Ro(bo)meinen 2032 Wat was het een goede avond geweest. Het eten was goed, de sfeer was goed en het gezelschap had niet beter kunnen zijn. Vooral het vooruitzicht van de komende deals gaven Alexander een goed gevoel. Deze zullen hem de financiële zekerheid voor de rest van zijn leven opleveren. Werken hoeft hij daarna niet meer. Niet dat hij nu zo hard werkt, maar na deze deal kan hij doen en laten wat hij wil. Natuurlijk zal hij wel blijven werken. Het is gewoon te leuk. Maar, nam Alexander zich voor, alleen nog zaken waar hij hart voor heeft. Geen zaken die erbij horen, nodig zijn voor het geld of om iemand een wederdienst te leveren. Alleen zaken waar hij om geeft of buitengewoon interessant zijn. Hij zal definitief tot de kleine groep behoren die alles heeft en alles uiteindelijk bepaalt. Ruim anderhalf jaar had Alexander toegeleefd naar deze avond. Via wederdiensten, focus en toewijding had hij toegewerkt naar de te sluiten deals. Het gezelschap van de avond was zorgvuldig geselecteerd. Het ging tenslotte om ouderwets zaken doen. De productie moet in goede handen zijn. De hoeveelheden moeten gegarandeerd kunnen worden. Zo ook de kwaliteitseisen. Voor de logistiek en distributie wil je met een ervaren organisatie in zee. Tot slot de financiering. Het is nogal een investering. Het idee van het product en de eerste versies waren door Alexander en zijn oude vriend Ernst-‐Jan bedacht en gemaakt. Het kan niet anders dan een groot succes worden. Om alles in de puntjes voorbereid te hebben voor de avond was hij vroeg opgestaan. Tegen Lexa had hij gezegd dat hij om 6 uur gewekt wilde worden. Op de vraag welk ontbijt had hij een licht ontbijt met fruit en vers sinaasappelsap doorgegeven. Iets voor zessen die ochtend werd de slaapkamer van Alexander langzaam verlicht. Om precies zes uur was de verlichting op halve sterkte en kwam Lexa binnen die Alexander wakker maakte. In de paar minuten daarna ging de lichtsterkte op vol en Alexander voelde zich klaarwakker. “Alexander je massagebad staat klaar” zei Lexa. Alexander begaf zich naar de badkamer en ging in het bad zitten. Op het moment dat hij in het bad lag voelde hij de bubbeltjes tegen zijn huid. De infraroodstralen deden zijn bloed door het lichaam stromen en Alexander werd er fit van. Hij zat vol met energie om deze spannende dag te beginnen. Na het bad stond Lexa klaar met de handdoek en gaf deze aan Alexander. “Het ontbijt staat klaar”, zie Lexa. “Een kommetje fruit, toast en sinaasappelsap zoals gevraagd”, vervolgde Lexa. “Voor de koffie roept u maar en een succesvolle dag toegewenst” sloot Lexa af. Alexander droogde zich af en deed de klaarliggende kleren aan. O, ja bedacht Alexander, Lexa kan alvast de kleren voor vanavond klaarleggen. “Lexa, Lexa” zij hij en wachtte 2 seconden. “Kun je voor vanavond mijn zwarte Igles broek combinatie klaarleggen?” Terwijl Alexander zich verder aankleedde kwam het antwoord “Alexander, dat is goed. Om half vijf vanmiddag liggen ze klaar in de badkamer. Wil je nog een douche of bad van te voren?” “Misschien is een douche wel even lekker tegen die tijd.” “Ik laat het je nog weten”, antwoordde Alexander. En liep naar de keuken waar het ontbijt klaar stond. Zonder veel aandacht voor het ontbijt werkte hij het naar binnen. Zijn gedachten waren bij de laatste puntjes die hij op i moest zetten met Ernst-‐Jan. Ze hadden afgesproken om bij Koffie & Kantoor nog eenmaal alles door te spreken voor de ontmoeting die avond. Ondertussen keek hij weer naar het grote scherm in de keuken. Dit ging aan en het laatste nieuws kwam tevoorschijn. Eerst het sportnieuws, daarna het algemene nieuws, waarna de verkeerssituatie klaar stond voor die ochtend. In de halve finales was zijn favoriete club
uitgeschakeld. Via de berichten hierover kwam hij bij een aantal interviews. De spelers en coach vertelden allemaal hun eigen verhaal. Ondanks goed spel wilde de bal er maar niet in. Wel 8 onhoudbare kansen hadden ze gecreëerd in het eerste half uur. Als er dan geen in gaat begin je tegen jezelf te spelen vertelde de aanvoerder. De coach gaf aan geen aanleiding te zien om in te grijpen omdat ze volop balbezit hadden en genoeg kansen. Toen vlak voor rust de tegengoal kwam ga je met een grote morele achterstand de rust in. Direct na de rust was de tegenstander weer effectief en scoorde uit de tweede aanval van de wedstrijd de 0-‐2! Halverwege de tweede helft betaalde de aanpak uit en kwam de 1-‐2 op het scorebord. Daarna werden alle ballen op de helft van de tegenstander onsportief gewoon weggeschopt. De wissels mochten ook niet baten. Het bleef 1-‐2. Er was nog meer sportnieuws, maar Alexander ging door naar het algemene nieuws. Een groot artikel over het winnen van zoet water uit zout water. Door de ontwikkeling van zonnepanelen waren deze zeer goedkoop geworden. Er lagen nu kansen om bijna onbeperkt en goedkoop stroom op te wekken. Ontwikkelaars waren bezig om deze stroom in te zetten om over de hele wereld van zout water zoet water te kunnen maken. De oplossing voor voedseltekorten zou binnen 10 jaar binnen bereik kunnen zijn, aldus een aantal betrokken wetenschappers. De fundraising ging hard. Want het mooie was dat je kon investeren in zonnepanalen en de opbrengsten ervan zouden via de landbouwproducten tot stand komen. Een groene en maatschappelijke investering van de zuiverste soort. En ook nog met een mooi rendement. Misschien iets om een werkelijke bijdrage aan te leveren als vanavond de deal rond is dacht Alexander. Niet met geld maar door zijn eigen inzet een steentje bij te gaan dragen aan een betere wereld. Lexa had het verkeer in de gaten gehouden en waarschuwde hem dat hij nog vijf minuten had om te vertrekken en op tijd te komen. Alexander keek zelf nog even naar de verkeerssituatie. Eigenlijk was dit overbodig, maar vandaag wilde hij ook zelf even kijken. Lexa en Torso, de auto, zouden hem wel waarschuwen als er oponthoud zou zijn in het verkeer, zodat hij eerder moest vertrekken. Lexa hield de agenda van Alexander bij en had de rit al doorgegeven aan Torso. Alexander pakte zijn spullen en ging naar de auto. “Goedemorgen Alexander”, zei Torso. “We gaan naar Kantoor en Koffie in Haarlem. Neemt u plaats zodat we kunnen vertrekken. Of wilt u zelf rijden”. Om de spanning een beetje te doden gaf Alexander aan dat hij zelf wilde rijden. Hij stuurde de weg op, een paar straten verder kwam hij op de snelweg, toen de telefoon ging. “Met Lexa”, hoorde Alexander op de luidspreker. Alexander haalde zijn handen van het stuur en Torso nam de besturing over. Ontspannen draaide Alexander zijn stoel en beantwoorde Lexa: “Hallo, zeg het maar”. Lexa vervolgde “Voor vanavond hebben jullie als tweede gerecht Scampt met staartvis. Ik heb het diner afgestemd met Lessy van Mark en zij gaf door dat hij hier van houdt. Lessy adviseert om een Pinot Gris te drinken. Zal ik deze bestellen voor vanavond?” “Goed werk Lexa”, antwoordde Alexander. “Bestel de Pinot Gris maar, en zijn de weersverwachtingen voor eind van de middag en vanavond nog steeds zo goed?” vervolgde Alexander. “Ja, een perfecte avond om te dineren op het dakterras”, antwoordde Lexa. “Mooi”, zie Alexander, “cart blanche voor jou Lexa, je weet perfect hoe je dit moet aanpakken”. Terwijl Alexander zich de avond inbeeldde draaide Torso de auto het parkeerterrein op van Kantoor & Koffie. Hij zag Ernst-‐Jan net uitstappen. Snel pakte Alexander zijn spullen en volgde Erst-‐Jan richting de ingang. Hij had bewust voor Kantoor & Koffie gekozen. Dit was wat kleinschaliger dan het Plein. Hier zouden ze Mark zeker niet tegenkomen. Hem
tegenkomen terwijl ze laatste hand legden aan het idee voelde vreemd. Mark zat dicht bij de leden Plein 1. Hij was “nog net niet” tot de kleine kring van Plein 1 doorgedrongen maar zat er tegenaan. Hij had nog een kleine stap nodig ertoe te behoren. Het Plein was een groot gebouw met veel ruimtes, zowel binnen als buiten. Een soort ovaal waar allerlei kantoortjes, cafés en restaurantjes zaten. In de vele ruimtes werd er afgesproken, elkaar spontaan ontmoet, elkaar opgezocht en deals gesloten. Iedereen die ertoe doet is er ’s-‐ochtends. Als je iets wilt bereiken ga je hier naartoe. De eerste contacten worden gelegd, plannen bedacht en in gang gezet. Handig is ook dat de leden van Plein 1 aanwezig zijn. Zij beheersen het grootste deel van de beschikbare grondstoffen. Veel ideeën hebben grondstoffen nodig en kunnen via, via voorgelegd worden aan de leden van Plein 1. Als een lid van deze kleine groep het ziet zitten is dat vaak al genoeg om succesvol te zijn. Vandaar dat het altijd een drukte van belang is in het Plein. Tot aan de middag is er een levendige uitwisseling van nieuwtjes, ontwikkelingen en er zijn altijd wel een paar grote zaken die afgerond worden. Het nieuws is er hier altijd eerder en verfijnder dan op internet. De nuances die je net mist op de “social media” pik je hier op. Het was nu zaak voor Alexander en Ernst-‐Jan om Mark mee te krijgen. Als dit lukt zullen de leden van Plein het idee ook omarmen. Alexander zag zich al iedere dag naar het Plein rijden om daar onderdeel te zijn van de belangrijkste ontwikkelingen. Meedoen vanaf een invloedrijke positie over wat er gerealiseerd gaat worden. Maar vooral een rol spelen in de betere wereld van morgen. Het was al zo hard gegaan vanaf het begin van de eeuw. Alexander riep naar Ernst-‐Jan die hem direct enthousiast begroette. Hij wachtte even totdat Alexander bij hem stond. Allebei balden ze een vuist en sloegen deze als een “high-‐five” tegen elkaar. Op middelbare school waren ze hier ooit mee begonnen en ondanks dat ze deze alweer 15 jaar verlaten hadden begroetten ze elkaar nog steeds zo. Alexander dacht terug aan hun middelbareschooltijd. De ontwikkelingen gingen toen al hard. In de tijd dat zij op school zaten deden de smartphones hun intrede, de tablets en de “smart watches”. Dit was achteraf pas de start van de stormachtige ontwikkelingen. Tijdens hun studie veranderde de hele wereld. Hele beroepsgroepen verdwenen er. De meest onverwachte was die van accountants. Jaarrekeningcontroles werden volledig geautomatiseerd verricht. Dit had zelfs grote gevolgen voor medewerkers bij de belastingdienst. Ingrijpend was de komt van de steeds slimmere robot. Er kwamen eerst robots voor eenvoudige zaken, zoals gezelschap houden van hoogbejaarden. Ondanks de eerste scepsis zorgden deze robots ervoor dat de hoogbejaarden weer onder de mensen kwamen. Daarna kwamen de betaalbare robots voor het huishouden. Deze konden stofzuigen, ramen wassen en grasmaaien. De taken die deze robots konden uitvoeren werden in een duizelingwekkend tempo meer en meer. Heden ten dage is het de normaalste zaak dat het hele huishouden gerund wordt door robots: agenda’s bijhouden van alle gezinsleden, wekken, ontbijt, lunch, avondeten, kleding klaar leggen, vervoer regelen, noem het maar op. Het is ons allemaal volledig uit handen genomen. Het huis altijd schoon, de koelkast altijd gevuld en de tuin netjes en op orde. Samen met Ernst-‐Jan ging Alexander naar de ingang. Een als mens ogende robot begroette ze. “Goedemorgen Enst-‐Jan en Alexander, welkom bij Koffie & Kantoor”, zei de robot. En vervolgde, “ik ben James en sta tot jullie beschikking. Jullie favoriete overleg kamer D-‐05 staat voor jullie klaar. Zodra jullie binnen zijn bezorgen we een kop cappuccino en een kop koffie. Is dit oké?”. Beiden knikten en liepen naar de overlegkamer. Ze zaten nog niet of de
cappuccino en koffie werden bezorgd met lekkere stroopwafels uit Gouda. Heb je de wedstrijd gisteren nog gezien vroeg Ernst-‐Jan? Nee, antwoordde Alexander. Helaas want het was spannend las ik vanochtend. Ik heb gisteravond nog een keer gebruikt om te kijken of er iets mist in ons plan of in onze aanpak. Maar ik heb niets meer gevonden. Het ziet er gewoon goed uit. Dit gaat lukken. Alexander deed al sprekende het grote scherm aan en samen met Ernst-‐Jan namen ze nog een keer alles door. Ze gingen door de aantallen, benodigde materialen, de distributie, alles namen ze nog een keer door. De tijd vloog voorbij, een extra koffie en cappuccino werden gebracht. Twee en een half uur later kwamen ze samen tot de conclusie dat er niets meer te wijzigen was. Zo gingen ze het voorleggen vanavond. Het was ondertussen al halftwaalf geworden. Zullen we vroeg lunchen vroeg Ernst-‐Jan, ik sterf al van de honger. Alexander had ook wel trek. Ze gingen naar de lunchroom van Koffie & Kantoor. Bij binnenkomst werd meteen gevraagd of Ernst-‐Jan zin had in zijn volkorenbroodje Emmenthaler Kaas met een glas jus. Hij bevestigde dit met een knik. Aan Alexander werd gevraagd of hij zin had in de Carpaccio of toch een uitsmijter. Alexander antwoordde dat hij zin had in de uitsmijter met ook een glas jus. Ze gingen zitten aan een tafel en 5 minuten later werd het door de serverrobot geserveerd. In stilte aten ze het op. Ze voelden de spanning voor wat er komen zou. We hebben nog een aantal uren voordat we Mark, Pieter en Gerard treffen bij jou thuis doorbrak Ernst-‐Jan de stilte. Ja, zei Alexander. Ik denk dat ik naar de thermen ga. Eerst een goede massage en daarna nog lekker ontspannen in de wisselbaden. “Thermen 24/7” heeft een aanbieding vandaag. Voor mij wordt het de bioscoop zei Ernst-‐Jan. De nieuwe Bond-‐film in 4D schijnt een hele beleving te zijn. Zal me even de nodige afleiding geven. Ze verlieten de lunchroom en liepen naar de uitgang van Koffie & Kantoor. De huur van de ruimte, drankjes en het eten werden direct van hun rekening afgeschreven. Bij de uitgang stond Torso alweer klaar voor Alexander. Naar “Thermen 24/7” zei Alexander en riep naar Ernst-‐Jan: Tot vanmiddag half vijf. Ontspannen en toch geconcentreerd kwam Alexander thuis om 16 uur. Nog een uur en dan zouden Mark, Pieter en Gerard in zijn huis komen praten over hun idee. Goedemiddag Alexander zei Lexa bij binnenkomst. Was de bespreking goed en “Thermen 24/7” verkwikkend? Beiden waren goed antwoordde Alexander. Zijn alle voorbereidingen voor het bezoek gelukt? Ja, antwoordde Lexa. De weersverwachtingen zijn goed, alles staat klaar op het dakterras. Alexander voelde de spanning weer toenemen. Ik heb uw kleren klaargelegd, een douche of bad is niet meer nodig na uw bezoek “Thermen 24/7” dacht ik. Dank Lexa, ik ga me omkleden en op het dakterras wachten. De kleren die Lexa had klaargelegd waren precies goed. Een combinatie van casual en zakelijk, ontspannen en toch prestatiegericht. Na zich omgekleed te hebben ging hij naar het dakterras. Ernst-‐Jan was er al. Goede film zei hij, je moet er ook echt heen binnenkort. In de bioscoop is het toch een heel andere ervaring dan thuis. Alexander keek om zich heen. Vanaf zijn dakterras had je aan de ene kant zicht op de skyline van de stad en aan de andere kant zag je duidelijk het polderlandschap. De zonsondergang vond hij altijd een beleving. Vanavond zou hij precies rechts langs het hoogste gebouw van de stad ondergaan. De ruiten veranderen dan langzaam van lichtgeel naar donkerrood om dan direct nadat de zon onder is in één klap lichtblauw te worden. Hij zou Mark hier zeker op wijzen als het zover was. Ondertussen had Lexa een cocktail ingeschonken voor Alexander en Ernst-‐Jan. Ze gingen pratend over de film en gespeelde wedstrijden van die middag zitten.
Iets na vijven gaf Lexa aan dat Pieter gearriveerd was. En dat Mark en Gerard er ook bijna waren. Pieter kwam het dakterras opgelopen. Alexander gaf Pieter de hand en voorzag hem gelijk van zijn favoriete Chablis Le Finage. Wat attent zei Pieter precies waar ik zin in had. Daarna gaf Pieter Ernst-‐Jan de hand. Ze wilden net gaan zitten toen Mark en Gerard tegelijk het dakterras opkwamen. Lexa had precies daarvoor twee cocktails aan Alexander gegeven. Zo kon hij ze allebei meteen hartelijk een verkoelend drankje aanbieden en daarna de hand schudden. Mark’s lichaamstaal gaf aan dat hij dit bijzonder waardeerde. Meteen stak hij van wal. Wat een mooi uitzicht. Een bijzonder contrast vond hij het. Zo aan de ene kant de stad en aan de andere kant de natuur. Het gesprek was al snel geanimeerd. Mark was circa 10 jaar ouder dan Alexander. Ze haalden herinneringen op over hoe ze met computers in aanraking kwamen, hun studententijd en hun eerste ondernemersstapjes. Mark herkende zichzelf in de twee jongere ondernemers en had grote sympathie voor ze. Lexa deed het ook helemaal goed. Zonder aanwezig te zijn zorgde ze op tijd voor de juiste hapjes en drankjes. De Pinot Gris was een schot in de roos bij het tweede gerecht. De zon ging onder en Alexander wees zijn gasten op de bijzondere verkleuring van het glas in de wolkenkrabber. Opeens werd de toon anders. Mark nam het woord en zei we kwamen ook voor een plannetje dat jullie beiden hebben. De tijd was voorbijgeschoten. Het was helemaal anders gelopen dan Alexander met Ernst-‐Jan had voorbereid. Door de openhartigheid van Mark en de gezellige sfeer waren ze hun idee helemaal vergeten. Was het de spanning vooraf, de alcohol of lieten ze zich meeslepen en was dit een test of ze wel zakelijk genoeg waren. Ontnuchterd door het moment pakte Alexander een tablet, haalde het idee tevoorschijn en gaf het aan Mark. Deze wierp er een blik op, scrolde er snel doorheen en gaf het aan Pieter. Alexander dacht dat Mark het niets vond en verwachtte een beleefde afwijzing. Ze hadden zich in een paar uur laten inpakken. Anderhalf jaar werk zou in een paar uur verloren zijn. Erger nog een nieuwe kans kwam er meestal niet. Mark vervolgde het gesprek. “De zonsondergang langs het gebouw was inderdaad heel bijzonder. Wat ik altijd bijzonder vind is dat nadat de zon onder is het nog een half uur duurt voordat het echt gaat schemeren.” Pieter bestuurde ondertussen het idee intensiever op de tablet. Hij had ook zijn smartphone erbij gepakt en maakte een aantal berekeningen. “Goed dat de benodigde grondstoffen opgenomen zijn en hoe de verdeling kan plaatsvinden”, zei Pieter. “Meestal wordt dit maar weggelaten omdat men het te ingewikkeld vindt.” Na deze woorden gaf hij de tablet door aan Gerard. Ziet er volledig uit legde Mark voor aan Pieter, die dit met een korte knik bevestigde. De volgende woorden kwamen als een bevrijding: “Uitstekend uitgewerkt plan”, vervolgde Mark. “Het idee is veelbelovend en kan eigenlijk alleen maar slagen. Wat denk jij Gerard?” Gerard knikte ook. “Komen jullie morgen naar Plein 1”, vroeg Mark. “Dan kunnen we het definitief maken en gaan realiseren?” Vol van vreugde en met een poging om ingetogen te lijken gaven ze aan er de volgende morgen om 8 uur te zijn. “Kunnen we de tweede helft nog zien?” vroeg Mark. En zo zaten ze in de schemer naar de tweede helft te kijken op het dakterras van Alexander. Lexa, de 3e generatie Alfatech robot, was onopvallend drukdoende met de gasten. Alexander was voldaan gelukkig en met zijn gedachten al bij de dag van morgen. De wedstrijd drong niet meer tot hem door.
Overdenkingen 1. Welk werk gaan de mensen doen als robots veel van de dagelijkse werkzaamheden doen? Ook veel van de dagelijkse huishoudelijke taken? Tevens de vraag hoeveel werk is er nog? Robots zijn nooit moe en hebben geen behoefte aan consumeren. Ze zijn altijd inzetbaar. Er zal een moment komen dat robots zelf robots voortbrengen. Ze zullen in staat zijn om zelf een betere robot te realiseren. Robots zullen zo goed als autonoom landbouwproducten verbouwen, de logistiek naar de huishoudens doen en thuis de maaltijd maken voor de mensen. Hetzelfde zal gelden voor veel bedrijfstakken waar uiteindelijk zo goed als autonoom alle consumentenproducten voortgebracht wordt. -‐‑ Zal er een tijdperk ontstaan van geen schaarste, of komt er een grote kloof tussen “haves and have-‐‑nots” of gaan we nieuwe spelregels vanuit de samenleving hiervoor ontstaan? -‐‑ Zal er nog werk zijn voor mensen? Is er nog maar werk voor een “happy few”? Hoe kan een mens geld verdienen zonder werk? Zijn de “happy few” de rijken die alles voor alle andere mensen bepalen? Of komen er nieuwe spelregels vanuit de samenleving die bepalen hoe inkomens verdeeld worden? 2. Hoe zal buitenaardse intelligentie eruit zien? Levende wezens zoals mensen die over hun geschiedenis en hun toekomst nadenken? Of is het kunstmatige intelligentie, door buitenaardse wezens voortgebracht? Kunstmatige intelligentie is nog maar een kwestie van tijd. Deze eeuw zal er intelligentie ontstaan die nooit moe is, meer reken(hersen)capaciteit heeft dan alle geleerden bij elkaar en voor elk probleem sneller een oplossing kan bedenken en realiseren. De vraag is of deze kunstmatige intelligentie in dienst blijft van de mensheid. Of gaat het zichzelf bedienen. Zal het de mensheid als domme lastige wezens ervaren? Zal de door de mensheid gecreëerde intelligentie haar eigen weg inslaan zonder de mens? Bovenstaande ontwikkelingen zijn een gegeven. De vraag is hoe wij (mensen) hier invulling aan geven. Om hier zo goed mogelijk op in te spelen is het zaak dat veel mensen veelvuldig in contact komen met robots, kunstmatige intelligentie en de kansen die dit biedt. Ook wat de betekenis van deze ontwikkelingen zijn voor het dagelijkse leven en ons bestaan als mensheid. Hiervoor is ervaring van mensen met ict, techniek en de ontwikkelingen ervan een noodzaak. Alleen door te weten en in aanraking te komen met wat ict en techniek zijn, kunnen we ons voorbereiden op de nieuwe samenleving die met grote snelheid ontstaat: “Op dit moment zou ieder kind dat de lagere school verlaat moeten kunnen programmeren op het niveau van bijvoorbeeld Scratch (https://scratch.mit.edu). Iedere leerling die slaagt voor de middelbare school moet een eenvoudige website kunnen bouwen, kunnen programmeren met bijvoorbeeld Python en software kunnen verbinden met techniek (motoren, sensoren, ect. aansturen). Daar waar mogelijk zullen mensen ervaring op kunnen doen met de technische ontwikkelingen. Belevingen in techniekparken, robots in dagelijks leven en simulaties zouden gestimuleerd moeten worden vanuit de overheid en mogelijk via commerciële levensvatbare projecten.” Alleen door te weten waarover het gaat kunnen we ons voorbereiden op de toekomst.
