www.banksoalanspm.com SULIT
BAHAGIAN PENGURUSAN SEKOLAH BERASRAMA PENUH DAN SEKOLAH KECEMERLANGAN KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA
PERATURAN PEMARKAHAN PEPERIKSAAN PERTENGAHAN TAHUN 2011 TINGKATAN 5 BAHASA MELAYU Kertas 2
UNTUK KEGUNAAN PEMERIKSA SAHAJA
AMARAN Peraturan pemarkahan ini SULIT dan Hak Cipta Sekolah Berasrama Penuh. Kegunaannya khusus untuk pemeriksa yang berkenaan sahaja. Sebarang maklumat dalam peraturan pemarkahan ini tidak boleh dimaklumkan kepada sesiapa. Peraturan pemarkahan ini tidak boleh dikeluarkan dalam apa-apa jua bentuk penulisan dan percetakan.
Peraturan pemarkahan ini mengandungi 14 halaman bercetak
Markah penuh Kertas Dua ialah 110 markah 1
www.banksoalanspm.com SULIT Soalan 1
Markah penuh 30 dibahagi kepada:
(a)
(a)
Isi
-
20 markah
(b)
Bahasa
-
10 markah
Nota : i.
Panduan mengira perkataan Perkataan yang dikira sebagai satu perkataan.
ii.
kata nama khas perkataan berganda kata depan di dan ke tarikh angka yang ditulis dengan nombor atau perkataan gelaran Kira dan tanda jawapan calon setakat 120 patah perkataan sahaja sebelum diperiksa.
iii. tidak
Periksa jawapan calon setakat 120 patah perkataan sahaja. Yang selebihnya
perlu diperiksa. iv.
Berikan markah bagi setiap isi yang tepat dan lengkap sahaja.
Bahagian
Markah
Markah
(i) Pendahuluan
(ii) Isi Tersurat
2
4
5
6
7
8
9
10
11
12 16
(iii) Isi Tersirat
12
11
10
9
8
(iv) Penutup/Kesimpulan
7
6
5
4 2
Jumlah Markah Bahasa [10 Markah] 2
20
www.banksoalanspm.com SULIT Asas pemberian markah bahasa tertakluk kepada markah isi seperti jadual berikut:
Peringkat
Markah Isi
18 - 20
Markah Bahasa
Huraian Bahasa
9 - 10
- Kesinambungan isi baik.
Baik
- Struktur ayat / tatabahasa baik 15 - 17
7 - 8
- Kosa kata luas. - Tanda baca / ejaan betul.
2 - 14
6 - 7
- Kesinambungan isi masih baik. - Struktur ayat / tatabahasa masih
Sederhana
8 - 11
4 - 5
memuaskan. - Kosa kata masih memuaskan. - Tanda baca / ejaan juga memuaskan.
Lemah
1 - 7
1 - 4
- Pada keseluruhannya dalam serba kekurangan / tidak memuaskan.
Nota : (i)
Jika bahasanya baik, tambah 1 markah lagi.
(ii)
Jika bahasanya kurang memuaskan, tolak 1 markah.
(iii)
Jika disalin bulat-bulat perkataan demi perkataan, ayat demi ayat walaupun jumlah perkataannya kurang daripada 120 patah perkataan, berikan 0 markah.
(iv)
Jika rumusan kurang daripada 120 perkataan, markah tidak dipotong. [Markah bahasa maksimum:10 markah]
3
www.banksoalanspm.com SULIT SOALAN 1 - RUMUSAN Pendahuluan Petikan membincangkan langkah-langkah membudayakan amalan budi bahasa dalam kalangan masyarakat. [2markah] Isi Tersirat 1. Kerajaan melancarkan Kempen Budi Bahasa dan Nilai-nilai Murni Peringkat Kebangsaan. [2markah] 2. Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Warisan menganjurkan pelbagai aktiviti sebagai pendekatan kontemporari. [2markah] 3. Ibu bapa harus menyemai sikap berbudi bahasa yang tinggi kepada anak-anak kesayangan mereka. [2markah] 4. Masyarakat harus mempunyai swadaya untuk menegur perlakuan remaja dengan cara berhemah. [2markah] 5. Ibu bapa dan guru-guru haruslah berganding bahu dengan masyarakat untuk sama-sama memainkan peranan membentuk peribadi anak-anak kerana remaja. [2markah] 6. Para remaja perlu sentiasa menggunakan tutur kata yang sopan, mempunyai fiil yang halus dan budi pekerti yang mulia. [2markah] 7. Sekolah bertanggungjawab untuk melahirkan pelajar yang seimbang dari segi jasmani, emosi, rohani, dan intelek selaras dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan. [2markah] 8. Guru harus menjadi suri teladan kepada anak didik mereka. Jadi, warga pendidik harus menggunakan bahasa yang sopan apabila berinteraksi dengan pelajar. [2markah] 9. Syarikat pengangkutan awam menggunakan kenderaan mereka sebagai platform untuk mendidik masyarakat ke arah merealisasikan nilai-nilai berbudi bahasa. [2markah] 10. Semua pihak harus menggemblengkan tenaga bersama-sama menyahut kempen kerajaan. [2markah] Isi Tersirat 1. Kempen yang dilaksanakan kurang mendapat perhatian dan sambutan daripada masyarakat. [2markah] 2. Ibu bapa kurang mengamalkan budaya berbudi bahasa dalam kehidupan seharian. [2markah] 3. Para pelajar tidak mempraktikkan amalam budi bahasa yang diajarkan oleh guru dalam kehidupan. [2markah] Kesimpulan Kesimpulannya semua pihak perlu mengamalkan budaya budi bahasa dalam kehidupan agar/supaya masyarakat yang berakhlak mulia dapat diwujudkan. [2markah]
SOALAN 2 – PEMAHAMAN Markah penuh 35 markah dibahagikan kepada: 4
www.banksoalanspm.com SULIT Soalan 2(a) : 9 markah Soalan 2(b) : 9 markah Soalan 2(c) : 8 markah Soalan 2(d) : 9 markah Perhatian bagi soalan 2(a) hingga soalan 2(d) 1.
Jawapan hendaklah menggunakan ayat sendiri.
2.
Jawapan hendaklah dalam ayat yang lengkap/sempurna.
3.
Jika disalin bulat-bulat daripada teks dan jawapan itu betul, berikan separuh (50%) daripada markah yang diperuntukkan sahaja.
Panduan Pemarkahan Soalan Pemahaman 1.
Soalan 2 markah DESKRIPSI
2.
MARKAH
-Jawapan tepat mengikut konteks / isi cukup + ayat gramatis (ICAG)
2
-Jawapan kurang tepat / isi tidak cukup (IXC, AG)
1
-Jawapan tidak tepat/salah
0
Soalan 3 markah DESKRIPSI
3.
MARKAH
-Isi cukup dan lengkap/ relevan dengan tugasan dan ayat gramatis (ICAG)
3
-Isi cukup dan lengkap/ relevan tetapi ayat kurang gramatis
(IC, AXG)
2
-Isi tidak cukup/ kurang lengkap tetapi ayat masih gramatis
(IXC, AG)
2
-Isi kurang lengkap dan ayat kurang gramatis (IXC, AXG)
1
-Isi tidak betul/ tidak relevan dengan tugasan ayat gramatis .
0
Soalan 4 markah
5
www.banksoalanspm.com SULIT DESKRIPSI -Isi cukup dan relevan dengan tugasan dan ayat gramatis
MARKAH (ICAG)
4
-Isi cukup dan lengkap/ relevan tetapi ayat kurang gramatis (IC, AXG)
3
-Isi tidak cukup /kurang relevan tetapi ayat masih gramatis
2
(IXC, AG)
-Isi kurang lengkap/kurang relevan dan ayat kurang gramatis
1
(IXC, AXG) -Isi tidak betul/ tidak relevan dengan tugasan tetapi ayat gramatis
0
Soalan 2 (a) – Petikan Umum (i) Maksud rangkai kata meminggirkan nilai moral ialah mengesampingkan / mengetepikan unsur-unsur baik [2markah] (ii) Perkara yang merisaukan rakyat Malaysia dalam konteks amalan budi bahasa : 1) sifat-sifat luhur dan kesantunan budi bahasa yang dulu menjadi kebanggaan masyarakat Malaysia semakin terhakis. [1markah] 2) remaja sering dikaitkan dengan gejala sosial [1markah] 3) Perlakuan mereka sudah melanggar adat dan tatasusila yang menjadi norma dalam masyarakat. [1markah] 4) masyarakat hari ini lebih menekankan aspek meterialisme sekaligus meminggirkan nilai moral seperti berbudi bahasa. [1markah] [ mak : 3 markah] (iii)Pada pendapat saya amalan budi bahasa harus menjadi budaya dalam kalangan masyarakat kerana : 1) Melahirkan masyarakat yang berakhlak mulia [1markah] 2) Dihormati oleh masyarakat luar [1markah] 3) Mewujudkan keharmonian dalam konteks kehidupan bermasyarakat [1markah] 4) Mewujudkan masyarakat penyayang [1markah] [mak isi 3= 3markah]
Soalan 2 (b) – Cerpen (i) Dua tanda yang menunjukkan semangat Pak Husain telah hilang 1) Dia menjadi takut-takut 2) Dia selalu meracau
[1 markah] [1 markah]
(ii) Sekiranya saya ialah penulis, tiga tindakan yang akan saya ambil untuk membalas jasa Pak Husain : 6
www.banksoalanspm.com SULIT 1) Membawa Pak Husain tinggal bersama 2) Menjaga kebajikan Pak Husain 3) Berusaha mendapatkan pengiktirafan untul Pak Husain (iii)
[1markah] [1markah] [1markah]
Satu perwatakan Pak Husain yang terdapat dalam petikan dan satu lagi perwatakan lain yang terdapat dalam keseluruhan cerpen : 1) perwatakan dalam cerpen berani, contohnya: Pak Husain berani membohongi tentera Jepun dan menyelamatkan penduduk kampong [2 markah] 2)
perwatakan dalam keseluruhan cerpen tabah, contohnya: Pak Husain tabah apabila ditugaskan oleh tentera Jepun untuk menanam mayat penduduk kampong dan tentera yang mati dalam pertempuran [2 markah]
Soalan 2 (c) – Prosa Tradisional (i) Maksud rangkai kata terjunjunglah di atas batu kepala yang terdapat dalam petikan ialah menerima tanggungjawab [2markah] (ii) Dua permintaan Raja Indera Bumaya terhadap Tuan Puteri Mandu Ratna Dewi. 1) Agar Tuan Puteri Mandu Ratna Dewi tidak menangis [1markah] 2) Supaya Tuan Puteri Mandu Ratna Dewi tidak melukakan hatinya [1markah] (iii)Pada pendapat saya, langkah-langkah yang boleh dilakukan untuk mengelak pertumpahan darah daripada berlaku ialah : 1) Mengadakan perundingan [1markah] 2) Mengamalkan sikap bertolak ansur dan bersangka baik [1markah] 3) Mengelakkan daripada menyinggung perasaan antara satu sama lain [1markah] Soalan 2 (d) – Sajak (i)
Maksud Dirgahayu bahasaku ialah bahasa Melayu akan terus berkekalan [2markah]
(ii)
Pada pendapat saya bahasa Melayu sukar untuk dimartabatkan di negara kita kerana : 1) mengagung-agungkan bahasa Inggeris [1markah] 2) tidak percaya kemampuan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu [1markah] 3) tidak mempunyai semangat patriotisme yang tinggi [1markah] 4) menganggap bahasa Melayu tidak sesuai dijadikan pertuturan utama di peringkat antarabangsa [1markah] [mak: 3markah]
(iii)
Tiga pengajaran yang terdapat dalam sajak ini : 1) Kita mestilah gigih memperjuangkan bahasa Melayu agar tidak ketinggalan zaman. 7
www.banksoalanspm.com SULIT Contohnya, Para pelaut gagah belayar untuk menyebarkan bahasa Melayu. [1markah] 2) Kita hendaklah mempunyai jati diri yang tinggi agar dapat memperjuangkan bahasa Melayu. Contohnya, penyajak bangga akan bahasa Melayu [1markah] 3) Kita haruslah kuat semangat supaya segala cabaran dapat ditempuhi dengan sempurna. Contohnya, masyarakat gigih memperjuangkan bahasa Melayu hingga terkenal di seluruh pelosok dunia. [1markah]
SOALAN 3 – PENGETAHUAN DAN KEMAHIRAN BAHASA Markah penuh 30 markah dibahagikan kepada: Soalan 3(a)
:
6 markah
Soalan 3(b)
:
6 markah
Soalan 3(c)
:
6 markah
Soalan 3(d)
:
6 markah
Soalan 3(e)
:
6 markah
Perhatian bagi Soalan 3 (a)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Berikan 1 markah bagi setiap ayat yang betul Tolak ½ markah bagi kesalahan ejaan / jalan bahasa/ tanda baca daripada keseluruhan soalan. Perkataan yang berkenaan digunakan sebagai peribahasa, berikan 0 markah Perkataan digunakan sebagai nama khas, berikan 0 markah Jika memberikan makna dan tepat maknanya, berikan markah penuh 1 markah. Ayat yang dibina seperti satu ayat tetapi sebenarnya lebih, tolak ½ markah bagi setiap ayat Jika semua perkataan diguna dalam satu ayat, berikan pertimbangan sebagai satu ayat. Boleh menggunakan struktur cakap ajuk dengan mematuhi tanda bacanya. Isi tidak jelas tolak ½ markah. Sengaja menambah atau mengubah imbuhan (jika berkenaan), berikan 0 markah.
8
www.banksoalanspm.com SULIT (a) Bina ayat (i)
siku 1. persendian di antara lengan atas dgn lengan bawah; 2. selekoh atau kelok (pd sungai, jalan, dll); 3. ~ dangan (dengan) sj tumbuhan (herba) siku-siku 1. ~ bedil pangkal atau gagang senapang, popor; 2. siku-siku, sesiku, sj alat berbentuk „L‟ atau „T‟ (utk melukis atau mengukur sesuatu sudut tepat); b) sj alat segi tiga drpd kayu dll (dan bersudut 90°, 60°, dan 30° atau 90°, 45°, dan 45° );
(ii)
angkut Mengangkat dan membawa berkali-kali angkut-angkut sj lebah dlm famili Eumemidae.
(iii)
kuda 1. sejenis binatang 2. daya (kuasa) 3. buah catur kuda-kuda 1. penyangga papan hitam yang berkaki tiga 2. kayu penyangga tulang bumbung rumah 3. penyangga pada alat bunyian untuk menegangkan kulit 4. pergerakan dalam silat 1 ayat = 1 markah
(b)
Menukarkan cakap pindah kepada cakap ajuk
Zamarul Muis Zamarul Muis Zamarul
Muis
: Muis, boleh tak awak ajar saya pasang komputer? [1markah] : Boleh. [1markah] : Kalau macam tu, sekarang bolehlah awak tuliskan cara-cara untuk memasangnya [1markah] : Janganlah awak risau. Saya janji, balik sekolah nanti saya akan ajar awak. [1markah] : Saya ingin membeli sebuah komputer minggu depan dan ingin memasangnya sendiri. Awak senaraikanlah komponen-komponen yang diperlukan. [1markah] : Bagus tu! Saya berjanji akan datang ke rumah awak. Saya akan ajar awak cara- cara memasangnya. [1markah]
9
www.banksoalanspm.com SULIT atau “Muis, boleh tak awak ajar saya pasang komputer?” tanya Zamarul kepada Muis. [1markah] “Boleh,” jawab Muis. [1 markah] “Kalau macam tu, sekarang bolehlah awak tuliskan cara-cara untuk memasangnya,” kata Muis. [1markah] “Janganlah awak risau. Saya janji, balik sekolah nanti saya akan ajar awak,” jawab Muis. [1markah] “Saya ingin membeli sebuah komputer minggu depan dan ingin memasangnya sendiri. Awak senaraikanlah komponen-komponen yang diperlukan,” terang Muis pula. [1markah] “Bagus tu! Saya akan datang ke rumah awak. Saya akan ajar awak cara-cara memasangnya,” janji Muis kepada Zamarul [1markah]
(c)
(d)
Kesalahan ejaan dan imbuhan (i) matapelajaran – mata pelajaran [1m] , (ii) pro-aktif – proaktif [1m] , (iii) Walau pun – walaupun [1m] ,
pemainan – permainan [1m] mentangani – menangani[1m] dikata – dikatakan [1m]
Kesalahan istilah dan tatabahasa (i) banyak perkara-perkara - banyak perkara (ii) menahan - membanteras/mengekang (iii) Pengajaran - Pendidikan (iv) cintakan - cinta akan (v) Sehubungan itu - Sehubungan dengan itu (vi) serbuan - tangkapan 1 jawapan betul = 1 markah
(e)
Peribahasa (i) (ii) (iii) (iv)
Yang dikejar tak dapat yang dikendung keciciran Sesal dulu pendapatan sesal kemudian tiada berguna Masa itu emas Ukur baju di badan sendiri
Mana-mana 3 jawapan - 1 jawapan betul = 2 markah
10
[1markah] [1markah] [1markah] [1markah] [1markah] [1markah]
www.banksoalanspm.com SULIT
Soalan 4 Markah penuh 15 markah
Panduan pemarkahan bagi Soalan 4
(a)
i) ii)
Jawapan berdasarkan sebuah novel yang dipelajari. Jawapan hendaklah dalam ayat-ayat lengkap.
iii)
Beri 2 markah untuk 1 isi- konflik
iv)
Markah bagi 2 isi - maksimum 4 markah.
v)
Markah bahasa maksimum 3 markah. Markah bahasa tidak boleh lebih daripada markah isi.
vi)
Markah bahasa diberi seperti berikut: Baik
= 3 markah
Sederhana
= 2 markah
Lemah
= 1 markah
vii)
Jika calon menjawab dan markah isi 0, berikan 1 markah untuk bahasa.
viii)
Calon tidak menjawab = 0 markah. [Maksimum: 7 markah]
(b)
.
i) ii)
Jawapan berdasarkan dua buah novel yang dipelajari. Jawapan hendaklah dalam ayat-ayat lengkap.
iii)
Jawapan mesti meliputi sekurang-kurangnya dua pengajaran bagi setiap novel.
iv)
Aspek Pemarkahan – Berikan 2 markah untuk 2 pengajaran bagi setiap novel -
Berikan 1/2 markah untuk contoh / huraian yang lengkap / jelas bagi setiap pengajaran
-
Maksimum markah setiap isi = 11/2 markah [ 4 pengajaran x 11/2 = 6 markah] 11
www.banksoalanspm.com SULIT v) vi) vii)
Markah isi maksimum = 6 markah Markah bahasa maksimum = 2 markah. Markah bahasa tidak boleh lebih daripada markah isi Markah bahasa diberi seperti berikut: Baik = 2 markah Lemah = 1 markah
viii) ix)
Jika calon menjawab dan markah isi = 0, berikan 1 markah untuk bahasa. Calon tidak menjawab = 0 markah [Maksimum: 8 markah]
SOALAN 4 – NOVEL SKEMA INI HANYA SEBAGAI PANDUAN ASAS KEPADA GURU-GURU. JAWAPAN CALON YANG SESUAI BOLEH DITERIMA MENGIKUT NOVEL ZON MASING-MASING a) Dua konflik dari satu novel (i) Azfa Hanani karya Hanis Azhan Mohd Hanafiah -Azfa Hanani sentiasa berfikir tentang masalah yang berlaku pada dirinya yang sentiasa mengambil buku daripada perpustakaan dengan cara yang salah. -Azfa Hanani bergaduh dengan abang Muzaffar tentang hubungan Murni dan Akram. -Azfa Hanani berhadapan dengan rahsianya diketahui oleh Datin Maziah yang akhirnya mengusir dirinya dari rumah. (ii) Papa… Akhirnya Kau Tewas Jua karya Deana Yusof -Konflik hubungan rapat antara pelajar (Aisyah) dengan pensyarah (En Jefri). -Konflik hubungan Julia dengan Rasylan. -Konflik kandungan Intan Muliana yang membahayakan kesihatannya. (iii)Renyah karya Gunawan Mohamad -Datuk Dolhi beranggapan anak-anaknya menyimpang dari landasan sebenar dan tidak mahu menolong dalam perniagaan. -Konflik Tengku Munir yang gagal memperolehi tender. -Konflik Mukhlis yang menerima gaji RM5.00 setelah seharian bekerja di kilang mi. (iv) Melunas Rindu karya Hartini Hamzah -Fuad berhadapan dengan ayah yang disangkanya bapa saudara. -Bapa saudaranya disangka ayah. -Konflik Fuad dengan keluarga angkatnya. (v) Kembara Amira karya Amer Hamzah L. Kadir -Tau mempunyai konflik dalaman yang serius sehingga sanggup mengasingkan diri selama 20 tahun di dalam hutan. 12
www.banksoalanspm.com SULIT -Jennifer menghadapi konflik dalaman kerana terpaksa merahsiakan perihal Malique sejak sekian lama. -Jacinta menghadapi konflik dengan ahli kerluarganya kerana tidak bersetuju bapanya berkahwin lagi setelah kematian ibunya. (vi) Interlok karya Abdullah Hussain -Sawah penduduk Tung San diserang belalang. -Kim Lock terpaksa melakukan pelbagai jenis pekerjaan yang tidak sesuaai dengannya. -Konflik keluarga Seman terpaksa berpindah setelah kematian ayahnya. (vii) Sutera Dalam Lukisan karya Abd Taib Hassan -Alias yang kurang senang dengan perhubungan Adila dan Bujei. -Ketika Bujei di tepi tebing sungai konflik berlaku dengan bapa saudaranya. -Alias juga tidak berpuas hati apabila melihat Adila membawa Bujei ke pekan dan berlaku pergaduhan.
(viii) Kabus Di Perbukitan karya Mohamad Kholid Hamzah -Semasa koma Faridah berhalusinasi berada di Bukit Kutu pada era 1900 . -Rahayu dan Faridah mengalami konflik dalaman apabila dipisahkan sejak mereka berusia 7 tahun. -Salmah mengalami konflik dalaman apabila begitu merindui Rahayu.
b) Dua pengajaran dari setiap novel (i) Azfa Hanani karya Hanis Azhan Mohd Hanafiah -Kita perlulah membantu orang yang dalam kesusaha. Contohnya Tengku Mazran serta keluarganya membantu Zuraini menjalani perubatan di Indonesia. -Kita perlulah jujur dalam semua tindakan yang dilakukan. Contohnya Azfa Hanani sepatutnya jujur dalam menyatakan masalahnya. (ii) Papa… Akhirnya Kau Tewas Jua karya Deana Yusof -Kita mestilah menyayangi ahli keluarga. Contohnya Julia memberi keizinan kepada Papa untuk berkahwin lagi. -Kita hendaklah bersabar menghadapi segala cubaan. Contohnya kesabaran yang ditunjukkan oleh Papa dalam menghadapi musibah yang menimpa. (iii)Renyah karya Gunawan Mohamad -Kita hendaklah berusaha gigih agar meperoleh kejayaan. Contohnya kegigihan Datuk Dolhi menguruskan perniagaan. -Kita perlu amanah dalam menjalankan tugas. Contohnya Datuk Dolhi tidak menggunakan wang syarikat untuk kepentingan peribadi. (iv) Melunas Rindu karya Hartini Hamzah -Kita mestilah memaafkan kesalahan orang lain. Contohnya Mak Salmah telah memaafkan kesalahan Fuad.
13
www.banksoalanspm.com SULIT -Kita mestilah memohon maaf setelah melakukan kesilapan. Contohnya Robert Lim memohon maaf daripada Mak Salmah dan Pak Ismail yang menyebabkan mereka kehilangan Sofia. (v) Kembara Amira karya Amer Hamzah L. Kadir -Kita mestilah memberikan kasih sayang kepada ahli keluarga. Contohnya Prof. Zaidah amat menyayangi Amira. -Kita hendaklah menghargai alam sekitar. Contohnya Tau berusaha mempertahankan kampungnya di Bukit Mat Raya daripada diceroboh pencuri gali emas dan pembalak (vi) Interlok karya Abdullah Hussain -Kita hendaklah gigih berusaha jika ingin berjaya. Contohnya Lee Kim Lock dan Maniam begitu gigih mencari rezeki di perantauan. -Kita hendaklah menunaikan tanggungjawab dengan sebaik-baiknya. Contohnya Maniam tetap menunaikan tanggungjawab kepada isterinya walaupun berada jauh di perantauan.
(vii) Sutera Dalam Lukisan karya Abd Taib Hassan -Kita haruslah membantu golongan yang tidak bernasib baik. Contohnya Adila yakin dengan membantu memulihkan Bujei kembali normal. -Kita mestilah ikhlas dan saling membantu antara satu sama lain. Contohnya Adila ikhlas membantu Sahak yang terlibat dalam kemalangan walaupun tidak mengenali Sahak. (viii) Kabus Di Perbukitan karya Mohamad Kholid Hamzah -Kita hendaklah rajin menuntut ilmu. Contohnya Rahayu dan Azrul sangat rajin dan tekun ketika menuntut ilmu di UPM. -Kita hendaklah mengamalkan semangat berkerjasama. Contohnya kehilangan Faridah telah mendapat kerjasama dari pelbagai pihak untuk berusaha mencarinya.
PERATURAN PEMARKAHAN TAMAT 14
