www.itinerainstitute.org
25/10/2010
La Belgique, le vieillissement et les pensions
AD 2010 Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Il était une fois… un pays
Surendetté Surtaxé, notamment pour le travail et le revenu Où la protection sociale est en déclin Dont l’infrastructure est en déclin Où l’éducation et la recherche sont sous-financées Où la démocratie est malade et anémique Où la société est éclatée et inégale
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.3
25/10/2010
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.4
25/10/2010
Le mal belge
44% PIB: charge fiscale 100% PIB: dette publique – destination d’environ 25% du budget fédéral annuel 30% PIB: protection sociale 30% du budget soins de santé: privé 40%: ratio de remplacement des pensions légales 1%: croissance annuelle des pensions capitalisées au-delà du PIB 01-07 (avant la crise) 15%: l’handicap coût salarial avec All/P-B/FR 23%: perte de part de marché par rapport à All/P-B/FR pendant 1990-2007 Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.5
25/10/2010
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.6
25/10/2010
En dan kwam de vergrijzing
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Overzicht
De vergrijzing en haar gevolgen
De “Brusselse Consensus”
Quid met pensioenen?
Fataliteit of opportuniteit? Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.8
25/10/2010
Vergrijzing
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Demography is Destiny: 2000-2050
70% van de globale bevolkingsgroei in lage inkomenslanden, vooral Moslim 70% van de wereldbevolking is stedelijk tegen 2050 Het Westen krimpt: relatief demografisch gewicht -25% & 80% van de groei elders Het Westen (maar ook Japan en China) wordt oud Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Vergrijzing
De gelukkigste generatie: Babyboomers Vruchtbaarheidsgraad Levensverwachting
En… verkleuring Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Demografie EU: beroepsbevolking v 65+
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.12
25/10/2010
Demografie België
15-64 jaar: – 2005: 6,8 miljoen – 2030: 6,5 miljoen (-300.000) – 2050: 6,15 miljoen (-350.000)
65+: – 2005: 1,8 miljoen – 2030: 2,6 miljoen (+ 830.000 – bijna +50%) – 2050: 2,9 miljoen (+ 300.000)
Veroudering onder de -65: veroudering Vergrijzing binnen de vergrijzing: 75+ & publieke sector Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.13
25/10/2010
Gevolgen
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Minder groeipotentieel
25/10/2010
Meer uitgaven
25/10/2010
Minder financieringspotentieel
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.17
25/10/2010
Tussenbesluit
De vergrijzing = Minder groeipotentieel Minder inkomsten, meer uitgaven Minder actieven, meer behoeftigen Crisis, staatsschuld, internationale competitiviteit, staatsstructuur, le mal belge De perfecte storm? Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.18
25/10/2010
Le « Consensus bruxellois »
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Une issue?
Défi politique : long terme vs. court terme Pacte des générations: travailler plus longtemps Comité d’étude sur le vieillissement et Fonds de vieillissement – Evaluation du coût du vieillissement – Trajet “d’épargne”
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.20
25/10/2010
Pacte des générations: résultats?
Age effective de pension: 59,2 ans Taux d’activité des 55+: 35% Impact: 15.000 v. 200.000 Le coût dépasse l’épargne: – Bonus pension – Cumul pension & emploi – Crédit-temps
Dépassée par la crise
Too little (but not) too late Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.21
25/10/2010
Comité d’étude sur le vieillissement et Fonds de vieillissement
Deux composantes:
Estimation budgétaire & exécution budgétaire Les prémisses
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.22
25/10/2010
Evaluation budgétaire en % du PIB
Année d’évaluation 2002 2006 2008 2009 2010
Coût 2030 3,1% 3,8% 4,3% 5,8% 3,7%
Coût 2050 5,5% 6,3% 8,2% 6,3%
= +10.000 EUR par personne active par an Déjà entre 10 et 15: 10 milliards EUR RIEN pour tout autre domaine politique Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.23
25/10/2010
Exécution & Prémisses
La dette publique: 60% PIB en 2014 Taux d’activité atteint 70% (aujourd’hui: Be 62% -
Fl 65% - Wal 56,5%)
Augmentation de la productivité de 1,50% par an jusqu’en 2030 (1,45% entre 1980 et 2004) Croissance économique annuelle moyenne de 2% jusqu’en 2030 (1,8% entre1990-2005) Pensions légales: statu quo (0,5% par an – jamais encore réalisé) Budget assurance maladie: max. 2,8% de croissance par an jusqu’en 2030 (environ 5% par
an en moyenne depuis 1970)
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.24
25/10/2010
Conclusion intermédiaire
Le consensus bruxellois? N’existe pas N’est pas/insuffisamment exécuté Est fondé sur des prémisses qui sont des illusions A définitivement échoué dans la crise
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.25
25/10/2010
Pensioenen?
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Bottom line: Pro Memorie
Veel meer gepensioneerden Die steeds langer leven Met steeds meer noden Minder actieven – privé-sector en publieke sector Golf « Baby boomers » vanaf 2011 Grote pensioenverschillen Armoederisico Vervroegd pensioen Kloof tussen bijdragen en uitkeringen Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.27
25/10/2010
Action Plan
Langer werken – arbeidsmarkt, werkloosheid en HR Werken meer belonen, minder werken niet belonen: vervroegd pensioen uitdoven, verloven en gelijkgestelde perioden, fiscaliteit Meer sparen/kapitaliseren: veralgemenen Demografie neutraliseren
Level playing field wettelijk pensioen Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Fatalité ou opportunité?
Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
25/10/2010
Vers un volontarisme réaliste
Pas de vision statique : l’avenir est ouvert et plus de croissance est réalisable, oui!!! Pas de fixation budgétaire : une réforme des politiques est urgente et nécessaire Si les bons choix sont faits, les effets du vieillissement peuvent (partiellement) être atténués
Une stratégie de croissance parallèle est la seule vraie solution Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.30
25/10/2010
Le modèle social 2.0
Marché du travail et carrières Pensions et financement des pensions Organisation et financement des soins de santé Une meilleure fiscalité Des pouvoirs publics plus efficaces et performants Compétitivité, innovation/entreprenariat Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.31
25/10/2010
Le vieillissement et la crise comme opportunité
Pour réformer et améliorer l’état providence en déclin Pour faciliter une politique de réformes et de croissance Pour donner plus de chances aux personnes défavorisées dans notre société Pour servir le groupe grandissant des seniors en bonne santé et riches Vergrijzing en pensioenen – Vieillissement et pensions
p.32
25/10/2010
25/10/2010
[email protected]
www.itinerainstitute.org