FITH45+ BETREFT:
WEBSITE INTERVENTIESNAARWERK.NL
Beschrijving van de interventie
Fith 45+
Datum beoordeling panel: Datum eerste herziening: Datum tweede herziening:
www.interventiesnaarwerk.nl
[08-09-2009] [dd-mm-jjjj] / nvt [dd-mm-jjjj] / nvt
1
Inhoudsopgave 1. Beschrijving van de interventie ........................................................................................................... 3 1.1 Kernachtige omschrijving ...................................................................................................... 3 1.2 Doel van de interventie .......................................................................................................... 3 1.3 Doelgroep van de interventie ................................................................................................. 3 1.4 Omschrijving van de interventie ............................................................................................ 4 1.4.1 Methodiek .......................................................................................................................... 4 1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse..................................................................... 10 1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak.......................................................... 10 1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging ........................................................................ 11 1.5 Overige voorwaarden voor toepassing ................................................................................. 12 1.6 Beschrijving onderzoek effectiviteit .................................................................................... 12 1.7 Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit ......................................................... 15 1.8 Overige informatie ............................................................................................................... 16
www.interventiesnaarwerk.nl
2
1. Beschrijving van de interventie 1.1
Kernachtige omschrijving
Naam interventie: FITh 45+ Kernachtige omschrijving interventie: FITh 45+ is een interventie gericht op werkzoekende 45plussers met een WW-, WIA- of WWB-uitkering. Kandidaten worden in hun zoektocht (eventueel voorafgegaan door een stageplek) van begin tot einde begeleid door één vaste consulent, bij FITh ‘adviseur’ geheten. Deze adviseur is in alle gevallen een gepensioneerde manager of oud-ondernemer. Bij de aanmelding/intake wordt gezocht naar de juiste match tussen kandidaat en adviseur. Zo wordt gezocht naar banen waarin de ‘senioriteit’ van kandidaten een voordeel is. Beoogd wordt op zo kort mogelijke termijn, maar wel duurzaam, een baan te verwerven (eventueel voorafgegaan door een stageplek) dan wel als zelfstandig ondernemer aan de slag te gaan. Concreet werkt de klant bij FITh gemiddeld 20 uur per week aan de realisatie van zijn of haar doel. Afhankelijk van de individuele behoefte van de klant wordt dit aangevuld met één of meerdere ondersteunende instrumenten. De klant en adviseur kunnen hierbij standaard kiezen uit assessment, diverse trainingen (o.m. sollicitatietraining), begeleid jobroomgebruik en werkstages bij reguliere werkgevers, met uitzicht op betaald werk. Mocht de behoefte van een klant op een ander terrein liggen, dan kan daarvoor maatwerk worden ingekocht. Fith 45+ is ontwikkeld en wordt uitgevoerd door re-integratiebedrijf FITh, dat meerdere vestigingen heeft in Zuid-Nederland (zie 1.8). FITh beschikt over een eigen detacheringsbedrijf waar kandidaten voor een reguliere baan terecht kunnen. Alle adviseurs in dienst van FITh zijn gepensioneerde managers of oudondernemers. FITh is een door UWV erkend jobcoachbedrijf.
1.2
Doel van de interventie
Het doel van de interventie is duurzame uitstroom naar werk. FITh bv. stelt als gemiddeld streefpercentage voor de 45+-doelgroep met een grote afstand tot de arbeidsmarkt: 40% uitstroom. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelen van de interventie?
Ja X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Zijn er expliciete doelen geformuleerd?
Ja X
Nee
1.3
Doelgroep van de interventie
Voor wie is de interventie bedoeld? De interventie is bedoeld voor werkzoekende 45-plussers met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Zij hebben een WW-, WIA- of WWB-uitkering. Prevalentie Ongeveer tweederde van het aantal mensen met een WW-uitkering is ouder dan 45 jaar. Bij de WWB is www.interventiesnaarwerk.nl
3
ongeveer de helft 45+ (bron www.talent45plus.nl) Indicatie- en contra-indicatiecriteria Indicatiecriteria: - 45 jaar of ouder, met WW-, WIA of WWB-uitkering - grote afstand tot arbeidsmarkt )ter bepaling door klantmanager opdrachtgever. Te denken valt aan: duur uitkering. - Motivatie is geen factor van belang. Uit een steekproef is gebleken dat bij aanvang 80% niet gemotiveerd is om te gaan werken en dus deel te nemen aan de interventie. - Opleiding evenmin een contra-indicatiecriterium, evenals beheersing van de Nederlandse taal, schuldenproblemen. Contra-indicatiecriteria: - actuele verslavingsproblematiek - zware, psychiatrische problematiek (bijv. schizofrenie). FITh acht zich onvoldoende geëquipeerd om mensen met dergelijke problematiek te begeleiden. In dat geval wordt een ander traject aan de klantmanager geadviseerd. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelgroep van de interventie?
Ja X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Is er een duidelijke definitie van de doelgroep en de aard van de problematiek?
Ja X
Nee
1.4
Omschrijving van de interventie
1.4.1 Methodiek Diagnose Het is de ervaring van het re-integratiebedrijf FITh dat de bemiddelingstijd van 45-plussers gemiddeld langer is dan bij jongere werkzoekenden. Men streeft ernaar de inhoud van het traject zo goed mogelijk af te stemmen op de behoefte van de oudere kandidaat. Om de kans van slagen voor een 45-, maar vooral 55+-er te maximaliseren (niet alleen om de match te kunnen maken, maar vooral om de baan duurzaam te laten zijn) dient de baan, uiteraard binnen de randvoorwaarden die de arbeidsmarkt stelt, zo goed mogelijk aan te sluiten bij de capaciteiten, mogelijkheden en wensen van de klant. Los van de eventuele genoten opleiding en werkervaring van de senior kandidaat is een groot voordeel, is de ervaring van FITh in de afgelopen tien jaren, dat men beschikt over levenservaring, veelal een ‘senior uitstraling’ heeft. Deze kenmerken vormen een groot voordeel bij het vinden van banen als bijvoorbeeld schadeafhandelaar, klachtenbehandelaar of toezichthouder. Allereerst vindt een kennismakingsgesprek plaats met als voornaamste doel het opbouw van vertrouwen. In een tweede gesprek wordt ingezoomd op de actuele situatie van de klant en eventuele onderliggende problemen en belemmeringen. Dit gebeurt, net als het eerste gesprek, door een adviseur van FITh, maar eventueel in combinatie met een extern ingehuurde deskundige (bijv. een arts of arbeidsdeskundige). Zo
www.interventiesnaarwerk.nl
4
nodig wordt het diagnose-instrument Dariuz toegepast om een nog vollediger beeld van de klant te krijgen. Dariuz stelt de klant in de gelegenheid zelf te vertellen hoe hij tegen zijn situatie aankijkt. Op basis van eigen observatie en informatie verkregen uit Dariuz, ontstaat een compleet beeld van de klant. Indien nodig om een (intake)gesprek tot stand te brengen gaan de adviseurs van FITh op huisbezoek. De adviseurs zijn allen in het bezit van een auto en in staat om een intakegesprek bij de cliënt thuis te voeren. Groot voordeel hiervan is dat de cliënt zich in de eigen, vertrouwde omgeving vaak beter kan concentreren, waardoor het gesprek over het algemeen eerder vertrouwelijk wordt. Tevens krijgt de adviseur meestal een goed beeld van de thuissituatie. Uitvoering Het aangeboden programma sluit qua inhoud en intensiteit aan bij de persoonlijke behoeften en situatie van de klant (modulair). Het programma bestaat uit een combinatie van aanbodversterkende- en arbeidsmarktgerichte elementen. Ook vindt nazorg plaats. De benodigde duur en inhoud bepaalt de adviseur in samenspraak met de klant en de werkgever. Op basis van de opgedane ervaring met deze kandidatengroep biedt FITh deze kandidaten de volgende activiteiten: Een module sollicitatietraining, inclusief eventuele assessments Een module training werknemersvaardigheden Preventieve en curatieve budgetcursussen in het geval van (dreigende) schuldenproblematiek (Begeleide) jobroom Persoonlijke coaching en/of individuele bemiddeling naar werk door een (vervroegd) gepensioneerd manager of oud-ondernemer, bij FITh adviseur genaamd Een uitgebreid netwerk van werkgevers waar men op voordracht van de adviseur kan solliciteren, proefdraaien dan wel regulier aan de slag kan Eventueel een baan via het eigen detacheringsbedrijf van FITh. Trainingen worden gegeven door adviseurs die vanuit hun arbeidsverleden relevante expertise hebben opgebouwd (een aantal adviseurs is afkomstig uit de onderwijs- of trainingswereld). Zo nodig is de kennis met cursussen geactualiseerd/toegespitst (verdere toelichting in tekst) of heeft men certificaten behaald om bepaalde trainingen te mogen geven. De expertise wordt ook ingezet voor onderlinge deskundigheidsbevordering, onder meer via intervisiesessies. Module sollicitatietraining Tijdens de sollicitatietraining komen de volgende onderwerpen aan de orde: Wie ben ik?/ wat wil ik?/ wat kan ik? Werkattitude en arbeidsmarkt Vacatures vinden, keuzes maken en netwerken Telefonisch een ingang vinden/ informeren Het schrijven van functie- en bedrijfsgerichte sollicitatiebrieven en een goed CV Het voorbereiden van een sollicitatiegesprek Presentatie en representatie Gasttrainingen door reguliere werkgevers Het oefenen van sollicitatiegesprekken middels videotraining en in ons relatienetwerk Het geleerde wordt, waar zinvol, aangevuld en in de praktijk gebracht middel huiswerkopdrachten. Deze worden wekelijks geëvalueerd. Bij twijfel over capaciteiten of de trajectrichting staan de klant en de adviseur assessments ter beschikking die het cliëntbeeld completeren en helpen bij het uitzetten van het juiste traject voor de www.interventiesnaarwerk.nl
5
klant. Voorbeelden van beschikbare assessments zijn: Werkstijl assesmenttest Beroepskeuzetest Persoonlijkheidstest Kerntyperingstest Werkwaardentest Sollicitatietest Module training werknemersvaardigheden: De training werknemersvaardigheden wordt samengesteld op basis van een individueel introductiegesprek met de cliënt. Deze training wordt opgebouwd uit de volgende onderdelen: Waarnemen/ effectief communiceren Ontvangen van feedback (kritiek) Samenwerken Assertiviteit Klantgerichtheid Zelfstandigheid en interne controle Deze training is vormgegeven aan de hand van de Goldstein-methodiek. Dit is een beproefde methode gericht op het aanleren van vaardigheden door middel van het tonen van voorbeelden, het naspelen van de getoonde situaties en het bekrachtigen van de opgedane inzichten. Dit laatste gebeurt door de aangeleerde vaardigheden direct, middels huiswerkopdrachten en gesprekken in relatienetwerk van FITh, in de praktijk te brengen. NB. Deze module is veel omvangrijker en neemt aanzienlijk meer tijd in beslag dan bijvoorbeeld de sollicitatietraining. Schuldhulpverlening: preventieve/curatieve budgetcursussen en individuele begeleiding Veel re-integratiekandidaten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt kampen met (dreigende) schulden. Het vergroot de slagingskans van een re-integratietraject als deze financiële problematiek van cliënten tijdig wordt onderkend en wordt aangepakt. In dat kader biedt FITh haar klanten een preventieve en curatieve budgetcursus, waar nodig aangevuld met individuele begeleiding tot aan de daadwerkelijke schuldsanering. De cursussen zijn gebaseerd op de Nibud-methodiek. De preventieve budgetcursus is geschikt voor cliënten die schulden hebben maar (nog) geen beduidende betalingsachterstanden. De curatieve cursus is geschikt voor cliënten met betalingsachterstanden. In deze cursus wordt naast het voorkomen van schulden vooral aandacht besteed aan het afbouwen van schulden. Begeleide Jobroom FITh heeft voor haar klanten op alle dagen van de week een (begeleide) jobroom beschikbaar op de verschillende kantoren. In deze jobrooms zijn pc’s, internet, telefoons, (vacature)kranten, briefpapier, enveloppen en postzegels aanwezig. Daarvan kan de klant gebruik maken bij het solliciteren naar een baan. Zowel cliënten die zelfwerkzaam zijn als cliënten die ondersteuning bij het solliciteren nodig hebben kunnen in de jobroom terecht. Enkele dagen per week is er een adviseur van FITh in de jobroom aanwezig, die de cliënten inhoudelijk en technisch ondersteund. Tevens worden er aparte trainingen in het gebruik van computerapplicaties en het internet gegeven. Persoonlijke coaching en bemiddeling: het team van adviseurs Iedere werkzoekende heeft tijdens het gehele traject bij FITh een persoonlijke coach, bij FITh adviseur genaamd. Alle adviseurs bij FITh zijn (vervroegd) gepensioneerde managers en/of oud-ondernemers. Gedreven mensen die de arbeidsmarkt en de weg naar zelfstandig ondernemerschap door en door kennen. Adviseurs die tijdens hun werkzame leven allen werkgever zijn geweest en/of leiding hebben gegeven www.interventiesnaarwerk.nl
6
aan mensen en in dat verband de taal van de werkgever spreken. Bovenal zijn het adviseurs die door hun huidige positie in het leven de kandidaat die werk zoekt centraal in hun handelen kunnen en willen stellen. Dit betekent dat zij, uiteraard binnen redelijke grenzen, net zoveel tijd en energie beschikbaar stellen als de kandidaat nodig heeft om het trajectdoel te verwezenlijken. Uitgebreid netwerk Voor plaatsing van de kandidatengroep heeft FITh, via haar 50 adviseurs, de beschikking over een uitgebreid netwerk van werkgevers waar kandidaten kunnen worden voorgedragen. Mocht een geschikte werkgever niet in ons netwerk voorhanden zijn, dan zijn de adviseurs door hun achtergrond stuk voor stuk in staat deuren te openen die voor anderen vaak dicht blijven. Eigen detacheringsbedrijf Aanvullend aan haar huidige re-integratieactiviteiten heeft FITh sinds 1 januari 2007 een eigen detacheringsbedrijf (RETh bv), waar re-integratiekandidaten voor een reguliere baan terecht kunnen. Scholing De doelgroep wordt gekenmerkt door een eenzijdig arbeidsverleden en/of een opleiding die niet (meer) arbeidsmarkt relevant is. FITh heeft in de afgelopen jaren vele kandidaten met een dergelijke achtergrond bemiddeld naar duurzaam regulier werk. Dat gebeurde zowel zonder als met aanvullende scholing. In de gevallen waarin aanvullende scholing wordt ingezet, wordt dit altijd gekoppeld aan een vooraf bekende, beschikbare baan. Voor het verkrijgen en vervullen van deze baan is scholing altijd vereist. Het gaat meestal over kortdurende, functiegerichte opleidingen zoals heftruckchauffeur, bus- en vrachtwagenchauffeur, magazijnmedewerker en lasser. De opleiding duurt gemiddeld 4 tot 6 weken en wordt pas ingezet nadat de werkgever heeft verklaard dat hij de kandidaat na het succesvol afronden van de scholing in dienst zal nemen. Groot voordeel van een functiegerichte scholing is, naast het verkrijgen van een baan op korte termijn, een positieverbetering van de kandidaat op de arbeidsmarkt naar de toekomst toe. Zijn of haar kansen op de arbeidsmarkt nemen daardoor aanzienlijk toe. Heroriëntatie FITh heeft geen aparte klassikale module heroriëntatie in haar activiteitenpakket zitten. Heroriëntatie is volgens het re-integratiebedrijf een individuele aangelegenheid die een op het individu afgestemde aanpak vereist. Een (eventuele) heroriëntatie van de klant op de arbeidsmarkt maakt dan ook onderdeel uit van het individuele coachingstraject van de klant. Concreet betekent heroriëntatie bij 45+ uitkeringsgerechtigden vaak een acceptatie van een lager instapniveau in de arbeidsmarkt dan gedacht, dan wel acceptatie en het opbouwen van motivatie in een andere werkrichting dan aanvankelijk gehoopt. Ervaring leert dat dit een geleidelijk proces is dat, zeker met kandidaten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, stapje voor stapje moet worden vormgegeven. Door doelen steeds met kleine stapjes omhoog, op een haalbaar niveau te stellen en ze zo intensief mogelijk te realiseren neemt het gevoel van eigen waarde en zelfvertrouwen van de kandidaat zienderogen toe. Vacatures verwerven Alle 50 adviseurs bij FITh zijn gepensioneerde managers en oud-ondernemers. Zij stellen bij FITh tijd en energie beschikbaar voor mensen die een steuntje in de rug nodig hebben of het echt op eigen kracht niet redden op de arbeidsmarkt. Naast hun werk- en levenservaring maken zij bij hun bemiddelingsactiviteiten gebruik van het (sociale en bedrijven) netwerk dat zij tijdens hun werkzame leven hebben opgebouwd. Vaak weten zij in een vroegtijdig stadium waar vacatures zijn en zijn zij in staat ‘deuren te openen die
www.interventiesnaarwerk.nl
7
voor anderen gesloten blijven.’ De achtergronden van de adviseurs lopen zeer uiteen. Dit varieert van managers met een onderwijsachtergrond, managers uit de zorg, managers met een achtergrond bij de overheid, managers uit het commerciële bedrijfsleven, managers uit de financiële sector, managers met een defensieachtergrond tot en met ondernemers in etherische oliën, machinebouw en ondernemers die startende ondernemers begeleiden. Naast het netwerk dat de adviseurs bij binnenkomst meebrengen en aan elkaar beschikbaar stellen, beschikt FITh door haar jarenlange ervaring in de branche en de vele positieve resultaten die zij heeft behaald, over een groot eigen netwerk van bedrijven waar kandidaten voorgedragen kunnen worden. De adviseurs en klanten van FITh maken ook gebruik van gepubliceerde vacatures in geschreven media en op internet. Ondersteuning van sollicitatieactiviteiten FITh werkt veelal vanuit een setting van bedrijfsverzamelgebouwen waarin ook UWV en/of de betreffende gemeente is gevestigd. Zo kan samenwerking tussen deze partijen plaatsvinden m.b.t. onder meer sollicitatieactiviteiten. Adviseurs en re-integratiekandidaten van FITh kunnen hun voordeel doen met de beschikbaarheid van gepubliceerde vacatures bij het UWV Werkbedrijf en werkgeverservicepunten in ieder bedrijfsverzamelgebouw, evenals de nabijheid van contactpersonen. De adviseurs die op de verschillende kantoren en werkplekken werkzaam zijn, hebben hun achtergrond allemaal in de regio waar zij werkzaam zijn. Ze spreken daarom de taal van de werkgevers in de regio. Dit komt de match tussen de kandidaat en de werkgever ten goede. Expertise in huis over oudere werkzoekende Het adviseursteam van FITh bestaat, zoals vermeld, uit (vervroegd) gepensioneerde managers en oudondernemers. Mensen met zeer veel werk- en levenservaring. Adviseurs met een achtergrond die respect verdient. Omdat hiermee de benodigde instrumenten voor oudere herintreders ‘in huis’ zijn, heeft FITh geen samenwerkingsverbanden met organisaties die specifiek gericht zijn op het herintreden in werk van oudere werknemers. Inzet wettelijk instrumentarium voor de doelgroep Het operationele management (dus niet de adviseurs) houdt steeds bij welke wettelijke regelingen, maar ook gemeentelijke verordeningen m.b.t. stages, proefplaatsingen etc. van toepassing zijn op de doelgroep. Zij ‘vertalen’ dit vervolgens voor de adviseurs. Samen met zogeheten bureaumanagers dient het operationele management daarnaast als vraagbaak wat betreft gemaakte afspraken met opdrachtgevers over doelstellingen, rapportages etc. Voordragen oudere klant FITh beschikt over een uitgebreid netwerk van werkgevers waar kandidaten kunnen worden voorgedragen. Ten aanzien van de doelgroep 45+ met grote afstand tot de arbeidsmarkt is de strategie als volgt: 1. weten welke regelingen er zijn; 2. werken aanonderhouden van persoonlijke relatie adviseurs – potentiële werkgevers (het grootste deel stroomt uit naar het eigen relatienetwerk van adviseurs); 3. het belichten van voordelen van oudere werknemers ten opzichte van jongere: ze zijn loyaal, beschikken over veel werkervaring, hebben veel inhoudelijke kennis en stralen rust uit op de werkvloer. Het ziekteverzuim onder oudere werknemers blijkt lager dan onder jongeren. Algemeen gesteld inventariseert de adviseur de achtergrond van de aarzeling/belemmering bij werkgevers en probeert deze vervolgens weg te nemen met argumenten en wettelijk instrumentarium. Contact met de klant www.interventiesnaarwerk.nl
8
FITh hanteert een caseload van 10 tot 12 personen per adviseur (NB. adviseurs werken gemiddeld 2 dagen per week). De hoeveelheid tijd die een adviseur per week beschikbaar stelt voor een cliënt is vooral afhankelijk van de behoefte van de cliënt. De adviseur stelt zich hierin, uiteraard binnen redelijke grenzen, zeer flexibel op. De adviseur van FITh geeft er de voorkeur aan de klant voor het wekelijkse contact fysiek te treffen op één van de kantoren of werkplekken. Dit wordt veelal gecombineerd met de dagen dat de klant voor de sollicitatietraining of het werken in de jobroom reeds aanwezig is bij FITh. Daarnaast is er telefonisch contact tussen de klant en de adviseur. De klant heeft de beschikking over het mobiele nummer en het emailadres van de adviseur, zodat hij deze te allen tijde kan bereiken. Protocollen Van alle opdrachten vanuit gemeenten of UWV is een werkprotocol voorhanden. Een werkprotocol bevat de vertaalslag van contract naar de concrete betekenis voor de ‘werkvloer’ van FITh: wat te doen bij de intake, welke rapportages opstellen, doorlooptijd interventie, in te zetten instrumentarium, vindt wel/geen nazorg plaats etc. Gecertificeerde trainingsvormen Naast protocollen wordt gebruik gemaakt van gecertificeerde trainingsvormen, waarvan handboeken beschikbaar zijn. Bijv. de Goldstein-methodiek heeft eigen materiaal (handboeken en Dvd’s), dat bij FITh is aangevuld met eigen materiaal, gebaseerd op eigen ervaringen uit de groepen. Voor Nibud-materiaal gebeurt hetzelfde. Portfolio FITh heeft een stramien ontwikkeld voor een portfolio waarin alles wat de klant doet, wordt vastgelegd. Dit portfolio is van en voor de klant zelf. Juist omdat klanten vaak laagopgeleid zijn, is het zaak alternatieve ervaringen te boekstaven die relevant kunnen zijn voor het vinden van werk. Dit gebeurt om de klant zelf te overtuigen van wat die in huis heeft en daarnaast om werkgevers te laten zien wat een kandidaat ‘in huis heeft.’ (Het portfolio is een losbladig systeem.) Inzet nazorg Het formele eindmoment voor de opdrachtgever is zes maanden na werkhervatting. FITh houdt nadien nog contact met de klant. Dit is ter voorkoming van eventuele uitval, dat in het geval van oudere kandidaten een veel desastreuzer effect heeft. Nazorg is gericht op werknemer én werkgever. Behalve voor de betreffende kandidaat biedt nazorg ook weer kansen voor navolgende kandidaten. Locatie van uitvoering FITh is actief in het zuiden van Nederland en heeft kantoren in Den Bosch, Eindhoven, Breda, Bergen op Zoom, Tilburg, Schiedam en Rijswijk. Daarnaast zijn er werkplekken in Breda, Veghel, Oosterhout en Helmond. Het wekelijkse treffen van klant en adviseur vindt plaats op een van de kantoren. Hetzelfde geldt voor sollicitatietrainingen en het werken in jobrooms. Veelal vinden intakegesprekken plaats bij de cliënt thuis. FITh werkt voor 14 gemeenten in Brabant en Zuid-Holland. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is de methodiek van de interventie beschreven? Bevat de methodiek een handleiding ten aanzien van de benodigde handelingen?
Ja X X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Ja Bevat de methodiek een handleiding die de benodigde handelingen (volgorde, duur, X
Nee
www.interventiesnaarwerk.nl
9
frequentie, intensiteit) en materialen aangeeft?
1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse Kenmerken risico of probleem Ook al voordat de economische crisis uitbrak in de tweede helft van 2008, was duidelijk dat ouderen een probleemgroep vormen op de arbeidsmarkt. Dat wil zeggen: wanneer zij werkloos raken, is de kans op het vinden van werk is voor 45-plussers aanzienlijk kleiner dan voor jongere leeftijdsgroepen. Ook gelet op demografische ontwikkelingen (vergrijzing) is dit een zorgwekkende ontwikkeling. Uit onderzoek door TNO in opdracht van UWV, ‘ Gezondheidsherstel en werkhervatting van zieke en niet-zieke werklozen’ (december 2007) blijkt dat van alle re-integratietrajecten voor 55-64 jarigen slechts drie procent tot werkhervatting leidt. Veel 45-plussers schatten hun individuele kansen op de arbeidsmarkt ook laag in, dit in relatie tot hun leeftijd. Met risico of probleem samenhangende factoren Ruim 80 procent van de werkzoekenden van 55 jaar en ouder is laag (geen diploma/mavo/LBO) tot middelbaar (HAVO/VWO/MBO) opgeleid (bron TNO). In veel gevallen is voor werkzoekende 55plussers een wisseling van beroep noodzakelijk om weer aan de slag te komen. Voor 45 tot 55-jarigen geldt dat zij vaker kunnen terugkeren naar het eigen vakgebied, waardoor minder vaak omscholing noodzakelijk is. Zo staat in de kwartaalcijfers van het 1e kwartaal 2008 van het CPB vermeld dat de helft van de mensen van 55 jaar en ouder die een nieuwe baan hebben aanvaard, van beroep zijn gewisseld. Vaak gaat dit gepaard met een lager instapniveau in de arbeidsmarkt dan wat de klant zelf had verwacht. Soms ook moet de werkzoekende oudere leren accepteren dat in het oude werkterrein geen emplooi meer is te vinden. Men zal dan motivatie moeten opbouwen in een andere werkrichting dan gehoopt. Tot slot is het de ervaring van het re-integratiebedrijf FITh bv. dat het slechts in uitzonderlijke gevallen lukt 55+-ers voor een tweede keer te motiveren. Iedere teleurstelling na aanvankelijke re-integratie bevestigt het negatieve beeld dat de gemiddelde kandidaat van zichzelf in relatie tot de kansen op de arbeidsmarkt heeft en dit is nagenoeg niet meer recht te trekken na terugkeer in de uitkering. Het moet dus voorkómen worden dat een 55+-er na een half jaar of een jaar weer thuis komt te zitten zonder baan. Voor 45-55 jarigen geldt dit in iets mindere mate, aangezien zij nog niet aan het einde van de loopbaan zijn aanbeland. Toets Theoretisch Effectief Is het probleem duidelijk omschreven? Is duidelijk wie het probleem heeft? Is er een analyse gemaakt van de met het probleem samenhangende oorzakelijke, risico-, in stand houdende of verzachtende factoren?
Ja X X X
Nee
1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak Koppeling risico/probleem - doelen - aanpak Gezien het bovenstaande is continuïteit in de arbeidssituatie van de werkzoekende oudere van groot belang. Dit ongeacht de conjuncturele situatie. Dit uitgangspunt moet aan twee kanten zijn beslag krijgen:
www.interventiesnaarwerk.nl
10
het werk dient aan te sluiten bij de wensen en mogelijkheden van de doelgroep (m.a.w. het werk moet als passend en zinvol worden ervaren) én het dient te voldoen aan de behoeften op de arbeidsmarkt. Ook maakt bovenvermelde problematiek duidelijk dat kennis van de arbeidsmarkt, het hebben van een werkgeversnetwerk etc. cruciaal zijn juist bij een moeilijk bemiddelbare doelgroep als de oudere werkzoekende. De inzet van oud-ondernemers en gewezen managers als adviseurs biedt een relatief makkelijke toegang tot werkgeverskringen. Mensen willen zich gehoord voelen in hun rouw met betrekking tot het voorbije arbeidsverleden. Pas daarna raken zij geleidelijk aan in staat het vizier op de toekomst te richten in plaats van het verleden. FITh biedt mensen ruimte en gelegenheid tot deze rouwverwerking. De adviseur is echter daarnaast in staat zo nodig de andere kant, die van werkgevers, te belichten. Continuïteit in de werksituatie is, met name bij 55plussers, essentieel. FITh probeert deze te creëren door uit te gaan van het standpunt dat een baan ‘zo passend mogelijk’ moet zijn. Dit betekent dat een kandidaat in bepaalde gevallen minder snel geplaatst zal worden. Ook is het mogelijk – als tussenstap naar een reguliere baan en dus tijdelijk – kandidaten te plaatsen in het eigen detacheringsbedrijf van FITh. Samenvatting werkzame ingrediënten De adviseur met zijn arbeidsverleden en ervaring geldt als voornaamste werkend bestanddeel. Dit is uit te splitsen naar de volgende elementen: - meer contacturen: adviseurs maken gemiddeld meer uren dan wat gangbaar is bij re-integratie - denken als werkgever: vanuit het verleden kan de adviseur snel inzoomen op problemen/argwaan etc. bij werkgevers t.a.v. indienstname of stageplek gunnen van een werkzoekende. - werkgeversnetwerk ontsluiten: grote kennis van (lokale) arbeidsmarkt - empatisch vermogen (adviseurs werken grotendeels vanuit idealisme en oprechte interesse voor kandidaten; voor hen is er geen economische noodzaak te werken) - ruim aandacht voor nazorg, gericht op zowel werknemer als werkgever - gebruik maken van wettelijk instrumentarium voor de doelgroep - het zo nodig (ook) kunnen belichten van werkgeversgezichtspunten Toets Theoretisch Effectief Is de verantwoording gebaseerd op een samenhangend betoog (een theorie) over met het probleem samenhangende factoren en de veronderstelde werkzame ingrediënten in de interventie (er wordt méér beschreven dan een algemene verwijzing naar een theorie zoals “De interventie is gebaseerd op rationeel emotieve therapie”)? Sluit de keuze van de doelen van de interventie aan bij de probleemanalyse? Is aannemelijk gemaakt dat de veronderstelde werkzame factoren in de methodiek leiden tot het bereiken van de genoemde doelen (uit onderzoek, theorie en / of praktijk blijkt dat de methodiek de beoogde doelen bij de doelgroep kan bereiken)?
Ja X
Nee
X X
1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging Eisen uitvoerders en begeleiders Adviseurs Iedere werkzoekende heeft tijdens het gehele traject bij FITh een persoonlijke coach, de adviseur. Alle adviseurs bij FITh zijn (vervroegd) gepensioneerde managers en/of oud-ondernemers. Dit dienen gedreven mensen te zijn die de arbeidsmarkt en de weg naar zelfstandig ondernemerschap door en door kennen. Mensen die tijdens hun werkzame leven werkgever zijn geweest en/of leiding hebben gegeven aan mensen, en die de taal van de werkgever spreken.
www.interventiesnaarwerk.nl
11
De adviseur moet in staat en gemotiveerd zijn de werkzoekende centraal te stellen in zijn handelen. Dit betekent dat zij, uiteraard binnen redelijke grenzen, net zoveel tijd en energie beschikbaar stellen als de kandidaat nodig heeft om het trajectdoel te verwezenlijken. Een aantal trainingen mag alleen worden gegeven door gecertificeerde trainers (adviseurs); zie 1.4.1. Overige eisen FITh bv. is in het bezit van het Blik op Werk keurmerk.
1.5
Overige voorwaarden voor toepassing
Overige voorwaarden voor toepassing Het is niet bekend of er een speciale indicatie vereist is. Kosten De kosten van de interventie per cliënt bedragen ca. 3.500 euro (prijspeil 2007).
1.6
Beschrijving onderzoek effectiviteit
Procesevaluatie FITh bv. is in 2000 gestart met interventies gericht op werkzoekenden. Hierbij lag de focus op klanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Aanvankelijk werd binnen deze groep geen formeel onderscheid gemaakt in leeftijdcategorieën. Wel bleek dat in de groep werkzoekenden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt (zowel uit de WW, WIA als WWB) 45-plussers in groten getale aanwezig waren (minimaal 50% van het totaal). Vanaf 2006 ging UWV een doelgroepenbeleid hanteren. Met FITh bv. werden contracten afgesloten over 45-plussers met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. (Of 45-plussers wel of niet tot de categorie ‘grote afstand tot de arbeidsmarkt’ werden gerekend, was ter beoordeling door de werkcoach van UWV. Ook gemeenten hanteren nu – gedeeltelijk – een doelgroepenbeleid. Echter 45-plussers worden vanuit de gemeente niet als zodanig aangemeld; FITh zelf maakt een selectie op grond van leeftijd. Bij FITh bv. zijn vanaf de oprichting uitsluitend oud-ondernemers en (vervroegd) gepensioneerde managers (bij FITh overigens adviseur geheten) aangesteld in de rol van consulent/werkcoach. De achterliggende gedachte hierbij is dat de levens- en werkervaring van deze mensen goed van pas komt in het begeleiden naar werk van werkzoekenden. Door dit type adviseur in te stellen, ontstaat sneller een vertrouwensband tussen adviseur en klant, kan sneller worden ingezoomd op kansen en belemmeringen en wordt een werkgeversnetwerk ontsloten waardoor meer kansen worden geschapen voor werkzoekenden.
www.interventiesnaarwerk.nl
12
In de loop der jaren, en mede doordat FITh door UWV ‘gedwongen’ werd in doelgroepen te denken, bleek dat deze ‘senioriteit’ juist bij de doelgroep 45+ goed tot zijn recht komt. - Oudere adviseurs weten juist bij deze doelgroep een gevoel van gelijkwaardigheid te creëren; - Koppeling aan een jonge consulent, hoe deskundig ook, zal veel oudere werkzoekenden een ongemakkelijk gevoel geven; - Er ontstaat sneller een vertrouwensband tussen mensen die qua leeftijd/levensfase niet te veel uiteenlopen; - Jongeren komen relatief makkelijker aan werk dan ouderen. Ze zijn goedkoper en lopen, in de ogen van menige werkgever, een minder groot gezondheidsrisico. In sommige gevallen verdwijnt het werk dat ouderen hebben verricht en is hun jarenlange werkervaring daarmee minder waard. Door dit alles is kennis van de arbeidsmarkt, resp. toegang tot werkgeversnetwerken, juist t.a.v. de 45-plus doelgroep cruciaal. Ontwikkeling methodiek Heroriëntatie op de arbeidsmarkt Sinds 2006 heeft FITh zijn methodes voor heroriëntatie op de arbeidsmarkt, gericht op de 45+ doelgroep, gaandeweg aangescherpt en verbeterd. Dit is gebeurd op grond van eigen ervaringen. - in toenemende mate inventariseren adviseurs welk ‘werk achter het werk’ ligt, om te achterhalen welke eventuele relevante werkervaring er om de hoofdfunctie heen heeft gezeten, daar waar dit in eerste instantie niet werd verwacht. Zo kan onverwacht blijken dat een kandidaat coachende ervaring heeft, actief lid was van een Ondernemingsraad of over administratieve gaven beschikt. Kennis en vaardigheden die wellicht in een andere dan de voormalige werkomgeving goed van pas komen. - Steeds meer is bij deze doelgroep de focus komen te liggen op kortdurende, functiegerichte scholing. Gebleken is namelijk dat meer omvangrijke omscholingstrajecten moeizaam verlopen bij oudere werkzoekenden. Men mist veelal de motivatie en/of de mogelijkheid zich voor een langer durend traject in te zetten. Ontbrekende motivatie hangt vaak samen met een gevoel dat men zich bevindt aan het ‘einde’ van een loopbaan. - Combinatie individuele coaching – assessments en tests: ‘arbeidsmarktheroriëntatie’ voor 45+ bij FITh bestond aanvankelijk uitsluitend uit individuele (coachings-)gesprekken met adviseurs. Gaandeweg is de weg ingeslagen naar een combinatie van persoonlijke coaching door de adviseur met (wetenschappelijk onderbouwde) assessments en tests. Ingezet worden: * capaciteitentests (t.b.v. inschatting slagingskans in nieuw beroep) * werkstijltest (op welke manier werkt iemand?) - Dariuz wordt ingezet voor een diepgaande diagnose. Zes adviseurs van FITh zijn gecertificeerd voor het gebruik van dit instrument. - Snuffelstages bleken nauwelijks effect te sorteren, met name bij oudere kandidaten. Weinig werkgevers stelden zich hiervoor open en de kandidaat kreeg geen inzicht in het werk omdat het vooral een rondleiding betrof. FITh is op grond van deze ervaring meer gebruik gaan maken van proefplaatsingen en stages, ofwel grondiger manieren voor kandidaten om zich te oriënteren. Gebleken is bovendien dat bij inzet van deze instrumenten werkgevers zich eerder committeren aan een kandidaat. - Professionaliseringsslag adviseurs: aanvankelijk dreef de begeleiding door adviseurs vooral op de werk- en levenservaring en expertise die zij zelf meebrachten. Ieder had zijn eigen wijze van dit over te brengen op kandidaten. Gaandeweg is dit gestroomlijnd en geprofessionaliseerd. Trainingsmethodieken zijn vastgelegd en adviseurs zijn getraind in het op deze wijze werken. De methodieken bevatten elementen uit de Goldstein-methode, die in het vakgebied van de reclassering is ontwikkeld. Enkele FITh-adviseurs zijn inmiddels gecertificeerd als Goldsteintrainer. Daarnaast zijn enkele adviseurs opgeleid om Nibud-budgetteringscursussen te geven aan collega-adviseurs (train-de-trainer).
www.interventiesnaarwerk.nl
13
Zelfstandig ondernemerschap Meer dan aanvankelijk werd verwacht stromen 45-plussers uit door zich te vestigen als zelfstandig ondernemer. De aanpak bij FITh is hier gaandeweg meer op aangepast. Ook hier is de beweging gemaakt van aanvankelijk alleen coaching door de adviseur naar de inzet van een breder instrumentarium. Inmiddels worden kandidaten (zowel vanuit UWV als gemeenten) met de ambitie om zelfstandig ondernemer te worden, beschouwd als aparte ‘hoofdstroom.’ Resultaatevaluatie Onderstaand betreft duurzame plaatsingspercentages van afgesloten trajecten; meetdatum 20 juli 2009. Duurzaam wil zeggen: gemeten een half jaar na werkhervatting, dus uitstroom uit de uitkering. De resultaten zijn uitgesplitst naar enerzijds leeftijd (45-55 jaar, resp. 55 jaar en ouder), anderzijds naar klantgroep (UWV en WWB). Klantgroep UWV 45-55 UWV 55-65 Totaal UWV 45-65 WWB 45-55 WWB 55-65 Totaal WWB 45-65 Totaal 45-55 Totaal 55-65 Totaal 45-65
Aantal trajecten 181 113 294 336 115 451 517 228 745
Duurzame positieve uitstroom 51% 35% 45% 45% 37% 43% 47% 36% 43%
Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de uitgevoerde effectiviteitonderzoeken (proces en resultaat)?
Ja X
Nee
Toets Procesevaluatie Ja Is de interventie uitontwikkeld en stabiel? X Is de werking van de interventie zelf in kaart gebracht alsmede de uitwerking op de doelgroep? Zijn de organisatorische context en de randvoorwaarden in kaart gebracht? X
Nee
Toets Resultaatevaluatie Ja Heeft het onderzoek betrekking op de ingediende interventie zelf (direct bewijs)? X Wordt voor de onderbouwing gesteund op onderzoeken die elders zijn uitgevoerd (indirect bewijs)? Is het onderzoek gericht op de doelen en de doelgroep van de interventie? X Is een voormeting uitgevoerd? X Is een nameting uitgevoerd? X Is een follow-up meting uitgevoerd na minimaal 6 maanden? (duurzaamheid) X Is er een experimentele of controlegroep gehanteerd?
Nee
www.interventiesnaarwerk.nl
X
X
14
1.7
Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit
Beoordeling panel: de interventie overtuigt als geheel. Essentieel is de inzet van adviseurs (de naam die FITh bv. hanteert voor re-integratieconsulenten) die ‘op leeftijd’ zijn, op hoog niveau hebben gefunctioneerd in het bedrijfsleven en daardoor extra ingangen hebben bij werkgevers. De adviseurs hebben gezag naar twee kanten - werkzoekende en werkgever. De aanpak is derhalve sterk werkgevergericht, waarmee wordt erkend dat werkloosheid, zeker op hogere leeftijd, beslist niet alleen te maken heeft met (een tekort aan) competenties van de werkzoekende. Overigens wordt óók gewerkt aan de competenties van kandidaten. Andere opvallende elementen in de aanpak: - de uitstroomresultaten overtuigen, zeker gezien het feit dat de meerderheid van de kandidaten zich bij aanvang niet gemotiveerd toont; - de aanpak bevat elementen van het ervaringsleren volgens Goldstein, een methode ontwikkeld in de reclassering (aangepast aan het werkveld re-integratie); - nadruk op het werkelijk functioneren op een werkplek, waarmee een werkgever zich werkelijk committeert en de werkzoekende geen toeschouwer blijft, maar daadwerkelijk werkervaring opdoet; - deskundigheidsbevordering onder adviseurs wordt sterk gestimuleerd. Er is dus geen sprake van ‘teren op oude werkervaring’ alleen. Kwalificatie Theoretisch onderbouwd
Keuze
Operationalisering niveaus Een adequate theoretische onderbouwing ontbreekt
X
Er is een probleemanalyse en een duidelijke en expliciete redenering op welke factoren de interventie aangrijpt en waarom deze zou werken Deze redenering is bovendien gebaseerd op (getoetste) wetenschappelijke inzichten / theorieën, c.q. er worden technieken gebruikt die in de literatuur bekend staan als bewezen effectief.
Toelichting De interventie is gebaseerd op een redenering, evenwel niet expliciet op wetenschappelijke inzichten/theorieën. Wel wordt gebruik gemaakt van wetenschappelijk onderbouwde elementen. De redenatie en de daaruit voortkomende aanpak is overtuigend en raakt de kern van het probleem: ongeacht welke capaciteiten oudere werkzoekenden hebben, tonen werkgevers weinig interesse in hen. Een sterk werkgevergerichte aanpak, d.w.z. niet alléén focussen op de competenties van oudere werkzoekenden, is dus geboden. En dat gebeurt in deze interventie. Procesevaluatie
Een adequate procesevaluatie ontbreekt X
De werking van de interventie zelf en de uitwerking op de doelgroep zijn duidelijk in kaart gebracht In het onderzoek zijn bovendien de organisatorische voorwaarden en de organisatorische context betrokken
www.interventiesnaarwerk.nl
15
Toelichting Er is een procesevaluatie opgesteld waarin de ontwikkeling van de interventie is uiteengezet. Sinds de start zijn diverse aanpassingen gedaan. Zo is er aandacht gekomen voor deskundigheidsbevordering onder adviseurs. Resultaatevaluatie
Een adequate effectevaluatie ontbreekt X
Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden met een voor- en een nameting zonder controlegroep (veranderingsonderzoek) Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden waarin gebruik is gemaakt van een experimentele groep en een controlegroep
Toelichting Bij de resultaatmeting is onderscheid gemaakt in 45-55 jarigen enerzijds en 55-65 jarigen anderzijds, alsmede in UWV-, resp. gemeentelijke klanten. Vergelijking met een controlegroep ontbreekt. Een vergelijking met contracten voor deze doelgroep uit de UWV-benchmark zou gemaakt kunnen worden. Hiermee zou de interventie aan kracht winnen. Ook zou het interessant zijn systematisch te onderzoeken of de houding van betrokken werkgevers t.a.v. oudere werkzoekenden is veranderd.
1.8
Overige informatie
Uitvoerende organisatie Voor UWV: regio’s Zuidoost en Zuid-West (Zeeland, Brabant, Limburg en zuidelijk Zuid-Holland). Daarnaast bij diverse gemeenten, waaronder Breda, Eindhoven, Den Bosch, Schiedam en aantal kleinere randgemeenten van gemeenten waar FITh gevestigd is (zie onderstaand). Overige informatie Ontwikkelaar en uitvoerder FITh 45+: FITh bv. Dit re-integratiebedrijf heeft vestigingen in Den Bosch, Eindhoven, Breda, Bergen op Zoom, Tilburg, Schiedam en Rijswijk. FITh 's-Hertogenbosch: Koningsweg 60 5211 BN 's-Hertogenbosch Tel: 088 - 007 44 10 FITh Eindhoven: Fellenoord 130 5611 ZB Eindhoven Tel: 088 - 007 44 20
www.interventiesnaarwerk.nl
16
FITh Breda: Spoorstraat 147 4811 BH Breda Tel: 088 - 007 44 30 FITh Tilburg: Enschotsestraat 250-01 5014 DL Tilburg Tel: 088 - 0074450 FITh Schiedam: Burgemeester Honnerlage Gretelaan 57 3119 BA Schiedam Tel: 088 - 007 44 60 FITh Rijswijk: Steenplaetsstraat 2b 2288 AA Rijswijk Tel: 088 – 0074470 Werkplekken in Breda, Veghel, Oosterhout en Helmond FITh Breda (de Brug): Claudius Prinsenlaan 14 4811 DK Breda Tel: 088 - 0074440
FITh Veghel (Frisselstein): Frisselsteinstraat 6 5461 AD Veghel Tel: 088 – 0074480 FITh Oosterhout: Paterserf 9 4904 AA Oosterhout (NB) Tel: 088 – 0074430 FITh Helmond: Churchilllaan 9 5705 BK Helmond Tel: 088 – 0074420 Website: www.fithbv.nl
www.interventiesnaarwerk.nl
17
www.interventiesnaarwerk.nl
18