No title

HERSTELLING BETREFT:

WEBSITE INTERVENTIESNAARWERK.NL

Beschrijving van de interventie

Herstelling

Datum beoordeling panel: Datum eerste herziening: Datum tweede herziening: www.interventiesnaarwerk.nl

[21-04-2009] [dd-mm-jjjj] / nvt [dd-mm-jjjj] / nvt

1

Inhoudsopgave 1. Beschrijving van de interventie ........................................................................................................... 3 1.1 Kernachtige omschrijving ...................................................................................................... 3 1.2 Doel van de interventie .......................................................................................................... 3 1.3 Doelgroep van de interventie ................................................................................................. 4 1.4 Omschrijving van de interventie ............................................................................................ 5 1.4.1 Methodiek .......................................................................................................................... 5 1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse....................................................................... 7 1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak............................................................ 8 1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging .......................................................................... 9 1.5 Overige voorwaarden voor toepassing ................................................................................... 9 1.6 Beschrijving onderzoek effectiviteit .................................................................................... 10 1.7 Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit ......................................................... 13 1.8 Overige informatie ............................................................................................................... 15

www.interventiesnaarwerk.nl

2

1. Beschrijving van de interventie 1.1

Kernachtige omschrijving

Naam interventie: Herstelling Kernachtige omschrijving interventie: Werkbedrijf Herstelling, onderdeel van de DWI Amsterdam, biedt werkervaring aan mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Dit bij wijze van voortraject naar een (vervolg-)opleiding, een baas of een combinatie daarvan. Herstelling is geen opleidingsinstituut, maar een voortraject naar een vervolgopleiding. Wel voert Herstelling sinds enige tijd het praktijkgedeelte van een aantal BBL-trajecten (beroepsbegeleidende leerweg) uit. Het werk van Herstelling laat zich verdelen in vier gebieden:

Forten: jongens en mannen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt knappen de forten van de Stelling van Amsterdam op. De meeste deelnemers blijven negen maanden. Aanvankelijk worden

eenvoudige onderhoudswerkzaamheden verricht in de bouw (slopen, opruimen, snoeien, straten) en in het groen, terwijl wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een positieve werkhouding. Als dit succesvol verlopen is, volgt oriëntatie op een vak. Aangeboden worden: timmeren en schilderen, beton- en metselwerkzaamheden, grond- en bestratingswerk, en groen- en bosbouwwerk. Deelnemers kunnen zich zo verdiepen in de verschillende beroepen, er ervaring mee opdoen en kijken of ze er geschikt voor zijn. Horeca (sinds maart 2006): voor vrouwen en meisjes bestaat een gelijkwaardig traject met als middel het werken in de horeca, catering of dienstverlening in het praktijkcentrum in Amsterdam Zuidoost. Schoolfort (sinds april 2007): voor vmbo-leerlingen die dreigen uit te vallen uit het schoolsysteem is Schoolfort bedacht. Zij verrichten lichte onderhoudswerkzaamheden aan de forten en doen zo discipline, nieuwe motivatie en een nieuw toekomstperspectief op. De deelnemer gaat twee dagen naar school en werkt drie dagen op de forten van de Stelling van Amsterdam. De maximale plaatsing duur is 3 maanden met, in uitzonderlijke gevallen, een mogelijkheid tot een eenmalige eventuele verlenging van drie maanden. De Zeehoeve: voor mensen die onvoldoende kennis hebben van hun eigen kansen en beperkingen, is er het Diagnosecentrum De Zeehoeve. Dit centrum stelt zich ten doel met een praktisch ingestelde test- en oriëntatiecyclus de deelnemers binnen 2 maanden te voorzien van een adequaat en zorgvuldig advies, dat aansluiting op een passend werktraject garandeert. NB. De Zeehoeve maakt weliswaar organisatorisch onderdeel uit van Werkbedrijf Herstelling, maar moet inhoudelijk hiervan los worden gezien. Bij de resultaatevaluatie (1.6) wordt melding gemaakt van de resultaten van de Zeehoeve, maar deze zijn niet gerelateerd aan de doelstelling zoals beschreven in 1.3. NB. De stichting Herstelling is o.m. verantwoordelijk voor de acquisitie van werkzaamheden en internationale samenwerking met vergelijkbare Stichtingen/initiatieven. Deze internationale poot is in deze beschrijving buiten beschouwing gelaten.

1.2

Doel van de interventie

Het doel van de Herstelling is tweeledig: 1. Mensen die te ver van de arbeidsmarkt afstaan om zelfstandig daaraan te kunnen deelnemen, zinvol werk aanbieden (vnl. op de Stelling of de andere erfgoederen). De deelnemers worden door intensieve begeleiding op de werkplek in de gelegenheid gesteld zich een www.interventiesnaarwerk.nl

3

zodanige werkhouding aan te leren en die werkervaring op te doen die relevant is voor de regionale arbeidsmarkt, waardoor hun kansen op die arbeidsmarkt worden vergroot. Uitstroom is mogelijk naar beroepsgerichte scholing of een werkgever. Aan deelnemers die – om wat voor reden ook – in werksituaties moeilijk plaatsbaar zijn, wordt de mogelijkheid gegeven om zich elementaire vaardigheden eigen te maken. 2. Een bijdrage leveren aan het herstel en de instandhouding van de Forten om en nabij Amsterdam met bijbehorende werken, genaamd de Stelling van Amsterdam, alsmede andere cultuurhistorische (industriële) erfgoederen. Feitelijk is dit het middel om doel 1 te bereiken. Herstelling beoogt haar doel te bereiken door: • het uitvoeren van herstel- en onderhoudswerkzaamheden aan de Stelling van Amsterdam met als prioriteit het afstoppen van verder verval zowel op bouwtechnisch als landschappelijk (groen)gebied, alsmede herstel en onderhoud van eventuele andere cultuurhistorische (industriële) erfgoederen; • het aanbieden van leer/werkmogelijkheden in samenwerking met instellingen van beroepsonderwijs en/of bedrijfstakinstanties, waardoor personen in staat gesteld worden leer/werkervaring op te doen die relevant is voor scholingsmarkt of arbeidsmarkt; • het inzetten van maatregelen ter bestrijding van de werkloosheid in de ruimste zin van het woord; • alle overige activiteiten die het doel van de stichting bevorderen. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelen van de interventie?

Ja X

Nee

Toets theoretische onderbouwing Zijn er expliciete doelen geformuleerd?

Ja X

Nee

1.3

Doelgroep van de interventie

Voor wie is de interventie bedoeld? De doelgroep bestaat uit mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt (mannen en vrouwen, jongeren en volwassenen). Jonge kandidaten van Herstelling hebben veelal hun schoolopleiding (vmbo of voortgezet speciaal onderwijs - vso) niet afgemaakt en een aantal is in aanraking geweest met politie en/of justitie. NB. De eerste jaren waren alle deelnemers van Herstelling van het mannelijk geslacht, voornamelijk jongens tussen de 16 en 23 jaar (70%). De meeste daarvan waren van Surinaamse/Antilliaanse afkomst (ca. 65%), rond de 15% Marokkaans of Turks en ca. 10% autochtoon (bron: De weg naar werk, 2003. zie 1.8). Prevalentie Het aantal mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt is aanzienlijk en verspreid over heel Nederland. Indicatie- en contra-indicatiecriteria Indicatiecriteria: de deelnemers moeten fysiek en cognitief instaat zijn tot het verrichten van lichamelijke arbeid. Tevens moet enige verwachting zijn van uitstroom naar een aansluitend vervolgtraject of een reguliere baan en/of opleiding. In toenemende mate worden zwakbegaafden (IQ tussen 71-85) en lichtverstandelijk gehandicapten (IQ tussen 55-70) aangemeld. De hulpvragen van deze laatste doelgroep zijn binnen de huidige methodiek niet goed te beantwoorden.


4

Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelgroep van de interventie?

Ja X

Nee

Toets theoretische onderbouwing Is er een duidelijke definitie van de doelgroep en de aard van de problematiek?

Ja X

Nee

1.4

Omschrijving van de interventie

1.4.1 Methodiek Voorlichting Allereerst vindt een voorlichtingsbijeenkomst plaats voor potentiële deelnemers. Deze wordt uitgevoerd door de trajectbegeleider alsmede een werkmeester van Herstelling. Uitgelegd wordt dat Herstelling vooral een bouwbedrijf is waar je leert werken. Er wordt uitgebreid ingegaan op de regels die in bouwbedrijven gelden, wat van kandidaten wordt verwacht en wat zij van Herstelling mogen verwachten. Uitvoering Uitgangspunten van de methodiek zijn duidelijkheid en structuur. Van daaruit kunnen deelnemers zich zowel sociaal als vaktechnisch ontwikkelen. NB. Bij Herstelling Horeca, het domein van meisjes en vrouwen, wordt dezelfde methodiek toegepast, zo meldt het jaarverslag 2007. Dit wordt verder niet toegelicht. De uitgebreide methodiekbeschrijving in ‘De weg naar werk’ dateert van ver voor de start van het horecaproject, in 2006. Er zijn drie fasen te onderscheiden in de methodiek: 1) de gewenningsfase 2) de disciplineringfase 3) de vakgerichte fase. Leerdoelen in de fasen zijn op elkaar afgestemd. Bij elkaar gaat het om de volgende leerdoelen: - Op tijd komen - Nederlands spreken met elkaar en met de leiding, - Afspraken nakomen - Werk afmaken’ - Vragen durven stellen en niet alleen ja knikken - Weerbaar worden - Kritisch zijn’ - Leiding accepteren - Nauwkeurig werken - Kunnen samenwerken Daarnaast werkt Herstelling aan een verandering in visie op de arbeidsmarkt die de deelnemers veelal hebben. Bij aanvang hebben deelnemers geen bekendheid met het bedrijfsleven en denken dat ze alleen maar gewild zijn omdat ze goedkope arbeidskrachten zijn. Deelnemers met werkervaring hebben zich veelal onrechtvaardig behandeld gevoeld door werkgevers. Fase 1 Gewenning Deze fase duurt maximaal 2 maanden en vindt niet plaats op de forten, maar op het terrein van de Westergasfabriek in Amsterdam. De deelnemers worden intensief begeleid. Leerdoelen zijn vnl. gericht op disciplinering en aanleren van de juiste werkhouding, dus: op tijd komen, leiding accepteren,


5

samenwerken en plichtsbesef. Geen vrijblijvendheid. Werkzaamheden in deze fase zijn zeer gestructureerd. Deelnemers kunnen e.e.a. goed overzien. Tijdens de intake wordt kennisgemaakt met de werkmeester en wordt het reglement van de Stichting Herstelling (een bijlage van De weg naar werk) gelezen (mede als test of iemand kan lezen) en ondertekend. Elke vier weken is er een voortgangsgesprek tussen deelnemer, werkmeester en trajectbegeleider. Onderwerpen: werkhouding en resultaten. Bij de overgang naar de tweede fase vindt de proefbeoordeling plaats (a.d.h.v. standaardformulier). Voor meer uitgebreide informatie zie De weg naar werk. Fase 2 Disciplinering Werk wordt nu verricht op een van de forten van de Stelling van Amsterdam. Deelnemers worden ’s ochtends per busje vervoerd, want openbaar vervoer ontbreekt. Stipt om 8 uur vertrekt het busje (bij te laat kun je dus een dag niet werken en krijg je geen loon; idem bij het vergeten van de Herstelling-tas waarin werkschoenen en -kleding). Er wordt gewerkt in groepen van maximaal zes deelnemers uit zowel fase twee als drie, onder leiding van vakbekwame werkmeesters. Accent ligt op het aanleren van elementaire basisvaardigheden. Dit alles op basis van een zeer heldere structuur. De duur van fase twee hangt af van die van fase 1. In totaal nemen fase 1 en 2 zes maanden in beslag. In deze tweede fase werken deelnemers aan hun arbeidsdiscipline, inzicht in de eigen mogelijkheden, het ontwikkelen van eigen initiatief en meer verantwoordelijkheidsgevoel aankweken. Opdrachten worden complexer en er wordt een groter beroep gedaan op samenwerking. Leerdoelen zijn hierop afgestemd. Het gaat, naast de leerdoelen uit de eerste fase, om verantwoordelijkheid voor taak en werkzaamheden (bij te laat komen volgt een sanctie), eigen initiatief bij taak en werkzaamheden, inzicht in eigen mogelijkheden en beperkingen en bewust worden van veiligheidseisen en regels. Afhankelijk van de ontwikkeling van de deelnemer worden werkzaamheden minder gestructureerd. Dossiers worden wederom nauwkeurig bijgehouden en maandelijks vinden voortgangsgesprekken plaats. In een eindrapportage wordt een advies gegeven over de mogelijkheden, beperkingen en eventuele beroepswens van de deelnemer. Na het doorlopen van deze fase zijn er de volgende mogelijkheden: - Vervolgtraject in SW-verband - Reguliere instroom bij een werkgever (i.h.a. ongeschoolde banen) - Instroom in de vakgerichte fase bij Herstelling Trajectbegeleiding tijdens fase 2: vangt laatkomers op bij het afspreekpunt busje, houdt contact met de werkmeesters, bezoekt zeer geregeld de forten, grijpt in bij incidenten, gaat zo nodig onaangekondigd op huisbezoek, neemt deel aan overleggen. Fase 3 Vakgerichtheid Deze fase duurt drie maanden. Het praktisch niveau van de deelnemer wordt op peil gebracht. Voor instroom in deze fase legt de deelnemer een theorietest af, opgesteld door het opleidingsinstituut waar hij later wil worden toegelaten. In deze fase wordt de deelnemer beoordeeld op zijn vaktechnische kwaliteiten. Na succesvol doorlopen volgt een eindrapportage, gevolgd door een praktijktest op het opleidingsinstituut. Met brancheorganisaties zijn afspraken gemaakt over instroom. De rol van etniciteit bij Herstelling Circa 90% van de deelnemers is van allochtone afkomst. Etniciteit krijgt in de methodiek geen speciale aandacht, maar speelt wel een rol. Herstelling hanteert bijvoorbeeld de regel dat deelnemers met elkaar en onderling Nederlands moeten spreken. De groepen zijn zoveel mogelijk heterogeen van samenstelling (qua etniciteit en leeftijd). Sportfort als middel voor het herkennen van psychosociale problemen Psychosociale problemen worden vaak pas na enkele maanden herkend. Het zijn veelal de werkmeesters


6

die deze ‘ontdekken’ en ondervinden. Om eventuele emotionele problemen (eerder) zichtbaar te maken is het Sportfort bedacht. Een dag Sportfort is onder meer gericht op samenwerken en vertrouwen stellen in de ander, precies waar doorgaans de problemen zitten. Fysieke ervaringen aldaar opgedaan vormen de basis voor een gesprek tussen werkmeester en deelnemer. Streng verzuimbeleid en straffen bij te laat komen Huisbezoeken vormen een structurele actie bij ziekmeldingen. Laatkomers krijgen op het praktijkcentrum klusjes met een lage status, of worden alsnog naar de werklocatie gebracht. Ook wordt in bepaalde gevallen het instrument van strafkorting op de stagevergoeding of bijstandsuitkering toegepast. NB. Er is een methodiekomschrijving over de duur van de verschillende fasen en de aansturing binnen de fasering. Locatie van uitvoering Het Fortenwerk vindt plaats op en rond de forten die deel uitmaken van de Stelling van Amsterdam. De horeca speelt zich af in een praktijkcentrum in Amsterdam-Zuidoost. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is de methodiek van de interventie beschreven? Bevat de methodiek een handleiding ten aanzien van de benodigde handelingen?

Ja X X

Nee

Toets theoretische onderbouwing Ja Bevat de methodiek een handleiding die de benodigde handelingen (volgorde, duur, X frequentie, intensiteit) en materialen aangeeft?

Nee

1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse Kenmerken risico of probleem In ‘De weg naar werk’ wordt uitvoerig toegelicht met welke problemen deelnemers veelal kampen (al betrof dat toen nog uitsluitend jongens/mannen, overwegend allochtoon en tussen de 16/23 jaar oud). Ook in het jaarverslag 2007 wordt hierbij stilgestaan. Jonge kandidaten van Herstelling hebben veelal hun schoolopleiding niet afgemaakt en een belangrijk deel is in aanraking geweest met politie en/of justitie. Ze leven in een ‘onstabiele omgeving’: de meeste jongens groeien op in gebroken gezinnen met alleen een moeder. (Dit geldt voor Surinaamse/Antilliaanse jongeren; Marokkaanse/Turkse jongeren komen veelal uit een traditioneel, soms analfabeet gezin waar de eer van de familie het zwaarst van alles telt). Opvoeders zijn veelal laaggeschoold en/of werkloos. De jongeren zijn vaak opgegroeid in de probleemgebieden van Amsterdam en omgeving. Velen hebben schulden, die kunnen oplopen tot onoverzichtelijke bedragen. ‘Vrijwel zeker’ gebruiken alle jongens weed. Er zijn veel psychosociale problemen (in de loop der jaren ook toegenomen bij instromers) en er heerst emotionele instabiliteit. Deelnemers raken veelal snel gefrustreerd, soms als gevolg van een jarenlange ervaring op school niet te kunnen voldoen aan de eisen die gesteld werden (onder de deelnemers zijn jongens die analfabeet zijn, of een zeer laag IQ hebben en niettemin jarenlang op school hebben doorgebracht). Veel jongens hebben een irreëel zelfbeeld: er lijkt sprake van zelfvertrouwen, ze hebben bravoure, maar de meeste komen erachter dat ze niet veel weten. Ze zijn emotioneel arm in de zin van zich moeilijk kunnen verbinden, een ingebakken wantrouwen en (uiteindelijk) een grote onzekerheid. velen hebben ADHD. Vooral de Marokkanen en Antillianen onder onze deelnemers zijn zich erg bewust van het negatieve beeld dat de samenleving van hen heeft. De huidige beeldvorming over Moslims draagt daar voor een


7

deel van de groep in negatieve zin aan bij. Hierdoor ontstaat een wij-tegen-zij-houding met overgevoelige reacties op iedere vorm van kritiek. Ze voelen zich al snel gediscrimineerd of, zoals de Antillianen het zeggen, ‘gedissed’ (disrespected). Hierdoor dreigt een vicieuze cirkel te ontstaan: zij zetten zich nóg nadrukkelijker af en hun imago wordt nóg slechter. Het bovenstaande geldt in grote mate ook voor de oudere deelnemers en de vrouwen. Bij deze deelnemers is eveneens sprake van het ontbreken van enige opleiding en/of relevante werkervaring. Ook de sociaal emotionele problemen zijn niet veel anders dan bij de groep mannelijke deelnemers tussen de 16 en 27 jaar. De bejegening vraagt echter wel enige aandacht: bij de begeleiding van jonge deelnemers is een factor van belang het ‘puberale gedrag’. Oudere kandidaten zijn veelal beter aanspreekbaar op hun volwassenheid en verantwoordelijkheden. Met risico of probleem samenhangende factoren ‘Opgroeien in probleemgebieden’ hangt onder meer samen met/leidt tot het volgende: - een gebrek/tekort aan positieve rolmodellen in de directe omgeving; - van huis uit geen positieve attitude meekrijgen jegens werken/leren; - een tekortschieten van sociale vaardigheden en verbale vermogens; - geen idee hebben welke werknemersvaardigheden nodig zijn in een werkomgeving (zoals op tijd komen, netjes omgaan met elkaar, idem met gereedschappen, conflicten met woorden i.p.v. geweld oplossen) - In De weg naar werk wordt ingegaan op oorzaken van de achterstand van allochtone jongeren, de grootste groep binnen de forten. Toets Theoretisch Effectief Is het probleem duidelijk omschreven? Is duidelijk wie het probleem heeft? Is er een analyse gemaakt van de met het probleem samenhangende oorzakelijke, risico-, in stand houdende of verzachtende factoren?

Ja X X X

Nee

1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak Koppeling risico/probleem - doelen - aanpak Hypothese Werknemers- en beroepsvaardigheden leren in een echte werkomgeving en bovendien in een sector met traditioneel veel praktisch geschoolde arbeid en dit in combinatie met een strakke aanpak, is zinvol voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Wat betreft het uitplaatsen van deelnemers uit een bepaalde doelgroep is de arbeidsmarkt medebepalend. In 2007 bleek het geen probleem om ook oudere deelnemers uit te plaatsen. In tijden van recessie verandert dit en moet Herstelling ‘creatief op zoek naar oplossingen’. Onderbouwing Structuur is de belangrijkste pijler van de aanpak van Herstelling. Dit in verband met de emotionele problemen. Jongeren die in aanraking zijn geweest met justitie, zijn in hun eigen onveilige wereld altijd bezig met ‘de pakkans.’ Eenmaal bij Herstelling wordt er een beroep gedaan op iets dat ze niet kennen en waar ze zich niet thuis voelen: bouwen aan je toekomst, iets opbouwen. Herstelling belichaamt daarmee voor hen ‘een kleine wereld met een grote kans om te falen.’ Samenvatting werkzame ingrediënten www.interventiesnaarwerk.nl

8

-

Een consequente, strakke aanpak en structuur waarbij niet valt te onderhandelen Inzet van ervaren werkmeesters Sterkte focus op werk (leren werken), ‘doen’ De werkplek: uit de stad, zonder mogelijkheid te ‘ontsnappen’, waar ‘iets moois’ wordt gebouwd Rekening houden met/gebruik maken van aspecten van culturen (ook de jongerencultuur als zodanig) Directe aanpak van negatief gedrag Afdwingen van positieve waarden en normen Het bevorderen van een positief en tegelijkertijd reëel zelfbeeld

Toets Theoretisch Effectief Is de verantwoording gebaseerd op een samenhangend betoog (een theorie) over met het probleem samenhangende factoren en de veronderstelde werkzame ingrediënten in de interventie (er wordt méér beschreven dan een algemene verwijzing naar een theorie zoals “De interventie is gebaseerd op rationeel emotieve therapie”)? Sluit de keuze van de doelen van de interventie aan bij de probleemanalyse? Is aannemelijk gemaakt dat de veronderstelde werkzame factoren in de methodiek leiden tot het bereiken van de genoemde doelen (uit onderzoek, theorie en / of praktijk blijkt dat de methodiek de beoogde doelen bij de doelgroep kan bereiken)?

Ja X

Nee

X X

1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging Eisen uitvoerders en begeleiders In ‘De weg naar werk’ wordt het takenpakket van trajectbegeleiders en werkmeesters toegelicht, echter niet welke eisen aan hen worden gesteld. De trajectbegeleiders zijn, samengevat, verantwoordelijk voor de in- en uitstroom. Werkmeesters zijn verantwoordelijk voor de begeleiding tijdens het werk, op de werkvloer. Werkmeesters moeten voortdurend op de hoogte zijn van de eisen die het bedrijfsleven stelt aan werknemers. Tevens moeten zij in staat zijn een voorbeeldfunctie te vervullen voor de doelgroep en te werken en begeleiden volgens de visie van Herstelling.

Overige eisen n.v.t.

1.5

Overige voorwaarden voor toepassing

Overige voorwaarden voor toepassing n.v.t. Kosten Met uitzondering van de subsidie van de provincie Noord-Holland zijn de kosten voor de uitvoering van de re-integratietrajecten volledig ten laste gekomen van het werkdeel van de Wet Werk en Bijstand (WWB) (95% van de kosten). De kosten voor het project Schoolfort, dat in opdracht van de Amsterdamse


9

Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) wordt uitgevoerd, worden gefinancierd vanuit een aparte projectsubsidie van het ministerie van SoZaWe. Voor meer informatie en een overzicht van financiën: zie de jaarverslagen, www.herstelling.nl onder ‘publicaties.’ In De weg naar werk (2003) staat een bedrag van 9000 euro per deelnemersplaats vermeld, in 2001.

1.6

Beschrijving onderzoek effectiviteit

Procesevaluatie Onderstaande bijstellingen in de koers zijn deels gehaald uit het jaarverslag 2007 (het jaarverslag 2008 is nog niet gepubliceerd), deels uit ‘De weg naar werk’(zie 1.8). T.a.v. de instroom op de diverse projecten van Herstelling: Bij Herstelling Horeca en Schoolfort steeg het aantal deelnemers. Bij het werkdiagnose-traject van de Zeehoeve en bij Herstelling Forten was een daling waarneembaar. In 2007 zijn de volgende maatregelen genomen om ook hier de instroom weer te laten groeien (e.e.a. in 2008 voort te zetten en uit te breiden): * Het programma van Herstelling Forten uitbreiden met een testweek, waardoor het traject zowel voor de deelnemer als de klantmanager aantrekkelijker zal worden; * M.b.t. communicatie: extra aandacht aan bijstelling van het imago van Herstelling. Dat imago sluit onvoldoende aan bij de identiteit. Bij klantmanagers staat de Herstelling te vaak bekend als het ‘project voor criminele jongeren die buiten stenen moeten bikken’. Tevens in de communicatie aandacht voor het feit dat de trajecten ook open staan voor volwassenen. * Aan klantmanagers van de DWI worden workshops aangeboden over re-integratie en beroepenvoorlichting in de bouw en techniek. Hierbij wordt samengewerkt met de DWI-academie. * Meer energie steken in het werven van nieuwe klanten bij andere gemeenten, het UWV en andere toeleiders. * In 2007 is gestart met het toelaten van deelnemers als zij-instromers. Werkgevers en opleidingsinstituten worden gefaciliteerd door het ‘voorschakelen’ van deelnemers. Dat voorkomt veel sollicitatie-uitval. In 2007 is gestart met het SSP, het SPG en in de horeca met Sodexo. * Naar de klantmanagers van de DWI wordt beter gecommuniceerd dat de werkdiagnose van de Zeehoeve nu ook openstaat voor volwassenen. De werkdiagnose heeft zich de afgelopen jaren bewezen als een uitstekend instrument voor klantmanagers die hun cliënten al één of meerdere malen uit een traject zagen vallen. De diagnosecaroussel geeft bijna altijd een sluitend antwoord op de vraag wat daar de oorzaak van is. * In 2006 is Herstelling opengesteld voor mensen tot en met 45 jaar. Dit is een succesvolle ingreep. Inmiddels is meer dan 30% van de deelnemers tussen de 27 en 45 jaar. * Een nieuwe groep heeft in 2007 bij Herstelling aan de deur geklopt: ‘de Pardonners’, Amsterdamse deelnemers uit de groep van 26.000 asielzoekers die in 2007 alsnog zijn toegelaten. Los van communicatieproblemen door de slechte beheersing van de Nederlandse taal blijkt het over het algemeen een zeer gemotiveerde groep. Sportfort als middel voor het herkennen van psychosociale problemen Psychosociale problemen worden vaak pas na enkele maanden herkend. Werkmeesters ondervinden deze doorgaans. Om eventuele emotionele problemen (eerder) zichtbaar te maken is een aantal jaren geleden het idee van Sportfort ontwikkeld. Een dag Sportfort is onder meer gericht op samenwerken en vertrouwen stellen in de ander, precies waar doorgaans de problemen zitten. Fysieke ervaringen aldaar opgedaan vormen de basis voor een gesprek tussen werkmeester en deelnemer. www.interventiesnaarwerk.nl

10

Bezoeken aan Zuiderzeemuseum In 2007 is Herstelling begonnen met bezoeken aan het Zuiderzeemuseum. De achterliggende gedachte: ‘kennis kweekt begrip.’ Hier leren deelnemers hoe het leven in Nederland in het begin van de 20ste eeuw was. De bezoeken zijn onderdeel van een reeks educatieve ervaringen in het kader van de burgerschapsvorming. Ook het verzetsmuseum en herinneringscentrum Kamp Westerbork passen daarin. Zo leren de deelnemers, die vaak weinig of geen kennis hebben van Nederlands recente geschiedenis, over een aantal cruciale ontwikkelingen in ons land en dus over onze instelling en gevoeligheden.. In principe gaan alle ploegen een keer op bezoek. Campagne tegen ongeoorloofd verzuim Sommige deelnemers willen aan de zomervakantie nog wel eens een extra ‘ziekteverlofje’ plakken. Met de campagne ‘vakantie voorbij’ werd dit probleem aangepakt. Iedereen kreeg een brief thuis met de oproep de vakantie niet nodeloos te verlengen. Degenen die zonder goed excuus toch niet kwamen opdagen, konden bezoek verwachten. Herstelling heeft de ziekenbezoeken geïnstitutionaliseerd: bij ziekmelding worden deelnemers het hele jaar door thuis bezocht. Instroomniveau steeds lager In de loop der jaren is het onderwijsniveau van de instromers lager geworden. Dit maakt de doorstroom vanuit Herstelling moeizamer. Herstelling probeert in samenwerking met vakopleidingen er alles aan te doen om de kloof met de vakopleidingen en bouwwereld te overbruggen. Daarbij houden de werkmeesters voortdurend in het oog houden wat werkgevers verlangen van werknemers. Werkmeesters in een ‘keten’ In De weg naar werk wordt vermeld dat op dat moment (2003) ca. 40% van de deelnemers behoort tot de risicojongeren en 60% uit lichtcriminelen (en een enkele ‘harde’ crimineel). Agressie en bedreiging komen geregeld voor. Om die reden staat een werkmeester nooit alleen, maar maakt onderdeel uit van een keten: als er iets gebeurt, zijn anderen snel ter plaatse om elkaar te steunen. Zeehoeve: Uitbreiding met volwassenen. De diagnoses van de Zeehoeve waren tot 1 juli 2007 alleen voor jongeren tot 27 jaar toegankelijk. Na die datum zijn de diagnoses ook beschikbaar gesteld voor DWI-klanten tot en met 45 jaar. Vooral voor DWI-klanten die al één of meerdere keren ‘uit een traject zijn gevallen’ is het een prima instrument om te bepalen wat nou écht bij hen past. Schoolfort In 2007 kwam de methodiek van het Schoolfort voor alle vmbo-scholen beschikbaar. Dat resulteerde in 55 plaatsingen. In 80% van de gevallen hebben de werkmeesters en consulenten een positief effect kunnen bereiken. Gedurende het jaar is de methodiek ‘werkende weg’ verfijnd en, waar nodig, aangepast. Resultaatevaluatie In het jaarverslag 2007 wordt vermeld dat de opbrengst van de methodiek van Herstelling ‘consistent’ is, dat resultaten over 2007 niet ver afwijken van voorgaande jaren en positief afsteken tegen vergelijkbare projecten in de private sector. In het verslag worden de resultaten van Schoolfort, Herstelling Forten, Herstelling Horeca en diagnosecentrum de Zeehoeve apart gepresenteerd. NB. De resultaten m.b.t. doelstelling 1., te weten ‘een bijdrage leveren aan het herstel en de instandhouding van de Forten om en nabij Amsterdam met bijbehorende werken, genaamd de Stelling van Amsterdam, alsmede andere cultuurhistorische (industriële) erfgoederen’, worden hier niet weergegeven.


11

Plaatsing en uitstroom Herstelling Forten: in 2007 zijn 176 deelnemers geplaatst. 198 Deelnemers zijn uitgestroomd. Wel is de projectbezetting gedaald van 114 deelnemers in het begin van het jaar naar 98 deelnemers op 31 december. Oorzaken voor de daling zijn: minder toeleiding van kandidaten door de marktpleinen van DWI, een kleine toename van de negatieve uitstroom en de grote uitstroom. De doelgroep heeft steeds meer problemen en Herstelling moet daarop steeds opnieuw een passend antwoord vinden. Uitstroom Resultaten in 2007 wijken nauwelijks af van voorgaande jaren. Van de 198 uitgestroomde deelnemers is 46% positief uitgestroomd naar een beroepsopleiding, een hoger re-integratietraject op de DWI-reintegratieladder of een vaste baan. Het merendeel heeft een plaats gevonden in de bouw. Er is echter ook een deelnemer gestart als kapper en één van de ‘Pardonners’ kon als brillenglazenmaker aan de slag bij Specsavers. Resultaten Herstelling Horeca Begin januari waren 15 deelnemers actief bij Herstelling Horeca; eind 2007 waren het er 28. In totaal zijn in het verslagjaar 38 deelnemers ingestroomd. 25 deelnemers zijn uitgestroomd. Resultaten De Zeehoeve Het aantal deelnemers op diagnosecentrum de Zeehoeve liep ten opzichte van 2006 iets terug. Sinds 2007 kunnen ook volwassenen op de diagnosetrajecten worden geplaatst. De Zeehoeve kent drie producten waarvan de ‘werkdiagnose’ de belangrijkste is. Tijdens de werkdiagnose worden de kansen en beperkingen van de klant in acht weken tijd in beeld gebracht. Ook regelt de Zeehoeve de vervolgstap voor de klantmanager. In totaal zijn 114 deelnemers, hoofdzakelijk jongeren, op de werkdiagnose ingestroomd. 116 Deelnemers stroomden uit. Bijna 80% van hen heeft de werkdiagnose succesvol afgerond. Naast de werkdiagnose is er de ‘Zorgdiagnose’. Dit product wordt door opdrachtgevers gevraagd wanneer duidelijk is dat de klant aangewezen zal zijn op een traject in de zorg (zorginstelling, sociale activering of een andere vorm van dagbesteding). In 2007 zijn er twee deelnemers op dit traject geplaatst. Het derde product is de ‘Nazorg’. Nazorg wordt alleen in uiterste noodzaak ingezet, als de deelnemer absoluut niet is gebaat bij een rustperiode in afwachting van een mogelijk vervolgtraject. In feite wordt hij of zij dan op de Zeehoeve aan het werk gehouden om terugval in het oude gedragspatroon te voorkomen. In 2007 zijn 27 deelnemers op het nazorgtraject actief geweest. Resultaten Schoolfort Het project Schoolfort is over heel Amsterdam uitgerold in april 2007. 55 Deelnemers startten in 2007. 33 Van hen zijn inmiddels weer uitgestroomd. Eind december waren er nog 22 deelnemers in traject. De prognose voor 2008 is dat er aan het einde van het verslagjaar 2008 40 deelnemers actief zullen zijn. Uitval voordat het traject start In totaal zijn 182 deelnemers bij de Zeehoeve aangemeld, hoofdzakelijk door de jongerenloketten van de DWI. Redenen van uitval vóór de start zijn de weigering deel te nemen aan het traject, niet komen opdagen, terugtrekken door de klantmanager of het vinden van regulier werk. Dat laatste is positief. Het uitvalpercentage bij de werkdiagnose is 20% waarvan 10% negatief. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de uitgevoerde effectiviteitonderzoeken (proces en resultaat)?

Ja X

Nee

Toets Procesevaluatie Is de interventie uitontwikkeld en stabiel?

Ja X

Nee


12

Is de werking van de interventie zelf in kaart gebracht alsmede de uitwerking op de X doelgroep? Zijn de organisatorische context en de randvoorwaarden in kaart gebracht? X Toets Resultaatevaluatie Ja Heeft het onderzoek betrekking op de ingediende interventie zelf (direct bewijs)? X Wordt voor de onderbouwing gesteund op onderzoeken die elders zijn uitgevoerd (indirect bewijs)? Is het onderzoek gericht op de doelen en de doelgroep van de interventie? X Is een voormeting uitgevoerd? X Is een nameting uitgevoerd? X Is een follow-up meting uitgevoerd na minimaal 6 maanden? (duurzaamheid) Is er een experimentele of controlegroep gehanteerd?

1.7

Nee X

X X

Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit

De interventie Herstelling doet overtuigend en stabiel aan, aldus het oordeel van het Panel INW. Voor details zie de toelichting hieronder. Kwalificatie Theoretisch onderbouwd

Keuze

Operationalisering niveaus Een adequate theoretische onderbouwing ontbreekt

X

Er is een probleemanalyse en een duidelijke en expliciete redenering op welke factoren de interventie aangrijpt en waarom deze zou werken Deze redenering is bovendien gebaseerd op (getoetste) wetenschappelijke inzichten / theorieën, c.q. er worden technieken gebruikt die in de literatuur bekend staan als bewezen effectief.

Toelichting Uit divers onderzoek blijkt dat re-integratie op een ‘echte’ werkplek, in combinatie met het leren van een vak, relatief effectief is. Dit is in een notedop wat Herstelling biedt, in combinatie met het bieden van veel structuur. In De weg naar werk wordt uitgebreid stilgestaan bij problemen waarmee de doelgroep van Herstelling kampt. Ruim aandacht is er voor onderzoek dat verklaringen biedt voor de achterstand van allochtone jongeren, een belangrijk deel van de doelgroep. Onder meer passeren de relatieve deprivatiebenadering, de f- versus de gcultuur (Pinto), de effecten van discriminatie en vooroordelen alsmede de benadering die risicofactoren in beeld brengt. Overigens is de probleemanalyse erg toegespitst op een specifieke groep binnen de deelnemerpopulatie, namelijk die waar Herstelling zich aanvankelijk uitsluitend op richtte: probleemjongeren. In latere instantie is de stichting opengesteld voor ook andere groepen, onder wie vrouwen, meisjes en (volwassen) mannen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Deels zullen deze met vergelijkbare problematiek kampen, maar dit wordt in de documentatie niet verder toegelicht.


13

NB. De reactie van Herstelling: ‘De ervaring die wij hebben opgedaan met de jongeren is ook goed toepasbaar op ouderen. Herstelling is een lerende organisatie: daar waar een vraag is gaan we kijken of de werkwijze van toepassing of dat er aanpassingen nodig zijn. Zo leveren we maatwerk. Een van de uitgangspunten van herstelling is dat de werkwijze binnen gestelde kaders moet worden aangepast aan de doelgroep. Dit doet een groot beroep op het waarnemingsvermogen en de creativiteit van de medewerkers.’ Procesevaluatie

Een adequate procesevaluatie ontbreekt X

De werking van de interventie zelf en de uitwerking op de doelgroep zijn duidelijk in kaart gebracht In het onderzoek zijn bovendien de organisatorische voorwaarden en de organisatorische context betrokken

Toelichting De methodiek bij Herstelling is in de loop der jaren werkende weg aangepast en verfijnd. In jaarverslagen, maar ook in De weg naar werk zijn elementen terug te vinden die blijk geven van en voortdurende finetuning. Niet duidelijk is in welke mate de werkende bestanddelen inwerken, voor elk van de te onderscheiden doelgroepen. Een voorbeeld: is het bieden van structuur voor oudere deelnemers net zo essentieel als voor de oorspronkelijke doelgroep van ‘moeilijke’ jongeren? Is in dezelfde mate een ‘disciplineringfase’ vereist voor vrouwelijke deelnemers in de horeca als voor jonge mannen die op de forten aan de slag gaan? Kortom: een specificatie per doelgroep van doelstelling, werkende bestanddelen en resultaten zou de interventie krachtiger en inzichtelijker maken. Resultaatevaluatie

Een adequate effectevaluatie ontbreekt X

Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden met een voor- en een nameting zonder controlegroep (veranderingsonderzoek) Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden waarin gebruik is gemaakt van een experimentele groep en een controlegroep

Toelichting Resultaten van de afzonderlijke onderdelen van de Stichting worden weergegeven in de jaarverslagen. Er wordt geen gebruik gemaakt van controlegroepen. De interventie zou aan kracht winnen wanneer langetermijneffecten worden bijgehouden: in hoeverre zijn geboekte (positieve) resultaten op de langere termijn zichtbaar? Reactie van Herstelling: ‘De resultaatmeting is met name te zien bij de groep lichtcriminelen en veelplegers. Op het moment dat zij, al dan niet met een maatregel, bij Herstelling geplaatst worden zien de ketenunits (buurtregisseurs e.d.) het probleemgedrag afnemen.’ Hier wordt, met andere woorden, een link gelegd naar www.interventiesnaarwerk.nl

14

de Social Return on Investment (SRI). Het is te overwegen om dit op te nemen in de doelstelling alsmede resultaatmeting.

1.8

Overige informatie

Uitvoerende organisatie Stichting Herstelling, Laarderhoogtweg 51, 1101 BE Amsterdam Zuidoost. Tel: (020) 346 52 79 Internet: www.herstelling.nl; E-mail : [email protected]

Lijst met aangehaalde literatuur De weg naar werk – Intensieve arbeidstoeleiding van risicojongeren bij Stichting Herstelling, Instituut Jeugd en Welzijn – Vrije Universiteit (juni 2003). Daarnaast is informatie verkregen via de website (www.herstelling.nl) en het jaarverslag 2007 (verkrijgbaar via de website).


15

No title

Recommend Documents