Home Vrijzicht vzw Werkgroep Ethiek November 2004
Advies fixatiebeleid
fixatiebeleid
Home Vrijzicht vzw Veurnseweg 538 8906 Elverdinge Tel 057/22 41 80 Fax 057/22 41 81
[email protected]
beleid Als voorziening kiezen we in eerste instantie voor een fixatiearm beleid. Fixeren kan slechts in weloverwogen situaties en is eerder uitzondering dan regel in de beslissing. In alle handelingen moet het vermijden van fixatie op de eerste plaats komen. Vandaar dat bij een risicovolle situatie voldoende alternatieven moeten onderzocht worden vooraleer er kan overgegaan worden tot fixatie. Iedere medewerker, familielid of huisarts kan het denkproces in gang plaatsen door een risicovolle situatie door te geven aan het teamhoofd. We streven er naar om dit denkproces eerder vroeg dan te laat te starten. In onze filosofie van relationele betrokkenheid bij de bewoner ( we willen dicht in relatie treden met onze bewoner ) is er ruimte voor open communicatie en sfeer tot overleg. De bewoner de autonomie geven die hem toekomt is een belangrijk uitgangspunt. Dit betekent dat: -
in elk overleg de bewoner en zijn familie betrokken wordt vooraleer een actie ondernomen wordt , dat de bewoner zelf beslist , op voorwaarde dat hij voldoende mentale mogelijkheden heeft en voldoende geïnformeerd is omtrent de gevolgen van zijn keuze ( = zelfbeschikkingsrecht ) of dat de familie en voorziening samen een beslissing nemen indien de bewoner dit niet zelf meer kan inschatten maar dan rekening houden met het verleden, de gekende wensen van de bewoner,….
levenskwaliteit De cruciale vraag die steeds moet beantwoord worden is : wat brengt de fixatie maatregel bij aan levenskwaliteit bij deze bewoner ? ( rekening houdend met alle omstandigheden van deze bewoner bvb. levensverhaal, ervaringen , beperkte levensverwachting in tijd,…) Indien we deze manier van beslissen volgen , getuigen we van respect voor de bewoner , doen we niets tekort aan onze verantwoordelijkheidszin tegenover deze bewoners , integendeel . We willen iedere situatie individueel benaderen uit bezorgdheid voor het welbevinden ( = lichamelijk, psychisch , sociaal , existentieel ) van deze betrokken bewoner maar blijven alert voor de impact op medebewoners, bvb. sluiten van gangdeuren voor iedereen. ( relationeel aspect ). Door de impact van een fixerende maatregel op de bewoner moet de beslissing regelmatig herbekeken worden ( = beperktheid in tijd van beslissing ). Veelvuldig overleg met bewoner en/of familie zorgt voor een degelijke follow-up van de gevolgen van de fixerende maatregel. Tenslotte nog dit : In crisissituaties moeten we handelen. Dit is onze eerste verantwoordelijkheid. Doch ook deze eerste handeling moet gedragen worden door deze visie. Zo spoedig als mogelijk moet een spoedoplossing besproken worden en met meer rust en overzicht overlegd worden. Een multidisciplinair samengesteld team is een voorwaarde tot breed en aanvullend overleg. Pagina 2
ADVIES FIXATIEBELEID
Een woordje uitleg... Als voorziening willen we streven naar een fixatiearm beleid : Niet fixeren of alternatieve benadering primeert boven het fixeren. Fixeren is voor ons elke aanwending van middelen en maatregelen die de betrokkene beveiligen of beperken in zijn bewegingsvrijheid om hem te beschermen tegen zichzelf of iemand in zijn omgeving. Om te komen tot een fixatiearm beleid willen we een maximale benadering hanteren om tot een lijst te komen van mogelijke fixatiemiddelen . Voor volgende middelen wordt het gebruik ervan door ons beschouwd als fixeren :
Fixatiemiddelen met zware impact op vrijheid van bewoners
Pseudo -fixatie middelen : omwille van de doelstelling zijn dit geen echte fixatie -middelen of de vrijheid is minder beperkt dan bij de zware fixatiemiddelen
Fixatieriem
Wegloop belsysteem
Voorzettafel op geriatrische zetel, rolwagen of bed met als doel de beweging van de bewoner te beperken
Voorzettafel op geriatrische zetel, rolwagen of bed met als doel comfort te bieden ( maaltijden, positionering, tijdsbesteding,…)
Bedsponden
Sluiten van kamer- of gangdeuren
Vastzetten rolwagen
Medicatie
Broekpak - verpleegdeken
Kantelbare zetels en rolwagens bij wegloopdrang
Kantelbare zetels en rolwagens bij slaap- en rustcomfort
Wanneer overwogen wordt een dergelijk fixatiemiddel te gebruiken dan moet dit gebeuren volgens dit advies en zijn procedures.
HOME VRIJZICHT VZW
Pagina 3
redenen... Redenen waarom we kunnen overgaan tot fixeren zijn : -
voorkomen van vallen . o in deze situatie is vrees bij hulpverleners en familie een belangrijke component in de beslissing m.b.t. fixeren. o Vallen is een multicausaal probleem ( d.i. met vele oorzaken bvb. tapijt in kamer , bloeddrukval ,…) o Observatie en registratie van valincidenten kan een bijdrage betekenen aan preventieve maatregelen.
-
risicogedrag . o ronddwalen, wegloopdrang, verloren lopen , motorische onrust, agressie,… o vrees voor gevolgen ( ongevallen ) o vrees voor verlies van controle over situatie versus risico van gedrag
-
op vraag van bewoner en of familie o ervaring of gewoonte bij familie
-
incontinentieproblematiek o smeergedrag , plukken van incontinentiemateriaal
-
Pagina 4
positionering
ADVIES FIXATIEBELEID
nadelen... Zonder afbreuk te doen aan de goeie intenties ( want we willen allemaal goeie zorg geven aan de bewoners) blijft het feit dat fixeren nadelen heeft : Fysisch : -
decubitus huidletsels door wrijving contracturen infecties op lucht- en urinewegen incontinentie obstipatie verminderde eetlust hogere mortaliteit spieratrofie, verminderde conditie
psychisch : - sociale isolatie - stress - paniek – en schrikreacties - woede , agressiviteit - depressie - weerstand - verlies van autonomie - verlies van zelfrespect
Communicatie met familie : Gezien de delicaatheid van dergelijke beslissingen worden , zo mogelijk , alle familieleden betrokken in een overleg vooraleer overgegaan wordt tot fixatie. Een beslissing die een zo breed mogelijk draagvlak krijgt bij de betrokkenen heeft meer kans op slagen. Praktisch gevolg : Iemand fixeren , na overleg , betekent dat we ook durven stilstaan voor mogelijke gevaren in crisissituaties als brand ,… Steeds de fixatiesleutel bij zich dragen is belangrijk voor een snelle en adequate evacuatie.
HOME VRIJZICHT VZW
Pagina 5
alternatieven Als voorziening wensen we alternatieven aan te bieden ter ondersteuning van ons fixatiearm beleid. We weten dat deze niet voor iedere bewoner ‘het risico’ tot een minimum zal beperken, maar het is een overzicht van mogelijkheden die personeel, familie, medewerkers en huisartsen kunnen aanwenden om de kwaliteitszorg voor onze bewoner te verhogen.. We kunnen deze indelen in een aantal items. maaltijden Veroorzaakt een hongergevoel onrust bij de bewoner? We kunnen hem iets te eten aanbieden. Hulp bieden bij de maaltijden. Is het tijdstip van de maaltijden aangepast aan de vroegere gewoontes van de bewoner? We denken aan een 10-uurtje, een vierde maaltijd. Sfeer... Hoe zit het met de huiselijke sfeer waar de bewoner vertoeft? Is er voldoende lichtinval? Hoe is de kamer ingekleed? Kan de bewoner zich herkennen in zijn kamer? Door aandacht te geven aan de inrichting van de kamer en de leefruimte van de bewoner kan enige onrust vermeden worden. Aandacht hebben dat de zaken die de bewoner nodig heeft binnen zijn bereik zijn, we denken aan een glas water, de afstandsbediening van de tv, de personenalarmbel, bril, … Warme melk, kruidendrank voor het slapengaan De bewoner uit het zicht zetten van een deur, maar een plaats geven in een gezellige zithoek. De bewoner plaatsen in rustige omgeving ipv alleen in een drukke cafetaria. De eenzaamheid verminderen door de bewoner ‘in compagnie’ te plaatsen. Het zit hem soms in de kleine dingetjes. De bewoner zijn ‘hebbedingetjes’ bij zich laten houden, zoals in een handtas, een kleine knuffel. Rusten in de leefruimte onder toezicht Aromatherapie Muziektherapie Leefruimte kan aandacht geven aan de taken van ADL Relaxatie, gezichtsverzorging, voetbad, handmassage Onrust kan verminderen wanneer vertrouwde personen de verzorging van de bewoner op zich nemen. De structuur in de kamer bewaren. Na een poetsbeurt alles terug op zijn juiste, vaste plaats zetten.
Pagina 6
ADVIES FIXATIEBELEID
Actie... Medicatie verminderen kan leiden tot sufheid met risico tot vallen. Mictietraining geeft de bewoner zekerheid Het toilet reeds open zetten ‘s nachts, zodat de bewoner vlot het toilet kan gebruiken. Schema... Hoe gaan we om met het dagschema van de bewoner? Houden we rekening met de activiteiten die de bewoner verrichtte, toen hij nog thuis was? Kunnen we zorgen voor een zinvolle vermoeidheid, zodat de bewoner kan genieten van een goede rust tijdens de avond en ‘s nachts. Mobilisatie en activeringstraining door kiné en ergo, zowel individueel als in groep kan zekerheid bieden aan de bewoner. Animatie zorgt voor een goede invulling van het dagschema van de bewoner, dit kan in samenwerking met vrijwilligers, door het inschakelen in een aantal taken,…. Onrustige momenten proaktief voorkomen. Bv een bewoner is onrustig of is reeds wakker om 6u30. Onrust kan verminderen door de bewoner eerst te wassen. Goeie afspraken maken omtrent tijdstip wassen, omgang met de bewoner. Informatie... Wanneer de mogelijkheid zich voordoet, kunnen we aandacht schenken aan de toekenning van een kamer aan de bewoner. Woont de bewoner op een verdieping waar minder beweging is, waar minder spontaan toezicht gebeurt? We kunnen de bewoner een kamer aanbieden dichter van een leefruimte of een lokaal van het personeel. Voldoende en duidelijke informatie aanbieden over de mogelijkheden tot hulpvraag. De bewoner uitleggen dat hij/zij het nog altijd zelf mag proberen, maar voldoende moet kunnen inschatten dat er een gevaar bestaat om te vallen, met breuken als gevolg. Kennis van het levensverhaal van de bewoner, zijn interesses, zijn hobby’s, de achtergrond van zijn gewoontes, … Deze belangrijke feiten kunnen we te weten komen door in gesprek te gaan met de familie en de naaste kennissen van de bewoner. Alle medewerkers leven de afspraken omtrent de zorg voor de bewoner op dezelfde wijze na. Hulpmiddelen… Babyfoon – teleoproep De nodige hulpmiddelen op tijd wegnemen, zoals een ontbijttafel op bed na het ontbijt wegnemen. Een aangepaste stoel aanbieden aan de bewoner, zoals een stoel met armleuningen ipv rolstoel. Minder bedreigende fixatiemiddelen aanbieden, zoals iemand voor een tafel zetten en iets aanbieden ipv te fixeren in zijn zetel, rolstoel. Nachtlichtje Dagopvang HOME VRIJZICHT VZW
Pagina 7
