Ferci^rd met
^'A
MST
E
RD
G 1
r a a
o KorJUge
u
\v
h a r
t.
Afbceldfds,
A M, gedrukt voor dent\v T n^\J K. En ryn
By
1
rr.eede te
JO HANNES
bekonrjn
RATELBAND,
Boekverkoper op den Dam bezuyden het Scadhuys in C. Hi's'cens ^7eilv£:i. 1704. ,
,
,
,
, ,
j
TOT VERKLARINGE Van
de
TYTEL-PLAAT» De Ffeg des Leevens ts denVerflandigen na hoven ; Op dat hy afwyke van de Helle ,
benteden*
TyteU Plaat, Dïez(In*t Bock
rol Zinnebeelden • vervolgens uytgebreid) Vertoond hoe Aards Geluk en Weelden Den Mcnfch . door fchyn en fchatten » vloidp Inmiddels dat hem Godes boode En Waarheid, ftaande in d'cnge Poort» Teif Regter zydc kragtig noodej Wiens onderrigt hy naauwlyk» hoort:
Door dien bet Vlees zie viod gekluifterd Aan Eigc-Liefde, en net gezJet Der 2iel (inwendig zeer
verduifterd)
van 't waare Ligt; Tot eind'lyk Jezus komt te fchynen Door Licfdcns Vuur-Colom, in 't Hert, Afkeerig
is
,'
En doed
daar Eige-baat verdwynen , dat het das Gods woonöee werd. 7iet de Ziel 't verband der Dingen.
Op Dan
Dewyl Gods
En
wil
hem vergenoegd.
ondergaat veranderingen
Gants onverfcbillig
,
zoo
't
God
vo.egd:
Dns volgd hy 't Lam, waar het ook weide In Luk , en Drnk op zyne üera • Vcr/eekerd dat die hem zal leide Ora boog in 't nieuw Jauzal&ra. ,
,
VERKLARINGE
ftocyoNADER
67è"X
Der
•
Y T
ir
;
LA
L-P
E
A T
Van de
LEERZAME
ZINNEBEELDEN ^
Vytgebreyd volgens de Vergelykinge in het Boekje gehouden,
%!^
\"V
T^^^^^^ ^^ ^''^ Jeugd , de Kinderlyke Speelcn Dei' teedre Onnoozelheyd, beginnen te verveelcn,
Door
dien de Driften van het Hert en het
W
1^
^ '*
üytbottend' toonen wat de Ziel in
'
X
Dan
%*
Om als
^
Den Weg
^
Naar een
S
Dus '^'
Menfch
treed cfen
Oog
met eigen
fteld
op
verkiezende aan
te
vaarde
houden, wyl hy
te
*t
,
hem
aanftonds
zig zelfs
hem
,
als Leidslicn
die
met
»*'•'
(Mst een aanlokkend
^H;,,
Ontbbote
4S
Hy
"^
^
Oog,
hem
,
leend aandagtig
OnbedUgte 't
,
en Lonkend'
en Geile Liefds Ontvonkend*
Borft) vertoondze aan
doorz*
groeten
Icrags
te verzeilen tragf.
Voor eerft grypt Weelden hem zyn Slinkerhand
Waar
ftrecft
Prent-Toneel dees Jongeling zyn Voeten,^
van byzondren Aard en toeleg
Een yder voor
^
Voed j
Verblyf-Plaats daar de Ziel vernoeging heeft.
Alwaar, ten Voorgrond
Twee
Gemoed
binnenft
ware) op het Toneel der Aarde,
(als *t
hy vermeend
die
't
!
hem als
des Weerelds Schat,
op zyn fwakfte
Oor, inmiddels zy
Houd in haar Schaduw {a) Lift
,
{b)
,
var
vol Zorgen
Bedrog en
{c)
,
Laag' verborgen,
Pus (4)
DeVoé
{h)
Ha
Masker
(c)
D«» Hengel
;,,
,
Dus
treed
Na
hy met haar , op het breede Spoor
al
,
voort
Weerelds Hoflykheyd en de ydele Eere Poortj Daar (laat het Aards Geval , als had zy 't vlak voor \ Laakcn En (lort te Grj.bbel Magt, Staat, Geld, en andre zaakeo 's
Van Dog
Weerelds Wclluft uyt den Hoorn van Overvloed i Wankel van haar ftand den Kloot uytbcelden doetj Jienceden op de Grond daar ftaan, aan beyde kanten, 's
.
't
(d) Veel Snaps en {e)
Terwyl
Hoovaardy, Aards- voorfpocds Lyhrawameti.
het Borft-ftuk
van de Geevel vuld (/ j de Nyd. verzeld van weder zyd
En door (^) Verharding werd Thans cierd
Van
't
(h)
Onagtzaamheyd en kwaa
(/)
Gewoont' de trappen
PraalendGeevelwerk, daar de{k) ydeleWeetenfchappcn
Of Weereld Wysheyd
die een
,
Dwaasheyd
is
by
God
Ten Top
zig veyzeld; Als des Aardlings hoogfte Lot.
Dit
(/)
's
der
*t
Weg
Godloozeu
Gantfch ongevoelig heen
,
en leyd haar ten verderven
tot dat eens
,
na het fterven
Ligt der (w) Confcientie ryft, die hier als Afgefchroeyd,
Daar na de
Maar
Ziel beftraald en in
al§ in
Gods Wraakvicr gloeyd.
tegendeel de Vier-Colom haar ftralen
Schiet in des Jonglings Hert,
hem hoedende voor dwalen
hy zyn Regterhands Geleyder geeft gehoor
En Dan gaan zyn gangen wis op 't Eng' (dog regte) Spoor; Dan legt (w) Onnoozelheydt den Voet om op (o) Vertrouwen (Door Wynige betreên) een Vatten Gront te bouwen Zeekerheyd, als hy ter Enge Poort in gaat.
Van
Alwaar
die eedele
Wier Hoofd -glans
Maagd, de Naakte Waarheyd
Heyhyk gloord en
fpiegeld haar
In haaren Scheppers Lof, Volmaaktheyd
,
ftaat,
met vreugden
Magt en Deugden.
Wyl De Papegaay (g) De Adder a) Den Uyl (d)
(»} Het Jcliaap
(e)
De Paauw
(A (/)
(e)
O.-
De
R?ve
Doom
Het Gras
(f)
De Paddc d) Den Extei (w) Dc Maar^
Wyl (p) dat Voorzigtigheyd haai- regter Arm Omgord Waar door Gods Eer, haar Heyl en Nut bevordert word : De flinker Arm omhelft het Boek met zeeven Zcegels Van Gods geheymenis vol Oordeel, en vol Reegcis Ter Deugd en Zaiigheyd , beneevens de Eeren-halm
Voor
wien Overwind,
die
Haar
ter
Staat-ftoet neevens haar
En dan
Gercgtigheyd
(r)
Eeuwiger Vreugden-Galm i
zyn
(^)
Vi/aakzaamhcyd
ter
eene
andere zyj de ftecne
ta-
Van deze Heylpoort zyn gehouwen uyt een Rots Vol Overwinnings-Loof, de Nyd en Dood ten trots j ,
Waar
tuffen zig
Wyl
Weergeboornc deel
't
vertoond
dat volgd zyns
Der Sonden Ouden Menfch
Waar door
*t
Afbeeldzel (f) zonder
*t
(
fteeds
(x) Liefde
Ophouden
ftyl
Die
en
Wyl Met
(als het
die
,
al
haar
te
i?
j
nadien dat eens die beyde
Gode
Liefde blyft
en Eeuwiglyk beklyft.
waar)
fpits
,
diefchoon den
Weg
nabooven
uyt een Rots geklooycn
van den aller-fteedcn Stad»
Wankeld
hy voor uyt
Veel
al
al in al)
Fondament
't
Zyn Voet
Liefdens-Gloed,
Hoop hetTopftuk van weerzydc
der (y) Regtveerdigenftand
's
Valt
boven
zullen, als die
(Vervullende Dit
in
nieuw Schepzel werd gebooren en gevoed
Voorts cierd (/)Geloove en («)
Met
dood
Weerga 5
Heercn Leer na)
nog Glibbert van
noit
ziet in dat
het
Pad,
Godlyk Ligt. en de Aarde
Rykdom agt als Drek van gcender waarde.
gering dat hy zig
om
het Schynfchoon
zou
Verletten, tot verlies en fmertlyk na-berouj
Dus (p)
De
Slang
(fj Den (x)
Plicnix
De Klokhccnc
r?) (/)
De Kraanvogel De Gicc
Ij)
Palmboom.
De Striiys («J De Valk
{r)
,
Dus vorderd hy
fteets
Weg,
tot
,
,
eyndlyk hy de Muure»
Gegrondet op Zaphier , die Eeuw en Tvd v^iduuron Vaft nadei'd
,
en verheugd
tot
Zïon binnen treed
Vry van den Leemen-hut, van Zorgen, Druk en Leed.
Hoc
O Groot Jeruzalem £n
*t
Lam
daar
!
de Keei'fe
By wien de Zon
Wel
uw Gouden
Op uwen
tot
is ,
een Ligt van Eeuwigen Glans
verwelkt aan haren Hemel-trans.
Zalig ! Zal hy zyn
Dat hy
uw Peerlen-Poorten Drempel zelve God den Tempel
Heerlyk doed zig op
die
,
Straat
heyligen Berg.
God
dees Gunft wil toonen
bcwandMen mag, en wooncn
O
!
Heyland
dit
's
myn
Schenkt deeze Weldaad aan ved L«ezers , en
H,
Bee
My
mee.
Gr A AUWHA Rt.
OP
D R A G T
Aan de Ed: Agtbaarc Heeren, de Heer
WALLERAN SANDRA SCHEET EN en RAAT>, ^c.
JAN
T>er Stad ^uüiddelburg;
En de Heer
HENDRIK VAN DUSSELDORP C^V NT- M E E ST E R, "Der Graaflykheïd Zeeland. Hocggeagie
Heeren,
Myn
N E e v e n.
waarde
Ec
koftelyk
de
%
Vriendfchap
^
der Menfchelyke Zamenlee-
fvinge) ^^^=^ .
kleinood (als
den Band
werd uytde overeen-
komft, dctvcorncemcns 1
toe
va--
o
P
D R A G
T.
verkryginge van een voorgefteld einde
booren.
ge-
,
Nademaal nu de verfcheidenheid der
Menfchdyke onderneeminge vecldedei uy teindens heeft zoo verfchild ook den band der ,
Vricndfchap in haar waarde en vaftigheid niaate dac het voorwerp
fnenftemmei's beoogen flendigcr
,
,
het geene de
waardiger
Za-
en be-
is.
Die hunnen toeleg maaken te
,
na
,
om
bezorgen tot bcgeerlykheid
lufien en braiïcryen
moogcn door
,
het Vlecfch
en
in devvel-
hun vergenoegen zoeken,
tafelbanden de Vriendfchap wel
fchyncn verbonden
te
behge ontnioetinge
,
hebben; maardcftribdie de kriele Lullen
,
de toomcloozeHercstogten voortbrengen ,
en (als
gevolgen van den overdaad en verhittingedes
wyns ) toonen h'gtelyk aan de ydclheid van het verband.
Die de vriendfchap
vefiigen
op
inzigt
van gewin mog;en ondcrHng wel zaamen ftem,
nien zoo lang hunne beurzen fwelien
,
maar
by
o
D R A G
P
T.
by gebrek van dien gooid de Eigenbaat dezelve haaft in de war.
De
Vriendfchap uyt verwandfchap fpruy-
tende behoorde wel als natuurlyk te zy n
,
maar
de verdorvendheid der Zeeden doet dezelve
met
lieedendaags meer gedwongen ea ten
als openhertig
,
De Luft, en
inzig-
behandelen.
,
Pooginge
,
tot weetenfchappen,
zoude wel fchynen de opregte vriendfchap
te
moeten oplceveren ; alzoo dezelve buy ten belang beftaat
,
en een volheid bezit daar de
veelheid der betragters malkanderen niet be-
naadcelen, maar in
kan
,
nogtans
volkoomen
te
is
teegendeel
bevorderen
dezelve naauwlyks hier 'm
vinden
alzoo de eige liefde
,
(waaPAvysheid voedende) de afgunfl opftookt,
om
zyn eigen
ligt niet
betimmerd
te
zien
waar door men de Eere aan andre benyd
,
,
en
de vordering zynes naaften met wangunfl aanziet.
Kortom
alle
weereldze Vriendfchappen t i
zyn
o zyn tydelyk dezelve lang
:
nadien
ingewikkeld zyn met eige be-
mee (Ie- part doelende om de begeer*
lykheeden des Vleefch ker hoofde
T.
vcranderlyk, en broos
,
meed
en
,
D R A G
P
te
voldoen
;
uyt wel-
Gods woord zcgd de Vriendfchap ,
deezer Wereld
is
Fya?td/chap Gods. Jac.
4.1;. 4.
Maar de waare cnoprcgte daar
vriendfchdp be-
onderlinge gemeenlchap
in
om
,
,
door
betrajtinge van waarheid en deugd, naarhcc
hoogftc
en
in
Goed
,
namelyk God
de Goddclyke Liefde
grondveften; hier gcflooten, de
Nyd
in \s
,
te
uyt
te zien
;
wortelen en
geen eigen belang op
fpeeld hier geen Rollein;
de bciatzugt dwarsboomd dezelve niet: want de Liefde
ren
:
Langmoedig zy
is
,
is goedertie-
de Liefde is niet afgnnftig
:
de Lief-
de bande/d niet ligtveerdiglyk , zy is
zy handeld niet on^efcbikte' zy zoekt baar ze hen niet. &c, 1 Cor: deeze Goddehet is deze hoofd-deugd
opgebluazen Ijk 1
5.
,
iiiet
,
;
]y.
o
D R A G
P
T,
lyke Liefde die de waare en beftandige vriendfchap uytleeverd
:
alzo dezelve
der volmaaktheid. CoL
Nademaal nu Neeven is
,
a.-z;.
myn zeer
,
den band
14.
waarde Heeren en
onze onderlinge vriendfchap
niet
gegrondveft op eenige der eerft gemelde
zoorte
,
die
verzeld zyn fpruyt
;
x\w ligt
met belang
,
of inzigte op gewin,
maar door vcrmaagQ:happinge
,
en waar in (na den gemcenen Loop) verval zoude konnen
koomen
myn waarde Ega
het afftcrven van
neeme deeze geleegcndheid waar , tenis
U
is
van waare vriendfchap
Ed: deczc
te
door
,
zalr
;
zoo
om erken-
onderhouden,
Leerzame Zinnebeeldjes op te
draagen; waar in
myn
toeleg is geweeft, al.
leenlyk myn kinderen te onderwyzen ter God zaligheid en Deugd;
dog onder de hand aan-
op aanradinge van Vrienden,
gegroeid zynde
,
nu
koomen.
in
het Ligt
Ik wil hoopen
U
Ed: Agtbaitheeden geen
verontwaardii^ing gefchieden zal
t
3
,
dat ik die ge-
o P D R A G gering werkje
U
Ed: naame doe pron-
ik
fchoon
met
ken ; gemerkt , of
T.
in
de behande-
lingete fwak valle,na de waarde van de ftoffe
,
myn
egter,
den aan
te
om
toeleg (trekt
wyzen, neevens de ydelheeden de-
zes teegenwoordigen Leevens
Leere Godzaliglyk wandelen tigheid na jagen
eeuwig
de ondeug-
waar door
;
op dat men
:
en de Gereg-
,
beneevens het
,
de betragters, ook het nut
heil voor
en welftand van het gemeene-beft bevorderd
word
;
tot
Ampten Regt
te
U
welke ook
opzigt hebben
bewaaren
als
,
:
Ed: hoogwaardige
zoo
om
om
het heilig
de Zeenuwe van
Staat en Oorlog te bezorgen.
Neem befte
dan
Ed;
,
Agtbaare Heeren
myne vrymoedigheid
Ed; een uurtje (buyten
U
verig hebt
ter
;
ten
,
en wanneer
U
uytfpanningevangedagteii
Ed: hoogwigtige beezigheeden) o,
my
zal
Eere gefchieden
,
als
U
Ed: met genoegen enige verlu ft iging hierdoor
mag toekomen
;
maar booven
al
zal
myn genoe-
o
D R A G
P
T.
noegen met blijdfchap vervuld worden aldiea dceze kleine bedenkinge
gendheid moogen gecven
om
U
en
,
by
Ed: gelee-
Iiooger becrag-
tinge te oeffènen, zonder weerzin te
teegens de geringheid
,
ftyl
,
neemcn
van behan-
deling; agtervolgens de oprcgte en gecftelij-
ke vriendfchap
in
;
dewelke ik hoope dat
ook mijne ongeletterdheid
mag
aangenaamheid
meenig doorwrogt
U
Ed zoo
toebrengen
van
fchrift
,
als
veel
wel
geleeirde Herfle-
nen.
Waar meedc alle verfterke
ligen Geefls,
,
God
biddende dat hy ons
door de werkinge zynes Hei-
,
op dat wy de^-jüaarheid betrag-
tendein Liefde, allezints moogen op'ujajfeu in
hem
dïe het
Hoofd
is
nyt ivelken het geheele lyk
f samengevoegd,
maakt zynde brengmge
,
,
,
namelyk Chrijfus:
Lichaam
beh-jDame-
ende i*zamenvaj} ge-
door alle voeg-zelen der
na de werkinge van een
deel in zyne
maat e
,
toe-'
yge lyk
den vijasdom des Lic-
\ 4
haams
o
D R A G
P
haams bekomt in de Liefde.
,
T,
totzyns zelfs opbotiwinge
Ephe, 4
i;. 1 5.
Ed: Agtbaare
myn
Verblyf
He er en,
zeer waarde
Neeven,
XJBds: Volvaard'tf^en
Dienaar en Neef
H.
Graauwhart.
VOOR.
,
VOOPv-REEDEN Aan den
L E E Z E E
R.
van Zaakcn
behandelinge
door Gelykeniflë en Zinnebeelden
,
zelfs
teren
van over oudgebriiyk;
is
voor het vinden der Let:
her fchynd in den vroe-
gen wcereldsftand het gereetfte voor het Vcrftand geweeft
te zijn
,
om verbeel-
dinge van over een koomende dingen te vergc-
lykcn
5
waar door men malkanderen
ninge konde te kennen geeven
,
zijn
mce-
ofte voorlee-
dene Zaaken te doen geheugen. Zoo hebben de oude Egiptenaarcn door haare Hier oglyphtc e {oïiQ verbeeldende) merkteekenen,
hunne weetenfc happen, en gefchiedenilTe nakomelingen nagelaaten
:
,
ócn
welke verbeeldinge,
(alzo dezelve een gantfchen zin
gedeelte van dien
,
,
ofwel een groot
uytmnakte^ bef waarlijk een
zelvige bevattinge aan yder een uyt leeverdc
t 5
ï^^-
VOOR-REEDEN. nadien dezelve verfcheidelyk kondc iiytgelegd
worden, derhalven haare Magi^ Toeeten
haar daar in oeffende
.
,
Pnefteren
om
,
en
het gemce-
ne Volk daarvan teberigten, en ter Deugd aan te
maanen.
Zoo
ook
leerden
xijn Tafereel \
Cehes
den Thebmers door
hoe den Mcnfch
zijn
Lee ven moeft
Rieten om ter gelukzaligheid te komen. Zoo heeft ook den Poëet O yidmsNazo door zijne ver7j'eringe, de Deugden en de ondeugden afgeIchetil, in zijn
Boeken der herfcheppinge , ver-
bloemende deneigingedes Gemoeds, door verandennge in Leeuw , Beer, Boom, Sec. na de f^eiicldheid
derPerzoonen van wicn hyfchreef}
:40o dat als
toen de Weetenfchappen endcken-
niffe
der gefchiedeniflen
befwagteld waaren
,
nut der druklettercn ge worden , zoo lenfchap
^
is
,
als
op geflootcn en
maar wanneer het groote is
uytgevonden en gemeen
de deure geopend tot
alle
Wee-
en een volkomen middel gegeven
om
n^alkandrc te konncn opfchrandren tcrDeugdjcn
het Reedeneerend vermogen uyt te lokken.
Schoon nu het gebruyk der verbeeldende merk-
VOO R.R
E E D E
merkteckenen onnoodig ninge te boekflaaven
om ymands mee-
is ,
zoo
:
N.
blijft
nogtans
,
de
nuttigheid der Zinnebeelden in veele gevallen,
alzoo dezelve beknoptelyk
als
,
ineen opflag,
den Geeft aandoed, en(zoetelyk kittelende)aan-
moedigd
ter navolgiage
of affchrikt
;
overtuyginge van waarheid
,
door
na dat het voor-
j
meede brengt.
ftel
Dat de beknoptheid van Zin den Geeft kitteld, blykt aan de zoetigheid dies zegt
Zalomon
in Leere toe Z»en Racid
de
om
Prov,.
verneemen
He eren I
,
der Raadzelen;
z»al hooren,
te 'verflaan eene
,
i,v.f.
nam
k^vam
zmI wij^
Sprenke ende ende haarc
,
was de proeve
die
wysheid
doe de Coningmne van Scheba het
z>y
,
aangaande de
Naame
om hem met Rnadz^ckn
Reg. lo.v.i,
Phihftijnen.
dit
ende z»al
is
om Zalomons
,
gsrugte Zalomons hoorde
ken,
is
de ivoorden der tvijz^en
Hytler[ging€ ;
de Coninginne te
die wijs
neemen , ende die verflandig
bekomen :
RaadTuelen.
,
zoo verzogc ook
/W. 14
des
te veyz^oc-
Zamzon de
12.
Hoe ook de Gelijkenifle ovcrtuygcn kan men zien wanneer den Propheet Nathan aan ,
VOO R-R
E E D E
den Conlng David voorflelde
Man
,
die des
wandelaar
te vcrgaftcn
hem
overtuyging,
zelve toepaflelijlc was.
iz.
Onze Zaligmaaker GelijkenilTe
fprak veele dingen door
eensdeels
,
op dat de Jooden hoo-
ren zoude en niet verdaan fchikkigc voorzegginge
anderdeels
te
om
,
;
volgens de nood-
van
Je(.
de vsrborgetidheid des Coningrijke
Math.
5.
en
9.
der Heemelen
overtuygen
als
,
Vrieftcr
^
Levyty
en
omtrend de gewondenc, verhaalcn-
de , vraagde , fien geweefl
v.
zoo ook (onder anderen)
gelijk
wanneer Jezus het geval der SamaritaaK^
6
de geenen die het gcgeeven
weeten, des te kragtigcr te
blijkt
om den
,
waar op den Coning
:
tot zijn eigen
hoorcnde dat het op
was
van den Rijken
,
armen Mans fchaap nam
het vonnis velde,
2 Sam,
N.
ttie
te zijn ,
van
des geenen
denaars ge v dien was ?
antv/oord gaf
^/
deez,e drie
en
dnnkt u den
die onder de
^(^n
Naa-
Moor-
wetgeleerde ten
Barmhertigheid gedaan heeft
%z\^z dan Jezus tot
hem
ay desgelijks Luc. 10. V. 56.
,
\
ZO
gaat hcenen en de deed hicr
mccde trok
zus den knoop der Gelijkenillc toe
9
Je-
en deed
hem
VOOR -REEDEN. hem verflommen. de GelijkeRiile v^n den
:
daarom
rygenboom
Zoo
24. V. 52. de Beeflen
Wonder
zei de
deez,e
zegd ook Job
,
H Leeren
ofte fpreek^t tot de
;
ook
:
Job.
ende het
19.V. tot
2.
1
^t^li-^n
1. v. 7.
tellen,
E ere
,
Aiatb.
ti/aarlykjuraagd dog
ende het gevogelte des Heemels, dat
^t
Chriftus Leerd
Celijkemsfe (^c.
ende Elh^ een van dien zal het u Leeren:
,
nen geeven
Leeren
kragtlg
dies
'ï
//
het u te hen*
x.al
Aarde
,
ende
de Vtjfen der
z.y z.al
Zee ver^
zo vertellen de Heemelen Gods
H)'t[janz.el z.yner
Handen werk., Ffalm
.
ook den wijzen Zalomon zc^T^gaat
de Mieren gj Luyaard
^iet
,
haare 7veegen en
tvord wjs, Vrov. 6. v, 6.
Om
deeze Heilzaame Nuttigheid der Lcc-
ringe door verbeeldinge
gendheid
om
nam
,
,
was het dacikgelcc-
mijne gcdagten te laaten gaan
(volgens mijn pligt
als
Vader) mijne kin-
deren cenige Zecdeleilen in vaarzen voor te
Hellen, dog dezelve zijn (buyten mijn toeleg
en verwagtinge) tot dus verre uytgebrcid, dac ik (op aanraden van Vrienden) dezelve in proza nader heb verklaard
doe komen
:
waar van
,
en alzo
ik kortelijk
m
het ligc
den GoeJcur.-
V o o R.R E E D E
N.
gunlllgen Leezer, dit weinige alvoorens heb-
be
te berigten.
Alzo mijn voornecmen was te
om
de vaarsjes
doen flrekken tot voorfchriften
om
,
be-
kvvaamelijk op een fchrift te konnen ftaan, en
het beteekende af beeldzel daar boven zoude
konnen getrokken worden
,
zo hebbe ik
my
genoodzaakt gevonden j deeze maat der vaarsjes te
houden
;
en
my
ook van cnkelde af beeldin-
ge, en niet van zamengezette , willen bedienen; derhalven ik ook , by de verklarmge in proza,
van
gelijke de kortheid
om met
heb moeten zoeken
ydcr maar een blad te vullen,
waarlijk op veele plaatzen te kort
is
,
't
,
welk
na ver-
konnen voU eifch van de ilaan, met aanleidinge gegecven te hebben tot floffe
dog hoope
;
vcrdre overdenkingc
,
te
en navorfchinge van Lee-
Deugd , en Godzaligheid waar van woord fdaar ik my in dccze meefl van Gods ringe ter
:
van bediend hebbe) een altijd wellende fontein is , waar in de gecne , die Dcrften na de Geregttgi[7f/J,
haar Lavenis
ten vollen
konnen verkry-
een.
In.
V^O o R-R E E D E hoop
Inmiddels
ik
dat het
,
N, nog ecnige
vrugt, ofte nut, zal konnen doen, by degee-
nen
(uyt een Eedclmoedige neigingc tot
die
Deugd) lull hebben in een Godzaligen wandel; en met vrugt konnen hooren dat Ezopus ( toe ,
leeringc
vermeene digen
niemand (afzonderlijk)
ik
ten toon
ftel
en niemand uytzonder
,
te bclcc-
de ondeugden in het algemeen
alzo ik
,
Voorts
bceften doet fpreekcn.
) zelfs
gelijk-
:
kerwijs zo Lycurgns de Lacedemoniers in het
gemeen Leerde
,
al-
door twee Honden , zijnde de
eene een huyshond en de andre een Jagthond,
dewelke hy op de Markt heid los ,
ver
liet
tijd los
;
,
in aller
tegenwoordig-
waar van de huyshond een
gelaatenej Haas naliep
,
(ter zcl-
de
terwijl
Jagthond na een fdaar gefielde) pot met Spijze ging,
om zig te verzadigen,
toonende daar mcedc»
wat de Leeringe en gewoonte al vermag,waar op hy zijn Leeringe,wecgens de opvoedinge der kinderen bouwde
aan
te
zonder imand
j
merken
,
maar
liet
in het
byzondcr
de bctragtinge
,
der
Leeringe, aan den opmerkende beschouwer.
My
te vleijen dat het y der genoegen zal gec-
vcn
VOO R-R E
E D E
ven, waare loutere dwaasheid
:
N.
want
zelfs
(dien
grooten Apoftel der heidenen^ Paulus
,
neer hy die koftelykc aanfpraak deed
aan de
Mannen van
God
te
Atheenen
doen kennen
om
,
,
,
wan-
haar dQ\\ waaren
deeze Lafler niet ont-
gaan kon, wMwildogdeez.cn
hjapjer TLeggen,
A^*
IJ. V, 18.
Egtcrkan myde vreezevoor Lafler, zoniet affchrikken, of laate het zijn beloop hebben; dervende denken, dat 'er nog zijn zullen die zig
woelinge der wecreldze beezighccden vcrllaaven ; nog door de hollende Hcrtflogten (der vlcefchclijke begeerlijkheeden) t'cenemaal verllmgerd ziin ; maar tragten te wandelen na de 'verborgen Menfche des Herten^ in niet geheel aan de
het o'nvcrderflyh^ vercierz.el
eenes Za^tmoedigen ende
jiillen Geefts^ die hftelyki^ 'VOor
God.
1
P^f. g.v. 4.
dewelke hier van nog eenig gcbruyk zullen konncn maakeii ; aan welkers oordeel en betrafuingc ik dceze Zmnebeeldj:s aanbicdc.
Wenlcbendc
dat
God
bewerken,
om
te Oiitvlieden het verderf j dat
v/il
ons door zynen geefl
door de bcgeerlykhcid en dat wy van waarheid mogen wortelen en in bctragtinge tot God^ en onz,en Naaften ^ de Liefde in y^rondvefien Hccrc Cmtfïnnu Je^^nm 0}i7^:n door Ui dc IVeereld is
,
:
O
P
;
,
o
,
D E
P
LEERZAME ZINNEBEELDEN En Deszblfs
STIGTELYKE UYTBREIDïNGEN, Van
Hendrik Graauwhart. •En Ruiter
,
die
zyn Kleppers gaven
Bevallig Schat
|Hy
En \ *£
,
hoegaarenzal
voor d'Oogca eens doen draven
dic
Kuinrjcn halen van de Stal
1
Beminnclykc moet dog Pronken
Wat Eer geeft 'r geen men niet en ziet ? Dog 't Paard ( al was 't vol vuur en vonken )
Zo 't buiten Wat
't
Spoor hold
,
deugd het niet.
baat der Gccften gseftigheedcn
Ge- uit, doorKonil, ofPoeëzy,
Die HarfTens
flyren
,
Tyd
beftceden
Tot ongcrymdc Rvniery ? 'tt
AI
,
op
de Leerz^ame Zhmeheelden.
Al draafd een Rym-toan hoog
en bondig.
,
Gezangen, aardig, zoet voor
En zynze
,,
,,
Stigteloos
,
VIce$,
't
of zondig
Men fchaamdzynNaam.uitfchand en vrees. Gelukkige ( 'k
Op
't
!
Laak
wiens Geeften fpeelcn noit geoorclofd
geen dat ftigtlyk
\ Oneerbaar
Oor kan
't
ik verfoei
vermaak )
,
ftrcelcn
en Wraak.
Wat Geeft kan *t ooit aan Stof ontbreeken ? Hy toond ( die graag zyn Rym-Iufl: coond ) Door Rym, of ongcrymd te fpreckcn. Wat fchat dat in zyn Boezem wöond. Kan d'Aardc, Hemel, d'Elcmenten, En 't minfte kruidjen op het Veld Geen denkbeeld in ons' Harfiens prenten, Waar door nicn's Scheppers Godheid meld?
Men
trekkc uit Son
,
uit
Maan
,
en Sterren
Uit \ Reedlyk-Schepfels-Zuigehng
Men h.al van na by, of van verren, Of uit her Vee zyn Ocffcning. ,
Kier
,,
op
;
de Leerzdme Zinnebeelden.
Kier toond ons Graauwhart , door iyn voorbeeld
,
Hoe liy, zelfs 'c onvernuftig Diet: Ten leflê van 't Vernuftig' Oordeeld; En, hoc den Oliphant, en Mier,
Den
een te groot, nog d'aat' te klein is.
Om groote Hoe
Vee
't
,
en kleine , nut te doen
Iccrd ('t zy
Die zig met
vveetluft
onrein of Rein is)
't
zoekt
te voe'n.
Zoo Deugd- en Lecr-zaam zoo Schriftuurlyfc ,
Zyn Dat
's
Geeft
te
toonen
,
meerder Hcemcls
elf;
als
,
tot
Leer
Natuurlyk
Zoo krygt men voordcel , Roem en Eer. D:
tf
^
Sghelte.
O?
o
D
P
E
lEERZAAME ZINNEBEELDEN, Tot
ZEEDE-LESSEN
ter
DEUGD,
E N
AANMOEDiGINGtoiGODZALlGHEIDs
Van
Hendrik Graauwhart. I.
Annecr de Mens
,
na zyne
ziel
vol-
Haagcn
Gezuiverd
,
na het
Lyf
onilcrflik
wat
ider heeft
lecfd,
Zal hy het fchoon verband
Met Oorzaak cnGcwrogten,
Hoe
langs hoe
Den
Schepper
,
buiten plaagen,
meer belchouwen ,
in het
Een
,
en alom
waarc Heiligdom
,
vrolik danklied zingen,
Gclyk de Hcmclingen.
Een
,,
op
Een
de Leerzame Zhmebeelden.
kleiner
maat
in
kennis, hier bevonden.
Verhinderde den kloeken Schryvers nooit. Als
hun Verftand een
Verkreeg, dat zy
Tot
andere
Den
Stigter
die
op
nic\v voltooid
hebben afgezonden
ten eind
,
ftof
men Looven zou
van het zaakcük gebouw
Des werrclds
Van wonderen
Na
dit beflag
kon
allerweegen
,
door-reegen.
clks vernuft zig voegen.
Daar deezc dus bedoeld het Noord- kompas Daar
Om
die bereid
:
verdubbeld Spicgel-glas,
Hemelen, om Aarde deur
te
ploegen
Ontvouwende dcnkrcirsvan meenigMaan,
Waar
biiihcn
Zon en
Op
vaftc Sterren liaan
dat bevolkte klootcn
,
Ry keer, hun glans gcnootcn. \'\ 3
Daar
,
op
,
:
de Leerzame Zinneheelden. 4-
Daar zommige de Bergen of de Hooien 9
Beklimmen,
of bcpeilcn,
en bezien
Het geen ten Prijz des Maakcrs mogt gefchicn: Daar andere
Of De
by de koude Polen
tot
punten van den Aardbol verte van
,
,
zelfs
of digtheid aan een
Of
Op
op Zee,
Rcc
Stad wiskundig weeten flippen nf te mceten
:
Daar wetenfcbap en kunfi: om ftryd als klimmen:
Daar wyder dan ccn Reus het Ooge
flaat
EenLJ\verg,die op des voorflen fchouder flaat:
Daar
dat behulp
Ons voerde:
Welk
aart
voorby de
duiftrc
kimmen
daar vergroot- gezigt ontdekt.
van Dier uytEdik vocdfeltrekt^
Of hoe
de dunfle vezels
Als kribben zyn voor Ezels
Daar
, ,
:
0/
de
Leerzame Zinnebeelden. 6,
Daar voor
Het
Na Het
die
Godverzaakers
beweezeii
is
ondcrfcheid in Oorzaak ca gcvvrogC
hun begrip vermengd, en
Boek
Heilig
vals
gezogt
verftaaneloos te leezen
Daar nu de fchrift geleerdheid word gepaard
Met wysgeert, en
volftrekt geëvenaard.
Was Graiauwhart me bewoogen Te zien uyt honderd Oogcn.
Hy Zinnefpeeld op hoogc fchynfel-vuuren Op Ligt, op Lugr, op Vogt op Aarde: mecfi Op wonderbaar verfchil der {land vanBeciI, ,
,
En Hoornen
j
ja
hy
treft
,
door die Natuuren
,
Des Menfen Deugd of Ondeugd. Zo gewis Als Graauwharts
Boek van diepen
arbeid
is.
Moet zulks , in onze daagcn Aan groot en klein behaagcn.
Jan B
ag e
i.
a a k,
O
P
,
o
P
D
E
LEERZAME ZINNEBEELDEN, Van
HENDRIK GRAAUWHARTDes
Leere
zi^jz^en
om
af
een Sprwg-adcr
is
wjk^n van ds Jinkkpn
te
Próverbia
des Leevens
^
des Doods,
15. vers 14.
gierweitlu, Lcczer» tor vcrbretcring der ZeeJcn fi
InVoor- coZmne-bccli, een Rigtfnoer toebereid,
èi
On.1
En L'^^er Iiier, lij 't
u
«iet
te
wagtcn van
d-^
Zondige yd&Iheid
hoe §y den weg des Leevens 2ü1c betreeden 't gceu a na booven leid , ,
zuiver Deugden- f poor
V hoedende voor Op datgy
*c
Net
,
dat Vlees ofVVeercId fpreid.
Hccoiclwaards moogt tieten uwc fchrccdcn.
Indien gy dan met vlyt het kwade zult ontvli-n
Zoo werd de Leerzaamheid Vcu.1
,
tcwand'ien'c Paddcr Helle aa bcnocdcn:
Graauwharts
fchrifc
,
,
,
en goede vrugt gezien
e» Digt
,
die u dcii
weg wil
icyzcn
Zyn naocite en nccrdighcid werd eerft: te rcgt beloond Wanneer gy in u zelfs het Nut zyns Wetïcs vertoond ,
j
,
;
Niet bcetct kond gy
hsm
,
dm door u weldoen J:
,
pryzpj,
H AVER K A
.M P,.
,
;, ,
, ,,
Leerzame Zinnebeelden,
MEnOm
van ouds dat Sphiax veel Menfchen heeft verflondcu geheym haar 's Raadfels niet verftonden v Als 't vroeg, wat Dier het was. dat (tot verwondering) Voor eerft op vier , dan twee . daar na drie « Beenen ging Tot OEdipas op 't laatft de Zin daar van verklaarde. fchryft
,
dat zy het
Waarop Want als hy toonde
?
dit Monfterdier zig zelven niet racer Tpaarde:
dat den Menfch die gangen g«ng en Oud het zig te barftcn Sprong 2o gaat het roet den Zin der nutte Zinnebeelden Die ooit Gods woord (of ook een ander) meede deelden • Tot Leere en Onderwys : die daar 't geheim van mift Vergaat , of , als een heeft onnut zyn lecven kwift Maar die i aandagtig , 't wit der zin weet aan te treffen , En' daar door zyn Gemoed van ondeugd komt t'ontheffèn 5 Die ziet ook Barften Sphinx , des Weerelds ydelheid , En volgd geruft het Spoor 't geen hem ten leeven leid. Treed toe dan Leezeri dog gedenkt, dat in dees Blaaden,' Ik niet, als Sphinx , u geev' verborgentheid te raaden : Maar doe als OEdipus en le^ de raeening: uyt Daar ondeugds Monfler vaak den goeden Loop mee ftayt En tragt , door vals vermaak of fchynfchoon , te bedriegen : Eyl laat u, door haar Lift , in Zonuens-alaap niet wiegen» Maak nu (opmerkende) mee Leezen een begin » Zuyg nut , gelyk de Bie i geen Gift , gclyk de Spiot
Als Kind
,
als
Man
,
,
:
,
A
OP
Leerzame Zinnebeelden.
ÓP DEN HEEMEL.
DE
Onmeetelijke uytgebreydheid des Heemels
is,
Oog
onbefchouwcli)k , maar ook onbevatteli)k voor den Geeft: nog meerder het denkbeeld van God i wiens Eewvjige Kragt en Godljk'h.eid ijjel uyt de Schepzelen verflaan en doordien 'word. Rom. I. V, lo. maar wie zal tot volmaaktheid toe den Almagtigen kennen ? den Almagtigen dten en konnen ivy KtPt uytvinden: hy is groot "jan kragt, Job. 37. 1;. 23. door zynenGeefi heeft h) de Heemelen 'vercierd : zyne hand niet alleen voor hec
heeft de
maar
Uvg^eeme lende
Slange gefchapen
,
ziet dit
zyn
zyne nnegen, ende 'wat een hleen fiuksken der zaken hebben luy van hem gehoord , 'wien zoude dan de Donder , zyner Mogentheid verflaan ? Job. x6.v, 14. Nogtans behaagd het God (zelf aan deHeydenen) zig met onbetujgd te laten. Hand. I4. v. 17. Overmids het geene van God ke7welijk is in haar Openbaar is: inavt God heeft het haar geopenbaard Rom.I.v.19. uyterfte eynde 'uan
maar ook zi)ne onbegriiplijke genade, in het werk der Verloffinge door zijnen Zoone , aan ons gemoed te openbaren driezijnder dieGetuygenin de7iHeemel, de Vader» ,
ende de Heylige7i Geeft , ende deeze drie zijn is het Getuygeniffe Gods 't v:elk hy van zijnen Zoo?2e getuygd heeft , die in den Zoone geloofd ^ heeft het getuygeniffe in hem zelven. i Joan, 5. v, 7. het ijjöord
Ben
5
(irc.
,
dit
AlsChriftusin het Hertedaald,
En door zijn Geeft de Ziel beftraald, Dan tuygd God uyt zijn Hemels troon, (Hoord hemj
dit*s mijn Geliefden
Zoon.
«,
GE-
;
,
Leerzame Zinnebeelden.
GETUYGENISSE GODS.
T>e tJeemelen vertellen Gods Eere verkondigd zijner Handen werk.
Pfalm. 19. V.
Zo
als in
's
*T gezift zig
ende het uytfpdnzet
1,
Heemels Blaauvv-gewelf, zelfs vcrliefl:
Verlieft een Ziel zig In
,
,
onendig;
in zig zelf,
Gods befpicgeling inwendig Wanneer in 't Heemelle Gemoed Drie eenheyd zyn Getuyg'nis deed-
#
A
2
OP
.
Leerzame Zinnebeelden.
4
OP
ftE
ZON.
DE Zonnc
^ boven het afmeeten der Tyden , Jaren en Dagen , door zynen Loop , is de kweeker ende verkwikker van het Ondermaanfehe : Zo is ook de 7^onne der Geregtigheid Jezus Chrifius in bet Overheemelfche Gemoed j behalven dat de Eeuvjen door hem gemaakt cnde bepaald zyn. Heb; i v. i. en dat by luas het 'vjaaragtige Ligt, 't iveJk verligt een igelijk Menfche komende Zo is hy ook het keven , uyt wiens vol" in de ineereld. heyt *wy alle ontfangen ook Genade voor Genade, foan. i want gelyk de Vader het keven heeft in hem ze hen ^ al %o heeft hy ook den Zoone gegeven het keven te hebben in hem zelven, Joan. 5. v. 26. ende derhalven konnen de Ik leeve dog niet meer ik^ gelovigen met Paulus zeggen. maarChriftus leeft in my ^ ende'^t gene ik nu in het Vleejeh leeve , dat leef ik door het gelove des Zoons Gods , die my lief gehad heeft , ende he?n zelven^voor my heeft overgegeeven. Gal. 2. v. 20. Schoon nu de meefte Menfchen wandelen na de hardigheid har er Herten in onbekeerlijkheid 5 haar zelve vergaderende Toorne als een fchat , in den dag des Toorns e?ide der Ope?ibartnge van het regtveerdig Oor deel Gods. Rom.x. 1;. 5. U lieden daarentee' gen , die mijnen Name vreejh , zal de Zonne der Geregtigheid opgaan , ende daar zal geneezinge zijn o?ider zijne vleugelen. Malach. 4.1/. z. .
Wel
zalig
,
is
Door 't ware
De Zonne In
*c
den Menfch
!
wanneer
Ligt der zuyvre Leer,
der Geregtigheid,
duyfter
Hert
zijn ftralen fpreid.
%VER-
,
Leerzame Zinnebeelden^
VERLIGTINGE,
In den Beginne 'was het laoord é*c. in het felve ivas Leeven , ende het heeven ijjas hef Ligt der Menfchen,
het
Joan,
De Zon
Om
't
field (als
I.
Vy
I.
een Held) zig in.
naar der Nagt te doen verdwijnen:
Zo komt
het
Woord
Der werken Godcs) ook
(als het begin te fchijnen:
In aller zielen Duyftcrnis
Waar
in
hy 't Liet en Leeven
A
5
is.
OP
,
:
Leerzame Zinnebeelden.
6
OP
DE.
GElykerwijs de Maan
,
MAAN.
door afftuytinge by wederomop der Aarde zend, na mahaarkonnen herijken: Zo lin-
flag, het ligt des nagts
Zonne
te dat de
Itralen
mede by aanblik , zo verre als het goddelijke Ligt de Zonne der Geregtigheid de ziele be(Iraalds Overmids het geene van God kennelijk is y inbaar o^enbaivr is y <want God heeft het haar geopenbaard, ^c, Om dat op dat zy niet te verontjchuldigen zoude zyn. hem als God niet hebben verheerlijkt %y God kennende ofte gedankt : maar zijn verydeld gevjorden inhareOvef'
teld de Confcientie
,
ende haar onverjlandig Herte is verduyjiert gC" 19. daarom is het dat hareConfcien» tie meede getuygd, de gedagten onder malkander en haar bc fchuldigende ofte ook ontjchuldigende ^ Rom. i.v,i^. hierom, agt geevendeop de goddelijke infpraak in het geïlioed en onzeHerte gereinigd zi'pide van de kinade Con' Iffientie , laat ons de Onwankelbare belydeniffe der Hoope leggingen
y
*worden'
Rom.i^v,
vaft houden. Heb: 10. v, 22. na de yermaaninge Petri hebt een goede Conffientie , op dat in V geene zy kwalyk van u /preeken; als van kijaad-doenders , zy befchaamt vtogen vjorden
,
die
wwen goeden
v^aiidel in Chrijlo lafte-
v, 16. Laat ons y veren om altijd een onergerlijke Conjgïentie te hebben by God e7ide de Menfchen» ren.
I. Vet,
^.
Ba?id, 24. V. 16.
Want
Een kwaa Confcientie voeld den Neep, Door*t fnerpen van Gods Geefel-fweep In tegendeel
AL
't
geruft
Gemoed
een geduur'ge Maaltijd voed.
CON-
,
Leerzame Zinnebeelden.
CONSCIENTIE.
Uit eynde desGebodi de
up
is
Liefde uyt een reynUerte , f«evde uyt een oni,e've)nft Ge,
een goede Conffientie
love, I.
Tim,
I.
V,
^.
Gelyk de Maan de donkre Nagt Verhelderd, dogmet fcheemer ligten: Doedde ingefchapen Wet ook kragt In 't boozeHert, om dat te rigten, 'T geen door natuurlijk Onverftand Taft, met den Blinde, na de Waiid.
,
,
,
Leerzame Zinnebeelden,
8
OP DE STERREN. de Sterren aan het firmament des Hcemels, zoo ALs flikkeren de wetten en geboden Gods aan het ge»
moed 5
en fchieten hare ftralen in ons duyfter verftand j David wvj Woord is een Lampe voor mijnen voet, ende een Ligt voor mijnen Pad, Fjalm. II9. i;. 105. de openinge wwer Woorden geeft Ligt , de S legt en verjiandig makende V. 130. Het gebodii een Lampe ende de Wet is een Ligt, Prov:6*v.zi, als dewelke ons onze ongeregtigheeden openbaren , nu is het zeeker alivat openhaarrnaakt dat is Ligt , daarom zegt hy , ont'waakt gy die Jlaapt , endejiaat op uyt den Dooden^ ende Chrijius zal over u Ligt en Ephe,^,v. IJ. luant het eynde der Wet is Chnfius y tttregt' dies fegt
*veerdigheid een iegelijk die geloofd.
Rom. lo.
1/.
4.
deefe
is
het die fegt ik hen de Wortel ende het gejlagte Davids de blinkende Morgenjlerre. Apoc. 21. v. 16. hierom zagen ook de wijze zijne Sterre in het Ooften by zijn geboorte in den Vleefche ende quamen tot Jeruzalem vragende nvaar ts de geboren Koning der Joden ? nvant idj hebben zijne Sterre gezien in 't Oofien , en zijn gekomen om hem te aanbidden Math, 2.v, 2. het is deezer Sterre ftraal die fchitterd door de Wet en de Propheeten luy hebben het Tropheetifch lüoord, dat zeer vafi is ende gy doed luel, dat gy daar agt op hebt , als op een ligt fchynende in een duyjire plaatze , tot den dag aan ligte ende de Morgenjlerre opga in wwe Herten, i.Pet. I.
ó Morgenfterr' voor wien dat Der wetten en Propheeten ligt 1
Gaat ons
£n
(als
wijft 0D$
fwigt
eer de wijzen) voor
't
heylzaam Heemels fpoor.
WET-
Leerzame Zinnebeelden.
WETTEN.
'c^.
^
De Wet gn het
des Ueeren
GeM
des
is
Heer en
volmaakt^ heheerende de Ziele: deOogen. is zuyver verligtende
Tfalm. 19. V, 8.
Der fterren Helderheid en Glans, Des Heemels nagcgewaad vercieren
:
Zoo werd der zielen Heemel-rrans Verligt, door wetten in 't beftieren. Zo is Gods woord een Sterre, en Lamp, In 's Leevens donkre neevel
A
$
Damp.
OP
,
!!
Leerzame
ïo
Zinnebeelden.
OP HET VUUR. GElijk
als
het vuur, omier de hoofd-ftoffen
,
hetal-
lerdoordringenfte en vlugltc is , zo is ook den Godsdienft het eedellte en verhecvenfte van alle menfchelijke doeninge. Van ouds hebben de volkeren het vuur ,
om zijn uytmuntende hoedanigheid , godlijke eere be-, weefen , zoodeede de Perfianen, Grieken, Armeniers ,j en Koften : gelijk ook de Romeynen , alwaar de Ve-.i (laalfcbe Nonnen het gedurig Vuur moeften bewaaren : >
ook moeft
,
zelfs
onder
Ifraël
,
het vuur gedurig bran-:
dende gehouden worden , het geene op de eerfte offerhanae in den tabernakel, uyt den Heemel ^eaaald was, J^ev. 6. V. I}. waarom God l^adab en Ah/hu door '/ vuuf verteerde » om datze met vreemd Vuur tot den Altaar ivjamen. Lev.io.v,!. voor teegen woordig, nualleplegtigheeden des voorbeeldigen dienft ophouden en God tn Géefi en Waarheid aangebeeden *word. Joan.^,v»x^, ZO; word het innigfte des Godsdienlt by Vuur vergeleeken, het welke is.de Liefde de Band der Volmaakt heyt Col. 3. ^.14. déefe is de vervullinge der gantfcheWet endeVro' fheten Math. 7. v, Iz. De Liefde is fterk , als de Dood: hart als het Graf : hare kaden z.yn vuurige des Heeren. Veele Wateren zoude deeze lutefde niet konnen uythluffen : Ja de Revieren zoudeze niet verdrinken: al gave imand al^t goed van zyn Huys voor deze Liefde , men zoude hem te eenemaal veragten Cant, %,v,6,
den yver kooien 5
is
vlammen
Oorfpronklyk Vuur der Licfdcns gloed
Dog
onze Zielen
tint'len
Brand uyt de Neyging
Weeft onzer Herten
doed
tot het
kwaad
I
toeverlaat
GODS-
:
l^eerzame Zinnebeelden.
P O D S-DIE
Zyt Geep,
Diend den Heere, 'v,
Zyt vuwig van
II,
vlugftc Hoofd-ftof der
Natuur beweegen den waren Gods-Dienft, 't Vuur
Het Vuur,
Zo
S T.
niet traag in het beneerftigen.
'Rom. lx.
De
N
Il
is
is 't fnelfte
in het
Der Zielen werking daarentcegen ; Dat Vuur, der Liefde Gods, verteerd ,
Al 't geen men buy ten God
begeerd.
OP
,
Leerzame
%%
Zinnebeelden,
OP DE LUGT.
DE
Lugtis den tuflen ftand, ende verband tufTenden Heemel ende de Aarde, als ook den Ademtogc waar door dat alles leefd : Zo kan men de Reden mede aanmeifken , als het middel waar door den aardling fdoor verheevene befchouwinge) gemeenfchap met het overheemelfche heeft j de geene die na den geeft Leeven fen niet als de onreedelijke Dieren , alleen beftaan by het in en uyt laten van de Lugt , zonder hare gedagten te verheffen) die bevinden , dat de Reeden ook het voedfel der Ziele is , dewelke door vafte en overtuygehde bewijzen zaaken begrijpt en verftaat , 't geene de Ziel voldoen kan, en het Lee ven en Adem-togt der Zei ven is. DicLeeven , ofte Ademtogt derovertuygen-
,
de vergenoeginge , moeten zy alle miflen , die eenigc Godsdienft wanen te oefFenen door uyterlijke plegtighee-^ den na het Vleefch , op zijn Pharifeifch 5 want God is ten Geeft , en die hem aanbidden moeten hem aanbidden fji Geeft en in nuaarheid, Joan. 4. v, 24. ik bidde u dan -poeders , door de ontferminge Gods , dat gy wwe Licha-
\êMen field tot een Levendige , heyltge
ende Gode lue/beha' , Ojferhande , 'welke is wwen Reedelyken Gods-dienft, ende lüord dezer Wereld niet gelykvormig , maar ivora *üeranderd na de vernieuiuinge uives Gemoeds , op dat gy
-gefyite
moegt beproeven vjetke de goede , ende vjelbehagende , ende volmaakte vjille Gods zy Rom. Il.v.l. Zolegd dan af alle kwaadheid , ende alle bedrog d^c ende ah niewwge' koeren kinderkens , zyt zeer begeerig na de reedelyke onver' valfte Melk , op dat gy door dezelve meugt opivajfen, * 1 Fet, 1. V. I.
Den
Pharizcus Recdenccrd zyne "berken j dog verkeerd : Maar die zyn Zonden regi gedenkt God, uytGenaa, Vcrgeeving Ichenkt.
Op
REE-
, ,
:
,
Leerzame Zmnebeelden.
13
REEDENEERING.
y
.Jt:.
God
'cjord ook
van Menfchen handen
iets behoeveyide, alfo
en
alle
niet gediend y als
hy zelve allen het Leeven
5
den
Ademy
dingen geeft,
Aótor. 17. V. 25.
De
Lugt verheft verkoeld en Zvvcefd den Adem aller Leeven De Recdeneering dit ook heeft Zy voerd de Ziele na 't verheeven Zy koeld den toorn, en Zweeft na Ruft,
En
,
,
is
Z*Is*c Voedfel van der Zielen Luft.
OP
Leerzame Zinnebeelden.
14
OP HET WAATER. Waater HEt der Aarde
aan te merken als den Keeft ofte Kerne door welke, bevogtigd zijnde, meteen vloeyendebeweegingealle vrugten aangroeyen : daarenboven Reynigd het zelve ook veele fmetten j Zü is ook den geeft, dat is, de werkinge Gods in de Ziele, door Jezus Chriftus , deijelke tot een Leevendigmakende Geeft geworden is, i Cor. I^.i;. 45. avant door hem hebben ivy den toegank door eenenGeejt tot den Vader, Eph. 2. v. 18* waar door men opvjafl met Goddelyken Wasdom ColL 2. nf, 19. ende het geheele gebouw bekwamelyk zamengevoegd is
5
isynde
,
op ivaft tot eenen heyligen Tempel in den Heere, ook gy meede gebouwd word tot een woonfteedé
Op welken
in den Geeji. Eph, 2. v. il. den Apoftel Paulus JR^eedeneerd heerlijk en kragtig over dit ftuk aldus , da
Gods
in den Vleefche z>yn konnen God niet behagen , dog gy lieden %ytniet inden Vleefch y maar in den Geeft ^ zo anders Maar zo imand den Geeft de Geeji Gods in u woond. Chrifti niet heeft die komt hem niet tce. Ende indien Chri^ (tus in u lieden is ^ zo is welhet Luhaam dood om der %onden wille maar de Gee/i is Leeven om der Geregtigheid lüille. cf'c: So dan , Broeders , wy zyn Schuldenaars niet den want indie?i gy na Vleefche om na den Vleejche te leeven den Vleefche leeft , zo zult gy Sterven : maar indien gy door den Geeji de werkinge des Lichaams Aoodet zo zult gy Lee' ven Ram, 8. v. 8. tot Reynigfnaakinge en kragt des GeloofSi ,
•,
Wanneer den Geeft de
Ziel bewerkt.
En Dan zou een Menfch ( als Met Jezus wand'lcn op de 't
Hert door waar geloof verfterkt Petrus
)
mee
Zee.
GEEST
,
Leerzame
,
Zinnebeelden.
:
15
GEEST.
.y
--^
Zoo
dan nu geen verdoemeniffe meer voor den gee, die niet naden Vleefrhi::an' maar na den Geefi.
is*er
nen die 'm Chrijiojezu zyn delen
^
'Rim, 8. V. I.
Het Waater (als den Geeft van de Aard) Dat voed het Reynigd en doed Grocyen / Den Geeft ook 't regte vocdfel baard ,
Die reynigd
Hy
,
*t
die niet
Leefd
als
Hert ,• en doed ons bloeyen wandeld na den Geeft
een Onvernuftig Beeft.
OP
,
1
Leerzame Zinnebeelden.
WS
OP DE AARDE. en buy-, dan Onkruyd , Dooruyt eygener aard) voort; Zo is ons'
de Aarde endc fwaar LOg ten bearbeydinge brengtle is
in zig zelfs
niet
nen, en Diltelen ( Vieefch, en zo zyn wy aardfche Menfchenj de eerfiê Menfch , luas uyt de Aarde Aards , eri hoedanig de Aard* {e is y zodanig zyn ook de Aardje I Cor: 15.1;. 47. dat is . verdorven van Natuure , zondig en fterffelijk , onbequaam tot ecnig goed en gencygd rot alle kwaad hare wcrkinge is de Wysbeid , niet die van boven komt , maar is Aards i natuurlyk en Duyvels I^c. 3. i;. 15. Laat; ons dan het Vieefch niet bezorgen tot begeerlykheid. Rom:^ 13.1;. 14. Maar afleggen aangaande den vorigen luandei^i den Ouden Menfch die verdorven v)ord door de begeerlykA heid der verleydinge en verniewwd vjorden na den Geeft' des Gemoeds ende den nieuvjen Menfche aandoen , die néi* ,
God gejchapen
in Regtveerdigheid en Heyligheid der\ is , vjaarheid Eph.^. v, 21. om bekwaam te zyn den goC" den hoop, te Loopen ende de?i goeden Stryd te Stryden , op ;dac wy met Lydfaamheid vervjagten mogen de aanneemin'. ge tot kindere-a , namelyk de verlojjinge onzes Lichaams,
Rom. %,v. zj. vjant vjy aveeten dat zo ons aardfche Huys deezes Tabernakels gebrooken ivord , ijjy een gebouiu van God hebben , een huys niet met handen gemaakt , maar eeuivig in de Heemelen, Want ook in deezen zugten 'wy , verlangende met onze ivoonfteede die uyt den Heemelis over» 2 Cor. 5.
kleed te vjorden,
't
Geloof
Dien
't
Dat,
Hv'
't
(
1;.
tot trooft
1.
)
dus onderfchraagd
Beeld des Aardlen
als
hy fcheyd van
't
Adam
draagd
tranendal,
Heemels Beeld ook dragen
zal.
VLEESCH
:
Leerzame
Zinnebeeldeti.
V L EE
S
C
i;.
,
ir
H.
t>oed aan ds tleere ^ezum Chrijlum het Vleejch niet tot Begeerlykheeden,
Rom, 13.
,;
,
ende verzorgd
14.
De Logge Aarde, dof en zwaar. Zakt onvermyd'lijk naar benecden Zoo ook ons Vleefcb dat drukt ons naat Den Grond der Luften van de Leeden Ellendig die zig hegt aan 't Aards En noy t zyn Ziel heft Hcemehvaards ,
!
B
OP
:
;
Leer&ame Zinnebeelden,
%^
OP DE OLIPHANT.
V Ier
Ander
Öiiphanten groot Verftand zijn derNatuurBoeken vol, alzo hy is de vernuftigfteal^ konnende veele Konften leercn doen. J: H:
fchry vers
Dieren
:
'van Linjchooten in z.yn Schipvaart, Cap. 46. verhaald ,| veele wonderlijke dingen van dezelve , waar uyt blijkt,
datze zijn Eergierig , Hoogmoedig , Dankbaar &c. en zeer fterk van geheugen 5 al!e Schiy vers komen , voor het meertendeel , over een dat hy een zoort van Gods-dienlt oeffend ( zo als men het noemd ) om dat hy alle morgens de opkomende Zonne groet met zyn Snuyt en de nieuwe Maan eere bewijsd. Als ook datze malkandre befprengen aan de Reviere ; by het opkomen der nieuwe Maan, dit zo zijnde , bevind men dat hst Verftand j Eedele uytwerkinge uytleeverd j zelfs in de Dieren : Zo gaat het meede onder de Menfchen , de Verftandigfte, en juift niet deVermoogenfte, vind men het Godsdienftigft , want cie Vreeze des Heeren is het heginxelder Wijsheid, ende deWeete7ifchap der Heilige» isP^erfiand, Prov. 9. v. lo. Ja zoo gy tot het Verftand roept-y wwe Stemme 'verheft tot de Vcrfiandigheid : Zo gy ze zoekt als Zilver y ejide na (hoor ei als verborgene Schatten : dan %ult gy de vreeze des Heere verft aan ; ende zult de Ken-Want de Heere geeft IVysheid^ uyt zy^ v'ijfe Gods vinden. 7ieu Mond komt Ke^niJJe , ende Verftand, Prov. i. v. g, dies zegt d'Apoftê'1 Jacobus
,
indien
imand vanu Wysheid
dat hy ze van God begeer e die een jgelykmil^ delijk geef4^'\ ende niet vernvijt : e7ide zy zal hem gegeeontbreekt
,
,
vefi vjorden.
Jacobi,
i.
v, ^.
Veiihnd waardeerde Salomon, Het hoogft , daar hy om Bidden kon Gelukkig die het ook zoo vat. 't
I
En Wysheid
agt zijn grootfte Schat,
VER.
,
^
leerzame Zinnebeelden.
VERSTAND*
Uet Uerte
des Verjlandige bekomt Wèetenfchapé
Trov. 1%. V, IJ.
Het groote Hoofd-ftuk van Gods Werk
Den Oliphant zou (als \vy Leezen) Vcrftand gcbruyken ; Ja zoo fterk Dat hy zelfs zou Godsdienftig weezen t Ziet hoe 't Verftand O Jonge Jeugd \ Den Hoofd Bron is van alle Deugd.
,
.
Ba
op
,:
Leerzame zinnebeelden,
ao
OP DEN LEEUW. wy^E M6é3rglTci37"ï^^^^
\^ Hoovaardye
tellen
onder de ondeugd van j mag,maar deDapper ofEdel-moe-?^
Jdigheid, werd door den Leeuw afgebeeld alszijndehccj ,pEedelmoedigrte Diers bet geene ajls zonder Vreeze be-| iftaat en zelden overwonnen werd.- Daarooi is het dat! !Gods woord, niet alleen , onzen tteyland noemd , \den :
-Leeuiu uyt de (lamme
Juda Apoci^.v.
5.
gelijk ook. Ja-
•
;
Zeegeninge van Juda zegd. Juda is eent iLeewvjen Welp , gy z.yt 'V-an den 'Roof opgeklommen mjn 'Zoon , hy kromd zig , hj legt zigneedér als een Leeuiv , ende \als een ouden Leeuw , ivte zal hem doen o^jiaan ? Gen. 49.
cob
*«:;.
in
zi)n
maar zelfs, elk Kegtveerdigen is moedig als 'eenjon^\ Leewd) Fröi/, i8>'y. i. door het vertrouwen op God
9.
'gen
'deunende op een 'goed Geweeten Zo hebben Samfon 'Jud, 14. v,6. en David 1 Sam» 1 7. v. 3 f. en meer an^ :
Leeuwen^ overwonnen , Ja door het Geloovt zy de muylen der Leewwen toegejiopt. Heb. 11. ij.jj.
fleren zelfs 'heihen
^
\
j 1 I
van Daniël in denKuylder Leeu-^ \ swen getoond heeft Dan: 6. in tegendeel de God}oozen\ Mieden daaf ger?r^é1^ïïtgrrirTro'v. i^. v,i. Zoucfelfe""" gelijk
God
in het geval
Moedigzi)n ? op zo kragtigen roezegi^inge, waar hebt goe: den Moet, ik hebbede Weereld overwonnen, Joan.ïó.v '^'^, ]a de Gcjloovigen in verzeekerd Vertrouwen op God mogen dus in Moedigheid met den Apoftel Paulus zeggen ik vermag alle Dingen door Chrifium die my Kragt geeft, PhiL^.v.i^. G;;lovige niet
in de
WeereU
zult gy Verdrukkivgé hebben
Die in Geloov' Gods Wil betragt Verre overtreft hy Samfons Kragt 'T opregt Gemoed is noit bevreeft. Voor Nood , of Ddod , of Hel gewceft.
MOE-
;
Leerzame
MOED
Zik Regtveerd'igen
is
Zinnebeelden^
^i
IGHEID.
Moedig
als een
Prov, 28. V,
Jongen Leewuj,
I.
Den Leeuw is Moedig op zynKragt, Door fterke Spiere en Grove Leeden; Nog Moediger den Menfch die tragt Zyn Tijd in weldoen te belteeden d'Opregte nu en Is
Moedig
als
t'aller
Eeuw,
een longen Leeuw.
B
i
OP
,
Leerzame
2Z
,
':
Zinnebeelden.
OP DEN BEER. Woedende
grimmig zijn de Beeren in de Noordze]» geweften Zo vind men ook veele Menfchen gefteld, ;diens Bloed aanftouds , op de minfte ontmoetinge , ontzet en oploopendè word. Salomon zegt , een toornig Man 'veriuekt gekijf : ende de Grammoedige is veelvuldig in overtreedinge Vrov.%f).v 32. alsDavid voor Saulopde Harp (peelde om zijnGeeit in ruft te brengen, konzig zijn vergrimd Gemoed niet bedwingen , of hy tragte T>avid aan de laand te[pitten met zijn Spies i Sam, 1 8. 1;. 1 1. hoe behoorde niet yder Menfch agt te hebben op zij-j nademaal de Lankmoedige beeter is dan de\ «en Geeft Sterke ende die heerfcht over zynen Geefi dan die een Stai inneemt Vrov. 1 6. v,yi. want eenGrimmig Man zal gekijf vervjekken-^maar de L-ankmoedige zal den Tvjifi pillen Prov, t%.v.iS. dies vergezelfchapt u niet met eenen Grammoedige: ende gaat niet om met een zeer Grimmig Man Prov. lx,, «y. 241 Zoo dan mijne geliefde Broeders , een ) ge lijk Men^. fche zy Ras om te Hooren , traag om te Spreeken , traa^, tot Toorn , vjant de Toorn deTMd'HS''vjerkt Godr G'éfYg' tigheid niet Jac. i^v. ip. Indien het mogelijk is , zoveel En vjreekt u in u is 5 houd Vreede met alle Menjchen, zelven niet ^Beminde : maar geeft de Toorneplaatze , ivant daar is gefchreeven 5 viy komt de ivrake toe , ik zal V ver-^ gelden, zegd de Heer e, Rom, ii,v. 18. :
!
,
Hoe
zoet den Harpenaar ook fpeeld.
Het
Sauls afgunft
dog verveeld
Meer hold der dwazen overmoed Dan 'c Grimmig wo'en der Beeren
doed.
GRIM-
;
Leerzame Zinnebeelden.
21
GRIMMIGHEID.
Bat een Beer , die van Jongen herooft is eenen Man is gemoete komej üKaar niet een Zot in zijne D'vjaasheid, Frov, 17. V. 12.
De
Grimmigheid der Noordze Beer, Beroofd van Jongen fel zal woeden Der Zotten Dwaasheid nog veel meer. ,
Een Wyze zal
Want
om
zig voor
hem Hoeden
een ydcl Punt
Of Zeg. ^ Woord
,
rukt
&^
;
\m Eer,
hv voort van Leer. "
OP
Leerzame
24
Zinnebeelden.
OP DE BEERIN.
DE
Natuurfchrij vers gewaagen , dat de Beeiinne maar een rouwe klomp Vleefch werpt het geene dezelve
waardoor het eyndelijk 2i)n Leeden ca Gedaante ontfangc : een levendig afbeeldzel hoe de Ouders, door haar Tong der Ondei wijGnge en Verraaaninge, den Geeft der Kinderen als fatzoeneerd en bequaam maakt , om voor Menfcben ie konnen pafleeren > voor al indien dezelve , na den inwendigen Menfch een Gedaante 'verkrygen om op te 'wajjen tot de mate der Groote
geftadig Lekt,
eenes volkome Mans in Chrijio , Eph. 4. i;. 1 3. de Waardigheid derTonge, inopzigcvanLeeringe , Vermaninge en Vertrooftinge drukt Salomon heeilyk uyt Pro'y.15. 1;. z. deTonge der Wyze maakt de Weeteftjchap goedDe Medïeyne der Tongeis een Boom desLeevens v.^, deTonge des Regtveerdigen is uytgeleezen Zilver Trov, lo.v.io, geen noodiger nog nutter ding voor de Kinderen iflfer dan dat de Ouders zig beneerftigen om de teedcreHcrsfenen de Deugd in te prenten, door goede Leeringe Leerd den Jongen de Eerjie beginzelen naden EyJchz.ynesvjegSy ais hy ook oztd zai ^evjorden zyn z'al 'hy daar vdnnlêf'afvjyken Prov.it,v.6. ]al hierin moeimen nimmer vertraagen,want zelfs leerd den Wyzen zo zal hy nogWyzer ivor^ den : Onderivyfi den Regtveerdigen , zo zal hy in Leere toeneemen. Vrov, 9. v, 9. daarom gy Vaders vervjekt uvje Kinderen niet tot Toorne^ maar voedze op in de Leeringe en Vermaaninge des Heeren, Eph. 6, 'v.4.
Den Menfch
is
als
een rouwen
In 't Gecftiyki zelfs een dooden
Klomp,
Romp,
Zoo Wyshcids Tongc hem niet fteeds En dus ?yn Gecfts Hervormer ftrekt.
Leloèf;. **
ON.
,
,
Leerzame Zinnebeelden.
^S
ONDERWYS.
Myn Zoon , boordde Tugt wwes Vaders , heere wwer^ Moeder niet,
eitde
verlaat de
Fró'v, I. V. 8.
Een rouwen Klomp is 't Beeren Jong 'T geen door haar Lekken krijgt zyn Lceden: Dit leerd hoe d*Ouderlyke
Tong
vormd de Zceden Der teed'rc Jeugd goed Onderwys Ter Deugden, maakt de Kinderen Wys.
In goe Vermaning,
;
B
«
OP
,,
.
,
.
Leerzame Ztnneheelden.
26
OP DEN EENHOORN.
Gods woord Eenhoorn word gemeld YAn verbeelden -inzoMderheid oaa Kragt.£Q.Sterkte in
4cft
veel
te
,
als
Zal den Eenhoorn
u ijillen dienen : Zal Zult uiueKrihhe? aan gy den Eenhoorn met, vernagten \hy \&yn towvj aan de vooren hinden ? Zal hy de Leegt en\ te zien by Joh»
^
Zult gy op hem vertrowwen om dat z.yn kragff ende zult gywvjen ArheyA op hem laten ? ZuU\ dat hy wujZaad zaliveeder hrengen, enJ\ \gy hem gelooven dorjchvloer. Joh. 39. v. 12. als\ \iie vergaderen tot uwen
\u Eggen \
groot
\ook in
is
?
:
de Zeegcningc vanMozes wegens de ftammejo-i
izepbs, zyne Hoornen zijn Hoornen des Eenhoorns , met del \zeive zal hy de volken te zamen jiooten y tot aan de eynde)' Ue'i Lands. Deat. 53. 1;. 17 wat Dier nu den Eenhoorn^ ïeygentlijk gewecft is, houd men voor onbekend (fchooaj imsn dezelve aldus afbeeld) want de Hoornen die men daar j Jbu voor iiytgeeft, bevonden worden vanViffcntezyn:! «f?nu de Schriftuur doofden Ecnhoora den Rcinocerus^; iof Neushoorn vcrftaat , of een ander Dier , als toen be-)^
jkend, zullen wy daar laten j immers dit is zcekcrdatj ide Kragt, en wel meeft Gods Kragt daar door betee-l Iketid word , aFs Ie zien isby JSlum: 23. v. iz,en i^.v, U'< dies ook David invertrouwen torGod xcgd vrees lijk e dingen zult gy ons in Geregtigheid antwoorden , O God onzes heils , O vertrouwen aller Eynde der Aarde ende der verre afgeleegene aan de Zee , die de Bergen vajt zet door zijne Kragt: Omgord zijnde met Magt Vfahn. 6f, mijnen Hoorn verhogen als eenes Eenhoorns n). 6' Gy zult Ffalm. ^i.v. 11. die God neeme ons in zyn Heilige Hoede ! en vervulle , in ons , alie het welbehagen zij?ier Goedig" heid) en het werk des Geloofs met Kragt, z Thejfl i.v. Hoe groot Gods Kragt is , in *t verllaan Van die zyn Wille weederftaan Dat heeft Egiptenland befchreyd
n
Toen God zyn Volk
heeft uytgeleyd.
GODS
heerzame Zinnebeelden.
%y
eODS KRAGT,
God heeft ze uyt Egipten uitgevoerd: Zijne kragttn zijn ah eenes Eenhoorns. Num: 23» V. ii.
Door deEenhoorn toondGods Woord deKragt, En Moogentheid van God veel maaien: Wie al zyn Hulp van God verw^agt. ,
Zal, meer
als overwinnaar,
Praalen;
Hoorn des Heils vryd van Gevaar Meer dan de Hoornen van de Altaan
'^'^Dien
,
OP
.
Leerzame Zinnebeelden.
x$
OP DEN LUYPAARD. E ibeftendigheid der Vlekken des Luypaards brengd ^'W jl) Gods Woord nadrukkelijk over op de onbekeerlijkheid des Zondaars uyt eygener Natuur. Jer. 13. 1;. i?r ook Job in het algemeen den Menfchen aanmerk^ n:jie zal eenReinegeeven uyt een Onreine 1 niet een Cap. 14^ «y. 4. eWip Eliphas j 'vjat is een Menjche dat hy Rem zoude is van eenVrowwe , dat hy Regtveerdig \ s:,ijn ende die gebooren \%oude zijn ? Ziet op zijne heiligen zoude hy yiiet vertrowujen i lende de Hemelen zyn niet Rein in zyiieti Oogen ; hoe veel tè: Imeer is een Man grouivelijk ende fiinkende die het onreg^ \indrinkt als Water ? Job. 15. *u. I4. ende David zeid daat^ \is niemand die goed doe dook niet tot een Vzalm. % }. vA- na-* !demaal nu niemand kan zeggen ik hebbe mijn Her te gezuy* 'verden ik hen Rein 'van myneOvertreedingeFrov. lo.v.(). Ja l van ons zelfs niet bekwaam zijn iet te denken als uyt ons zelA 'uen X Cor, l-i>.f. Hoe veel minder zouden wy ons zelven j Reinigenjdt/iy/^^)' u metZalpeeter ende naamtuveelZeepe^ \ zo is doguiaéOngeregtigheidvöifrmifnaangezigte aangetee*^ gelijk
)è.i^JrJtt?Éi4s,M^^T.?. H.E^ EilE-^^- 7..,i?.?i.- ook iflernférs verborgen voor hem 20 dacwy yers verhcelen zoude konnen , want alle dingen zyn naakt ende geopend voor de Oogen des geeiien metivelken vjyte doen hebben. Heb. 4. 1 3 Zo laat ons dan onzen Regrer om Genade bidden , zeggende zyt my Genadig O God na u-we groote Goedertic renheid : delgd myne Overtreedinge uyt na de grootheid H-
1/.
.
vjcr Barmhertigheden Fjalm. y i
*T Gebreklijk Hert vol Zondenk waads Is ongeneeslijk als 't
Ten
zy het
Bad van
Melaats; Chrifti Bloed,
Herileld en Rcinied het
Gemoed.
GE-
Leerzame Zinnebeelden.
z^
GEBREEKEN,
Zal
ook een
Moorman zijn huydverdndren^ ofte eenen ? Zo zult gy ook kannen Goed doen,
Zuypaard zijn Vlekken
die geleerd zijt K'ujaat te doen. 13. V.
Jer.
De Vlekken
2^.
LuypaardsHuyd, Veranderen niet zo ook de Booze Gebreekcn , vvifchc men nimmer ; uyt in
des
;
Bevlekte Zielen der Godlooze.
Och! mogtcn zy, met Naaman, gaan In Chrifti Bloed
,
als
den Jordaan.
OP
,
f;
Leerzame Zinnebeelden.
30
DP DEN DRAAK.
j
E
Draaken zyn veelerley Zoort en verfcheiden in [ hoedanigbeeden en grote de Schryvers melden van? {zeer vergiftige welke «ig onthouden in Africa of Mooren*^ land in de Woeft ne ; ook meld Gods Woord van Zeedra* ken , daar den Egiptifchen Koning l:'harao by vergeleeken Word Ezech.i^,^, 3. immers het zyn alle Monlters enj ïeer vergiftig : daarom den Zatan door den Draak word? afgebeeld, dewelke zyn raagt aan het Beeft den Antichrift heeft overgégeeven , ende de geheele j^ardevervjonA derde haar agter het Beefi , ende z.y aanbaden den Draak: \ ende zy aanbaden het Beefi» zeggende tvie is dit Beefi ge'\ lykl nvie kan kryg voeren tegen het zelve (^c. Apoc 13.? v. }» alle valfche Leeraars die zig reegen de Leere Chri-| ïli aankanten , zyn nog bezield met den Leugen Geeft t en het Venyn des Draaks: dit is den geduurigen ltryd,| des Draaks en MichaéU Weel dengeene die onder del bende des Antichiift behooren, want haar Vonnis roept j' tien Engel aldus uyt met een graote Stemme indien imandX het Beefi aanblik ende zyn Beeld ende ontfangd het merkteeken aan zyn Voorhoujd» ofte aan zyn Hand, die zal ook drtnken uyt den Wyn dei Toorns Gods , die ongemengd in^ gejchonken is in den Drinkbeeker zijnes Toorns : ende zal gepynigd ^worden met V.er en Sulpher , voor de Hedige Engelen , ende voor het ham , efide de Rook van haare Vyniginge gaat op in alle Eewwigheid , ^c, Apoc, 14. !"pv
\xJ
;
\
j
"^
^
,
V. 9.
Die met d'Archangel trekt te Veld voor geen Draak nog Beeft ontfteld
Is
,
Nadien de Wapenrufting Gods,
Hem
Pal doed ftaan gelyk een Rots.
VAL*
: ,,
Leerzame
Zinnebeelden.
VALSCHE LEERAARS.
33^
'Ende daar luerd krjgin den Heemel: Michaél ende fijne Draak , ende de Draak krygde ook
'Engelen krygde tegen den
ende fijne Engelen
:
ende/} hebben niet vermoogen , nog haar
Tlaat[e is niet meer gevonden in den HeemeL Apoc.
12. V.
7.
By Draaken vol van vierig Gift Mag men de valfche Leeraars tellen ,
Die door den Geeft des Draaks
,
vol
drift
Hun Pooging ter Verleyding ftellcn Wee die aldus den Draak verzel !
In d'Oorlog teegens Michaél.
OP
Leerzame zinnebeelden.
f2. . j
D EN -CRO C O D IL.
OJi
jTTTAnneer den Crocodil fof Caiman) hongerd 2a
W
met eenVrouwelykc ikmme (dewelke in bood is) als dan ireiand op het geluyd dier llemme meend een menfch te hulp te komen , die werd door dit Dier dikzo zyn de Hoeren in 't algemeen te ag* inaals verflonden \
i
fchreyd hy
;
I
!
|
ten, wanneer die zig , inhaarluften, tragten te voeden , tot verderf van het Menfchelijk geÓagt. Salomon bejfchrijfthaar maniere van verlokkingekragtig. ProiJ.-y.en befluytende zegt hy van den dwaazen Jongelink* Zy bc 'nüeegden hem door de veelheyd van haar onderrigt , z,y dreef 'hem door de vleijinge harer Lippen hy ging haar agter na^ geiyk een Os ter Jlagtinge gaat , endegelyk een dvjaas tot de tug' gelyk iiging der boeyen , tot dat depylzijn kever doorsneed ten Vogel zig haaftet na den firik » ende niet <weet dat de Het waren de tranen van Dejzelve tegens zijn Leeven is. lila die Samfon overreeden , en hem in zijn verderf deeden dat zig yder dog hoede voor de laage defer Horten. loofe Bedriegereflen , ^n zig deze kragti^evermaj^J ninge des Apoftels Pault llee3s te, binnen bragte ii)eet gy niet dat unve Lichamen Chrtjti leeden zyn ? T^aiik dan de heden Chrijii nemen , ende makenje leeden eener Hoere ? dat zy verre, of i^eet gy niet dat die een Hoere aanha72gt een Li" chaam met haar ;s} <^c: vlied dt Hoer ery e alle 'Londen die de Menfcbe doedy is buyten het Lichaam: maar die Hoererye |
;
•
:
1
!
, die zondigd tegen zijn eigen Lichaam , ofijjeetgy dat u lieder Lichaam een Tempel is des Heiligen Geefts, die in u is , die gy van God hebt , ende dat ^y uvjes zelfs niet zyt ? I. Cor. 6. v.i^.
hedryft niet
,
Hoe'c fchryen van een Hoer vervoerd. Die als een Caiman Roof beloerd. Bevond eens Samfon tot zijn fcha.
Door
tranen van zijn Dclila.
BE-
,
,
Leerzame zinnebeelden,
31
BEDROG,
Want een Hoer e is een diepe Gragt : en Je een vreemde Vrouvje is een Enge Vut , ook loerd zy als een Roover : ende zy vermeenigvuldigdde Trowujlooze onder de Menjchen, Prov. 23; i\ 17.
Den
Crocodil belaagd zijn Prooy
Als door ccn Vrouwen ftem in Tranen Zo meede trage een Ligte-kooy Den Weg voor haren Roof te banen; Terwijl een Hoere Vleid en Huild, HaarHerc vol Lift en Laagen fchuüd ^ ,
C
:
OP
Leerzame
34
Zinnebeelden^
OP DEN TYGER. Tijgers beelden de Ouden af voor den Waagen van Bachus , om den Aard der Dronkaards uyt te drukken Salomon bcfchri jh den Aard jderDronkenfchapkragtig als hy vragende zegt h) ix)ien is Weelby ivien och Armen"^ hy isjien Kyvagien^hy luien Gek/ag? by luien Wonde zonder Oor zaak e ? by njjien Roodheid der Oo-
E
En koppel woedende
:
\
*
? by d€7t geenen die by den Wyn vertoeven : by dengeeuen die koomen omgemengden Drank te zoeken,<^c. Prov.ll. V» 29. dit heeft (onder andre ) Alexander de Groote te regte waar bevonden, wanneer hy in zijn Dronkenfchap, op het aanraaden van zijn Hoere , Thais , ( mede door den Wijn verhit) de Stad Perfepolis , het Hotder Perfiaanfe Monarchie, Baldadig in den Brand ftak. En daar na (weder Dronken zijndejClytus , zijn Voedfters Zoon, met eigen Hand vermoordende, 't geene hyNugteren zijnde te laat befchreide. Dies onzen Zaligmaker ons waarlchouwd , vjagt u zelven dat wwe Herten niet fee-
gen
j
,
tyd bejviaard ijjorden nietBraffpryen^ en^e Dronkev ïfchap. Luc. 21. 1;. 3 4. als ook Paulus, ^W^ vjordniet Dron'ih^n in Wyn, nnaar tft Overdaad is. Eph. 5. het geene een yder wel behoord in agt te neemen , want God ook dit daar over uy troept, Weel den geenen die haar vroeg ';9iiger
Wee
opmaakende in den Morgenfiond , fierken Drank
?ia jagen, ende vertoeven tot in de Scheemeringe tot dat de Wyn haar By alle Lichamelijke heeft verhittet. E/a: 5. v, ii. kwellinge en ongemakken , die de Overdaad in deti Drank veroorzaakt, komt nog het Swaarfte , endivaa/d : nog Hoereerders c^yc. nog Dronkaards ^c, zullen het Conjngryke Gods be- Erven, iCor.ó.v. 10,
Ttiet
Dat Alexander Perfepolis
Aan
:
ftelde in
vlam
en voorts benam
om zijn Praats by door Drank in Overmaat.
Clytus*r Leevcn,
Kwam
DRON-
,;
,
Leerzame Zinnebeelden.
35
DRONKENSCHAP.
C^.J'.
De Wyn éil
icie
is
daar
een Spotter
i?t
,
de perken
Dinaald zal
niet
Wys
Prov: 20. V»
De Heyd'nen ^iGelijk
Drank
is
Woelagtig:
zijn,
I.
Tyger Beeft, een Ros voor Bachiis Waagen
Waar
plaatften't
door haar toeleg
is
geweeft
Den Aard der Dronkaards voor te dragen. Want overmaat in Bier öf Wijn, Doed mecnie Wocft als Tygcrs zijn. ^
C
X
OP
,
:
leerzame Zinnebeelden.
3$
B
WOUD EZEL. Y den ongetemden Woud Ezel kan men bekwam lijk df n Aard^gezinden Menlch vergelijken want OP DEN
,
:
(by job/de Woefthcid des Woud Ezels bejchnjfd %jie heeft den Woud Ezel vry heenen gezonden ? ende iDie heeft de handen des ivilden Ezels geloji : die ik de Wildernijfe tot zijn Huys hefleld hebbe , ende het ZiU tige tot zijne Wooninge , hy belagt het Gewoel der Stad , het meenigerlei Getier des Dryvers hoord hy niet : dat hy op fpeurd up de Bergen is ztjn weide : ende hy zoekt al* getijk
God
ièiiei
Groenfel na.
Job. 39.
'v.
8.
Zo
befchrijfc
ook Da-
DeGodlooze roemd over den Wenfch fijner Ztele , hy zeegend den Gierigaard, hy Lafterd den Heere. De Godlonze gelyk hy zynen Neuze omhoog fteekty Ondtrzoekt niet 5 alle zijne Gedagten zijr/, dat ter geen God il (irc P/alm, lo. v. 3. deeze zyo als Woud Ezels op der Aarde, die zig niet bemoeyen , als zigin haar Lusten te voldoen: de zulke zoude om het Moes der Weereldfe Vermaaken (met Ezauj het Heemcis EerftgeboortenRegt wel verkoopen, daarmen behoord na hec Eeuwige uy t te zien , ed bet Lam te volgen waar het ook gaat
v.id
den Gndloozen,
,
denTyd uytkoope?:de devjylede Dagen Boos Ephe.f^.v. 16. dog Paulikiagte grijpt jheedendaags,
j^pof: zijjr
I4.f
'
4.
veel ftand , vee Ie IVaf/delen anders , i'an degezegd hebbe , ende nu ook weenende dikmaal u ivelke ik fVelker zeg9ie , datze Vyanden des Kruyce Chrifii zijn,
maar
Einde
al te
is
het verderf, welker
God
is
de Buik
,
ende wel-
ker Heerlijkheid is rn haarefchande , dewelke Aardje din» gen bedenken. Maar onzen wandel is in de Heemelen. Waar mt wy ook den Zaligmaaker verwagtea , namelijk den Ueere Jezum Chrijium. Vhii. 3. 1;. 18. Den Rouwen Ezau, zoet op Jagt,
Zijn Eerftgeboorte Regt veragt Zoo zijnder meer , Helaas die d'Aard l
Meer
aeien dan den
Heemel waard.
AARDS.
:
Leerzame Zinnebeelden.
AARDS. GEZIND
T^ucheld ook den
Woud Ezel
37 E.
hy het jonge Gras
?
Loeld
de Oj[e hy zyn Voeder"^
Job, 6. V.
5.
By 'c joüg Gras Rucheld de Ezel niet. Nog de Oile Loeid niet by zijn Voeder Den Rijken (als men veehijds ziet) Denkt zelden
om
den Menrchen- Hoeder, Aards vind al zijn VVe^lch, Die Dac*s een Woud Ezel van een Mcnfch. in het
C
5
OP
,
,
Leerzame Zinnebeelden.
3?
OP DEN KAMEEL.
zig Geduldig Laftdragende Dier den Kameel HEc op zijn knien wanneer hei gelaaden word en kan ook ,
legt
,
een fwaaren Laft verre en lang dragen : waar door het Gedold , onder het geene God den Menfch oplegd , bekwa-| meliik verftaan word. Nadeniaal nu de Menjche tot Moeite gehoor en is , gelijk haar de fpranke der vierige kooien ver'^, heffen tot v/iege77, Joh.fi.v.j, Zoo behoord dezelve, voor[ eerli, Geduldeliiktedraagen, alle Laft en Swarigheid die, 2i)n Beioep, Ampt, of Waardigheid meede brengd. Teni andre,ille Scheldinge en Laller met een bezadigd Gemoed' verdraagen , naar het Exempel Chnfti die a/s hy gefcholden' *wierdniet iveeder fchold,en ais hy Leed niet dreigde maar gaf betover aan dien die Regtveerdelijk oordeeld. i Vet. 2. i'. 3 j»! ,
Lijd ende Mijd;
Lijd allerley
Smaad
Houd in uw Gedagten, Dees Woorden altijd, En wiidzebetragten.
De Haat
in
uw
En Mild
u van
Zo
Leefd gy
bluft
Kwaad,
geruft.
Dit is nu voor zo verre het Aardfe of Tijdelijke belangd,' maar het voornaamfte daar het oefFenen van Geduld , mee een heilige Onderwerpinge, plaats moet hebben, is ontrent de Bezoekinge Gods, op dat de Beproevinge wwes Geloofs, die 'veelk; (lelijker is dan des Gouds V
re
,
*v.
7.
hy u Verhooge tot zijnder Tijd, I Tet. 5'. v. 6. Zyt geduldig in de Verdruk kinge Rom. i i.i;. 12. Zal/g is de Man die verzoe^ kinge Verdraagd > 'v:ant als hy zal Beproefd geijoeefi zyn^ zal hy de Kroojie des Leevens ontfafigen. Jac: l.v, ii.
Hoe dat Geduld in Lijdzaamheid Haar Hoop op vafte Gronden Leid Betoonde job, dies hem de Heer, Gaf dubbeld
al 't
Vcrlooinc weer,
GE.
,
:
Leerzame Zinnebeelden.
39
GEDULD.
D/> ztjnCruyce met op hem neemt ^ ende mj km volgd^ is
mijns niet iveerdig.
Math.
Gclyk
lo. i\
38.
Kcemel Diers, en Lafl te draagen kan Geduld, vol yver Viers, den.'^Rug eens
Gewoon werd Pak So '
Den Menfch Gelukkig
Draagd
,
!
in
Druk
,
ook Onderfchraagcn.
die in teegcnfpoed
willig
't
geen
C 4
liy
dragen moer.
OP
,
,
Leerzame Zinnebeelden,
40
OP HET HART. "D Y het voor-vlugtig Hart , *t geene vermoeid zijnde -iJLavenis voor zijn Dorftzoekc. word het Verlangen regt afgebeeld j en Gods woord brengd het Zinnebeeldig zeer zoet over , ftellende de I^orfiige na de Geregtigheid Math, 5 .V. 6, Schreeuwende tot God ah een Hart na de Wa^ terftroomen. Pfalm 42.1;. 2. voor al heeft dit zijn waare Gelijkheid , als den Menfch een regt Bezeffen heeft van de barre Naarheid der Woeftyne dezer Weereld, daar dog geen waar Voedzel nog Lavenis voor een geheiligde Ziele is daarom die zulks bevinden , mogen te regte (met Davidj de volgende teedere zugtinge uytboezemen , O God! den Dageraad, myne Ziele gy zjt mynGod ^ ikzoeke u dorflet na u , myn Vleejch verla?2gd nau ^ in een Land dorre ende Mat zovderlVaater, Pf.óyv. 2. Hoe Liefyk zyn uwe Wooningen o Heere der Heirfchaaren ! myn Ziele is Begeerig ende hejwykt ook van verlangen , na de Vo9rhooven des Heer en : mijn Herte » ende mijn Vleefch roepen uyt tot den Leevendigen God. Zelfs vtnt de MuJJche een Huis , ende de Swaluwe een Neft voor haar , daarze haar e Jongs ken legt , hy uwe Alt aar en , der Heirfchaaren , myn Coning ende mijn God. Welgelukzalig zyii ze die in uw Huis woonen : zy Pryzen u gefiadelyk. Sela ! Pj. 84. Ja Weigelukzalig! die in de Eeuwige Tabernacie woonen zal. fVant ook in deezen zugten wy , verla7?gende met onze WüOj/peede , d.e uyt den Heemel is over kleed te worden,
•
:
i
;
!
i
I
,•
j
m
;
\
,:
HEERE
,
zCor.
^.
V. z.
Wie regr Vcrlangft, met Na *t Vogt dat Betl'hems Diens Zielen Dorft
Door Drank
David heefc. Bornput geeft
geleft zal
zyn
uyt Betrhcms Heil Fontyn.
VER.
: ,,,
Leerzame Tinneheelden.
VERLANGEN.
CJC Gelyk ee7t Hard fchreewvjd na de Waterfiroomen: fchreewüjd myne Ziele tot U, o God*
Pfalm. 42.
«u.
aJz,$
2.
Soo als een Dorftig Hart vermoeid, Sneld na Fontyne en water ftroomen Is 't dat een bange Ziel zig fpocid
Om
tor dien Hiel Fontyn te koomen Geopend voor 't regt Davids Zaad 't Geen zig alleen op God verlaat.
C
5
OP
Leerzame
42r
Zinnebeelden,
OP DEN WOLF.
D
Er Wolven Roofzugt word niet,dan door het Vleefch
en Bloed der cinnoolle Schapen, verzadigd Zo lege het den Gierigaard daar ook op toe , om den onnoofle :
te verflinden.
Voor welke Hoofdzonde Salomon zyn
zeer opmerkelijk waarfchouwd by den Aanvank zyner Heilzame Spreuken, zeggende mijn Zoone indien de Zondaars u aanlokken vervjilligd niet : indien zy zeggeny\
Zoone
gaat met
onSy laat
om 'Loeren
op Bloed, (^c,
alle koftelyk
onze Huizen zullen ivy met Roof ^vullen ^c, hejluitende zegt hy v. 1^, zo zyn de Vaden. étns ygelyk die Gierigheid pleegd. Frov. I. v. lo. deeze fnoode zonde de Gierigheid noemd Paulus zelfs Afgodery Col, 3. v. 5. hier doorheeft ook Saul het gebod Gods niet in agt genoomen , wegens het verdelgen dei? Amalekiten , maar heeft zig met den Roof zoeken tei verryken , daarom hem Samuel beftraffende vraagd iu^
Goed
zullen ivy vinden
hoogden (ichuuwen
,
die als
kooye chripi beloeren,
Wolven
Joan
in Schaapskleederen de
neemen op
lo. en wel agt
het fchijnheilig bedrog , daar den Apoftel voor waarfchouwd i nuant dit 'weet ik dat na mijn vertrek z''^aa' te Wolven tot u zullen inkoomen , die ds Kudde niet zul' lenfpaaren-y daarom Waakt, Ador, 20. v, 29. Vliegd Saul greetig tot den Roof,
Hv toond daar door zijn Ongeloof, Dog erger daar 't fchynheilig Kleed D' onnoofle Weeuw ea Wees op Eet.
*"
,
ROOF.
;
Leerzame Zinnebeelden,
45
ROOFZUGT.
Wap u van de valfche Vropheeten dewelke in Schaarskkederen tot u komen , maar van binnen z.)nze gry^ende Wolven.
Math»
De
Roofzugt
is
7. V, 15.
der
Wolven Aard,
Om den Onnoofle te Vcrflinden O Mcnfch uw gangen dog bewaard :
!
Laat u ook op dit fpoor niet vinden. Een Vrek en Pharifeifch Geflagt, Verbergdeen Wolfin 't Schaapen- vagt.
.
OP
,
Leerzame
44
.
Zinnebeelden»
OP DEN VOS. Oor den Vos word gemeenlyk de Lift afgebeeld een -pl A^^Paad, die in de gemeenen omgang geen pli^ais behoor-" "de te hebben , en welke in den Geeftelyken Wandel onnut :
^s: maar de Verdorvendheid, fchat de Lift nu een Üeftening yan hetVerftand,dat heedendaagsby vecle voor eenDeugd :
gaf, ziet 'waarlijk een Izraélijtin 'welkegeen bedrog 'ts.Joan,
l.v. 1 8. maar wel het geene by aan Hei odes deed feggen. Gaat heenenfegget dien Vos, Luc. 1 5. 1;. 32. dezelve zyn als
af zetfels wandeLiftige Slang, G^n, 3 . deLift fchri j ft den Pre;dikertoeaIseenvrugt van onzen Akker der verbafterdc f-Natuur, dit hebbe ik gevonden dat God den Menjche Regt gemaakt heeft^ ntaar zy hebben veele Vonden gezogt. Ede, 7. T>* 29. daarom 'zégd David, fy overdenken den Gantfc hen dag Liften Pfalm. 38. 1;. I j. Maar die door den Gecit der oprcgtigheid bewerkt woid,en tragt.inEenvoudigheid zyiies Herte voor God te Wandalen , zonder zyn Naaften te verftnkken ofte te kort te doen , bevinden de waarheid deezer Spreuke,ef» Bedrieger zal zijn Jagtvank niet braa* den: maar het koflelï]k goed des Menjcken is desvhjtigen^ in het Pad der Geregtigheid is het Leeven. Prov, 1 2 i^. 2 7 ,
I
.
De Ons f^;
Lift, aller
door Leugen, heeft verleyd
Moeder i
Zig Loos bedrog Eer het van
God
dies verfpreyd
in yders
Hert
gezuyverd werd.
LIST
;
Leerzame
Zinnebeelden.
45
LIST.
iJet Brood Jei Leugens is den Menfche zeet na zalzyn Mondvolfandfieenkens 'worden.
:
maat daar
Prov. 10. V, 17,
Dc fchrandre Vos verbeeld de Lift, Een Ddad gevaarlyk te gebruyken Want vaak die zig hier in vergift Moet onder Smaad of Straffe duyken ; ,
,
,
Alleenig d*Oorlog wil het wel,
Den Leeuws-huyd
,
en het Voilèn* Vel.
OP
,
Leerzame Zinnebeelden.
éfi
OP DEN HOND.
ONder alle
Dieren is de Hond het allergetrouwfte: Mceftcr by alle voorval, naziin vermoogen byftaat en zelden verlaat , waar door hy dezelve veeltijds yan gevaai ofongenuk bevi i|d , daar veel Exemhetgeen een vourbceld den Menlche ipelen van ziin ftrekt, om zi)n Vrie d en Naaften by ic Itaan in Nood en Swaarigheid , want een Vriend heeft trailer tijd Lief: ende een Broeder luord in de benawwdheid gehooren Prov, 17* V 17. dog oie zodanige Vrienden aantreft houw de;zeivc wel in Waarde, na dcieflé van Salomon een Man die Vrienden heeft , heeft zig ynende/ijk te houden : -want daar is een Létefhebber die meer aankleefd dan een Broeder, Prov. 1 8. ?yi 14. Zodanig een Vriend haddeDavid aan Jönathan, welkers getrouwlïgheid onweergadelijk was op wien , voor David , deze (preuke bevindelijk waaragtig was, Oïfe^nde JReukinèrk verblijd het Hert e : alzo is de %oetigheid van ymands 'vnend van iveegen den Raad der Ziele Prov, 27. v. 9. wijders zegt onzen Heiland niewand heeft meerder Liefde als deeze^ dat )ma?id zijn Lèeve zette voor zijne y'rie?iden. 'Joan. l^.v. ï^. en dit heeft gedaan de Amen , de trowvje en njüaaragtige Getuyge het bc gin der Scheppi'/ge Gods Apoc. 3. v. 14. aan wienwy wederom getrouwigheid verfchuldigdzijn derbaUebeware een yder het Pand hf m toevertrouwd na behooren , op dat de Heeie namaals hem zeggen mag, gy goedeen alsdiezijrt
,
:
,
j
getrowuje Dienflknegt ovef 'weimg "zijt gy getrouiugeweefiy over veele^zal ik u zetten : gaat in de Vreugde wwes Het'
ren Math.
z^
Waar
'v.
21.
vond men ooit getrouwer Als David hrid aan Jonathan ?
Man
Zo vindm'cr in dees Eeuw niet veel s Men agt zoo*n Vriend vry een Juweel.
GE-
:
.
Leerzame Zinnebeelden.
,
*r
GETROUWIGHEID.
Zyt Getrowvj tot den Doad , ende ikfal u geeven de KroOtie des Leevens,
Apoc.
2.
V.
10.
Den trouwen Huysbewaarder Hond Die fchier is *s Menfchen mcede* makker Vertoond Getrouwheid in den Grond Als zynde in allen Onraad wakker Dit leerd de Menfchen, ia den Nood Getrouw te zyn tot in den Doodi
OP
Leerzame Zinnebeelden.
4$
OP DEN HAAS. om zag Vreezagtigeo Haas BYdoor hy den loop verhinderd van de
waar hy 70ude niet ligt gevangen worden : Zo gaat het ook met onsMenfchen, dewelke, door de y dele Vreeze van het Tijdelijke ie verliezen , vertragen in de goede Loop die wy loopen moeten. En in plaatze dat wy met ernft niet
aldien
fnelheid
zijn
,
,
foude tragten te ontvlieden het verderf dat in de ffeereld 2 Pet. i i;. 4. Zo laaten wy ons is door de Begeerlijkheid, metdegulde Appelen der WeereKlfe Goederen en vermaaken op houden ^ als Ovidtus Jchrijft , van den fnel hopende Attalanta, devjelke omftrijd teegejis Hipumenes ioopende' telkens de Gulde Appelen^ die hy agteruytvjierp, opraapte , vjaanende nog tijds gerioeg overig te hebhen , *ü^aar door zy eindelijk te kortfchoot , en overvjonnen vjierd, Jkleta: Lih, 10, daar wy behoorden met Paulus/^i/^r^fften dat agter ons is , en ons uyt te ^rekken tot het geene Prijs der Roepivge die van. 'Voor ons is , om te jagen na den hoc ligt keerd zig 'hoven is. Phii 3. v. 14. maar ach gaat bedroefd weg met den ]oï\' en om , Men^ch den feWng ó\c veele Goederen had. Matb. lo.v.ii. daarom Gedenkt Chrirtus deeze Leeringe en Vermaaning doed. aan het Wijf Lots. Zo vjie zijn Leeven zal zoeken te behouden , die zal */ verliezen , ende zo ivie het zelve zal verliezen . die zal het in V Leeven behouden. Luc. i 7. V, 31. Niemand die zijn Hand aan de Ploeg flaat y ende %iet na. het geene agter is y is bekviaamtothetConitigri}" Xe Gods, Luc. 9. V. 61, .
I
Onzalig Lot! der Vrouw van Loth, Die de ydele Vrees het Leeven knot; En ftrekt een Baak, op darmen niet, Aan God wantrouwende , omme ziet,
YDE-
,
Leerzame Zinnebeelden,
49
YDELE VREES.
maar Goe4doed geen Nut ten Baage der verhokendheid : Dood* de van reddet de Geregtigheid li.
Tr(rv:
i?.
4*
baat de fnelheid aan den Haas ? Wiens V rees , door om zien , hem laat vangen: Zo is den Menfch die 't Hert aan't Aas
Wat
,
Van Weerelds fchvn-goedftccds laat hangen. Die met Lots Wyf naar Sodom ziet Het Heemels Zoar
niet geniet.
D
OP
o
:
Leerzame zinnebeelden.
5
OP HET PAARD. zegdj byjob, Paard gy GOd kond met Donder hekkeden het
zult
*htroeren is
,
gf ztjnen hals als eenen Sprinkhaan
?
flerktegeeven^ ? zultgy het
de Pragt va?J zijn Gelnttyf
Het graafd in den Grond , ende het is
een Verjchrikkinge,
ende trekt uyt de Geharnafte tegemoc' ixsord niet ontfield, ende keerd niet iveeder van ^vjegen het Siueerd. Tegen hem Eoteld ^^den Pylkooker ; het Vlammigyzer der Spiejfe , ende der Lance : met Schuddinge ende Beroer inge Jlokt het de Aarde op^ ende geloofd niet dat het is ^t geluydder Bazuyne. In */ volle geklank der Bazuyne zegt het Heaha : ende riekt den Krijg van verren , den Donder der Vorflen ende '/ gejujfg , Cap.^^.v.zt, alle deeze kragten zoude onnut zijn, by aldien het niet door Toom en Spöoren , gebreideld en geregeerd wierd , dan zoude het ( Letterlijk) waar bevonden worden , het Paard feyld ter overivinninge ende bevrijd niet door zijn grooie (lerkheid P/alm. 33.^.17. Zo gaat het ook met des Menfchen Geeft , 200 dezelve niet door Tugt 'Vrolijk in zijne te.
Het
kragt
belagt
:
devreeze, ende
gebreideld en door Reeden beftierd word: gelijk de Ervaarentheid ons maar al te droevige blijken daar van geeft , in veeleWoefte, Wulpze, en ongebonden Menfchen. In teegendeel als de kriele Luften getemd en de hollende Harsfogten gebreideld zijn, en dat deesZaligfpreeking Kragt heeft PVelgelukzalig is de Man , o Heere ^ die;: gy Tugtigd: ende die gy leer d uyt wwelFet. Pjalm. 94^. 1;. 12. dan zegd God van dezelve ?nijne Vriendifine ik gelyke u hy de Paarden in den
Waagen van Pharao, Cant. I^^
9.
MannalTe heeft God dank gezegt,
lugt hem bragt te regc Tugt , de jeugd
Dat
zijne
Den
Breidel van de
Leidter Godzaligheid en Deut^d.
TUGT
,
leerdame Zinnebeelden,
T U G
,
;
fi
T.
CJC.j^'
Grypt de Tugt aan^ en laat niet af: hei^aardze; vjant zy is wvj Leeven. Prov. 4. V, 13.
De kragt van 't Arbeidzame Paard Zo Toom en Spooren't niet Regeercn, fchaa dan nut den Menfche baard Zo ook de Jeugd, haar Geeft, in 't Lecren, Uy t eigen Aard geen voordeel flrekt Iv^eer
Zo Reen
,
door Tugt, geen Teugel
D ,..^s\^
2
trekt.
OP
:
Leerzame zinnebeelden.
52
OP DEN EZEL. Overmits den Ezel dommelings voor ztg heenen loopr, en onbequaam tot Leeringe
gantsonvernaftigis, zo
,
word de Domheid daar door afgebeeld , dewijl het onverftand ook Dommcling heenen driell, zonder lot regte kenWat vindmen onder de Mennis van zaaken te komen. fchen ook meenigte van die Steilooren ! die , fchoon lannogtans Botterikken van ^e ter Studie geweeft zijnde Natuure blijven, en het oude Spreekwoord bewaarfaeeden, .
\
\
Al Hy
men de Ezel na VarySy keerd nogtans al eeven iQys,
z.end
Al fchoon de zulke door overmaat van Geld, veeltijds ampten of Bedieningen geraaken , en om het Kleed of Staatge-eerd worden > bevind men nogtans,dat, wanneer als haar t'eeniger Tyd eens een van buy ten geleerde Reeden ontfchiet , men zreggeii mag. Heft de Beenen 'pan den Kreupelen op. Alzo is e ene Spïteuh in den Mond der zotten. Prov. z6. v,j, want als haarde fchoolleeringe buyten gebruyk raaken , en het óp verftandig Reedeneeren aankomt, dan ontdekt zig haar natuurlijken inborfl:. Gemeenlijk ziet men ook dat die ^ccncn'wdkt (nadeFerzteringe van Ovldius) met Midas Wel zoude wenfchen dat al wat zy aanraakte Goud wierd,dat zy ook (als hy) dwaaslyk oordeelen dat hetBoerfe üex van Pan het verheeven Gezang van Apolïo overtreft, dog wat wonder af fiict
tot Eer
!
tnet een Stamper in het middeii gy den Dwaas in een Mortier , rvan bet geftooten Graan» zyne Dwaasheiden zoude van hem niet wyken. Prov, 27. v.iz.
Uw Domheids
oordeel
,
Midas
,
ftrekt
Dat gy met fchaamte uw Hoofd bedekt Wie Welluft en het Goud bemind.
Met
u
,
ook Ezels ooren wind.
DOM.
,
Leerzame
Zinnebeelden.
5':>
DOMHEID.
CJC.^. Gelijk hy die een Eedelgejieertte in een Slinger hind; al*
zo
is
hj
j
die
den Zot eer e geeft. Prol-:
i6.
V. 8.
Vercicrd en Lcerd een Ezel vry, Hy zal een dommen Steil-oor bly ven
:
Zo mcenig ook zet alles by Hun Aard kan men niet ligt verdry ven. Hoe veele! Paden 's Tabbaarts Praal, ,
Als de Ezels een vergulde Zaal.
Ds
OP
.
;
Leerzame Zinnebeelden.
54
op DEN
OS,
door den Os verbeeld word DAc de Arbeidzaamheid veele Landen, oneigentlyk, alzo dezelve is
in
niet
onder het Jok voor den Ploeg zeer Werkzaam gebruykc worden waar op Gods woord fpeeld , ziende op het Loon der Arbeiders in het Woord en in de Leere , 'vjant de ,
:
Schrift z.egd
,
eenen dorfchenden OJJe zult gy niet
MuyU
banden , ende den Arbeider is z,ynen Loon ii^eerdig 1 7im. ƒ Jn 't v. i8. nademaal het nu ook van God gezegd is. fiveet wvjes aanfchyns zult gyu Broodeeten Gen. 3. i;.lf. Zo betaamd het datyder, in zyn Beroep, alle Neerftigheid toebrcnge.om regtmaatig zyn Brood te winnen , het welke God ook beloonenzal met het Brood desbefcheiden deels. Die z.yn Land howwdzal met Brood verzadigd liiorden : maar die ydele Menfchen volgd zal met Armoe~ de verzadigd liJOYden, Prov. zS.i;. 19. om den Winter zal dg luuyaard niet Vloegen : daarom zal hy Beedelen in den Oogfi , maar daar zal niet zyn Prov, 10. 1;. 4. de Ziele des Arbeidzame Arbeid voor hem zelven, laant zyn Mond buygd zig voor hem, Prov, i6. v. iS. in alle fmertelyken Arbeidsis overfchot : Prov, 14. 23. te weten in Regtmaatigheid met Vergenoeginge , want die met een bedrieg'L'.
Hand luerkt ivord Arm maar de Pland des vlymaakt 'Rijk, Prov, lo. v. 4. dog men moet Hert en Zin zo niet zetten op het gewin, of men moetdeLef-
lyken
:
,
tigen
fe onzes Zaligmaakerswel indagtig zyn. IVerkt jiiet ovt de Spyze die vergaat maar om de Spyze die daar blijft tot ra het Eeuvjig Leeven, Joan, 6. 1;. 27.
Gaat Eliza! den Ploeg
verlaat.
En
volg Elias na in Ihat God vorderd u tot een Propheet
Uw
Arbeid in zyn
Bouw
befteed.
AR-
,
:
Leerzame zinnebeelden.
55"
ARBEIDZAAMHEID.
'-'-'^^
,^
Ah
*er gee7ie 0[fe?i
door de kragt
zijn
Zo
,
van den Os ,
is
is
de Kribbe
"Reiti
:
maar
der ifikomjlen veeL
Prov. 14. T. 4.
Arbeidzaamheid en groot Geduld Verbeeld werd door der OfTen Iceden Lcerd hier o xMenfch hoe dat gy zult Met Vlyt, in Hoop, uw Tijd befteeden. En aan de Kribb' Gods-Raad, zo wend, Datgc als den Os uw Heere kend. OP D 4 !
,
,
.,
Leerzame zinnebeelden,
j6
OP DE KOE.
BYweder omftoot: de
'
Koe
met een
,
een Land
,
die veel
Melk
geeft
,
maar met de Pooien > dog
men een winnend Menfch. Wanneer men
vergelijkt
verkwiftend Stad , of Huysgefin aanmerkt
eens
een Lichaam zo is het Geld 3 aantemerken als het Bloed-, wanneer het zelve wel omloopt, zo is het h\chA2im(Huysgezi7i)viQ\ gefield , maar als het bloed (Geld) opgehouden word in zyn vloeijinge door het Hene (hgeertejzo veikwynd het Lichaam (Huysgezm)en word Log, Luy en DofT: ofte wanneer het door booze Sweeren of Fiftulle (Ferk'vjjfimgeen Overdaad) die fteedsvan Bloed en Etter (Gelden Mi^ als
, gekweld word , dan neemd het Dapp«r af; maar tot beyde ueeze kwaaien i$ behoorlijken Raad voor, door koppen (Miltdaadigheia) zal de Koortze (Gierigheid)
delen) looperi
verzagt, en door lydige laatinge (Meededooge7idheid) ó&
Sweere ( VerkiMiftinge) geneezen en verbeeterd worden, Wenfchelyk waare het dat yder tragte deeze Etterbuylen (onzer verdorven Natuure) die7Üep uytgedrukt nogverhon" den zyn , noggeene der zelve met Olie verzagt et is. Jeja, i
met Olie der Barmhertigheid omtrent den Armen voor te komen en te genezen. Veele Spilpenninge inogen,met den verloorenZoon,overdadiglyk leeven, dog zullen alie zulke genadige Vaders niet aantreffen, o dat den Menfch leerde! om nu niet meer na de Begeer lijkhee» den der Menfcben , maar na de i^ille Gods , de T)d die overig is in het Vleejch , te Leeven. Want het isonsge^ Tioegy dat vjy den voorgaandenTijd des Leevens , derHey 'V.C,
denen
volbragt hebhen-^ende geivandeld hebben in OnBegeerlijkheeden^ BraJJerye ^ Drivkerye^^c, , ivelke zullen Reekenfchap geeven^ den geenev, die bereid aat vjille
tugtigheeden
em 'te Oordeelen de Leevende endc de Dooden.
ft I Pet , j^.v, 4^
Verkwifter, haal vry *t Zeil in top, Vaart, Ryd, en geef het Werk defchop, Tuyfcht, Hoerd, als den verlooren Zoon,
Maar] wagt ook d*Armoe tot uw Loon,
VER-
'
, ;
!
,
Leerzame Zinnebeelden.
57
VERKWISTING.
Ook Viezig Slap aanfleïd in zijn Werk ^ die der vaneen doorbrenger. Prov: 18.
"j,
is
een Broe-
9.
Wat Nut ?
al geeft de Koe veel Melk Wanneer hy ze omftoot met 2yn Pooten: Zo zyn der meenigte dewelk Hun Winft als met de Voeten ftooten Dat zulke 't voorbeeld van de Koe Zig Pafte tot verbeet'ring toe ,
D
s
OP
,.
*
8
^
:!
Leerzame zinnebeelden
OP HET KALF.
wulpfeKalf, het s;eene dom m ding veel buytenfpoprigc Sprongen doed , is een regte Afbeelding van de Jongheid, die door de Verdorvendheid der Natuure, en door ener varendheid, veele onbedagtebuycen Sprongen doed daarom dezelve , door Tugt moet gebreideld worden, want de Dvjaasheid is in het Hert e desjon^ jen gebonden : de Roede der Tugt zalze verre van hem iveg doen Prov. zi.v. ij. daarom moeten de Ouders welagt geevenom de Jeugd, door Tugt, wel teRegeeren , die zjne Roede in houd,Haat zyn Zoon: Maar die hem Liefheeft zoekt hem vroeg met Tugtig'mg, Prov. 13 v, 14, Leerd den Jonge de eerfte Beginzelen na den Ey/ch zjines IVegs , als hy ook Oud zal geworden zyn , zal hy daar van niet afnuyken Prov, xi. v. 6. als de Pligt derOuders na Vcrmoogen al is waar genoonaen , bevind dog yder , als hy toe Jaaren gekoomen is , dai hy , met David , reeden heeft te Bidden , gedenkt niet ! der zonden myner Jongheid
HEt
,
:
Pfalm, 25. 1;. 7. öl wat word dat gulde Kalfde Jong^ hcid , van veele niet als aangebeeden ! wat word niet op der zelver Frisheid en Kragicn geroemd , Verhoovaar^ digden Vertrouwd maargy ,oChriftelyke Jeugd neemt deze Waarfchouwinge des wyzen Salomon inagc, verblijdu y o Jongeling ! in wwer Jeugd , ende laat wuj Herte l
!
Vermaaken in de Daagen uwer Jongelingfchap , ende wan-r deld i^ ^e weegen uwer Herten , ende in de aanfchouwinge uvjer Oogen : maar weetet , dat God om alle deeze dingen ) « zal doen koomen voor het Gerigte. Zo doed dan fi
de Toornigheid wyken van uw Herte , eiide doed het kwaade weg van uwen Fleefche , want de Jeugd , en Je ds Jong^ heid is Tdelheid, Ecl. 1 1. 1;. 9. Hoe dartel l danlle 't Joodendom , , *t Gulde Kalf, rond om Al zo Afgodifch ecrd veel Jeugd Haar longhcid ook, o ydele Vreugd
Met Reyen ^
*
JO
NG
:
!
leerzame Zinnebeelden,
59
JONGHEID.
c:h:.-'.
als
IVaarmeede zal den Jongeling zyn Pad zuyver houdend hy dat houd na ww Hoord. Pfa/m. 119. V, 9.
Hoe Vaak
ligt
raakt
't
Kalf, (dat Nugtre vagt)
de Sloot door dat veel Jongtiians
kromme Sprongen ó onbedagr, Die Wulpzen gang niet meede gongen Hoe menig raakt dus aan fcheeps boord: Of in zyn Kal ver Liefde fmoord. !
in
,
,
!
OP
,
Leerzame Zinnebeelden.
6o
OP HET SCHAAP. Doorgaans worden de Uytverkoorne
by Schapen vergclceken , in de Schriftuur : overmits het een der onnoozelfte Dieren is , in het welke gants geen Lift nog
Wreedheid word gevonden
5
daarom ook onzen Hei-
land Jezus Ghriftus daar na genoemd word, ziet het Lam Gods y dat de Zonde der Weereldijjeg neemt Joan^i.
dewelke ook zyn uytverkoorenc als Schaapen want hy is gekoomen tot de verloor eve Schaapen des Huys Ifraëls Math. lo. v. 6. als meede tot de Heidenen om dezelve tot een te vergaaderen, ik hebhenog andere Schaden die 'van deeze Stal niet zyn : deeze moet ik ook toebrengen ende zy zullen myne Stemme hoóren > ende het zalyjorden een Kudde , ende een Herder Joan^ i o* *y. 16. Chriftus is die goeden Herder, die 'wanneer hy zyne Schaapen uytgedreeven heeft , zo gaat hy voor haar heenen , ende de Schapen volgen hem , overmits zy zyne Stemme kennen Joan. lo. v, 4. wie is nu die zyne ftemme hoord ? dan dieze betragt. Lee^rd van my dat ik zagtmoedig hen en Needrig van Herten Math. 11. t. 19. die agter my ivil komen , die verloocbene hem zelve y en Tteeme zyn Kruys op ^ en volge my. Mare. 8. v. 34. die deze ftemme hoord ende opvolgd die kan zeggen de Heere is myn Herder my en zal niets ontbreeken, (irc, TJalm. 23, iDant het ham God f 5 dat in 't midden des Troons is , zalze vjeiden , ende zal haar een Leidsman ^j.
29.
noemd
>
zijn tot leevende Fo7tteine der nvaatereu
dleTraanen van hare Oogen
:
ende
God zal
afvjajfchen, Apoc, 7. v.
1
7.
Wiens Hert geen Nyd , nog Wraakzugt , heeft: Maar als een Schaap zagtzinnig leefd 5 En dus behoord tot Chrifti Stal Geen helfche Wolfsklaauw deeren zal.
ON.
Leerzame zinnebeelden,
6l
ONNOOZELHEID,
cjcy. Mijne Schaf en hoor en mijne Stemme ende ik ^ kennedeende tcyvolgen my, Ende ik geeve haar het eeuwig Leeven : (^c.
zehe
,
Joan. lo. V, 27.
Het Schaap verbeeld Onnoozelheid Een van de grootfte aller Deugden, Volmaakt door Liefde die ons leid Ten toppunt van volkoomen Vreugden. Wel Zalig! die de Loosheid baat. En V olgd het Lam Gods waar 't ook gaat, ,
;
,
OP
)
Leerzame Zinnebeelden,
6z
OP HET
H
Et Verken
VERKER
het onreinfte onder de Dieren , zynde Gulzig en Vuyl : een regte teekeningder Welluftige en Ongebondene Menfchen , die zig uyt haten tot alle Boosheid, en om alle onremighetd Gieriglijk te bedrijven Eph. 4. v. 1 9. gelijk *er nu onder de Heidenen een overdaadigen Üntugt in fwang ging 5 zo was 'er ook geen aangenaamer bpyze , onder haar, dan Veikens Vleefchs in teegendeel onder het Joodeodom, het welke God afgezonderd hadde tot een eigen volk , om Rein te zijn in goede luerken : was het zelve ftrengelyk verboden Deufs 14. om haar een zuyverén Wandel af te beelden: wy nu j die geroepen zijn tot Heerlijkheid en tot Deugd, 2 Pet, I. ende die weeren dat nog Hoereerder , of On' reine , of Gierigaard y die een Afgoden Dienaar is , geen zeei Geil
is
,
y in V ConijigrtjkeChrifiiy en Gods, Ephe. 5. hoedanig behoorden ivy te zijn in heil/gen Wandelen de Godzaligheid iFet, j.t, ii. en ons te teneerjiigenom onze Roepinge en Verkiezivge vafl te maaken, z Fet, i. 'V, 10, luant God heeft. onsMiet geroepen tot onreinigheid maar tot Heihgmaakinge. i Thef: 4. 1^. 7. Zo zal den Apoftel Leeren , ik zegge *wa7ideld na den Geefl , ende vol^ hrengd de Begeer lykheid des Vleefch niet. (^c. de IVerken
Erfenis heeft
*v»
%,
des t^leejch nu zyn Openhaar : ^elke zyn Overfpel , Hoererye . Onreinigheid , O^itugtigheid , S^c. Gal 5. v. 16, *ivj dan GeivaJ/en en Geheiligd zynde l Cor. 6,^, 1 1. Laat ons met den geijjaffene Zeuge niet ineederkeeren totdeiuen'
telinge tn het Slyk. 2 Vet,
z.v^ ii,
Wie vuyl ( gelyk een Verkens Inoet In Welluft en onkuysheid vroet. Die werd gedreeven als een Beert, Door *s Gadareeners Tuymelgeeit.
ON-
,
;
Leerzame zinnebeelden.
6^
ONREINIGHEID.
L,aat ons ^ als in den Dag y Eerlijk laandelen; niet in BraJJerye ende Dronkenfcbap ^ niet Slaapkamerenen On^ tugtigheden , niet in T^ifl ende Nydigheid,
m
T\ov2.
13. V.
13.
De
vuyle Liiyhcid van het Swyn D^Onreine Vuyligheid van*t Verken, Verbeeld ons hoe d'Onreine zyn;
En den
welluftige 'm haar werken.
ó Menfch
Nog
I
vventeld
zyt nimmer hun gelyk met den Zeuge in'c Slyk.
,
Leerzame Zinnebeelden^
6a
OP DEN BOK.
de ftooteode en ftinkende Bokken teegens de Zagtzinnige Schapen werden gefield. Zo werden ook de Godloozen, die, door haar Wreedheid en ftinkende Daaden , een Grouwel voor God zyn, van de Vroomen onderfcheiden , dewelke door een Zagtmoedigen wandel vrugcbare werken (als witte woile; voortbrengen. DuszegdDavid, gyz^ytgeen^G.'dy die lufi heeft aanGodlóosheid j deBoozen zal by u met 'verkeer en. De
GElyk
als
onzinnige zullen voor unne oogen niet hefiaan'i gy Haat alle luerkers der Ongeregtigheid , gy zult de Leugen /preekers verdoen > van den Man des Bloeds ende dei Bedrogs heeft de Heere een Grouiuel. Fjabn, %• v. 5*. Zelfs zegd Job, in het algcnncen , ivat is de J^Jejifche dat hy zuylier Aottde zyn ? ende dte gebooren is van eene Vrouiue , Heiligen iiat by Eegiveerdig zoude zyn ? ziet op zyne
zoude hy niet vertrouwen: ende de Heemelen zyn niet Bein in zyne oogen, Hoe veel te meer is een Man Grounuelyk , en de fiinkende , die het onregt i7idrinkt als ivater? Job, i^.v. 14. maar van den Godloozen in het byfonder zeid de Schrift ^
18.
Bokken , Nerts en Stuur, voor God {linkend van Natuur Is het verworpen Boos Geflagt 'T eeen een vervaarlyk oordeel waet.
Als
ftootfe
En
VLOEK-
\
\ '
'
,
Leerzame
, ,
Ztnneheelden.
65
VLOEK.
Dan
zal hy zeggen ook tot den genen die ter Slinkef gaat aveg van my , gy vervloekte in het Eeu, vjtge Vier *( welk den Duyvel ende zijne Engelen bereid is,
hand
zijn
Math. 25, V. 41.
ó Schriklijk Lot, Rampzaarge ft and! Der Boo2en by den Bok gelecken ;
Geplaatft aan Chrifti Linker hand Die haar dit Vonnis uyt zal fprecken
Gaat weg Vervloekte
Voor
!
gaat van hier.
Eeuwiff in het Hclfchc Vier.
E
OP
,
Leerzame Zinnebeelden»
66
OP DEN AAP.
G
Aapen als zy op haar beezigflie feijn Konlten ot Danfen , wanneer men haar Nooten voorwerpt , als dan baaren Aard ontdekken , den Zoo ontdekDans ftaaken , en na de Nooten loopen ken haar de Menkhen gemeenlijk ook , Ichoon zy al uyccerlijk een /eedig of fchoon gelaat toonen , als de geleegendheid haar opdoed, yder loopt dan na zijn geliefde of boezem zonde, daar zijn Natuur toeftrekt, hetzy Heimelijk of Openbaar, "^ant Arglifltg is het Berte , 7»eer dan eenïg dmg , Ja ! Doodlijk is het , ^jote zal het 'kennen ? Jcr. M-'v. 9. dog God die de Herten en NieElijkerwijs de
,
in haar
:
ren
hproefd Jer^
j»en,
II. V. 20. dien zal
nog ontveinzenj want
men
alleDi-figen ztjn
geope?id , 'voor de Oogen des geenen
met
niet bedrie-
Naakt ende
nuelke ivy te doen
heiben. Heb.^.'v.i^. het Bedrog der G/^rö7/;V^7/ zal ons voor hem niei baaten : ons aard fe 5//»o/^//? verklapt ons: lïTün ;«iag zijn
Naaften door fchijnheiligheid tragten te
Wee! u gy Schriftgeleer, den en Pharizeen, gy geveinsde: ivantgy eet de Huyzen der Weedwvüen op , en dat onder fchijn van Lange te bidden. Muth, 25. 1;. 14. maar God zal bet dezulke ordendlyk voor O'jgen fielle. Ffalm. 50.1;. 21. ende haar Deel zetten met dat de Armen Menfch de Geveinsde Math.z^.v, ^l» zig zelfs maar niet bedroog l Zcimand meendiets te zijn, daar hy 72iets is , bedriegd hem zelven in zijn Gemoed, Gal. 6.V. ?. NiemaJtd bedriege hem zelven : zo imand onder u dunkt dat hy PVys ts , in deze fVeereld , die vjorde Vvjaas , op dat hy IVys mag vjorden. Wa?it de Wijsheid dezer Weer e ld ij^Dvjaasheid by God. I Cor. 3, t;. iS. inompen, gelyk de Pharizeen
O
Die Veinsd (met den Gibioniet) Voor God , die Hart en Ziel door ^iec Bedriegd zig zeifs, hoe fyn hy liegd
Geen Menfch
i'alzien.de
Oog
bedriegd.
SCHYN
,
Leerzame zinnebeelden.
SCHYN BEDRIEG
;
: ,
67 D;
Wagt u zelven voor de SuurdeeJJem der Tharizeen^^elkt h tsveïnsdkeid.
Luc, 12. V.
1,
Gerammel van den Okkernoot Verbreekt den Dans en toond ons d'Apen Door Wyn door Weelden , en in Nood Is 't met den Menfch ook 200 gefchapen De Menfch, blyft Menlch,of Ichoon hy wou, Den Aap verbergen 'm den Mouw. 't
,
,
^E>
OP
:
,
leerzame ZinnebeeldeH.
68
OP DE KAT. den fnoepigc Kat , die de Miiys (als waarc het Jtot ftraf) opeet , daar hy zelfs grooter Diefis als de Muys, beelden dePoeeteneenOnregtveerdigRigter af: inaar als wyMenfchen, in *t algemeen , ons zelven befchouwen , ftaaa wy met den zelve niet gelijk ? wat draagd -nen, mttSoilusdenberisper , niet een pak vol van onzes naafteii gebreken die wy , met hem , naauwkeulig weeten aan te teckenen, imniddels dat wy onze eigene gebreeken , over het Hooft zien , en onzen Zak wanen Leedig te hebben : wy handelen onregt , eerft moeft ons eigen Ooge gezuyverd zijn , en dan naat on-
By Y
1
zes Naafie7iS gezie?^ sMath. 7. die de eerfle is , in zijn Tivi/i ^aakCi jchijnt Regtveerdig ; maar zijn Naafien komt en
met den P^^maar met den roemen op onze Werken Tollenaar liever zeggen , O God zyt my Zondaar genadig Luc, 18. endemetDavid Schept inmyee;i RetnHerte, O God! endeverniewud in't binnenfie van jny eenen vaflen Geeh, Tfalm, 51. v. 12.. en ons wagten van onzen Naaonderzoekt hem, Prov. iS.v. 17. Laat ons rizevs
niet
,
daarom zijt gy niet te verontjchül' ften te veroordeelen , digen o Mefifche ivie gy zijt y die anderen oordeelde ijüant anderen oordeeld i veroordeeld gy u zelven; <wan$ ^daar in gy
doed dezelve dingen, Rom. z.v.i. gy die anderen oordeelde enoordeeUniet, opdat gy niet geoordeeld vjord:, vjantmet *welk oordeel gy oordeeld, zult gy geoordeeld vjorden, Math. 7. oordeeld gy uiven Broeder ? ofteookgy, vjat i;.I. Gv, ivat veragtgy wwen Broeder ? vjafitnvy zullen alle voor den Rigterfioel Chrifii
gebeld vjorden, Rom. I4. v. lo.
Teek'nen weet zyn vergeet pog*t fchijnt een algemeene Plaag, D'een Menfch berispt den ander graag. Zici
l
Soiliis noert te
Ken's anders
fcilc
en
't
ON-
,
Leerzame Zinnebeelden.
O N RE G
Gygeve'msde, '^erpt
dan zult gy bezien ,
o?»
i^
T.
den Balk uyt uive Oo^en en den Splinter uyt wwei Broeders Oo-
eerfl
,
$e uyt te doen,
Math.
Dc
7.
«u.
%.
Kat, die
't araie Muisjen Eet, (Al is zijn Dievery vry ligter Als van haar 2elfs) beeld den Poëet Af, voor een Onregtveerdig Rigtcr: De Balk in eigen Oog men niet
Maar wel zyn's Naaften E i
Splinter ziet.
OP
Leerzame
jfQ
Zinnebeelden.
OP DEN ROT. WAnneer de Rot afgebeeld word knagendeaanPapicr of Boeken , Zo verbeeld zulks de Agteloosheid van een Koopman, die zyn Comptoir niet na behoren waarneemt: daarom het zelve te regt Zinnebeeldig voor de Dezolateboedeis Kamer uytgehouwen iUat. Het is beklaaglyk dat de Lcevenswyze dcezer Euwe Pauli voorzeggingc bewaarheid > dat tn */ laat[ie der Daagen [potters komen zullen die na haar eigene Begeerlijk heeden zullen nnandelen 1 Pet. 3 i^. 3 meer Liefhebbers der luellufie?} dan JLiefhebbers Gods 2 Tim. 3 'V. 4. laelker God is de Buyk ende iDelker Heerlykheid is in haar e Jchande , detuelke Aard" fche Dingen bedenken PhiL 3.1/. 1 9. die niet als van vermaak weeten , en zig weinig bekreunen of zy haar Naaften verkorten, als zy maar groote Meefters mogen fchynoo , niet beminnende dan de Begeerlijkheeden des Vleejch , de Begeerlijkheid der Oegen^ ende de Grootsheid des Lee'vens I Joan, r. v. 16, daar nogtans beeter is die zig gering agten een knegt heeft , dan die hem zelven Eerd en des [Broods gebrek heeft Prov, 12. v. 9. gelukkig die yder het zyne geeft en met een burgerlyken Staat te vreeden .
.
.
1
is; dogdieRijkijillenrijordenf 'vallen inVerzoekivge
ent ende in i)eele divaaze en jchadelijke Be* geerlijkheeden , ijjelke de Menfchen doen 'verzi?iken ijt ver' derfen ondergang , <want de Geldgierigheid is de nvortel van alle Kivaad , tot welke fom?mge Lufi hebbende zyn afgediijaaldvan het Gelüove y en hebben haar zelve met veele Smerte doorfeeken. i Tim. 6' v. 9, Hoveerdigheid is voor de verbreekinge ; ende Hoogheid des Geefles voor den VéU Prov. 16 v. 18. Hoe onregt den Rentmeefter fchreef. Nog 't meeft der Hoofdfom overbleef.
de
iit
den
[Irik
Maar
En
!
,
mecnig een nu 't kunsje kan.
geeft 'er oaauwlyks tiende van.
VER-
;
Leerzame Zinneheelden.
yi
VERLIES.
Daar
is ecjie
die z:g
zehen
RyJ:
maakt en
niet
met aU
len heeft,
Trov: ij. v, 7. 't Verlies, door Tyd verzuym, verbeeld Een Rot, aan 't knagen der Papieren: Wanneer een Koopman*t Hecrfchap fpeeld,
En
alle
Dan
daagen gaat Pleizicrcn krygt de Schuldhcer ligt
Een Cesbrief of wel ,
tien
E4
in
't
End,
Per Cent.
OP
,:
;
Leerzame Zinnebeelden.
7^
DEomMuys
OP DE MUYS. is
wel de
grootftvï
Vyand van den Oliphant,
hy in der 2elver Snuy t inlluypen en hem Dooden kan, daarom hyhem ook (volgens het gecuygenis der dat
Natuurfchry vers) zorgvuldig voor dezelve wagt. Ja zelfs, wanneer een Muys haar voeder maar heeft aangeroerd zoude hy daar niet van willen eeten : dit verftrekt een voorbeeld tot Leeringe zig voor gevaar te wagten. Want naar 't Oude fpreekwoord. T>aar V niemand^ Zonder Vyand. Zo zie yder wel toe, dat hy zyn Vyand niette klein agt , want daar by wylen geen Magt is , daar is zomtyds Lift , en de Laagcn zyn gevaarlijker dan Openbaar geweld ook mag men wel agt geeven , om zyn Naaften in Jok of boert niet te na te komen , alfchoon het een geringe zaak fchyrid , want uyt fchamper Jok komt veeltyds wel Ernft voort, en dooreen kleenc Vonk onftaat zomtyds een groot Vuur j een kleene beleediging heeft meermalen groote Vyandfchap veroorzaakt, of flaat over tot geveinsde Vriendfchap : 't geene erger dan opcnbaare vyandfchap gcïy^ David klaagd luant het is geen Vyand die my i Hoo7id: anders zeude ik hem hebben gedragen y '/ is mijn Haater niet die zig teegen my groot maakt , anders zoude ik mj voor hem "jer borgen hehberi j maar gy zijt het , o Menjchl ah van mijn Waardigheid , mijn Leidsmanende mijn Bekende. Pjalm. 5 5: i;. i ) . dies yder dog voorzigtig Wandel in Opregtigheid en Liefde met zyn Naafte, om het zoet van deeze Spreuk te fmaaken, als imands ivee' gen den Heer e behagen , zo zalhy ook zyne Vyanden met hem hevreedigen. Prov, 1 6. v. 7. ^*
.
Men fteun niet op zyn Goed Nog al te ligt Gevaar vcragt
of Kragt,
Die zig, met Goliat verheft, Voeld , Vaak hoe Davids flinger .
treft.
GE-
^;
,
Leerzame Zinnebeelden.
75
ONVERSTAND.
Df 't^agt is VöOr hygegaa-a , encb de 'Dag u 7:ahy gekomen laat ons dan afleggen de Werken der Duyfternijfe , en aandoeji de Waaienen des Ligts, Rom: 13. V. Ii.
ó! Onverftand, hoe Haat gy 't Ligt! Gelyk een Vleermuys die het Donker, Voor 't Ligt, bemind: en fluyt 't gezigt
Voor Deugds en Waarheids Hel geflonker God die ons Ligt en Luyfter is Haat alle Werk der duyftcrnis. ,
-^
OP
:
76
,
Leerzame Zinnebeelden.
O
P
GElijk de Mollen
D E in de
MO
L.
Aarde vroeten , zo graafd en
vrocc den Menfch, in het tijdlijke na Aardfche goe, wanende daar xijn genoegen in te vinden : ook verluftigd zig het Vlees hier in 3 dog de Ziel van verhevener befchouwinge , vind geen Ruft nog genoegen dan ia
deren
God, Het gebod
gy zult Lief hebben den Heere wwe God, met gehefl U1JJ Herte y Ziele ^ en Verft and, Math.iz.v.'^j. brengd mede dat niemand kan tivee Heeren dienen of hy zal diH eenen haaien en den anderen lief hebben , of hy zH den eenen aanhangen , ende den anderen veragten, Gy kond God niet dienen ende den Mammon , daarom verga^ derd u geen Schatten op der aarden ^ daarze de Motte en» de de Roeft verteerd ^ endaar de Dieven doorgraven enft ee» kn 9 maar vergaderd u Schatten in den Heemel , daarze Motte nog Roeft verderft , nog daar de Dieven doorgraven en Steelen. Want vjaar uw Schat is daar zal ook uvj herte zijn» Math.6. derhalven zegt Chriüiib' kinderen hoe fvjaar is het , dat de geenen die op het Goed haar betrouvjen zetten^ in het Coningrijke Gods ingaan ? Math. 10. V, 24. Zalig zijnze die n:iet Petrus zeggen konnen ziet vjy hebben alles verlatejt , en ztjn u gevolgd , vjat zal ons geworden ? dien zal Jezus antwoorden voorwaar zegge ik u , dat gy die my gevolgd zijt in de wedergeboorte , wan" lieer de Zoone des Menjchen zalgezeeten zijn op den Throon zijner Heerlijkheid y dat gy ook zult zitten op twaalfTroonen , en oordeelen de twaalf geflagten IJraelsy ende zo zal verlaten hebben , Huyzen^ of Broeders of Suft er s,(^c, em mijns Naams wille die zal honderd fout Ontfa?rgen , ende het Eeuwig Leeven beerven, Math, 19. v, 17.
we
Verblinden Dwaas
Zegd
tot
uw
Ziel
,
l
vergaard vry zijt
Goed
welgemoed
Maar denkt! wat luyd die ftem onzagt. Men eifcht uw Ziel in deezen Nagt.
VER.
;,
,
Leerzame Zinnebeelden.
n
VERBLINDHEID.
Cm-
j^
IA aar God zeide tot hem , gy Dwaas /?/ deeze N^it zal men wae Ziele 'van u afeijjchen. : en^t geenegy bereid hebt , iJiens zal het zijn ? Lvc. 12. V. 20.
Als blinde Mollen vroec den Menfcli In'c Slijk en Stof der Aardfche Goed'rcn
;
En Graafd daar na met Luft en Wenfch, 't voldoen kon de Gemoed'rcn 6 Neen God \s het Hoogde Goed Die, do2 alleen, de Ziel voldoed.
Als of
!
Gr
,
Leerzame
7S
Zinnebeelden.
OP DEN BEEVER.
BY
j
de Becvcr , wiens Lijf Vleefch en wiens Staart Vis is, en overzulks fiaauwlijk geheel onder de Dieren, dog onder de VilTchen gants niet , raag gereckcnd worden , kan men de Mtfantropes Menfchen haaters of fchijnheiligen , wel vergelijken , die met een gefronft voorhoofd zig als verfchuylen, en afkeerig van den Menfchelijken omgang, alle gezelfchap gandch afznydens als of ha Eerlijk Vermaak en byeenkomitongeoorloft was, en alzo wijzer willen zijn als onzen Zaligmaaker, die (in hetVleelch zijnde) wel óp Maaltijden is ge weeft. Zelfs o^denBruylofttotCanaaninGalilea Joan.i,v.\. Zovermaand ook den Apoftel Jude v. I z. van Liefde Maaltijden maai veelef van die St. Juyns gaften)dunken zulks te Aards voor haar beftaan in het Burgerlijke j en na den Godsdienft zo ingetoogen willen fchijnen, datze zelfs van Middelbare zaaken , ja veeltijds van Beuzelingen, gevallen der Confcientie willen maaken : daar moogelijk (onderwijle) die
\
Wee wel op haar ?2SilVee u gy Schriftgeleerde enPbarizeeji,
5
•
l
\ '
r
.
:
\
i
;
gfgeveinsde ^luant gy zijt de Wit gep/aafierde grasve^t gelijk, die •vol
van buyten
nvelfchoon fchijnen
waar van binnen zijnze
Doods Beenderen en allenOnremigheidy alzo ook jckijnt
gy veelden tAcnJchen van buyten Regtveerdigy maar van bin^ Tien zyt gy vol geveinsdheid en ongeregtigheid. Math, zj. V, 17. beter betaamd het den Menfcbe, deLelTe Chrifti in agl te neemen. Laat uw ligt alzo fchijnen voor de Menfchen , dat zy uvj goede Werken moogeu zien , en^e wvjcn Va* der die in de Beemelen
is
verheerlyken,
Math.
5. v.
i6*
d'Afkeer'ge , door fchijnheiligheid Regt Pharizeus Iceven leid : Het wit geplaal^erd Graf gelyk, Vol Stank en Beenen van een Lyk.
Air
,
:
Leerzame Zinnebeelden.
79
AFKEERIGHEID.
Is het dan niet goed voor denMenfcke.dat hytete endeDrinke , ende dat hy zijne Ziele het Goede doe genieten j in zynen Arbeid ? ik hehbe ook gezien dat zulks van de Hand Gods is Eclef, ». V, 24.
De
Becver met zijn Viffen-Staart , Verfcliuyld zig aan den Boord van*t Water, En lecfd ^Is tuffen Vogt en Aard Dit Beeld ons af ccn Menfchen Haater.
Die
Wat
allcL*
is'cc
vreuaden Vyand is aan ? nog VlC0 nog Vis.
QP
,,
Leer&ame
8o
Zinnebeelden^
OP DEN BONSING. BEhalvendatde
Bonfing roofzugtig van Aardis, gccfc hy ook een grouwlyken dank van zig : Zo beftaan wy Menfchen ook uyt de Natuure , voor God j wanr zee-
derd de eigen liefde in den Menfche ftand gegrepen heefc, is het Herte geneigd geworden , om alles voor haar zelve te begeeren : waar door het roofzugtig op aardfe Goedeyen aaft daarmen alle Liften en Laagen toe aanleid om dezelven aan zig te trekken, en zyn Naaften te ontvreemden} het welke zo fyn in zyn werk gaat, dat het al een verftandig Menfch moet zyn, die zulks na fpoor en kans dog als men het gebod. Heht wwe Naajien lief ah wu zelven, Math. 2x. v. 39, ende dit zo gy inilt volmaakt »)'»» S^a^ heetten verkoopt ww goed ende geeft het den Ar» men : ende gy zult een fchat hebben in de Heemelen "Math, 19. V. 21. eens met ernft tot een Toetsfteen neemt, en als dan onze Hand in de Boezem fteeken , wie zalze daar niet Mejaats weder uytbaalen ? en zig fchuldigbevinden. De Gierigheid, of Baataugt, vrugten van de eigeit liefde^ zyn de Wortels van alle Ongercgtigheid , Nyd*, Haat , Bedrog , &c. Waar door den Menlch ftinkende voor God word , daarom David met Regte zegt. Gy zijt geen God die Lu^ heeft aan Godloosheid» de Booze zalby u niet verkeeren , de OnziTinige zullen voor wwe Oogen niet begaan , gy Haat alle luerkers der ongeregtigheid^ gy zult de Leugenjpreekers verdoen , vafi den Man des bloeds endt Bedrogs heeft de Heere een Growwel Pfa, 5. v, 4. ;
Dat God de Eigen-Liefde haat.
Waar
uyt Bedrog en
Nyd
ontftaat
Getuygd zo meen'gerhanden Als God, den Baatzugt,
Wet
heeft gezet.
GROU-
,
Leerzame Zinnebeelden^
G R O U
W
E
:
,
8l
L.
H..-^
De^nveg der Godlooze7iis den Ueere eenGrowwel: maat dien die Geregtigheid na jaagd, zal hy Lief hebben,
Prov,
V, 9.
15-.
De
Bonfing, van een Roofzen Aard, Stinkt boven dien ook gants affchouwlyk Dien Menfch die Roovend' Goed vergaard Stinkt door zyn daaden voor God grouwlyk. Maar Ach als yder zig beziet Wie ftinkt dus (met den Bonfing) niet. OP F ,
,
!
,
Leerzame Zinnebeelden.
81
ÜPHETCAMELEON.
maar leefd by het in Eet of Drinkt HEt Cameleon uyt laaien van de Luj»i,die-hetzomtydsinbaaldien niet
,
eii
veranderd zig van verw na de Coleur der dingen daar het omcrenc is, uytgenoomen het Rood en zuyverWiij na de geruygenis der Natuurkundige. Zo kan nnen de Pluymfti ijkers aanmerken j zy voeden haar met Wind van ydele Eere, en leeven doordeLugt van Hoopop Vergeldinge. Ook veranderen zy baar Gelaat , en ftellen haar gebeerden zoda- ig aan , als zy merken dat het voorwerp van haar gevley bchaaghjklHs, uytgenoomen in het Rood, van O-
pcnbaare vyandfchap5ofin het wit , van oprekte vreede,of vriendichap want Toorn en regte vriendlchap verdelgd Pluymftrykery, alzoo het een Daad van geveinsdhei-l is. :
'valsheid een y der
met zyn Naafien, met vlei-^ %y fpre e ken met e en dobbel Her te, PJalm. iz^ daarom de Keizer Sigismundus een Pluymltry ker eed 'V. 3 Oorband gafjen wanneer deeze aan zi)nMa)efteit vroeg, na de oorzaak van de flag, zoantwoorde dezelve nvaarom Bytgy my ? nadien deeze vlciaard hem Godlijke Eere wilde toefchrijven. Het ware ie wcnfchen , dat dit gedrogc uyt de Men(cheli)ke omganggeweerd was , of dat het alleen aan de Hooven, als haar eigen weide-gevonden wierd, dan zoude het mcenig een niet befchadigen , want een Man, die zyn Naafien vleid-y Jpreid een Net uyt voor des %elf^ ^avgen. Prov. zp.i;. 5. O, dat yder met Paulus zeggen kon , alzo Jpreeken "jjy , viet als Mevjchen behagende , maar Godcy die onze Herten beproefd ^ ivant ivy hebben Ttoit met F luyinfiriikende IVoorden omgegaan , gelyk gy nueet^ nog met eevig bedekzelvan Gierigheid : Godts getuyge. Nog zoekende Eere uyt Menfchen. I Teffl 1. 'v 4, o! Baatziigrs Zoon, Pluymürijkery, Gv waand het Liegen ftaat u vry Wanneer het voordeel gceven kan: Maar als God Waarheid zoekt , wat dan ? Zyjpreeken
jende Lippen
y
.
PLUYM.
;,
Leerzame zinnebeelden.
8^
PLUYMSTRYKERY.
r^r..r.
fmeeken het Aangezigt des Vrtncen ; ende een y der Vriend, den geenen , die Giften geeft»
Veeïe is ee?i
Prov: 19. V, 6, *t Cimeleon leefd by de Wind; h Veranderd in verfcheide kleuren.
Van
Men
daau't omtrent is; dit bevind
aan de Hoov'ling te gebeuren Icefd by Wind van ydele Eer field zig aan gelijk zyn Heer. F 2
Hy En
OP
,
g4
Leerzame Zinnebeelden. Z A L A M A N D E
OP DEN
R.
de Zalamanderin het Vuur beftaan kan, zo Jtj konnen ook de Geloovige beftaan in het Vuur der Verdrukkinge: want zelfs is dit dog haar Deel in dit leeven in de Weereld zult gy Verdrukki?ige hebhen , maar hebt
r-yOo
ais
goeden Moed» tk hebbe de l^ereldover'monnen. Joan, l6. v.ll het is nut, nu een 'vjeinig Tyd , zo het noodig is Bedroeft zijnde door mee?iigerlei Verzoekivgen op dat de Be:
troevinge wwes Geloofs, die veel kofiel) ker is dan des Gouds 't lijèlk vergaat , ende door het Vuur beproefd vjord ^ he* vonden vjorde te zyn , tot Lof, ende Eere ende Heerlijk,
heid
,
tn de Ope^baart?ige
Jezu
Chrifti,
Het Lijden (fchoon *t niet Voor 't Vlees) j;een ftiaffe Als 't
i
Tet. I.
zagt en
agten
't
i;.
6.
is is 5
in des Ziels berragtenis
Geloof vol Liefdens kragten
Door
Doods
Chriili
In hoop op
*t
^een
is.
gedagtenis,
te
wagten
is.
Dethzlwt geliefde, houd u niet vreemd over de hitte der Verdrukkinge onder u , die u gejchied tot verzoekmge , als of u iet vreemdf overkvjame : (^c. dog dat niemand, van of D:ef , of Kwaaddoenu en lyde als een Dnodjlager ',
der
,
ofte als een die
hem
tnet eens aJfders doen beinoeid
zo wy met PauluSjdie | van vertrouwen en overwinninge, koimtn gt;bruyken,ay/^ zal ons fch ei den van de L:efde Chnfverdrukkinge , of be?taau'adheid of vervolginge é-c, tl 1 als Overnvinnaars , door hem in deezen alk zijn ivy meer
I Pe/. 4. V, II
maar Gelukkig
kragtt)i.e U)
tdrukkuige
die ons lief
gehad
,
heeft.
Kom.
S. v.
35.
Geen Vuur verveeld Laurentius, Die» door 't Geloof verflerkt aldus Sprak, 't is op deeze zi]de gaar, Keer om , Tiran , en Eet nu maar. ;
VER-
,,
leerzame Zinnebeelden.
8f
VERVOLGINGE.
^nde met alleenlijk
dit
^
maaf
ijjy
roemen ook in de ver-
drukkinge.
Hom:
5.
V. 3.
De Zalamander zoo men ,
7Cgc
Vuur en Hitten: Gods Liefde, opregt,
Die kan beftaan in
Zo
zynze
die
In een getrouw rein Hert bezitten
Het Lieldcn Vuur
Zy
Lee ven
in
hen voed, Verdrukkings gloed. is't dat
Leerz>ame zinnebeelden,
S6
OP DEN EGEL.
DE Oudenop
verbeelden door den Egel, in een gerold, een Altaar j een Man, die gewapend met de Deugd , alles kan verdragen : een voorbeeld van Lankmoedigheid 5 deeze vind haar vaftigheid en fterkte in de hoofd-Deugd de Liefde , dewelke Paulus heerDe Liefde is Lankmoedig , z.y is Goederlijk befchrijfd. tieren , de Liefde is niet afgunftig , de Liefde handeldniet Ligtveerdelijk » zy is niet opgeblazen , ^c» Zy verdraagd alle dingen, i Cor, i j. v, 4. Hoe kragtig heeft dat Jo2epb betoond omtrcnd zijn Broeders , wanneer dezelve voor hem kwamen ora Koorn van hem te koopen , niet gedenkende , en haar vergeevende , al het kwaad dat wonderlijke Lankmoedigzy hem gedaan hadden. heid de Lankmoedige is groot 'van verfiand : maar die haafiig is lerheft de Dijjaasheid Prov. 14. v. 29. dus vermaand ons den Apoftel Jacobus ivee/l gy ook Lankmoedig , verfterkt wwe Herten : avant de toekomfie des Meeren genaakt , (^r« mijne Broeders neemt tot een Exempel des Lijdens , ende der Lankmoedigheid , de Prophèetm , Ziet ivy die in de Name des Heer en gefprooken hebben. houdenze gelukkig die verdragen. Gy hebt de Verdraag%aamheid Jobs gehoord^ ende gy hebt het einde des Heem ren gezien , dat de Heere zeer Barmhertig is ende een Ontfermer. Jac. %.v.%. een grimmig Man zal gekijf 'Verwekken : maar de Lankmoedige zal den Tiiiift [lillen, Provlf, «y. 18. onderfieund de Siuakke , zyt Lankmoedig tegen alle^
leggende
O
1
jTheJf. S.
'v.iU
Lankmoedigheid o Edele Deugd Wat is 'er dat gy niet vermeugd ? Nog Nyd nog Nood , kan u befcha'en Pit wysd hec voorbeeld Tozephs aan. !
,
LANK-
;
.
Leerzame Zinnebeeldeê.
%y
LANKMOEDIGHEID.
De Lankmoedige is heeter dan de Sterke : ende die Heerfcbt over zynen Geefl , dan die een Stad inneemt, Frov. i6, V.
32.
Een Egel tot een kloot gerold. Die alles afltuyt op zyn Pennen Vertoond een Man die hoe gefold # Zig tot Verdraagzaamheid kan wennen. ,
De Nyd
,
de Lafter
.
of
Vc 'drict
Verzet een Deugdzaam inborft
F4
niet.
OP
,
Leerzame Zinnebeelden.
88
OP DEN MIEREN-EETER. dier Tdmandua Brazil en by ons Miereir-eeter HEc een genaamd heeft een lange ronde Tong in
,
,
,
als
de ncften der Mieten» waar aan dezelve gaan zitten, en door hetlchielyk inhalen der Tonge van hem worden ingcflokt: watzijnr der thans, onder de Menfch^n, vecle die men met regtj Mieren-eeters mag noemen : nadien zy door haat loze; Tortg denArbeidzatpen, en eenvoudigcn, alsMieren op| étenj het zy met hen haare Arbeidsloonen te bcknibbe-j lein^ofte in Regte, en daar buyten door de (loosheid! Van een Vlei jende ot Bedrieglijke Jonge te verderven,! daar duyzende kunsjes op zijn , om ztg van eens anders' Bloed en Sweet te voeden : David zegt van de zulkenl tiy mergelen de lieden uyt , z,y {preehen B^oslijk van Ver^ drukkïnge. Tfalm. 73. v, 9. Die haare Tongen Jcherpen ^h een Sivaard, een bitter Woord 'aanleggen als haare Pylen, Vfalm, 64. v. 4. Uive 7ongé-d^7ikt enkel Ich^ade : ah e^ngejleepenjcheermes , 'werkende bedrog-, gyhebt hef^fi^ade] litmt dan bftJGMikiy Je Leng&m^uit ds Qeregtjgheid té Jpreeke?iy Sela ! gy hebt Lief alle 'vjoorden van verjlindinge^ ende een Tonge des bedrogs. Pfalm. ^i.v. 4. wuen Mond flaat gy in 't kvjade , etide uiue Tonge koppeld bedrog , gy zit , gy/preekt teegen uiven Broeder » teegen den Zoone uvjer JMoeder geeft gy Lafieringe uyt. Deeze di77ge doet gy ende ik Jhjyge : gy meinddatik t'^eenemaal ben als gy : tk zal u firaffen eji zal het ordejitelijk voor wwe Ooien fi ellen. Verflaat dit dog gy God vergeet en de op dat ik niet ver^ fcheure ende niemand redde. Spreekt God. Pfalm ^o.v.lg. Boosheid van een Looze Tong Wat doed gy meenig Wolven-fprong! Gy veinsd, gy liegd, verraad *er by Lift ftrekt meeft tot 1'chraapery. <Jikkc Bas-fnaar
,
dewelke het
tteekc in
,
,
:
-i
O
Uw
,
LOO-
,
leerzame zinnebeelden.
S9
LOOZE TONGE.
D/V der vjedu^jjen Huyzen op eet en , en onder eenenfchyn lange gebeeden doen:deeze zullen pwaarderOordeelontfangen. JLuc.
20. V. 47.
De Mieren-ceter met Zyn Lange Tong fteekt
'm haar Neften gaat zo daaglyks nog, veele Menfclien, die hiar Meden
En Eerze:
By
Bedrog,
'c
Door'n Looze Tong,vvien Vlees en Bloed, Van Weeduwen en weezen voed. F 5 OP
Leerzame zinnebeelden.
90
OP HET EEKHOORNTJE.
W
21 jn Adem geluopen is, kouwcje , wai heeft het gevorderd > Zo mag éïcn met regr , van al de beezigheeden der Meulchen, mede wel vragen: dewelke ook , als in den kouw dv s omwenfélenden tijd » daar de dagen en nagtcn de iraljcn van zijn,; ^eeds omdraavens de Kindsheid werd m een ounooze-j Ie en onagizaame woelioge onnut doorgcbragt. De Jeugd' inde Jonkheidvydelheid, Edef, li. v. 9. want als de ]on-i geling z g daar in verblijd zal hebben, zal G J herndaar-*^ 0n doen kom^n i^oor het GerigU ibid, v* 8, In deManne^ lijkc Jaaren m^g men vragen. Heeft met den Menjchè, ^enen jirijd op der aarden, e?tde z,ijn %ijne dagen niet ah de dagen des daglooners ? <^c, Jéh, -j. v. 1. V^gaderdj |iy Goederen, wat heeft hy 'er van ? dan ti'^t gmoi deti Oogen , en sy doen geen nut ten da^e dr ijerholgèndheii, jjProv, 1 1. 'U. 4' zelfs inveeiWijsheid is 'veel verdriet , en^, Ue die Weetènfchdp 'vermeerderd ^ die vermeerderd {mer te. Èclef, I. v. lïU derhalven dan, de wijze Prediker , heb«f bende gevraagd» w^?/ voordeelheeft de Menjche van al» Ie zijnen arbeid ^ dien hy arbeid onder deZonne ) Ec/e/.i* <ü. 3. ZobeOuyt hy eindelijk, na dat hy alledeydelheid der Menfchclijke woelinge hadde onderzoeit , van alles dat gehoord is , is het einde van de zake : f^ree/l God en houd ztjn gebooden , vjant dit betaamd alle Menfchen, Want God %al yder iverk in het gerigte brengen met al dat verborgen is, het zy goed^ of^t zy kwaad. Eclefl%,
Annecr het Eekhoorntje uyt in zijn
,
Met
regt befchreid hier Heracliet,
Der Menlchei woeing en verdriet: Terwijl een Democnet belagt Des Weerelds Rijkdom, Eere, en
Pragr.
ÏDEL-
,
,
Leerzame Zinnebeelden.
YD E L HE
I
,
9ï
D.
/^i^
Tddheici ier Ydelheeden
der ydelheeden ,
'/
is
,
zeid den Freediker
,
ydtlheii
al y delheid. Eclef. I. V. t,
't
Eekhoorn
,
al
loopt
liet
nog zo
fnel
In zyn Rond-drajend traali-kouwtje
En vorderd niet begrypt men 't wel Den Menfch trekt mee aan zulk een touwtje :
Hy En
Draafd, hy Rold, in d'Ydelheid wat 's dog van zyn Beczigheid ?
:
;
Leerzame Zinnebeelden,
92
OP DEN ARMELYN.
MEn myn
de witte Armelijn (die men oolc Hebnoemd) zo byzondtr zorgvuldig is» om zig onbefmet enzuyveriebcwaareo ,daihy liever «uds her heeft mei^ derven , dan zig bczoetelen zoude het zelven hei Maagden waapen geho den , dog het \% inzonderheid een afbeeldzel, of voorbeeld , van een op» TCgt Chriften, die gerevj gd door het BloedChnfii \Joan\ ^i. V. 7. Zig zelven rem en ovbefinet m et bevjaren va^ de Weereld, Jac» i.t;. 17. maarnademaal dit geen vrugf van onzen eigen Akker is, zoo ïaat ons op denoverjie^ fchri)ft dat
of Hermelijn
:
<
Leidsman en vol- einder des Geloofs Jezum Chrtjium zien^ Heb, II. V» 2* die hem zelven voor ons heeft ovefgegeevRUi op dat hy ons zoude verloffen van alle onger egt jg^eid t em de hem zelven een eigen volk zoude Retnigen,y yverig iaj goede Vier ken Ti f, l,v, 14. devjelke ^ na dat hy de Reinig-^ tnakivge onzer zonden door hem zelve te vjeege gebragt^ heeft j ts geketen aan dé.Reperhand der Majejieit in dé\ hoogfte Ueemekn, Heb, i.,:«è. j. waar door wy tot Kin-j deren Gods geworden zijn 5 derhalven Joannis^zegt liefde;'7m~%yn liiy hinder eirGods , en de het is nog niet geopenbaard vjat vjy zyn zullen. Maar vjy iveeten , dat als hy zal geopenbaard zijn , vjy hem zullen gelijk vreezen vüant vüy zullen hem zien 5 gelijk hy is, Ende een ygelyk die deeze Hoope op hem heeft , d^e Reinig hem zelven , gelijk hy Rein is. i Joa7Z' ^. v- z. dat een ygelyk van u iveete zyn Vat te bezitten in Heihgmaaktnge ende Eere. 1 Thef, 4.1;. 4. mdcmgal düi zalig zijn de Reine van tisrte ^ vjant zy zullen God zien. Math. %.v. 8. De Proef gedijd een Vrouw tot baatj Die vry is van 't bwtigte kwaad Wel dien die 'n eerlijk leeven leid.
g^
l
Als Cbriili Bruydj in Keinigheid.
REI-
,
leerzame Zinnebeelden.
91
RElNiGHElD,
Die haar e hleederen nvavdelen in
viet bevlekt kehh€7t\ zullen met
kleederen
my
overmiti zy het -jjeerdigzyn, Dte over'UJind die zal bekleed 'w-rden met 'U)itte k leederen S3c'
^Poc.
:
3.
V. 4.
Den Armelyn bewaard zyn Gants onbelmcr:
regt
wit,
Ma.igde wapen:
Ook an die 'n reine Ziel bezit Tot Hccriykheid en Dcu^d gcfchapen; Wie onbevlekt zyn Tyd bcfteed, \
Traald namaals in het witte kleed.
OP
,
leerzame zinnebeelden.
94
OP HET CONYN. BYhet
veTfchuyiende ConyrThet geene deHoovenberoofcjkan men de Dieven vergelijken, die meede vreesagtig , voor het Geregt , zig verichuylen : alzo het gebod Gy z.ult niet fieelen. Deut. 5.1;. 19. haar overtuy gü , als die zulke dingen doen, ftrafwaardig zijnj dog het waar te wenfchen , dat *er geene waare die haar aan moedig-
den , door haar als te dekken dan zoude het oude fpreekwoord veelzins waar bevonden worden. Waaren 'er geen Heeleiers , ;
Daar ivaaren geen Steelders, Dat decze Menfchen dagten , die met haat zijne Ziele Ttiet
de
een Dief deeld
hy hoord eenen vloek ende hy geeft het te kennen, Prov. 29. v. 24. Zy zouden de volgen-
beitraffinge
,
Gods
,
in dit ftuk
niet
,
onderhavig zyn
,
vjat heht gy mijne inzettinge te vertellen ? ende neemt mij» verbond in uvjen Monde ? deivijle gy mijne inzettinge haatet y ende myne vjoorden agter u heenen vjerpt ; indien gy
een Dief ziet zo loopt gy met hem, Pfalm. ^o.v, 16. dezulke zyn, zo wel als den Dief, deeze Vloek onderworpen , dit is de Vloek d'e uytgaan zal over het gantjche .
JLand: xjant een ygelyk vjorden
die fleeld
zal van hier uytgeroeid
een ygeUjk die valjchelijk fvjeerd zal *van hier ujtgeroeid luordfin : tk brenge deezen vloek voort. Spreekt de Heeren der Heirfchaaren > dat hy k me tn het ,
desgelyks
huys des Diefs. Zach, %.v. ie niet
meer
met de hayiden 7ieH die
Om Dif
Die gejioolen heeft en fiee»
liever
,
toerkende dat goed
is
op dat hy hebbe meede te deelen^ dengee'
^
nood heeft
.
Ephe. ^.v,iS. Achan moeft van kant
fftal
MetWyf,
O
3.
maar Arbeide
,
met Kind, met Haaf, verbrand:
hellche heb-Luft! noit verzaad.
Wat
Legtge grond loi ^
^*
alle
kwaad.
DIEF
;
,
,
Leerzame Zinnebeelden.
95
DIEF.
SodeHeeredesHuysgevjeeten hadde in tvelke nagtvjake de Dief komen zoude , hy zoude geijjaakt hebben ende zoude , «ƒ» Huyi Tiiet hebhen laten door graven,
Math.
i4.
'u.
4^.
'tConyndoorgra fd, beroofd, een Hof En fchuyld vrecsagrig in zyn Hooien ,
Dog Al
is
So
'c
Fret leerd
hem
die Parten of.
hy nog is
fo diep Vcrichoolen een Dief ook die zig mceft ,
In Kotten houd, en
't
rcgt ftecds vreeft.
OP
:
Leerzame Zinnebeelden,
9Ö
OP HET FRET. Fret een dier het geene deDuyn-meyersindc HEt fpooren! hooien der Conyncn Jagen, om dezelve op is
te
Vangen: by deezen kan men de Geregts dienaars vergelykenidewelke, om de Kwaaddoenders op te zoeken,! tticede door haar Heeren worden gezonden in hooien en;
en
te
daar de Dieven ot andere kwaadaardig , ge zig vreesagtig verfchuylen , dies zegt Paulus de Over-^.
fchuylwinkelen (ien
z,y7i
niet tot een Vreeze den goede -werken
maar
,
dert
Wilt gy nu de Magt niet vreezen ? doed het kijaden. Want zy ii goede , ende gy zult lof van haar hebben. Gods dienarejfe u ten goede maar indten gy kwaad doedj^ SCO
vreefi
Want
zy
:
is
ivant zy draagd het Snvaard niet te vergeefs. Gods dienarejfe^ een vjreekfter tot firaffe de?t
Daarom is V ?ioodig Onderworp genen die kavaad doet» te zyn , niet alleenlyk om der firaffe , viaar ook om en f der Conjfientie vjiile, Rom, 13. v, 3, Titum zegd ook vermaand haar dat zy den Overheedeny ende den Magten Onderdanig zyn , datze haar gehoorzaam zyn , datze tot Goed vjerk bereid zy»/'.Tit, 3. v. i. Chriftus Raad zelfs maar in twilt zaaken als gy keenen gaat met uive iveederpartye voor de Overheid-^ zo
alle
ook den Mcnfche ,
,
doed veerflighetd op den laeg , om van hem verloft te vjor* den 5 op dat hy mijjchien u niet voor den Regter en trekke , ende de Regter u de Geregtsdieriaar over leevere , ende de Geregts dienaar u in de Gevankenijfe luerpe. Luce.
1 1.
V, 58.
Kwaad- doenders vreezen voor
Geregt,
't
En Schuuwen haar voor 's Heeren knegt Maar Die
die zig
vreeft
houd van
't
nog Boeyens,
boozen
Wet,
af
nog
ftraf.
DIEF
;
Leerzame
Zinneheelden.
:
^j
DIEFLEIDER^
Zo
^uieDoodetl die zal Jirafhaar zijn door het Gerikt f,
Math:
Zo
5. *v,
21,
hetFrcc door 's Jaagers Iiand, \ Conyn opfpoord in donkre gaaten Zo doen 's Regts-dienaars van hec Land
Tot
nis
,
Veiligheid der Ondeizaatcn
Wild der Boosheid op, \ Geen ftiaf ontvangt door Swaard en Strop.
Zy
fpoo'-en
't
G
OP
,
:
Leerzame Zinnebeelden.
98
OP
DE
DEN SCHILDPAD.
vergenocgzaamheid word bekwaameli)k by den
Schildpad, die in 2yn Schild over alt'huys is, vergeleeken: een Menfch die met wijsheid begaafd is, en zijn Hertc tot Deugd fchikc, kan zig over alnavo«gen,
Zoü konde Diogenes
,
in zijn
Ton woonendc Alexander ,
in ai zijn Hcerüikheid veragten,en gerufter
O
Leevendan
wy Menfchen dog
de Deugd , en Wysheid^ nafpoorde?i als een verborgene Jchat > dan zouden vjy de de vreeze des Heeren verftaan, en de kennijje Gods vinden. Prov. 2. V. 4. ende daar door zouden wy bevinden, dat de Godzaligheid is een groot Gewin met vergenoeginge , waTif ijy hebben mets in de Wereld gebragt , het ns openbaar dat ivy ook 7tiet konven iet daar uyt dragen, "Maar als wy Voedzel en Dekzel hebben , wy zullen daar meede vergenoegd zyn. i Tim 6. v. 6. terwijle dog niets by geval gefchied , en wy weeten dat dengeenen die God lief hebben , al/e dingen meede werken ten goede. Rom. S. V. ^Z. Ja worden niet twee Muskens om eenen penning verkogt ? ende niet een van deeze zal op de Aarde Ende ook uwe Hairen des vallen zonder uwen Vader. Hoofds zyn alle geteld, Math. lo. v. zp. Gelukkig die met Ik hebbe geleerd Paulus 5 t'allen tijden , zeggen kan vergenoegd te zijn in het geene ik ben, Vhil. 4. 1;. Ii. en die deeze vermaninge fteeds in agx neemt, en betragt, vwenwa7idelzy zonder Geldgterigheidy ende zyt vergenoegd met het teegenwoordtge : want hy heeft gezegd ik zal u 7iict begeeven nog ik zal u niet verlaten. Heb, 13. «u, 5, hy.
!
dat
!
!
.
Diogenes vernoegd zijn Vat Zelfs nneer dan Alexanders Schat 't Vernoegen agt Tapijt nog Goud, D'iQ Deugd behelpt z'g wel met Hout.
OVER
Leerzame Zinneheelden.
OVER AL
T'H U Y
WenteU wxen
Fzalm,
37. V,
:
99
S.
eride z'erirouiud op
5^.
Gelijk een Schildpad door het Land Steeds met zig voerd zyn cige wooning : Zo Icefd een Man van goed Verftand ; Want Deugd voerd met zig zyn belooning.
Een wys Menfch van vcrnoegden Aard Vind over al zijn Huys en Haard. '
Gz^
,
OP
:
Leerzame Zinnebeelden.
100
OP DE
MEER E MIN.
veele Schryvers vanMeereminnen gewagen, egter dai het een verdigtzel is j ln:inaers de befchrijvinge der zelve, ofder Zee-Sirecnen, isbyde Ouden zeer Leerzaam verzierd , als of dezelve door haar
ALzohoewel houd men
zoeten Zang de zinnen der Scheepvarende betoverden , eni dan dezelve in de Elende rukten, en deeden vergaan: waar teegensUlyffes zyn vaarendsVolk deOorê (topte metWas, en haar valt bond, tot dat zy het gevaar te boven warenjeen deftig Voorbeeld om de Ooren te leercn floppen voor het Om u te beivaren voor de k'v^ade Vrouee vici der Hoeren. -weuy voor devleijhge der vreemde Tonge Frov.6,v.i^. <wa7it de Lippen der vreemder Vrowwen druppen Honigzeem : en haar geheemelte is gladder dan Olye : maar het laatjie van haar is bitter ah Aljfem ; fcherp als een tii^ee Jnydende Sni^aard : hare Voeten hellen na de Dood: hare treeden hou» den de Helle V aft. Prov.^i.v.^. dithebben onder anderen tot haar verderf, en elende, bevonden, Pri^w/^i , Antonius , Alexander , Achab en Samzon (irc. den wyze Salomon zeot wyders van de zelven , de mond der vreemder Vrouiüe Heere vergramd is , zal is een diepe Gragt : op "joelken de daarin vallen, Prov. i2. v. 14. door eenFrouive die een Hoer e is komt men t»t een ft uk Broods : ende eens Mans Huysvroirjje jaagd de koftelyke Ziele. Prov. 6. v, 26. Pauzondigd teegen zyn eigejt lus ze^'^d ook, die Hoererye bedrjfd ^
'Lichaam. \Cor. 6.v. 18. dog hcc fwaarfte van alle zal Hoereerders en Overvolgen te wccten.
'/cekerlijk
fpeelders zal
God
oordeelen. Heb. 13. v.^.
Natuur noir fchaadMyker gedrogt, Als Hoerenfchoon heeft voortgebrogt D't tuyg* Heleen 5 Cleopatra, Thais , lezabel en Delila.
HOE-
,
Leerzame
,
101
Zinnebeeldett.
HOEKEN-SCHO
O
N.
^_^-.
Bn begeerd haare Schoonheid ftiet in wuse Herten^ vidt Idatze u niet vangen met haare Ooge leedcfi, Prov. 6. V. 25.
Dc Meeremin,
of Zcc-Sireen Met Spisg'lcnd 't blonde Hair te kemmcn Toond 'tHoereivlchoon/t geen mcenig een,
Schynd in de weelde te doen f wemmen Onkundig dat die woede Zee Haat ftorc in d'Aferond aller \vce. ,
•
,
^G
z
OP
Leerzame Zinnebeelden.
X02
OP DEN KIKVORSCH.
in bet ^^^ Boek der Herfcheppinge verzierd hoe Léitona\oQx de vervolgingé S2iX\Juno vlugte, mcc alwaar zy , grooten haar 2 Kindertjes , naar Lyciên DortUydcnde water zag daar eenige Boc;ren rietmaayiden, dewelke haar verhinderden haar Dorft te lefTen , eri Zelfs het water , door Handen en Vocien Roerende, drabbig maakteu j waarop Latona loi Jupiter riep, diq alle deezc Boertfti, toi ftiaf, in Kikvorfchen veranderde. Een afbeelding van ftuurfe Nurken en Gierigaards, :;<}ie van geen meedelyden weeren , en haar Naaften veel-j 'tyds verhinderen in het zoeken van haaren Nooddruftw Gt;lyk zo dendwaazen N^ii'^/ververlchmge wygerdeaaii David en ziin Volk j fchoon dezelve zyn Have en Vee .veelhnts befchermd hadde. iSam.zy zo vind men nog heedendaags vecle van die Naba/s , die geen weldadigheid oeffenen nog zig den Armen ontfermen , tcegens deweU
OVidius
,
•
,
,
'
,
ke
Chriltus eens zeggen zal
my niet gefpyfi. my niet te drinken
\ende gy hebt
Ik ben Hongerig geaveeft^
,
Ik ben Dorftig geiveefi, engegeeven. c^c. of zy haar-
^e gy hebt dan zullen willen verfchoonen, met
zeggen, Héere^ efDorJIig? \^c, dan zal hy haar a tiJjiorden , voorwaar zegge ik u ^ voor zo veel gy dit een van deeze minjie niet gedaan hebt ^ En^e deeze zulle?i zo hebt gy het mv ook 7ilet gedaan gaan in de Eeuivige Vyne : maar de Regtveerdigen in dat Ee/^ivii Leeven. Math, t^.v. ^t. Want d^e den Armen verdrukt , jrnaadet des zelven tAaaker : maar die zig des 'i^ooddruftigen ontfermd, die eerd hem. Prov, 14. "j. ji, detld mee de tot de behoefte der heiligen. dies Tragt nê *u)anneer hebben ivy u Hongerig gezien
te ^
.
Herbergz
R
m. 12.
1;.
13.
Onheusheid (dwaaze Nabals daad)
Wat
2' t
gy vrugrbaai
Van vrekke
in
uw Zaad
l
Vorlcb'.n^ (noo krioel.
Thans gtimmeld
's
Weerelds Modderpoel.
ON'
,
Leerzame zinnebeelden.
,.
103
ONHEUSHEID,
Zeo'wie een vandeeze kleine
te drinken geeft , alleen-
name eens Dijcifehi iku^hy zal zijnen Loon geerjfmts 'verliezen^ Math. 10, "J. 4i.
Ijk eenen Beeker koud Watef^ in de?i
voor-'uaar zegge
Vorlchen heeft herfchept 2o Nazo fchrijlc de Lyciër Boeren Die aan Latoon* met Doid behebt Het Water weerden door 't beroeren: Dus beek den Kikkert 't Nerts cnihaal Der Gier ge Nurken al te maal,
Jupyn
tot
,
,
G 4
OP
:
104
Leerzame Zinnebeelden.
OP DE PADDE.
BYeende PaddeMenfchdoor
het Venyn opfweld , kan raea verbeelden , dewelke fweld van i'pyt om zijns Naaften welvaard j Het fnoode gcdrogc de Nyd kan men niet affchuwlyk genoeg afmaaien : hcc is een kanker die het Hertc des Menichen af knaagdi een gezond Herte is *t Leeven des Vleefches , maar Nyd is verrottinie der Beenderen. Prov. 14, v, 30. deezé Pede broede , in den vroegtyd , de Broeder Moord aan ^beU wyl Kainvcitx Nydigheid aanrag, dat Abels offer den Hcere behaagde Gen, 4 het wasmeede van haar uyt-' werking dzijozeph^ door zyn Broeders , verkogt wierd,! wyl zy hem weegens de voorbeeldigeDroom benyden.Gtf»J 3 7. het was Sau/s afgunft die David deede vlugten. i Sam, 19. en ontallykc exempelen mcerj Ja xelfs 1 de Vorft des Leevens , onze Zahgmaker , heeft dezelve mede ter Dood gebragt, gelyk zulks Pilatus klaarlyk zag, luaT^f hy ivifi dat ze hem uyt Nydigheid overgeleeverd hadden* J^ath, 27 V. 18. fchriklyke Paddel wie is bekwaam om de uytwerkzcls van uw Doodlyk vergift te befchry ven? want lijaar Nyd ende tijjifigierigheid is , aldaar is 'ver" lüarringe en alle hooze handel, Jac^.v.ló. die deeze kanker in zyn boezem draagd , is nog niet overgegaan lot hetGeeftelyk Leeven. Gyzijt nogVleeJchelyk^ i^anp deiüijl onder u Nyd is , ende tiuift , e7ide tiveedragt , eft zyt gy niet vleejchelyk , ende iDandeld gy niet na den Men-' Jche ? I Cor: j. 'y. 3. of meind gydat de Schrift te 'vergeefs zegd de Geeft die in u vjoond beeft die Luft tot Nydighetd ? Jacoh,^. V. so Naar Geraami , vervloekte Nyd ! Die fteeds uw Herte knaagd van fpyt Gy Moord al waarge uw klaauwen zeC, Ekndjg I 't Hert dat gy befmct, »
die
nydig
O
,
NYD
. ,
Leerzame Zimeheelden,
N Y
105
D.
Grimmigheid ende oierloopinge 'van Toorn is lüreedheid:
maar wie zal voor Nydigheid
heflaan
?
Trov, 27. V. 4.
Veragte Dier d'Onreine Pad Die door Venyn komt op te fwellen Toond, hoc een Hert, door Nyd beklad, 't
In
,
Naaften welyaard zig kan kwellen ; fpyt en braakt Venyn, Van Lafter, in bedekten Tchya '5
Het fweld van
G
5
OP
1
;
;
Leerzame
io6
Zinnebeelden^
OP DE HONIGBIE.
DE
Honigbyen zyn, van oudsher,hec afbeeldzel der Ge, want gelykerwys de Byen zeer y verig uyt alleGewaflen.Kruyden en Blocmen,haarenHonig weeïen te halen:en door haarcnAngel,niet alleen de luycHomniel«,maar ook alle die haar aandoen,ftecken:So trekken de Geleerde ook haren Honig van Leeringe uyt deGoddelykc en Wereldlyke Blaadcren. Volgens het fpreekwoord Zuygd over si den beften zin Gelijk de Bye ; niet als de Spin, Voor al geeft de Bloeme van Gods woord de grootfte leerde ge weeft
Zoetigheid, Dies IJra'élhaar verblijden moefi onder bet
hec
%en der Wet. Nehem. 8. want de Regten des Heeren zyn luaarbeidjte zamen zynze Regtveerdig. Zy zijn begeerlyker dan Goud. Jaldan veelfijnGtud;ende zoeter dan Hvn/g en de Honigzeem. Pjalm. 19.1;. i o. Hoe zoet zyn uvjt Reedenen myngeheemeUe geineejilmeer dan Honig mynen Monde Tjalnt^ 1 9. 1;. 1 05 hier uyt maaken de Geleerde dien HonigraaC Inmidder vertrooftinge , tot verkwikkinge der Ziele dels zy ook de luye Hommels der welluftcn beftraften, en de teegcnfpreekende Lafteraars , die (als Momus den bedil-alj haar aandoen , met haar Penne en Tonge treffen dan antvjoorden zy den 7.ot naat zijn Dv^aashetd op dat hy in zyne Oogen niet ffys zy. Prov. 16 v. 5. dog lot de .
:
ge enen die het verft and zoeken
,
als
Zilver
,
en devjysheid
v, 4. zegt Savjant hyisgoed^ en de
na fpoorenals een verborgen Je bat. Prov.
2.
mijn Zoone ww gehtemel e. Tioodantg is de kennijfe der vjyshefd voor wwe Ziele : als g-ze vivd zoo zald*er belooniffgeiveezen : ejide wwe ver vjagtiiige zal niet
lomon Eet et Honig Honigzeem
is
^
^
zoet voor
0fgejneeden ivorden. Prov. 14.
Wat
Geluicki)»! die
per Wyshcid
om 's
't
Honigraat
Wcerelds Vreugd verfmaad.
GE-
;
,
Leerzame Zinnebeelden.
:
107
GELEERDE.
Het Herte des Ferflandi^e hekomt Weetenfchap de Oore der ijyzen zoekt fVeeten/chap» Prov. i8.
ry.
endc
if.
Als yvcrige Honig-Biên Zoet trekken zonder Vrugt
Zo
:
te
fchaaden
trekken Nut Geleerde Liên
,
Uy t
Wer'ldze en Godgevvyde Blaaden Haar Pen ook als een Angel (leekt.
Wanneer
haar
Momus
wederfpreekt.
OP
t
!
Leer:&ame Zinnebeelden.
jo8
OP DEN SPINNEKOP. de Spinnekop over al haar Venijn uytzuygd , zo doen de waanwijze mecde , dewelke uy de werken van andere haar Venijn van Lafteringcn weeren te haaien. Het is een crbarmlijken inborft daar de Laatdunkendheid in huysveft, hebt gy eenenlAan gezAen
GEHjkerwijs
die nuys in zijne
iinge dan
O ogen is ?
van hem, Prov.
van een en Zo f
i<5.
v.
1
2.
is
meer verioag'
dog de eige-Liefde is-
20 algemeen , dat alle Menfchcn, d'ecn min d*andcr meer,, hun aandeel aan dcLaatdunkendheid of waanwijsheid hebbens want alle lueegen des Ma?is zijn zuyver in zijne Oogen: boeven al maar de Ueere lijeegdde Geefien» Prov,i6. v. wil dit gebrek wel by de Rijkdom wezen, ^
doorzoekt hem, Prov. 28. v. II. deeze ondeugd brengt gemeenlijk voort berispinge, bcfpottinge en vcragiingeï van zijn Naaften. Die verfiande/oos is veragt zijnen Naaften
:
maar
Prov, II'
een
'v,
zijnsnaafteos
Man van
grooten Verpande zavijgt
Jij/Ie.
men ziet gemeenli)k den Splinter Oogc , terwijl men zijn eigen Balk in
12.
in 'c
O
dat ons de Goddelijke LiefOog hict^ewaar word. de mogte bewerken dan zouden wy zo ligt onze NaaWant de Liefde is Lankmoeften niet veroordeelen. ^ig , zy is Goedertieren , de Liefde is niet afgunfiig , de Liefde hafideld niet Ligtveerdiglijk zy is niet opgeblaa^ %,en. I Cor. IJ. «y. 4. dan zouden wy in ftaat zijn deeze LelTe waar te necmen v^eeji eens gezind onder malkander ren , en tragt niet na hooge Dingefi maar voegd u tot de Needrige, En zijt niet ivijs by wvj zelven. Rom. 1 1» 1;. 1 6. Waanwyshcid , o gy booze Spin Die noit behaagd eens anders zin , Hoe vuyl word van u menig Borft, l
!
Mei
bemorlt, eige-Liefde-Rag ^
WAAN-
.
; ,
,:
Leerzame Zinnebeelden,
109
WAANWYZE.
Zijt niet *wijkt
"Sijs in
van het
wwe Ocgen
kijjaade
:
Vreeft den ïieere
,
ej/de
:
Prov»
}.
T.
7.
De Spin zuygd
over al Venyn, fmcc de wand met Rag en webben Regt ook zo de Waanwyze zijn
En
Die (laag wat
Maar
te berispen
die haar
hebben
Woorden wel
Vind Spinnewebben
,
anders
inziet niet.
OP
1 1o
Leerzame zinnebeelden.
OP DE VLIEG. fpijze, door de Vliegen befmet zijnde, in het korte de veriottinge onderworpen is j als ook door een dooden Vlieg zelts een koftelijken Balzem ftinken en bederven kan j zo vergelykc Salomon de misflag of dwaasheid , dewelke een Man van eere en wys-
GEIijkcrwijs de
heid aanftonds bczoeteld en onteerd. Bclef, lo.o;. i. Het gaat met het gedrag des Menfchen als met een Kleed , hoe fchoonder wit , hoc eer het befmet , en hoe nauwer te wagten j is imand een Leeraar in den Godsdienft , hy dicnd voorbceldeli)k te Leeven : is hy een Regeerder of Veldheer, hy moet ernfthafiigheid oefTenen, en zijn Leeven niet dierbaar agten in zijne oogen : is hy een Wys en Deftig Burgerman of Huysvader, zi)n gedrag moet gerigt zi)n na de hoedanigheid van zijn Staat, of aanHet Toneelfpel voegItonds is zijn eere bezoeteld. den de Keizer Nero niet : nog het Spinnen onderide Wyven was aan den Koning Sardanapalus betaamlijk j 'Zo wierd zelfs David van zy?i Huys'vrowwe Michal veragt y in haar Hert e , Wanneer hy voor de Arke dei Heeren'hup'' felde zSam. 6.v. 16, wijl zy oordeelde den Dans voor •een Koning onbehoorlijk te zyn. Een yder Leere dan, zig voor misflag in gedrag , na zyn ftaat , te hoeden j hoe wel de Mcnlchal leefd , nog vind de Lafter wel iets, 2y zalvan Joannes de Dooper zeggen^;» heeft den Duy" *vel , en van Chriftus een vraat en lüynzujper maaken. Ziet dan hoegy voorzigtelijk njjandeld , niet als onvjrjze, maar als ijjijze. Ephe. ^.v, 15.
;
'"
Hoe hooger d'Eere ofWysheid ftygd, Zy vuyler (met door Misflag krygd :
*T geen
Door
ligt
Wyn
,
gefchicd door deezc dry.
door
Min ,
en Hoovaardy.
MIS-
,
Leerzame Zinnebeelden.
M
1
S
-
S
., :
iii
L A G.
Een doode Vliege doed de zalve des ApotheekeYS flinkeir y ende Gpnuellen : alzo een 'weïvig diJJaasheids eencn Man dis kojiehjk is van tVjsheid, en van 'Eer e. Edef» lo. V. I,
Al
doode Vlieg gering Nog kanze een zalve gants bederven Zo kan een Misflag zonderling Den Menfch doen fchande en fchaa beerven ^zvi yder zorg dan , na zyn ftaat Dat hy geen Dwaasheid ooic begaat. fchijnd een
%
OP
,
:
UZ
Leerzame Zinnebeelden.
OP DE MIER. fT\E Mieren zijn
een onfier k Volk: evennuel hereiJen zy de Zoomer haare Spyze Prov, jo. v. 25. een regt voorbeeld der Neerftigheid , dies Salomon den Luyaard tot aezfflve wijsd Prov. 6. v. 6. en hem aldus befchri)fd de Luyaard zeid daar is een feilen Leeuvj op den lueg
4^ in
ten Lee WW is op de firaaten , een deure keerd om op haar De Luyaard ver^ herre, alzo de Luyaard op zijn Bedde. bergd zijn Hand in zijn hoezem , hy is te moede om die De Luyaard is Wij» ijeeder tot zijnen Mond te brengen. zer in zijne Oogen , dan zeeven die met Reedenen ant' boorden, Prov. 16. v Ij. zulk een affchuwlijken fchct2e moet ons aanzetten de Luyigheid te verdrijven, door
behoorlyke Neerftigheid in alles ; dog als wy al noeft beezig zyn metMartha,mocten wy ook mttMaria het gecftclyke niet vergeetcn , maar^f^ goede deel uyt kiezen , dat van ons niet zal genomen voorden. Luc. 10. v. 38. anderfints betaamd het ook , dat wy ons beneerftigcn in ons beroep , want door groote Luybeid verJ'Oüakt het ge<^ hind 5 ende dQor Jlappigheid der handen voord het Buys doorlekende Ede. lo. v. iS. Nadien dog arbeid en moeite den Menfch is toe gevoegd , volgens de Vonnisvellcnde ftemme Gods , in het pweet uvces aanjchijns zultgy ww Brood Eeten Gen. 3.1;. 19. Zo vermaand de Prcediker alies vjat uvce Hand vind om te doen ^ doet datmefaluv) JVlagt : vo,int daar is geen Werk , nog Verzi?mmge , nog Weetenfchfp , nog Wijsheid^ tn het Graf daar gy heenen gaat,
Eclef.^.v. lo.
Wel hem! die door Gods Geeft geleid, Zig met der Mieren Neerftigheid, Een voorraad voor zyn Ziel vergaard *T geen Eeuwige verzaading baard.
NEER-
3;
,
Leerzame zinnebeelden.
j1
NEERSTIGHEID,
^.TiT..^.
Gaat
tot de
lAme^ gy ILuyaard: Prov.
tf.
ziet hare ^u^eegen^ tndt
V, fu
Zeer yvcrig de kleine Mier Des Zoomers bcrgd haar Winter-vooiraad Den vuyge Luy.^ard merkc hier Hoe datdeTyd Onnutlyk doorgaat. Die hy, nu Jong, Zorgloos verkwifl:. Waar door hy, Oud, zyn voorraad mift.
H
OP
:
leerzame Zinnebeelden.
114
OP DEN SCHORPIOEN.
ZO
de Schorpioenen door den Angel in haarcn Venynig Itecken zo handelen ock de Agterklappers j het zy met het heimelijke te openbaren, of door Leugenen heimelijk haares Naaftcns eere te kwetzen , als
'ftaart
:
die ais een Agterklapper 'v^andeld
,
openbaard het heime-
maar die getroww is "van Geeft, bedekt de zake ?rov, 1 1. 1;* 1 3. daarom de Propheet jercmias waatfchouwd , nuagtet », een ygelijk van zijnen Vrtend , ende vertrowwd Tijet op eenigen Broeder : ivant Elk Broeder doet niet dan bedriegen , ende Elk Vriend nnandeld in Agterklap. Ende zy
lijke:
handelen bedrieglijk ,een y der met z.ynenVrtendjendejpreeken' de nnaarheid niet: Zy leeren haare tonge Leugen Jpreeken, Jer,^.v,A' Geli)k zoo ook de twee Oudften , Agte; klap teegeiis d'ecrbaare Suzanna uytbraakten , en ten waare God haar , ijloor Daniel , in haare Leugens gevangen hadde, zy* Zouden d'onnozele verdaan hebben : een hatelijke Pefte is dog de Agterklap, en vry (chadelijker dan ;de fteck der Schorpioenen , daar teegens deed God eei? WêrTg verboï'lSïïrfófaef , "gjzülf^niet 'aandelM^ali èèh ^gterkl^pper 07ider wvie Volken; gy zult 7iiet fiaan tee^ gen het Bloed van wvjen Naalden. Ik ben de Heer e. Lev, 1 9. v.\6, Fetriis rigtzijn vcrmaaningemeededcrwaards, zo legd dan af alle Kivaadheid , ende alle Bedrog , ende Ge* veins dheid , e7ide Nydigheid » en alle Agterklappingen, I Pet. i.v.\, in de Overtreedinge der Lippen is de ft rik des ^'jozen: waar deRpgtveerdige zaluyt debenawwdhejduyt» kome7i Prov. 12. 1;. i j.
Door Geile Boevens
Vals berigc,
Zuzanna Eerloos werd betigt Maar God, door Daniel, openbaard» De giftige Angel hunner ftaarc,
AG-
,
Leerzame Zinnebeelden.
\1S
AGTERKLAP.
Die ah een AgterhUpper <^andeld, openhaard het heime^ 'Vermengd u dan niet met be?n : , die met Z)%e Li^'pen
lijke
Prov. 20. V. ip.
Des Schorpioens Venyn ge
Werd
door haar
Romp
(leek
het beft geneczcn:
Noit beerer Middel, voor den (treek
Des Agterklappcrs, kan Ais dar men
hem
'er
weezen.
het vuyle van
Zijn cigc Leugens toonen kan.
H
i
OP
! y
;
Leerzame zinneheelden.
I \6
OP DEN ADDER.
de Slangen is de Adder de vergiftigde wel van allen daarorti brcngd Gods woord dezelve veel maaien Zinnebeeldig over op den boozenftaat desMenfche, ^y Adderen gebroedz^eh hoe kd^d gy goede dhgen fpreekeriy iiaArgyhoos z.yt. Afathi iz.v. ^4. boe doodelijk vcrgifcig d« Adderen zijn , blijkt in het geval van Paulus op het Eyna onikomene fchipbreuk hout op land Milcie , alshv het Vuur wilde werpen , waar uyt een Adder te voorfchijnkwam, en hemby 7i)n hand vatte 5 dies de Barbare, zijn Dood vcrwagrende, zeiden deeze is geioijfelijk een Doedjlager , 'cjelke de 'vjraake Gods met laat Leeven , daar hy uyt Zeeontkomen is; dog als hy dezelve maar affehudde zonder befchad'gd te worden, meenden zy dat hy een Godivas. ABor. zi. met Regte worden de Mcnfchco by Adderen vergeleeken , zeedcrt óü^ Oude Adder-Hang onzer aller Moeder Eva, zoargliftig, heeft bedroegen en veigifcigd: want w;at is 'er vergiftiger dan 's Menlchcn Herte ? Arglijiig is het Herte , meer dan eenig •^tng , Ja ! dood/ijk ts bet , ijcie zal het kennen, Jer, 17. ir. dies ook onze Zaligmaakcr zegd gy Slangen gy Adde^
ONder
:
^
,
,
ip.
gebroedzeh 'y'hoe zoiéd gy de helffhe Verdoemenis on*" 'vliedend Maih,zi,v. }i. dogniemand waane, dat deeze benaaminge alleen op de Godlooze paft. ó Neen de aigemeene Verdorventheid is doorftaande , daarom ]oanins deDooper die gcencdie uyt Godvrugtighcid tot zijn Doopkwaatnen met deeze naam meede begroet laaien wy zvnt* bcftraffi'ige, cnde Leiïc, ons vry aanmaatigen; Gy Adderen gebrnedzels ^ lüieheeftu aangeiueezen te 'vlieden van den toekomenden Toorn ? hrengddan vrugteu voort
'tè7i
•,
,
der hekeeriTige vjeerdig.
Maih.^.v,
7.
d'Adder van het Aards belang, Die ons fteeds byt in doen , en gang Dog'c waar Geloof fchud van de hand, Dces Addei, door Gods Liefde-brand. 'ï
is
,
VER-
:, ,
Leerzame zinnebeelden.
117
VERHARDING,
Zy
z.yn
ah
een doove
dat ze nitt hoor e
Adder ,
die
haar Oore fiopt
:
op
de fienj?ne des heleezers,
?ia
Pfaim, 58.
1^,
5.
Gelijk een Addcf d'Ooren ftopt
Wanneer hem imand
Zo werd Voor
wil befweerc
het Geelllyk
Oor gepropt.
Doopers goed vermaan en Leere; Die zegd ó Adderen Gebroed Vlied gy den Toorn ? zo docd dan Goed. 's
,
!
H
i
OP
,
Leerzame
II J
,:
Z'tnneheelden.
OP DE SLANG.
lift toegefchreeven word Gen. jl de nu luas Lifliger dan af t gedierte desV-ldi het *welk de Heere God gemaakt hadde , het geeoe ftrekte ona *ndi e te beichaviigen ; zo werd ook, tot haar eigen behoudenis, en welltand, een grooie voorzigtigheidinhaarbefpeord hft welk zokragdgen voorbeeld is, dat zelfs onze Zaligmaaker zegd , zyt dan 'voorzigtig gelijk de Slanget» Math, lo.v^ 16. voorzigtigheidiseen verftandigeoeflFening, die een loskomende Zaak in hft Ooge heeft, en een uri |s beleid om te doen wat tot bekominge van het gewenlte , of afweeringc van het gevreesde , vereyft woïdj waar inde baaizoekende, door eige Liefde, deeenvonidige en vergenoegde in God , veelfinis overtreffen : gelijk: alsChriftus zegd, i/? kindf re» deezer Wereld zynvoorzigti» ger dan de kinderen des Ligts^ in haar Gejlagte. Luc iCt v2 8. dceze Eere benijde de Geloovigen haar dog niet ; wart dieop den Rietftok der weereldze Goederen leund, hoo voorzigrig hy ook is , dien zal zy door de hand fchicten ^ daarentegen D;> God 'vertrouivdy J Heeft vafi gebouvjd _ [ Zo als lezus zêidë", een ygelijk dïe déeze mijne Wbfffdea h'-ord^ ende dezelve doed-t die zal ik vergelijken^ hy eert 'Voorziet tg Man die zijn Huys op een 'Rotjleen gebowujd heeft^ J^ath. -j.v, 24 zeer wel ftemd Salomon hier meele over een. Als de Wysheidin uiv Her te zal gekomen zyn , ende de loeete-ifchap voor uvje Ziele zal lieflyk zijn. Ze zal de he^ dagtzaarnhetdover u de luagt houden , deverfia',}digheidzal u behoeden. Prov. 2. v, 1 o. Z/et dan hoe gy Foorzigtelijk ijjandeld., niet als onivijze maar als vjyze den tijduytkopende, ivijl de dagen boos zijn. Ephe. 5.1;. i ^. Voorzigtig die op *t teegenbeeld Van Mozi SlaniT, het ooge fpceld Hy werd geneezen van den beet V>iQ d'Oude Slang h^t Menichdom deed.
("^ 5
Elijk de Slang '
:
,
!
VCOR-
:,
Leerzame Zinnebeelden.
Vp ORZIGTIGHEID.
r^^.
119
.-
Üog ik vreeze , dat met eenïgzints , gelijk de Slar.ge Etamdoor kaar Arglifiigheid bedroogen keeft^ Alzo wuue zimen bedorven nvorde» , om afte *ujijken van de EejiVOU' digkeid
,
die in Chrifio is»
2 Cor. lï.
"j.
3.
Schoon d'Oude Slang, Argliftig. heefc Vocrmaals den cerften Mcnlch bedrogen Nogtans die hem verwon die geeft Haar Voorbeeld, c'onzerLcer, voor Ogen, ,
Wanneer dien Mond der wijsheid zeid Lecrd van de Slang voorzigtigheid. ^
H4
OP
d
Leerzame zinnebeelden.
120
OP DEN AARD^Ö&:ÜRM.
.
Lendig en Nietig is de vroetcnde Aardworm: bydcE welkende ftaat des Mej)ichc te regte mag vergclceken worden. Wat mag dog de Menie h zig zo verhooveerdir gen daar hy , als God hem Elenden coefchikt , met Job |inag uy troepen , tot de Groeve Roepe ik gy zijt mijn Vader^ tot het geiüormte mi]n Moeder , ende mijne Sufter Joh, 1 7) die mcedè *z^. 14. wat waand gy nog? Arme Menfch verblind vroet, in het ftofvan uwebegeerlykheedcn eo ii den drek van uwe zondige ondaden, vcrmeinendc nogtans^ dat gy uyt uw zclven vrywillige werken kund oefFenei^ waar door gy uw eige Gcregtigheid zoud bevorderen , ci aan God cenige ecre , iNut of voordcel toebrengen;
E
!
r
I
1
Elendige
Aardworm !
teegen
hem
Zijn
ivat doet
j
?
^
Indien g) zmdigd , 'wat bedrijf overtreedingen vermeenigvuldigi indien gy Regtveerdig zijt , <wit
wwe gy hem ?
Indien
htm ? ofte luat ontfangthy i^t wwe hand ? Job.l'^v^6. Zoude ee» Men/cheRegtveerdigerzyn dan God? Z(M* \Jitj^n Man Reinefzyn dan zijnen Maker 1 ziet op zijne k7^Z^ geeft gy
ten zoude hy niet vertrouwen
hn kUaYheid gefield heeft
.
,
hoewel hy in zijne Ëige"
Hoe veelte min op de geenen
die
Ttcemen hutten bewoonen , welker gr ondjlag in hetfiofis zy <üJorde?7 verbryzelddoor de Motten , van den Morgen tot den Avond wordenze vermorzeld, Job. 4. v. 1 7. maar tct de geene die, haar verneederende, zig de Wormen gelijt agten , zal God zeggen , ik de Heere uwe God grijpe uweReg^ terhand aa?i , die tot u zegge , en vree.^d nief) ik helpere- Eu 'vreesdniet gy Wormken Jacobs , gy Volksken Jzraéls^k helf e u [preekt de Heere , ende uw Verlcjfer is de Heilige Jzraéls' Jeza, ^l.v, 13. ,
'c Geloof, met Hoop, vcrfierkt in Nood, Die hier een Worm is tot zijn Dood,* Dog namaals i'eeuwig Leeven erfd lylaar weel wiens Worm dar nimmer /lerfd. :
's
MEN-
!
,
Leerzame Zinnebeelden, ^s
MENSCHEN
121
STAAT.
CJt. .-.
Hoe veel Sterren ztjn fiUt zuyjer in zijnen Oogen, min de Menfche cke een Made ii : ende des Menfchen kind » die een "jjorm is ?
De
te
Job.
Hoe wriemeld
de
lï.
-y.
5.
Aardworm
in
den Drek!
regte fchetzc der Elenden
Een Des Mcnfchen
ftaat: die vo! ,
Gebrek
Met regt zijn ftemtot God m^^g wenden, En zeggen wat 's den Menfch ? ó Heer •
,
Dat 2y liem nog bekroond met
Hj
Eer.
OP
,
•i
,
,
Leerzame zinnebeelden,
2;&
OP DE SLEK.
aan de Aarde vaft klceven, Slymagter zig na laatene endoor r^out verfinelten Zo zyn wy Nfenfchcn in alle onzc weegen, wy kleevcn aan de Aarde, en laaten een beluietI telykcn na deep, yan eige-Liefde in alle onze gangen blyken. De eige- Liefde, zyndc de Bron-ader aller Zonden, dewelke de cerfte Menfchen in de zonden deede vallen , is ook alle Menfchen natuurlijk eigen geworden j het welke juythaar zelven met bceteren zal, als blykt, 'Uicet dity Elijkerwijs de Slckkcn
C^II de, een Moer van :
,
! ''
^dat in de iaatjh daagen ontflaan xullenjvjaare tijden , irant de Menjchen zullen zijn Liefhebbers van haar zehetiy Gei^" gierig , Laatdunki^e , Hooveerdt^e ^ Lafteraars (irc weer Ltefhetbers 4er ivellufien dan L.tefhebhers Gods , heb» hende een gedaante van Godzaligheid , maar die de kragt der xelven hebben verloochend. Hebt ook eenen afkeer van dee'
ir
ze iTm, }.v.i. omnudezellymkwyt teraaken ,moeti6. v.ZK, en door hec
men zig zelve verloochenen Math. Zout van Gods Geeft
in ons zelvcn
weg
Want
fmelten.
een y der zal met vier gezouten 'voorden, Ende yder Offer hande zalmet zout gezouten nvorden drc, hebt Zout in uw z^l-
fen y ende houdvreede onder malkander en. Mare 9. v. ^, Zalig die het Slym van ei^e»Liefde begind te vcrlaatcn 7.0 dat hy niet meer zo valt aan de Aarde kleefd j en door de werkinge van het Zout, van Gods Geeft zig in de En zeggen kaa zelfs verloochening voeld Wig fmelten maar Chrijius leefdinmy : ende't ikleevedog niet meer Ih !
,
:
,
geene ik nu in het Vleejch leeve loove des Zoons Gods
zelve voor
my
d'In
,
die
*T
is
dat leeve ik door het geheeft
,
em hem
overgegeeven heeft, Ephe. 2. v. 20,
God
gerufte en
Leefd buyten vrees
Maar
,
my Lief gehad
,
zaKge Menfch , en zonder wenfch
eige-Liefde kleefd ons aan Heerl hoed ons wy vergaan,
al,
EI-
,
leerzame zinnebeelden.
EI G E-L
Ik Ekndig Menfche!
'wie
I
E F D
,
125
E.
zalmy "jerlojfen uyt hetLtchaam
mes zes Dooas ? 'Rom,
7, V, 24.
Gclyk ccn SIck, door flibbrig Slym. Een Moet, na laat in al haar gangen :
Zo zyn Van
wien het Lym aanhangen lang ons Vlcefch dien leemen Hut, werking van Gods Liefde ftuti VVV
Menichen
:
eige- Liefde, zal
Zo De
,
OP
,,
1
:
Leerzame Zinnebeelden,
14
OP DEN PELLiKAAN.
TTxE Pellikaan, haar boift op pikkenüe om de Jongen -JL/ te voeden met haar eigen Bloed j is aan de ccnc zi)de een voorbeeld den Ouderen , om haare Kinderen zorgvuldig te voeden. Zelfs len koftc van naar Sweet er, Blued* het is beklaaglyk , dat, niet alle«n , veele Moeuyt gemak ofte Luijigheid, haar eigc Kinderen zelfs niet zoogen, en zondernoodzakelykheid voedfters neeraen j maar dat veele Ouders , met haar ztlvco in Luyheid, Dronkenfchup > eu andre vuyle Lutten,te voeden, de OpvoedingehaarerKniderenveiwaarloozen deze Voogei ftrekke dezulke tot fchaamte. Aan de andre zijde, vertoond dit de Kinderen , wiens Ouders haar
Dog ders
,
:
pligt
wel waarneemen, hoefwaarenmoeilyk het Regt-
Tcbapen Ouders vald > om haar Kinderen op te brengen, en haar noodig Voedzel,Nooddruf t en Onderwijs,te doen hebben. Maar helaas \ hoe weinig wtrd dit van de Kinderen in a^genomen:hoe meenige zyn heedendaags uoor een los en ongebonden Lee ven, het verderf van haarOuvdersj véêïe die nog waanen eenig gemoed te hei ben , en .andre niet zouden willen verkorten , die btrooven en berteelen zomwylen baar Ouders, onder voórwendinge het is dog ons eigen : maar die z,yn Vader ofte Z!jne?i Moe» ende zeid het is geenOvertreedtnge j die if der beroofd -i
Mens gezelle, Zegd Zalomon Pro'v. 1824- de zulke verderven haar Ouders en haar zelven. De Kinderen moeten gedenken aan de vermaninge die der 'verdervevtte
'V*
Faulus de
Weduwen
datze Lee:ren eerfi aan haar ende den ^oor ouderen 'vjtc f Want dat ts goed en aangenaam
geefï
,
eigen huys Godzaligheid oeffenen
der vergeldinge doen. 'voor God. I Tm. 5. v. 4.
Zo als het Kind werd opgevoed Daar na zo fchikt zig zyn Gemoed Zuyi^d Romulus aan een Wolvin Hy trekt haar Roef, eo Moord-^zugt
in. '
OP-
,
,
,
,
Leerzame zinnebeelde^i,
:
12^5
OPVOEDING E.
Cy Kinderen zyt ivant dat
is
"c^el
CoL
De
Ouderen gehoorzaam
unx:e
den Heer e
;>;
alles
behaagel;k
3.
^'.
20.
Jongen voed eigen borft te Pikken: Zo kwyten Ouders haar gemoed Den Kinderen vocdzcl te befchikken. Vergeld ó Jeugd dces weldaad we'cr Door Vlyt, in weldoen, Eere en Leer. Pellikaan
lia.ir
Door 't Bloed uyt
.
!
OP
,
^
Leerzame Zinnebeelden.
126
OP
DEN AREND.
dat de Arend zyn Jongen met zyn vleugelen flaat en haar aanpord om teegens de Zon op te zien , welke dan haar Oogen lluvten , of welkers oogen traanen, die werpt hy als Baftaarden uyc hetNeft : wijders , wanneer door Ouderdgm zyn Gczigc verduyfterdenzynKragten verfwakken , dathy dan teej gens de Zonneopvhegd, waar door hy \\\ Gezigt en KragEven zo gaat het met ae Gcloovirten vernieuwd word. genj die Zinnebeeldig Arenden genaamd worden , al'ujaar het doode Lichaam is , daar x^ullen. de Arenden vergaaderd ijorden Math. 24. v, tS. deeze verfterken hec Geetlelykc I Zonne der Geregtigbe/d opite ( Ooge meede, met teegens de 2ien;door wien ook haar Jeugd vemiewvjeials eenes Aren/ds 1 Vjalm, 103. 1;. 5. wantChriilus is 't die haar kragt geeft Thil. 4. «u. 13. en haar geeft verUgtede Ooge des verjiands Ephe. i.v,l^. maar als dezelve nalaatig zyn om het Ooge om hoog te heffen , zo neemd God{óÏQgeljk een Arend zy?t Nefi opdekt )Over z.yn Jongen jvjeefd^z^yne Vleugelen ujtbreid i neemtzeendraagdze op z,yn Vlerken.Deut. 3 i.v.. i i .) ook die Vleugelen en pord haar daar meedéón^ het gezigt na den Heiland te iliereni waar door zy ook beproefd worden egte Kinderen te zyn , want indien gj zonder Caftydin» gezytt ijuelke alle deelagdg zyn genvorden ^ zoo zyt gy dan Baftaarden en met Zoenen Heb. 12. v. 8. aldus verligt God het Ooge der Ziele, iDant God, dte gezegd heeft dat het Ligt uyt de'DuyfternijJ'e zoude fchynen, is de gene die in oiize Ber» ten gefcheenen heeft ^om te geeven verligt inge derKenniJfe der Heerlykheid Gods in het aangezigte Jezu Chrifti x Cor,
DENatuurfchryvers getuygen
1
;
:
!
i
•
\
;
f
4. z\ 6,
Op den Hy agte
was Mozi Ziels Gezigt Onzienlyken gerigt ChrilH ifmaadheid meer.
Dan
Egiptcns Schat en Eer.
Hoe
fcherp
alle
1
GOED
:
,
,
Leerzame Zhmebeelden,
izj
GOED GEZIGT.
Oogen
des verfiauds , op dat gy evde pe van zijne Roepinge nveike de Rijkdom zy dtr Heerlijkheid vafJ zijne hrfenijfe in de Heiligen <^c. Ephe, I. V. l8.
Namelijk
TJieugt
,
"jerï'igtede
'weeten ivelke
.
Dit
is
merk
Geregt'heids
Wiens
En
Ho
de
de Proeve eens Arendskrooft, open oog de Zon t'aan Schouwen
Dit
Met
z.y
is
ook
Zon
eens Chriftens
in
ftraalen'c
't
Oog
te
Zie!en-Üog
troofl:
houwen vcriigt.
ichénkt eens Ad'iaars Icherp gezigt.
,
128
Leerzame Zinnebeelden.
OP DEN PHENIX.
yAn den Vogel Phenix fchryfcmen,
dat als
hyOud
geworden isjzo neemi hy takken vanWierook^Caffia, fen andere welriekende Kruyden , en maakt zigeen Neft, het geene door de Zonne ontftooken word, waar in hy iig verbrand uy t welkers atTche weederom een Jonge ,
jPhenix voorkonid: een hcerlyke af beeidinge derWeeder-* geboorne,dewelke zig hebben vergaaderd veel Reukvjerksy ^elke zyn de gebeeden der Heiligen, Apoc 5 v. 8. het geerie door de Zonne der Geregtigheid Jez,us Chrifius ont.
iftooken
word en door
het vier van
waar door de Oude Menfch met
Gods Liefde Brand
alle zijne begeerlijkheeden.
gedoodet^ord, Coll.^. gelyk zulks Paulus den Geloovigeri bevceld, ie loeeten , af,e leggen aangaande de voortge H^an^ deltnge den Ouden Menjch die verdorven voord door de begeer^ lykheedui der verleidinge , ej:dv dat gy zoude t vernieuvjd <woruen in den Geeft uvoes G^moeds , ende den Nieuijoen tA^nf jcbe aandoen , die na God gejchapen is , in Regtveerdigheid Ephe. 4.V. 22. Zoo dan , indien fin Heiligheid der ivaarheid. mand in Cbrifio is (dat is , die door het Vuur der Lief d^ iGois zijngeduurig GebedyreaZugtingejontftcek^n^hceftj
waar door hy den Ouden Menfch
,
den Menfche der Zon-
de, doodct) dio is een Nieuiv Schepzel, het oude is voor hy gegaan , z:et , het is alnieuvj gevsorden. 2 Cor, ^. v. 17. derhalven dan 5 liegt niet tegen 'M alkanderen ^ deivijle gyuyt
gedaan hebt den ouden Menjch , met zijne vonken , ejtde sa7igedaa7i hebt den ??ieuv>en Menjch die vernieuvjd word tot henmjje na hetEvenbselddes geenen die hem gejchapen hoeft» Col T^.v.g. dit is de verborgen Menjche des Herten , m *t onverderflyk vercierfel eens Zagtmoedigen en Jlillen Geeji^s die kojielijk is voor God. i Pet. ^.v,^. Toen Saulus:ot een Paulus werd, Ontftak Gods Liefde- Vaur zyn Hert, pies fforf hy 't voorig Lceven af i Waar van hy wifl'c blyken gaf.
ZON-
,
;,
Leerzame Zinnebeelden.
;
129
ZONDER WEERGA.
Want *ven
:
indien gy na den Vieefche leefdy zo zult gy Sterindien gy door de Geefi de ^erkinge des
maar
Zéichaams doodet
zo zult gy Leeven»
,
Kom:
De
8.
v. I3.
Phenix zonder wederga Verbrand zig om te zyn hcrbooren Zo volgd het Heemels 't Aardfe na De Geeft herleefd gaat 't Vlees verlooren.
Wel
,
zalig
!
die der
En 't Gode^Leeven
Zonden
fterf t
hier verwerft. I
OP
Leerzame
ijOi
zinnebeelden^-^
OP DEN STRQYS.
D
Oor den Voogel Struyswerd-tieGeregtighcid^by 4^ Poétenj verbeeld
:
j
\
\
ook heeft hy de eigenfchap dat
j
kan : waar by men de Lteéhebbers der Gcregtighcid wc! mag vergelijken j die mecde alles verdouwen en verdragen konnen j gelijk zulks Pau-
zyn maage
alles verceeren
luSjin zi)n eigen ?Qxzoon^^2in'^\]^^inveeleVerdraagz.aam'' heid^ in f^erdrukkinge , in Nooden , in Benaawwtheeden , in Slagen in Gevang'énijfe c^e. door de ivapenen der Geregtig' htid ter Regter ende aan de S Imker z.yde.. 2 Cor. tf o/, 4. wie zoude niet tragcenv om met zulk eenBorftwapenvoor3Ödn te zijn ? dog hoe meenige zijn *er 1 die wanen de Ge,
.
i I
\ \
\
van haar eigen Akker te bezittenj meenden,dogCbriftus xagiytert x,y utue Geregtigheid overvloediger is dan de Schriftgeleerde ende Pharizeen , gy zuh in het Coniniryke der Heemele^i iH^gtigheid, als een vrugt
gelijk zulks de wetgeleerde
\geenzints ingaan. JMath. 5. v. 2o. wy moeten Chriltus erkennen als den E E Ë onze Geregtighetd , Jer. 2 J. V. 6. ende worden dienfih?iegten der Geregtighetd , 07ize
H
I
.
R
Leede^ pellende omdienfihaar
te zyn der Geregtighetd , t^t Heiligmaahinge. Rom 6. 'WOX(\cwéit£\^\xsvervuldmeTVrüg'. Un der Geregtigheid , die door Jezum Chriflum zijn tot Heer" hjkheid enPrysGodes. Phil.i,v, ii. Laat ons dan- niec zoeken onze eigen Geregtigheid op te rigtenalsde Joodeti Rom. lo. t;. 3. maargy, o Menjche Gods! vlied det^ze dingen, ende jaagd na Geregtigheid , Godzaligheid^ Geloove , L-éfde, C^ï". 1 Tim. 6.V. II. zoekt het Coni^^grijke Gods en zijn Ge^ regtigheid. Math. 6. «u. 3 3. -want Zalig zynzc die ho7tgereit en dorflenna de Geregtigheid. <^c. Math. 5. t;. 6, Als Paulus zyn verdeeding doed,
Geen Boeyens
Hy
is
kluyftren
tot Lijden
Gewapend met
hem den Moed
wel bereid
:
,
Geregtigheid.
GE'
;
Leerzame Zinnebeelden.
,:
,,
131
GEREGTIGHEID.
Wie zal onsjcheiden va7i de Liefde Chrifttf Verdrnkkinge , ofBenaawwdheid, of Vervolgijjge ^ of Honger ^ of Kaaktheid^ of Gevaar y ofSaueerd? Ram. S. V, j^.
Gcregtigheid beeld ons den Striiys kan hy Staal en Steen verteeren Geen yz're Boeye of ftaal van kruys Nog Steen van Svvaarigheid , kan deeren
Ook
,
Die de Geregtigheid bemind Nadien zy n Moed het al yerflind, I
%
OP
,
»
,
,
Leerzame Zimtebeelden.
132
DEN BAZILISKUS.
OP
veele Schryvers willen, zoude de Baziliskusi ^/l'zo vol venyn zijn, dat zy;, niet alleen, alle Kruyden die zy maar aan Ademd kan verzengen , en zelfs fteen^ rots daar door doen fpringen , naaarook, zoude haar het' vergift ten oogen uyiftraalen 5 of zulks waarislaaten wy^ Innmers dit is zeeker, dat 'er geen (o^ in zyn waarde. tóeirtig) vergiftiger Dier is i dies het zelve een Regt af-j feldzel is , der Godverzaakers , Deugnieten en Hoeren^ ?S^ant deezc haare keek is een geopend Graf: met haar Ton^ ^^öpkegen zy bedrog : Slangen venijn is onder haare Lippen | nnelkermondisvolvan vervloekinge ende bitterheid, ï?öWfi 3. «y, 1 3 haare Tonge is een onbedivinglyk kwaad, vol vai floQ^elijk venyn, Jac, ^.v. 8. hebbende de Oogen vol Over^ fffeL 1 Pet, t. V. 14. Zygaan met uytgefirekten halze, end^
^^^Öoals
.
xlonkenmet deOogen,
Jef,
David befchryÓ
3.1;. 16.
dei-
^elve in het algemeen aldus, zy hebben vierig Veni'-fn^nage' ^pjkheid van vier tg Slangen Venijn:?(alm. 58. v. ^.Zyfcher^ ^ft haare Tonge^fiU een Slange : heet Adder vergift is onder yhaare-Lippen, tfalm.j^o. v, 4. ende Zalomon zegd^^f f Belials Menjche een ondeugdzaam Man gaat met verkeerd" beid des Monds omme ; ivenkt met zyne Oogen , fpreekt met zyne Voeten^ leer d met zijyie Vingeren, in zijn herte zy7i Verkeerdheeden, Trov. 6. v. 12. een yd^r zie wel toe, dat hydoor omgang met de zoodanige, niet befmet worde; ,
maar een ygelyk geregtigheid.
Al
die de
name Chrifii
noe?nd, Jla
afvanOn^
zTiin. 1, v, 19.
die
met Zimon Hert en Zin
Misbruykt
tot Luft en vuyl
Gods Woord den zelven Vol Ongercgt'heids
bitt're
gewin
fchatten zal
Gal»
ON-
Leerzame Zinnebeelden,
ONGEREGTIGHEID. "
^.
^1^^
355
,
'Leerzame Zinnebeelden.
134
OP DEN HAVIK. VEelerlei Zoorten van Havikken
zijnd'er
,
dog
alle
Roofzugtig en verfcheurende : by deeze kan men de jGeweldenaars, Woekeraars, Gierigaards en Bedriegers Daar David van zeidc hebhen dan aileiver' jvergelyken. ,
'kers
van
oJigeregttgheid geen kennijje
^
die mijn Volk op ee*
Brood aaten ? Pfalm, 14. v-4, niet lettende op deeze Spreuke, die den Armen verdrukt , om het zijne te vermeerderen ; ende den Rijken geefd, komt zee» kerlijk tot gebrek, Prov. ti.v. 16. nog agt geevende op het gebod, verdrukt de vjeedwwe, nog den iveeze^den vreem^ deling neg den Eïendigen^ niet. Zacb. 7. 10. maar helaas f Izoude God nu met Regt niet moogen zeggen , als certydsj hoor et dit, gy , die denNooddrufttgen opflokket : endp dat om te vermeien de Elendige des hands : zeggende 5 vjannee^ zal de niewwe Maane overgaan^ datvjy Lyftogt moogen vef^ koopen ? ende den Sabbat h dat ivy koorn moogen Oopenen t verkleinende den Epha , ende den Zikel vergrootende , endt verkeerdelijk handelende met bedrieglijke iveegfchaalen: daP vjy de Arme om Geld moogen koopen , ende den Nooddruft iigen om een f aar Schoenen : dan zullen nx)y het Kaf van het Koorn ver koopen. Amos %,v 4. daar God het Land fwaarlyk om dreigde te ftraffen; en God weet waarom ons Land nu 5 met Oorlog, enNeeringloosheid, geftraft word ! Immers , yder hebbe dog agt op deeze vermaning Beroofd den Armen niet om dat hy Arm ts : ende verbryzeld den Elendigen niet in de Poort e : nvant de Heer e zal haar tKDiJlzaake t-vjiflen ende hy zal den geenen , dieze beroO" ven y de ziele Kooven. Prov ii. v, zi. Daar zyn meer Roovers dan ter Zee, Zulks doed een vrekke woek'raar mee; Ook die een 's anders faam verdoofd: D'een 'c Goed en d'ander , d'Eer beroofd ten^ als of
z,y
,
j
,
,
,
'
ROO-
:
,
Leerzame
R
Zinnebeelden.
OOV
E R
13
5
Y.
,^t>Efy\'
Der Godloozen
De Woorden
"Raadfladgen zijn bedrog. om op bloed te teeren,
der Godloozen zt]n
Frov. 12,
Der Haviks zoort
Dog
's
5.
is vcelerlei
van Roof en Moorden Boozen Schelmery ; Daad en Woorden. Haviks klaauwcn neer! en bloed en Eer. naaftens Goed
Leeven all' Nog meer der Beroovende mer Wat zenen z' In
"J,
,
,
,
I4
O?
,
13^
X eerzame Zinnebeelden.
OP.DEN PAAU^. wors verheftdc Paauw zijn Staart, maar ziende de mismaaktheid van zyn Pooten , laac ,hy zijne veeren zakken een voorbeeld het geene de Hoovaardige Menfch zig wel ter Herten mag neemem D0
HOovaardig en
:
Paauw , is,
die de fchoonheid zy ner veeren Natuurlyk eigeö heeft meer voorregt van te praalen, dandedwaaz$
Pronkers op hunne geleende Cieraaden wat Reeden heeft idog de Hoogmoedige, om zig te verheffen boeven zyner^ jNaalten? daar hy dog van het zelve Leem afgezneedett lis, met den Armen die hyveragtj zonder te gedenken^ dat die den Armen verdrukt ^ Jmadet des zelven Maaker Frov. 14.1;. 31. dat d>g yder Hoovaardige zig t*elkens erinnerde het Slot vonnis Gods, gy zijffiof^ en gy %ull^ tot (iof ijüeederkeeren Gen.i. Zy zouden reeden hebbeti zig te Vcrneederen : boven dien nog, ^/ die hoog is van. Herten^ is den Meere een Growwel : hand aan hand , zal hy niet onjchuldig zyn, Hooveerdigheidis voorde verhreekinf ge; ende hoogheid des Geefies voor den Val. Het is beetet Tieedrig van Geef te zijn , met de zagtmoedige j daik ^oof te deelen met ds Hooveerdige. Frov, 16, dat dani yder Chriften deeze volgende Leeringe in agt neeme , de vreeze des Heeren is te haaten het kivade, de Hoovecrdighefd, den Hoogmoed , encJe den Jcwaden iveg, Frov. 8. v.j^, want, ais de Hooveerdigheid komt, zal de fchande ook komen: maar met de Ootmoedige is nuijsheid. Prov.tl, V, 1. derhalven, zyt niet hooggevoelevde maar vreesd.'Rom, ll.v.zo. Zijt met de Ootmoedigheid hekleed, vJantGod li^eederflaat de Hooveerdige , maar de Needrige geeft hy Genade, i Vet. ^y.v.f^. Sreld Crezus Roem in Schat en Eer, 't Geld Solon nog geen Paauwen- veer 5 Nadien men voor den ftcrfdag Geen Menfch gelukkig noemen mag. :
HOO-
:
Leerzame
Zinnebeelden.
;
,
137
HOOVAARDY.
Voor de verhreehhige zal des Menfchen Her te zig ver: ende de Needrigheid gaat voor de Eere.
heffen
Trov
18. v,
12.
Hoovaard'ge Paauw verheft vry ftoat Uw fieren Staart met Argus Oogen Dog weet , als gy uw Poot aanichoud. !
vervlooaen uw Grootsheid Staat ook, ó Menich na 't Graf held en ftof maar Gy zyt
Dat
al
uw
Praalzugt
is
!
''
1
5
af,
OP
Leerzame
13 S
Zinnebeelden^
OP DEN HAAN.
DE
Haan verbeeld wakkerheid en dapperheid : alzo hy den Morgenftond door zya kraaycnaankondi^d, Die morden- wekker Icn altyd dapper en ftcydbaar is. roepc de Menfchen uyt den flaap»om tot haaren arbeid jtckeereni maar Gelukkigcl die, met Petrus, op hqt haanen gekraay uyt den Siiap der Zonden ontwakende, berouw over hunne Misdaaden krvgen j gelyk *er Ihac ,
ende terfiond kraayde denHaan ^ ende Petrus ivierdindagtig des woords Jezu , die tot hem gezegd haUde , eer den Haan gekraayd zal hebben , zult gy my driemaal verlos' chenen , ende na buyten gaande 'weende Bitterlyk, Math. xGv.'j^. öl dat wy Menfchen (die door onze zondige daaden , onzen Heiland zoo meenigmaal verloochenen) als wy den Haan hooren kraayen , hem mogien aanmerken als roepende, ont'waakt gy die Jlaapt en fiaat op uyt den dnoden^ en Chrtfus zal over u ligten. Eph 5.1;. 14. de "Waakzaamheid en Dapperheid beveeld ons Paulés zeer nadrukkelyk dere
,
maar
zoo laat ons dan niet Slaapen
,
anfVa^t die Dronken zyn, ,
als
laat ons 'vjaaken ende Nugteren zijn.
zy die Slaapen , Slaapen des Nagts e^^de zyn des Nagts dronken , maar luy die des Daags zyn , laat ons Nugteren zijn , aangedaan hebbende de borftijapen ,
ende der Ltefde , ende tot een helm de Huope i Thef. %-v. 6. daarom neemt aan de iDapen Jxufltvge Gods, op dat gy konnet iveederftaan in den hozen D.'jg : ende alles verrtgt hebbende fiaande blyven,
des Gekofs
,
der Zaligheid,
Eph.
6. V. 13.
ü Menfch vertrouw niet op uwkragt, Maar neemd op Petri vooi beeld agt. Die \ haanen kraay tot boete wekt. I
Als by zyn fwakheid had ontdekt.
WAK-
:
leerzame Ztnneheelden.
WAKKERHEID.
CJ^.
:
139
-7^
Wy hehhen het Tropheetifch njjoord , dat zeer vafi is ende gy deed iveij dat gy daar agt op hebt , ah op een "Ligt fchynende ineen Duyftere ? laat ze , tot dat den Dag aanligt e ^ ende Morgen[ierre opgaa in wvje Herten. 2 Pet: I. i;. 19. Morgenkreet der wakk'ren Haan Schier luyd 5 óMenlch! omfluitiiw Oogen, Zo als het Petrus is gegaan ;
De
,
Weenen wierd bewogen Wiens Leeven zulk een Morgen wekt. Diens Das ter Eeuw der Eeuwen ftrekt.
Toen hy
tot
OP
j
Leerzame Zinnebeelden.
1 40
OP DE KLOKHEN. ÖÊKlokhenne betoond een byzondere
geneegendheid een afbeeldzel van de hoofddeugd de Liefde, en ceu Zinnebeeld j het geene Chnftus tot zyne reedere Liefde , over de Inwoonders van Jeruzalem, overbrengt. AJath ii. maar, hockragtig deezeuytbeeldinge ook is , nograns, is dezelve een al te flaauwe fchetze, om de liefde volkomen uyt te drukken j daar zelfs het tor haare Kiekens
:
gantze fchepzel te Iwajc toe is : wijl niet alleen iie Liefde is de band der 'volmaaktheid, CoL J.o;. I4. maar ook God is Liefde^ I Joa7t, 4 v- ï6. daarom God zyn onnafpoorlyke Liefde aan ons zelve fchenkc , a/zo de Liefde Gods in onze Herten is uytgeftort , door den heiligen Geefi , die ons isgegeeven Rom. 5. o^. ?. waar door wy bekennen de Liefde Chrifii , die de kennijje te hoven gaat Ephe. 3. V. 19. want God die Rijk is in Barmhertigheid, door zijne groot e Liefde , daar mee de hy ons Lief gehad heeft ^ ook doe ivy dood waaren, door de misdaaden y heeft ons Leevendig gemaakt met Chrifto. Ephe, Z. f. j. hier aan hebben <wy de Liefde gekend , dat hy zijn Leeuen voor ojis gefield heeft, ijoan ^.v.i6. dieszegdChriftus , gelykervjijs de Vader my Lief gehad heeft , hebbe ik ook u 'Liefgehad, blyft in deeze myne Liefde^ Joan,\%. i;. 9. Zalige die met Paulus zeggen konnen , de Liefde Chrifii dringt ons. 2 Cor. 5. 14. 'v^ie zal ons fcheiden 'va7i de Lief' de Chrifii? verdrukkinge of benaautudheid? (^c. Rom.S, «i;. 35. waar door wy vervolgens Liefde tegens malkandre oeflfenen; want indien imand zegd, ik hebbe God Hef et/de haat zynen Broeder, die is een Leugenaar. C^c, \Joart. l
4.
-u.
19.
die 't gekreukte Riet niet breekt. fmeulend Lemmet meer ontfteelot, Schenkt ons uw Liefde, die noit vreefti En 11e rkt ons door uw goeden Geeil.
Heer!
En
't
LIEF-
;
Leerzame Zinnebeelden.
LIEFDE.
,
141
Jeruzalem, Jeruzalem^ Uoe mentgm aaien hehheihwc:e kinderen nnillen by een 'vergaderen gelykerivys een Hinne , haar e Kiekens by een 'vergaderd onder de Vleugelen, ende gy lieden hebt niet geiat/d, .
.
Math.
.
2j.
1;.
37.
Gelyk een Klokhen't kieken lokt. En dekt dezelve met haar vlerken Riep Jezus 't Joodendom, verftokt Van Herten fleunende op haar werken: En roept als nog hy kom tot my ;
,
Diz
'm
't
Gemoed
bclaaden zy.
OP
:
142
Leerzame zinnebeelden.
OP DEN VALK. GEmecnlijk werden
de Valken doppen op de Oogen gedaan , om datze niet fchielyk op Vliegen zouden: 'waar by de Hoop werd afgebeeld. Nademaal wy nu tin die Lee ven Wandelen door Geloove , en niet door aaji' Jchowwen. 2. Cor. 5. v. 7. Zoo voeden wy ons met de Hoopj *ujant wji zyn in Hoope z,alig geiJjorden,De Hoop e nu die lezien ijjordy is geen Hoope: ivant het geene imand ztety luaarom zal /y het ook Hoopen ? maar indien ivy Hoopen het geene ivy niet zien^ zo vervaagt en luy het met hydzaamheid, B.om.%,v. 24. jinmiddels dat onze eige- liefde en begeerlijkheid , door Wtieldsbelang en vermaak, als doppen, ons Gceftelyk Ooge verblindi het geene duuren zal zo Ung als wy dee2e Leeme hutte zullen omdragen. Van de tydelykc HoopezegdZalomon, de uytgeflelde Hoope krenkt het Herte maar de begeerte die komt is een 'Boom des Leevens. Pt'ov, 1 3 * -y. 12. deeze vald laftig en verdrietige maar regt het tegendeel , dit is een Hoope die niet hejchaamd, Rom, 5. v, 5. 'wel' ken iny hebben als een Anker der Ziele , het ijelke zeeker en *vafi is 3 ende i?tgaat ;>; het binnenfie des voorhangzels , daar de voorloofer.^uaar oasJs ingegaan y namelykJ^^zuSK^ Heb* 6, *y: 19, deze is de Hoope die iveg gelegt is in de Heemelen^ijelkeisChripus , de Hoepe der Heerlykheid. Co/. I. die ons ook het onderpand des Geejisgegeeven beeft. 1 Cor. 5 "y. 5. dies nu yder Geloovige mag roemen , in de hoope der Heerlykheid Gods. Rom. 5.1;. i. zeggende met David, daarom ismyn Herte verbied ende myn Ton^e 'verheugd haar , ja ook myn Vleejch zal ruden in Hoope. PJalm. ï6. deijyleiDy dan zoo* danig een Hoope hebben^ 2. Cor. 3 Zo laat 07is de on
l
\
'
.
,
.
.
HOOP
,
Leerzame Zinnebeelden.
,
M3
HOOP.
Want waar
«w/ %ïeH nu door een Spiegel in een duyflere 'Reeden
als
dan zullen I
13. V,
Cor,
12.
vertoond de Hoop hy verlangd het lig, t t'aanfchouwen:
De Valk
Wyl Zo Niet
,
zien aangez:gt tot aangezi^t^
'vjy
is
als
Na 't
Geblind
,
eens Chriftens Leevens-Lojp, verlangen
geen
men
,
en vertrouwen
hier
op Aarde alleen
Als Raadzei ziet in Duyft're Récn.
OP
: ,
Leerzame Zinnebeelden,
144
OP DE GIER.
DE
Gieren, zynbyna eenzoort van Arenden, hebbend€4meede zeer (cherp^Gczigt en hooge vlugt dog jverfchiUenhierin, dat decze niets Leevendigs verfcheu* daarom de oudenj Iren , maar met Dood aas zig voeden jcen Gieropeen Kruys afmaaiden, om de Barmhertigheid ^c verbeelden ; wy konnen al zoo bekwaamïyk bet Geloo|ve by den Gier vergelyken, want als de fchrift zegd alivaaé 'ie f Doode Lichaam zal z^n daar Knullen de Arenden vergaf \derd iiiorden, Math. 24.1;. 18. beteckend zulks, dat het jgeloove in Chrifti Kruys-dood haar voedzcl vinden kan^ 'Het Geloof ziende op den Overfien Leidsman en voleinder \des Geloofs^Jezumy Heb. 12. v. i. ziet meede zeerfcher^ jmet deOogendes verftands,alsblykt,«;f 'tgegeevendever^ \horgenthee4en des Coningryke Gods te verfiaa^ , maar tot dl? andre/preek ik in Gelykeni^e, op dat zy ziende met zien, Luci 8. V, 10. en haar hooge vlugt in de KennilTe , is zoodaüi^i ,
:
5
l
i
I
j
I
j
dat de Apoftel zegd, onze ivandelis in de Heemelen , larf^j* uyt ^y ook den Zaligmaaker vervjagten, FhiL J.?/-*©. Laaf ons dan het Ooge des Geloofsfterk veftigen opronzen Hei»land , die ons een oorzaake derBeU'üjige zaji^heidgenjjordej^ Aarde aftrekkenis. Heh %.v. 9. eridhzeHërten'van "de
Zielen in den Geioovc ten Heemel heffen , om 5 onze ons voedzel aan het Lichaam en Bloed Chrifti te vinden t oelyk Jezus , ons noodigende , zegd,rar/w Vkefch is 'waat'
de
myn Bloedis ivaarlyk Drank die myn Vleejch myn Bloed drinkt , dte hlyft in my , en ik in hem. Ik hen bet Brood des Lee'vens^die tot my komt zalgeenzints Hon» geren-finde die in my geloofd zal nimmermeer Dorft en, Joait,
iykfpyz.e ende eet
,
en
''^'^
De
VaderlykeLiefde^Pligt,
Voor Abrahams Geloove
fwigt
Des hy, door zelfs verloochenis Een Vader der Geloov'gen is,
GE-
Leerzame Zinnebeelden.
G E L O O V
145
E.
B^iiliriliiiiiiliiiiiiüiiii
yeztts dan zeiJe tot haar , voowjaar voor 'v: aar zegge ik u heden, ten zy datgy het Vleejch des Soo?is des Me?ijchen Eetet^ ende zyn Bloed drinket , zoo hebt geen Leeven in u zelven, gy Joan. 6, V, 5).
De Een
Gier op'c kruys (by d' Ouden) geeft van Barmhertigheeden ;
teelcen
VVyl
hy
ndft eet
'c
geen Leeven heeft:
Zoo 'n Gier is het Geloove meede; Aan 't Kruys hing *t aas her geen haar voed. En
lelt
haar dorft in Chiifti Bioed.
K
OP
,
Leerzame Zinnebeelden.
J46
DE
OP DEN OJEVAAR.
Ojcvaar die zvnen gezetten tydwaar neemd om , en te ontvlieden de guare Stormen desWinters:is een LeerzaamZinnebceld voor denMcnfch, om zig te wagten voor de Vlaagen van Nyd, Haat,Toorn, cnTwift, dewelke,gelyk de barre Winter 5 meedegeen vrugten geeven 3 beeter is een gerigte vangroen Moes , daar Ook Viefde isj dan een gemene Os, ende haat daar bj.Frov, 1 5 'v. 1 7. een drooge heete , e?ide rufie daar by^is beeter. dan een te vertrekken
Huys'üol van gejlagte Beelfen,?nefTivi[L Prsv, 17. v, i. daarom behoorden de Menichen haarTyd ook waar te neemen , en te ontvlieden al het geene aa leidinge tot onruft
gceh. Het begin des Krakeels is gelyk een die het Water opening geeft : daarom verlaat den Vivifl , eer hj zig vermevgd. Frov. 17. V. 14. dit is wel een noodige waarlchouwinge ten opzigte van den üytterlyken omgang met onzen Naahdaar voortrefifeiyker , en noodiger , is het te ftree: ven na dat ftille , en gerufte, ge weil, de vreede Gods^ die alle verfla^td teboovengaat* Phil.4.v.j. endcdevrage eener ften
goede Confgientie tot
God y
door de opftandt?Jge JezuChrifii,
dcrhalven Paulus vermaand ^'«^^'^'^^^'f ^dend met allen j ende de Heiligméikinge zOnder 'welke nié' mand denHeere zien zal. Heb. 12. v. 14. ende Petrus van gelyke , *vüie het Leeven ivil Lief hebben , eTtde g::ede daagen zien , die (lille zyne Tonge van het kvjaade , e7ide zyne Lippen dat ze geen bedrog /pree ken , die luyke af van het kivade , eude doe het goede , die zoeke de vreede , ende Jage dezelve na. I Pet. i.v, io« uieChrijio in deeze dmgen diend , is Gode inshehaagelijk ende aangenaam den Zoo dan laat ons 7ia jaien '/ geenc tot den J^Jenjchen. Vreede diend. Rom. 14.'^. 19. De vreede Vorft ons Vryheid gcefd , I Ptfr. }. a;.ii.
Dog daarom
niet in wclluft Jeefd:
Wie vrvdom,met
den Schenker, ziet. Vergeet dog Jozephs fchaade niet.
VRY-
;
Leerzame zinnebeelden.
VRYHEIDS
,,
S47
LUST.
Zelfs een Qjevaar aa?idenHeem€lv:eet zyne gezette tyden.
Jer.
8.
-J.
7-
'T afbcekzel van den vryen Staat Een Ojcvaar, vlied Wintervlagen: Dit voorbeeld ftrekt een goede Raad,
De zoete Vrecde na te Jagen Wie tweedragts guure winter vlied De Zoomer van de Ruft geniet.
K
2
OP
;
1
,
leet&ame Zinnebeelden.
4?
OP DEN GANS.
Anneerde Ganzen over het Gebergte Taurus vliegen alwaar veele Arenden zyn , zo neemen zy uni haar natuurlyk veel kwaaken ie cenft een in den Bek aan de Arenden niet zouden zigzelven datze op breidelen, beklappen een Leerzaam voorbeeld, om ter bchoorlyker Tyd te fwygen j daarom zege het fpreekwoord ,
TT7
T
W
willen
i
,
:
'•
Die Sivygen kan
,
Geen U^yzer Man, Dog hier word geen geftadig fwygen verdaan , waar door de Menlch , Stom, of Dom, gcagt mag wordend maar op zyn pasj want gelijk het Swait het Wit doed .affteeken,en in de Schildeikonft de b, uyne fchaduwe aan de 'daagi-^ge kragr by zet , en aangenaamheid geefd , Zoo is öok het behoorlyk Twygen in het Reedeneeren. \
,
Maai In fwvgen Vf el fprceken Laat
Vuyl fprecken
,
Smaad;
,
Kwaad fprecken
Schaadj^ "j Vals {preeken. Haat 5 Wel fpreeken , Baat. Konheidshalven kan dit een kleine fchetze zyn in fwy^gen en fpreeken. De Plalroill , de vrugten vanfpreekeh en-Swygenaanwyz5ndfi,zegt, eerft van een Godloozsl, zyn Mond is volvanvleek endebedriegerye en de lifl ^ on' ,
j
,
^
moeite en Ongeregtigheid. P/a. 10. "i;. 7. en van de vroomen, ivie zalivooneu op den Berg uiutr Heiligheid'^ die met zyn Idnge niet agterklapt ,zynen Metge* erJe geen fmaad Reedenen opzelle geen kiuaad e-a doet ,
der zyneToTtge
is
zynenNaaften, Pjalm 15. li^je is de Man die Leeven ? de dagen Liefheeft om het Goewwe Tonge van het kivaade , ende hevjaard ? zien te de Wwe Lippen van Bedrog te fpreeken. TJalm, 34.. ^^ 15. 'T was wreed (is 't waar) 't geen Solon deed.
neemd
teez,en
L'ijt beeft ten
Dat hy zyn
Om
eige
Tonge affneed
onnut fpreeken te verho'en Dal kon Yoorzigcigheid wel doen* :
SWY-
Leerzame zimtebeelden.
SWYGEN
149
B£ST.
T^^. Mond
D'e zynen •voor
hem
is
hevjaarJ
verfieoringe
,
die
,
behoud zym Ziek : mêsf z^nt Ltp^en wjd o^in dQiU
Prov: 13. V,
De Gans
Om onder Uyt
'c
3.
vat in zyn Bek een ftcen,
Vliegen die
re
fnocrcn,
vrees voor d*Aic d: dat
zoo de'cii De Mcnfchen die haar Mond veel Roeren , 'T was wcnfchlyk dan wierd mcenig een Niet Ligt gevangen in zyn Re 'en. ;
,
Leerzame zinnebeelden.
150
OP DE SWAAN. Geloovige DEkonnen
in haaren Zuy veren wandel voorGod> reregt, door de Zuyver witte Swaan , zingende haar Lykzang (gelyk 'er dePoeeten van fchry veo) afgebeeld worden jwant,<^^ %uyvere en onbevlekt eGedsdiertfi *uoor God ende den Vader is deeze , Weeduinen en iDeezen bezoeken inhsare vsrdrukkingc» ende hem zelve ovhijmet hevjaren van de Wereld, Jac. x.v^x-j. het geene deopregte Geloovigen eigen is , als werdende door Gods Geeft geleid in alle IVysheiden Geefielyk verftand. CoL I. v. 9. de
van hoven is , die is ten eerpen Zuyver ^ daar va vreedzaam Befcheiden , Gezeggelyk , vol van Barm^ hertighetd ende van ^oedevrugteny niet party delijk oordee^ als wy -lende-) ende ongeveinsd, Jac. 3.17. dog helaas iVysheid die
,
1
naPetri Leffe, onderzoekt u zelven of gy in het Gehotte %yt , hproefd u zehen, Ofkendgy u zelven niet , dat Jezus Chrijius in u is ? 2 Cor. Ij. t« ^, ofis gaan 'onderzoeken , hoe fwak zullen wy ons bevinden ! moogende
zeggen , de Geefl
Math.i4,v.
is ijjel gewillig ,
maar het
Vleefch isfvjak,
en uytroepen , als onze Sw^ane-Zarfg ik Blendig Menjche ! vjie zal my verlojjen nyt het Lichaam dezes Dcods ? Kow. 6, v. 24. die waarlyk aldus treuren en met haar zelven verleegen zyn, geefd Jacobus deeze Raau N>
,
,
ZUY-
,
Leerzame Zinnebeelden.
ï^l
ZUYVERHEID.
fVant God heeft oxf niet geroepen tot onreinigheidmaêT tot Heiligmaakinge, I
Men
2cgd
TeJJ]
4, V. 7,
de zuy ver witte Swaan Zou voor hciar Dood, een Lyk2aag neurcn: Die fteeds, naar Heiligmaking ftaan En over hunne üvakhcid «reuren. Die zingen door een zuyvre Gang, In het Geloof haar Swaane-Zanii ö« ,
K4
OP
,
Ijt
Leerz,ame zinnebeelden,
OP DEN KRAANVOGEL.
WAnneer de Kraanvogels,
byhaar vertrek , met hoopen Vliegen en ergens hunne Nagtruftneemen, zoo fteld zig eene der zelve op de wagt , neemende een Siee'i in zyo eene Poot , terwijl hy op de andere Staat , om dóór den Slaap niet overvallen te worden,of door het ontglyden van de Steen weer te ontwaaken Waar door deWaak2aaraheid word afgebeeld 5 een Leerzaam voorbeeld , om niet door dcSlaap van Zorgloosheid overvallen te worden, wijl de Menfch zoo veele Vyanden heeft : daarom Leerd ons Chriftus lijaakt ende bid , op dat gy niet in "jerzoekin^e komt, Math, 14, ^'. 3 8. en bevecld zig te wagten , vati de Menfchen , van valjche Vropbeeten , van Fharizeen , tn Schriftgeleerdeniook diend zig de Menfch voor zyn zelve te wagtcn^want ons Herte is argliftig en BooSyVteer daneemg iiing. Ja doodhjk is het : vjte zal het kennen ? Jerem^ij, «y. 9, Behoed WW Herte hoven al dat te hfwaaren is y <want :
daar uyt zijn de uytgangen des Leevens. Frov. 4. v. 2 3. men
moet zig ook wel wagten van de Gierigheid, Luc, I2.1/. i f. als de ivortel van allekx^aad, I Tim, 6. v, lo. dus kan men niet genoeg op zyn hoedezyn, dazrom houd Jhrk aan i?f het Gebed, ende ivaakt in het zelve met dankzegginge. Col, Waakt y (laat in het Geloove , heudu Manlyk , &yt fierk. iCor. 16. v. 13. ende v^agt u zelven, datuvjeHeV' ten Kier f*een/ger tyd bej'vcaard vjorden , met Brajferye , en^ de dronkenfchap, ende zorgvuldtgheeden deezes Leevens^ende dat u dien dag niet onvoorziens over home. Want gelijk een 4. V, 1.
ftrik
zal hy koomen, over
alle
^ardhoodem gezeeten zyn.
de geene die op den gantfchen
Waakt dan tot aller tyd ,
a^c»
Luc. 21. 1;, 34. Zalig zij 71 die Dienflknegteniuelke de Hee^ re als hy komt zal vjaakende vinden, Luc. iz. v. 37. OnzaaPge Slaap van Zorgloosheid , Wat wordge, helaas, relaat befchrcidi Wanneer de Ziele vadzig werd Dan groeid hec onkruyd in hec Hert.
m
WAAK-
:,
leerzame zinnebeelden.
153
WAAKZAAMHEID,
c\r
Waakt
datiy 'VJantgy vjeet »;>//« ivelke uure
re
Math. 24.
Uyt zorg voor
Op
eene Poot
,
wweHet'
komen zal, V. 41.
Slaapen ftaat de Kraan
en vac
'm d*andre
om
op de Wagt te ftaan Dit hoorde een Chriften op te fchrandrc Tot waaken in opregc Geloof, niet te werden tot een Roof, E^n Steen ,
Om
K
I
OP
-,
!
1^4
Leerzame zinnebeelden.
OP DE
D U Y V
E.
BYdePoeeten werd de Duyve afgcbv^eld , om te beteckenen den hu Arelijkenftaat, devteede, ende denejginge des Gemoeas eenvouiiigheid of opregtigheid : waar loe onze Zaligmaaker haar ten voorbeeld by brengd Math, lo. v. 16. her b -haagde God ook deNeederdaalinge des Heiligen Geefts op Chrirtus, aan Joannis de Dooper , in de gedaante van een Diiy Ve te vertooncn , ende hy zag den Geefi Gods neederdaakv^e!yk emDuy vegende op hem komen. Math. 3.1;. l6. overmits de Duyven zeer kuyfch , onnoozel en opregt zyn , zo ftecnmen met haar eigen fchappen zeer wel over een, de eenvoudigheid des hertcn,ende Reine Oogen,na den inhoud des £uangeiiums des vreedes 5 gelyk zoo de eerfte Gememtc Chrifti beftond, Vactgelijks eendragteli'ik in de» Tempel volhardende ende 'van huys tot huys Brood breekende ^aaten zy tezamen met *verheuginge ,en Eeftvoudigheid des Herten. AB: 1. v. ^6» 20 zegd ook Chrittus , wawieer dan wwe Ooge Eenvow digis^ %o is ook Tiiu geheel Lichaam verligt, Luc. 1 1.0;, 34. 200 beftond Nachanaél , volgens het geiuygenifle Jezu. %iet vjaarlyk een Izraélyt , in vjelken geen Bedrog is. Joan, I. V. 4S. Wel iaüg 1 zyn dan die met Paulus zeggen konnen , onze 'Roem is deeze , Namehjk het getuygenis onzer Conffientie^dat iy; in Eenvoudigheid ende opregtigheid Gods, vïeejchhke lüysheid, maar in de Genade Gods , in de niet IVeereld verkeerd hebben, z Cor. i.v.li. van de zulke zal ie Zaligraaaker , als de Bruydegom zyner Kerke , zeggen ^
m
si^ietgy
zyt fchon-^iemijye Vriendinne
uive Oogen zyn '9.1.
Duyven Oogen
,
ziet gy zijt /choone
tujfchen uvae Vlegten Cant.^.,
Gelukkig wien Emanuél Zal fcharten ais Nathanaél j Daar Jczus tf^rsn bedrog \n vond: ,0 • du ons Hcrc ook zoo belton d l
EEN.
,
Leerzame zinneheelden.
:
155
EENVOUDIGHEID.
.t~,^^
Ziet tk zenJeu ah Schaapen in't mUden der Wolvtn;zyt dan voorzigtig gelijk de Slangen , ende opregt gelijk deDu^'ven,
Math. 10. V.
16'
De
Eenvoudigheid, de Vrcede en Egt, 't zaam afgcteekend De Vreede-Vorft , die 't (legte en Regt, Verr' boovcn Pragt en Heerszugt reekend.
Werd door de Duyf
Vermaand uw wandel zy geleid Naar 't Spoot der Duyve Eenvoudigheid.
OP
ï
<6
Leerzame zinnebeelden,
op DEN PAPEGAAY.
DE
klappende Papegai^ pronkende mee ('choone veedeafbeeldzel van een Rykcn Snapperd, j if een net dewelke om zyn Cierly ke Kleederen , niet alleen zig zelven behaagd, maar daai om ook Eere en aandagt van andre verwagt , op zyn (veekyds onnuttej Reedenen j waar in hy zig ook zeiden bedriegd, door de kwaadegfwoondaar en te , dat men om het Kleed den Man Eerd meenig dat de Weetenlchap een of *er waand booven Wysheid in veel fpreeken bellaar, maar^f'/e met anderen met hiar ziehen , de"xi)l 'ueel fpreeken , fpteektn iveimgji en by gebrek 'van gtmeenfchap met z,y noyt V huys Z';» , haar zehen , misreeketjeti %y haar 'vertoovende het Ge» xelfchap een Zot , daar z.y ivaaven de vjiffte te nveezeTt. Zegd de Heer J. de Brune. Zulke Praaters zoi;d. men met Eliphas te regie vraagen, zal een Wijs Man w^ndigeWee» tenfchap 'üoor antiuoorde geeven ^ ende zal hy Z'.jyten Buyk 'vullen met Oojien IVtnd ? befiraffende met Woorden die niet baat en y ende do r reedenen met lijelke hy geen Profjt doet ? Job, 15. v. 2. wat word 'er meenig ydelgefweis en gefnapjals met open mond,aangehoordlvoor alpais 'er (mee de Kwakzalvers) de fwierige, ofwel ftaatlyke , kleederen by verzeld gaan; die nogtans in haar zelve gants onnut zyn, ren
,
,
dies vermaand Zalomon gaat ijeg van de teegenijoordigbeid by hem geen lippen der 'vjeeeenes xotten 'Mans.'want gy zo^d tenfchap merken, Prov. 14.V.7, Dood en Leeven zijn in het
leiueldder tonge, ende een yder dieze lief heeft zal haar vrugt Eeten* ?rov.i%'V, il. o^'/V We€te7ijchap lueet houd zijn
Woorden in , ende een Man van verfiand is koftelijk van Geef e ; een Divaas zelfs , die Jii:tigt zal vjïjt geagt noorden: endiezijnUppentoefluyt.verflaTjdig. Frov,l7,v,i'j\ >^at woid'er meenig zot gdnap, Geprcezen om het kleed of kap Dog f onder een geleerden fchijn) Naar oneezouie woorden zijn. ,
,
»
(
SNAP-
Leerzame Zinnebeelden.
tjj
SNAPPER Y.
/r.^'
^
In de "jeelheidder Woorden ^ehreekt deO^jtrireedinge niet: die zijne Lippen iveederhoud is kloek Verjlandtg,
maar
Prov, 10,
i;.
lp.
Het zoec gefnap des Papegaais, En 't Cierlijk fchoo.i van haare veeren Vertoond een Zot, die voor wat fraais Agt veel gcpniac. en fchoonc Kle'eren: ,
Mair een Vcrftandicr Man die haat. Een Inapperd die niet veel vcrftaat, ,
OP
,
,
Leerzame Zinnebeelden.
lyS
OP DEN UYL.
Tr\Oor denllyl hebben de Ouddn de wysheid afgebeeld •*^en haar aan Minerva,de Goddinne der wijsheid,tocgeWïjd:dog word meeft gebruykt cm te beteekenen, die geetie die ydele Weetenfchappen zoeken . zonder de Deugd ce bchertigen. AlleWeetenfchappen die niet betrekkelyk zyn tot den waaren God en zyne verheeriykinge , door hec werk der Schcppinge in Chnlto koiinen de Ziele niet verligten , nog inwendige Ruft toebrengen. Te vergeefs blokt de Sterrekundige , zoo zyn befpiegelinge zig niet verder ftrekt , dan tot de afftanden der Heemel iigcen:onnutlijk verflyt de Alchimift zyn koftelijken tyd om kort te zijn 5 alle weetenfchap die alleen het tydelyk Belang betreffen , zonder betrekkinge tot Deugd en de eeuwigheid, zyn ydele Beezigheeden:dewelke de Menlchenjn de Duyftcrnis van haar eigen Woelinge , doen omdwaalen j waar door zy haar eigen Netten Rooken , en haar gelukzaligheid zelfs vermeenen uyt te werken, maar God vattet de *wijzemhaareargli[iigheidy de Heer e kend de Overlegginge derivijzey datzey del zijn. iCor. 3. i;. 19. de Natuurlijke .
^
:
Menjgh
begrijpt niet de di7ige7i die des Geejis Gods zijjiy ijant zy zijn hem Dvjaasheid , tf/^ hy kanze niet 'verfiaan^ om dat-' ze Gee^lï)k onderscheiden "cjorden, i Cor, 1. 1\ 14. derhalven ziet toe , dat niema-nd u > als eetien Roof 'vervocre , door de
Thilofophie
cnde ydele verleidinge
,
na de
der Menfchen
,
va Chrijlum.
Col. z.
.
na de overleeveringe
Wereld , e7ide niet Bei» aard het Fan du tnehetrouiüdy
eerfie heginzelen der
i».
8.
eenen afkeer hebbende van het ongoddelyk Idelroepen ende 'van de valfchelijk gejtaamde Weetenjchappen , deijoelke
zommtge voorgeevende
zij?t
njan het Geloove afgeiveeken.
20. die van alles Reedenecid,
1 Ti?n. 6. «y.
Hy
Dog waare Wysheids-kerne ontbeerd En niet fteeds docld op 'thoogfte Goed, Is als
des naet-UyU blind gebroed.
YDE-
,
Leerzame zinnebeelden.
ï5
9
YDELE WEETENSCHAP,
Want
de 'zjijsheid deezer Weeveld I
Een
\Jy\
is
Dwaasheid hy God.
Cor: 5. i\ 19.
Minerva toegewyd
Beeld af, die d'YdIe Wectcnfchappen Meer din de Deugd bemind ; diens vlyc
Het Spoor
betreed der duyftre flappen
Van Vrouw Natuur
maar geen Gezigt Heeft van des Waarheids helder Ligt. :
OP
,
i6o
.
:
Leerzame Zinnebeelden
OP DEN RAAVE.
Raaven zyn DEzaam zy
Natuurlchryvers melden^ zo onagtNeft vergeeten j zo dat haar Jongen van Honger zouden vergaan , by aldienzcuyt een aangebooren voorzigtigheid.daar teegens niet ecnig Goed in haar Ncften hadden daar Wormtjes in groeyen , welke de Jongen als dan ceten : hier op fpeeld , mogeli)k de text, 'üiie bereid de 'Raaven haaren kofi ? als haar Jongen tot God jchreeuinen , als z,y dwalen om dat *er geen Eeten is, Job. 3 9. 1;. }. ook werd haar geroep Cr<ï/Cr^j (in het Latyn) Mor^ gen Morgen i aardig tot een fpreekwoord gebruykt, om de onagtzaamheid der Menfchen te berispen,dewelke den boozen Dag verre ftellende,denken het is nog tyds genoeg, teegens het voorbeeld Pauli , daar hy zegt , 'vergeetende hetgeene dat agteris^endeftrekkendemy tot hetgeenedat vooren ts , Jaage ik nahet ivit , tot den Frjs der Roepinge Gods die *van booven is in Cbrifio Jezu, Vhil. 3.1;. 14. veel Menichen Leeven met zoo weinig agterdogt , als of zy nimmer dat
(als
veeltijds haar
fter ven zouden j haarvervrolykendcwylzeafneemenjgelyk deSlekken,die op het viergclegtzynde piepenjcn zoet geluyd geeven , inmiddels dat haar huysjes brandende vergaan. MaaroMenfchl gedenkt dat de^heilige Geeft zegt Heedeii als gy zijne Stemme hoord zo verhard uwe Herten ,
Heb. }.'V.';. Ziet dan hoe gy Voor zigtelijkwandeld: niet als onwijze maar als wyze , detz tijdujtkocpende wylde Daagen boos zijn. E^h.%. v. IK. Zyt niet traag in hetbeneerfiigen, zi]t vierigvauGcefie ^ diend den Heer e* Rom, 12. i;. Il- €nde Gedenkt aan uwen Schepper in de Daagen vwer Jongelingfchap , eer dat de kwaade Daagen komen en^ de de Jaar en naderen , van dewelke gy zeggen zult , ik hebbegeenLuft in dezehe. EcleJ'. 1 2.. v. I. niet.
Onap;rzaamhcid , waar in 't ook zy, Brengd niet dan Schaade en Moeite by Zoo Amaza haddc opgepaft Had Joabs (waard hem niet verraft.
ON-
,
Leerzame
,; :
Zinnebeelden.
,
i6l
ONAGTZAAMHEID.
'^^v^~rr Beroemd u
niet over
den
Dag i^an Morgen Dag zalBaaren. :
'u:ant
gy
luaf den
Prov. 27.
Onagtzaam en
'V.
I,
vergeetelyk
vaak verlaat haar Jongen O dat de Menfch vermeetelyk Noit mcede deed dezelve Sprongen Die Cras Cras met den Raave kryt Dat 's Morgen, Morgen, is 't nog Tyd.
De Raave !
L
OP
;;
Leert&>ame Zinnebeelden.
102
OP DEN EXTER.
huppeleu niet laatenM QCVi gzmtea ^^fpreekwoord geworden, overmits zijn Natuur meede brengd dat hy fteets van d*eene Tak op d'andre fpi ingt: Waar by de Gewoonte word afgebeeld de welke is als de ,
tweede Natuur j gelyk men ziet aan het hout , als het door de tyd krom gewend is, hoebefwaarlyk het wee-^ der tot zijn vporrge regtheid te brengen is i zoo is hec pok met de Menlch gelcegen, gelijk Zalomon zegd^/^ dat God de Menjche Regt gemaakp^ , maar z.y hebben veele vonden gez,ogf. Ec(, 7.v,\ 29. deezc vonden zoekinge heeft onze Natuure zop aan genoomen, dateik zeggen moet , ziet ik hen in Onger>igheid%eboore7t, evde in zonden heeft my mipie Moeder onifaii gen. PJalm. 5 iv/u. 7. de Menfch heeft 2 ig omgewcnd tot 4ge-li^fde , daarhy al zijn Ruft en genoegen in God moeit! vinden 5 derhalven de Ziele, van Natuure Ruft zoekendcj hebbe ik gevonden heeft
,
'
op de Schepzelen , Ipringende van het eene voorwerp: op het ander, enbli;ftonverzadigd, nadien 'er buyten God a'aft
geen Ruft te vinden isj aldus is de regte gang verkeerd, Daarom zegd Gods woord ivor^behgudenvandit verkeer 4\ gejiagte. ^<J?. 2.1^: 40. 'Wanneefihtf
3?^^f vJeeJênzuÏÏen
.zoo moetGod deNeiginge onzes Gemoeds tot een ftrydige zydeoverbuygen; dat heet het F/ee/ch krujcigen met al zyji Begeer lykhcedeji. Cal. 5 ^'.24 en de Ijceden dooden die op de aarde zyn. Col. 3 .'y, 5 daar God veeltijds harde middelen toe gebruykt,^<7^ro;z» Geliefde en houd u niet vreemd. Maar zyt geduldig in de Verdrukkinge. Rom. Il.i;. iz. opdatgymoogtonberispelykende opregr zijn , kinderenGods zynde onfiraffelijk in*t midden VAU een krom en verdraayd gejlagt. Phil. 2. 1;. 1 5. Gewoonte, zoo Licurgus leerd , De Neiging der Natuur verkeerd: Die ftndig in het Booze leefd. Ook zelden trek ten Goeden heeft. tot ee?iEegten iveg ivorden.Luc.
5
^'. S
.
.
GE-
:
Leerzame
,
Zinnebeelden*
,
\6i
GEWOONTE.
Cy Adderen
, hoe ko7id gy Goede dhgen f^ree» daar gy Boos zyt}
ge broedzeis keil
,
Math,
lx, V, }4.
Een Exter huppelende ,
Steeds van den eene
Zoo kan ook
,
fpringt
Tak op
d'andere;
gewoonte dringt Befwaarlyk zyn Gedrag vcrandre Wie bot aan zyne Luften Bied Laat met den Exter 'c huplen nier. ,
vvien
Lz
OP
;
Leerx>amB Zinnebeelden.
104
O
DE
H
P
Patrys,
E T
VELDHOEN.
of bet Veldhoen
,
broeidwel, maar ziet
geen vrugtj overmids de Jaagers haar Neftea ligt verliooren , of haar opvangen : Zo vergelykt Gods woordden Menfchs, inzijnonregc vergaaderden Rijkdom. Jer. 1 7.1;. 1 1 .een Leerzaam Zinnebeeld,om de ydelheid j van de noeftebeezigheeden en pooginge om verganklijke Goederen re verkrijgen , aan te wijzen j waar door aanleidinge gegceven word tot opmerkinge der Lcffe Chiifti , vergéiaderd u geenfchatten op de Aarde ^ c^f maar *vergaaderdufchattentn de7tHeemel. Matlo, tf. 1;. 19. immers voor al dog geen Liften , nog bedrog , te gcbruyken om deaelve fe bekoomen. Te arbeiden omjchatten met een veeltijds
,
.
i;alf(he To?tge , is een voortgedreevenydelheid der geener die
de Dood zoeken. Prov. li.v. 6. Gted van ydeiheid gekoo' men zal 'vsrminderd njjorden: maar die mei de Hand ver»
gaaderd zapt vermeerderen. Frov.l^.v.ll, En vermond u niet om Rjk te vjorden : fiaat af van uid Vernuft ; zul f '/ gy wwe Oogen laaien vliegen of gee7Te dat niet is ? vüant het zalzjggevjtjjelyk Vleugelen maaken ^gelijk een Arenddie na dat yderdit dog den Ueemel vliegd, Prov. i^.v. 4. wel overwoog en daar door inzag de broosheid en onftandvaftjgheid van de wereldze goederen , dewelke door duyzende ongevallen vervliegen en vervreemdenidan zoudemen leeren na het beftendige uytzien, en op God alleen
Ö
!
!
want fchatten der Godloosheid doen geen maar de GeregttgheidReddet van de dood. De Heer e maat de haalaat de ziele des Reg'veerdigen niet Hongeren ven der Godhozen floot hy v^^g- Prov. i o. v, 2.
vertrouwen
Kut
:
:
:
Wie
ooit van Elie Zcx)nen Las,
en hoe Pinehas, , behaalden ftraf Sta van Gjweld en Lift ook af.
Hoe Hophni
Om
vuyl gewin
VUYL
, , ,
Leerzame
Zhtncheelden,
165
VUYL GEWIN.
G
lijk
een Veldhoen Eyeren lergaaderd,
waar
hrce:dze
?;ief
hy die Rijkdom vergaderd, dog niet wet t 'Regt : in de helft zijver dagen zalhy dien moeten verlattn-i ende in zyn laatfie een Dvjaas zjn,
uyt
alz^o is
Jer, 17.
"J.
II.
Het Veldhoen zameld de Eyren wel
Maar heeft naauw Tyd die uyt te kippen Door 's Jagers komft: zoo zal ook Incl 'T onregt verkree^en Goed ontflippen. Dien Menfch
Door
die uyt een vrekken aard
Roof en Woeker L
z
Goed
verjaard.
OP
,
Leerzame Zinnebeelden.
1 66
OPHETYSVOOGELTJE. genaamd
Ysvoogcltje ge»cenlyk iMcioné HEt de verzieringedatdeKoninginne Alcioné,
(om
,
willende
by haar verdronken man (Ccix) fpringen , beide in Ysvogels veranderden Ovid.Meth: Lib: ii.) maakt haar Ncft op deZec,den tyd waarnemende dat dezelve geheel ftil isioofc fchrijtd men veel van haar onderlinge liefdc,in zo verre dat als het Mannetje fterfd , het Wyfje haar dood hongerd,of treurd ; een zoet voorbeeld van de Eendragt , het zy men ze aanmerkt , in het Huwlyk , of in den Geeftlyke,en Bur-
gerlyke Zaaaienleevinge, in welke alle, deftormenvan twilt en twecdragt , dezelve ook belet vrugten van Liefde, Ruft en voordeel, te konnen voortbrengen 5 daarom zegt de Proviniiale Zinfpreuk zeer wel Eendragt Maakt magt» Dnt dof» yder deeze Spreuke ter herte neeme! in opzigttf van Huwlyk, gedenkende eeTtVIeefch ie zijn y zig voor den ftorm van twift dog te wagten.en de Ruft te zoeken: in het Geeftelijke geld de vermizningy'weefi e e?ts gezind onder mal-' kanderen Rom.ii.'v,j6.n2i^t hetvoorbecjd der eerfteKer-
ke Chrifti
,
de'^eV^e'WZsdagelijks eendragtelijkjn denTemAB, 2. 1;. 4^. tn in den burgerlijken -^ an-
fel volher dende.
kwaad, bezorgd het geene Merifchen^ indien het mooglijk is y zoo veel in u is , houdvreede niet alle Menfchen, Rom. ii.v. 17. gave God Idac in alle déze de volgende wenfch ftand greep, de God der Lijdzaamheid, ende der vertroofttnge^geeve u dat gy eens gezind zyt onder Malkanderen naChrifiumJezumy op datgy Eendragtelyk met eenen Monde meugt ver heer ly ken den God ende Vader onzes Heer en Jezu Chrifti. Rom, i^,v.^. de\s'vergeldet niemand k'waad voor
Eer li] kis voor
alle
Twift in Kerk, in Land, ofHuys, een beklaaglijk heilloos kruysj
De Is
Daar agt men God
,
nog
\w^aar Liefde ch Eendragt
zijn is
gebod
:
woondGod,
EEN-
:,
Leerzame Zinnebeelden,
,
16/
EENDRAGT.
Alk
Bitterheid^ ende Toornigheidy ende Gramfchap ende Ge-
roep, ende Lajieringe^zy njan u geweerd^met alle Boosheid,
Eph.
4. V,
31.
Het Voogeltjen Alcioné Weet om te Broeijcn tijd te ramen En nefteld op een kalme Zee Zoo meedc die in Egt verzamen Haar vocgd voor al geen ftorm van twiil:. Waardoor men'c zoet det Ecndragt mift. ,
,
L 4
OP
,:
Leerzame Zinnebeelden,
168
OP DEN SWALUW.
DE
SwalHW,die in het zoete des Zoomers ons by woond en in den Winter ons verlaat , is een regt Zinnebeeld 5van heedendaagze Vrienden t de Vfiendfchapftrektzig jnu niet verder uyt f als het Belang , Genot, en Vermaak jduurd
j
Zalomon naag zeggen
een Vriend heeft trailer tijd
^iefy ende een Broeder ^ojord in de
Benaauwdhetd gehcoren
van een waaragtig en gey jirouw Vriend , maar waar zal men die nu vinden ? mei imag nog Davids, dat zijn Mannen na Gods Herte, vinden^ jdog of, die haare Jonathans mede aantreffen is hachclyk ^ Iveel eer zullen zy hs^ziAcbitufhels cndeZmefs onionoeienj. |En wanneer het gebeurd, dan geld de LtfUe een 2^aw dif prjenden heeft , beeft zig vriendelijk te Joouden, Prov, 1%^ j,,.*4. fay zeizc dog Zagt, om zé te behouden. De Hr- dè Briinc , befchryfd de heedendaagze vriendfchap aardig., de ïVrov. 17.
i;. 1 7.
dat
is
te verftaan
is een daaglijks Broodydat weljfnaakt, zoo lange het verfch iSy en de korsjcf nogkraaken : maar ah'*t doorOuder dom begint temujfen en te marhelen^iuerd het hoenrckr kof, ofmefiing voor de Verkens, Men plag te Pryzen eenVriend van honderdjaar ^maar daar ijfer nu k-walifk een vaifhanderd ijeeken tevinden.Omdeou^i^JC^^eM-'wgiJiigjrüuan^^ 7iog mtn om een verjaard Vriend , die geen vet meer heeft om deyi Ai tejmeeren» en het vjielglad en ivakker te doen gaan.'T is verlorren van Deugd en F ligt te jpreeken. AhU Diep ver'
*urie?id[chap{7.Qgd hy)
men de^Bakens.O^TAboxzou men>metPetrus, wel Tabernakden willen bouwen , maar op den weg na Golgorha dan is 't ik kenae de Menjche niet. Math. x6 r.72. het IS al een oud kwaad, het Goed hiengt veele Vrienden tue : maar de Arme 5 '•jijord van zjn Vriend gefche:den»?rov. loopt yVerzet
Als imand het Geluk toelagt hy van yder een geagt In teegendeel wie*tkwalyk gaar, Die werd, zelfs van zya Vriend, gehaat.
Werd
VRIEND-
,
:
Leerzame Zinnebeelden.
;
IÖ9
VRIENDSCHAP.
t^eArme
vjord zelfs
van zijneuVriend gehaat
;
maar de
Liefhebbers der Ryken zijn veele,
Prov. 14. V. zo,
de Swaluvv 't Zoomer zoet By ons geniet zo doen de Vrinden Die men in Voorfpoed veel ontmoet, Maar in den Druk noic zyn te vinden
Regt
als
,
'T zyn Zoomer-voogels van *t Geluk Z' ontvlien de Winter van den Druk.
L
s
OP
:
Leerzame Zinnebeelden.
170
DE
OP DEN KOEKKOEK.
veragteVoogel deKoekkoek beroofd de andreVooNcftcn , eetendede eyereri£.eji [eggende van haar eyercnin de plaats , om door vreemde uytgebrocid ie worden vorders is hy ook een fmaad van andre Voogelen, dewelke hem als uyt jouwen. Zo alsdeNatuuiichryvers gcls haar
i
:
Om
dézerédénen,noemdmen(by gelijkenis) Koekkoeken, de öiicugtige Deugnieccnj die mei deezes Voogels hoedanigheéden veelzins o vercenkoomen: dtezegelykhef haar niet Goed- geJagt heeft , God ifi Erkent entjje te houden^ willen.
i^OO heeft peGod overgegeeven in een verkeerden x.tny.-om /r doen Dingen die met bet amen ^ vervuld zijnde met fïïeOnge»
regtigheid,Hoererye,Boosheidj(irc.
Rom.
i
\
^v. z^i 'c^nde-aidiis
verjmaadende de Lankmoedigheid Gods, die haar behoedde tot eeéjchaty Bekeeringe te leiden tvergaader en zy haar Têorn
,
j
ende der üpenbaaringe'vMnjoet Regt;'// den dag des Toorns , veerdig Óórdeel Gods, Kom. z. zingende meed^^qiet den Koekkoek (als men zcgd) den ouden zang: gel|k'4e Prop[ieet
zcgdzalook eenfAoorman zijn huyd vera^deirenofeen: '
Luyp.aard zijn vlekken die geleerd zift (Vbtgeits.
?
Z'io zult gy ook
kumiien^ied doen
Kvjaadte doen^ Jer. i%.x.
15.
—
wandelende
dè.Jid&irvin^^i^^
esiSre»^
; win het 7r20edsjverdujferd:n het V^erfand^ vervrennd Leeven Gods, door de onvjeetenheid die in hsar iSydoor de ver' ,:
,:
hardinge haares Herten ; vjelks ongevoelig %ewnden ziende , hebben haar zelven overgegeeven tot ontugtigheeden , om alle ongeregtigheid Gieriglijk te bedrijven, Eph.^.v, 1 8. daarom men haar moet tragtcn te mijden. Heht geen gemeenfchap riet de ovvrugthare v:erken der Diiyflerniffe , maar befiraft^ ze' ook veel eeriy iv/J77t het geen heitnelfk van haargejchied is Jchandelijk ook te zeegen.
Eph.^.v.
II.
Naauw week,
van Pharao, de plaag. Of hy vei harde zig geftaa^j Veeltijds men na verdrukking ziet
Dat wynic; beeterfchap
gefchiet.
'T
O U-
, ;
Leerzame Zinnebeelden.
/T
171
OUDE DEUNTJE.
Om
(Ut niet haafielijk het oordeel over debooze Daad ge» Jchied , daarom is het Herte van de kinderen der Menfchen in hen vol om kvjaad te doen. Ede]. 8. V. II.
De Koekkoek roept
haar eigen naam. een fmaad van andre Veug'len Dat yder zig ook hunner fchaani Die vuyie Luften niet beteug'len.
En
is
Een Deugniet, al zyn Lccven lang, Zingd met den Koekkoek d'Ouden zang.
üP
"
Leerzame
ijz
li nebeelden,
OP DEN NAGTEGAAL. ONder
is de Nagtegaal weïeen van de Lichaam , dog fwaarfte van Stem,en Mu-
bet Gevogelte
kleinftc van
Daaronn wy den Lofzang daar by konncn vergelijkenj want Gods Lof door hei geringde Schep-
zikaalfte in gezang:
zel op het kragtigft word uyigebreid,*;^ den Mond derjoii" ge kinderen , e7zde der Zoogehngen hebt gy ww Lof toebereid, Math.zi^v.if^, toen de Too venaars van Egipien de Wonderen derPUgen nabootften.tot veragtingc van Gods eere, en Mozes luyzen te voorfchi jn bragt , wierdenze door die kleine fchepzel genoodzaakt (daar de grootc het niet had*^. de konnen te weeg brengen) üyt te roepen, dit is Gods vin^ger. Exody2,v,i^. Ol datwyMenfchen zooverfteend van Hertètizynldaar Gbd nog daaglijks zoo menigvuldige Wonderen doet , dat wy egter ons des naauwlijks bekreivii: nen , of der moeite waardig agten om daar eenig gebruyk, tot Godes eere en verheerh)kingc,van te maaken s gave^ Godl datwymeiPauluszcide, en betragtede , Iaat ons
•.
door Chrifius , altijd Gode op O eren een Offerhande des , dat is de vrugt der lippen die z^ynen Naame beliiden^^ Heb. i^.'v. 15. ende met die lieflyke onderde LofzVn-gen Izraélsmogtcn uytgalmen, o Heere , onze Heere, hoe Heerlijk is wwen Name op de gantjche Aarde I diegj wue Majefteid gefield hebt booven de Heernelen-é^c, als ik wwen Heemel aanzie , het werk wwer Vingeren , de "Maan , e72de
f
JLofs
Wat is de Menjch , dat gy hem Looft den Heere mijne Ziele ; ende al nvat in my is z/nen heiligefiName Looft den Heere myne Zie* Ie i ende I-ergeetgee?te van zijne Weldaaden. Vfahn, 103. Wegj met h^t ydei aards Muzyk J Wat is dog Davids Harp gelyk ? Die door een Ziels verrukten Galm,
de Sterren die gy bereid hebt. bezoekt
?
Pfalm.
8.
Jehova Loofd in yder Pfalm.
LOF-
:
!
Leerzame Zinneheelden,
,
173
LOFZANG.
Vyt den tAond der Kinderkens ende der Zuygtilingen ^ heht gy fierkt e gegrondvest om wvjer leegenpart) en ivil/e. 8. V,
PjalT»,
}.
V/at ftcm haald by den Nagtcgaal Wiens fvvaar Geluyd door 'n kleine Gorgel. ,
Sweemdna de Konll: van 'sMenfchentaal, En welgcfchikthcid van het Orgel
God
vefl: zijn
Zelfs in den
Lof
Mond
in
't
kleinlte ding
der Zuygelin^.
•^
""
OP
,
Leerzame z
1 74
.inebeelden.
OP DEN LEEUW
RIK.
Wonderlijk
hoog verheft zig de Leeuwrik in de Lugc en fweeïd al zingende booven ons Gczigc : een LeerzaamZinnebeeld den Geloovigcn^om met een verheevene ^iele-vlugt na booven te ftygen,verlaatendede dofïe Aarde cnde God verheerlijkende in denGeeft,ö^,^(7r de verjiiewwin^ ge des Gemoeds. Eom. 12. v. 2. alle die hier in den draf der Wcereldze begcerlykheeden vroetcn , gelijk de Swynen,. die verheerlijken God niet 3 deeze zyn vyandendes kruyces Chrifti, luelkers.einde is het verderf, melker Güdis de Buyk, luelksr heerlijkheid is in haarejchande , deicelke Aardze din*^ gen bedenken , maar onze inandel is in de Heemelen , ijaar^ uyt iy/ ook den Zaligmaaker ver'ujagten , na?nelyi den Heerei Jezum Chriftum. Phil, 3. v, 19. die in den Vleefche zyn\ kannen Godniet behagen , dog gy lieden zyf niet iudenVleefche maar indenGeefl , zo anders de Geejl Gods itf lu ivoond,, Deeze Geefi getuygd met onzen Geefl dat 'ujy iin/èren GoJf] :cyn. Kom, 8. welken Geeft wy hebben tep o^d^pand vaki onze Erfenijfe tot de verkreegene 'verlojfm^ryt.Qt Trys zyA Tier heerlykheid, Ephe^lT-^.-t^* deeze fs es^^mverd^rvfiy^ ke j en onbevlekkelyke^en Onveywelkelyke Erfeniffe , die in den Heemelen beiijaardis, iPet.l.v. 4. dewijle dan ons heil daar booven is , en deze ondermaanlc Dingen alle vergaan hoedanig behoorde gy te zyn in heiligen Wandel en Godzaligheid. zPet. 5. 1;. li, indien gy dan met Chrifto cpgeujekt zyt , zoo zoekt de Dingen die booven zyn , daar Chriflus is zittende ter Hegterhand Gods : bedenkt de Dingen die boo;
'ven
zyn
y
ende ?üet die op de Aarde
Hy
die
met Petrus
Gemoed
in 't
zy7i.
Col, 3,
i^.
i.
Gebed
befchoud (re met) Des al-bcOierders Vol-ops kleed, Die toe de Ziel zecd , Slagt en 2et.
't
verheft
,
VER-
:,
Leerzame Zinnebeelden,
;
,
175-
VERHEFFINGE DES GEMOEDS.
Waar
wj:e Schat
is
,
daar zal ook wjj Herte zyn,
Math:
De Leenwrik
6. v,
reisd
n.
uyt ons Gczigt
En kwinkcleerd met zoet Geweemel Leerd hier ó Menfch dat zy gcrigt ,
!
Uw
Herte cii Stempnc na den Heemel Verlaat het Aards hef op uw Gecfl:^ Dan Loofdgc uw Schepper alleimeeft ,
OP
,
17^
Leerzame zimiebeelden.
OPDENVINK.
Vink om de xelven te leercn fluy ten \ nadien dat het Gezigt , door de voorwerpen, haar anderïin« verbiïiderd": iöögaatliet öökmec denM-cnfch , die van Natuure 'verdorven *ujord door de Begeerlijkheid dep 'verletdinge, Eph» 4> v. 1 1. de Begeer/ijkheid der Oogen en' de des Vleefch. \Joan,z.v, i6. is dcnMenfch zo eigen dat de Aportel Paulus zeggen kan ook hadde ik deBegeerhjk' heid niet geijjeeten Zonde te zyn » indien de Wet niet z.eide , gy zult niet Begeeren ^ Rom,j, v.y, dit ooge der Begeerte moet uytgeftookenjdecze eige-Iiefde moet(als Hagar)uyi' gedreeven wordenj fchoon het een hard woord is voor het YlcQ^chjhzorgd het Vleejcb met tot Begeerlykheeden, 'Rom, 1 3 ir. 1 4. indien wuj ooge u ergerd trekt ze uyt. Math. I S .^^ 9. hier ffiag men nu vragen 'ujie is tot deeze Dingen bekivaam ? zfor. z. V. 16. dog weeder antwoorden met dat ijy vait ovszelvenbék'waamzynyet te Dcfiken j als uyt onszelven, maar onzehekvjaamheidts uytGodydie ons hekijjaam gemaakt' heeft, iCor. 3' 'y- 5« dewelke in ons vervuld al het luelbe" hagen zyner goedigheid , en het iverk des Geloofs met kragt. zn:hef.l^ v,.ii' Zalig die God 5 door afftervinge der Begeerxcjge waardsgd omdesl-te hebben aan de Erve der heip»-^
MEn
blind de
.
1
gen in hethgt. Col I. t. 12. dcezc beginnen den voorzang te neuren van dat Lied,dat niemand kan Leeren^dan deUonderd vier en veertig duyzend. A^oc: 1 4.1;. 1 5 die, haar zelfs verloochenende, God in alle zync uytwerkinge verheerlyken, zingende het gezang des Lams zeggende y Groot ende Wonderlyk zyn u^ue IVerken , Ueeregy almagtige God Regtveerdig en vjaaragtig zyn unve iveegen , gy Koning der Heiligen 5 vjie zf>ude u niet vreezen Heere ? ende uive naame niet rver heer ly ken ? 'wa?itgv zyt alleen Heilig, Apac: 15. «y. }. Die'c ooge der Begeerte fluyt Diefteekt, na jezu Les, haar uyt: En leerd dus fteeds te zijn vernoegd , In voor en teegen , zoo \ God voegd. .
,
^
DEM-
,,
Leerzame Zinneheelden.
,
%jj
DEMPINGE DER BEGEERTE.
Indien dan uvj J^egier ooge u Ergerdtrektze nyt^ ende v^erfU ze van u : *want het is u nut dat eene wwer Leeden verga a^ ende niet uivgeheelLichaam in deUelle gevjor^en ivordey I^ath' %. V. 29.
Wanneer de Vink
Dan Leerd hy Zoo meede
blyfd ongeblind
na de konft niet fluyten die, nog Aards-gezind,
Het Eigenbaatzugts-oog Die Leeren hier
Atx\
noit fluyten;
voorzang
niet
A'^aa'c Eeuwiff driemaal Heiliii; Lied. ^
^
M
OP
:
,
178
D
Leerzame zhtneheelden,
OPDEBOOMEN. E Boomen (
waar van de eeneVrugt draagd en de an^
dere nieti veele goede ,andre
ten voortbrengen
;
wederom kwaadeVrug-
zyn Zinnebeelden van de Menfchen:
als Gods Woord delelve daar by vergelykt j de Apojudas zegr, van de ingefloopene godlooze in de GeHieyntc , z.) x.yn als Boomen in het afgaan van den Herffl , onvrugtbaar-i fweemaalverfiorven , ende Onfv^orteld, v. 12, Gezeegend daarenteegen is de Man die op de» Heere ver^ trowwd : ende luiens vertrouinen den Heere is. Want hy zal Xyn als een Boom, die aan het Waaier geplant is ^ ende zyne nvor telen uytfchiet aan een 'Rivier e ^ ende gevoeld het niet njuanneerder een Hitte komt , maar zijn Loof bljfd groen ende in een Jaar van droogte zorgd hy niet , ende houd niet op van vrugt te dragen. Jer.ly.v. y. op gelijke wijzebefchrijfd David den Man die Luft in Gods Wet heeft,/?^ zal zyn als een Boom geplant aan ivaterbeeken , die zyne ^rugt geeft in zynen ti]d-)ende vjelkers bladiiiet afvald: ende al ivaf
gelyk llel
hy doet zal ivel gelukken, Pfalm.i.v. ^. onzeZaligmaaker ver£^cli)kt de Menfchen veel by Boomen , maakt den Boom goed ende zyne vrugt goed ofte maakt den Boom kioaad ende zijne vrugt kvoaad , ivant uyt de vrugt vjord de Boom gekend ^
Idath.iz.v. II. y^lzoO een y der goede Boom, brengt voort goede vrugt en, ende een kvoaade Boom kiaaade vrugten. "Een goede Boom kan geen kvsaade vrugten voortbrengen: nog een k-j^aade Boom goede vrugten voortbre?igen,Een yder Boom die geen goede vrugten voort brengd, vJord uytgehouiven , en in*t P'uur gevjorpsn. Math. 7. v, 17' loant vjy alle moeten geo" pefihaardvjorden ^joor den RegterfioelChriJli , op dat eenygelijk vjeg'drage het geene door het Lichaam gefchied na dat hy gcdaa7i heeft , het zy goed , het zy kiiaad. 2 Cor. %. v, lO,
Neem God
agt, ó IVlenfch
!
opgang, enftands
Boom
gepland Heil t^emeft door Kruys befnoeid. Draag vrugt en dog vergeefs niet bloeid. heeft u als een
Met
,
!
•
IvlEN
:
,
Leerzame Zinnebeelden.
M
^nde
is
E
N
ook air e f Je ds Byle
legt: alle
Boom dan
C H E
S
aan de
N.
'wortel der
die geeft goede
\y^
Boömenge»
^rugt voort hrengd
luord uytgehouioen , ende in het Vier geivor^en, J^ath, 3. «y. 10.
Boomen algemeen de Menfclieii aan te tnerken Maar 't ondcrfcheid van yder een , Befpeurd men door haar Vrugc in werken; Gelijk de
Zoo zyn
,
,
Daar Jezus van (als Hoovcnier^ Doemd,^ é\z geen viugt draa j;d, tot het Vier.
M
z
^
op
:
180
,
Leerzame Zinncheelden.
OP DE WILGEN, T^EWilgen aan den boord van de waterftroomen geplant -L^zyii zeer groeizaam : want fchoon dezelve veelmaalen van alle haare takken beroofd worden,zoo fchicten zy dog, binaenkori , weederom veelelooten: bydeeze vergelykc Goddevromeenopregte, zy ztillen uytfpruyten tujfchen in het gras , als de Wilgen aan de inater- beeken.jeja.^^,v.^, hoedanig God de opregte bewaard , zeegend , en doed bloeijen, loond ons Zalon?,on veelnaaalen in zyn fpreuken, in tegenftelling nciet deGodloozen, de opregtighetd der opregten Leydet haar: Maar de verkeerdheid der trouw looztn verfioord haar, ?rov. 1 1. o», j. de Geregtigheid bebaard den opregten van iveege : maar de Godloosheid zal
den Zondaar omkeere?f. Prov. ij.o;. 6. het Huys der Godloozen zal 'verdelgd 'vjorden : maar de tente der opregten zal bloeijen. Vrov, 14.1/. II. gelukkige! welke tragten, in opregtigheid haares Herten, voor God ie wandclenj en een vroom eerlijk leven te leiden , na het voorbeeld van Job; van wien God deeze heerlyke getuygenifle gaf, niemand is op Aarde gelyk hy^een Man opregt, ende vroom , Godvreezen^ */ kvjaad, Job. i . 1;. g. daarom deedey ende iü:j kende van de God hem weeder op nieuw uytfpruyten gelyk deWilgen j fchoon hy van alles beroofd was God gaf het hem dubbeld wederom hierom doet alle dingen zonder murmu" reeren^ ende teegenfpreeken: op dat gy moogt onberispelyk ende ki?idereu Gods zijnde onfiraffelijk in '/ midden opregt zijn van een krom en verdraaid Gejlagt : onder -welke gy [chijvet als ligten in de Weereld, ?h:l. i.v. 14 want debat/e der opregten is, van het kvjaad af te vjijken : hy behoed zijne zie^ fr , d!e z.ynen v:eg bevjaard. Prov. ï6,v.l 7. 'Alfchoon men knot der Wilgen top, ,
,
:
,
Zy fchieten des te Wilger op Zoo ook men Geefel Paulus vry Gods Geeft zet hem weer kragten ,
by.
VROO
;:
Leerzame Zinnebeelden.
VR OOM
ww Zaad
Ik zal mynen Gfefl op
wwe nakomelingen,
op
Jchen in het Gras
3
als de
,
ende mijn Zeegen
zullen uytfpruj/tentuf-
Wilgen aan de Waterbeeken.
Je!. 44.
Gods woord
E]Sk
giete^t
Ende zy
Zti
1;.
4.
verbeeld der
Vroomen
(land,
By
Wilgen aan de VVaater-Beeken Geplant door Godes regterhand ó ! Dat ons God daar onder Reeken En groejen doe gclyk een Boom Bevogtigd van een Waterflroom,
M
3
!
OP
:
,
Leerzame zinnebeelden.
i82
OP DEN LINDEBOOM. GElykerwijs de Lindeboom xigbreeren wijduytzet, dog geen vrugt geefd, kan men de geweldenaars, of vermoogende Dwingelanden , aanmerken} zoals David de zelve befchrijfd. Pjalm. ^J.v, 35. ook beeld Zalomon haar aldus af > eeTt Man des gennelds verlokt %)nen endehy leid hem ineen ivegdie niet goed is : hy Ooien , om verkeerdheeden te bedenken : zijne I^iopen byte?ide , volbrengd hy het kwaad, PrOv. 1 6. v. 19. dies hy ook vermaand , zjt met nydig overeen Man des Want dt gevjelds : ende verkieft geene van zijn weegen. afwijker is den Heere een Grouwel. Prov. j. v, 51. vaTt den Man des Bloeds , endt des hedrogs , heeft den Heere een Grouwel, Pfalm. 5 v. 7. want hy kend de ydele Lieden: ende hy ziet de ondeugd , zoude hy dan niet aanmerken ? Job, 11. V, 11. God zal dezelve zeekerlykftraflfen 5 gelyk David zegt , GyoGod, zult die doen neederdaalen in den
Naajien
:
fluyt zijne
Put des verderft zullen haar e dagen
•
de
wet
Mannen
des bloeds ende bedrogs
ter helft e brengen.
14. dat dit dog bedagten de ryke
Pfalm. 55.1/.
Vrekken!
die
hunne
Naaften met geweld overheerlchen , en den armen verdrukken ; eeven als de groote boomen zonder vrugten , die het Zap van Rondomme na zig trekken , en de goede planten haar Wasdom ontneemenj op dat zy haar mogren bekeeren , Qndt verneedere : want al die hoog is van Herten^ is den Heere een Grouwel: hand aan handy zal hy fiiet onjchuldig zijn. Prov, \6'V. ^. wie of zijne Rijkdom vertrouwd ^ die zal vallen : maar de Regtveerdige zullen Groenen als Loof. Prov, 1 1. 1;. zS# De Linde heft zig breet en hoog Dog al zijn Nut ts maar voor *t oog Zo is een Ryk Geweidenaar; Hy ftreki Gods wraak ten brandhout maar.
GE-
:
leerzame Zinnebeelden.
GEWELDENAARS.
182
Ik heche gezien eenen gevjeïddryvende Godloozen: diezig uythreids , aU een groene hilandze Boem. Maar hy ging door , evde ziet by -wajjer niet meer : ende ik zogte hem, maar hy ijerd viet gevonden, Vfalm. 37. V. 35'.
Schoon Groen, dog zonder vrugt, 20 fpruyr, zeer breed van takken uyt de Linde ,
Dus breiden haar veel Grooren uyc, Door hunne Naaften re verflinde; Als zulk een eens ontworteld is, Men haat zelfs zyn gedagtenis.
M
-"^
4,
o
T>
:
.
iS4
Leerzame zinnebeelden.
OP DEN PALMBOOM.
DE Palmboom
groeid , in weerwil van Üormen en vlaagen, zeer regt en hoog op : iiaarom word de Paimuk een leeken van overwinninge gehouden 5 by deeze worden de Regtveerdigen te regt vergeleeken. FJalm, 92. overmits zy meede, in Kruys en Swaarigheid, hunne hoofden heinelwaaris heffingen in de vlaagen der verdrukkinge pal ftaanjö^? Godlooze z,at heenen gedreven worden in zyn kivaad: Waar de Hegtveerdige betrowud zelfs in zijnen Dood. ProV, 14. 1/. 32. vee Ie zijn de teegen (poeden des Regtveerdigen PIaar uyt alle die redde t hem de Heer e. TJalm. 34. v, 20. na-
demaalGod
alleen 2i;n
betrouwen
is
5
wantdegeenendie
maar Geloofd in hem^ die den Godloozen regtveer» digd, vjord zijn Geloofgereekevdtot'Regtveerdigheid. Rom» niet toer kt ^
4. 1;. 5. derhalven hy zeggen kan , alging ik in een dal der Jchaduive des Doods , ik zoude niet vreezen, Pfalm.ll .'^«4, ziet , zoo hy my doode , zo'ide ik niet Kof e ? Job. 1 3 1;. i y. want de Oogen des Heeren zijn over deRegtveerdige^endezy» ve Ooren tot haar Gebed, i ?et, 3. 1;. 12. hoe hoorde een Chriften zignietie bevlijtigen om dit voordeel te erlangen ! V3ant de Zaligmaakende genade Gods is verfcheentn, alle Men[chen,ende ondervjijsdo?iSt dat wy de Godloos beid ende de Weere Idze Begeerlijkheedenverzaakende y Maatiglijk, ende 'Regtveerdelijk^endeGodzaligltjk.^Leeven zouden in deeze tee~ getivjoordige IVeereldy vervjdgtende de zalige Hoope , ende verfch}jni7!ge der Heerlijkheid des groot en Gods ende onzes Zaligmaakers Jezu Chrifii, Tit. i.i;. ii, als Wanneer de regtveerdige, bekleed zynde met la?ige'witte Kleedenn , ende Palmtakken in haare Handenyiiyt roepen zullen deZaligheid zy onzen God die op den Throon zity ende den Lamme, y^poc. j.v.g. dan zullen de Regtveerdigen blinken gelijk de Zonne in V Conivgrijke haar es Vaders. Math. 1 3 1;. 43 Sta Pal, Regtveerd*ge vreesd geen Nood, joannis , ziet u na de Dood .
.
:
Uytgalmen (meer dan Hozanna) Dat Eeuwig bly Halduja.
REGT.
:
,
, ;
Leerzame Zinnebeelden.
ïSj
regtveerdige:
De
Uegt'veeYdige zal groejen als een
Valmhoom Die m
ivaffen als een Ceeder boom op Libanon,
:
hy zal
huys des He er en geplant zijn , dien zal gegeeven ivorde» te Groejen in de Voorhooven onzes Gods. ó'C. F/a/m, 92. 1;. 13. 't
De Palm heft Heemelwaards zyn top In weerwil van de guure vlaagen Zoo kan vervolging, S waard, nog Strop, Ook geen Rcgtveerdige vertzaagen
Hy In
Palmboom
groeid geiyk den
Nood en Dood
;
M
bevryd van fchroom. $
OP
Leerzame zinnebeelden^
jS 6
OP DEN CEEDERBOOM. op gebergte de Ceederboomen BYLibanonsgroeiden(zi)ndefeerrchoon hoog, welkers die in Paleftina
het en hout uyttermaaten fterk en duurzaam is ) werdci. de uycverkoorne veeltijds vergeleeken 3 gelijk zo Bileam van het uytverkoorcn volklzraèl zegd,ö/i? Heere heeftz^e geplant als de Ceederboomen aan het Waater, Num. I4i;.6. zoo fpieekt ook Zacharias weegens haare verwoeftinge , doed wwe deuren opi o Libanon! op dat het Fter uiue Ceeaere» verteere: Huyletgy dennen , deiuijlede Ceederen gevallen zijn, devjtjïe die Heerlijke Boomen vervjoejlet zijn : Hujletgy Eiken ha' fans 5 dewtjle het fierke looud needergevallen is. Zach 1 1 1;. ,
.
vergelijkt David de uytverkoornemeede, zc^ggende, hy zalvjajfen als een Ceederboom op Libanon , die in het Huys des Heeren geplant zijn , dien zal gegeeven ivorden I.
zoo
tegroejen in de voorhooven onzes Gods in den Gry zen Ouder dom zullen zy nog vrugten dragen : Zy zullen vet engroe-^ ne zijn , om te verkond gen dat de Heer e Regt is, PJalm. ,
92. V. i}. zo zegt ook Paulus gy zijt een uvtverkooren Gejlagte 5 een Coninglijk Priefterdom , een Heilig , ee?i verkreegen Volk , op dat gy zoudet verkondigen de Deugden des geenen die u uyt de duyfl er yiijfe geroepen heeft , tot zijn lüoni Pet. 2. v. 9. Jezus Chriitus, de ftamwortel deruytverkoorene,werd zeer zoet (door debruyd) meede by den Ceeder vergeleeken, zijne geftalte is als de Libanon,
derbaarligt,
Zijngeheemelte is enkele zoeuytverkooren als de Ceederen. tizheidy ende alivat aan hem is , isgantjch begeerlijk : zulk een is mijn Lieffle : Ja zulk een ismiju Vrtendy gy Dogiers van Jeruzalem. Cant. ^.v. \s»
Als Ceederboomen hoog geagt, is het uyiverkoorn Geflagu : 'T geen duurzaam taay in Li)dzaamheid, Schoont *t ftormd . haar takken weeJie fpreid. ^
Zo .
Uï-T-
,
:
, ,
Leerzame zinnebeelden.
t%7
UYTVERKOORNE.
De Boomen
des Meeren
vmden
men van Libanon ,
verxaadi^d , de Ceederhoo*
die hy geplant heeft.
Tfalm» 104. V. 16,
De
Cecder op den Libanon Staat vafl: geworteld en verheeven Zoo doet de draal der Waarheids-Zoa Steeds bloejend grocjen in dit lecvcn Zijn uytvcrkoorne
,
dio.
Gods hand
Als Ceedecboomen heeft geplant.
OP
!
:
Leerzame Zinnebeelden.
tS8
OP DE doornen; DOor de Doornen, welkers eigenfchap
is , door fcherpc wiens einde is ter verbrandinge, worden de Godloozen doorgaans afgebeeld, de hefle van hen is ah een Door»,ci*opregtfie isjcherper ah een Doorjiheg^e, "Mkha* 7. v. 4. dewijle xy in malkander en ge•ülogten zijn ah Doornen^ende Dronken zijn, gelijk zy pleegen "Dronken te zijn > zo aarden zy volkoomelijk verteerd als een dorre floppel, Nahun2.1.v,io, Zozeide ook God totEZechiel, vreesd niet voer haar e moorden, hoe'wel ineederijil» ligen en Doornen by u zijn, Ezechiel. x, v, 6, te rcgte worden de Godloozen b Doornen vergeleeken , Wyl zy , vol ook kweizen , fteeken en verfchcuTwift en Nyd zyndt ren geen vriigten d :. lefde konnende voortbrengen 3
angels te kweizen en te fcheuren
,
.
,
Godloozen^zeidmif^ Gi 'i , hebben geenenvreede. JeJ, ^J.v, 21. geen wonder. Vizin men leeji geen Vygen van Doornen» 9tog men /nijd geen Druyven van Di[leien, Luc. 6. v^^4, derbalven zegd Da\/id van dezelven , de Mannen beliah die zullen altemaal x>iin als Doornen die vjeg geworpen ivorden , om dat men ze vnstter Hand niet kan vatten-^ maar een ygelijk dieze zalaantajlen, verziet zig met Tzer ,ende het Hout eener Jpiejfe , eride zy zul/en gantfche lijk met Vier verhrandvJordtn ter zelverPlaatze.iSam. t j .v.S.'want het hgt Izra'éh zal tot een Vier zijn , ende zijn Heilige tot een vlam^ me 5 voelke in Brand zalfleeken ende verteer en^al zijn Door» fsen , ende zijn Dijhlen op eenen Dag- Jef. 10. v. 1 7. Gelji' kervjtjs dan het onkruyd vergaaderd, ende met Vier verbrand vjord-i alzo zal het ook zijn , in de vol-eindtJige dezer ffee^ reld,
h^ath.l^.v.^c.
Wat
Icherpen Doorn was Joabs hand Die Schelms twee Helden hielp van kant Dog hy ontgaat Gods wraakvuur niet, Alicboon by lot den Altaar vlied.
GOD-
:
Leerzame Zinnebeelden,
GODLOOZEN,
,
i
S9
c.v.^
Vive HegterhaKd zal uvje Haaters vlnde». Gy zultze zetten als eene'/fjierigen Ooven , tertydwjjes toornigeTt Aangezigtes : de Heere zalze in zijnen toorn verjii^iden y ende het Vier zalze verteeren»
Ffalm. il. d'OnvrugtbVc Doorn
V. 9, ,
verbeeld den (laat
Der vveederipannige Godloozcn Gelyk dezelve onnut vergaat Door Vuur; zoo zullen ook de Boozen, Hier na verftrekken als een Doorn Ten dag der wraake van Gods Toorn-
Op
,
I
Leerzame Zinnebeelden.
po
OP DE EYKEN.
pXE Deugd en Sterkte, werd door den Eykenboom afge•*-^beeld daaromn:ie de Ouden,den geenen die eenigeBurgcrs in den Oorlog verlofte of bevrijde , met een krans van Eykenloof bekroonde : Gods woord Zinfpeeld meede op
de fterkte der Ey ke , fpreekende van den Amoriter. Hy 'wasfterkals deEyke. Amos. t.v,^. ende van het Overbly fzel Izraëls gelijb de Ejke, ende gelijk de haag Eyke,in de*welke na de afiuerpingeder bladeren nogfteunzelis : alzo zal het Heilige zaad het fieunzel daar van zyn. Jef. ó^v. 1 3. Zoo ftaat de Deugd ook pal in alle weederwaardigheeden: daar Stefanus , de Eerfte bloedgetuyge van Jezus Chriftus, een Lee vendig voorbeeld van is j want door Deugd te betragten, verkrijgdde Ziele kragt en fterkte, om alles te ondergaan. Deugdjis een betragtinge van weldoen,waar door alle^gerigt word om (zonder afwykinge) Lynregt het vereifte einde te bereiken : het geene in de werkinge of neigin-
God is j die alle daaden tot een Rigtfnoer ftrckt , en het waaragtige verband is van het fchepzelmet zyn oorzaak : deze Deugd is het zout van alle Menfchdyke bedryven , zonder welk alle Daaden , niet alleen laf en onfmaakelyk maar zelfs verderffelyk en ftinkende worden, Derbalven de Deugd, als den tweeden fchakel aan dekeetender betragtinge eenes Chriftelyken wandels aangemerkt word, voegd hj uvj Geloove Deugd , en geder ziele, de liefde tot
,
hy de
Deugd Kenn'ijfe
,
tot Heerlijkheid en tot
al ivat ivaaragtig is dig is , al 'vjat 'Rem
c^r, overmits God ons geroepen heeft Deugd, 2 Vetri. I . Voorts Broeders ,
,
is
alivat Eerlijk ,
al
is
,
i^iat luel liiyd
al luatKegt'ueer,
zoo daar eenige
Deugd is , zoo daar ecnigen Lofis , dat zelve bedenkt, 4-
'^'
Phil,
S.
Beproefde Deugd , o vaften Eyk Kragt is booven het bereyk Van ons Verftand Ipyt Nyd en Nood Zo eroend gy voor en na de Dood. l
Uw
:
DEUGD
,
;,
,
Leerzame Zinnebeelden,
191
DEUGD.
Op datzy genaamd i^ordeji Eikchoomen een Vlantinge des Heer en
der Geregtighetd
^
op dat hy 'verheerlykt iDorde,
,
Jefi. ÖX.
1'.
3.
Een Eyk verbeeld by d'Ouden Deugd En fterktc 200 kan men ook agten ,
,
,
-.
Dien Waarheid fteeds het Hert verheugd En hunne Fhgt in Deugd berragten 'T zyn Eiken der Geregtigheid
Tot Lof van Godes
Majefteid.
OP
,
Leerzame Zmneheelden
tpz
.
OP DEN olyfboom: D*Olyfboonibeteekend f by de Geleerden) de Barmhertighcidjovermirs uyt haar vrugtdieLieflyken Olie
komt, dewelke door hare Balzemagtige vettigheyd de wonden en gefwcllen verzagt en geneeftj daarom men ook de Olyftak toi een teeken van Vreede fteld, wy de Vreede de Rampen des Oorlogs meede verzoet en verdryfd zta 1
:
"Roemd ook de Barmhertigheyd teegen het Oordeel, Jac. x. •y. I}. dies de barmhertige Samaritaan 5 die Olie en in des gek werften Wonde goot , den Lot behaalde booven den Priefter en den Levyt , en een algemeen voorbeeld wierd gaatheer.enendoeddesgelyki. huc. lo.i;. 37. wat heerlykeDtagdde Barmhertigheyd is, blykt, wyl onzen Zaligmaaker pronkt met dien eernaam van Barmhertig zelfs ook God,wanneer Hoogenpriefier, Heh, 2. v. I7. Ja diezyneHeerlykheyd aanMozes vertoonde, benoemde zig aldus , ah nu de Heer e njoor zyn aangezigfe voor hy gink^ zoo Rtep hy Heere , Heere , Barmhertig ende Genadig: Lang» moedig ende groot van Weldadigheid ende van 'VJaarheid.(^c, Exod. 34 v.6. derhalven ook Chriftus beveeld , ^eeft dan Barmhertig gelijk ook "we Vader Barmhertig is, Luc, 6. v, 3^, Zoo doet dan aan als UytverkoorneGods , Heilige ende Beminde, de inner lyke Beiveeginge der BarmhertigheidjGoe' dertierenheid , Ootmoedigheid yZagtmoedigheid, Langmoe' dighetd, verdragende Malkanderen , ende vergeevende de eenedenandren. Zoo imand, tegen imand y een'ige klag" ten heeft , gelijkerivijs als Chriftus u vergeeven heeft , doet ook gy alzo. Col, ) v. 1 1. vja7it een onbarmhertig oordeel zal gaan over den geenen die geen Barmhertighetd gedaan heeft» Jac, x.v.ilVoor die (ais den Zamaritaan j Steeds heeft Barmhertigheid gedaan. De Vaader der Barmhertighcid Groot Loon hier namaals heeft bereid.
Wyn
,
!
.
BARM-
,
:
Leerzame Zhmeheelden.
,
195
barmhertigheid:
Zali^ zijn de Barmhertige : nvant haar zat Barmhertig* heid ge[chicde7t.
Math:
f^,
V. 7.
d'OIyf (dec Vreeden tak) vertoond 'T af beeld:z:el der Barmherdgheedcn Wien deezc Deugd in 't Hcrte woond > En zig ontfermd aan Chrifti Leeden Diens Lamp heeft Olie van Gods Geefl: En komt thans op *s Lams bruylofcs Fceft.
N
OF
:
j 94
Leerzame Zinnebeelden.
OP DEN VYGENBOOM.
DE Vygenboom ijen
door haare zoete Vrugt , verbeeld de ZagczinnigeGoedertierenheidjeen van de eerde Vrugder hoofddeugd de Liefdc,gelijk de Apoftel toond. De
Liefde
is
Langmoedig
is
Goedertieren: I Cor, 15.
«y,
4.
vrugt des Geefis is in alle Goedigheid, Bph. 5.1^.9. wanneer Adam en Eva uyt de Liefde tot God gevallen , en 'u^ant de
waren • ftortcn zy in de Overwaar door zy befpeurden dat zy Naakt waren,
tot eige- liefde overgcflagen
treedinge
3
dies hegte72 zy Vygenboom bladeren te zamen, en mtiakte zig 3 "v. 7. dat wy ook zoo, onze Naaktheid der Misdaaden, met het Vygenblad der Goedertierenheid iragten te bedekken! want door Goedertierenheid, enTrou^je, VJordde Misdaad verzoend. Prov, 16. v. 6. de Keizer Aul^uftus toond een heerlijk voorbeeld van Goedertierenheid in zig zelfs , wijl hy zo bezaadigd van Gemoed was,dat hy CinnajóicMoorddaadelijk op zijnLeven toeleide,mct mintelijke Woorden van het ftit overtuygde , hem het boos Voorneemen vergaf, tot zijn Vriend aannam, en mee Ij^eldadigheid beloonde meer als te vooren. wonderlyJ^e goedheid'f deeze Deugd is Gode welbehagelijk. J;è hebhe IJ^iat W£idadigh&id^nde niet ti>t Offer :Z^i God byHozea Cap» 6. v.G.Hy heeft u bekendgemaakt , o Menjchef wat goed is: ende ivat eifi de Heer e van u?als regt te doen , ende ivelda" digheid Lief te hebben, ejtde ootmoedelijk te vaandelen met u"jjen God. Micha. 6.v. 8. die zig des armen ontfermd^ leend den Heer e : ende hy zal hem zijn Weldaad vergelden^ Prov, I9.V.1 7. indiefi de geene , die u haat , hongerde geeft hem Bro d te Eeten : ende zoo hy Dorflig is , geeft hem Water te drinken: vjant gy zult vierige kooien op zyn Hoofd hoopen ende de Heere zal V u vergelden. Prov. ly. v. 21, Aögufti Goedheid Lof verdiend ,
Jchorten* Gen,
.
O
Die zyn belaager maakt tot Vtiend : 'T geenCinnas' Moord-Luft ftremmen doed^ Vcrrchrikc door 't overtuygd gemoed.
GO E-
,;
:
Leerzame Zinnebeelden.
195
GOEDERTIERENHEID.
Het 'üerfand
des
%yn Cieraad
éniê : gaan,
Menfchen 'vertreh zijnen Toorn
is,
de
Overtreedinge "Joor hy te
Trov» 19. V, lï.
Des Vygebooms
zoet-aardigheid
Verbeeld de Goedertieren Menfchen Die fteeds, tot Liefde-pligt bereid Haar Naaftens Nut te vordren wenfchen ó Dat dog elk zijn Naaktheid had Bedekt met zulk een Vyge-blad. ,
!
N
21
^.
^^
,
io6
Leerzame
Zinnebeelden,
OP DEN APPELBOOM.
iJOudSy'VCYd h.^'pdibooin^onder de Boomen DOor den Zaligmaaker verftaan, by de Bruyd, Cant:i.v des
onze daarom wy de ve; loffinge daar by vergelijken, iojf'er
3.
wam deyer^
zal rtytZion komen, ende zaldeGodloosheeden afweitden
'va7ijac9hyh^(idc.dc Schrift \ooxzegtyicz\en.RomAl,'V.2;(5. uyt wiens Doodde Vrugten fpruyten tot Verloflinge, «^i/j/f
;
;
de Boom des Leevens voortbrengende tiJoaalfVrugteniende de hlaaderen des Booms luaaren tot Geneezinge der .Heidenen, u^poc. iz. V. 2 en tot teegen gift van dieDoodelyke Da iimerte van Adams Appel beet : waar van ons de Hecrc Chrifl-ns alleen vQXÏo^yOp dat geenVleefch'z.oude Roemen vopri
God^ maar ujt hemzyt gy i?i Cbrifio Jezu^ die ons geivordèn islVysheidvan Gode , ende Regtveerd/gheidj ende Ueiligmaakirige.ende Fer loffinge. Op dat het zy , gelijk gejchreeven is , die Roejnd.Rneme in den Heer e, I Cor, i. v. zp* in d^n vjelke Fer loffinge hebben door zyn BkedyNamelijky de vergeer \ Koy de \
ï
\
[onderpand gegeeven heeft,/»
'vjelken gy ook
,
nadatgy Ge-
Xloofd hebtyZyt verzeegeldge^aorden met denHeihgenGeeJt def \heloften : die het onderpa72d is van onze ErfeniJJe , tot de
Sverkreegene
Prys zijner Heerlykheid. Eph. i,
ver/offi>!ge, tot
Wri-jr derhalven vermaand
Vau]us,'z.ööblddeik'dan'l''fk'df
gevangene in den Heare, dat gy inandeld veerdiglijk de Roe» ende bedroefd denHei" pjige^met ijoelke gy geroepen zyr: ligen Geefl Gods niet y door ivelken gy verzeegeldzyt tot den 30. ó! dat onze ZieVagderVer loffinge. Bph. 4.1;. i. le dog met de Bruyd zegge hy voerd my in het WynhuySyeJiaver my.Onderfteundgy lieden my elQ deLiefde is zyneBaniere met de Fleffen , verjierkt my met de Appelen : ivant ik beji .
.
!
Krank van
Liefde- Cant,
1.
v. 4.
Boom!
bevrugt met kwaad, Het Kruys (uw tegenbeeld) verzaad Geneesd, Vcrloft , en fterkt in Nood,
Heillooze
Doorkrsgt der Vrugt van
Chrifti
Dood.
VER-
:, ,
Leerzame VERLOSSING
Zinneheelden,
;
197 E.
C.-C.jf
Ah een
Appelhocv^ onder de Boowen des Woudi , zo is mijn : ik hebbe groot e Luf in zijne Jchadwiüe , ende z,itter onder : e?ide x^yne Vrugt
hiefft e onder de Zoonen is
mt]n geheemelie Z9et, Cant» z. v. 3.
Des Appclbooms Zerp-zoetc Vrngt En fchaduw-Lommcr docd vermaaken Zo geeft ook Chriflus Zicis-gcnugt, ,
Aan
haar die zync Zoetheid fmaaken
Wie van zyn Dood de Vru Jten
cec
"Werd vry van Adams Appel-beet.
N
3
OP
,
:
loS
Leerzame zinnebeelden.
OP DEN NOOT EB OOM.
DE OudenHuwlyk
hebben de Nooteboono voor een afbeeldzel geooönsen rmoogelyk wytmen-tHea van het Boon) veeltijds beukt,de fchorzeflaat^of fplyt,ook wel een gar a 2 in de wortel boord, om daar door te beeter Vrugten aan te kweek en jom alzo af te fchcizen dat de weederwaardigheeden desHuwlyks de vrugten derLietde te vafter maken: Zoo verhaald Homerus van Ulyffes en de kuyfche Pcnelope, dat fchoon UlyiTes twintig Jaren omdoolde, in den trojaanfen kryg,egter haar onderlinge Liefde, by zijn weederkoiDft,des te heeviger was ; zoo konde ook de veertien Jaarige Dieoft Jacob niet affchrikken , om , naar her volbrengen van dien , zijn Beminde Rachel tot zyn Huysvrouw te bekoomeo. Gen, 29. na 't fpreekwoord jy'te de Kern tuil Jmaaken^ Moet de Nooten kraaken. Het zoetftfe Zoet geeft het wrangfte Zuur : zo héefc f liet Huwlyk ook zyn Vermaak en Teegenfpoed 3 dog daar Wancn^Vrouw in regteLief deleeven, verdubbeld het Gehocgen , en de Huyszorge, eawfeiderwaardigheeden ,iiiec -lÊiaiparige fchouders gedrage zynde verligt het ..ongemak. Dog gelukkigel wanneer dezelve malkandren tragten op te fcherpen tot de Liefde en Vreeze Gods 5 ofzemalkandre deoHeere mogten winnen^ay^ï»/ 'wat 'ueetgy Wijf^ofgy den .;
;
;
j
j
•
j
'
j
f
Man z,ult zalig maken ? %uh zalig maakenli
ofiuaf ijeetgy Man , ofgy hetWyf om alzoo deel te hebben
Cor, 7. v. IC.
aan hetGeettelyke Huwlyk Chrifti enzynes Gemeinte ; daarom zegt ?:iu\\iS,dog ik ivildatgy ^eeter,daf Chriftus het Hoofd is eensygelijkeji Mansiende de ManhetUoofdderVrou» ixxiende God het Hoofd Chrifti, I Cor, 1 1 t;. 3 desgelijks gy .
.
Vrouv^en^zïjt uioe eigene Alarmen onderda?jig:(^c.gy Mannen
haar met Verft and, ^c, 1 Vet, Als Ülyflesdoold twintig Jaar, Loopt Penelopes eer gevaar
insgelijks, nvoonet by
3,1;. i
Dog
egte-Liefdens vaften band, i^oud, door geduld, nog d'overhand.
HU^-
,
,
Leerzame Zmiebeelden.
HU
\V E L
Y
199
K.
Alzo zijn de lAannenfchuldil haare hehben
,
gelijk
eigene yrouauejt Lief te haar eigene JLichaamen, Die zijn eigeu
Vrowwe liefheeft
,
Ephe:
dte heeft-hem zelven
lief.
28.
5. 1;.
De
Noote-booDi , die vmgtbaar Bloeid , Is (al van Ouds) een Huvvlyks teeken i dat hytaay, door 't beuken, Giocid: Dat zal aan d'Egt ook niet ontbreeken Als Liefde vatte wortels fchiet Dan Bloeid den Trouw zelfs m 't \erdrict.
Om
,
N
4.
OP
.
zoo
O
Leerzame Zinnebeelden* P D E N L A,- U RI E
W
R.
d groeneLauwrier DE onverwelklyke van oveiwinninge daarom Oudsher de Hel-
en alty j is eenPraal teeken : den , uy tfteekende Reedenaars , en andere f het zy by Overwinningc in Veldflaagen , of door deftige Vertoogen, ofte door behalen van den Prys , in de Olimpifche fpeelen , iii llryd en Rcn-baanen ) met den Lauwerkrans vereerd wierden. Zoo ook wy Chriftencn , dewelke firij den in het \geloove, ï Tim, 6. v. i z. en loopen in de Loophane die ons *voorgefield is. Heb, 12. 'y. I, Jagende na het *wit tot dei» Prys der 'Roepifjge Gods, Fhi/.'^.v, 14. wagten meede na onze ovcrwinninge de onvevwelklijkekroone der Heerlijk" heid, I 'Bet.%. *v, ^. daarom neemt aan degeheele 'wapenrus^ ti7ige Gods 5 op dat gy konnet lijeederfiaan in den boozen T>ag^ ende alles verrigt hebbende, flaande blijven. Eph. 6^ v. 1 3 "xotdvan het kiuaad niet overavonne» , maar overivind het kvjade door het Goed. Rom. 1 2. 1;. . de geene daar ChriJius in het Hert e luoond, en die in de Liefde geijjorteld en ge!;" ^grondetzijn. Eph. j 1;. 1 7. al worden zy dengantzen Da'^ •Sf doodben geagt alsjchapen der Slagtiftge , die zynnogtans in aïTendeezen, meer dan Över'win?ïaarsi doorloem ^'^fegns Liefgehad heeft y Ro?n. S.v. 36. loaTit al dat uytGod ge" hoor en is » overivind de IVeereld : en dit is de OveriJjinninge die de PVeereld overivind y Namelyk ons geloove; mie is 't die' de Weereld overroindl dan die geloofd , dat Jezus is de Zoone Gods , i Joan. ^. v. 4. Zalig! die met Paulus zeggen kan, ik hebbe den goeden (trydgeflreederi , ik hehbe den Loop geëindigd , ik hebbe het Geloove behouden. Foorts^ is my iveg I
i
I •
:
'
'
n
\
.
^elegt de
Kr oor/ e der Regtveerdigheid ,
vjelke my de Heere,de
Daggeeven zal. 2 7im. 4,v.J, Schoon Cezar Praald met Lauwer- blad, Zyn Roem is dog met Bloed beklad :
Jiegtveerdige Rigter
,
in dien
Maar
Dk
vry veel fchooner Kroon behaald, door *t Geloove zeegen-Praald.
OVER.
,,
Leerzame Zinnebeelden.
OVERWINNING E*
:
201
/-^,
Ztet^ik home haafteïyk: houd dat gy hehty op dat niemand wwe Kroone iteeme. Die everiuhit , ik zal hem maken tot eenen Filaar in den Tempel myns Gods , ende hy zal niet meer daar uytgaan : (^c, ^poc: 3. V, II.
Het onvcrwelklyk Lauvver-loof Bekroond een Held in Zeegenpraalen Zy die hier flryden, in 't Geloof, En 'm den Loopbaan Prys behaalen Die werden van den Hcere thans Bekroond mer 's Leevens Lauwerkrans. ,
,
N
s
OP
,
Leerzame Zinnebeelden.
2,0 2
WYNGAARD.
OP DEN
,,>^ Elykerwijs deWijngaard door het fiioeye-B haar f rug-
VJ ten vermeerderd
i
is hei I
,
en welkers vrugt vervrolykt j zqo
met de Reine vreugde derC,hriftenen,die in
Chiiftiè,
den waren wijnftok, ge-ent 2ijn,en in hem vrugten dragen : wanneer het fooeymes van Gods bezockinge ons de Begeerte knot , waar door wy leeren de WeereldzeBegee^' Ijkheeden verzakken, Tif, 2. v. ii. ende het Zap der Liefde Gods , door de Stamworcel Jezus Chriftus , onze Ziele doorftraald, dan draagen wy vervrolykende vrugtea eizaligel wiens Herten;,door de werkinge Gods in in God. Chrirtus,van de ydele fchyngoederen deezerWecreld afgctrokken, en wiens LuÖen befnoeid worden , waar door zy in de Liefde geijjorteld engegrondet zjn. Eph. } .v. 1 7. deeze konnen met de Bruyd zeggen,ay/ zullen ons verheugen ^ende als
\
\
\
!
I
W
\
!
I
l
i;
\ \
j
iu u verbltjden:iny zullen wae uytneemende 'Liefde vermelden
meer dan den Wijn.Cant, 8. v, y.de^ze LiefdcdeezenWyo der vreugde , worden wy deelagtig in den Zoone van Gods
Col,l,v. 13. die daar Noodigende zegd, ikhebh '^ynen f^J»y ^iJi^aders mijne Melk i gedronkcjtJEieJietJvrien* 'den , Drlnket ende laordet Dronken o Lieffie, Cant 5 .1;. i. tot hem, dien God gezalfd heeft met vreugden Olie boven zijne Meedegfnooten* Pfalm, 4y. v, 8. konnen wy blymoe-
\\JLtefde,
,
^ift
zeggen
,
veele zeggen
,
inie
zal ons het Goede doen zien?
Gy over ons het Ligt unves Aatifchijns o Heer e» Gf hebt vreugde in mynHerte gegeven y meer dan ter Tyd-^ als
*verheft
haar Koorn^ende haaren Mofi^vervjeenigvuldtgdzyn.'Pfalm, V. 7. Gy zult my het Pad des Leevens bekejsd 7naaken:ver'
4..
by uiv Aar.gezigte , Lieflykheeden Eewwiglyk, PJ. l6,v.il, Zy die in Chriftus zyn ge ent In wien hy 't Zap des Leevens zend. Diens vrugt vervrolykt het Gemoed,
zadinge der vreugde zijn in
wwe
is
liegt er hand
Meer dan
der Cyprus- trolfcH zoet.
VREUG-
,
Leerzame
Zinnebeelden.
V R £ U G D
,
ao#
£.
Jk hen de Wynftok ende gy de Ranken : die i» my blyft^ ende ik in hem^ die draagdveelvrugt,
Joan: Ij. v,
j.
De Wyngaard (Bron der Vrolykheid) Vermeerd haar Vrugtbaarheid door fnocijen: Die uyt den waaien Wynftok fpreid > Gelyk een Rank moet zig bcmocijen Dat hy zyn Aardfe Luften knot Dandraagd hy vrugc, toe vreugd, in God. ,
op
, :
Leerzame Zinnebeelden.
p,04'
QP DEN ROOS. Y den Roos
, fchoon van yerwe en liefljdsLYaafieu.r.dog welkers Üeel naec Doornen bez£E,en wiens betban koj-c [i^n duur is: W^ord des Menfchen Leeven niet onaardig veri^eleekenshoe fchoon en lieflyk ook hetLeeven is,haarileel, «fte beftaan,is meede wel bezet met Doornen vanMoeicen |.*n Verdriet , want nyt het ftof komt het Verdriet niet voort \7i0gte de Moeite fpruyt 7Üet uyt der Aarde: Maar de Menjche \nuordt9t Moeite geboorenjgeli]k de f^ranksnder vieri^er kooHen haar verheffe/i tot vliegen, Job. 5. v. 6, heeft niet de Menfche eenenfirtjdop der Aar den? ende zvn zyne Dagen niet als de Dagen dés bagh Looners ? gelijk de Dienjiknegt hygt l^a dejchaduwe : ende gelijk de Daglooner vervjagt zyn vjerk' [kon : alzo vergelykt Job dit leeven. Cap. 7. v. i. het geene als een regt Budvjater van Bethesda , (aiet allerlei elendige (omzet) is aan te merken : en ook als een Bloem kort van Alle Vleefch is als Gras , ende alle zyneiGoedertte" duur is I ffiejidheid als een Bloeme des Velds. Het Gras verdo,rd,de BloeI \jttevaldafj als de Geeft des Heere?t daar in bladhd, Jef. 40. ¥^,6. De Daagen des Menjchen zyn aU Gras-) gelijk ee7i Bloétj
I
\
i
.
'fnedèsvélds'zóobloeidhf^~at/'SeW'inddaar over'gegaanjs zo is hy niet meer , e?tde haar e Plaatze keiidze iiiet meer»
Tfalm. 103.
1;.
15.'
Verbolgendheid
:
Alle onze Dagen gaan heenendoor
wwe
lyy brengen onze Jaar en door als een gedag--
Aangaande de Daagen onzer Jaaren^ daar in zyn '/ z?'ventigjaar : ofte zoo ivy fterk zyn tachejJtig Jaar : e?! de het uytneemenfie van dien , is Moeite en Verdriet : vjant het isjordjnellyk afgefneeden , ende
ie»
men, Tf. 90.
'u
9.
Die d*yde!heid des Leevens ziet, Doorlpekt met Moeiten en Verdriet, Verlterkt zyn Geeft, na God gerigt, h\i Roozen-waacer het Gezigr. 's
MEN-
;;
,
Leerzame Zinnebeelden.
:
205
'sMENSCHEN LEEVENi
DeMenjche van een Vroun^egehoorefiyis kort van Dagen ^ende Zat -Jan onrufie. Hy komt voort als eenBloeme^ende "jjort ofgefneedeniook vhgt hy ah ee7ifchadunjje^en bejiaat niet. Jcb, 14. V.
I.
Dit Lceven is gelyk een Roos Die voomfpruic op een ftcel vol dooren
Haar ftand geduurd maar roor. een Poos
Den Menfch
tot
Wiens Luiftcr
En
als
een
Moeite werd gebooren flegts in
Droom
,
fchyn beftaat
of Waan
,
,
ver2;aat.
^
OP
Leerzame zinnebeelden.
%o6
OP DB LEELIE.
Tpv E Reine wicte Leelie ,
vol van lieflyke Geur : kan be* een Zuyvec. eoJLein Gemoed Jlf beelden s l^aarom vergelykt de Bruydegom zyn Bruyd by dezelv^»
<X/ kwaamlyk
\gelyk een Leelie onder
de Doorzie , alzo
is
myne Vriendinne oh-
de Dogteren, Caiiiix^v.^, dat de Apoftelen gcyverd chebben^om de Bruyd tot een rein Gemoed toe ce bereiden,
]éler
jblykt,
fweedenZendbrieffieliefdeyfchryve ik nu aan f^
^n{'VJelke)hetdej ik doorVermaninge u opregt Gemoed opioekk^é 2, Pet. ).
o;.
I. ik
henyvertg over Uyfnet eenyver Gods : *wakt
i^khebhe u lieden toebereid^om u als een Reine Maagd^eenMda ï*üoor te fiellenyHamelyk Chrifto. z Cor. II. i;. 2. hier in bè-
datgy zoudet afleggen ^aangaande de voorige Wandf" den ouden Menjche^die 'verdorven vjorddoor de Begeer' Uykheedender Verletdinge: ende datgy zoudet verniewwdvjof*» [den in den Géefi wwes Gentoeds , ende den Nieuwen Men[ché ]^éandoen^die na God gejchapen is , in Regtveerdigheid^enHéi' iiitghid defwaarhefd. Epbe. 4. v, 22. welke is de verborgene ^Mwtfche des Her ten, in het onverdervelijk Verderjel een^f Zagtmoedige enjiillen Geeft , die koftelijk is voor God. i Pet» jftaande, \linge-,
j
L3•'^^4.^, dit
Rein gewaad heeft onze Zah'gmaakerons
vei:-
woïvet]ygelijk ook Chriftus de geme int e Liefgehad b'eëftiende
hem zelven voor haar heeft overgegeeven, op dat hy ze Heiligen zoude 5 haar gereinigd hebbende , met het Bad des Waters door het Woord» Op dat hy ze hem zoude Heerlyk voorf ellen, een Gemeinte die geen Vlekkeofte Rimpel heeft ofte iet dierge^ lykenyjnaar dat zy zoude heilig zyn ende onberispelyk. Eph. %. V. r 5 derhal ven zoo ft aat^ende 'tcord deezer lueereld niet geiykvormig , waar vjord veranderd door de vernieuivivge uivei gemoeds , op datgy moogt beproeven vjelke de goeden endcWeU behagende , énde volmaakte vtille Gods zy: Rem, 1 2. v, I4 .
bevjaardu zehsn Rein,
i
T/w. 5. v. 22.
Antiochus ontreinigd geen, Der zeeven Broeders Machabcen 5 Schoon hy ze pynd door Vier, en Swaard: REIN Wei Zalig die zig Rein bewaard, !
, :
;
Leerzame Zinnebeelden.
REIN GEMOED,
loJ
IFat zytgy bezorgd voor de kleedinge ? aanmerkt de Leehen des Velds, hoe zy ii^ajfen : zy Arbeiden met , nog /pinnen niet : ik zegge u , dat ook Zalomon in alle zyne Heerlykheid niet is bekleedgei:jeeft,gel)k eene van deeze,
Math,
De
6.
Heerlijkheid van
Moet voor
V, 2S*
Zalomon,
der Leliën fchoonheid daalcn
Al 't geen beflraald \Verd door de Zon Kan by geen Rein Gewiflè haaien Die zyn Gemoed houd zuiver wit. Heeft meer dan Kleedine of bezk.
OP
,:
.
Leerzame ZinneheeldeH.
^o8
OP HET GRAS.
bet welke Wee Voedzel geefd,mag mea JD-hetVertrouweo^wel vergelyken j want-fct Vertrouweri as hetVoedzel derZiele:dieZiele nu,die opGodVertrouwd j jVoed zig als met Gras 5 daar in teegendeel , die haar vern jtrouwen op iets anders ftellen,2ig tragtê te verzadigen met Uroo , en lloppelen 5 aangaande degeenen die cp haar Goed
T> Y het Gras ,
Vertrouiueity endeop de veelheid haares'Rykdoms roewen^nie-
"ptand
van hen zal zynen Broeder immermeer konnen
ver-
zalGode zyn Randzoen niet konnen geeven.Vfalm, 49. 'ü. 7. Elendigl deMenfch die ophetVIeèfch, ofte zyn goed^vertrouwdigclyk zulks Chriftus toondyKinderen^ [^oefivaar is 't dat de gee7ie die op het Goed haar hetrowvjeTi, 'xetten^in het Coningryke Gods ingaan ? Mare. 10. i;.i4.hier'
'loJfeniHy
jvan ontfchuldigde zig Job , zoo ik het Goud tot myné \Hoope gezet hebbe : ofte tot hetfyn Goud gezegd hebbe , gy\
myn vertrowwen <^-c, Job, 3 1
'\%yt
.
I
\
.
fchaamdiuorden in Eeuwigheid, P/alm* yt.v. i. God is ons een toevlugt, enflerkte : hy is krapelyk bevonden eene Hulpe in benaawwdheeden, Pfalm. 46. v, 2. vjerpt wwe zorge op den Heere, ende hy zalu onderhouden : hy zal in Eeuivigheid dat de Regtveerdige ^wankele. Pfahn, 5 Ziel 't geen Elias onderhieh Dies hem de Raavens bragten Brood Gods Hulp is kragtig , in den Nood.
niet toelaat e
,
5 .T;.i
3
'T Vertrouwen Voedzel van de
Was
VER.
,
Leerzame Zinneheelden.
,
;
209
VERTROUWEN.
Qï^M\. God het Gr at êtet Velds , dat heeden is ende morgen in den Oven geworpen nvord, alzoo hek leed » z.al hyu niet veel meer Klee den i gy klein Gelcovige? i^c,
Indien nu
Math,
6. V,
30.
Gelyk het Gras de Beeften Voed En cierlijk Groend zoo is 't Vertrouwen 'T geen altyd, 'm den Tecgenfpoed Den Mcnfch op zynea God doed bouwen. Zyt niet door Zorg te zeer bedroefd Want God die weet wat gy behoefd. :
,
,
O
,
OP
,
:
210
Leerzame Zinnebeelden.
OP HET RIET. Stormen heibuygzaam geene de Vlaagen BYonduvkt wei hooge Boomen Ja zelfsToorns der
Rict,'i
(als
vallen.
kan omverre KaakenJ en zig daar na weederom opheft men bekwaainlyk deNeedrigheid afbeelden. EenDeugd, den Menlch zoo hoognoodig, als dezelve hem wel teegenaardig iSjWanr de Hoovaardy e is den Menfch als natuurlyk eigen: daarom onze Zaligmaaker vermaand, leerdvan my, dat ik Zagt moedig hen > en Needrig van Herten:ende gy zult :
Rufie Vinden njoor uvie Ziele, Math.ii.v,l(). tragt yiiet na de hooge Dingen^maar voegd u tot de Needrige.Vciva^^nd ook Paulus Rom, 12. v. 16. Zalomon leerd dit zelve ernrtelyk , zeggende hel is heeter Needrig van Geejle te zyn met
dan roof te deelen met de Hooveerdige» j ov. 16. V» 19. voorde verhreekivge zaldesMenfchen Her-' te z:g verheffen : en de Needrigheidgaat voor de Eere. Prov.
de Zagtmoedige
P
lS,v. tl, de Loonder Needrigheid^ met de vreeze des Heereny is Rijkdom^ende Beregende Leeven. Prov, xt. v. 4. dog dit is zoo zeer niet te verftaan vanLichaamlykc Rykdom,eere, ende Leeven , als wel na den Geeft i als blykt , zalig zijn de Arme van Geef e: ivant haarer is het Coni>/gri}ke der HeC' melen, 'h/l at h. 5. v. 3. gelyk ook uyt die trooftryke belofde Eeute Gods , alzoo zegdde Hooge ende ^erheevene^die vjigheidvjoo^d, ende dieiis Name Heilig is : tk ivoone inde Hoogte^ ende in het Heilige : ende by dien die eenes verbryzel" den ende Needrigen Geejies is : op dat ik Leevendig maake den Geeft der Needrigen , e7tde op dat ik Leeve?idg maake het Hert e der ver hry zelden. Jez. 5 7.1;. i s deBroeder die Needrig iSy die Roeme in zyne Hoogheid: ende de Ryke in zync verneederivge : v^afit hy zal als een Bloeme des Gras voorhy gaan»
m
•
Jac. i,v.(). De Trotsheid Vafthi vallen doed,
Daar Elihers needii^heid behoed Op 't needrig Hert Gods ooge ziet Hy Rcgr weer op'c gekrookte Riet.
NEE-
:
;
Leerzame Zinnebeelden.
,
2ir
NEEDRIGHEID.
God ineederjiaat
de HooveerdigCy
waar de Needrige gcefd
hy Genaade,
Jacohi 4* V, 6,
Het buygzaam
Riet bukt voor de wind wceder na de vlaagen Een Burger-Man zig zo bevind; Ook die zig Necdrig weet te draagen Wanneer» door Storm, de Toorns vergaan.
En
heft zig
Dan
^
blyft het Leenig; Riet no\i ftaan. ""
Oz
OP
.
%i z
Leerzame Zinnebeelden.
OP DEN CYPRES. B-Yd^Oude,
wierd de CyprelTeboom in Lykftatie ge-
bruykt,en deDoode,als hebbendeOverwonnen deWiflelvalligheden dezerWereld, meteen Cypreflen krans be* kroondihier by mag men derVroomen Dood gelyk (lellen: voor aUder gene die met deKroone desMartelaarfchap bekroond worden 5 want zalig zijn die vervolgd 'worden om der GeregtigheU vjille, Math, %, v, lo. gelyk Chriftus voorzeide Ja de uure komt , dat eenjgelijk die u zalBoode7fy %al meenen Gode een Dienfl te doen , Joan. \6.v^ 2. ende wanneer dit gefchiedjZalGod zulks niet gering agten^wanx haar Bloed zal dierbaar zyn in zijne oogen, TJalm. 7 2.1;. 14. ende wanneer dezelve van onder den altaar Koepen , hoe )Lange , o heilige en <waaragtige Heerffher , oordeeld ende preekt gy óns bloed niet , van de geenen die op der aarde 'vjoorlange witte KIe eder en gege ev en ^ e?ide tot "yien ? vjerden haar éaar gezegd dat zy nog een kleinen tyd ruften zouden ytot-ddf haare Broeders , zoude» pok haare meede Dienfiknegten.ende Xvérvuldzyn, die gedoodet zoude vjor den gelijk zy, Apoc: é, y
die het Lichaam \vm^ko^' dsLSLïOta-Vreesd.^. ^M^'^P^tA'^êi^^^? 'Maar ik zalu I>ooden:>ende daar na niet meer konnen doen, j vreesddien , die na dat hy gedood heeft, ook Magt heeft in de Helle te 'werpen : Ja ik zegge die geene, wel» vreesd dien, Zegd Chriftus Luc. i z. v.'4' ke niet de Dood,maar God van Herten, vreezen,zullen,de Kioone des Leevens ontfangenswantZ^//^ zijn de Doodeny van nu aan , Ja zegd de Geefi , op die in den Heere fierven , en Arbeid , e7ide haare v:erken baar van mogen dat zy Rtiflen I4. 1; i } volgen met haar. Apoc 'T Regtveerdig bloed, van Abel af,
tooneu ijjiengy vreezen zult
Roept tot den Heemel fteeds om ftraf, 'T geen God door Eeuwig Wee, en Ag! Zal wreeken in dien groocen dag.
DOOD
,
, ,
Leer&ame Zinnebeelden.
215
DOOD DER VROOMEN.
Kopeijk
is
in de
Oo%en des Heeren de Dood zyner Gunf"^ gemeten, Tfalm.
iitf. 1;,
15.
Een Lyk wierd met Cypres gekroond Als vry van
De
's
Wecrelds wiflèlvallen:
waar in Gods Liefde woond Door waar Geloof, 7al fchoonder brallen. Met d' Eerkroon van onfterflykhcid By God , den Vroomen , voorbereid. Ziel
,
O
5
OP
,
2.14
G
Leerdame zinnebeelden. O P HE ï KAF. Elyk door de Werpfchuppe, of Wan het Kaf word ,
afgezonderd van het Graan, in den DorfchvloerjEven 200 hatideld onze Zaligmaaker in deZsele zynerUyiver-» koorencj welke zynen Dorfchvloer is : alwaar hy door de het KafonzerHerstogtelykq , iBegeertens uytzuyverd , en dezelve als met vuur verbrand, om alzoo het Graan van Liefde Gods re zuy veren en bekwaam te maaken , om in zyneSchuure te moogen bren-
iWerkingezynesH. Geefts
volgensdetaalevan Joannis den Dooper. tAath."^, alhoewel nu by het Kaf, de Godloozen meedc (veelmaalen) worden vergeieeken , Alzozijii de Godloozen
gen
W. i
j
II.
,
7tiet ,
i
*ü,
maar ais Kafy dat de Wind heenen drijft. Pfalm.
I.,
bedenken laatze ivorden als Kaf 'Voor den Wind. Pfalm. l%,v.%. hoe dikijils gefchied het dafi, de Lampe der Godloozen uytgebluft nnord , ende haar verderf haar overkomt^ dat Godhenjmerte uytdeeldin zi]nenToorn\ datze ge li)kpr 00 'werden voor denv^ind^ ende ge lyk Kaf dat 4. die k
my
de vjervelvji/id ijoegfteeld. Job. it. v, 17. zo ziet dog d^ Zuyveringe der Dorfchvloer , daar Joannis (als booven) van Ipreektjop het Zuy veren der Ziele der Geloovigenrdis gefchied, wanneer,4^/ Bloed Chrijii ojize ConJfientie^ReinJgdl van doode iverken. Heb, g.v. 14. en onsKehigdvan alle onze Zo7iden. i Joan. I. v. 7. waar toe Chriftusgebruykt, Lyden, en Verdrukkinge, omonsdeydelheid , der vergankelyke goederen , aan te wyzenj ais ook het Kaf onzer eige-liefde te verteeren 5 *t geeoe zonder opfchuddinge niet toe gaar,
want alle haflydinge
als die tegenvjoordig is
,
fchyndgeen zaake van Vreugde drc Heb. i z. «y. j i, egter is het , die agter my nnil komen , die verloochene hem zelven^ en neemc zijn kruys op , ev volge my. Math. 1 6. v. Z4. Ontroerde Ziel hebt goede Moed Als Chriftus uyt u ftuyven doed Begeertcns-Kaf : al vald het Zuur, Hy vuld met zuy ver Graan zyofchuur, 1
UYT-
:
Leerzame Zinnebeelden.
215
ÜYTZUYVERINGE.
CJCJ"
Die zalu met den Heiligen Geefl en met Vier dompen,
Wan in zijne Handu
Wiem
evde zalzjn Dorfch'vLer door zuy tveren , ende zi]ne tarine in zi'yne Schuur e tezamen hren" gen , ende zal het Kaf met onuytblujfelyk Vier ver*^ branden tAath. g. v. 11, ,
De Dorfch vloer Van Kaf en Stroo
,
fcheid het eer
't
Kocen
af.
gaat ter Schuure
den Geeft het Booze, ak Kaf, Ter onuytbluiTelykcn Vuure; Wel heml wien zuyvcrd Chrifti Wan, Die raakt in 's Hemels-fchuur , alsdan,
Zoo
dryft
O
4
OP
y
z\6
Leerzame zinnebeelden.
OP HET GRAAN.
BYhetGraan werd deOpftandinge dcrDooden afgebeeld: want , wanneer het Graan eerft in de Aarde fterfd , dan opend het zy n baft,en ftrekt tot voedzel aan den aanleg van de nieuwe Plant indien het Tarvse Graan in de Aarde niet ,
f
rualden (ierfd^zo blyft het zelve alleen ^maar indien het erft-, %o hrengd het veele vrugt voort. Joan* 12. v. 24. maar zal imand zeggen , hoe zullen de Dooden opgevjekt vjorden^ ende
met hoedanigen Lkhaam zullen zy komen ? zegt Paulus ende iantwoord verders iz\düs)gy Dwaas' t geenegy zaaid vjord \»iet Leevend/g,ten zy hetgefiorven is, ende 't geenegy zaaid, 'daar van zaaid gy het Lichaam niet , dat vjorden zal , maar \een bloot Graan .... maar Godgeefd het zelve een Lichaam [gelijk hy lüil, ende een ygeltjk zaadzyn eigen JLichaam daar zyn Heemelze Lichamen^ ende daar zyn Aardze Lichamen : maar een andere is de Heerlykheidder Heemelze , enee7t » .een Natuurlyk Lichaam vjord'ergeandere der Aardze •za.lideen een Geefielyk luord *er opgewekt . * . en gelykerwijS , .
.
'.
wy het Beeld des Aardze gedragen hehhen, alzo zullen wy ook
hetBeeld desHemelzedragen, .... ende wanneer dit fier vely^ ke zal onfl er velykheid aangedaan h ebbe ^alsdan zalhetWoord gefchieaë^dat gejchreven is^deDoodis verjlonden tot overwin7wige;
Dood , waar is uwen Prikkel, Helle waar is uwe over-
winningc? de prikkel nu desDoods is deZonde^endede kragt der zonde is de wet, maar Gode zy dank , die ons de overwinninge geefd door onzen Heer e Jezum Chrijium. iCor. i ^.o;. 3 5. Hem nu dieMagtig is u va7i Struy kelen te bewaren^ende onftraffelyk teftellen voor zijne Heerlykheid in vreugde^ den alleen wyzen God onzen Zaligmaker zy Heerlykheid^ ende Majefteid^ kragt ende magt beide nu ende in Eewvjigheid. Amen. Jude. v, 24. Val vry, o Leemen-Hml als Graan, heerlyker we'er op te ftaanj o God 1 ons hier toe waardig kend, Ona u te looven , zonder End.
Om
OP
,
:
Leerzame
Zlnneheelden.
OPSTANDING
117
E.
'Alzo zal ook de Opflandinge der Dooden zijn , het Lichaam *word gezaaid in verdervelykheid , het word opgeiuekt in
onverdervelykheid , het ivord gezaaid in oneer e ^ het *word opgewekt in Heerlykheidy <^c» I
Zoo
Cor^ 15.
i;.
4Z.
Graan eerft fterfd ind'Aard, Om op een nieuw zyn vrugt te geeven Is 't dat ons Vleefch ten Graave vaard. Om Onverderflyk weer te loeven Dies vreesd geen Dood,maar God op't hoogd; Danwordg'een Graan, in'sHeeren Oogft. als het
O
5
BLAD.
BLADWYZER DE
R
AFBEELDINGE. Fol.
£.
A Ap. xl Aarde.
Bladiziyzer der K^lfbeeldinge. Foi.
FoT.
9. Palmboom. 69 Papegaay. 10 j Pcliicaan.
Kameel.
3
Kar. Kikvorfch.
I
Koe. Koekkoek.
57 171 141 155
Klokhen. Kraan.
R.
RAaven.
201
Rot.
207
Leelie.
Leeuw. Leeuwrik.
21
175 183
Linden. Lugc.
Luy paard.
Muys,
C Chaap.
<JI
^Schildpad
99
Schorpioen,
13
Slang. Slek.
I
Spinnekop.
109
0[DI
Sterre.
'M
Scruys.
9 '31
89
Swaan.
77
Swalu>A^.
169 T.
73
N. T^Agtegaal. X^ Nooteboom. O.
119
Sphinx. 7
Meeremin. Mier. Mieren Eeter. Mol.
71 S.
29
M.
MAan.
\6% 211
Riec,
Roos,
L.
LAuwrierboom.
129
Phenix.
nrYger.
35
175
U.
199
159
IJYI.
OLiphant.
19
Os.
5S
V.
147
TT Alk. V Veldhoen.
Olyfboom. Ojevaar
Verken,
F.
pAard. -- Paauw. Padde.
M5
51 [Virk. 137 Vos. 105 Vuur. '
45 II
Blad^^yzer der %yifbeeldinge. Fol.
Vygenboom. Vleermuys.
'9T 75
Vlieg.
111
Woud Ezel. Wyngaard. "vr Svoogehje.
WAater. Wilgen.
Wolf.
ï5 iSi
43
BLADWYZER DER
UYTBREIDINGE Fol.
AAardsgezinde. Afkeerigheid. Agterklap.
Arbeidzaamheid. B.
BArmheriigbeid Bedrog C.
COnf^ientie. D*
T^Empinge derBegc Deugd. Dief. Diefleider.
Dood
der
Vroomen
Domheid. Dronkenlchap. E. TJ*Endragr, •'-'Eenvoudigheid, Eige-Uefde.
G.
GEeft. Gebreekc
Bladwyzer der
'Vytbreidinge.
FoL
Pol.
L.
LAngmoedigheid. Liefde. Lift.
Lofzang.
Looze
1 ong.
M. MEnfchen. 's
's
Menlchen
Menfchen
Siaat.
Misflag.
Moedigheid.
N. NEedrigheid. Neerftigheid,
Nyd. O.
ONagtzaamheid Onderwys. Ongeregtigheid. Onheusheid. Onnoozelheid. Onregr. Onreinigheid. OnverftandOprtandinge. Opvoedingc. 'c Oude Deuntje.
OveraPcHuys. Overwinninge. P.
T) Luymftrykcry.
.
8^ 140
'
R.
TJ Eedeneering»
*^ Regtveerdigc.
44 Rein Gemoed. 172 Reinigheid. 88 Roofzugc. Roovery. 178
\% 184 206
4i
Bladwyzer der Uyibreidinge^ FoL 64 Weetenfchap.
Vloek.
1
Vrees. Vreugde. Vnendlchap.
48 /Wetten. Y, zoi 168 Delbeid. 180 Yaelc Vrees. ^4^ Ydele Weeienlchap. I
j
Vroomen.
j
Vryheids
Lufi:.
y1
\
WAakzaamheid. Waanwyzen. ^C'akkerheid.
E Y
1
^
«58 8
48 158
z.
!
08 138
1
FoK
^
Onder Weerga.
i^Zuy verheid.
N D
E.
128 150
t'A
MS TERDAM,
ByPIETERPAATS,
Boekdrukker en
Boekverkooper in de Pieter Jacobs Straat >
by den Nes, 1704.
"-
<7°
«f/
