Nieuwsbrief Maart 2016 Wij, Hanne en Floris, zijn voor LMS in Malawi en houden ons bezig met het ontwikkelen van een nieuwe Social Business, Supreme, een bedrijf dat herbruikbaar maandverband produceert. Een nieuw product in Noord Malawi. Het doel: het creëren van werkgelegenheid en met de producten uit de social business tegelijkertijd de onafhankelijkheid van meisjes en vrouwen vergroten. Het zijn spannende tijden. Uit de as van de hongersnood die het land economisch heeft platgelegd herrijzen nieuwe kansen die we samen met de Malawianen uit willen bouwen tot nieuwe bedrijfjes.
Even een vrolijke noot: Honger en Cholera Alweer een stukje over honger en ziekte? De laatste voorlopig De meeste mensen die we tegenkomen zijn sterk vermagerd maar lachen weer meer. De hongersnood is op zijn hevigst maar ook bijna voorbij. De mais, hét voedsel van Malawi is bijna klaar om geoogst te worden. En er is nog meer reden om te glimlachen, de Cholera uitbraak lijkt overal voorbij te zijn. Het geld van de meeste mensen gaat op aan voedsel, dat de laatste weken steeds duurder is geworden. De overheid is begonnen met gesubsidieerde mais verkopen. De rijen vrouwen en kinderen voor de verkooppunten zijn eindeloos en door het grote aantal politieagenten en bewakers er omheen vraag je je af of er stiekem goud in de maiszakken verborgen zit. De overheid biedt nu dus goedkope mais aan maar too little, too late. De overheid staat hierdoor onder druk. Na al het falen van de overheid in de afgelopen maanden was deze onnodige hongersnood ‘koren op de molen’ van de oppositie. Een vermeend plan voor een staatsgreep leidde vorige week nog tot het afsluiten van WhatsApp in het land. We vermoedden dat met de komst van de maisoogst de druk op de overheid echter weer zal afnemen en het momentum voor een revolutie voorlopig zal verdwijnen. Hoe wordt een volgende hongersnood voorkomen? Gaat er iets veranderen? Is er een les geleerd? We beseffen dat het onder de kostprijs aanbieden van geimporteerde mais misschien nu nodig is, maar we zijn bang voor het lange termijn effect. Mensen die het afgelopen jaar hard gewerkt hebben en een dubbele oogst gedraaid hebben kunnen nu hun mais aan de straat stenen niet kwijt want het is duurder dan de gesubsidieerde mais van de overheid. Mensen worden hierdoor niet gemotiveerd om meer voedsel te gaan verbouwen, en dat is juist nodig om een volgende hongersnood te voorkomen. Waarom zouden ze harder, slimmer of efficiënter werken als er ook tonnen aan goedkoop en gratis mais en graan het land binnen kan komen? Probleem met gratis spullen uit Europa Klein uitstapje naar een deels gelinkt onderwerp. Onlangs las ik in de krant dat een groep Afrikaanse landen een verbod heeft uitgevaardigd om containers met tweedehandskleding uit een aantal Europese landen, waaronder Nederland, te weren. http://nos.nl/artikel/2092881-afrika-weert-tweedehandskleding-uit-nederland.html Dit lijkt me een uitstekend initiatief. Ook hier in Malawi zien we hoe enorme hoeveelheden spullen gedumpt worden die de lokale markt kapotmaken. De kleermakers en kledingwinkeltjes in het dorp kunnen hun deuren sluiten telkens als er een NGO komt met een truck gratis kleding.
Supreme Met Supreme gaat het goed. Echter dat het geld van de meeste mensen op dit moment opgaat aan voedsel zien we wel terug in de losse verkoop. Maandverband staat even niet bovenaan het lijstje, net als alle andere producten die je niet kunt eten. Toch hebben we gematigd succes in Mzuzu (een stad op een uur rijden van ons dorp) tijdens een direct sales dag. Over enkele weken, na de oogsten, volgt er nog eentje, hopelijk heeft dan niemand meer voedselzorgen. Wel is het resultaat voldoende om te besluiten om winkeltjes in Mzuzu ons product te laten verkopen. Eerst als try-out en bij succes gaan we dit verder uitbreiden.
De ‘Supreme’ dames treffen de laatste voorbereidingen voor de direct sales dag in Mzuzu.
De wholesale blijft voorlopig veruit de grootste afzetmarkt. Vaak gaat het om weeshuizen en scholen die door de lage prijs van het product hun meiden kunnen voorzien. Te gek natuurlijk! Het stiekeme wachten is echter op de grote organisaties die de Sanitary Pads met duizenden tegelijk willen bestellen. Een flink aantal van deze grote organisaties hebben een promotiepakketje aangevraagd en zitten nu in de fase van het rondkrijgen van de funding of wachten op goedkeuring van het management. 1 of 2 van deze bestellingen zorgen voor een explosieve groei van Supreme en dus voor meer jonge vrouwen met een inkomen. Geduld is een schone en hopelijk straks dus ook een grotere zaak
We hebben de verpakking aangepast zodat men meteen ziet waar het om gaat. Hier krijgen we veel positieve reacties op!
De 6 nieuwe mensen in de sanitary pad business Vorige maand schreven we hoe we in het verre zuiden van Malawi 6 nieuwe mensen hebben getraind voor het opzetten van een tweede sanitary pad business. Ook daar gaat het voorspoedig. De productie per persoon is ondertussen bijna op 100% van het gewenste niveau en er zijn al bestellingen binnen. Felia, de trainster die de groep begeleid is bijzonder trots op de ontwikkelingen en de vooruitgang en wij zijn dat natuurlijk ook!
Hoe zet je een business op in Malawi? Steeds vaker weten Malawianen en lokale organisaties ons de laatste maanden te vinden met de vragen: Hebben jullie nog business ideeën? Hoe zet je een business op in Malawi? Een business in maandverband. maar ook ander bedrijfjes. Zo zijn we de afgelopen weken steeds meer bezig geweest met mensen begeleiden, adviseren en coachen.. leuk! Veel werk aan de winkel want Malawianen hebben meestal weinig kaas gegeten van een doorgewinterd business plan. Ze kopen iets in en proberen het te verkopen. Vaak hetzelfde product als de buurman, want dat is bekend. Falen kun je je niet permitteren want dat kost te veel geld. Er is nauwelijks een cultuur van innovatie of ondernemen. Onze handen jeuken! Hieronder een paar voorbeelden van de trajecten die nu lopen.
Glass business We gaan zitten met Ganizani, een hardwerkende man die we al een jaar kennen. Hij verdiend niet genoeg om zijn gezin te onderhouden en hij is gemotiveerd. Ganizani wil een glass business opzetten. Een geweldig idee want er zijn aardig wat gebouwen, huizen en lodges met glas in de gebouwen. Niemand verkoopt glas in een omtrek van 50 kilometer en als er een ruitje kapot gaat moet men dus een uur rijden naar de dichtsbijzijnde stad. Na enkele uren gesproken te hebben over het opzetten van een business kijkt hij me met een glimlach aan. We merken dat hij zeer geïnteresseerd is in zaken als slim inkopen, productontwikkeling, marketing, administratie, kosten-baten plaatjes etc. Hij maakt een enthousiast begin van een business plan en we geven hem geld voor vervoer naar de stad Mzuzu waar hij straks zijn glas zal moeten inkopen. Wanneer hij een paar dagen later terugkomt is zijn stemming omgeslagen. De plek waar hij het glas wilde inkopen nam hem als arme villager niet serieus en wilde hem niet te woord staan. Verdorie, ja daar hadden we geen rekening mee gehouden. Hij geeft meteen op en zegt ‘I have to think of another idea now’. Hij laat zich snel uit het veld slaan. Een gesprek volgt en na 45 minuten ziet hij het weer een beetje zitten, volgende week gaan we mee naar de verkoper in Mzuzu. Een blank gezicht ernaast maakt stom genoeg waarschijnlijk verschil. Met een nieuwe opdracht vertrekt hij, de marktvraag verkennen.
Bakery Dorothy is een slimme jonge meid. Ze wil met haar man een bakkerij opzetten en komt om advies vragen. Vorig jaar heeft ze Engels gevolgd bij een cursus die we hebben aangeboden via Butterfly, de lodge waar we toen werkten. Fantastisch dat we daardoor nu beter met haar kunnen communiceren over haar toekomstplannen. We geven haar een stapeltje kopietjes mee van simpele opzetjes van een business plan waar ze mee aan de slag moet. Enkele dagen later heeft ze de eerste schetsen op papier en wil ze weer afspreken. Ze is erg gemotiveerd en ze vertelt dat ze al een klein gebouwtje met een open luik heeft gevonden voor de bakkerij. Ze wil zich op zoete dingen gaan richten zoals cakes en taarten, met fruit uit het seizoen. Hier zit meer marge op dan basisproducten en het bestaat nog niet in de wijde omtrek. Het lijkt een goed idee aangezien de iets rijkere mensen en toeristen bij bijvoorbeeld feestdagen, verjaardagen en bruiloften de zoetigheden uit Mzuzu laten komen. Het ontwerp van de houtoven heeft ze al. Ze wil een oud olievat in de lengte door de midden zagen en daar een rek in bouwen. Ingenieus. Na een lange eerste bespreking met Hanne gaat ze op weg om de vaste en variabele kosten in kaart te brengen. Haar enthousiasme blijkt uit haar antwoord op de laatste vraag over de afbakening van haar doelgroep: ‘Everybody will buy my cakes!’ Zo zijn er meer mensen die naar ons toekomen en ook verkennen we zelf enkele ideetjes. We zijn bijvoorbeeld bezig met een burrito kar, hangmatten, kleding, bioscoop, luiers en regenjassen. Het lijkt er op dat we naast onze eigen social business Supreme steeds meer hét aanspreekpunt worden voor het faciliteren van business start ups. Geweldig om deze kennis bij te kunnen brengen aan gemotiveerde mensen!
Het leven hier: na twee weken gedoe 90% status quo 10% vooruitgang Stroom Het is niet altijd makkelijk om iets gedaan te krijgen in dit land. Er gaat vaak veel energie zitten in het zorgen dat de boel niet achteruit gaat in plaats van vooruit. Een verhaaltje over de laatste paar weken. 2 weken geleden. We komen om 8 uur aan op het werk. Mensen staan te kijken en te praten op straat. Net even anders dan normaal. Wat is er aan de hand? Onder de elektriciteitspaal zit een gat...er hangen stroomkabels los…de transformator is weg!! De hele buurt heeft geen stroom meer en niemand weet wat er precies is gebeurd. De meesten halen hun schouders op en gaan rustig verder met hun leven zonder stroom. Een bezoek aan het elektriciteitsbedrijf leert ons dat de transformator kapot is en naar de stad is gebracht. Doodleuk vertelt de man dat het wel een weekje kan duren. Een Malawiaans weekje denken we allebei terwijl we begrijpend naar elkaar knikken: Dit kan maanden duren. Zonder stroom kunnen we niet werken. We verhuizen de hele productieruimte daarom naar ons huis waar wel stroom is. Pasta of nsima? Het is onhandig maar voor 1 of 2 dagen kan het wel. De dames koken op dag 2 zelf maispap nadat ze op de eerste dag de ‘blanke’ culinaire hoogstandjes vriendelijk maar resoluut van zich afschuiven. Honger maakt misschien rauwe bonen zoet maar de borden komen niet leeg. Pasta? Bah… wat de Malawiaan niet kent dat eet ie niet, hongersnood of niet ;-) De dames thuis is geen echte oplossing. We hebben niet de ruimte en de middelen (kniptafels etc.) en we gaan op zoek naar een andere tijdelijke locatie. Na lang zoeken kunnen we op de bovenverdieping van een leegstaand restaurant tijdelijk werken. Alles wordt ingepakt en opnieuw verhuist. We willen laten zien aan de meiden dat je juist extra gas moet geven als er uitdagingen zijn.
Emilia kookt haar vertrouwde nsima met masamba (maispap met bladeren) bij ons thuis.
Inkoop perikelen Ondertussen is plotseling één van de materialen die we nodig hebben voor het maken van sanitary pads niet meer aanwezig bij onze leveranciers, en na onderzoek ook niet meer in heel Noord Malawi. Het ziet er niet naar uit dat dit binnenkort geleverd wordt. Moeilijk voor te stellen dat iets gewoon niet meer beschikbaar is in een omtrek van 500 kilometer. Gelukkig hebben wij, als back-up plan, een contact in de hoofdstad, een Deense vriend, die in dergelijke gevallen materialen aan een passagiersbus kan meegeven die naar het noorden rijdt.
De Deen neemt niet op. De volgende dag weer niet. Na 5 dagen proberen geven we het zuchtend op. Moeten we nu echt zelf naar de hoofdstad rijden? Met figuurlijke donderwolken boven ons hoofd concluderen we dat er zit niets anders op zit, we kunnen niet langer wachten omdat dan de productie stil komt te liggen. Duizend kilometer rijden voor 1 klein maar cruciaal onderdeel van ons product. ‘Verre van ideaal’ staat die dag duidelijk op onze gezichten te lezen. Tot op de dag van vandaag kunnen we de Deense vriend niet meer bereiken en weten we niet waar hij is.
On the road.. Omdat we niet zomaar alles stil kunnen zetten houdt Hanne de boel draaiende terwijl Floris met een Nederlandse vriend Jan Willem, die hier in de buurt woont, richting de hoofdstad vertrekt. Een gouden metgezel die afgestudeerd lijkt te zijn in luchtigheid en hilarisch sarcasme. Na de auto gecontroleerd te hebben, water & olie gecheckt, banden opgepompt, telefoons opgeladen, water en eten voor onderweg, zijn we er klaar voor. Tussen Mzuzu en Lilongwe zijn er namelijk maar enkele dorpen dus je moet een beetje voorbereid zijn. Na enkele uren rijden duikt er een 3 meter breed gat op in de weg. Een niet afdoende stuurbeweging en een flinke klap volgen. De auto rijdt gewoon door. Niets aan de hand. 2 minuten later staan we aan de kant van de weg met een aan flarden gescheurde autoband en de geur van verbrand rubber in onze neusholtes. Het vervangen van de band gaat echter redelijk soepel, het gesmolten gloeiend hete rubber op onze vingers daargelaten. De rit verloopt verder goed. Mooi op tijd komen we aan in de hoofdstad.
Dag twee.. De volgende ochtend komt een taxichauffeur ons vertellen dat we (weer) een lekke band hebben. Onze auto staat echter op de hoek van de parkeerplaats en de band die inderdaad lek blijkt te zijn kan hij onmogelijk zien zonder helemaal om onze auto heen te lopen. Uiteraard hebben we nu zijn taxi nodig… toeval? Je weet het nooit… zonder de taxichauffeur te beschuldigen van het lek steken van onze band gaan we met hem op pad. Op dat moment weten we nog niet dat we die dag nog 2 lekke banden gaan krijgen.
Met een hamer en beitel Ja joh…komt goed!
Kiespijn Nu we toch in de hoofdstad zijn kunnen we mijn (enkele weken eerder) afgebroken kies ook gaan laten maken. Na lang zoeken lijkt er een goede tandarts te zijn. De Indische tandarts heeft de apparatuur om een foto van de tand te maken en concludeert met een glimlach dat er eigenlijk maar 1 optie is en dat deze optie 1800 dollar kost. Ik lach als een boer met…. you know. Ach, wat is nou helemaal een afgebroken kies. De tandheel- en oplichtkunde laten we zonder verdere afspraak achter ons na 14 dollar betaald te hebben voor het consult. De dag wordt lang en vol uitdagingen blijkt achteraf.
Ander gedoe Na talloze onderhandelingen en andere akkefietjes hebben we uiteindelijk een rijdende auto met vier goede banden. De winkel die het benodigde materiaal heeft - de reden voor de hele reis naar de hoofdstad - is overdag opeens gesloten en de eigenaar is in geen velden of wegen te bekennen en niemand kan hem bereiken. Dat wordt wachten voor de deur…na enkele uren komt hij eraan alsof er niets aan de hand is. We vallen die avond uitgeput in slaap. In Lilongwe.. want het is te laat om voor het donker terug te rijden naar Nkhata Bay. ’s Nachts belt Hanne. Er lopen 3 mannen om het huis en zelfs nadat de hond begint te blaffen en Hanne kenbaar heeft gemaakt dat ze thuis is door hardop te praten en lichten aan te doen blijven de mannen om het huis lopen. Ik hoef niet uit te leggen dat dit beangstigend is. Hanne weet gelukkig een vriendin te bellen die in het holst van de nacht meteen naar het huis rijdt met een Malawiaanse nachtwaker van haar huis. Zodra de auto aankomt zijn de mannen weg. Die nacht wordt er niet meer geslapen. De volgende ochtend zijn er sporen van een poging tot inbraak zichtbaar op de raamkozijnen en ligt er een losse baksteen naast het raam.
Hanne met Powers, onze veel te lieve waakhond
Dag drie.. ’s Ochtends rijden we eindelijk terug richting het Noorden van het land. De honderden kilometers weg tussen de hoofdstad en Mzuzu gaan dwars door de Afrikaanse wildernis. Er zijn nauwelijks steden onderweg. Na enkele uren door dit prachtige landschap te hebben gereden horen we opeens een knal. De auto schuurt met 100 km/u met een hels metalen kabaal van links naar rechts over de weg. Na 150 meter belanden we uiteindelijk in de linkerberm. Niet geraakt door tegemoet komend verkeer, geen ontploffing en nergens tegenaan geknald. We leven allebei nog. De ophanging blijkt gebroken. We kijken elkaar aan en weten allebei dat we die dag niet meer thuis gaan komen. Ik denk aan de film Lord of War waarbij een vliegtuig dat even alleen gelaten wordt in de middle of nowhere in Afrika binnen no-time volledig gestript is. Ik heb ook in Malawi genoeg kale autokarkassen langs de weg gezien. Mijn blik valt vervolgens op de gloednieuwe sticker van de vorige week succesvol afgeronde ‘APK’. Ik herinner me de verbaasde blikken op de gezichten van de kantoormedewerkers bij het ‘APK gebouwtje’ toen Hanne gekscherend vroeg of er geen monteurs waren die de auto nog even moesten zien voordat we een nieuwe APK sticker kregen. ‘Mechanics?’ zeiden ze lachtend.., ‘ah no’. Wel een heleboel kamertjes met een heleboel stempels, papiertjes en pasjes en spelletjes als ‘mens erger je niet’ en ‘ go back to where you came from’, ‘van het kastje naar de muur’ en ‘geef me meer geld’.
11 uur ’s ochtends. De ophanging (toch?) is gebroken in the middle of nowhere. Honderden kilometers beide kanten op is er geen stad of garage.
De hitte in de auto loopt op tot ver boven de 50 graden en is niet te houden. Er is geen bank, stoel of schaduw in de buurt. Floris wordt creatief met riet. Dan stopt er binnen een half uur iemand die zegt het cruciale onderdeel uit de hoofdstad te kunnen laten halen. Ook kan hij deze er vervolgens wel inzetten met ‘zijn jongens’. Het enige wat daarvoor nodig is, is dat hij even 2 Malawiaanse maandlonen van ons krijgt om over te maken naar zijn mannetje in Lilongwe zodat die vervolgens het onderdeel kan gaan kopen om het aan een minibusje mee te geven die van Lilongwe naar Mzuzu rijdt. Een top plan, wat kan daar nou aan misgaan! Na enkele kleine betrouwbaarheidstests besluiten we het erop te wagen. Niet omdat we hem vertrouwen maar simpelweg omdat we geen keus hebben. Met het verstrijken van de uren en het roder worden van onze huid ontwikkelt zich een typisch Afrikaans tafereel. Uit het struikgewas verschijnen steeds meer mensen die vervolgens uren zwijgzaam naar ons gaan staan of zitten kijken. Nadat we tegen de avond, na zo’n 7 uur wachten, alle moed verloren hebben komt daar in de verte een busje aan….tuut tuuutt en een pakketje wordt uit het raam gegooid. Het is er gewoon, ongelofelijk! Ondertussen wordt het steeds drukker. Zo is er een Zuid Afrikaan gestopt en hij staat aan de andere kant van de weg met zijn SUV met extra lichten op het dak ons bij te schijnen in het donker terwijl er westerse Rockmuziek door zijn speakers de Afrikaanse nacht in knalt. Fantastisch karakter, hij tapt moppen in vloeiend engels terwijl hij lachend zijn vingers door zijn grijze haren strijkt. Hakuna Matata. Ondertussen zijn de ‘jongens van Bright’ (zo heette de man die het onderdeel heeft laten komen) aan de slag gegaan.
De jongens van Bright aan het klooien in het donker..
20.30 ’s avonds diezelfde dag Met behulp van al deze geweldige mensen wordt het probleem uiteindelijk opgelost. Ongelooflijk! Het kost wat tijd, maar dan heb je ook wat! Na 9,5 uur rijden we heel voorzichtig de eerste meters want we vertrouwen het nog niet helemaal…. 10 uur na de breakdown komen we in het donker aan in een dorp. We vallen opnieuw uitgeput in een lokale guesthouse in slaap.
Dag vier.. We rijden de volgende dag terug naar huis. De auto is voldoende gemaakt en zonder verdere tegenspoed komen we aan. Er is meer schade aan de auto maar ook dat wordt gemaakt in de dagen die volgen. We hebben de materialen die we nodig hebben voor de business eindelijk in huis. Na iets meer dan 2 weken geen stroom staat er ’s ochtends ineens een nieuwe transformator in de straat bij Supreme en kunnen we weer terugverhuizen. Eindelijk zijn we waar we twee weken geleden ook al waren. En nu weer vooruit!
De vorige keer is onze facebookpagina van Supreme per ongeluk verkeerd geschreven. Hierbij nogmaals: www.facebook.com/supremereusablesanitarypads
Groetjes Hanne en Floris
