Studiereisvoorstel Plan van aanpak JongEZ JongEZ2010 Studiereis2010
inhoud Voorwoord - 3 1.Keuze voor Zuid-Korea - 4 2.Aanpak van het onderzoek - 8 OKE - 9 Component 1 - De ondernemer - 9 Component 2 - De Koreanen - 10 Component 3 - EZ - 10 3.Interessante Onderzoekthem a’s - 12 Eindresultaat - 13 Thema “Creatieve industrie”-14 Thema "Energie/ICT”- 18 Thema "Robotica" – 22 Thema:“W ater”- 25 Thema:“FTA”- 28 4.Reisprogram m a - 31 5.Voorbereiding op de reis - 35 Verwachtingen van deelnemers - 36 Presentatie - 36 Promotie - 36 Loting en kennismaking - 37 M aandelijkse bijeenkomsten - 37 Communicatie - 38 6.Financiële haalbaarheid - 39 7.Het team - 44 Bijlagen I. Algemene informatie Zuid-Korea - 47 II. Contactpersonen - 52 III. Selectiecriteria JongEZ Studiereis- 54
2
voorwoord Do you have Seoul? In 2009 hebben wij deelgenomen aan de JongEZ studiereisnaar M arokko. Daar zagen wij hoe leuk en leerzaam de studiereis kan zijn en wij waren dan ook meteen vastbesloten om onsdit jaar kandidaat te stellen als reiscommissie en een voorstel in te dienen. De belangrijkste keuze die gemaakt moest worden was de reisbestemming. EZ is over bijna de hele wereld actiefen we konden dan ook uit een groot aantal interessante bestemmingen kiezen. Het bleek echter geen moeilijke keuze. Vijf mensen, één gedachte;we waren er zo uit. W ant hoewel het door onsgekozen land relatiefklein is, stak het met kop en
schouders boven
de
andere
mogelijke
bestemmingen uit. De afgelopen weken hebben wij met hart en ziel gewerkt aan dit plan van aanpak waarin we uitleggen waarom wij vinden dat de studiereisin 2010 naar Zuid-Korea moet gaan. Veel leesplezier!
Henri van den Broek, Martin Kouwenhoven, Sekhar Lahiri, Marle Smit & Julie Sprengers
3
1.
Keuze voor Zuid-Korea
1. Keuze voor Zuid-Korea Alsje naar de kaart van Azië kijkt zou je Zuid-Korea zo over het hoofd kunnen zien. Het iseen klein land dat
zit
ingeklemd
tussen
de
economische
grootmachten China en Japan, het is geen ontwikkelingsland dat geroemd wordt vanwege zijn snelle economische groei zoals India of Vietnam, het land vraagt niet continu om de aandacht van de wereldpolitiek zoalshaar noorderbuur wel doet, en Zuid-Korea komt bij EZ niet voor in het rijtje van prioritaire landen van de BEB.
onterecht. De Zuid-Koreaanse economie heeft in de jaren 70 en 80 een zeer snelle economische groei doorgemaakt en veranderde van ontwikkelingsland in een ontwikkeld land. Ook de afgelopen twee decennia groeide de economie gemiddeld nog met 7,5%1 per jaar en zo isZuid-Korea uitgegroeid tot de 13e economie2 van de wereld en heeft het Nederland, dat de 16e plaatsinneemt, gepasseerd. In december 2005 noemde de zakenbank Goldman Sachs ZuidKorea als één van de ‘Next Eleven’ (N-11), landen waarvan de bank verwacht dat zij een zeer groot potentieel hebben om in de 21e eeuw bij de grootste economieën van de wereld te gaan horen. Uit een rapportage van diezelfde bank uit 2007 bleek dat Zuid-Korea nog steedshard op weg isom dat waar te maken. Zuid-Koreaanse
auto’snaar Nederland. Zuid-Korea beperkt zich niet tot massaproductie van goederen, het is ook een innovatief
land.
universiteiten onderzoekcentra
Koreaanse
hebben
grote
gebouwd,
waar
bedrijven
en
kennis-
en
hoogwaardig
onderzoek plaatsvindt. Er gaat ook veel geld in om, maar liefst 3,8% van het Bruto Nationaal Product wordt uitgegeven aan ‘Research & Development’. Dat onderzoek levert ook wat op, want in Zuid-
Dat Zuid-Korea over het hoofd wordt gezien, is
De
Samsung televisies, LG telefoontjes en Hyundai
Korea worden er na Japan en de Verenigde Staten de meeste patenten geregistreerd. Het land beschikt over een hoogopgeleide beroepsbevolking, met 82,2% heeft Zuid-Korea het hoogste percentage van de beroepsbevolking dat aan een universiteit heeft gestudeerd. En Zuid-Korea beschikt over een zeer moderne telefonie- en internetinfrastructuur en is daarmee een proeftuin voor innovaties voor telefoontjesen andere elektronica, die gretig aftrek vinden bij de Koreaanse consument. Ook de overheid is vooruitstrevend. Zo maakt zij actief gebruik van de goede telecominfrastructuur en scoort zij zeer hoog op het gebied van EGovernment;het aanbieden van overheidsdiensten en informatie via internet. Ondernemerschap staat hoog in het vaandel en samen met Nederland en het Verenigd Koninkrijk is Zuid-Korea een koploper als
scheepvaart-,
auto-
en
consumentenelektronica-industrie behoren al tot de grootste ter wereld. Zuid-Koreaanse bedrijven zijn niet meer uit het straatbeeld weg te denken; met Daewoo vrachtschepen komen containersvol
het gaat om het aanpakken van regeldruk. Ook treedt de Zuid-Koreaanse overheid daadkrachtig op tegen de huidige economische crisis. Voor het eerst sindsjaren isde Zuid-Koreaanse economische groei tot stilstand gekomen en de economie zou dit jaar zelfs kunnen krimpen. De Zuid-Koreaanse overheid heeft net alsde Amerikanen juist nu een ‘green new
1
Bron:IM F2008
2
Bron:W orld Development Indicators, W orld Bank 2006
deal’ aangekondigd. Door zich te richten op
5
verduurzaming, wil de overheid dat Zuid-Korea
2006 investeerde Nederland meer in Zuid-Korea dan
minder afhankelijk wordt van buitenlandse fossiele
in China. Het Nederlandse bedrijf ING Life is zelfs
brandstoffen en zich bovendien ook ontwikkelt tot
het grootste buitenlandse bedrijf in Zuid-Korea.
een koploper op het gebied van duurzame energie
Nederland neemt misschien een bescheiden 9e
en technologie. Zo moet Zuid-Korea sterker uit de
plaatsin op de bestemminglijst van Zuid-Koreaanse
crisiskomen.
investeringen in het buitenland, maar is daarmee wel de grootste bestemming binnen Europa.
Een klein, dichtbevolkt land, omringd door “grote” internationaal
M omenteel onderhandelt Zuid-Korea met de EU
ondernemende bedrijven, innovatief, met een hoog
over een ‘Free Trade Agreement’ (FTA) dat in 2010
opgeleide beroepsbevolking en met een goed
afgerond moet zijn. Het FTA kan een extra impuls
draaiende economie. Zo op het eerste gezicht lijkt
geven aan de handel en investeringsstromen tussen
Zuid-Korea wel wat op Nederland. De Zuid-
Zuid-Korea en de EU en dus ook tussen Zuid-Korea
Koreanen, door hun directe handelswijze, worden
en Nederland. Volgens de EVD heeft Nederland de
ook wel getypeerd als “de Nederlanders” van Azië.
mogelijkheid om de export van diensten naar Zuid-
Zuid-Korea
Korea substantieel te verhogen. Kortom:Zuid-Korea
buren,
met
zeer
biedt
bekende
daarom
ongetwijfeld
mogelijkheden voor het Nederlandse bedrijfsleven
biedt kansen.
en de Nederlandse en Zuid-Koreaanse overheid zouden ongetwijfeld van elkaars beleid kunnen
Uit
de
reisagenda
leren.
Economische
Zaken
van
het
blijkt
ministerie
een
van
toegenomen
interesse in Zuid-Korea. Zo zal in oktober van dit De contacten tussen Nederland en Zuid-Korea zijn
jaar DG O&I, mw. R. Bergkamp, naar Zuid-Korea
goed en kregen een positieve impuls in 2002, toen
gaan om te kijken op welke innovatieve terreinen
onder aanvoering van Guus Hiddink het Zuid-
Nederland en Zuid-Korea kunnen samenwerken. In
Koreaanse voetbalteam bij het W K in eigen land
de (concept)reisagenda van de bewindspersonen,
geheel onverwachts de halve finale bereikte. Guus
staat voor het eerste kwartaal van 2010 een
Hiddink maakte zichzelf daarmee in één keer
handelsmissie onder leiding van de staatsecretaris
onsterfelijk en Nederland had daarna een streepje
aan Zuid-Korea gepland. Een JongEZ studiereisnaar
voor. W at betreft de handel is Zuid-Korea met €2,7
Zuid-Korea zou een mooi vervolg geven aan die twee
miljard3, na China de grootste Aziatische afzetmarkt
bezoeken. JongEZ kan terreinen uitwerken waar
voor Nederlandse producten. En andersom is
Nederland en Zuid-Korea elkaar iets te bieden
Nederland met een totaal handelsvolume van bijna
hebben, zowel voor het Nederlandse en Zuid-
$10 miljard binnen de EU de tweede handelspartner
Koreaanse
voor Zuid-Korea4. M aar ook op het gebied van
overheden. Zo kan de studiereisde invulling van de
investeringen weten Zuid-Korea en Nederland elkaar
nauwere banden tussen Nederland en Zuid-Korea
te vinden. Nederland is na de Verenigde Staten en
verder verdiepen.
bedrijfsleven,
als voor
de
twee
Japan de grootste investeerder in Zuid-Korea. In 3
CBS, 2007
4
KITA, 2008
6
Tijdens de studiereis kunnen veel beleidsterreinen
M et de keuze voor Zuid-Korea onderscheidt de
van
JongEZ studiereiszich dusduidelijk ten opzichte van
EZ
zoals
ICT,
energie,
innovatie,
ondernemerschap, buitenlandse handel, telecom en
voorgaande jaren.
crisismaatregelen onder de loep genomen worden. Ook de onderwerpen van de uitvoeringsorganisaties
Voor het opstellen van dit plan van aanpak hebben
zoals mededinging, octrooien, regeldruk en het
wij al gesproken met diverse contactpersonen van
stimuleren
ondernemen,
de ambassade Seoul, het ministerie en belangrijke
duurzaamheid en innovatie, zullen ruimschootsaan
brancheorganisaties. In bijlage I zijn alle huidige
bod komen.
contacten opgenomen. Deze personen zijn erg
van
internationaal
enthousiast over onsplan van aanpak en hebben al Door de diverse samenstelling en achtergronden is
hun samenwerking toegezegd. Zo kregen wij al
JongEZ bij uitstek een groep die met een één-EZ-
actieve hulp van de ambassade bij het zoeken van
brede blik de vraagstukken voor ondernemers en
informatie en het aanvragen van offertes. W ij en
overheid kan benaderen. De deelnemers kunnen
onze contactpersonen zijn klaar voor Zuid-Korea.
een interessante studiereis tegemoet zien en door
Nu jullie nog!Do you have Seoul?
de Koreaanse taal, het Hangul schrift en de Aziatische cultuur, wordt de studiereis ook een
Algemene informatie over het land en de
ontdekkingsreis, die de horizon van de deelnemers
geschiedenisvan Zuid-Korea zijn alsbijlage Iaan het
zal verbreden.
plan van aanpak toegevoegd.
Bovendien is een JongEZ studiereis naar een grote, ontwikkelde economie in Azië een vernieuwende bestemming. De afgelopen twee jaar gingen de studiereizen naar ontwikkelingslanden in Afrika. Zuid-Korea is qua ontwikkeling veel verder dan die landen en loopt op een aantal terreinen duidelijk voor op Nederland. Dat maakt van Zuid-Korea een bestemming waarvan Nederland en EZ veel kunnen leren. M aar ook de handelsrelatiesmet een Aziatisch land zijn niet te vergelijken met de handel die tussen Nederland en Afrikaanse, Europese of (Zuid-) Amerikaanse landen plaatsvindt. Nederland heeft al intensieve handelsrelaties met Zuid-Korea. JongEZ zal dan ook niet als pionier op zoek gaan naar ontwikkelingsmogelijkheden
voor
Nederlandse
bedrijven, maar juist zoeken waar de bestaande relatie met Zuid-Korea versterkt kan worden en welke kansen er nog ongebruikt zijn.
7
2.
Aanpak van het onderzoek
2. Aanpak van het onderzoek Tijdens de studiereis zal, net als in voorgaande
zij een concreet vraagstuk over Zuid-Korea hebben
jaren, in vier groepen onderzoek gedaan worden
waar JongEZ hen bij kan helpen. Onze inschatting is
naar specifieke thema’s. Suggesties voor de meest
dat dit in veel gevallen een marktverkenning zal zijn.
interessante thema’s staan in het volgende
In samenspraak met de themagroep zal uit het
hoofdstuk.
vraagstuk
Ons uitgangspunt
is om
meer
van
de
brancheorganisatie
een
verschillende organisaties (publiek en privaat) te
onderzoeksvraag worden geformuleerd. Van de
betrekken bij het JongEZ onderzoek. Daarom willen
brancheorganisatie wordt gevraagd ofzij gedurende
wij per thema het onderzoek volgenshet (door ons
het
zo genoemde) ‘OKE’-principe laten plaatsvinden.
contactpersoon willen aanwijzen. Deze persoon zal
6
maanden
durende
voortraject,
een
tijdens dit voortraject in totaal minimaal 4 uur tijd beschikbaar maken om een toelichting te geven en
O KE
om
De deelnemers aan de studiereis zullen in vier
beantwoorden. Daarnaast zal deze persoon bij de
groepen worden verdeeld. Elke deelnemer kiest voor
slotbijeenkomst aanwezig zijn om de resultaten van
één van de onderzoeksthema’s, die zowel voor EZ als
het onderzoek in ontvangst te nemen en daarop te
voor ondernemers interessant zijn. Deze thema's
reageren. De tegenprestatie van JongEZ voor de
worden volgens het OKE-principe uitgewerkt. OKE
brancheorganisatie isuiteraard een gratisonderzoek
staat
Ondernemers,
naar het vraagstuk. Bij de reeds benaderde
Koreanen en EZ. In tegenstelling tot voorgaande
brancheorganisaties is met interesse gereageerd op
jaren waarin er beleidsonderzoek werd gedaan naar
het verder uitwerken van een onderzoeksvraag.
voor
de
componenten
eventuele
vragen
van
deelnemers te
bepaalde (beleids)thema's en er daarnaast nog met alle deelnemers één businesscase werd gedaan,
W ij kiezen er bewust voor om de business case van
willen wij dit jaar vier thema's laten uitwerken
één enkele ondernemer te laten vallen. W ij
waarin het bestuderen van beleidsvraagstukken en
verwachten namelijk dat een brancheorganisatie
concrete vragen uit de markt worden gecombineerd.
meer inhoudelijke ondersteuning kan geven dan één enkele ondernemer. Daarnaast vinden we het belangrijk dat de resultaten van het onderzoek voor
C om p on en t 1 – d e on d er n em er Wat
is
de
meer
informatiebehoefte
van
dan
één
bedrijf relevant
zijn.
De
Nederlandse
brancheorganisatie isalsintermediair tussen beleid
brancheorganisaties over de specifieke thema's van de
en bedrijfsleven goed in staat vraagstukken te
studiereis?
bedenken die relevant zijn voor hun achterban. W ij zijn er op onze beurt zeker van dat met een
De Nederlandse ondernemer staat centraal. De
vraagstuk
reiscommissie zal (branche)organisaties (en in
deelnemers aan de reis zich nog steeds moeten
sommige
gevallen
samenwerkingsverbanden)
proberen te verplaatsen in een ondernemer en
benaderen
om
hen
bij
te
informeren
van
een
brancheorganisatie,
de
of
9
zodoende zullen ervaren wat er allemaal komt
C om p on en t 3 - E Z
kijken bij internationaal ondernemen.
Hoe vult de Zuid-Koreaanse overheid het - voor de thema's relevante - beleid in en wat kan EZdaar van leren?
C om p on en t 2 - d e K or ean en Wat is de informatiebehoefte van de Zuid-Koreanen over
Het OKE-principe biedt naast het onderzoek voor
Nederlands beleid en het Nederlandse bedrijfsleven binnen de
een brancheorganisatie en een tegenprestatie voor
thema's?
de Zuid-Koreaanse gastheren ruimte om de beleidsvraagstukken
te
bestuderen
die
De tweede component van het OKE principe is het
samenhangen met de thema's. Zuid-Korea is zeer
verschaffen van relevante informatie aan het Zuid-
vooruitstrevend als het gaat om de aanpak van de
Koreaanse
kredietcrisis, de benutting van ICT, de bevordering
bedrijfsleven.
W ij
willen
dat
de
themagroepen tijdens het onderzoek nagaan welke
van duurzame energie enz.
informatie over Nederland of welke Nederlandse contacten de Zuid-Koreanen graag zouden willen
In dit kader willen wij zogenaamde gezamenlijke
hebben.
hoe
spiegelbezoeken afleggen. Dit zijn bezoeken aan
Nederland met regeldruk of consumentenrecht
counterpartsvan EZ-onderdelen zoalsbijv. het Zuid-
omgaat, of gegevens van contactpersonen bij het
Koreaanse kerndepartement, de Zuid-Koreaanse
kerndepartement,
regiegroep
Bijvoorbeeld
informatie
SenterNovem
over
of branche-
regeldruk,
de en
Zuid-Koreaanse
organisaties. Tijdens een studiereis ligt de nadruk
mededingingsautoriteit
de
nationale
vaak op het halen van informatie, terwijl wij ook in
consumentenautoriteit. Deze bezoeken hebben een
staat moeten zijn om nuttige informatie over
tweeledig doel.
Nederland, het Nederlandse bedrijfsleven en het Nederlandse
overheidsbeleid
Zuid-
1) Enerzijdswordt tijdensdeze bezoeken onderzoek
Koreaanse gastheren te verstrekken. Zelfhebben wij
gedaan naar de beleidsaspecten die relevant zijn
hier ervaring mee opgedaan tijdensde studiereisin
voor de thema's. Hoe zorgt de Zuid-Koreaanse
M arokko, bijvoorbeeld door het in contact brengen
overheid er bijvoorbeeld voor dat innovatie in
van
de
bepaalde sectoren wordt gestimuleerd? In het
dossierhouders in Nederland. Dit werd zeer
eindrapport kan dan advies worden gegeven over
gewaardeerd door de gastheren en op deze manier
welk flankerend beleid nodig zou zijn vanuit EZ om
kun je als deelnemer iets bijdragen aan de
bepaalde economische sectoren in Nederland te
overheids- en / ofhandelsrelatiestussen Nederland
versterken en uiteindelijk daardoor te helpen om
en
kunnen
kansen in Zuid-Korea te verzilveren? W elk beleid is
deelnemers zo meer leren van een andere, minder
nodig vanuit bijv. de regiegroep regeldruk, vanuit
voor de hand liggende, doelgroep van EZ, namelijk
het Octrooicentrum, vanuit DG O&I? Hiervoor
de buitenlandse ondernemer.
moeten de deelnemers zich goed verdiepen in de
M arokkaanse
het
bezochte
aan
onze
ambtenaren
land.
Daarnaast
met
beleidsonderdelen en de uitvoeringsdiensten van EZ om zo een passend advieste kunnen geven.
10
2) Anderzijds passen deze gezamenlijke bezoeken ook goed bij de gedachte van "Eén EZ", omdat de deelnemersdoor de spiegelbezoeken meer te weten komen over de EZ-onderdelen van hun collega's. Ze leren namelijk de verschillen en overeenkomsten kennen tussen de Zuid-Koreaanse organisaties ten opzichte van hoe het bij EZ geregeld is. Per thema zullen wij binnen EZ een of meer dossierhouder(s) verzoeken om mee te denken over een beleids-matige onderzoeksvraag die direct relevant is voor EZ. Deze persoon wordt gevraagd om het komende half jaar in totaal 8 uur vrij te maken om deelnemers te begeleiden in het onderwerp en om na afloop te reageren op de resultaten. W ij zien een win-win situatie in de betrokkenheid van een dossierhouder. Aan de ene kant
krijgt
hij/zij
onderzoeksresultaten
met
interessante beleidservaringen uit Zuid-Korea tegen een zeer beperkte tijdsinvestering. Tegelijkertijd hebben de deelnemers van de JongEZ reis - indien nodig - goede begeleiding binnen het departement, dan vergroot het de belangstelling binnen het ministerie voor de studiereis, en tenslotte:zo ishet onderzoek ook direct relevant voor EZ.
11
3.
Interessante onderzoekthema’s
3. Interessante onderzoeksthema’s Ter voorbereiding van dit plan van aanpak hebben wij veel over Zuid-Korea gelezen en diverse personen binnen EZ en BZ gesproken. Aan de hand van die informatie en gesprekken, hebben wij als reiscommissie een selectie gemaakt van vijf mogelijke onderzoeksthema’s: Creatieve industrie, ICT & Energie, Robotica, W ater en het Free Trade Agreement (FTA) met de EU. Vier van die vijf onderzoeksthema’s moeten gekozen worden. De deelnemerskunnen de onderzoeksvraag binnen een thema zelfinvullen.
eindresultaat Elke themagroep (bestaande uit 7 á8 deelnemers) levert op: Een concreet advies(rapport) voor de brancheorganisatiesen het bedrijfsleven en een eindpresentatie. Een concreet advies(rapport) aan alle EZ betrokkenen en een eindpresentatie Inventarisatie en uitvoering van wensen van het Koreaanse bedrijfsleven en overheid die bezocht worden inzake informatie ofcontacten uit Nederland. Specifieke vragen ofopdrachten die gesteld worden door onze gastheer, de Nederlandse ambassade in Seoul. Input voor een artikel over kansen voor Nederlandse ondernemersin Zuid-Korea in het EVD magazine "Buitenlandse M arkten" (BM ).
13
Thema Creatieve Industrie
Thema Creatieve industrie cijfers) ongeveer 8,4 miljard euro bedroeg. De
B es c hr ijvin g van d e s ec t or
export van deze bedrijfstakken is met 0,14% van de Definitie
totale Nederlandse export gering, maar neemt wel
Dutch Design is de afgelopen jaren uitgegroeid tot
toe.
een begrip in de wereld, maar de Nederlandse creatieve industrie heeft nog veel meer te bieden. De
Zuid-Korea
sector is niet alleen sterk in opkomst, maar heeft
Voor Nederland zijn in Zuid-Korea de twee
ook uitstekende kaarten voor succes in het
subsectoren architectuur en design commercieel erg
buitenland. Veel buitenlandse expedities stranden
interessant. Tijdens de razendsnelle economische
nu alleen nog door onvoldoende voorbereiding en
ontwikkeling van Zuid-Korea in de periode 1970-
inzicht
van
1990 waser weinig tijd voor esthetiek en creativiteit.
ondernemerschap en bedrijfsvoering valt er veel te
M ede gevoed door de toenemende exportslagkracht
winnen, blijkt uit onderzoek.
en de steedsrijker wordende Zuid- Koreanen kwam
in
de
markt.
Op het
gebied
er vanaf 1990 steeds meer aandacht voor design, De definitie die wij hanteren voor de creatieve
individualiteit en ontspanning. Sinds enige jaren is
industrie is ‘alle bedrijfstakken waarin initiële
er zelfssprake van een niet aflatende belangstelling
creatie – het creëren van betekenis ofsymbolische
voor deze industrie, culminerend in de uitverkiezing
waarde – de kern vormt van het bedrijfsproces’.
van Seoul tot eerste Design W orld Capital in 2010. In 2007 bedroeg de totale marktomvang van de
De creatieve sector telt globaal drie bedrijfstakken:
Zuid-Koreaanse creatieve industrie 34,5 miljard
• Kunsten: podiumkunsten, beeldende kunsten,
euro.
cultureel erfgoed en culturele evenementen • M edia en entertainment: film, audiovisuele
W at is d e r elevan t ie voor E Z en het b ed r ijf s leven ?
branche, letteren en journalistiek • Creatieve zakelijke dienstverlening: vormgeving,
EZ
mode, architectuur, nieuwe media en games,
Volgens velen is creativiteit een essentieel element
reclame.
in een moderne kenniseconomie. Nederland blijkt uit Deens onderzoek de nummer 4 als het gaat om
De werkgelegenheid bedroeg in 2007 ruim 240.000
belangrijkste designlanden ter wereld. Het kabinet
banen, ruim 3% van de totale werkgelegenheid.
zet sinds 2004 daarom fors in om een impuls te
Hiermee zijn de creatieve bedrijfstakken groter dan
geven aan de creatieve sector. Dit blijkt onder
de landbouw, de chemie of het pensioens- en
andere door een samenwerking tussen ministerie
verzekeringswezen. Over de omzet en export van
van OCW en EZ vormgegeven in de brief 'Ons
creatieve sectoren is minder bekend. Eerder
Creatief Vermogen'. M et dit beleid trachten beide
onderzoek suggereert dat de toegevoegde waarde
ministeriesde economische potentie van cultuur en
van de creatieve industrie in 2004 (meest recente
creativiteit te versterken. Een van de pijlers is het
15
intensiveren van internationalisering door middel
water deel zouden moeten uitmaken van
van het versterken van de creatieve exportpositie,
de stedelijke planning.
het beter benutten van bestaande financiële bronnen
en
het
inzetten
op
3.
Urban design & city planning. In Zuid-Korea
collectieve
schieten nieuwe steden als paddenstoelen
internationale promotie. Het beleid is in 2008
uit de grond. Bij het ontwerp wordt, naast
geëvalueerd en heeft nog steeds vervolg. De sector
het ontwerp van de gebouwen, prioriteit
geldt nog steedsalsprioritair.
gegeven aan een plezierige, veilige, en duurzame manier van wonen, werken en recreëren.
Bedrijfsleven
Architectuur
Design
Architectuur zit in de lift in Zuid-Korea. De sector
Nederlandse designersstaan hoog aangeschreven in
heeft goede vooruitzichten. Er gebeurt veel in de
Zuid-Korea en worden gezien als vernieuwend en
private sector en ook de overheid heeft uitgebreide
creatief.
plannen.
Zuid-Koreaanse
trendsetter. Industriële vormgeving wordt zowel
constructiemarkt een marktwaarde van ongeveer
door het Zuid-Koreaanse bedrijfsleven als de
14,6 miljard euro. Hiervan wordt gemiddeld 10
overheid erkend als essentiële factor voor het
procent besteed aan architectuur en engineering.
creëren van toegevoegde waarde op micro- en
In
2008
had
de
Nederland
wordt
zelfs gezien
als
macro-economisch niveau. De overheid stimuleert Drie noemenswaardige trendsin de Zuid-Koreaanse
de komst van buitenlandse designers om Zuid-
architectuur zijn:
Koreaans design naar een hoger niveau te tillen.
1.
Duurzame architectuur. De overheid speelt een
Ook in onderwijskringen is veel vraag naar
cruciale rol bij de actuele, grote aandacht
Nederlandse (gast)docenten. De uitwisseling van
voor energiezuinigheid, het gebruik van
studenten en docenten biedt een goede basis voor
duurzame bronnen als zon en water, en
verdere
recycling (cradle-to-cradle). Dit uit zich ook
vormgeversin de toekomst.
marktpenetratie
van
Nederlandse
in de bouwwereld, waar steeds meer
2.
rekening gehouden moet worden met
Op de Zuid-Koreaanse markt zijn momenteel 1.635
duurzaamheid bij ontwerp en constructie
designstudio’s werkzaam en de verwachting is dat
van nieuwe gebouwen.
dit aantal zal stijgen tot 2.630 in 2013. Ook de
Bouwen op en rond water. Seoul en andere
omvang van de Zuid-Koreaanse markt isgroeiende.
grote steden hebben allemaal gebrek aan
In 2002 werd deze geschat op 4,1 miljard euro;in
ruimte vooral door de vele bergen. Rivieren
2010 wordt een waarde verwacht van 21,2 miljard
werden tot voor kort eerder als obstakel
euro (circa 3 procent van het bruto nationaal
dan als waardevol gezien. Hierin is
product). M eer dan de helft van alle studio’s is
verandering gekomen voor Seoul en enkele
overigens werkzaam in de visuele communicatie-
andere gebieden in Zuid-Korea, waar steeds
sector.
meer wordt erkend dat rivieren en ander
16
W elk e b r an c heor g an is at ie z ou hier b ij hor en ? Architectuur/design Nederland
W aar liggen concrete kansen voor de Nederlandse
Architectuur
ondernemers en hoe kunnen deze kansen worden
•
Bond van Nederlandse Architecten (BNA)*
verzilverd?
•
NederlandsArchitectuurinstituut (NAi)
brancheorganisaties hier in spelen? Hoe kan EZ
rol
moeten
de
hierin de ondernemershelpen?
Design
•
W elke
Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers(BNO)*
•
Premsela, Dutch Platform for Design and Fashion*
Algem een
DutchDFA
•
DutchDFA - platform voor design, mode en architectuur
* Inmiddels hebben de BNA, BNO & Premsela enthousiast
gereageerd
W at z ou je i.v.m . d it t hem a k un n en b ez oek en ?
op
Zuid-Korea
als
•
M inistryofKnowledge Economy
Architectuur
•
Korean Institute ofArchitects
•
Korean Institute ofRegistered Architect
•
Nederlandse (reeds succesvolle) bedrijven
bestemming voor onze studiereis en hebben
in Zuid-Korea. Bijvoorbeeld M VRDV:
aangeven dat ze graag willen meewerken.
Het Rotterdamse bureau M VRDV heeft een competitie gewonnen om een nieuwe stad
Zuid-Korea
in Zuid-Korea te ontwerpen. De nieuwe
Architectuur
stad Gwanggyo, 35 kilometer van de
•
Korean Institute ofArchitects
•
Korean Institute ofRegistered Architects:
hoofdstad, is ontworpen in opdracht van Daewoo en de gemeente Gwanggyo.
Design
•
Korea Institute of Design Promotion (KIDP)
P ot en t ië le on d er z oek s vr ag en Algem een
Design
•
Design Seoul Foundation
•
Korea Institute of Design Promotion (KIDP)
•
Bedrijven / contacten voortkomend uit Seoul Design Capital 2010
Het blijkt dat internationalisering van de creatieve sector beperkt is, mogelijk door het specifieke culturele karakter van producten. Hoe moet de sector zich beter profileren op de Zuid-Koreaanse markt om daar kansen te benutten? Hoe kan EZ haar beleid hier beter op inrichten (kijkend ook naar het beleid van de afgelopen 5 jaar)?
17
Thema Energie & ICT
Thema Energie & ICT B es c hr ijvin g van d e s ec t or (Duurzam e) energie
sector in Zuid-Korea één van de grootgebruikersvan
Zuid-Korea isde tiende energieverbruiker ter wereld
energie
en de negende uitstoter van broeikasgassen
verantwoordelijk isvoor een groot deel van de CO2
(uitstoot sinds1990 verdubbeld). Hoewel het land 97
uitstoot.
is
geworden
en
daarmee
ook
procent van zijn fossiele brandstoffen importeert, was er voorheen vreemd genoeg relatief weinig
W at is d e r elevan t ie voor E Z en het b ed r ijf s leven ?
aandacht voor alternatieve energiebronnen en energiebesparing. W el werd er vanaf1978 ingezet op
(Duurzam e) energie
kernenergie en in 2030 moeten de 20 bestaande
De Zuid-Koreaanse overheid isvan plan de komende
centrales naar 32 centrales uitgebreid zijn (en 59
vijf jaren flink te investeren
procent van de elektriciteitsbehoefte dekken).
energieprojecten. Zo wil men een nationaal ‘smart
in duurzame
grid’-systeem aanleggen en op grote schaal slimme Vanaf2008 ishet roer radicaal omgegooid en wordt
energiemeters uitrollen. Voor deze investeringen
er serieus werk gemaakt van energiebesparing en
wordt door de lokale overheid met nadruk gekeken
het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele
naar de private sector5.
brandstoffen. De redenen hiervoor zijn de flink gestegen
energieprijzen,
de
toenemende
Vanuit het buitenland komen langzamerhand steeds
internationale druk om de CO2-uitstoot stevig te
meer investeringen in de groene-energiesector. Zo is
verminderen en het besef dat de Zuid-Koreaanse
het Duitse Conergy is een joint venture aangegaan
industrie goed gepositioneerd is om veel geld te
met LG Electronics voor de productie van
verdienen aan technologie, op termijn vooral aan de
zonnepanelen. Het Britse Eco EnergyHoldingsheeft
export ervan.
bekendgemaakt dat het zal investeren in een afvalverbrandingselektriciteitscentrale in de buurt van Seoul.
ICT De ICT-sector heeft sindsde jaren 90 een grote rol in de Zuid-Koreaanse economie verworven. Het iséén
ICT
van de meest dynamische sectoren door zowel grote
De groeimarkten liggen op het gebied van
private
grootschalige
breedbandtechnologie, mobiele telefonie, digitale
overheidsprogramma's. Bovendien bevindt Zuid-
multimedia broadcasting via satelliet en aarde
Korea zich in de top 5 van landen wereldwijd met
(DM B), RFID-diensten, intelligente service robotsen
het hoogste gebruik van internet en mobiele
domotica. Zuid-Korea heeft als visie om ‘world’s
telefonie,
spin-
first ubiquitoussociety’ te worden:ICT toepassen in
offeffecten op het gebied van e-commerce en
allesom onsheen:huis, school, werk, winkel, zorg,
investeringen
wat
leidt
als
tot
verschillende
digitalisering. Dit leidt er echter ook toe dat de ICT 5
“Power Play”, Korea Times, 17 juni 2009.
19
enz. Daartoe wordt een derde van al het R&D geld in
In hoeverre zijn er kansen voor Nederlandse
ICT gestoken. Volgens velen is Zuid-Korea dus HET
ondernemers om aan ict- en energieprojecten deel
land om de komende jaren in de gaten te houden.
te nemen?
Op het gebied van halfgeleiders zijn Samsung
W at z ou je i.v.m . d it t hem a k un n en b ez oek en ?
Electronics en Hynix Semiconductor (voorheen Hyundai Electronics) marktleiders. Nederland is voor Zuid-Korea een belangrijke leverancier van machinesen apparatuur voor de chipsindustrie. De Nederlandse export hiervan naar Zuid-Korea heeft de laatste jaren een fors aandeel in de totale goederenstroom naar dit land. Innovatiesin de ICT sector
kunnen
gebruikt
worden
om
•
M inistryofKnowledge Economy(M KE)
•
Korea EnergyEconomicInstitute (KEEI)
•
Korea ElectricPower Corporation (KEPCO)
•
Korea Energy M anagement Corporation (KEM CO)
•
Technisch
W etenschappelijke
Attaché
(TW A) in Seoul
energiebesparende systemen te bouwen zoals smart-gridsen slimme meters. Projecten:
3- W elk e b r an c heor g an is at ie z ou hier b ij hor en ?
(Duurzam e) energie Zuid-Korea heeft plannen om metalen strips in
(Duurzam e) energie en autom otive M et het oog op de ontwikkeling van een elektrische auto in Zuid-Korea zou het interessant zijn contact op te nemen met één van de volgende organisaties: FOCW A, Federatie Holland Automotive*, Fier Automotive of High Tech Automotive Systems (HTAS).
wegen in te bouwen die elektrisch aangedreven voertuigen van stroom kunnen voorzien. De voertuigen hoeven de strips niet aan te raken om energie te betrekken. Het plan isafkomstig van het Korea
Advanced
Technology.
Het
Institute
of Science
is de
bedoeling dat
and er
elektriciteitsstripsvan 20 tot 90 centimeter breed en mogelijk honderden meters lang op het oppervlak
ICT Op het gebied van ICT kan gedacht worden aan ICTOffice en BGIn. ICT-Office is de branchevereniging van IT-, Telecom-, Office- en Internetbedrijven in Nederland. BGIn is een jonge brancheorganisatie die zich richt op de gamesindustrie in de Benelux.
van de weg worden gelegd. Als hier elektrisch aangedreven voertuigen overheen rijden, kunnen ze hiervan energie betrekken en zo bijvoorbeeld hun accu's opladen. Direct contact met de strips is daarbij niet nodig: er vindt inductieve energieoverdracht plaats.
Bedrijfsleven Zuid-Korea * Federatie Holland Automotive is benaderd en geïnteresseerd om verder te praten inzake de verdieping van een onderzoek.
tracht
de
ontwikkeling van
de
elektrische auto een impulste geven. Hiertoe iseen nieuw consortium opgericht dat zich bezig moet gaan houden met de ontwikkeling van dit type voertuigen. Van het consortium maken overheids-
P ot en t ië le on d er z oek s vr ag en
20
instituten, autofabrikanten en accuproducenten
ICT
deel uit. De regering hoopt dat het initiatieftot een
Het nationale ‘smart grid’-systeem wat wordt
snellere ontwikkeling van de benodigde techniek zal
aangelegd
leiden en tot grotere aantallen elektrische auto’sop
informatietechnologie.
de weg. Het M inisterie van M ilieuzaken en het
digitale technologie kan elektriciteit op een
Environmental M anagement Corporation hebben
efficiëntere wijze gemanaged en gedistribueerd
onlangs
voor
worden, waardoor de voorzieningszekerheid en
autofabrikanten, overheidsofficials, accumakers en
leveringszekerheid verbeterd worden. Daarnaast
elektriciteitsbedrijven om de ontwikkeling van de
wordt de uitstoot van CO2 verminderd.
een
bijeenkomst
gehouden
in
Zuid-Korea Door
is gebaseerd
op
toepassing
van
elektrische auto te bespreken. Onder meer Hyundai, Kia, Renault Samsung en GM Daewoo waren daarbij aanwezig. Het consortium komt in juli ofaugustus bijeen om informatie te delen over elektrische auto’s
en
lopende
projecten,
inclusief
technologische ontwikkeling en infrastructuuroplossingen.6 In 2008 opende 's werelds grootste waterstofcentrale in Pohang (50 M W , 17.000 huishoudens) en de grootste zonne-energie-installatie (14 M W , 8.000 huishoudens). M et de bouw van de grootste getijdenenergiecentrale (254 M W ) werd begonnen. Daarnaast bestaan er vergevorderde plannen voor de bouw in Zuid- Korea van een nog grotere getijdenenergiecentrale (460 M W ) en het grootste windenergiepark ter wereld (600 M W ).
6
http://www.autointernationaal.nl/artikel.php?id=11439 artikel
van 25 juni 2009.
21
Thema Robotica
Thema Robotica er robotica projecten binnen ‘Pieken in de Delta’. Robotics is niet voor niets het jaarthema van het
B es c hr ijvin g van d e s ec t or
technisch-wetenschappelijke
attaché
(TW A)
Robotica is een vakgebied binnen de high tech
Netwerk. Niet alleen grote OEM ’ers (Original
sector en meer specifiek van de mechatronica.
Equipment M anufacturers) maar ook het M KB en de
M echatronica integreert verschillende technologie-
kennisinstellingen zijn sterk in robotica en
gebieden. Deze aanpak draait om het integraal en
ondersteunende
optimaal ontwerpen van een mechanisch systeem
samenwerking en mechatronisch design bieden
en het bijbehorende regelsysteem, wat vaak bestaat
extra
uit
(geïntegreerd
infrastructuur op roboticagebied. Toepassing van
besturings-systeem). Robots zijn voorbeelden van
deze kennis en ervaring in marktrijpe producten is
mechatronische systemen en de robotica isdan ook
de
de tak van de mechatronica die zich bezighoudt met
baanbrekend onderzoek op het gebied van robotica,
theoretische implicatiesen praktische toepassingen
de commercialisering hiervan blijft echter achter.
van robotsin den brede.
Hierin kan Nederland veel leren van Zuid-Korea.
een
"embedded
computer"
kansen
volgende
technologie. voor
de
M ultidisciplinaire
Nederlandse
uitdaging.
Nederland
kennis-
verricht
Robotica is hot en groots in Zuid-Korea, er wordt Er zijn meerdere subsectoren in de robotica,
veel geld, energie in gestoken. De Zuid-Koreaanse
afhankelijk van de omgeving waarin robotsworden
regering heeft zich namelijk een aantal zeer
toegepast:bijv. industrie, ruimtevaart, leger, zorg.
ambitieuze doelen gesteld. In 2013 moet Zuid-Korea
Een aantal toepassingsgebieden waar Nederland
’s werelds derde robot land zijn en in 2018 wil het
goed in scoort, met hun eigen niches, zijn:
20% van de wereldmarkt voor robots in handen
•
Agrofood:veeteelt en tuinbouw
•
Lassen:
• •
voornamelijk
hebben. Verder moet in 2020 in ieder huishouden
toegepast
in
een robot te vinden zijn. Het iszeer interessant om
automotive en scheepswerven
uit te vinden hoe de regering het beleid inricht om
Precisietechnologie: bewerkingen op hele
deze doelstellingen te halen. Daarnaast liggen er
kleine schaal, denk aan ASM L
kansen voor Nederlandse nichespelers in Zuid-
Gezondheidszorg:
care
(revalidatie,
Korea.
verpleging) en cure (operatiekamer)
•
W elk e b r an c heor g an is at ie z ou hier b ij hor en ?
Logistiek:warehousing
W at is d e r elevan t ie voor E Z en het b ed r ijf s leven ?
Op het gebied van robotica iseen aantal partijen. Er zijn brancheorganisaties, zoalsRoboticsAssociation
Nederland kent een sterke ’high tech systems’ industrie. Het thema robotica sluit aan bij innovatieprogramma
PointOne
-
cluster
M echatronica en bij de M aatschappelijke Innovatie Agenda's(bijv. over zorg). Daarnaast lopen en liepen
Benelux onder de FM E en de FHI (Federatie Het Instrument).
Verder
zijn
samenwerkingsverbanden, netwerkvereniging universiteiten.
TNO
van wil
er
onderzoeks-
zoals Roboned, de
drie
ook een
de
technische nationaal
23
programma opzetten met verschillende publieke en
business wave" op 5 november 2009. Er zullen ook
private partijen onderzoeken om robotica in de zorg
experts uit
als sector meer op de kaart te zetten. De thuisbasis
Precisiebeurs op 2-3 december georganiseerd door
van het TW A Netwerk* heeft al aangegeven ons te
M ikrocentrum kan ook interessant zijn, evenals
willen helpen bij het vinden van een geschikte
bezoeken aan Roboned, de 3TU's, Point One,
"opdrachtgever",
of dit nu uiteindelijk een
Romamech, ASM L en Philips M edical zijn ook
branchevereniging of een samenwerkings-verband
interessant evenals enkele M KB'ers in de agrofood
wordt. De TW A thuisbasis schat in dat er genoeg
robotica niche.
Zuid-Korea
aanwezig
zijn.
De
animo zal zijn vanuit dit soort partijen om door EZ een onderzoek te laten doen in Zuid-Korea, niet in
Tijdensde studiereis, bijvoorbeeld:
de laatste plaatsdoor de prominente rol die dit land
•
M inistryofKnowledge Economyin Seoul
inneemt op het gebied van robotica.
•
Korean Institute ofScience and Technology in Seoul. Onderzoeksinstituut met sterke
P ot en t ië le on d er z oek s vr ag en
focusop robotica.
•
Zuid-Korea Science & Technology Council
Er zijn twee mogelijke richtingen, die afhangen van
in Seoul. Dit is de tegenhanger van het
de
Innovatieprogramma PointOne.
opdrachtgever
(academisch
of branche-
vereniging). De uiteindelijke onderzoeksvraag zal in
•
Yonsei Hospital voor e-health services en
samenspraak met de opdrachtgever vastgesteld
papierloosziekenhuisin Seoul. Zuid-Korea
worden, maar er valt te denken aan:
is erg geïnteresseerd in de Nederlandse
•
•
Hoe zorgt Zuid-Korea ervoor dat de
ervaringen met het Electronisch Patiënten
academische kennis over robotica wordt
Dossier.
vermarkt? W elke maatregelen, middelen,
bovendien sterk in de robotica niche Cure
programma'setc.
& Care:robotstoegepast in operatiekamers
Liggen er kansen voor het Nederlandse
en in de verpleging.
bedrijfsleven in Zuid-Korea in robotica
•
toepassingsgebieden? Bijv. in de zorg (cure & care), aangezien Nederland hierin
Seoul
Nederlandse
Robot
bedrijven
M useum.
zijn
W etenschaps-
museum met een aparte robothal.
•
Zuid-Korea Advanced Institute ofScience &
uitblinkt. Een systematische marktscan op
Technology (KAIST)
Zuid-Korea
zou vervolgacties kunnen
Innopolis Science Park in Daejon (170 km
identificeren wat betreft de samenwerking
ten zuiden van Seoul). KAIST is de
tussen EVD, TW A, Innovatieprogramma
belangrijkste technische universiteit in
PointOne en NFIA op robotica in de zorg.
Zuid-Korea en op dit terrein bevinden zich
in
het
Daedeok
vele R&D instituten. Ongeveer 10% van de
W at z ou je i.v.m . d it t hem a k un n en b ez oek en ?
promovendi van Zuid-Korea werken in dit park.
In de voorbereiding voor de studiereis is het een goed idee om deel te nemen aan het TW A congres "Robotic Technologies: stay tuned! For the new
•
Pohang Institute of Intelligent Robotics (100 km van Busan).
24
Thema Water
Thema Water vooral in de vorm van onderaanneming wordt gedaan. De grootste aannemersin Korea, waaronder
B es c hr ijvin g van d e s ec t or
Daewoo
en
Hyundai,
nemen
vaak
de
Binnen de Koreaanse overheid heeft water- en
verantwoordelijkheid voor het gehele project op
deltatechnologie een zeer hoge prioriteit. Zo wordt
zich. De beste manier om onderaannemer te
o.a. de W orld City W ater Forum 2009 in Korea
worden, is onder de aandacht te komen van
gehouden. De markt bestaat uit drie segmenten:
dergelijke
waterbeheersing,
binnenvaart.
consultants geldt grosso modo hetzelfde, en moet
W aterbeheersing is van belang, omdat de neerslag
aansluiting gezocht worden bij de grote Koreaanse
in Korea zich concentreert in een zeer beperkte
ingenieursbureaus. De Nederlandse ambassade
periode. De waterbouwsector biedt kansen, omdat
ontplooit activiteiten als netwerkseminars en
Korea zich wil ontwikkelen tot logistieke hub van
introductiesop dit terrein.
waterbouw
en
Koreaanse
hoofdaannemers.
Voor
Noordoost-Azië en daarvoor flink investeert in de ontwikkeling van rivieren, kanalen en zeehavens(en
Bovendien is Zuid Korea zeer geïnteresseerd in
luchthavens). Daarnaast worden verschillende, aan
Nederlandse know-how betreffende water. Tijdens
het
en
het bezoek van premier Han Seung Soo aan
kustgebieden steedsverder ontwikkeld, onder meer
Nederland (Balkenende) kwam naar voren dat Zuid
door
en
Korea streeft naar een intensievere samenwerking
gerelateerde subsectoren zijn kansrijk, omdat er
met Nederland op het gebied van strijd tegen het
vanwege
water en dat beide landen verder zullen spreken over
water
gelegen
landaanwinning. de
stedelijke De
toenemende
gebieden
binnenvaart congestie
en
milieuvervuiling door wegvervoer steeds meer
de economische crisisen klimaatverandering.
aandacht komt voor binnenlands vervoer over water. Ook binnen de Green New Deal staat
Omdat
hoogwaardige waterwinning als een van de
waterbouwkundige projecten op stapel heeft staan,
prioriteiten genoemd.
organiseerde de Nederlandse ambassade in Seoul op
de
Koreaanse
overheid
interessante
8 april 2009 het seminar:'Taming the W ater:How the Dutch build sustainably in, around and on
W at is d e r elevan t ie voor E Z en het b ed r ijf s leven ?
water'. Op die manier werd de Nederlandse Nederlandse
expertise
op
het
gebied
van
expertise nog verder geëtaleerd onder de circa 100
watermanagement isbekend in Korea en Nederland
aanwezige
geniet een uitstekende reputatie op dit gebied.
onderzoekers, constructiebedrijven en consultants.
Bedrijven alsStrukton, Van Oord, HGG en DHV zijn
Gastsprekers van de TU Delft, DHV, Damen
hier al actief. De concurrentie komt vooral uit Korea
Shipyards, IHC-M erwede, Royal Ten Cate, Dutch
zelf;
Docklands en Royal Haskoning presenteerden de
vandaar
voornamelijk
dat
Nederlandse
marktkansen
bedrijven
hebben
op
Koreaanse
beleidsambtenaren,
diverse technologische ontwikkelingen.
specialistische gebieden. De praktijk wijst uit dat de uitvoering van projecten door buitenlandse partijen
26
binnenvaart) en daar een de onderzoeksvragen
W elk e b r an c heor g an is at ie z ou hier b ij hor en ?
nader op te richten. Er is al gesproken met het Netherlands W ater
W at z ou je i.v.m . d it t hem a k un n en b ez oek en ?
Partnership (NW P)*. Dit is een publiek-private netwerkorganisatie die opereert als onafhankelijk
Interessant aan deze sector is dat de bezoeken een
coördinatie- en informatiepunt voor de Nederlandse
heel divers karakter kunnen hebben. Zo kan er
watersector. Doel istot een zeer goed georganiseerd
gesproken worden over beleidsmatige zaken met
Nederlands waternetwerk te komen. Het NW P
een
stimuleert samenwerking en afstemming tussen de
watergerelateerde organisaties(zie hieronder). M aar
relevante partijen in de Nederlandse watersector.
ook kunnen concrete project bezocht worden.
Hierdoor levert Nederland een grotere bijdrage aan
Zowel projecten die al helemaal af zijn, maar ook
oplossingen
projecten die op dit moment onderhanden zijn.
voor
de
internationale
of
meerdere
ministeries
of
andere
waterproblematiek en versterkt Nederland haar positie op de internationale watermarkt. Voor
Organisaties
binnen- en buitenland is het NW P het centrale
•
aanspreekpunt voor informatie over de Nederlandse
M inistryofland transport and maritime affairs
watersector. Zij waren enthousiast en gaven aan in
•
Korea W ater Resource Association
een verder stadium zeker contact te willen houden.
•
Korea W ater Resource Corporation
Daarnaast heeft Rijkswaterstaat hen ook benaderd met enkele vragen over water in Zuid-Korea. W ellicht
dat
er
hier
dus
ook
een
Projecten
•
interdepartementaal vraagstuk meegenomen kan worden.
Busan:langste en diepste afzinktunnel ter wereld (van Strukton)
•
Het Kyung-In Canal Project:een kanaal tussen de Hanrivier en de Gele Zee
P ot en t ië le on d er z oek s vr ag en
•
Zoetwaterreservoir en de 33 km lange ringdijk van het Saemangeum project
Nederland staat internationaal bekend om haar goede kennis van “water”. Het ligt daarom voor de hand te kiezen voor een vraagstelling waarbij onderzocht wordt hoe de Nederlandse kennis geëxporteerd en gebruikt kan worden in Zuid Korea. “In hoeverre zijn er kansen voor Nederlandse ondernemers om aan waterprojecten deelte nemen?” Deze algemene vraag kan door de deelnemersnader geconcretiseerd worden. W ij raden aan om de eerder
genoemde
aspecten
van
“water” te
onderzoeken (waterbeheersing, waterbouw
en
•
ScheepswerfZuid-Korea (snijmachines voor scheepswerfen van HGG)
•
Het Hangang Renaissance Project in Seoul (De Hanrivier, die dwarsdoor Seoul loopt, en het aanliggend stadgebied gaan ontwikkeld worden tot prestigieus recreatiegebied. Tevenswordt een deel van de Hanrivier toegankelijk gemaakt voor zeeschepen, zodat onder andere internationale cruiseschepen kunnen aanmeren in Seoel.
27
Thema Free Trade Agreement
Thema Free Trade Agreement De EU vreest namelijk een instroom van goedkope
B es c hr ijvin g van d e s ec t or
Zuid-Koreaanse auto’sen in Zuid-Korea ismen bang
Een Free Trade Agreement (FTA) is een handels-
dat
verdrag tussen twee of meer landen, dat tot doel
gesubsidieerde Europese landbouwproducten.
het
land
overspoeld
zal
worden
door
heeft om een aantal ofalle handelsbarrièrestussen de landen te verwijderen. De EU en Zuid-Korea
W elk e b r an c heor g an is at ie z ou hier b ij hor en ?
hebben onderhandeld over een FTA en het is zeer
Als men zich niet op een sector wil focussen, de
waarschijnlijk dat die in januari of februari 2010
effecten van het FTA wil bestuderen, dan moet een
officieel ondertekend zal worden.
brancheorganisatie gekozen worden met een brede invalshoek. De meeste logische keuze isdan al snel VNO-NCW ofM KB Nederland.
W at is d e r elevan t ie voor E Z en het b ed r ijf s leven ?
Als men besluit zich te gaan concentreren op een
Het totale handelsvolume tussen de EU en Zuid-
bepaalde
Korea was in 2008 bijna $ 100 miljard. Zuid-Korea
brancheorganisatie,
verscheepte $ 54 miljard naar de EU en andersom
gekozen moeten worden.
sector,
zal
in
die
hoek
een
belangenvertegenwoordiger
verkocht de EU voor bijna $ 40 miljard aan ZuidKorea. Het FTA betekent de afschaffing van de
P ot en t ië le on d er z oek s vr ag en
importtarieven van gemiddeld 4 procent, en een
De invoering van het FTA zal een verandering in de
vereenvoudiging van andere regelgeving. M en
handelsrelaties tussen Zuid-Korea en de EU teweeg
verwacht dat dit na de invoering van het FTA snel zal
brengen.
groeien. De invoering van het FTA creëert kansen en
Nederlandse
bedreigingen voor het Europese en Zuid-Koreaanse
geïnteresseerd in hoe die verandering eruit zal zien.
De
economische ambassade*
afdeling van in
Seoul
de
is zeer
bedrijfsleven. De relevantie voor EZ en het Nederlandse bedrijfsleven isom te weten met welke
Het FTA heeft tot doel om handelsbarrièreste laten
kansen en bedreigingen zij te maken krijgen.
verdwijnen. 1.
In hoeverre zullen niet-tarief-gerelateerde
Bovendien isdit het eerste FTA dat de EU afsluit met
barrièresvrije handel tussen de EU en Zuid-
een Aziatisch land. Dit FTA zal waarschijnlijk als
Korea (blijven) tegenhouden?
voorbeeld dienen voor toekomstige nieuwe FTA’s tussen de EU en andere Aziatische landen.
2.
De Zuid-Koreaanse markt werd beschermd door importheffingen en andere regels, waardoor Zuid-Koreaanse bedrijven geen
In tegenstelling tot de andere vier thema’sricht het
prikkel hadden heel efficiënt te werken.
thema FTA zich niet op één specifieke sector. De
Biedt dit kansen voor efficiëntere Europese
themagroepsleden zullen zelf de keuze moeten
(en Nederlandse bedrijven) om meer
maken of zij zich meer willen richten op één
producten te verkopen? Òf moet de EU
specifieke sector. De interessantste sectoren zijn dan
juist vrezen dat de Zuid-Koreanen een hele
waarschijnlijk de auto-industrie en landbouw.
29
sterke positie op de Europese markt zullen verwezenlijken? 3.
Zullen gevestigde Nederlandse bedrijven op meer concurrentie uit de EU moeten rekenen door de invoering van dit FTA?
W at z ou je i.v.m . d it t hem a k un n en b ez oek en ? Permanente vertegenwoordiging van de EU in Seoul. Zij hebben de onderhandelingen namensde EU gevoerd. M inistry of Trade. onderhandelingen
Zij
hebben
de
namens Zuid-Korea
gevoerd. European Union Chamber ofCommerce in Korea
(EUCCK).
vertegenwoordigt
Deze de
organisatie
belangen
van
Europese bedrijven in Zuid-Korea. The Korea Institute for International Economic Policy. Een denktank van de overheid
die
ook
cijfermatige
vooruitzichten maakt. Korea Trade – Investment Promotion Agency. De Koreaanse NFIA. Korean Economicresearch Institute. (KERI) Zij maken economische analysesvan FTA. De Douane in Busan om inzicht te krijgen in handelsbarrières. N.B. ook als dit thema niet gekozen zou worden, zou één ofmeerdere plenaire bezoeken gericht op het FTA in het programma kunnen worden opgenomen, omdat het alle sectoren raakt. *De ambassade heeft aangegeven erg geïnteresseerd te zijn in dit specifieke thema en zou dus als opdrachtverlener kunnen fungeren.
30
4.
Reisprogramma
4. Reisprogramma (onder voorbehoud) Dag - Deel Dag 1 M iddag Dag 1 – Avond Dag 2 – Ochtend Dag 2 – M iddag
Locatie Schiphol
Program m a Vertrek
Tolk? Nee
Luchtruim
Geen overnachting
Nee
Seoul Airport
Aankomst halverwege de ochtend op Seoul airport
Nee
Seoul
Aankomst hotel begin van de middag (voor onsgevoel ishet dan nog nacht) ‘Jetlag dag’ / Vrije dag Op eigen gelegenheid kunnen deelnemerseen bezoek brengen aan: • Insa-dong, stadsdeel met winkelsmet veel traditioneel handwerk • M yeong-dong, winkeldistrict Vrij avondprogramma De meeste deelnemerszullen na een avondmaaltijd al bijna 36 uur wakker zijn en dusop tijd naar bed willen. 1e overnachtingSeoul Plenaire bezoeken • M inistryofFinance & Economy Inzicht verkrijgen in crisisbeleid van Koreaanse overheid. • M inistryofCommerce, Industry& Energy Inzicht krijgen in het industriebeleid en dan met name voor de gekozen thema’s. Op eigen gelegenheid lunchen Plenaire bezoeken • Small and M edium BusinessAdministration KvK achtige organisatie, waarbijondernemen in Zuid-Korea centraalzalstaan. • M inistryofScience & Technology Inzicht krijgen in technologiebeleid Kennismakingmet Ambassade Seoul 2e overnachtingSeoul Plenaire spiegelbezoeken • Korean Competition Authority(NM a) Inzicht krijgen in de Chaebol(familiebedrijven)in Korea en hoe dit het ondernemen in Korea beïnvloed. • Korea Trade & Investment Promotion Agency Welke voordelen biedt Zuid-Korea internationale investeerders • Koreaanse Regiegroep Regeldruk Hoe pakt de Koreaanse overheid regeldruk aan? Themamiddag Eigen thematische bezoeken • Zie suggestiesin hoofdstuk 3 Gezamenlijk avondprogramma - Karaokebar 3e overnachtingSeoul
Nee
Dag 2 - Avond
Seoul
Dag 3 Ochtend
Seoul
Dag 3 – M iddag
Seoul
Dag 3 – Avond Dag 4 – Ochtend
Seoul Seoul
Dag 4 – M iddag
Seoul
Dag 4 – Avond
Seoul
Nee
W aarschijnlijk niet
W aarschijnlijk niet
Nee W aarschijnlijk niet
M ogelijk wel
Nee
32
Dag - Deel Dag 5 Ochtend Dag 5 M iddag
Locatie Seoul
Dag 5 Avond Dag 6 – Ochtend
Seoul
Seoul
Seoul
Dag 6 – M iddag
Seoul
Dag 6 - Avond
Busan
Dag 7Ochtend
Busan
Dag 7 M iddag
Busan
Dag 7 Avond
Busan
Dag 8 Ochtend Dag 8 M iddag
Busan
Dag 8 Avond
Daejeon
Dag 9 Ochtend
Daejeon
Dag 9 M iddag Dag 9 – Avond
Daejeon
Busan
Daejeon
Program m a 7:00 vertrek voor excursie naar Demilitarized Zone (grensgebied tussen Noord en Zuid-Korea) 15:00 terugkomst van excursie Vrij middagprogramma Op eigen gelegenheid kunnen deelnemerseen bezoek brengen aan: • Deoksugung Palace (entree € 1) • Gyeongbokgung Palace (entree € 2) Koninginnedagreceptie / Vrije avond 4e overnachtingSeoul • Plenair bezoek Seoul Universiteit – Interactiefcollege over Koreaanse economie. • Plenair bezoek aan (NOS?) correspondent in Seoul Een groepsexcursie naar: Uireung – Grafvan een koning, staat op de Unesco werelderfgoed lijst (entree € 1) Rond 15:00 vertrek richting Busan (350 Km) Gezamenlijke stop voor diner Aankomst Hotel Busan Vrije avond 1e overnachtingBusan Thematisch ingestoken bezoeken (praktische bezoeken liefst plenair). Zie suggestiesin hoofdstuk 3 Gezamenlijke bedrijfsbezoeken • Bezoek Hyundai HeavyIndustriesin Ulsan • Pohang Intelligent Robot Center in Pohang (120 km van Busan) Vrije avond Bv. Bezoek aan • Jagalchi M arket, grote vismarkt 2e overnachtingBusan Thematische bezoeken Zie suggestieshoofdstuk 3 Gezamelijke bezoekjes • The United NationsM emorial Cemeteryand Peace Park – Slachtoffersvan Koreaanse Oorlog (gratis) • Beomeosa Temple. M ooie tempel in de bergen bij Busan (entree onbekend) Eind van de middag vertrek naar Daejeon (250 km) Gezamelijke maaltijd tijdensreis Halverwege avond aankomst Daejeon 1e overnachtingDaejeon Bezoek Daedeok Innopolis, grootste science park. • Introductie over Innopolis • Korea Advanced Institute ofScience & Technology (KAIST) Robotica Thematische bezoeken Andere op Innopolisgevestigde bedrijven Vrije Avond 2e overnachtingDaejeon
Tolk? Nee Nee
Nee M ogelijk wel
Nee
Nee
W aarschijnlijk niet M ogelijk wel
Nee
M ogelijk wel Nee
Nee
M ogelijk wel
M ogelijk wel
33
Dag - Deel Dag 10 – Ochtend
Locatie
Tolk? Nee
Seoul
Program m a Een gezamenlijk bezoek • Bezoek aan National Science M useum (Entree € 1) • W andeling door natuurgebied bij Daecheongho Lake (gratis) • Bezoek aan Zuid-Koreaansbadhuis, Yuseong Hot Spring (entree onbekend) Eind van de ochtend vertrek naar Seoul (150 km) Plenaire bezoeken • Hyundai M otorsR&D center (hybrid and hydrogen cars) • ASM L(grootste Nederlandse exporteur naar Korea) Gezamenlijk slotmaaltijd 5e overnachtingin Seoul Vrije ochtend om souvenirste kopen
Dag 10 – M iddag
Seoul
Dag 10 Avond Dag 11 Ochtend Dag 11 M iddag Dag 11 Nog een middag
Seoul
Seoul
Vertrek aan het begin van de middag vanafSeoul Airport
Nee
Schiphol
Aankomst aan het eind van de middag
Nee
W aarschijnlijk niet
Nee Nee
De steden die bezocht worden zijn Seoul, Busan en Daejeon. Seoul isde hoofdstad van Zuid-Korea. De overheid en de hoofdkantoren van een aantal ZuidKoreaanse bedrijven zijn hier gevestigd. Busan isde stad van de scheepvaart en de (zware) industrie. Daejeon heeft het grootste science park van ZuidKorea en daar wordt hoogwaardig technologisch onderzoek gedaan. N.B.Bezoeken die dicht bij de steden ofop de route naar de steden liggen kunnen ook in het programma worden toegevoegd. Dit geldt ook voor bijzondere toeristische trekpleistersdie misschien door de deelnemersworden aangedragen. N.B.De thematische bezoeken kunnen nog niet heel concreet ingevuld worden. Dit iserg afhankelijk van de wensen van de themagroepen. N.B.Samen met de ambassade en JongEZ moeten we op zoek naar een geschikte datum. W ij richten op eind april/ begin mei. Een aantal zaken zal later nauwkeuriger ingevuld moeten worden, bv. W eekdagen, weekenddagen, de mogelijke Koninginnedagborrel, dagen waarop DM Z excursie beschikbaar isetc. Dit conceptprogramma ismet name bedoeld om een beeld te geven van hoe het programma er uit kan komen te zien.
34
5.
Voorbereiding op de reis
5. Voorbereiding op de reis Een studiereis naar Zuid-Korea vergt een gedegen voorbereiding enerzijds inhoudelijk, zodat de
V er w ac ht in g en van d eeln em er s
deelnemersvoor ogen hebben wat zij in Zuid-Korea
W ij verwachten een professionele en serieuze
te weten willen komen, en anderzijdspraktisch, om
houding van alle deelnemers. Aangezien wij
de deelnemers klaar te stomen voor de taal- en
betrokkenheid
cultuurbarrière.
brancheorganisaties,
en
tijd
gaan
vragen
Nederlandse
en
van Zuid-
Koreaanse bedrijven, de Zuid-Koreaanse overheid en Samen met de ambassade zal een geschikte datum
tenslotte
onze
EZ
collega’s,
verdienen
de
voor de reis worden geprikt. Gekeken naar het
onderzoeken ook een gerichte en kwalitatieve
klimaat is het verstandig niet voor de derde week
aanpak en uitwerking. Het aantal uren dat de
van maart te gaan, omdat de winter in Zuid-Korea
deelnemer zich bezig houdt met de studiereisligt op
erg koud kan zijn. In dit plan van aanpak gaan we er
minimaal 80 uur, gebaseerd op:
van uit dat de reis eind april / begin mei zal plaatsvinden. W ij kiezen bewust voor deze datum,
oktober (kennismaking) - 2 uur
omdat het enerzijds hier dan ook meivakantie is,
november t/m april - voorbereiding:2 uur
omdat de JongEz-ersminder vrije dagen hoeven op
per week + een maandelijkse bijeenkomst
te nemen en minder gemist zullen worden door het
van 4 uur (gemiddeld 12 uur per maand)
management. Anderzijds geniet deze periode de
mei (afronding) - 8 uur
voorkeur om ook een aantal typische Nederlandse feestdagen zoals Koninginnedag en Bevrijdingsdag
Deze uren zijn exclusief deelname aan de reis in
in het buitenland te kunnen ervaren.
Zuid-Korea.
De voorbereiding zal er dan globaal alsvolgt uitzien: 7 september - presentatie bestemming
P r es en t at ie
studiereis
De
7 september t/m begin oktober – promotie
promotiepresentatie te houden voor de leden van
studiereis
JongEZb (bijvoorbeeld op 7 september als het
Begin oktober – Lotingsborrel
JongEZ bestuur haar plannen bekend maakt).
reiscommissie
is
altijd
bereid
een
Eind oktober - kennismakingsbijeenkomst november t/m april – voorbereiding voor deelnemers/maandelijkse bijeenkomsten april/mei - studiereis Eind mei – eindpresentaties en afronden studiereis
P r om ot ie Na de studiereis naar M arokko werd de suggestie gedaan
dat
de
JongEZ
studiereis ook een
afspiegeling moet zijn van EZ en dat er quota per dienstonderdeel beschikbaar moeten zijn. Volgens ons moet je niet het lotingsysteem aanpassen om
36
meer JongEZ-ersuit buitenorganisatiesaan de reiste
W ij zien de volgende mogelijke activiteiten:
laten deelnemen, maar moet je juist zorgen dat meer mensen meeloten.
Lezing over Economische geschiedenisvan ZuidKorea.
Door een actieve promotiecampagne zal de
Henri van den Broek heeft vanuit zijn studietijd
reiscommissie de studiereis onder de aandacht
goede contacten met (oud)professoren die
brengen. Naast de gebruikelijke posters en JongEZ
gespecialiseerd zijn in Aziëen kan hen uitnodigen
nieuwsbrieven willen wij ook een roadshow
een gastcollege te geven. Daarnaast heeft Jeroen
organiseren.
Lamersvan BBR ook aangeboden een gastcollege te
W ij
zullen
naar
de
diverse
uitvoeringsorganisatiestoe gaan om de studiereiste
geven. Hij heeft een aantal jaren in Zuid-Korea
presenteren
gewoond en gewerkt.
en
vragen
van
geïnteresseerde
JongEZ'ers te beantwoorden. Daarnaast willen we ook alle potentiële leden van JongEZ (die nog geen
Onderwerpen waarvan deelnemerszeker op de
lid zijn) benaderen om mee te gaan. Dit zal
hoogte moeten zijn:de actieve rol van de overheid
ongetwijfeld zorgen voor een aantal nieuwe
in de industrialisatie van Zuid-Korea en de daarbij
inschrijvingen bij JongEZ.
behorende economische groei. De rol van Chaebols, familieconglomeraten zoalsSamsung en LG, in de Zuid-Koreaanse economie.
L ot in g - en k en n is m ak in g s b or r el W ij willen één JongEZ borrel graag omdopen tot
Zuid-Koreaanse Filmavond
lotingsborrel en hopen dat Chris Buijink net als
Zuid-Korea heeft een vrij grote filmindustrie, de
ieder jaar de loting weer wil verzorgen. Zodra de
Korean W ave genoemd, die zeer mooie producties
loting geweest is, willen we de gelukkigen zo snel
tot stand heeft gebracht. Het iszeker de moeite
mogelijk met elkaar laten kennismaken en daarom
waard om deze, eventueel in JongEZ verband te
een kennismakingsborrel laten organiseren.
vertonen. Sportworkshop Taekwando
M aan d elijk s e b ijeen k om s t en
Op EM werkt M artijn Ooms, die al vaker een
Van november t/m april zullen wij maandelijkse
dergelijke workshop heeft gegeven, en heeft
bijeenkomsten organiseren. Dat zullen er in totaal
aangeboden dit ook voor de studiereiste willen
dus6 zijn. Op deze bijeenkomsten zal de voortgang
organiseren.
van het onderzoek besproken worden, maar is er ook ruimte voor activiteiten om Zuid-Korea of
Cultuurworkshop (2 sessies)
elkaar beter te leren kennen.
In Leiden zit een organisatie die workshopsgeeft om de Zuid-Koreaanse cultuur te leren kennen. Een dergelijke workshop leert handige tipsover de manier waarop visitekaartjesoverhandigd moeten worden, hoe Zuid-Koreanen tegen anciënniteit
37
aankijken e.d. Hiervoor zou extra budget geregeld moeten worden.
Dit houdt volgensonsde volgende producten in: M aandelijkse bijeenkomsten. Deze zullen gebruikt worden om de deelnemersvoor te
Bedrijfsbezoek In
Nederland
lichten en voor te bereiden op hun reis. zijn
Zuid-Koreaanse
bedrijven
Naast de nodige informatieverstrekking
gevestigd en deze wij willen samen met JongEZ
vindt hier aansluitend een gezamenlijke
bezoeken.
activiteit plaats. Een subpagina op de website van de JongEZ
W ij willen de 6 maandelijkse bijeenkomsten steeds
pagina met daarop de meest relevante
op een andere EZ-locatie laten plaatsvinden. Ook zo
informatie zoals een agenda en links naar
willen we deelname van buitendiensten stimuleren,
artikelen en achtergrondinformatie.
omdat ze dan niet telkensnaar het kerndepartement
Een handzaam boekje met tipsvoor de reis.
hoeven
sommige
Een handzaam boekje met het reis-
activiteiten ook worden opengesteld aan alle JongEZ
programma, handige zinnen Koreaanse en
leden en overige belangstellenden binnen EZ, om de
de belangrijkste telefoonnummers.
betrokkenheid bij de onderwerpen van de studiereis
Een tweewekelijkse nieuwsbriefmet daarin
te vergroten.
informatie. Gedurende de voorbereidingen
komen.
Daarnaast
zullen
houden we deelnemers scherp via een tweewekelijkse nieuwsbrief waar ook de
C om m un ic at ie
tussenresultaten van alle themagroepen
De deelnemerszullen heel veel informatie op zich af
gepresenteerd
krijgen. De reiscommissie streeft er naar om
ontvangt men buiten die tweewekelijkse
duidelijke en overzichtelijke informatie op vaste
email geen andere berichten van de
momenten en plaatsen te verspreiden.
reiscommissie. Tenslotte
worden.
zullen
we
In
principe
overige
EZ
Zo worden in een vroeg stadium alle mijlpalen en
medewerkers op de hoogte houden over
deadlines aangeven, zodat de deelnemers hun
onze ontwikkelingen door niet alleen het
voorbereidingen
EZ journaal in te schakelen, maar ook
en
eindproducten
mogelijk kunnen plannen.
zo
goed
contacten te leggen met alle interne medewerkersbladen.
38
6.
Financiële haalbaarheid
6. Financiële haalbaarheid B eg r ot in g
Inkom sten
Uitgaven p.p.
Totaal
p.p.
Totaal
1a
Eigen bijdrage
€ 550,-
€ 19.800,-
2a
Vliegtickets
€ 560,-
€ 20.160,-
1b
EZ bijdrage
€ 550,-
€ 19.800,-
2b
Hotel (9x)
€ 285,-
€ 10.260,-
2c
Bushuur
2d
Sociaal/cultureel
2e
Relatiegeschenken
€ 250,-
2f
Voor- en natraject
€ 280,-
2g
Onvoorzien
€ 3450,-
2h
Eten met groep
TOTAAL
€ 39.600,-
€ 3.400,€ 50,-
€0
TOTAAL
€ 1.800,-
€0
€ 39.600,-
Deze begroting is gebaseerd op een 11 daagse
Finnair. Beide maatschappijen zijn benaderd om te
studiereis (waarvan 2 reisdagen, 1 ‘jetlagdag’ en 8
vragen ofzij groepskortingen aanbieden, en wat de
dagen in Zuid-Korea) met 36 deelnemers. De
voorwaarden daarbij zijn.
gehanteerde wisselkoers is:1 Euro = 1770 W on. Dit
Turkish Airlinesvliegt (met vroegboek-korting) voor
programma (11 dagen) isonder voorbehoud.
€ 500 op Seoul, maar er kan helemaal nietsworden aangepast zodra het ticket geboekt is. Bij een
1a. Dit jaar is voor het eerst mogelijk om de EZ bijdrage en eigen bijdrage te verhogen met € 50. Om naar Zuid-Korea te kunnen gaan ishet verhogen van de eigen bijdrage noodzakelijk.
uitvaller zou dan de volledige ticketprijs betaald moeten worden. Finnair daarentegen biedt een iets hogere prijs, € 560 euro inclusief belasting, maar veel betere voorwaarden. Zo hoeven de namen voor ticketspas
1b.De aanname is dat EZ bijdrage gelijk is aan de eigen bijdrage met een max. van € 550 p.p.
uiterlijk 31 dagen voor vertrek doorgegeven te worden. Finnair biedt ook de mogelijkheid om voor € 50 euro extra, de groep te splitsen en een andere
2a. Het ticket is de grootste kostenpost van de studiereis. Een ticketprijs naar Seoul zal over het algemeen tussen de € 650 - € 800 liggen. Via de website e-bookers.nl hebben wij de 2 goedkopere maatschappijen gevonden: Turkish Airlines en
terugvliegdatum te kiezen. Dit is een vaste prijs. Deelnemerszouden dusook nog een korte vakantie in Seoul of Helsinki aan de studiereis kunnen toevoegen. In een persoonlijk gesprek op 10 augustus jongsleden hebben we alle details
40
doorbesproken. Een terugvaloptie iseen offerte van
totaal meer dan € 3000 op de kostenpost hotels. Er
ATP, dat is een directe vlucht vanaf Schiphol, met
zit dus nog besparingsruimte in deze kostenpost.
KLM voor 585 euro inclusiefalle kosten.
W ij hebben daarom van de eerder genoemde € 11.880 een bedrag van € 5 euro per nacht per
2b. W ij hebben momenteel gekozen voor hoge
persoon afgetrokken. Dat is zeker haalbaar. Dan
middenklasse hotels (3 sterren). De prijzen zijn
wordt het totaal € 10.260.
gebaseerd op een offerte van een Koreaanse reisorganisatie
en
zijn
incl.
boeking-
en
2c. Er is een offerte opgevraagd bij ATP. Die
servicekosten. De kostenpost is gebaseerd op 5
berekende een prijstussen 400 – 700 euro per dag.
overnachtingen in Seoul, 2 in Busan, en 2 in Dajeon.
Vervolgens is er een offerte opgevraagd bij een
Prijzen per 2personen per nacht excl.10% boekingskosten
Koreaanse maatschappij.
New
Seoul
Hotel
130,000
KRW
€
74
http://www.bestwesternnewseoul.com/ Deajeon
Riviera
Hotel
120,000
Daar rekent men de volgende prijzen. 1) Incheon Airport meeting / sending (lessthan 3
KRW
€ 69
http://www.shinan.co.kr/yusong/eng/index_yuseon g.asp Busan, Kukje Hotel (BB):80,000 KRW
hours):300,000 KRW € 170 2) Full day(10 hours) in Seoul:450,000 KRW € 254
€ 45
http://www.hotelkukje.com/
3) Daejeon 2 days:550,000 KRW per day€ 311 4) Busan 2 days: 630,000 KRW per day€ 357
De totale kosten zouden dan betaalbaar, maar
Daarnaast iser een Assistent toeslag van € 940. Die
enigszinsaan de hoge kant zijn. Namelijk €11.880
is nodig omdat buschauffeur geen Engels spreekt.
Er worden momenteel ook offertesopgevraagd voor
Als er een Koreaans sprekende in de reisgroep zit
lage middenklasse hotels, daarmee hopen wij deze
kunnen we dusgeld besparen.
post ongeveer 1500 euro lager te laten uitvallen. Er
De kosten in de begroting zijn gebaseerd op:Eerste
zijn in Busan en Seoul voldoende simpele hotels.
dag geheel in Nederland daarna 1 dag ophalen van
Een eigen scan naar goedkope, maar nog steeds
vliegveld, 3 dagen Seoul, 1 busloze dag in Seoul, 2
comfortabele en schone hotels op internet levert
dagen Daejeon en 2 dagen Busan en 1 dag
beduidend lagere prijzen op.
wegbrengen naar vliegveld. Totaal 3378. Afgerond
Prijzen per 2 personen per nacht:
3400.
Hotel Noblesse, € 41
Er is ook gekeken om in de steden met het OV te
http://www.lifeinkorea.com/Hotels/Korea/1566/
reizen, dit isslechtsnet ietsgoedkoper dan een bus
hotel Friend € 44
met chauffeur inzetten. Een 3 dagenpas voor
http://hotels.lonelyplanet.com/hotel/Seoul-Friend-
openbaar vervoer in Seoul, (Seoul citypass), kost 20
Hotel-P1314203.html
euro. Dat isin totaal slechts42 euro goedkoper dan
De kosten per persoon zijn dan minder dan 25 euro
met de bus, terwijl het moeilijker wordt de groep
per nacht. Het eerder genoemde bedrag van € 11.880
bijelkaar te houden en het ook moeilijker wordt om
is gebaseerd op € 36 per nacht. M et de via internet
locatiesbuiten de stad snel te bereiken.
gevonden hotels zouden dus ruim € 10 p.p. per
Het heeft dus onze voorkeur om met de bus te
nacht bespaard kunnen worden en daarmee in
reizen.
2d. Dit is gebaseerd op 1 duur uitje van 70
bovendien zijn er veel kleine eettentjes in Zuid-
Amerikaanse dollar. Dat is een excursie van ruim
Korea waar je snel kan eten, maar niet met 36 man
een halve dag met een tourbus naar de DM Z. Dit is
tegelijk naar binnen kan.
de grensovergang naar Noord-Korea. Een must-see.
Voor de lunch geldt dat er veel gezonde en snelle
Overige bezienswaardigheden, zijn de steden zelf,
keuzes zijn bij de kleine supermarkten zoals seven-
tempels, en natuur, welke ofgratiszijn dan wel waar
eleven, die op bijna iedere straathoek gevestigd zijn.
deelnemers de lage entreeprijs zelf zullen moeten
Het
voldoen. In het concept-reisprogramma hebben wij
gecommuniceerd worden dat de reiscommisie, reis,
suggesties gedaan hoe de vrije tijd, die voldoende
verblijf, transport en ontbijt betaalt, maar dat lunch,
aanwezig zal zijn, ingevuld kan worden.
diner, drankjes, uitgaan en eigen vervoer door hen
zal
duidelijk
naar
de
deelnemers
zelfbetaald moet worden. 2e.Gebaseerd op de kosten van studiereisM arokko
W e hopen dat alsde kosten eenmaal bekend zijn dat
2009. W ij hebben dat bedrag gehalveerd, omdat via
we de groep een aantal keer een gezamenlijke
onze banden met de EVD, we tegen een laag tarief
maaltijd kunnen aanbieden. Ook als dat niet kan,
aan ‘Holland Branding’ relatie geschenken kunnen
zullen wij alsreiscommissie wel een aantal keer het
komen.
initiatief nemen om een gezamenlijk maaltijd te organiseren, alleen komt het dan voor eigen
2f. Vooral bedoeld om de slotbijeenkomst te
rekening.
kunnen aankleden (€ 250). Een klein bedrag blijft over om een JongEZ borrel een beetje aan te kleden
N.B.
we
veronderstellen
dat
we
als
en er een afscheidsborrel van te maken.
Studiereiscommissie gebruik kunnen maken van de faciliteiten van JongEZ en dusgratisgebruik kunnen
2g.De onvoorziene kosten zijn 8,5% van het totaal.
maken van de EZ-repro.
De meeste kosten gebaseerd zijn op offertes en zouden dussnel vastgelegd kunnen worden. Omdat we van een het grootste deel van de kosten (vliegtickets) al de exacte kosten weten, is het niet noodzakelijk om een hoger percentage voor de onvoorziene kosten aan te houden. W el is het verstandig snel een rekening in W on te openen om negatieve wisselkoersrisico’ste beperken. 2h. Het ontbijt is bij de prijzen van het hotel inbegrepen en daarin kan de reiscommissie voorzien. M aar het eten met de groep functioneert voor de rest als sluitpost. Niet omdat wij het gezamenlijk eten niet belangrijk vinden, in tegendeel, maar het is lastig om restaurants te
N.B.
?
In Korea spreken ze Koreaans en gebruiken ze het Hangul schrift. Dit kan een lastig obstakel zijn voor de
studiereis.
Het
algemene
Engels
taalvaardigheidniveau onder de Koreanen is vrij laag. W ij hebben geen geld gereserveerd voor een tolk. De ambassade vertelde onsdat grote bedrijven en
instellingen en
ook de
overheid
vanuit
gastvrijheid een tolk aan. Dat betekent dat we zeker niet alle dagen een tolk nodig hebben. Indien een tolk nodig is zullen we zoeken naar mogelijkheden bij de ambassade, binnen (Jong)EZ, of op universiteiten.
zoeken waar alle 36 mensen graag eten en
42
Van de ambassade hebben wij de volgende kosten voor het inhuren van een tolk door gekregen: voor 2 uur:KRW 100,000 - € 56 voor 4 uur:KRW 120,000 - € 68 voor 6 uur:KRW 140,000 - € 80 voor 7 uur:KRW 160,000 - € 91 voor 8 uur:KRW 180,000 - € 102 Extra uren kosten daarna KRW 30,000 - € 17 per uur Als de bijeenkomst buiten Seoul is betalen we ook de transportkosten. W ij hebben zelfeen ander idee om deze kosten laag te houden. Tijdensde laatste ALV isdoor het bestuur toegezegd om meer mensen mee te laten gaan op de studiereis. W ij willen pleiten om de studiereis voortaan met twee mensen uit te breiden. Het gaat daarbij om twee gegarandeerde plaatsen voor JongEZ-ers die aantoonbaar de taalvan het land kunnen spreken en tijdens de reis een tolk functie op zich willen nemen. Voor deze studiereis is dat dus Koreaans. Twee Koreaanssprekende mensen mee op reislevert een directe besparing van zo’n € 900 op in het busbudget, omdat dan de busassistent niet meer noodzakelijk is. Daarnaast scheelt het een hoop werk en kosten in het geval een bedrijfniet over een tolk beschikt en ook de andere opties (ambassade, studenten) geen resultaat zouden opleveren. De begroting is nog opgesteld op 36 mensen. 38 mensen zou de inkomsten verhogen, terwijl kostenposten als de bus, relatiegeschenken, en voortraject gelijk blijven, waardoor er meer ruimte op de begroting zal ontstaan.
43
7.
Het team
7. Het team W ij kennen elkaar vooral van de JongEZ studiereis
me via de JongEZ studiereis ook het komende half
naar M arokko. Daar werden ook de eerste plannen
jaar weer met Aziëbezig te kunnen houden.
gesmeed om zelfeen studiereiste gaan organiseren. Door onze samenwerking tijdens de vorige
J ulie Sp r en g er s
studiereis weten we hoe iemand reageert na een
M omenteel werk ik met veel plezier al meer dan
korte nacht slaap, hoe iemand deadlines benadert
twee jaar als communicatieadviseur bij de EVD. Ik
en hoe we de ander kunnen motiveren en aan het
houd
lachen krijgen. Kortom we weten wat we aan elkaar
communicatie en verandercommunicatie bij de EVD
hebben en omdat we het gewoon goed met elkaar
maar ook al in het nieuwe Agentschap Uitvoering.
kunnen vinden zijn we een sterk team. W e zijn zeer
W aar ik me binnen mijn werk sterk voor probeer te
enthousiast om zelfook een goede studiereisneer te
maken isom ook echt de klant centraal te zetten in
zetten. De diversiteit in de commissie is aanwezig.
onze dienstverlening:dat betekent dus proberen te
Zo zijn we afkomstig uit verschillende onderdelen
kijken vanuit de ondernemer en niet vanuit de
van EZ. Beleid, uitvoering en staf zijn in onze
interne organisatie. In een politiek speelveld zoals
studiereiscommissie allemaal vertegenwoordigd,
bij EZ is dat buitengewoon interessant. Ik ben
wat zal zorgen voor een breed scala aan interessante
daarom ook erg enthousiast om onderzoek te doen
onderwerpen en thema’svoor EZ.
in Zuid-Korea voor zowel EZ als voor de
Koreanen lezen net als Nederlanders gewoon van linksnaar rechtsen zo stellen wij de reiscommissie dan ook voor (zie foto vorige pagina).
ministerie van Economische Zaken. Daar werkte ik themagroep
interne
ondernemer.
Sek har L ahir i Directie Energiemarkt werkzaam. Ik houd me onder
Ik begon twee jaar geleden als rijkstrainee bij het de
voornamelijk bezig met
Sinds een jaar ben ik als beleidsmedewerker bij de
H en r i van d en B r oek
in
mij
voor
energievoorzieningszekerheid
van
Internationale de
directie
Energiemarkt. De werkzaamheden sloten goed aan op zijn scriptie over de voorzieningszekerheid van Japan, die ik schreef om zijn studie economie en bedrijf in Pacific Azië af te sluiten. Azië lonkte en daarom koos ik voor een detachering van een half jaar als landenmedewerker op de regiodirectie Azië en Oceanië van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Sinds mei ben ik terug op EZ waar ik nu vooral bezig ben met het gasrotondebeleid. Ik hoop
andere bezig met de splitsing van energiebedrijven en de verbetering van de veiligheid van elektriciteitsen gasnetwerken. Het werk bevalt me tot nu toe erg goed, mede vanwege de gevarieerde onderwerpen waar ik me mee bezig houd. Afgelopen jaar ben ik op studiereisgegaan naar M arokko, wat me erg goed is bevallen. M ede hierdoor lijkt het me een uitdaging om zelfeen studiereiste organiseren. M et Zuid-Korea isnaar mijn mening een inspirerende en vernieuwende bestemming gekozen. Het land is de laatste jaren sterk in opkomst en biedt volop mogelijkheden voor EZ;iets wat ik graag met mijn reisgenoten op locatie wil ontdekken en uitzoeken!
45
M ar le Sm it Sinds april 2008 ben ik werkzaam als Coördinator Holland Branding bij de unit Holland Branding & Foreign Investment bij de EVD. M ijn interesse in Zuid-Korea werd aangewakkerd doordat ik tijdens mijn studietijd in Frankrijk met een aantal ZuidKoreanen heb samengewoond. Hoe meer ik me in het land verdiep, hoe leuker het me lijkt de studiereis naar dit land te mogen organiseren. Zo wist ik niet dat Nederland meer in Zuid-Korea investeert dan in China, of dat Nederland de belangrijkste EU-bestemming is van Koreaanse investeerders. Bovendien heeft het een boeiende geschiedenis, is het nog niet erg toeristisch, heten de inwonersemotioneler te zijn dan bijv. Japanners en Nederlanders worden graag gezien, niet in de laatste plaats dankzij Guus Hiddink. Ik denk dat de studiereis een mooie kans kan zijn om met JongEZ'ersdit land te bezoeken… ietswat je op eigen houtje misschien minder snel zou doen.
M ar t in K ouw en hoven Sinds vorig jaar ben ik met zeer veel plezier werkzaam bij EZ. Eerst bij Bedrijfsvoering en nu bij Bureau Bestuursraad. M eteen ben ik meegegaan op studiereisen dat beviel zo goed dat ik graag nog een keer mee wil. De studiereisorganiseren vind ik een extra uitdaging en geeft een nieuwe dimensie aan de studiereis. Zuid-Korea lijkt me een zeer interessant land, met enorme potentie. Omdat het nog niet door iedereen gezien wordt als opkomende markt, denk ik dat wij als studiereiscommissie hier een bijdrage kunnen leveren. Ik ben er van overtuigd dat wij
EZ-ers,
verdeeld
over
kerndepartement,
uitvoering en stafenthousiast kunnen maken van de kansen van en voor Zuid Korea.
46
Bijlage I: Algemene informatie
Bijlage I. Algemene informatie Zuid-Korea is een land in het noordoostelijke deel van het Aziatische continent op het zuidelijk deel van het Koreaansschiereiland dat na de splitsing van het land Korea in 1945 officieel bekend werd alsde Republiek Korea. Zuid-Korea grenst aan de gedemilitariseerde zone met Noord-Korea, de Gele Zee, de Straat Korea en de Japanse Zee. Zuid-Korea heeft ongeveer 3000 eilanden die met name voor de zuidelijke en westelijke kust liggen.
Kengetallen
Bevolking
Bevolkingsaantal
48,6 miljoen (2008)
Bevolkingsgroei
0,31 procent (2008)
Taal
Koreaans(niet in te delen bij een taalfamilie)
Religie
christendom (26 procent), boeddhisme (23 procent), geen (49 procent)
Econom ische indicatoren 2008
Bbp
928,1 miljard US dollar
Bbp per hoofd van de bevolking (PPP)
27.634 US dollar
Reële groei bbp
2,2 procent
Stijging consumentenprijzen (jaargemiddelde)
4,7 procent
M unteenheid
W on (1.000 won = 0,55 euro;koers1 april 2008)
Buitenlandse handel 2008
Totale invoer in Zuid-Korea
435,3 miljard US dollar
Totale uitvoer uit Zuid-Korea
422,0 miljard US dollar
Uitvoer uit Nederland naar Zuid-Korea
2.466,5 miljoen euro
Invoer in Nederland uit Zuid-Korea
2.215,2 miljoen euro
Voornaamste handelspartners
Invoer uit:China, Japan, VS, Duitsland Uitvoer naar:China, VS, Japan, Hongkong
Bron: Korea NationalStatisticalOffice, Bank ofKorea, EIU, CBS(voorlopige cijfers)
48
Econom ie In de jaren zestig begon Zuid-Korea aan een economische opmars. Het land veranderde binnen veertig jaar van een agrarische samenleving, die verwoest wasdoor een burgeroorlog, in een geïndustrialiseerde samenleving. De bevolking migreerde van het land naar de industriële centra. Hierdoor isde bevolking van Zuid-Korea momenteel in de steden geconcentreerd; meer dan 85% woont in de stedelijke agglomeraties, met name in Seoel en omgeving, Busan en Daegu. M omenteel isde Zuid-Koreaanse economie een van de grootste van Azië en ook op globaal niveau speelt ze een belangrijke rol. Zuid-Korea is een belangrijke producent van hightech goederen, maar ook de staalindustrie, scheepsbouw, automobielindustrie en productie van elektronische goederen zorgen er voor dat Zuid-Korea een belangrijke speler isop de internationale markt. Buitenlandse Handel Na de verstoring van de handel tijdensde Koreaanse Oorlog en de nasleep daarvan steeg de uitvoer van 1965 tot 1980 met een opmerkelijk jaarlijksgemiddelde van 27,2 procent en verzesvoudigde van 1980 tot 1995. Het land, met weinig natuurlijke rijkdommen en een vrij kleine binnenlandse markt, voorzag zijn snelle economische groei van brandstofdoor zijn bekwame arbeidskrachten aan te wenden om goederen voor de uitvoer te produceren. In 1996 werd Zuid-Korea lid van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), een internationale organisatie die werkt om het economische beleid van geïndustrialiseerde natieste coördineren. De belangrijkste invoer (veel ervan wordt gebruikt voor de productie van goederen voor de uitvoer) bestaat uit industriële machines, aardolie en aardolieproducten, electronische apparatuur, ijzer en staal, transportmiddelen en chemische producten. De uitvoer omvat onder meer electronische apparatuur, stoffen, voertuigen, telecommunicatie- en geluidsapparatuur, ijzer en staal, metaalgoederen, computercomponenten en kleding. De invoer in 2004 werd getaxeerd op US$ 224,5 miljard en de uitvoer op US$ 253,8 miljard. De belangrijkste handelspartners voor de uitvoer waren de Verenigde Staten, Japan, Hongkong, Singapore en Duitsland. De belangrijkste partnersvoor de invoer waren de Verenigde Staten, Japan, Duitsland, Saoedi-Arabiëen Australië. Landbouw Eind jaren veertig werden er landverdelingsprogramma’s uitgevoerd, die tot een landbouwsysteem leidden met hoofdzakelijk kleine private landbouwbedrijven. De snelle industrialisatie en stijgende urbanisatie verminderden het aandeel van de landbouw in de economie; het aantal families afhankelijk van landbouw voor hun levensonderhoud is sinds de jaren zeventig voortdurend gedaald. Zuid-Korea heeft 1,3 miljoen landbouwbedrijven, en het gemiddelde gecultiveerde landbouwgrond voor elk is1 hectare. Ongeveer 17 percent van het land isgecultiveerd. Het belangrijkste voedselgewasvan het land, rijst, wordt op bijna 60 percent van de landbouwgrond geteeld. Andere belangrijke gewassen zijn sojabonen, Spaanse pepers, gerst, kool, watermeloenen, knoflook, uien, radijzen, witte aardappels, rode bonen, maïs, en bataten. Een belangrijke ontwikkeling isde grote uitbreiding in de opbrengst van fruit, in het bijzonder appelen, sinaasappelen, druiven,
49
dadelpruimen, peren, en perziken. Andere gewassen zijn onder meer katoen, hennep en zijde. De geschatte veestapel in 2006 was9,1 miljoen varkens, 2,5 miljoen vee, en 570.000 geiten. Bosbouw en visserij Sinds eind jaren zestig is Zuid-Korea een van de belangrijke vissende naties van de wereld geworden, met een moderne vloot van meer dan 650 schepen die in verre wateren opereren. Ook wordt er gevist in nabije kustwateren.
De
havens van
Ulsan
en
M asan
zijn
ontwikkeld
als diepzeevisserijbases met
visverwerkingsinstallaties. De vangst in 2007 was 3 miljoen metrische ton. Pijlinktvis, weekdieren, ansjovis, tonijn, snoekbaars en makreel zijn de belangrijkste vangsten. Zuid-Korea voert de meerderheid van zijn timmerhout in, maar de herbebossing heeft sommige boomaanplantingen voor commercieel gebruik versterkt. De houtopbrengst van het land in 2007 bedroeg 5,2 miljoen kubieke meterstimmerhout. Productie De deling van het schiereiland Korea in 1948 schiep twee uit hun evenwicht gebrachte economische eenheden. Noord-Korea bezat de meeste natuurlijke rijkdommen en zware industrieën die tijdens de bezetting door de Japanners werden ontwikkeld; Zuid-Korea het grootste deel van de landbouwmiddelen en een groot aantal arbeidskrachten. De industriële ontwikkeling in het zuiden concentreerde zich aanvankelijk op de lichte productie van exportgerichte goederen, vooral in de arbeidsintensieve industrieën zoals textiel en kleding, schoeisel, en levensmiddelen. Begin jaren zeventig, echter, begon het zwaartepunt te verschuiven in de richting van de zware industrie. In de jaren tachtig en de jaren negentig wierpen de Koreaanse fabrikanten zich ook op geavanceerd technische industrieën, zoals computercomponenten en halfgeleiders. De productie wordt overheerst door chaebol, grote bedrijfsconglomeraten met zeer gediversifieerde belangen. Zuid-Korea is een belangrijke producent van telecommunicatie- en geluidsapparatuur (hoofdzakelijk radio's, televisies, telefoons en videorecorders) en vervoersmiddelen (hoofdzakelijk auto's). De scheepsbouw is de belangrijke industrie. Andere belangrijke industrieën zijn onder meer de vervaardiging van chemische producten, machines, voedingsmiddelen en dranken, basismetalen, en textiel. Energie Electriciteitscentrales op, hoofdzakelijk ingevoerde, aardolie produceerden 62 percent van de stroom van ZuidKorea in 2006. In de jaren zeventig begon het land kerncentrales te bouwen om zijn afhankelijkheid van ingevoerde olie te verminderen, en in 2006 leverden kerncentrales 38 percent van de elektriciteit. Nog eens 1 percent kwam uit hydro-elektrische installaties. De jaarlijkse productie van elektriciteit was 326 miljard kilowattuur.
50
Vervoer Een goed ontwikkeld wegennet verbindt de belangrijkste stedelijke centra van Zuid-Korea. Het land heeft ongeveer 100.000 km hoofdwegen, waarvan meer dan 2500 km snelweg, met inbegrip van twee nieuwe wegen, één lopend ten zuiden van Seoul langs de westkust tot M okpo, en de andere ten oosten van Seoel naar de internationale luchthaven Incheon. Het spoorwegnet beslaat 3400 km, waarvan 250 km hogesnelheidslijn tussen Seoel en Busan. In mei 2007 werd de spoorverbinding tussen Noord- en Zuid-Korea eenmalig gebruikt door een passagierstrein. Hoewel dat een grotendeels symbolische proef betrof, beschouwden vele Zuid-Koreanen het korte hervatten van het verkeer tussen de twee landen als een uiterst belangrijke gebeurtenis. De voornaamste havens van het land zijn Busan, Incheon, M okpo en Gunsan. De Koreaanse koopvaardijvloot bestaat uit 3000 schepen. Korean Air en Asiana zijn de nationale luchtvaartmaatschappijen die het binnenlandse en buitenlandse vliegverkeer verzorgen. Het vliegverkeer stijgt snel in Zuid-Korea. In april 2001 werd de internationale luchthaven Incheon geopend, de spil voor internationale vluchten. De luchthaven ligt op 52 km ten westen van Seoel, en beslaat 5.600 hectare op ingewonnen land tussen twee eilanden voor de kust. M unt en Bank De munteenheid in Zuid-Korea isde won (KRW ;1000 won isongeveer 56 eurocent;1 euro isongeveer 1785 won, begin juli 2009), uitgegeven door de centrale bank van Zuid-Korea.7
7
http://nl.wikipedia.org/wiki/Zuid-Korea
51
Bijlage II: contacten
Bijlage II. Contacten Onderstaande contactpersonen hebben onsenthousiast geholpen met dit plan van aanpak. Graag willen wij hun hartelijk bedanken voor hun inzet!
O r g an is at ie
F un c t ie
N aam c on t ac t p er s oon
Ambassade Seoul Ambassade Seoul Ambassade Seoul Ambassade Seoul EZ - DG BEB EZ-BEB EVD - Unit M issiesProjecten Evenementen EVD - Unit Informatie en Individuele M arktbewerking EVD - Unit Communicatie
Chefde poste Hoofd economische afdeling M edewerker economische afdeling Secretaresse Landenmedewerker Korea Beleidsmedewerkers Projectleider Economische missies
Dhr. HansHeinsbroek Dhr. M arcHasselaar M evr. Karin Jager M evr. Karen Choi Dhr. Huub Buise Dhr. GertyRutgers Dhr. Fred van der M eer
Landenmedewerker Korea
Dhr. M arcel Knoors
Redacteur (en exTrouw correspondent voor Korea) Projectadviseur Accountmanager Creatieve sector
M evr. Sang-Ah Yoo
Accountmanager Hoofd Voormalig uitwisselingstudent Informatie adviseur Beleidsmedewerker ICT& Energie Beleidsmedewerker ICT& Energie Landenmedewerker Zuid-Korea Beleidsmedewerker Bilaterale betrekkingen Korea Beleidsmedewerker Regeldruk TW A Seoul Accountmanager Accountmanager Accountmanager Accountmanager Accountmanager Accountmanager Travel agent Accountmanager Sales Travel agent Travel agent
Dhr. W alter de W it Dhr. Jeroen Lamers Dhr. Etienne M ulders Dhr. LennyHeijboer Dhr. Ton van Riet
EVD – TW A EVD – Thema’s& Sectoren SenterNovem EZ-DG BBR EZ- DG ET Informatiecentrum EZ EZ – DG ET EZ – DG ET BZ – DAO EZ – DG OI Regiegroep Regeldruk EVD/TW A Federatie Holland Automotive NW P BNO BNO Premsela BNA Carlson W agenlit FinnAir Travel agent ambassade Seoul ATP
Dhr. Sebastiaan Berendse M evr. Gerda Groesen
Dhr. Ronald Verbeek M evr. Jeanette Oosthoek Dhr. Juri Roerink Dhr. Rogier de Boer Dhr. Peter W ijlhuizen Dhr, Leendert Remmelink Dhr. RoyAgterbos Dhr. Peter Kersten M evr. Rita van Hattem Dhr. Tim Vermeulen Dhr. Alexander Klotz M evr. Fleur Vransen M evr. Thea Gents M evr. Euna Choi M evr. Jessie Lansink
53
Bijlage III: Selectiecriteria JongEZ studiereis
Bijlage III. Selectiecriteria JongEZ studiereis C hec k vr ag en Ishet voorstel op tijd ingediend? Ja Voorstel moet passen binnen het budget:max € 1100,- p.p waarvan 50% eigen bijdrage en 50% bijdrage EZ. Noot:€1100 ismax, €1000 isbeter. Zie hiervoor de begroting in hoofdstuk 6. Daarbij gaan wij uit van een bijdrage van € 1100 per persoon. Reis vindt plaats in periode februari tot halfmei 2009 (richtlijn). Aandacht voor:welke periode is voor het betreffende land het meest geschikt;klimaat, vakantie/feestdagen, hoog/laagseizoen en rekening houdend met belangrijke (Jong)EZ activiteiten. De periode waarin wij de reiswillen plannen staat beschreven in hoofdstuk 5 Aantal deelnemersis36 (28 deelnemers;5 reiscommissieleden;2 bestuursleden;1 journalist van EZ Journaal). Noot:reiscommissie mag meer dan 5 leden bevatten, echter maximaal 5 daarvan reizen mee zonder deel te nemen aan de loting. W ij gaan uit van de 36 deelnemers, maar stellen in dit plan van aanpak 38 deelnemersvoor. Het voorstel bevat behalve het reisprogramma ook het voorbereidingstraject en het natraject. Zie hoofdstuk 5. Het voorstel bevat een doelstelling voor de reis en concrete resultaten die de reis gaat opleveren (bijv. onderzoeksvraag die beantwoord wordt of businesscase die opgelost gaat worden), indien mogelijk gekoppeld aan (een) opdrachtgever(s) aan wie dat resultaat wordt opgeleverd. Zie hoofdstuk 3,
Doelen M ate waarin de reisbijdraagt aan de JongEZ doelen: Persoonlijke ontwikkeling deelnemers + Kennisverdieping en -verbreding op EZ-thema’s en relevante maatschappelijke onderwerpen; De persoonlijke ontwikkeling vindt volgensonsal tijdensde voorbereiding plaats. Zelfonderzoek doen naar een bepaald thema en daarin samen te werken met andere collega’s komt de persoonlijke ontwikkeling ten goede. De onderwerpen zijn immers EZ-gerelateerd, maar niet noodzakelijk bekend voor alle deelnemers. M en leert dusietsover andere interessante onderwerpen en raakt tevensbekend met samenwerken met collega’s van andere dienstonderdelen. Vanuit verschillende perspectieven zal naar hetzelfde probleem gekeken worden. Ook hier zal men in de praktijk profijt van hebben. Bovendien zullen wij de deelnemers mogelijk ook aansporen om –indien mogelijk – zelf contact te leggen en afspraken te maken met Zuid-Koreaanse organisaties. Daarnaast zullen wij de maandelijkse sessies gebruiken voor het aanbieden van praktische informatie, achtergrondinformatie of simpelweg ontspannende activiteiten die interessant zijn voor de studiereis naar Zuid-Korea. Tijdens de reis zijn
55
voldoende mogelijkheden voor de deelnemersom zich te ontwikkelen. Bijvoorbeeld door het bezoeken van organisaties, het bijwonen van lezingen ofhet lokaal praten en/ofdiscussiëren over EZ-relevante onderwerpen. Zie verder hiervoor hoofdstuk5. Netwerken. Voor de reiskan men netwerken tijdensde maandelijkse bijeenkomsten, maar natuurlijk ook tijdensde interne vergaderingen van de groepen zelf. Daarnaast zal er ook tijdens andere JongEZ-activiteiten genetwerkt kunnen worden. Ook staan wij zelfaltijd open voor contact met de deelnemers. Tijdensde reis is er voldoende ruimte (tijdens bezoeken, in de bus, in het hotel en tijdens het eten) om nader kennis te maken met de collega’s. W el willen we benadrukken dat we proberen de deelnemers al voldoende met elkaar kennis te laten maken vóór de reis. Zodat mensen geen “onbekende” collega’s tegenkomen tijdensde reis. Ietsdat in voorgaande reizen nog wel eensgebeurde. W ij hopen dat door de plenaire sessieste voorkomen.
Inhoud M ate waarin de reis als geheel en de onderdelen van de reis (thema’s/onderzoeksvragen/businesscases) scoren op: Relevantie voor EZ; Zie hoofdstuk 3 Interesse van JongEZ-ers Zie hoofdstuk 1 M aatschappelijke relevantie Zie hoofdstuk 3
Vorm geving M ate waarin een interessante, aansprekende, vernieuwende vorm is gevonden om de voorbereiding en de reiszelfvorm te geven: Denk aan: M anier waarop aan de persoonlijke ontwikkeling van deelnemersgewerkt wordt; Voorbereiding met alle deelnemersen door subgroepen; Taakverdelingonder de (groepen van) deelnemers; De deelnemersaan de studiereiszullen in vier groepen worden verdeeld, die elk een onderzoeksthema zullen kiezen. Het onderzoek zal volgenshet OKE-principe plaatsvinden. OKE staat voor Ondernemers, Koreanen, en EZ. In tegenstelling tot voorgaande jaren waarin er beleidsonderzoek werd gedaan naar een bepaald thema en er daarnaast nog met alle deelnemerseen businesscase werd gedaan, willen wij dit jaar per thema drie deelonderzoeken laten plaatsvinden. Voor meer informatie zie hoofdstuk 2 W ijze waarop de resultaten bereikt gaan worden, zowel voorbereidend deel in NLalster plekke; Staan beschreven in hoofdstuk 2, 3 en 5 W ijze waarop de (tussen)resultaten worden gepresenteerd (aan de opdrachtgevers) Zie hoofdstuk 5
56
W ijze waarop deelnemers worden voorbereid op het land (de cultuur, do’s en don’ts, gezondheidsrisico’s); M iddels de maandelijkse bijeenkomsten zie hoofdstuk 5 menen wij de deelnemers op verschillende manieren voldoende voor te bereiden op de studiereis naar Zuid-Korea. Daarnaast zijn de deelnemers uiteraard geheel vrij om ons nog meer vragen te stellen, of zelf met suggesties te komen die de voorbereiding ten goede komen. Nog voor de studiereisontvangen de deelnemersook nog een boekje met daarin kort de belangrijkste zaken van Zuid-Korea (cultuur, economie, bestuurlijke indeling, politiek, bezienswaardigheden, informatie over plaatsen die we bezoeken, do’s& dont’setc.) Aandacht voor groepsomvang van 36 bij activiteiten en accommodaties. Uiteraard boeken we alleen accommodaties waar de gehele groep tegelijk kan overnachten. Daarnaast stimuleren het wij om een aantal keer met z’n allen te gaan eten om zo ook elkaar beter te leren kennen en beter op de hoogte zijn van elkaars werkzaamheden betreffende de studiereis. W e proberen zoveel mogelijk met z’n allen te bezoeken.
Balans Goede mixvan werk en ontspanning; Het reisprogramma hebben wij zo in elkaar gezet dat er een voldoende afwisseling istussen werk en vrije tijd aan de ene kant en ook theorie en praktijk aan de andere kant. In het uitgewerkte conceptprogramma komt dit duidelijk naar voren. Er is voldoende ruimte voor werkafspraken, welke wij zoveel mogelijk plenaire zullen organiseren. Bezoeken aan ministeries, brancheorganisaties, onderzoekinstellingen enz. staan al gepland in het schema. M aar er isook genoeg ruimte om Zuid-Korea te ontdekken in de vrije tijd, door het inbouwen van enkele vrije dagdelen. Tevens geven wij suggesties over zogenaamde must-see bezienswaardigheden, zodat de deelnemers al een indruk hebben over de manier waarop ze hun vrije tijd kunnen invullen. Zie verder hoofdstuk 4 Goede mixtussen theoretisch en praktisch; W ij onderschrijven dat er een voldoende mix dient te zijn tussen theorie en praktijk. In het programma hebben we dat vormgegeven door enerzijds(beleidsmatige) bezoeken te ondernemen waarbij de theorie / beleidsmatige kant meer centraal staat (bijv. ministeries, regiegroep regeldruk, kvk) maar ook zeer praktische bezoeken aan concrete projecten (bijv. Hyundai, ASM L, Innopolis, thema W ater). Zie hoofdstuk 4 Samenhang tussen inhoud en persoonlijke ontwikkeling Zie hoofdstuk 5 Hoeveel dagen telt de reis(reisdagen, werkdagen, leisuredagen en vrije tijd). Zie hoofdstuk 4
57
Haalbaarheid Financiële haalbaarheid en zekerheid; Hierbij verwijzen wij graag naar hoofdstuk 6 voor de begroting en uitleg Beheersing van risico’s(terugvalopties); De belangrijkste kostenpost zijn de vliegtickets en de hotelovernachtingen. W e hebben twee terugvalopties. Een optie is voor 50 euro minder, maar inflexibel vliegen met Turkish Airlines, een tweede optie is voor 25 euro meer, vliegen met KLM . Echter zal hier vrijwel geen risico zitten omdat Finnair d.m.v. een bezoek al de prijzen heeft bevestigd. Ook kunnen we veel geld besparen op de hotelovernachtingen. Goedkopere hotels, of een derde bed in een kamer zijn manieren om geld te besparen. Omdat het serviceniveau in Zuid-Korea erg hoog is, betekenen goedkopere hotelsniet per se slechte(re) hotels. Daarnaast kan er nog gedacht worden om de bus(een aantal dagen) in te ruilen voor het openbaar vervoer. Dat isimmersin Zuid-Korea zeer goed en niet duur. M ate van concrete uitwerking. Zie geheel document.
Organisatie Reiscommissie met leden verspreid over EZ-onderdelen; De diversiteit in de reiscommissie is groot. Twee medewerkers van het kerndepartement (Henri en Sekhar), 2 medewerkers van de uitvoering (Julie + M arle) en een stafmedewerker (M artin). Door deze samenstelling denken wij verschillende interessante thema’s, verdeeld over bijv. uitvoering en kerndepartement, te kunnen behandelen. Daarnaast zullen we onsnetwerk aanspreken om zo ook onder de deelnemerseen grote mate van diversiteit te bereiken. Aandacht voor voortraject, reiszelfen natraject. In het voortraject willen we de deelnemers warm maken voor Zuid-Korea. W e kiezen bewust voor een lang voortraject om zo de druk op de deelnemers te verspreiden. W e willen niet dat vlak voor de studiereiser een ontzettend grote belasting op de deelnemersterechtkomt. Daarom kiezen we voor een wat langere voorbereiding met diverse activiteiten. Het iseen combinatie van ontspanning en inhoud. Dit zorgt ervoor dat enerzijds, de deelnemersgoed op de hoogte blijven en enthousiast blijven voor de reisen anderzijds, dat de deelnemersniet Korea-moe worden. Zie verder hoofdstuk 4 en 5 Contacten (ter plekke en bij EZ) Zie bijlage II. Daaruit blijkt dat wij EZ-breed contacten hebben, maar ook een aantal mensen gesproken hebben die ervaring hebben in Zuid-Korea. Bovendien zijn er ook al contacten in Zuid-Korea gelegd. O.a. met het hoofd van de economische afdeling, de TW A-er en, heel kort, is ons plan zelfs al bij de ambassadeur aangestipt. Henri heeft van zijn studietijd nog een aantal contacten die nuttig zijn om praktische zaken te regelen. Iser binnen de reiscommissie kennisen ervaring in/met het betreffende land en van de betreffende taal?
58
Uiteraard zijn wij allen door het voorbereiden van de reisgoed op de hoogte van het land Zuid-Korea. W e hebben allen veel gelezen en gesproken met mensen die in Zuid Korea wonen en/ofwerken. Ofdat in het verleden gedaan hebben. Henri heeft 2 jaar in Azië gewoond, wat ook onze kennis ten goede zal komen. De taal is niemand machtig, maar met Engels denken wij ver te komen. Zeker ook omdat de ambassade aangafdat grote bedrijven/organisatiesen de overheid over een tolk beschikken ofvoldoende Engelsspreken. W el willen we graag een tolkmeenemen, zie hoofdstuk 6.
Tenslotte Deze lijst is niet uitputtend; andere criteria kunnen eventueel een rol spelen bij beoordeling van de voorstellen. Niettemin geeft deze lijst een goede houvast voor het opstellen van het reisplan. W at zeker is, isdat de focuszal liggen op de eerder genoemde vier belangrijkste criteria: bijdrage aan persoonlijke ontwikkeling deelnemers; relevantie voor EZ - zowel inhoud alsbestemming; financiële haalbaarheid; mate van uitwerking. Zie ook de toelichting hierop in de begeleidende tekst. W ij denken door het plan en door deze toelichting zo goed mogelijk antwoord te hebben gegeven op jullie vragen en criteria. M ochten er toch nog vragen zijn, dan beantwoorden we deze graag tijdenshet gesprek.
59
