Marek Łapiński - Marszałek Województwa Dolnośląskiego
Szanowni Państwo, Mam zaszczyt i ogromną przyjemność zaprosić Państwa do zapoznania się z dorobkiem wybitnych twórców szkła artystycznego z Polski, Czech oraz Słowacji zaprezentowanym w czasie Ekoglass Festiwal 2009. W okresie od 3 do 11 lipca 2009 roku w „Leśnej Hucie” w Szklarskiej Porębie, od lat prowadzonej przez mistrza Henryka Łubkowskiego oraz w piechowickiej hucie „Julia”, odbyła się już druga edycja Festiwalu Ekoglass. Cieszę się, iż to renomowane wydarzenie odbywa się na Dolnym Śląsku. Nasza ziemia należy do najważniejszych ośrodków szklarskich w Europie. Pierwsza udokumentowana wzmianka o hucie w Szklarskiej Porębie pochodzi z 1366 roku. Od tej daty, aż po dzień dzisiejszy płoną na Dolnym Śląsku piece szklarskie. Niewątpliwie wielkim wydarzeniem w trakcie trwania pleneru było rozpalenie pieca na ruinach huty szkła Karlstal-Orle niedaleko Polany Jakuszyckiej, aż 119 lat po zamknięciu tego obiektu. Dzięki grupie artystów, którzy byli autorami tego ciekawego pomysłu, historia na legendarnym i wyjątkowym terenie zatoczyła koło. Ekoglass Festiwal 2009 był niezwykle udanym, prestiżowym wydarzeniem, które nie pozwoli zapomnieć nie tylko o ekologii, ale także o naszej historii i korzeniach, a niniejsze wydawnictwo jest artystycznym świadectwem jego wartości. Wierzę, że lektura albumu dostarczy Państwu zadowolenia oraz będzie doskonałą odskocznią od codzienności.
Arkadiusz Wichniak - Burmistrz Szklarskiej Poręby
Zapraszam Państwa Do wędrówki przez karty albumu, będącego artystycznym wydarzeniem z pogranicza sztuki, rzemiosła i nauki, który wyśmienicie, obrazuje klimat EKOGLASS FESTIWAL 2009. Wydarzenia na trwale związanego ze Szklarską Porębą - kolebką sudeckiego szklarstwa. Już w samej nazwie Szklarska Poręba zawarta jest historia naszego miasta, które od wieków związane jest z hutnictwem szkła. W dolinach górskich potoków powstawały huty wędrujące za surowcami - drewnem i piaskiem szklarskim, a na szklarskich porębach osady pasterskie. Takie były początki. Tradycje hutnicze kultywowane były przez następne stulecia. Istniejąca tutaj huta szkła Józefina (w późniejszych latach Julia) dzięki swym niezwykłym wyrobom rozsławiła Szklarską Porębę na cały świat. Obecnie tradycje szklarskie z powodzeniem podtrzymuje Leśna Huta, która od początku jest nierozerwalnie związana z Festiwalem. Od początku też właściciel huty - mistrz Henryk Łubkowski jest dobrym duchem Festiwalu. Jestem dumny i bardzo zadowolony, że współpraca Urzędu Miasta w Szklarskiej Porębie z Akademią Sztuk Pięknych z Wrocławia przy protektoracie Ośrodka Kultury i Sztuki z Wrocławia i wsparciu organizacyjnym Miejskiego Ośrodka Kultury, Sportu i Aktywności Lokalnej w Szklarskiej Porębie skutkuje tak wspaniałą imprezą - Międzynarodowym Festiwalem Szklarskim EKOGLASS. Jestem zaszczycony, że dzięki Festiwalowi gościmy w Szklarskiej Porębie wielkie sławy, wspaniałych artystów szklarstwa. Życząc Państwu miłej i inspirującej wędrówki przez karty albumu, zapraszam na kolejną edycję EKOGLASS FESTIWAL w 2010 r . - Roku Jubileuszu 50-lecia nadania praw miejskich Szklarskiej Porębie.
Szklarska Poręba, październik 2009
Ekoglass 2009
festiwal
Wrocław - Szklarska Poręba 2009
Mariusz Łabiński, Przemysław Wiater, Igor Wójcik - EKOGLASS Festiwal 2009
I
dea powołania do życia festiwalu szkła artystycznego zrodziła się w 2008 roku. Na jego miejsce wybraliśmy Szklarską Porębę, która jest znana jako największy historyczny ośrodek hutnictwa szkła i mająca wieloletnie tradycje kolonia artystów. Sama nazwa Szklarskiej Poręby po raz pierwszy została wymieniona w dokumencie z roku 1366, dotyczącym sprzedaży „z dawna istniejącej huty”. Na przestrzeni dziejów powstawały tutaj kolejne huty: nad Czeskim Brodem, na Białej Dolinie, pod Babińcem, Orle i najbardziej chyba znana „Józefina”, przemianowana w 1956 roku na Hutę Szkła Kryształowego „Julia”. Na przełomie XIX i XX wieku Szklarska Poręba z osady hutniczej przekształciła się w największy z sudeckich ośrodków turystyczno-wypoczynkowych, ale stała się też fenomenem kulturowym – kolonią artystów. Zamieszkali tutaj pisarze Carl Hauptmann, autor „Księgi Ducha Gór” i jego młodszy brat Gerhart, karkonoski laureat literackiej Nagrody Nobla. Z czasem dołączyli i inni twórcy, a malarze w 1922 r. utworzyli „Stowarzyszenie Artystyczne św. Łukasza”. Po II wojnie światowej w Szklarskiej Porębie osiadł wybitny malarz Wlastimil Hofman. Pracę wznowiła huta szkła, do której przybyli znani projektanci: Henryk Albin Tomaszewski, Janusz Owsiewski, a następnie Regina i Aleksander Puchałowie. W Szklarskiej Porębie działa środowisko twórcze skupione w Stowarzyszeniu „Nowy Młyn”. Nawiązując do tych niezwykłych tradycji w 2005 r. Szklarska Poręba, jako drugie po Kazimierzu nad Wisłą polskie miasto, została przyjęta do Europejskiej Federacji Kolonii Artystycznych „Euro-Art”. Działające od 1994 r. „Euro-Art” zrzesza 46 wyjątkowych miast z 21 krajów europejskich, które znane są z twórczości artystycznej. I właśnie artystyczne tradycje regionu, piękno krajobrazu oraz wspaniali ludzie mieszkający pod Szrenicą zadecydowały o wybraniu przez nas Szklarskiej Poręby na miejsce festiwalowych dokonań. W swoim założeniu cykliczny Plener Szkła Artystycznego EKOGLASS FESTIWAL jest platformą łączącą twórczość artystyczną z zakresu sztuki szkła z upowszechnianiem sposobów jego produkcji i unikalnością w kontekście kreacji artystycznej, wspartymi o upowszechnianie edukacji ekologicznej. Dziś na Dolnym Śląsku niestety niewielu twórców realizuje swoje dokonania w szlachetnym i trudnym medium, jakim jest szkło – artystyczne złoto Dolnego Śląska. Sposób tworzenia szklanych przedmiotów i dzieł jest owiany nimbem tajemnicy i niedostępności. Naszym celem jest umożliwienie tak mieszkańcom, jak i turystom zapoznanie się z podstawami twórczości szklarskiej poprzez stworzenie możliwości przyglądania się pracy artystów i hutników. Chcemy pokazać ich kunszt i umiejętności, a także niepowtarzalne piękno płynnej masy szklanej uzyskanej z pozornie bezwartościowego odpadu, jakim jest stłuczka szklana. W dobie walki o utrzymanie w czystości środowiska naturalnego człowieka chcemy uwrażliwić społeczeństwo, a także zarządy hut na sprawę ekologicznego odzyskiwania materiału szklarskiego, ograniczenia emisji gazu i oszczędzania energii. Pozostając odpadem stłuczka szklana posiada praktycznie nieograniczony okres biologicznego rozkładu, a wtórne jej użycie jako surowca staje się dziś nakazem chwili. Materiał przeznaczony do realizacji programu festiwalowego, którym jest właśnie ta pozornie bezużyteczna stłuczka szklana, jest wytapiany w przyjaznych dla środowiska piecach hutniczych. Udowadniamy więc, że jest to równie szlachetny materiał, który użyty zarówno w cyklu przemysłowym, jak i artystycznym, daje efekty identyczne co przy tradycyjnym sposobie produkcji. Pierwsza edycja Festiwalu EKOGLASS odbyła się w dniach 22-28 września 2008 roku i cieszyła się ogromną popularnością. TVP Wrocław przygotowała z tego wydarzenia obszerną relację, ukazującą programowe założenia festiwalu i atrakcyjną pracę artystów szkła oraz hutniczych mistrzów: Henryka Łubkowskiego i Ryszarda Majera. Artystami uczestniczącymi w I Plenerze Szkła Artystycznego EKOGLASS FESTIWAL w Szklarskiej Porębie byli: Zbigniew Horbowy, Małgorzata Dajewska, Mariusz Łabiński, Marzena Krzemińska i Igor Wójcik. Druga, międzynarodowa edycja Festiwalu odbyła się w 2009 roku w dniach 3-11 lipca w „Leśnej Hucie” w Szklarskiej Porębie oraz w piechowickiej Hucie Szkła Kryształowego „Julia”. Patronat honorowy sprawowali Marszałek Marek Łapiński i Burmistrz Arkadiusz Wichniak, organizatorami były instytucje: dolnośląski Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu oraz Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Aktywności Lokalnej w Szklarskiej Porębie, Stowarzyszenie „Človek na hranicii” i Stowarzyszenie „WrocławPro”, a partnerami: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu, Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze, Czeskie Centrum w Warszawie i Karkonoski Park Narodowy. Festiwal mógł się odbyć dzięki środkom pochodzącym z budżetu Województwa Dolnośląskiego i Miasta Szklarska Poręba oraz dzięki współfinansowaniu przez Ministra Spraw Zagranicznych RP i sponsorom: Hotelowi Bornit – Interferie w Szklarskiej Porębie, właścicielowi Leśnej Huty Henrykowi Łubkowskiemu, a także firmie Gazpol. Do hut nad rzeką Kamienną przybyli wybitni twórcy szkła artystycznego z Polski: Małgorzata Dajewska, Mariusz Łabiński, Beata Damian-Speruda, Marzena Krzemińska, Igor Wójcik, Maciej Zaborski, Karolina Spiak, z Czech: Jakub Berdych, Andrej Nemeth, Oldřich Plíva , Jiří Šuhájek oraz ze Słowacji: Patrik Illo i Martin Muranica. Artyści prezentowali swoje niezwykłe umiejętności na otwartych dla publiczności pokazach w „Leśnej Hucie”. 10 lipca w Centrum Edukacji Ekologicznej Karkonoskiego Parku Narodowego w Szklarskiej Porębie odbyło się sympozjum, którego uczestnicy starali się odpowiedzieć na pytania o kierunki rozwoju współczesnego szkła artystycznego. Zakończenie pleneru odbyło się w niecodziennej scenerii dawnej huty szkła na Orlu w Górach Izerskich. Tutaj właśnie grupa artystów tworzących w ramach „Ekoglassu” po 119 latach od zamknięcia huty ponownie rozpaliła piec do wytopu szkła i zaprezentowała swoje umiejętności. Na kiermaszu tuż obok pieca hutniczego można było nabyć szklane dzieła sztuki wrocławskich artystów z Akademii Sztuk Pięknych. Jesteśmy przekonani, że idea powrotu szklarstwa artystycznego w Karkonosze i Góry Izerskie będzie trwała, a festiwal stanie się najważniejszym w Polsce miejscem wymiany doświadczeń i myśli twórczych. Ekoglass 2009
5
Mariusz Łabiński, Przemysław Wiater, Igor Wójcik - EKOGLASS Festiwal 2009
M
yšlenka uspořádat festival uměleckého skla se zrodila v roce 2008. Jako místo konání festivalu vybrali jsme Szklarskou Porębu, jež je známá jako největší historické středisko sklářství a kolonie umělců, která má dlouhodobé tradice. Samotné jméno Szklarska Poręba se poprvé objevilo v dokumentu z roku 1366, jenž se týkal prodeje „odedávna existující huti“. V průběhu dějin vznikaly zde další hutě: nad Českým Brodem, nad Białou Dolinou, pod Babińcem, na průsmyku Orle a nakonec snad nejznámější „Józefina“, která byla v roce 1956 přejmenována na Huť Křišťálového Skla „Julia“. Na přelomu XIX a XX století se Szklarska Poręba z hutní osady proměnila v největší sudetské turisticko-rekreační středisko; stala se také kulturním fenoménem – kolonií umělců. Žili zde Carl Hauptmann, autor „Knihy Ducha Hor“ a jeho mladší bratr Gerhart, krkonošský laureát Nobelovy ceny za literaturu. Časem se připojili i jiní tvůrci, v roce 1922 založili malíři „Umělecké Sdružení sv. Lukáše“. Po II. světové válce žil v Szklarske Porębě vynikající malíř – symbolista Vlastimil Hofman. Začala znovu pracovat sklárna, do které přijeli slavní návrháři: Henryk Albin Tomaszewski, Janusz Owsiewski, a dále Regina i Aleksander Puchała. Nyní kroužek umělců se Szklarske Poręby je soustředěn ve sdružení „Nový Mlýn“. Navazujíc na tyto tradice byla v roce 2005 Szklarska Poręba přijata jako druhé polské město po Kazimierzu nad Vislou do evropské federace uměleckých kolonií „Euro-Art“. „Euro-Art“, která existuje od roku 1994, sdružuje 46 výjimečných měst z 21 evropských zemí známých svou uměleckou tvorbou. Právě tyto umělecké tradice regionu, krása krajiny a nádherní lidé, kteří žijí u Szrenice, byly rozhodující pro výběr Szklarske Poręby pro místo festivalu. Ve svém základu má být cyklický plenér uměleckého skla EKOGLASS FESTIWAL rovinou, jež spojuje uměleckou tvorbu v oboru skla s popularizováním způsobu jeho vytváření a unikátností v kontextu umělecké kreace podepřené popularizováním ekologické výchovy. Nyní v dolnoslezských sklárnách málo umělců realizuje svou tvorbu pomocí vzácného a náročného media, jakým je sklo – umělecké zlato Dolního Slezska. Způsob tvoření skleněných objektů je zahalen clonou tajemství a nedostupnosti. Náš cíl je dát jak obyvatelům tak turistům možnost poznat základy sklářské tvorby pomocí organizovaně trvalé možnosti dívat se na práce umělců a hutníků. Chceme ukázat jejích mistrovství a dovednost, a také neopakovatelnou krásu tekuté sklářské hmoty získané z napohled neužitečného sklářského odpadu. Navíc v době boje o čistotu prostředí chceme učinit společnost citlivou na recyklování sklářského materiálu, omezení emisí plynu a šetření energií. Sklářský odpad má prakticky neomezenou dobu biologického rozkladu a jeho opětné použití jako suroviny se dnes stává otázkou doby. Hmota určená pro realizace programu festivalu - tento napohled neužitečný sklářský odpad - je tavena v prostředí šetrných pecí. Tím dokazujeme, že je to stejně „šlechetný“ materiál, je možné ho použit v cyklu jak výrobním tak uměleckém a že ve srovnání s tradičním způsobem výroby jsou výsledky identické. První ročník Festiwalu EKOGLASS se konal ve dnech 22. – 28. září roku 2008 a měl velký úspěch. TVP Wrocław natočila rozsáhlou reportáž z této události, která ukazovala programové základy festivalu a práce umělců skla a hutních mistrů: Henryka Łubkowskeho a Ryszarda Majera. Umělci, kteří se zúčastnili I. plenéru uměleckého skla v Szklarske Porębě byli: Zbigniew Horbowy, Małgorzata Dajewska, Mariusz Łabiński, Marzena Krzemińska a Igor Wójcik. Druhý již mezinárodní ročník festivalu se konal 3. – 11. července roku 2009 v „Lesní Huti“ v Szklarske Porębě a také v Huti křišťálového skla „Julia“ v Piechowicich. Čestnou záštitu převzali Maršálek Marek Łapiński a primátor Arkadiusz Wichniak, organizátory byli: dolnoslezské Kulturní a umělecké středisko ve Wroclavi, Městské středisko kultury, sportu a lokální aktivity v Szklarske Porębě, Sdružení Člověk na hranici a Sdružení „WrocławPro“ a partneři: Akademie výtvarných umění ve Wroclavi a Krkonošské muzeum v Jeleni Górze, České centrum ve Varšavě a Krkonošský národní park. Festival se mohl uskutečnit díky podpoře z rozpočtu Dolnoslezského kraje, rozpočtu města Szklarska Poręba, spolufinancování ministrem zahraničí RP a sponzorům: hotelu Bornit-Interferie v Szklarske Porębě, majiteli „Lesní Huti“ Henrykovi Łubkowskému a také firmě „Gazpol“. Do skláren nad řekou Kamenná přijeli vynikající tvůrci uměleckého skla z Polska: Małgorzata Dajewska, Mariusz Łabiński, Beata Damian-Speruda, Marzena Krzemińska, Igor Wójcik, Maciej Zaborski, Karolina Spiak. Z Česka: Jakub Berdych, Andrej Németh, Oldřich Plíva, Jiří Šuhájek a ze Slovenska Patrik Illo, Martin Muranica. Umělci prezentovali své mimořádné dovednosti pro veřejnost v přístupných ukázkách v „Lesní Huti“. Dne 10. července se v centru ekologické edukace Krkonošského národního parku konalo sympozium, jehož účastníci se snažili odpovědět na otázku o směru vývoje současného uměleckého skla. Ukončení plenéru se konalo v neobvyklé krajině bývalé sklárny na Orlu v Jizerských horách. Právě zde, po 119 letech od zavření huti, skupina mladých tvůrců, kteří tvořili v rámci „Ekoglassu“, opět rozpálila pec na tavbu skla a prezentovala své umění. Na vedlejším trhu bylo možné si koupit sklářská díla mladých umělců z Akademii výtvarných umění ve Wroclavi. Jsme přesvědčeni, že nápad návratu uměleckého skla do Krkonoš a Jizerských hor bude trvat a festival se stane nejdůležitějším místem výměny zkušeností a realizovaných tvůrčích myšlenek v Polsku.
6
Ekoglass 2009
Mariusz Łabiński, Przemysław Wiater, Igor Wójcik - EKOGLASS Festiwal 2009
M
yšlienka vytvoriť festival sklárskeho umenia sa zrodila v roku 2008. Na jeho miesto sme vybrali Szklarsku Porębu, ktorá je známa ako najväčšie historické centrum výroby skla a má dlhoročnú tradíciu umeleckých kolónií. Samotný názov Szklarska Poreba bol prvýkrát spomenutý v dokumente z roku 1366 o predaji „dlho existujúcej huty“. V krátkom období tu začali vznikať nové sklárne: nad Českým Brodom, v Białej Doline, pod Babińcom, Orle a asi najznámejšia Jozefína premenovaná v roku 1956 na Krištáľovú skláreň Júlia. Na konci devätnásteho a začiatku dvadsiateho storočia sa Szklarska Poręba mení z hutníckej osady na najväčšie zo sudetských turisticko-rekreačných stredísk, ale stáva sa taktiež kultúrnym fenoménom - kolónií umelcov. Stala sa tiež útočiskom pre spisovateľa Carla Hauptmana, autora knihy Kniha ducha hôr (Księgi Ducha Gór) a jeho mladšieho brata Gerharta, krkonošského laureáta Nobelovej ceny za literatúru. Časom pribudli aj iní tvorcovia a umelci a v roku 1922 utvorili Umelecké združenie Sv. Lukáša (Stowarzyszenie Artystyczne św. Łukasza). Po druhej svetovej vojne sa usadil v Szklarskej Porębe vynikajúci maliar Vlastimil Hofman. Do sklárni sa vrátila výroba, a pribudli v nej známi dizajnéri: Henryk Albin Tomaszewski, Janusz Owsiewski, a následne Regina a Alexander Puchałovci. V Szklarskej Porębe pôsobí tvorivé centrum sústredené v združení Nový Mlyn (Nowy Młyn). S odkazom naväzujúcim na tieto mimoriadne tradície bola Szklarska Poręba v roku 2005, ako druhé poľské mesto po Kazimierze nad Vislou (Kazimierz nad Wisłą) prijatá do Európskej federácie umeleckých kolónií Euro-Art. Euro-Art, fungujúce od r. 1994, združuje 46 výnimočných miest z 21 európskych krajín, ktoré sú známe z umeleckou tvorbou. A tieto umelecké tradície regiónu, krásy krajiny a ľudí žijúcich pod Szrenicou rozhodli pri našej voľbe Szklarskej Poręby ako miesta pre festivalové udalosti. Vo svojom predpoklade cyklického Sympózia Umeleckého Skla EKOGLASS FESTIVAL je platforma spájajúca umeleckú tvorbu v dosahu umeleckého skla so šírením, zovšeobecnením spôsobu produkcie a kontextu výtvarnej kreácie vychádzajúcej z ekologickej výchovy. Dnes má Dolné Sliezsko, žiaľ, len málo umelcov, ktorí vykonávajú svoje predstavy v ušľachtilom a zložitom médiu, akým je sklo - umelecké zlato Dolného Sliezska. Spôsob výroby sklenených predmetov a umeleckých diel je zahalený rúškom tajomstva a nedostupný. Naším cieľom je umožniť domácim obyvateľom aj turistom oboznámiť sa základmi sklárskej tvorby, možnosťou prizerania sa na prácu umelcov a sklárov. Chceme ukázať ich umenie a zručnosti, rovnako ako neopakovateľnú krásu tekutej sklennej hmoty získanej zo zdanlivo bezcenného odpadu, ktorým je sklený odpad. V čase boja za udržanie čistoty životného prostredia človeka chceme pre zvýšenie záujmu širokej verejnosti, ako aj vedenie sklární upriamiť pozornosť na ekologické získavanie organickej sklenej hmoty, obmedzenie emisií plynov a úspory energie. Zvyšný odpad „sklené črepy“ má prakticky neobmedzenú dobu biologického rozkladu, a jeho využitie ako druhotnej suroviny je dnes nutnosťou. Materiál určený pre program festivalu, ktorým je práve zdanlivo zbytočné rozbité sklo, sa taví v sklárskych peciach, šetriacich životné prostredie. Dokazujeme tým, že je to aj ušľachtilý materiál, ktorý je rovnako dobre použiteľný v priemyselných procesoch, ako umeleckéj tvorbe, dáva rovnaké výsledky pri tradičnom spôsobe sklárskej výroby. Prvý ročník festivalu EKOGLASS sa konal 22.-28. septembra 2008 a tešil sa veľkej popularite. TVP Wrocław pripravila z tejto udalosti obšírnu reláciu ukazujúcu programové ciele festivalu a atraktívne diela umelcov a sklárov: Henryka Łubkowskiego a Richarda Mayera. Na prvom ročníku Sklárskeho sympózia v rámci EKOGLASS FESTIWAL sa zúčastnili nasledujúci umelci: Zbigniew Horbowy, Małgorzata Dajewska, Mariusz Łabiński, Marzena Krzemińska a Igor Wójcik. Druhý ročník medzinárodnej verzie festivalu sa konal v dňoch 3.-11. júla v roku 2009, v Lesnej hute (Leśna Huta) v Szklarskej Porębe a taktiez v piechowickej Sklárni na výrobu krištáľu Júlia. Čestný patronát prevzali Maršal poslanec Marek Łapiński a Starosta Arkadiusz Wichniak, usporiadatelia boli inštitúcie: Dolnosliezske kultúrne a umelecké centrum vo Vroclave a Miestne stredisko kultúry športu a voľnočasových aktivít v Szklarskej Porębe, Združenie Človek na hranici a Združenie Wrocław PRO a partneri: Akadémia výtvarných umení vo Vroclave, Krkonošské Múzeum Jelenia Góra, České centrum vo Varšave a Krkonošský národný park. Festival sa uskutočnil vďaka finančnej podpore Okresu Dolného Sliezska a Mesta Szklarska Poręba, a spolufinancovaniu - Ministrom zahraničných vecí RP a sponzorom: Hotel Bornit - Interferie v Szklarskej Porębe, majiteľovi Lesnej huty Henrykovi Łubkowskému a spoločnosti Gazpol. Do sklárne na rieke Kamienna prišli vynikajúci tvorcovia umeleckého skla z Poľska: Małgorzata Dajewská, Mariusz Łabinski, Beata Damian-Speruda, Marzena Krzemińska, Igor Wójcik, Maciej Zaborski, Karolina Spiak, z Čiech Jakub Berdych, Andrej Németh, Oldřich Plíva, Jiří Šuhájek a zo Slovenska: Patrik Illo a Martin Múranica. Umelci prezentovali svoje jedinečné schopnosti na verejne prístupných ukážkach v Lesnej hute. Dňa 10. júla sa v Centre ekologického vzdelávania v Krkonošskom národnom parku v Szklarskej Porębe konalo sympózium, ktorého účastníci sa pokúsili nájsť odpovede na otázku o trendoch rozvoja súčasného sklárskeho umenia. Ukončenie sklárskeho sympózia sa konalo v jedinečnej scenérii starobylej sklárne na Orle v Jizerských Horách. Na tomto mieste skupina umelcov v rámci programu EKOGLASS FESTIWAL po 119 rokoch od uzavretia sklárne na Orloch opäť rozpálila pec na tavenie skla a predviedli svoje zručnosti. Na jarmoku hneď vedľa pece bolo možné získať umelecké diela výtvarníkov z Akadémie výtvarných umení(Akademia Sztuk Pięknych ) oddelenia skla vo Vroclave. Veríme, že idea návratu umeleckého sklárstva späť do Krkonošska a Jizerských Hôr bude pokračovať, a festival sa stane najdôležitejším miestom pre výmenu skúseností a tvorivých nápadov v Poľsku.
Ekoglass 2009
7
Dorota Miłkowska
W
dniach 3-11 lipca 2009 r. w „Leśnej Hucie” w Szklarskiej Porębie oraz w Hucie Szkła Kryształowego „Crystal Faktory Julia” w Piechowicach odbyła się druga edycja Międzynarodowego Pleneru Szkła Artystycznego „Ekoglass Festiwal”. Wydarzenie to z wielu względów było wyjątkowe. Wzięli w nim udział artyści pochodzący z trzech krajów znanych w świecie z osiągnięć w dziedzinie szkła artystycznego: z Polski – Małgorzata Dajewska, Marzena Krzemińska, Mariusz Łabiński, Beata DamianSperuda, Karolina Spiak, Igor Wójcik i Maciej Zaborski, z Czech: Jakub Berdych, Oldřich Plíva, Jiří Šuhájek i Andrej Nemeth oraz ze Słowacji: Martin Muranica i Patrik Illo. Ich spotkanie miało proekologiczny charakter: w „Leśnej Hucie” artyści sprawdzali możliwości wykorzystania w twórczości surowca uzyskanego z odpadów i tzw. „stłuczki” szklanej, poddanych ponownemu przetworzeniu; w „Crystal Faktory Julia” pracowali przy przyjaznych dla środowiska piecach do wytopu szkła, odznaczających się niskim zużyciem energii i zminimalizowaną emisją zanieczyszczeń. Do udziału w plenerze zaproszona została także publiczność. Towarzyszyła ona artystom w „Leśnej Hucie”. Oprócz okazji do zapoznania się z technikami formowania szkła na gorąco, dla zainteresowanych przygotowane zostały specjalne pokazy: technik witrażowych w wykonaniu Karoliny Spiak, grawerki prezentowanej przez Macieja Zaborskiego oraz technik palnikowych obróbki szkła, demonstrowanych przez Beatę Damian-Sperudę. Kulminacyjnym wydarzeniem pleneru, który obejmował także sympozjum mające określić rokowania dotyczące rozwoju współczesnego szkła artystycznego, był plenerowy pokaz wytopu szkła. Odbył się on w malowniczej scenerii dawnej huty szkła na Orlu, a jego twórcami byli artyści skupieni w Związku Polskich Artystów Szkła. Rozgrywające się w tym wyjątkowym, naznaczonym historią miejscu – warto przypomnieć, że huta na Orlu wchodziła w skład „szklarskiego zagłębia”, tworzonego ponadto przez huty nad Czeskim Brodem, na Białej Dolinie, pod Babińcem i największą „Józefinę”, przekształconą w 1956 r. w Hutę Szkła Kryształowego „Julia”– widowisko, szczególnie spektakularne było po zachodzie słońca, gdy efekty świetlne, towarzyszące powstawaniu szklanych obiektów, tworzyły aurę niesamowitości i prowokowały do skojarzenia procesu powstawania szkła z praktykami alchemicznymi. Można przypuszczać, że to ostatnie wydarzenie pleneru ostatecznie zjednało tej dziedzinie sztuki wielu nowych wielbicieli. Dla artystów plener był okazją do wielowymiarowego dialogu. Przebiegał on nie tylko na płaszczyźnie towarzyskiej, ale także pomiędzy nimi, a tworzywem. Możliwość wykonywania szklanych obiektów w warunkach hutniczych była dla wielu uczestników spotkania sposobnością do konfrontacji z nową, odmienną od stosowanych zazwyczaj techniką formowania szkła. Ten aspekt pleneru wydaje się szczególnie interesujący, gdy porównuje się szkła wykonane przez artystów wcześniej, z powstałymi podczas jego trwania. Oldřich Plíva w swej twórczości opiera się na zimnych technikach obróbki. Z elementów szlifowanego i klejonego szkła buduje statyczne, tektoniczne formy, które pełne są wewnętrznego życia refleksów światła, załamującego się w szklanych pryzmatach. Na plenerze stanął przed rozżarzonym, płynnym tworzywem, które spływało z hutniczej piszczeli, nie pozwalając na zastanowienie, na dokonywaną w skupieniu kalkulację. Jednak artysta nie wyrzekł się podstaw swojej sztuki. Także w szkłach hutniczych szukał wzajemnej relacji pomiędzy bryłami. Dzielił szklane bańki na segmenty, zestawiał i nakładał je na siebie, akcentując naturalność wolno kształtowanych form i urodę szklanego tworzywa. Dające odmienne efekty, ale bliskie u podstaw sztuki, architektoniczne myślenie o formie, w przypadku Jakuba Berdycha zaowocowało realizacją czworościennych, skubizowanych waz. Powstały one w wyniku wydmuchania szkła do wcześniej przygotowanych przez artystę betonowych form, które nadały obiektom nie tylko określony kształt, ale i specyficzną szorstkość i matowość faktury. Sprawia ona, że wazy wydają się być wycięte z tafli lodu, mimo, że w rzeczywistości wykreowane zostały w ognistym żywiole. Podobne skojarzenia wywołuje praca Martina Muranicy. Wykonał on grupę obiektów w kształcie sopli lodu, będących elementami szklanej instalacji. Ideowo wydaje się ona być kontynuacją doświadczeń z enwiromentalnej instalacji „Las”, prezentowanej w 2008 r. w Galerii Szkła i Ceramiki BWA we Wrocławiu – w obu artysta wykorzystał „cytat” z natury, transponowany na język szklanego tworzywa. Przypuszczać można, że z pokrewnych źródeł czerpał inspiracje Igor Wójcik. Zaprojektowane przez niego wielobarwne, „pneumatyczne”, sercowate formy, ozdobione doklejanymi na gorąco „grzebieniami”, przypominają bimorficzne twory, które równie naturalnie, jak z hutniczej piszczeli, mogłyby wyrastać z leśnego runa. Prace Macieja Zaborskiego przypominają morskie ukwiały. Ich wydłużone kształty wydają się lekko poddawać falowaniu wody, a szklane wypustki, misternie ozdobione grawerką, wyglądają jak wieńce czułek wyrastających z ciał koralowców. Inspiracji w naturze poszukiwały także Małgorzata Dajewska i Beata Damian-Speruda. Obie artystki przyjęły jednak odmienną od widzianej w poprzednich pracach skalę jej odbioru. Punktem wyjścia była dla nich obserwacja karkonoskiego pejzażu. Jego zsyntetyzowany obraz w instalacji Małgorzaty Dajewskiej zbudowany został z serii szklanych soczewek, wypełnionych kroplą koloru. Ułożone w mieniącą się światłem i kolorem płaszczyznę, którą artystka dzieli na sekwencje kwadratów i prostokątów, przypominają „Góry” i „Drogi” z obrazów Józefa Hałasa. Dajewska nie ukrywa zresztą swoich inspiracji seriami wrocławskiego malarza, dedykując mu wykonaną podczas pleneru pracę. U Beaty Damian-Sperudy wizerunek góry przybiera pełnoplastyczną formę konchy dzwonu, której płaszcz porastają drobne szklane listeczki.
8
Ekoglass 2009
Dorota Miłkowska
Dla kolejnego z uczestników pleneru kontakt z hutniczym warsztatem nie był niecodziennym przeżyciem. Jiří Šuhájek własnoręcznie, bez pomocy hutników, wykonywał swoje prace, nadając im charakterystyczne dla własnej twórczości zoomorficzne kształty. Dopełnieniem form, dynamizowanych przez łukowato wyginane „niby-dzioby”, jest dekoracyjna, powierzchniowa zdobina w formie szklanej nici. Delikatne, szklane koronki i finezyjnie formowane płatki szkła pojawiły się na pracach Andreja Nemetha. Artysta nadał im kształty kobiecych idoli, często występujących w jego twórczości. Można się w nich dopatrzyć zarówno inspiracji sztuką ludową i prehistorycznymi postaciami Wenus, jak i wpływu rokokowej estetyki, z właściwą jej lekkością i frywolnością form. Innego rodzaju kobiecość emanuje z prac Małgorzaty Dajewskiej. Wykonała ona szklane wazony o kształcie prostopadłościanów, z wylewami miękko zatapianymi na gorąco w drumli. Kokietują one widza nie tylko subtelnym poruszeniem formy, ale także rozedrganą zdobiną w postaci sieci kropek, połyskujących jak cętki na kosztownym futrze. Również Marzena Krzemińska zrealizowała podczas siedmiu plenerowych dni serię wolnoformowanych wazonów. Nadała im wydłużone, owoidalne formy. Ich płasko zeszlifowane wylewy stanowią niepokojący kontrast z miękkością podziałów widocznych na powierzchni naczyń, uzyskanych poprzez zastosowanie łączenia różnokolorowego szkła. Obie artystki na co dzień zajmują się szkłem unikatowym, wykonywanym w zimnych technikach obróbki. Kolejny uczestnik „Ekoglass Festiwal” - Patrik Illo, znany jest głównie jako projektant szkieł użytkowych. Podczas pleneru pracował nad formami unikatowymi, którym nadał kształt kielichów. Artysta wypełnił je drobną stłuczką, która poddana działaniu wysokiej temperatury, utworzyła wewnątrz szklanych baniek „biżuteryjną” dekorację, łączącą wrażenia wzrokowe z haptycznymi. Pomysł na zamienienie szklanego odpadu w precjoza rozwinęła Beata Damian-Speruda, która z czarek kieliszków ozdabianych dekoracjami w formie szklanych guzków i wici formowanych w płomieniu palnika, wykonała kosztowne puzderka, w których zamknęła bryłki szkła - kolorowe, potłuczone butelki. Spośród wszystkich powstałych na plenerze form najmniej „hutniczy” charakter mają prace Mariusza Łabińskiego. Zwykle artysta uzyskuje ostateczny kształt kreowanych przez siebie form poprzez cięcie i szlifowanie szkła optycznego. W hucie wykonał z rozwałkowanego na gorąco szkła, serię wrzecionowatych obiektów. Następnie poddał je procesowi destrukcji, polegającemu na nacinaniu ich powierzchni serią pierścieniowatych wgłębień, dzielących środkową część każdego z obiektów na drobne partycje. Powtarzalność akcentowana poprzez powierzchniowe zdobienie prac zgodna jest z ideą całej instalacji, opartej na działaniu multiplikacji form. Podziwiając powstałe podczas pleneru szklane obiekty trudno pozbyć się wrażenia, że proekologiczny charakter „Ekoglass Festiwal” wywarł wpływ na ich formę. Źródłem niemal każdej z nich jest natura oglądana w mikro- i makro- skali. Niektórzy z uczestników pleneru udowodnili ponadto, że szkło odpadowe może być nie tylko tworzywem, ale i obiektem sztuki. Dla publiczności, która odwiedziła „Leśna Hutę” w Szklarskiej Porębie podczas trwania pleneru, wykorzystanie odpadów szkła przy tworzeniu unikatowych, szklanych obiektów było niewątpliwie jedną z atrakcji tej imprezy. Dla artystów biorących w niej udział miało większe znaczenie. Można przypuszczać, że uczestnicy „Ekoglass Festiwal” staną się w swoich krajach ambasadorami idei recyclingu w szklarskiej twórczości. Udowodnili to już swoimi pracami. Prezentowane one będą, po zakończeniu pleneru, na wystawach zaplanowanych przez organizatorów.
Ekoglass 2009
9
Dorota Miłkowska
Během dnů 3. – 11. července 2009 se v „Lesní Huti“ ve Szklarské Porębě a také v Huti Křišťálového Skla „Crystal Factory Julia“ v Piechowicich konal druhý ročník mezinárodního plenéru uměleckého skla „Ekoglass Festival“. Z mnoha důvodů byla tato událost výjimečná. Zúčastnili se jí známí a úspěšní umělci v oblasti uměleckého skla ze tří států světa: z Polska - Małgorzata Dajewska, Marzena Krzemińska, Mariusz Łabiński, Beata Damian-Speruda, Karolina Spiak, Igor Wójcik a Maciej Zaborski, z Čech: Jakub Berdych, Oldřich Plíva, Jiří Šuhájek a Andrej Németh a také ze Slovenska: Martin Muranica a Patrik Illo. Jejích setkání mělo proekologický charakter: v „Lesní Huti“ zkoumali umělci možnosti využití skelné suroviny získané ze znovu zpracovaného odpadu a skleněných střepů; v „Crystal Factory Julia“ pracovali pro prostředí s šetrnou pecí na tavbu skla vyznačující se nízkou spotřebou energie a s minimalizováním nečistot v ovzduší. K účasti v plenéru bylo také pozváno publikum, které doprovázelo umělce v „Lesní Huti“. Kromě příležitosti poznat techniku tvarování skla za tepla, byly pro zájemce připraveny i zvláštní ukázky: vitrážové techniky provedené Karolinou Spiak, rytí skla prezentované Maciejem Zaborskym a také technika zpracování skla nad kahanem demonstrovaných Beatou DamianSperudou. Vrcholnou událostí plenéru, který byl spojen se sympoziem, byly rozmluvy o určení směru a vývoje moderního uměleckého skla a plenérová ukázka tavby skla. Tavba se konala v malebné krajině bývalé sklárny na Orlu a jejími pořadateli byli umělci shromážděni ve Svazu polských sklářských umělců. Představení, které se odehrávalo v tomto historicky významném místě, – stojí za to zmínit se o tom, že huť na Orlu byla součástí „sklářského revíru“, který tvořily hutě v Českém Brodě, na Bílém Údolí, pod Babincem a největší „Józefina“, přejmenována v roce 1956 na Huť křišťálového skla „Julia“ – působilo zvláště okázalým dojmem po západu slunce, kdy světelné efekty spojené se vznikáním skleněných objektů tvořily pocit neobvyklosti a provokovaly k představě procesu vznikání skla s pomocí alchymických praktik. Nakonec můžeme říci, že poslední událost v této oblasti umění přispěla k získání nových obdivovatelů. Pro umělce byl plenér příležitostí k mezinárodnímu dialogu. Probíhal nejen na úrovni společenské, ale i mezi umělci a sklářskou tvorbou. Možnost tvoření sklářských objektů v podmínkách hutě bylo pro mnoho účastníků příležitostí k setkání s novou technikou tvarování skla, odlišnou od normálně používané. Z tohoto hlediska se plenér stal zvláště zajímavým ve srovnávání skel vytvořených umělci dříve, se skly vzniklými během plenéru. Základem tvorby Oldřicha Plívy jsou techniky zpracování skla za studena. Slepené elementy broušeného skla tvoří statické, tektonické formy plné vnitřního života a světelných odrazů zalomených v skleněných hranolech. Na plenéru se postavil před rozžhavenou tekutou látku stékající z píšťaly, která neumožňovala se rozmýšlet a soustředěně kalkulovat. Umělec se však nezřekl základů svého umění. Ve skle z hutě stejně hledal souvztažnosti mezi tělesy. Dělil skleněné baňky na segmenty, sestavoval a nanášel je na sebe, čímž dokládal přirozenost a krásu volně tvarovaného skla s formou. V případě Jakuba Berdycha, architektonické myšlení o tvaru vskutku mělo odlišný efekt, ale blízký základům umění, přineslo výsledky v realizaci čtyřstěnných, kubizovaných váz. Vznikly pomocí foukání skla do dříve umělcem připravených betonových forem, které daly objektům nejen tvar ale též zvláštní drsnost a mat povrchu. Působí to jakoby byly vázy vytesané z ledu i když ve skutečnosti byly vytvořené „ohnivým živlem“. Podobné pocity vyvolává práce Martina Muranici. Vytvořil skupinu objektů ve tvaru rampouchů, které byly součástí skleněné instalace. Ideově se zdá být pokračováním v enviromentalní instalaci „Les“ prezentované v roce 2008 v Galerií Skla a Keramiky BWA ve Wrocławi – v obou použil umělec „citace“ z přírody, transponované do jazyka skelné látky. Můžeme tušit, že podobné zdroje inspirovaly Igora Wójcika. Pestrobarevné, „pneumatické“ srdcovité formy zdobené za tepla nálepy - „hřebeny“, které se podobají biomorfickým tvorům, které by stejně přirozeným způsobem mohly vyrůstat jak z píšťaly tak z lesního podrostu. Práce Macieje Zaborskeho se podobají mořským sasankám. Jejich podlouhlé tvary vypadají jako ovlivněné vlněním vody a skleněné výběžky, jakési skelné dendrity mistrně zdobené rytím, vypadají jako věnce chapadel vyrůstající z těl korálovců. Inspiraci v přírodě hledala též Małgorzata Dajewská a Beata Damian-Speruda. Obě umělkyně přijaly odlišnou úroveň vnímání přírody než ve výše zmíněných pracích. Východiskem bylo pro ně pozorování krkonošské krajiny. Její syntetizovaný obraz v instalaci Małgorzaty Dajewské je zbudovaný ze série skelných čoček naplněných kapkou barvy. Sestavené do proměnlivě barevných a světelných ploch, kterou umělkyně dělí na sekvence čtverců a obdélníků, se plochy podobají „Horám“ a „Cestám“ z obrazů Józefa Hałasa. Dajewská netají své inspirace sériemi wroclawského malíře, jemuž věnovala svou práci vytvořenou v průběhu plenéru. U Beaty Daman-Sperudy podoba hor nabývá tvaru konchy zvonu, jehož plášť porůstají drobné skleněné lístečky. Pro dalšího účastníka plenéru nebyl kontakt s hutní dílnou nic neobvyklého. Jiří Šuhájek vlastnoručně bez pomoci hutníků vytvářel své práce, dal jim charakteristické pro svou tvorbu zoomorfické tvary. Doplněním tvarů dynamizovaných obloukovitě ohýbaných „quasi-zobáků“ je dekorativní povrchové zdobení pomocí skelné nitě. Delikátní skleněné krajky a rafinovaně tvarované lístky ze skla se objevily v prácích Andreja Németha. Umělec jim dal podobu ženských tvarů často se vyskytujících v jeho tvorbě. Je možné v nich vidět inspirace lidovou tvorbou a prehistorickými postavami Venuše anebo vliv rokokové estetiky s její vlastní lehkostí a frivolností forem.
10
Ekoglass 2009
Dorota Miłkowska
Ženskost jiného druhu vyzařuje z prací Małgorzaty Dajewské. Vytvořila skleněné vázy ve tvaru pravoúhlých rovnoběžných stěn, s výlevkami měkce zatavenými za tepla v trumlu. Koketují s divákem nejen subtilním prohnutím formy, ale též rozechvělým dekorem v podobě puntíků, které se lesknou jako skvrny na drahocenné strakaté kožešině. Také Marzena Krzemińská během 7 plenérových dní realizovala sérii volně formovaných váz. Dala jim podlouhlé, zaoblené tvary. Jejich naplocho broušené výlevky tvoří znepokojivý kontrast s měkkostí a rozdělením viditelných náčiní na povrchu, získaných užitím spojení různobarevného skla. Obě umělkyně se obyčejně zabývají unikátním sklem, zpracovávaným za studena. Další účastník „Ekoglass Festiwal“ Patrik Illo je známý především jako návrhář užitkového skla. Během plenéru pracoval s unikátními formami, kterým dal tvar číší. Umělec je naplnil drobnou drtí, která pod vlivem vysoké teploty stvořila uvnitř skleněných baněk „bižuterní“ dekoraci, která spojuje zrakové zážitky s optickými. Nápad zaměnit sklářský odpad v drahocennosti rozvinula Beata Damian-Speruda, která z číší skleniček zdobených dekoracemi ve tvaru skleněných knoflíků a proutků tvarovaných nad plamenem kahanu, vytvořila drahocenná pouzdérka, v nichž uzavřela kousky skla – barevné rozbité lahve. Práce Mariusze Łabińskeho mají nejméně „hutnický“ charakter ze všech, které vznikly během plenéru. Ze za tepla rozválcovaného skla vytvořil v huti sérii vřetenovitých objektů. Dále je vystavil procesu destrukce, jenž spočíval v nastřihnutí jejich povrchů sérií prstencovitých prohloubenin, které dělily střední část každého objektu na drobné části. Opakovatelnost zdůrazňovaná povrchovým zdobením je shodná s ideou celé instalace, vycházející z působení multiplikace forem. Když obdivujeme práce vzniklé během plenéru je těžké zbavit se dojmu, že proekologický charakter „Ekoglass Festiwal“ ovlivnil jejich tvary. Zdrojem téměř každé práce je příroda viděná v mikro a makro měřítku. Navíc někteří účastnici dokázali, že sklářský odpad může být nejen materiálem, ale také objektem umění. Pro publikum, které navštívilo „Lesní Huť“ v Szklarské Porębě během plenéru, využití sklářského odpadu pro tvoření unikátních sklářských objektů bylo nepochybně jednou ze zajímavostí plenéru. Pro zúčastněné umělce mělo využití sklářského odpadu velký význam. Můžeme doufat, že účastníci „Ekoglass Festiwal“ se stanou ve svých zemích velvyslanci ideji recyklování v sklářské tvorbě. Dokázali to svými pracemi, které budou vystavené po ukončení plenéru na výstavách plánovaných organizátory.
Ekoglass 2009
11
Dorota Miłkowska
V dňoch 3.-11. júla 2009 sa v Leśnej Hute v Szklarskej Porębe a v Hute krištáľového skla v Piechowicich konal druhý ročník Medzinárodného sympózia umeleckého sklárstva Festival Ekoglass. Toto podujatie bolo v mnohých aspektoch výnimočné. Zúčastnili sa na ňom umelci pochádzajúci z troch krajín, ktoré sú známe svojimi úspechmi v odbore umeleckého sklárstva – z Poľska: Małgorzata Dajewska, Marzena Krzemińska, Mariusz Łabiński, Beata Damian-Speruda, Karolina Spiak, Igor Wójcik a Maciej Zaborski, z Čiech: Jakub Berdych, Oldřich Pliva, Jiří Šuhájek a Andrej Németh a zo Slovenska: Martin Múranica a Patrik Illo. Ich stretnutie malo proekologický charakter: v Leśnej Hute umelci skúmali možnosť využitia odpadového skla vo svojej tvorbe, v Crystal Factory Julia pracovali s pecami priateľskými k životnému prostrediu, ktoré sa vyznačujú nízkou spotrebou energií a minimalizovanou emisiou škodlivín. Na sympózium bola pozvaná aj verejnosť. Robila spoločnosť umelcom v Leśnej Hute. Okrem príležitosti spoznať techniky formovania skla za horúca boli pre záujemcov pripravené špeciálne ukážky vitrážových techník v podaní Karoliny Spiak, gravírovania, ktoré predviedol Maciej Zaborski, a techniku horákového obrábania skla, ktorú prezentovala Beata DamianSperuda. Vrcholným momentom stretnutia, ktorého súčasťou bolo aj sympózium o rozvoji súčasného umeleckého sklárstva, boli aj ukážky topenia skla pod holým nebom. Konali sa v malebnej scenérii bývalej huty skla na Orle, a ich aktérmi boli umelci zo Zväzu poľských umeleckých sklárov. Tieto ukážky, odohrávajúce sa na výnimočnom, historickom mieste – pripomeňme, že huta na Orle patrila do „sklárskej panvy”, ktorú tvorili huty pri Českom Brodne, v Bielej doline, pod Babincom a najväčšia Józefina, ktorá sa v roku 1956 pretvorila na Hutu krištáľového skla Julia – uchvacovali najmä po západe slnka, kedy svetelné efekty pri vzniku sklených predmetov vytvárali auru neobyčajnosti a z procesu tvorenia skla robili takmer alchymický rituál. Možno práve toto posledné podujatie stretnutia zabezpečilo umeleckému sklárstvu veľa nových milovníkov. Pre umelcov bolo stretnutie príležitosťou na mnohorozmerný dialóg. Prebiehal nielen na spoločenskej úrovni, ale aj medzi nimi a materiálom. Možnosť tvorenia sklených predmetov v hutníckych podmienkach bola pre mnohých účastníkov príležitosťou na konfrontáciu s novou, inou ako doteraz používanou, technikou formovania skla. Tento aspekt stretnutia sa zdá byť veľmi zaujímavý, pretože umelcom umožňoval porovnávať svoje skoršie práce s tými vytvorenými počas stretnutia. Oldřich Pliva sa vo svojej tvorbe venuje studeným technikám opracovania skla. Z prvkov brúseného a lepeného skla buduje statické, tektonické formy, ktoré sú plné vnútorného života odrazov svetla, lámajúceho sa v sklených prizmách. Teraz sa stretol s rozpáleným, tekutým materiálom, ktoré stekalo so sklárskej píšťaly a nedovoľovalo sa dlho zamýšľať nad kalkuláciou. A predsa sa nezriekol základov svojho umenia. Takisto v hutníckych sklách hľadal vzájomné vzťahy a súvislosti medzi jednotlivými kusmi. Delil sklené kusy na segmenty, zoskupoval ich a ukladal na seba, zdôrazňujúc prirodzenosť voľne formovaných tvarov a krásu skleného materiálu. V prípade Jakuba Berdycha architektonický prístup k forme, blízky v základoch umenia, hoci dáva iné výsledky, priniesol ovocie v podobe štvorhranných skubizovaných váz. Vznikli ako dôsledok vyfúknutia skla do predtým pripravených betónových foriem, ktoré objektom dali nielen požadovaný tvar, ale aj špecifickú drsnosť a mat textúry. Vďaka nej sa zdá, že vázy sú vyrezané z ľadu, hoci v skutočnosti vznikli v ohni. Podobné asociácie vyvolávajú práce Martina Múranicu. Vytvoril skupinu objektov v tvare cencúľa, ktoré sú prvkami sklenej inštalácie. Myšlienkovo sa zdá, že je to pokračovanie environmentálnej inštalácie Les, prezentovanej v roku 2008 v Galérii skla a keramiky BWA vo Vroclave – v obidvoch umelec využil „citát” z prírody, transponovaný do jazyka umeleckého sklárstva. Dalo by sa povedať, že z podobných zdrojov čerpal inšpiráciu aj Igor Wójcik. Jeho pestrofarebné „pneumatické” srdcovité tvary, ozdobené „hrebeňmi” priliepanými za horúca, pripomínajú biomorfické tvory, ktoré rovnako prirodzene ako zo sklárskej píšťaly mohli vyrastať z lesného machu. Práce Macieja Zaborského pripomínajú morské sasanky. Ich podlhovasté tvary sa akoby zľahka poddávali vlnkám a sklené výpustky, majstrovsky ozdobené gravírovaním, vyzerajú ako vence cítivých chápadielok vyrastajúcich z tiel koralovcov. Inšpiráciu v prírode hľadali aj Małgorzata Dajewska a Beata Damian-Speruda. Každá z nich si však vybrala iný spôsob jej zobrazovania ako v doterajších prácach. Východzím bodom bolo pre ne pozorovanie krkonošskej krajiny. Jej zosyntetizovaný obraz v inštalácii Małgorzaty Dajewskej je poskladaný zo série sklených šošoviek, naplnených kvapkou farby. Poukladané do plochy meniaceho sa svetla a farby, ktorú umelkyňa delí na sekvencie štvoruholníkov a pravouholníkov pripomínajú Hory a Cesty z obrazov Józefa Hałasa. Dajewska neskrýva svoju inšpiráciu sériami vroclavského maliara a venuje mu svoje práce vytvorené počas stretnutia. U Beaty Damian-Sperudy vzhľad hory naberá plnoplastickú formu zvonu, ktorého plášť je porastený malými lístočkami. Pre ďalšieho z účastníkov nebol kontakt s hutníckou dielňou ničím nezvyčajným. Jiří Šuhájek vlastnoručne, bez pomoci hutníkov, vytváral svoje práce a dával im zoomorfické tvary, charakteristické pre jeho tvorbu. Doplnením foriem, dynamizovaných prostredníctvom lukovito ohýbaných „zobákov”, je dekoračná povrchová sklená niť. Jemné sklené čipky a filigránsky formované sklené lupienky sa objavujú v prácach Andreja Németha. Umelec im dal tvar ženských idolov, často vystupujúcich v jeho tvorbe. Možno v nich nájsť inšpiráciu ľudovým umením a prehistorickými Venušami, ale aj vplyv rokokovej estetiky z jej vlastnou ľahkosťou a frivolnosťou tvarov.
12
Ekoglass 2009
Dorota Miłkowska
Ženskosť iného druhu emanuje z prác Małgorzaty Dajewskej. Vytvorila sklené vázy v tvare kvádrov, s hrdlami mäkko vtopenými zahorúca do drumble. Koketujú s divákom nielen jemným narušením tvaru, ale aj rozochvenou dekoráciou v podobe siete bodiek, lesknúcich sa ako škvrny na drahom kožuchu. Marzena Krzemińska takisto vytvorila počas siedmich dní stretnutia sériu váz rôznych tvarov. Dala im podlhovasté, ovoidálne formy. Ich plocho zbrúsené hrdlá znepokojujúco kontrastujú s mäkkosťou predelov viditeľných na povrchu nádob, ktoré dosiahla použitím rôznofarebného skla. Obe umelkyne sa každodenne venujú unikátnemu sklu, vytváranému studenými technikami. Ďalší účastník Festivalu Ekoglass Patrik Illo je známy hlavne svojimi projektmi úžitkového skla. Počas stretnutia pracoval nad unikátnymi formami, korým dal podobu kalichov. Vyplnil ich drobnými úlomkami skla, ktoré sa pod vplyvom vysokej teploty premenili na „šperkársku” dekoráciu, spájajúcu zrakové a haptické dojmy. Nápad zameniť odpadové sklo na vzácnosti rozvinula Beata Damian-Speruda, ktorá z čiašok pohárov ozdobených dekoráciami vo forme sklených gombíčkov a prútikov formovaných v plameni horáka, vyrobila drahé škatuľky, do ktorých zatvorila kúsky skla – rozbité farebné fľaše. Spomedzi všetkých prác, ktoré vznikli na stretnutí, práce Mariusza Łabińského majú najmenej hutnícky charakter. Obyčajne umelec získava konečný vzhľad svojich foriem s pomocou rezania a brúsenia optického skla. V hute vytvoril z nahorúco vyvaľkaného skla sériu vretenovitých objektov. Následne ich podrobil procesu deštrukcie, spočívajúcemu v natínaniu ich povrchu sériou prstencovitých priehlbenín, rozdeľujúcich stredovú časť každého objektu na drobné časti. Opakovateľnosť zdôrazňovaná povrchovým zdobením prác je v súlade s ideou celej inštalácie, vychádzajúcej z multiplikácie foriem. Pri obdivovaní prác, ktoré vznikli počas stretnutia, sa ťažko zbaviť dojmu, že proekologický charakter Festivalu Ekoglass mal vplyv na ich formu. Inšpiráciou takmer každej z nich je príroda v mikro- aj makroškále. Niektorí účastníci okrem toho dokázali, že sklený odpad môže byť nielen materiálom, ale aj umeleckým dielom. Pre verejnosť, ktorá navštívila Leśnu Hutu v Szklarskej Porębe počas trvania stretnutia, bolo využívanie skleného odpadu na tvorbu unikátnych sklených objektov nepochybne jednou z atrakcií tohto podujatia. Pre umelcov malo väčší význam. Možno pripustiť, že účastníci Festivalu Ekoglass sa vo svojich krajinách stanú propagátormi idey recyclingu v sklárskej tvorivosti. Dokázali to už svojimi prácami. Ich diela budú vystavované po skončení stretnutia, na výstavách, ktoré naplánovali organizátori.
Ekoglass 2009
13
Mirosław Jasiński - Tajemnicze, kruche, niezniszczalne. Życie. Szkło.
U
ważany za najbardziej dramatyczny w historii cywilizacji zachodniej wiek XX, zaczął się w sposób złowieszczo symboliczny. W 1901 roku nowym lokatorem Białego Domu został prezydent Theodore Roosvelt. Jedną z pierwszych jego decyzji było zniszczenie wystroju wnętrz zaprojektowanych i wykonanych przez Luisa Tiffany’ego. Prezydent odrzucił ofertę artysty, który chciał odkupić wszystkie swoje prace i rozkazał „połamać to wszystko na drobne kawałki”. Niejako symboliczną klamrą stało się zniszczenie w 1946 r. jednego z najwspanialszych dzieł światowej sztuki dekoracyjnej XX wieku, posiadłości L.Tiffany’ego w Oster Bay na Long Island – Laurelton Hall – zaprojektowanej i wykonanej przez Tiffany’ego jako całościowe, wkomponowane w naturę dzieło sztuki (dodać trzeba, iż niektóre części projektowali też inni doproszeni artyści np. A.Gaudi). Tysiące elementów, często arcydzieł szkła artystycznego i ceramiki uległo zniszczeniu. Smętne resztki zaświadczające o wspaniałości projektu zdobią amerykańskie muzea np. Jesień z cyklu witraży Cztery Pory Roku zdobi dziś hall Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Zastanawia zaciekłość, z jaką niszczono na całym świecie szklane dzieła Tiffany’ego, Le Farge’a, Emila Galle. Przestały istnieć dziesiątki tysięcy cennych szklanych waz, lamp, pater, tysiące witraży. Sekret tej destrukcji niemal metafizycznie wiąże się z tajemniczą naturą szkła, które z jednej strony jest jedną z najtrwalszych substancji, zdolne przetrwać w stanie nienaruszonym – zakopane, czy zatopione – tysiące lat, a z drugiej niezwykle podatne na destrukcję. Mimo przeszło 6 tysięcy lat trwającej historii, szkło w pewien sposób nadal jest tajemnicze i nieuchwytne. Pisze się o nim, że jest ciałem bezpostaciowym, w „stanie szklistym”, co oznacza substancję, która niezależnie od swego składu chemicznego zestaliła się ze stanu ciekłego bez krystalizacji. Niektóre metody dekoracji, np. palnikowa znane były już w Mezopotamii 5 000 lat temu. W swej historii, towarzysząc człowiekowi w jego życiu codziennym, szkło od czasu do czasu wkracza jako siła rewolucyjna, przeorująca podstawy naszej egzystencji. Tak było, gdy rozpowszechniły się okulary, co uważane jest za moment rozpoczęcia przez europejską cywilizację marszu do dominacji na świecie, a także upowszechnienie szklanych okien, czy produkcja superwytrzymałego szkła budowlanego. Jednym z największych odkryć archeologicznych ostatnich dziesięcioleci było znalezienie u wybrzeży Grecji tzw. szklanego statku. Na dnie morza, wśród szczątków wraku, archeolodzy zebrali przeszło 10 ton (milion kawałków) szklanych naczyń. Po latach badań okazało się, iż był to ładunek ‘uszkodzonych’ naczyń przeznaczonych do ponownego przetopienia. W tym sensie można powiedzieć, że idea szklanego recyklingu ma udokumentowaną dwu i półtysiącletnią tradycję. Do dziś nie w pełni rozumiemy istotę i paletę możliwości szkła, które jest w istocie rzeczy roztworem, a nie związkiem chemicznym. Niektóre z dalszych, nie odkrytych własności jedynie przeczuwamy (zwłaszcza w sferze galwanizacji). To tylko pozorny paradoks, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, iż podobnie nie do końca zgłębiliśmy istotę chemiczno-fizycznej własności czegoś tak banalnego jak woda (H2O). Niezliczone, istniejące metody obróbki szkła tworzą gigantyczny obszar możliwości i inspiracji. Pisząc o swoistej magii szkła, warto przypomnieć, że w słowiańskiej mitologii znajdowane egzemplarze szkła naturalnego (powstałego z działania wyładowań atmosferycznych na ziarna kwarcu), z reguły w kształcie grotów, nosiły nazwę strieła i jako magiczne amulety kładziono je pod rodzące kobiety. Jak wszystkie wytwory człowieka, szkło, jego produkcja, zdobienie i obróbka podlega prawom rozwoju kultury, z jej złożonością, żmudnym budowaniem z pokolenia na pokolenie tradycji i doświadczeń, z pojawianiem się i zanikaniem nowych odkryć i umiejętności. Dlatego tak ważne jest utrzymywanie ciągłości tradycji i dlatego tak niepokojące jest to, co dzieje się w polskich i czeskich hutach szkła. Tu bowiem, na południowym Dolnym Śląsku oraz w północnych i zachodnich Czechach nieprzerwana tradycja wyrobu szkła trwa już setki lat. Jej zanik byłby niepowetowaną stratą. Ta sekretna aura otaczająca szkło, wpisuje się w bogatą paletę historycznych zjawisk czyniących ze Szklarskiej Poręby i okolic jeden z najbardziej tajemniczych zakątków w Europie. Poszukiwacze złota i minerałów, Celtowie i Walonowie, laboranci – poszukiwacze ziół i twórcy leczniczych mikstur, leśni kaznodzieje i mistycy, ukryte w górach resztki słowiańskich kultów ze słynnym posągiem Flinsa, alchemicy i fantaści peregrynujący przez stulecia te okolice i setki lat trwająca, powikłana historia miejscowych hut szklarskich. Wszystko to inspiruje i rozpala wyobraźnię. Dlatego nie dziwi fakt, iż ludzie, dla których wyobraźnia i umiejętności, zdolność przekształcania użytecznego w sztukę, codzienne obcowanie z tym wymykającym się precyzyjnym definicjom materiałem – artyści – szklarze właśnie w Szklarskiej Porębie, korzystając z życzliwej pomocy mieszkających tu przyjaciół szklarskiej tradycji, podjęli wyzwanie utrzymania tradycji wyrobu szkła. Niepokój o jej rozwój przekroczył państwowe granice, obecny jest w całym naszym środkowoeuropejskim regionie. Z racji naturalnych warunków tradycja ta, jak mało co w dziedzinie sztuki i rzemiosła, zdobyła poważanie w całym świecie. Dlatego cieszy, iż w tym roku Sympozjum Ecoglass skupiło artystów z całego regionu. O ekologicznym aspekcie szkła, jego zdolności do ponownego przetwarzania już wspominałem, w tym sensie współtworząca Ecoglass idea recyklingu szkła jest przywołaniem bardzo starej tradycji. Sztuka szklarska jest rzemiosłem trudnym, w którym wyobraźnia i zręczność artysty zmaga się nie tylko z naturą i własnościami materii, ale też z czasem i nieodgadnioną tajemnicą przypadku, który potrafi zniweczyć najlepsze, najstaranniej wykonane zamierzenia. Jak w mało której dziedzinie twórczemu wysiłkowi towarzyszy niepokój przed nieodwracalnym błędem i samodestrukcją (spękaniem) obiektu. Jak w mało której dziedzinie twórczości przypadek również wiele razy w historii otwierał nowe pola dla odkrywanych technologii i produktów. To czyni ze szklarstwa sztukę fascynującą. Owa dwoistość szkła – kruchość i jednocześnie niezwykła odporność pozwala liczyć, iż podobnie będzie z tradycją jego produkcji, która, miejmy nadzieję, że choć krucha, okaże się odporna na chwilowe wahania koniunktur. Ekoglass 2009
15
Mirosław Jasiński - Tajemný, křehký, nezničitelný. Život. Sklo.
XX.
století, které je považované za nejdramatičtější v dějinách západní civilizace, začalo zlověstně symbolicky. V roce 1901 novým uživatelem Bílého domu se stal prezident Theodore Roosevelt. Jedním z jeho prvních rozhodnutí bylo zničení vybavení interiérů navržených a vytvořených Luisem Tiffanym. Prezident odmítl nabídku umělce, který chtěl odkoupit všechna svá díla a rozkázal všechno „rozbít na padrť“. Symbolickou poslední kapkou v roce 1946 se stalo zničení jednoho z nejkrásnějších děl světového dekoru XX. století, statku L. Tiffanyho v Oster Bay na Long Island – Laurelton Hall – navršeného a vytvořeného Tiffanym jako celkově vkomponované umělecké dílo do přírody (je nutné dodat, že některé části navrhli i jiní umělci, např. A. Gaudí). Tisíce součástí sklářských a keramických uměleckých arciděl byly zničené. Smutné zbytky, které svědčí o velkoleposti projektu, se dodnes nacházejí v amerických muzeích – např. „Podzim“ z cyklu „Čtyři roční období“ je ozdobou haly Metropolitan Museum of Art v New Yorku. Zaráží umíněnost, s jakou byla po celém světě ničena sklářská díla Tiffanyho, Le Fargea, Emila Gallého. Tajemství té destrukce je téměř metafyzicky spojené s tajemným charakterem skla, jež je na jedné straně jednou z nejodolnějších substancí a může – zakopané či potopené – přetrvat v neporušeném stavu tisíce let, na druhé straně snadno podléhá destrukci. I přes 6 tisíc let historie je sklo stále určitým způsobem tajuplné a nezachytitelné. Píše se o něm, že je to amorfní látka v „sklovitém stavu“, což znamená substanci, která nezávisle na svém chemickém složení prošla ze stavu tekutého do tuhého, aniž by krystalizovala. Některé metody dekorace skla, např. lampová technika byly známé už v Mezopotámii před 5000 lety. Sklo, které ve své historii je spojené s každodenním lidským životem, čas od času vkročí jako revoluční síla a přemění základy naší existence. Stalo se tak, když se rozšířily brýle, což je považované za chvíli, kdy evropská civilizace začala směrovat k dominaci na světě, anebo po rozšíření skla do oken až po výrobu super odolného stavebního skla. Jedním z největších archeologických objevů za poslední desetiletí byl nález u pobřeží Řecka tzv. Sklářská loď. Na dně moře mezi pozůstatky vraku sebrali archeologové přes 10 tun (cca milion střepů) skleněného nádobí. Po letech zkoumání se ukázalo, že byl to náklad „vadného“ skla určený pro přetavbu. V tom smyslu je možné říci, že idea recyklování je zdokumentována přes dva a půl tisíciletou tradici. Dodnes si nejsme plně vědomi povahy a rozsahu možnosti skla, které je v podstatě roztokem nikoli chemickou sloučeninou. Některé další, zatím neodhalené vlastnosti jen předpokládáme (zvláště v oblasti galvanizace). Je to napohled paradoxní, když vezmeme v úvahu, že podobně neznáme fyzicko-chemickou podstatu něčeho tak běžného jako je voda (H2O). Nespočitatelné způsoby opracovávání skla tvoří gigantickou oblast možnosti a inspirace. Stojí za to připomenout, pokud mluvíme o svérázné magii skla, že v slovanské mytologii nalezené kusy přírodního skla (jež vzniklo působením atmosférických výbojů na zrna křemene) nejčastěji ve tvaru hrotu, byly nazývané „Střely“, a jako magické amulety byly kladené pod rodící ženy. Sklo, jeho výroba, zdobení a opracovávání, stejně jako všechny lidské vynálezy, podléhá právám vývoje kultury s její složitostí, generacemi pracném tvoření tradic a zkušeností, se vznikem a zánikem nových odhalení a dovedností. Proto je tak důležité zachovávat plynulost tradice a proto je znepokojivé to, co se odehrává v polských a českých sklárnách. Právě zde, na Dolním Slezsku a také v severních Čechách trvá nepřetržitá tradice už dlouhá století. Její zánik by byl nenahraditelnou ztrátou. Tahle tajemná aura, která zahaluje sklo, je součástí pestrobarevné palety událostí, které dělají Szklarskou Porębu a okolí jedním z nejtajemnějších zákoutí v Evropě. Hledači zlata a minerálů, Keltové, Valonové, léčitelé – hledači bylin a tvůrci léčivých mixtur, lesní kazatelé a mystici, v horách skryté pozůstatky slovanských kultů s proslulou sochou Flinsa, alchymisté a fantasti, kteří se táhli a toulali po této oblasti po celá staletí, a stejně je dlouhá historie zdejších skláren. Všechno to inspiruje a rozněcuje fantazii. Není tedy podivné, že lidé, pro které představivost a dovednost, schopnost přetvářet užitkové sklo v umění, v každodenním kontaktu s touto hmotou, již není možné přesně definovat – umělci skla-skláři – právě v Szklarske Porębě, s pomocí zde bydlících přátel, se ujali úkolu dodržovat tradici výroby skla. Nepokoj, který kvůli vývoji překročil státní hranice, je přítomný v celém našem středoevropském regiónu. Kvůli přírodním podmínkám tato tradice, jako málokterá v oblasti umění, získala po celém světě úctu. Je radostí, že letošní Sympozium Ekoglass soustředilo umělce z celého regiónu. Zmínil jsem se o ekologickém hledisku skla, jeho schopnosti být znovu přetvořené; v tom smyslu idea recyklování, která spoluvytváří Ekoglass, je odvoláním k velice staré tradici. Umění skla je řemeslo náročné, v němž představivost a dovednost umělce zápasí nejen s přírodou a vlastnostmi hmoty, ale též s časem a neodhaleným tajemstvím náhody, která dokáže zničit nejlepší, nejpečlivěji vykonané záměry. Jak v málokteré oblasti s tvůrčím úsilím je spojený neklid z neodvratné chyby a autodestrukce (popukání) objektu. Jako v málokteré oblasti tvorby, rovněž náhoda mnohokrát otevírala nové možnosti odhalení nových technologií a produktů. To dělá sklářství uměním fascinujícím. Tahle dvojitost skla – křehkost a zároveň neobvyklá odolnost - dává naději, že podobně bude i s tradicí jeho výroby, která i když je křehká, se možná ukáže odolnou vůči momentálním váháním konjunktur.
16
Ekoglass 2009
Mirosław Jasiński - Tajomné, krehké, nezničiteľné. Život. Sklo.
D
vadsiate storočie, považované za najdramatickejšie v dejinách západnej civilizácie, sa začalo zlovestne symbolickým spôsobom. V roku 1901 sa novým obyvateľom Bieleho domu stal prezident Theodore Roosevelt. Jedným z jeho prvých rozhodnutí bolo zničenie vybavenia interiéru, ktoré navrhol a zrealizoval Luis Tiffany. Prezident odmietol návrh umelca na odkúpenie vlastných diel a rozkázal „polámať všetko na drobné kúsočky”. Istou symbolickou sponou sa stalo zničenie jedného z najlepších diel svetového dekoračného umenia 20. storočia v roku 1946, kedy bolo zničené Tiffanyho sídlo v Oster Bay na Long Islande – Laurelton Hall, ktoré navrhol a vytvoril Tiffany ako umelecké dielo vkomponované do prírody ako celok (treba dodať, že niektoré prvky boli dielom pozvaných umelcov, napríklad A. Gaudiho). Tisíce elementov, často arcidiel umeleckého sklárstva a keramiky, boli zničené. Smutné pozostatky, svedčiace o výnimočnosti projektu, zdobia americké múzeá, napríklad Jeseň z cyklu vitráží Štyri ročné obdobia dnes zdobí Metropolitan Museum of Art v New Yorku. Udivuje zúrivá odhodlanosť, s akou boli ničené diela Tiffanyho, La Fargea, Emila Gallea. Desiatky tisícov cenných sklených váz, lámp, tisíce vitráží prestali existovať. Tajomstvo tejto deštrukcie sa takmer metafyzicky spája s tajomnou povahou skla, ktoré je na jednej strane jedným z naodolnejších materiálov, schopné prečkať v nenarušenom stave – zakopané alebo pod vodou – tisíce rokov, a na druhej strane je neobyčajne náchylné na zničenie. Napriek vyše šesťtisícročnej histórii je sklo istým spôsobom stále tajomné a nepolapiteľné. Píše sa o ňom, že je beztvárym telom, v „sklovitom stave”, čo označuje látku, ktorá bez ohľadu na svoje chemické zloženie stuhla z tekutého stavu bez kryštalizácie. Niektoré metódy dekorácie, napríklad horáková, boli známe už v Mezopotámii pred 5000 rokmi. Vo svojej histórii sklo sprevádzalo človeka v jeho každodennom živote a čas od času sa menilo na revolučnú silu, radikálne meniacu základy našej existencie. Napríklad keď sa rozšírili okuliare, čo sa považuje za začiatok dominancie európskej civilizácie na svete, alebo keď sa rozšírili sklené okná, či výroba extraodolného stavebného skla. Jedným z najväčších archeologických objavov posledných desaťročí bolo objavenie tzv. sklenej lode pri pobreží Grécka. Na dne mora, uprostred trosiek vraku, archeológovia nazbierali vyše desať ton (milión kúskov) sklených nádob. Po rokoch bádaní sa ukázalo, že išlo o náklad „poškodených” nádob určených na opätovné roztopenie. Dá sa teda povedať, že myšlienka recyclingu skla má dvaapoltisícročnú tradíciu. Dodnes celkom nechápame podstatu a škálu možností skla, ktoré nie je chemickou zlúčeninou, ale roztokom. Niektoré z ďalších, neobjavených vlastností iba tušíme (zvlášť v oblasti galvanizácie). Je to paradox iba naoko, keď si uvedomíme, že sme takisto nie celkom preskúmali podstatu chemicko-fyzikálnych vlastností niečoho natoľko banálneho, ako je voda (H2O). Nespočítateľné existujúce metódy obrábania skla vytvárajú gigantickú škálu možností a inšpirácií. Keď je reč o svojskej mágii skla, hodno pripomenúť, že v slovanskej mytológii sa náhodou nájdené kusy prírodného skla (ktoré vzniklo pôsobením atmosférických vplyvov na zrná kremeňa), spravidla v tvare hrotov, nazývali striela a ako magické predmety ich ľudia kládli pod rodiace ženy. Ako všetky výtvory človeka, sklo, jeho výroba, zdobenie a opracovanie podlieha zákonom rozvoja kultúry, s jej zloženosťou, mravenčím budovaním tradície a skúseností z pokolenia na pokolenie, s objavovaním sa a zanikaním nových objavov a schopností. Preto je také dôležité udržiavanie kontinuity tradície a preto je také znepokojujúce to, čo sa deje v poľských a českých sklených hutách. Tu, v Dolnom Sliezsku a v severných a západných Čechách totiž neprerušená tradícia výroby skla trvá už stovky rokov. Jej zánik by bol nenahraditeľnou stratou. Tá tajomná aura obklopujúca sklo sa zapisuje do bohatej palety historických udalostí, ktoré zo Szklarskej Poręby a okolia urobili jedno z najtajomnejších zákutí v Európe. Hľadači zlata a minerálov, Kelti a Valóni, laboranti – bylinkári a tvorcovia liečivých zmesí, lesní kazatelia a mystici, zvyšky slovanských kultov so slávnou sochou Flinsa, ukryté v horách, alchymici a fantasti brúsiaci po stáročia cez túto oblasť a stovky rokov dlhá zamotaná história miestnych sklených hút.Všetko to inšpiruje a rozpaľuje predstavivosť. Preto neprekvapuje fakt, že ľudia s predstavivosťou a schopnosťami, so schopnosťou pretvárať užitočné na umenie, ktorí sa každodenne stretávajú s týmto materiálom vymykajúcim sa presným definíciám – umelci – sklári práve v Szklarskej Porębe s pomocou žičlivých miestnych priateľov prijali výzvu udržať tradíciu výroby skla. Obavy o jej rozvoj prekročili štátne hranice, sú prítomné v celom našom stredoeurópskom regióne. Vďaka prírodným podmienkam si táto tradícia získala, ako máločo z oblasti umenia a remesla, uznanie v celom svete. Preto je potešiteľné, že v tomto roku sa na sympóziu Ekoglass zišli umelci z celého regiónu. Ekologický aspekt skla, jeho schopnosť znovu sa pretvárať, som už spomínal, v tomto zmysle je idea recyclingu skla, ktorá spoluvytvára Ekoglass, nadviazaním na veľmi starú tradíciu. Sklárske umenie je ťažké remeslo, v ktorom predstavivosť a zručnosť umelca zápasí nielen s prírodou a vlastnosťami materiálu, ale aj s časom a neodhadnuteľným tajomstvom náhody, ktorá dokáže zničiť najlepšie a najstarostlivejšie vykonané zámery. Ako v máloktorej oblasti umenia tvorivú snahu sprevádza obava z nenapraviteľnej chyby a samodeštrukcie (popraskania) objektu. Ako v máloktorej oblasti náhoda takisto nespočetne veľakrát otvorila nové pole technológií a výrobkov. To robí zo sklárstva fascinujúce umenie. Oná dvojtvárnosť skla – krehkosť a súčasne neobvyklá odolnosť nám dáva nádej, že tradícia jeho výroby bude mať podobné vlastnosti: a hoci je krehká, odolá chvíľkovým zmenám konjunktúr. Ekoglass 2009
17
Andrzej Saj - Czystość sztuki szkła
N
a moje pytanie o zasadniczy cel pleneru szklarskiego „Ekoglass” (lipiec 2009 r.) jeden z jego uczestników odpowiedział jednoznacznie: tym celem jest tylko sztuka, w domyśle – czysta, a więc sens tego przedsięwzięcia, zorganizowanego dzięki oferowanej możliwości realizacji w „Leśna Hucie” w Szklarskiej Porębie, jest zdecydowanie ambitniejszy niż sugerowałyby to potoczne wyobrażenia o zadaniach, z jakimi muszą borykać się użytkownicy tej wymagającej technologii. Wyobrażenia te bowiem łączą się, już tradycyjnie, z domeną rzemiosła, ewentualnie z inżynierią eksperymentów z tworzywem szkła, a wreszcie z potrzebami projektowania na potrzeby produkcji przemysłowej. Warunki technologiczno – warsztatowe zawsze są tu wyjściowe dla procesu wytwórczości - to stąd potrzeby hutnicze wytopu i kształtowania (na gorąco) masy szklanej. Podejście takie, jednoznacznie sytuujące tzw. „sztukę” szkła w obszarze dokonań użytkowych, uległo już, co najmniej od przełomu modernistycznego (lata 70. XX w.) wyraźnej ewolucji i przemianie. Artyści praktykujący w zakresie wytwarzania form użytkowych z masy szklanej zaczęli wówczas odchodzić od zadań czysto projektowych w kierunku poszukiwania swobodnych form – wprawdzie nadal realizowanych w tradycyjnym tworzywie – służących jednak już egzemplifikacji celów wyłącznie artystycznych, a więc dowodzących postawienia w tym wypadku na przesłanki natury intencjonalnej (jak interpretuje filozofia przyczynę lub źródło sztuki), dominujące nad zadaniami użytkowymi. Można by więc w tej sytuacji mówić już o „sztuce w szkle” – bowiem realizowane tu obiekty mają charakter dekoracyjny lub ambicje reprezentowania idei czystej sztuki. Są to najczęściej unikatowe formy rzeźbiarskie, eksponujące specyficzne właściwości masy szklanej. Szkło awansowało tym samym do rangi obiektów sztuki tzw. czystej. Czy zawsze działo się to adekwatnie do oczekiwań (potrzeb) odbiorczych – to już inna sprawa. Faktem jest także, czego dowodzi historia rozwoju tej dyscypliny twórczości na wrocławskiej Akademii, że szkło użytkowe, jako efekt projektowania (designu) zostało, począwszy od lat 70. XX w., rozszerzone o aspekty realizacyjne daleko wykraczające poza potrzeby funkcjonalne. Skupiano się więc bądź na poszukiwaniu nowych form, albo generowaniu nowych odniesień metaforycznych lub kreowaniu nowych znaczeń. Obiekty ze szkła, m.in. Ludwika Kiczury czy Czesława Zubera, bądź młodszych artystów: Małgorzaty Dajewskiej, Kazimierza Pawlaka czy Mariusza Łabińskiego, a także grona jeszcze młodszych adeptów tej twórczości wyznaczały obszar dokonań zaliczany już do postmodernistycznej sztuki tj., wielomedialnej twórczości odnoszonej do realiów konsumpcyjnej kultury współczesności. Ten sposób twórczej eksploracji szkła (czyli czystej sztuki szkła) nie wykluczał oczywiście konwencjonalnych sposobów wykorzystywania tego tworzywa dla potrzeb praktycznych. Projektanci form użytkowych, tacy jak Zbigniew Horbowy, Eryka i Jan Drostowie, Aleksandra i Regina Puchałowie, nawiązywali kontakty z przemysłem i rozwijali w ten sposób własne doświadczenia w zakresie tzw. sztuki zastosowanej do praktyki produkcji fabrycznej. Zaangażowanie obecnie szkła (dotyczy to także ceramiki) w kontekście dokonań sztuk czystych jest więc o tyle znamienne, że spełnia ono tu podwójną rolę: jest esencją własnej praktycznej wytwórczości, i po drugie wyraża estetyczno – emocjonalne powinności sztuki (z jej konwencjonalnymi wytworami, np. rzeźbą czy obiektem). Przejmuje więc ono zadania swoistego pomostu między sferą codziennych (powszednich) potrzeb i oczekiwań, a ich „naddatkiem” odsyłającym do sfery kultury, do aspiracji i potrzeb duchowych ludzi. Zatem ciągle aktualne jest pytanie o specyfikę tej dyscypliny twórczości: Co decyduje o jej odrębności i wartościach dominujących w realizowanych arte-faktach? Czy chodzi tu o intencjonalne kształtowanie plastyczne czy raczej o potrzeby wzornicze? Co przeważa: sztuka czy rzemiosło? A może - jak często bywa – jedno i drugie, w splocie, spięciu i osobnym wyrazie przemawiającym i do wyobraźni i do praktyczności. Uwyraźnia się więc tu uniwersalizm tego tworzywa oraz jego przydatność we wzbogacaniu twórczości artystycznej. Ale należy także postawić pytanie o to, czy (współcześnie) nie doszło już do zatarcia granicy między formą użytkową, a artystyczną. Pytanie o tyle istotne, że coraz więcej jest przykładów wytwórstwa w materii szklanej o zastanawiającej formie i estetyce. Czy współczesne obiekty ze szkła o przeznaczeniu praktycznym np. wazony, butelki, lampy itd., proponowane przez postmodernistycznych twórców i grupy projektowe (np. w rodzaju włoskiej „Memphis”) nie są raczej unikatowymi produktami spełniającymi zamiast celów użytkowych, raczej funkcje tylko artystyczne - nota bene są to wytwory powszechnie eksponowane w kolekcjach muzealnych ? Wiadomo również, że praktyka wykonywania obiektów unikatowych o wyraźnych walorach estetyczno – dekoracyjnych dominuje w wielu uczelniach i ośrodkach szkła na świecie, jest także reprezentowana na plenerze „Ekoglass”. Przykładem są tu prace czeskich artystów. Dowiódł tego choćby Jiři Šuhájek i Oldřich Pliva. Czyż jednak przykład wytwórstwa w szkle nie jest znamienny dla aktualnego rozumienia powinności designu, dla jego miejsca w dzisiejszej kulturze i gospodarce? Design zwykle łączono z użytkowością, stąd mowa o sztukach użytkowych lub stosowanych – przeciwstawianych sztukom czystym. Ale skoro można już mówić o „czystej”sztuce szkła, to problem się komplikuje. Zresztą samo to tworzywo jest także „czyste”, albo takowe bywa. Tu chodzi bowiem nie tylko o jego naturalną przeźroczystość, co także o jego miejsce w domenie sztuk artystycznych. Właśnie taką rolę coraz częściej obiekty ze szkła przyjmują. Są one wyrazem intencji artystycznych, są związane ze zmysłami (szkło dzieli cechę zmysłowości z rzeźbą), bo takich wrażeń dostarcza w lśnieniu powierzchni, kolorze, gładkości lub obrobieniu płaszczyzn, przecież design współczesny generalnie łączony jest z formami, które mają spostrzeżeniowy charakter, są zmysłowe. Projektowanie szkła opiera się więc niemal zawsze na warunku podporządkowania wymogom estetyki. Czy zawsze tak jest, czy również
18
Ekoglass 2009
Andrzej Saj - Czystość sztuki szkła
w przygotowaniu produkcji metodami przemysłowymi? Odpowiedź może być tu różna, zależna od oczekiwań odbiorczych. Ale pytamy tu o inną zależność. Czy szkło w zupełności poddało się konwencji sztuki czystej, ulegając jej estetyce, jej roli kulturotwórczej? Czy raczej pielęgnuje własną – mimo wejścia w obręb sztuk plastycznych – odrębność, a nawet pewną niezależność ? Tej właśnie odrębności warto szukać w sztuce szkła, odrębności wynikającej z jej związku z naturą (z naturalnością tworzywa), z jej specyficzności procesu technologicznego, jej własnej alchemii albo magii powstawania w „ogniu” twórczości – rozumiejąc ten ogień i dosłownie i metaforycznie odniesiony do roli artysty. Szkło nie musi się podporządkowywać tradycyjnym standardom sztuk plastycznych, ono ma własne, inne i nie mniej atrakcyjne oraz znaczące wzorce. Szkło bywa jednak nazbyt dekoracyjne i to pierwszy „grzech” tego tworzywa. Zbyt łatwo ulega ono estetyczności, potrzebie upiększania, nadbudowywania elementów ozdabiających formę, dowartościowujących ją ornamentów, zabarwień itd. Szkło lubi mienić się kolorami, efektami prześwietleń, zróżnicowaniem konsystencji masy szklarskiej, grawerunkami itd. Sprzyja to swoistej eklektyzacji wypowiedzi, szczególnie w obszarze szkła dekoracyjnego. Już bowiem od lat 90. XX w. pojawia się sporo trudno identyfikowalnych obiektów, pełniących wyłącznie rolę gadżetów, form nader dekoracyjnych, zwykle dostosowanych do popularnych gustów odbiorczych. Szkło spełnia tu rolę ikony pop – kultury, świetnie się zresztą do tego nadaje, ale też wielu artystów – projektantów ma tego świadomość. Artysta szkła bywa więc zarówno designerem, jak i dekoratorem. Staje przed wyborem między celem intencjonalnym, a stricte użytkowo – dekoracyjnym. Twórca sztuki szkła myśli tworzywem, jego właściwościami i możliwościami formy, którą ostatecznie wytapia, kształtuje... O ile uda mu się uprzedzić naturalność formowania się (szkło topi się i szybko zastyga) w dowolne kształty i poprzez ingerencję manualno – narzędziową, odcisnąć w tej bryle plastycznej materii swe intencje, swe zamiary – na tyle można w rzemieślniku dostrzec artystę. Szkło jest chętne, podatne...ale też nieufne, skryte, podejrzliwe, „pęka ze złości”, gdy niewprawnie jest obrabiane, czy obsługiwane. Sztuka szkła jest sztuką czucia tej materii, jej kaprysów, westchnień i pytań. Szkło kręcone i dmuchane w rękach hutnika wspomagającego warsztat o zamysł artysty jest w ciągłym zapytaniu – w niedokończonych pytaniach o każdy gest, obrót piszczeli, o efekt tej formy, która już jest w umyśle, ale która dopiero staje się, wydobywa z bezkształtu masy szklanej. Ten proces „rodzenia” się formy, jawnie i w świetle żaru, jest tu wyjątkowy, w innych dyscyplinach nie występujący. Szklarze urządzają takie pokazy wytwórstwa form szklanych nazywając je festiwalami ognia. Bo to połączenie materii z działaniem ognia, sprzyja ustaleniu się „cielesności” formy, z jej powierzchnią odbieraną zmysłowo. Szkło musi być traktowane nader subiektywnie tzn. nie jest wytworem obiektywnym (przedmiotem istniejącym niezależnie od intencji podmiotu), jest zawsze doświadczane, przeżywane i odbierane w zależności od osobistego punktu widzenia... I tak się dzieje zarówno w procesie wytwórstwa, jak i procesie odbioru (użytkowego lub / i estetycznego). A więc skoro szkło wypełnia potrzeby ekspresji, jest więc „czystym” źródłem sztuki. I ten argument można potraktować jako motto dla pleneru „Ekoglass” - spotkania twórców kształtujących zróżnicowane masy, formy i wątki sztuki szkła.
Ekoglass 2009
19
Andrzej Saj - Čistota sklářského umění
N
a mou otázku, jaký je zásadní cíl sklářského plenéru „Ekoglass“ (červenec 2009) mi jeden z jeho účastníků jednoznačně odpověděl: „Cílem je pouze umění, ve výsledku – „čisté.“ Takže smysl tohoto předsevzetí organizovaného díky nabízené možnosti realizace v sklárně „Lesní“ v Szklarske Porębě je mnohem ambicióznější, než by to sugerovaly obecné představy o úkolech, s nimiž musí zápasit účastníci této náročné technologie. Tyto představy jsou už tradičně spojované s oblastí řemesla, případně s experimentálním inženýrstvím se sklářskou hmotou a nakonec potřebou navrhování pro průmyslovou výrobu. Technologicko-pracovní podmínky jsou zde vždy východiskem pro proces výroby, z toho vyplývají potřeby hutní tavby a zpracování (za tepla) sklářské hmoty. Takový postoj, který umisťuje tzv. „umění“ v oblasti užitkové činnosti, se vyvíjel a proměňoval už od doby modernistického přelomu (70. léta XX století). Umělci, kteří pracovali v oboru vytváření užitkových forem ze sklářské hmoty, začali odstupovat od úkolů čistě navrhovacích směrem k hledání volných forem – stále však realizovaných v tradičním stylu – jež měly posloužit exemplifikaci cílů výhradně uměleckých. Dokázali dát přednost předpokladům v podstatě intencionálním (což interpretuje filozofie jako příčinu a nebo zdroj umění) před doposud dominantními úkoly užitkovými. Můžeme tedy mluvit o „umění ve skle“, poněvadž realizované objekty zde mají charakter dekorativní nebo snaží se reprezentovat ideu „čistého umění.“ Většinou jsou to sochařské formy, jež podporují zvláštní vlastnosti sklářské hmoty. Sklo tím bylo povýšeno na úroveň objektu tzv. „čistého umění“. Jinou věcí je, zdali to odpovídalo očekáváním (potřebám) odběratelů. Skutečnost je, což dokazuje historie této oblasti tvorby na wroclavské akademii, že užitkové sklo jako výsledek navrhování na začátku 70. let XX stol., bylo rozšiřováno o realizační aspekty, které překračovaly meze funkcionálních potřeb, soustředilo se na pátrání po nových formách nebo vytváření nových významů. Sklářské objekty - m.j. Ludwika Kiczury či Czesława Zubera, anebo mladších umělců jako Małgorzata Dajewska, Kazimierz Pawlak nebo Mariusz Łabiński a také kroužku ještě mladších adeptů té tvorby - vyznačovaly oblast tvůrčí připojit k umění postmodernímu, tj. multimediální tvorbě, jež se vztahuje k reáliím koncepční současné moderní kultury. Takový způsob tvůrčí explorace skla (tj. „čistého umění skla“) samozřejmě nevylučoval klasické způsoby využití této látky pro praktickou potřebu návrháře užitkových forem - jako Zbigniew Horbowy, Eryka a Jan Drostowie, Aleksander a Regina Puchała, kteří navázali styk s průmyslem a rozvíjeli tímto způsobem vlastní tvorbu v oblasti tzv. umění přizpůsobeného na praxi tovární výroby. Nyní angažování skla (týká se to také keramiky) v kontextu vytvoření „čistého umění“ je příznačné tím, že plní zde dvojitou roli: zaprvé je esencí své vlastní praktické výroby, zadruhé vyjadřuje esteticko-emocionální povinnosti umění (s jeho konvenčními výtvory, např. sochou či objektem). Přejímá tím úkol bytí svérázným mostem, jenž spojuje oblast každodenních (obecných) potřeb a očekávání a jejích „nadčasovost“, která odkazuje na sféru kultury, k aspiracím a duchovním potřebám lidí. Je tedy stále aktuální otázka o svéráznosti této oblasti tvorby - co rozhoduje o její zvláštnosti a hodnotách, jež dominují v artefaktech? Jde o intencionální plastické utváření nebo spíše o návrhářskou potřebu? Nebo také, což se občas stává, o obě, v spleti, sepjetí a odlišném projevu, který vzrušuje jak představivost tak praktičnost. Zde se výrazně projevuje universalismus této látky a také její schopnost obohatit uměleckou tvorbu. Je nutné položit si však otázku, zda současně nedošlo už k setření hranic mezi formou užitkovou a uměleckou. Otázka natolik důležitá, že existuje čím dál víc příkladů výroby překvapující ve formě a estetice. Nejsou současné sklářské objekty určené k praktickému použití, jako vázy, láhve, lampy apod. navrhované postmoderními tvůrci a návrhovými skupinami (kupř. Italská „Memphis“), unikátními výrobky, jež místo aby plnily roli praktickou nebo funkční představují spíše uměleckou? Notabene jsou to výrobky obecně exponované v muzejních kolekcích. Je rovněž známo, že praxe vytváření unikátních objektů, které mají výraznou hodnotu esteticko-dekorativní dominuje v mnoha školách a „sklářských střediscích“ ve světě; je také reprezentována na festivalu „Ekoglass.“ Příkladem jsou práce českých umělců. Dokázal to Jiří Šuhájek a Oldřich Plíva. Je však příklad sklářské výroby příznačný pro pochopení aktuální povinnosti designu, jeho místa v kultuře a hospodářství? Design se obvykle spojuje s užitkovostí, proto se mluví o užitkovém, anebo přizpůsobovaném umění, proti kterému se staví „čisté“ umění. Pokud mluvíme o „čistém“ umění skla, problém se stává složitější. Sama hmota je však „čistá“ ve své podstatě. Nejde totiž jen o přirozenou čirost skla, ale i o jeho místo v oblasti výtvarných umění. V takové roli se objevují sklářské objekty čím dál více častěji. Je to výraz uměleckých záměrů; jsou spojené se smysly (sklo sdílí smysl se sochařstvím), takový dojem způsobuje lesknutí povrchu, barva, hladkost či zpracování ploch... A přece současný design je základně spojený s formami, jež mají charakter „postřehový“, jsou smyslové. Navrhování skla je téměř vždy založeno na podmínkách poddání se požadavkům estetiky; je to tak i v případě připravování k průmyslové produkci? Odpovědi můžou být různé, záleží na očekávání odběratele. Ptáme se tedy na jinou závislost: jestli se sklo poddalo konvenci „čistého umění“, podlehlo jeho estetice, jeho kulturo tvůrčí roli? Anebo – i když je součástí výtvarných umění – pěstuje svou vlastní zvláštnost, nezávislost? Stojí za to hledat v umění skla tuto zvláštnost, zvláštnost jež je výsledkem jeho souvislosti s přírodou (přirozenost sklářské hmoty), specifičností technologické výroby, jeho vlastní alchymii, anebo magii vzniku „v ohni“ tvořivosti – můžeme chápat oheň jak doslova tak i metaforicky v souvislosti s rolí umělce. Sklo se nemusí podřídit standardům výtvarných umění; má totiž své vlastní, odlišné stejně atraktivní a významné vzory.
20
Ekoglass 2009
Andrzej Saj - Čistota sklářského umění
Sklo však často bývá příliš dekorativní a je to první „hřích“ této hmoty. Příliš lehce podléhá estetičnosti, potřebě přikrášlení, přidávání elementů, které formu zdobí, ornamentů, které ji doceňují, podbarvení apod. Sklo se rádo blýská barvami, světelnými efekty, rozrůzněním konsistence sklářské hmoty, rytím atd. Přeje to jisté „eklektizaci“ výpovědi, zvláště v oblasti dekorativního skla. Již od začátku 90. let XX století se objevuje hodně těžce identifikovatelných objektů, jež plní úlohu jedině „gadžetů“, forem příliš dekorativních, obvykle přizpůsobených pro populární vkus odběratele. Sklo se stává ikonou popkultury – jiná věc, že se na toto výborně hodí, což si mnozí umělci uvědomují. Umělec skla tedy bývá zároveň designérem a dekoratérem. Musí si vybrat mezi cílem intencionálním a čistě užitkovodekorativním. Tvůrce umění skla „myslí sklářskou hmotou“, jejími vlastnostmi a možnostmi formy, kterou na konci vytavuje, tvaruje. Podaří-li se mu předstihnout přirozenost skla formovat se (sklo se taví a rychle tuhne) do libovolných tvarů a manuálně-nástrojovou ingerenci, obtisknout v plastické hmotě svou intenci, svůj záměr – můžeme vidět v řemeslníkovi umělce. Sklo je ochotné, vhodné... ale též nedůvěřivé, podezíravé, uzavřené, „puká zlostí“, když je špatně opracovávané či je s ním špatně zacházeno... Umění skla je uměním cítění tohoto materiálu; jeho rozmarů, vzdechů, otázek. Sklo otáčené a vyfoukávané hutníkem, jenž obohacuje dovednost uměleckým záměrem, je v stálém dotazu – v nedokončených otázkách o každém gestu, otáčce píšťaly, o efektu té formy, která je už v mysli, ale teprve se stává - vzniká z beztvárnosti sklářské hmoty. Ten proces „rození“ se formy, veřejně a v světle ohně, je výjimečný a nevyskytuje se v jiných oblastech. Skláři uspořádávají takové ukázky vytváření skleněných forem a pojmenovávají je „festivaly ohně“. Právě toto spojení materiálu s působením ohně přeje zajištění „tělesnosti“ formy s její smyslově vnímaným povrchem. Se sklem se musí zacházet nesmírně subjektivně; tzn. není objektivním výtvorem (předmětem, jenž existuje nezávisle na intenci subjektu); je vždy pociťované, prožívané a vnímané závisle na osobním hledisku. Je to stejné, jak v procesu výroby, tak v procesu vnímání (estetického a nebo užitkového). Jestli tedy sklo splňuje potřebu exprese, je „čistým“ zdrojem umění. Právě tento argument můžeme považovat za motto plenéru „Ekoglass“ – setkání tvůrců, kteří tvarují rozrůzněné hmoty, formy a druhy umění skla.
Ekoglass 2009
21
Andrzej Saj - Čistota sklárskeho umenia
Na moju otázku týkajúcu sa cieľa sklárskeho stretnutia Ekoglass (v júli 2009) jeden z jeho účastníkov jednoznačne odpovedal: umenie, na dôvažok čisté umenie. Takže zmyslom tohto podujatia, ktoré bolo zorganizované vďaka ponuke jeho realizácie v sklárskej hute Leśna v Szklarskej Porębe, je určite ambicióznejší, ako by naznačovali predstavy mnohých ľudí o problémoch, s ktorými sa stretávajú umelci pracujúci s touto náročnou technológiou. Tieto predstavy sa totiž tradične spájajú s remeslom, prípadne s inžinierskymi experimentmi so sklom ako materiálom a napokon s potrebou jeho priemyselnej produkcie. V prvom rade sú vždy dôležité technologicko-dielenské podmienky – odtiaľ hutnícke potreby topenia a tvarovania sklenej masy za horúca. Takýto prístup, jednoznačne situujúci tzv. „sklárske umenie“ do úžitkových remesiel sa prinajmenšom od 70. rokov 20. storočia výrazne vyvíjal a menil. Umelci aktívni v oblasti tvorby úžitkových predmetov zo skla sa vtedy začali odkláňať od čisto projektových úloh smerom k hľadaniu slobodných foriem – hoci naďalej realizovaných z tradičného materiálu – ktoré slúžia na výlučne umelecké ciele a teda dokazujúcich dominanciu intenčných podmienok (ako filozofia interpretuje príčinu alebo zdroj umenia) nad úžitkovými úlohami. V tejto situácii môžeme hovoriť o „umení zo skla“, pretože realizované objekty majú dekoračný charakter alebo ambíciu reprezentovať ideu čistého umenia. Najčastejšie ide o unikátne sochárske formy exponujúce špecifické vlastnosti sklenej masy. Sklo bolo povýšené na úroveň objektov tzv. čistého umenia. Či sa tak dialo vždy v súlade s očakávaniami (potrebami) príjemcov – to je už iná otázka. Faktom tiež zostáva, že, ako dokazuje história rozvoja tejto oblasti tvorivosti na vroclavskej Akadémii, úžitkové sklo ako efekt projektovania (dizajnu) sa od 70. rokov 20. storočia rozšírilo o realizačné aspekty idúce ďaleko za funkčné potreby; umelci sa sústreďovali na hľadanie nových foriem, na generovanie nových metaforických asociácií alebo na vytváranie nových významov. Sklené objekty okrem iných Ludwika Kiczury či Czesława Zubera, alebo mladších umelcov: Małgorzaty Dajewskej, Kazimierza Pawlaka či Mariusza Łabińského, a takisto skupiny ešte mladších adeptov v tejto oblasti umenia vyznačili horizont úspechov započítavaný už do postmodernistického umenia, tj. multimediálnej tvorivosti spojenej s reáliami konzumnej kultúry súčasnosti. Tento spôsob tvorivej exploatácie skla (čiže čistého sklárskeho umenia) samozrejme nevylučoval konvenčné spôsoby využívania tohto materiálu na praktické potreby; projektanti úžitkových foriem, napríklad Zbigniew Horbowy, Eryka a Jan Drostovci, Aleksandra a Regina Puchałowci nadväzovali kontakty s priemyslom a týmto spôsobom rozvíjali vlastné skúsenosti v oblasti tzv. umenia využitého na priemyselnú produkciu. Dnešné využitie skla (týka sa to aj keramiky) v čistom umení je o to významnejšie, že spĺňa dvojitú úlohu: je esenciou vlastnej praktickej tvorivosti a po druhé vyjadruje esteticko-emocionálne záväzky umenia (s jeho konvenčnými výtvormi, napríklad sochou alebo objektom). Preberá teda úlohy svojím spôsobom premostenia medzi sférou každodenných (bežných) potrieb a očakávaní a ich „nadstavbou“, vybiehajúcou do sféry kultúry, do duševných ašpirácií a potrieb človeka. Preto je stále aktuálna otázka o špecifickosti tejto oblasti umenia: čo rozhoduje o jej inakosti a hodnotách dominujúcich v realizovaných artefaktoch? Ide tu o intenčnú výtvarnú tvorbu alebo o šablónové potreby, čo prevažuje: umenie či remeslo? A možno – ako to často býva – jedno aj druhé, prepletené, vo vzájomnom konflikte a v osobnom výraze adresovanom fantázii a praktickosti. Zvýrazňuje sa tu teda univerzalizmus tohto materiálu a jeho užitočnosť v obohacovaní umeleckej tvorby. Treba si však položiť aj otázku, či sa (v súčasnosti) už nezotrela hranica medzi úžitkovou a umeleckou formou. Otázka je to veľmi dôležitá, keďže je čoraz viac príkladov tvorby zo skla s udivujúcou formou aj estetikou. Nie sú súčasné sklené predmety s praktickým účelom – napríklad vázy, fľaše, lampy atď. – postmodernistických tvorcov a dizajnérskych skupín (napríklad talianskej Memphis) skôr unikátnymi výrobkami spĺňajúcimi namiesto úžitkových cieľov skôr čisto umelecké funkcie; nota bene nie sú to diela vo všeobecnosti exponované v muzeálnych zbierkach? Je tiež známe, že prax vytvárania unikátnych objektov s výraznými esteticko-dekoračnými hodnotami dominuje na mnohých školách a centrách skla na svete, je tiež reprezentovaná na stretnutí Ekoglass. Príkladom sú tu práce českých umelcov, napríklad Jiřího Šuhájka a Oldřicha Plivu. Nie je teda príklad tvorby zo skla charakteristický pre súčasné chápanie úlohy dizajnu, jeho miesta v dnešnej kultúre a ekonomike? Dizajn sa obyčajne spája s úžitkovosťou, preto hovoríme o úžitkovom umení – protikladom je čisté umenie. A keď môžeme hovoriť o čistom sklárskom umení, problém sa komplikuje. Napokon, sám materiál je čistý, alebo taký aspoň býva. Ide tu totiž nielen o jeho prirodzenú priezračnosť, ale aj o jeho miesto v doméne umenia. Presne túto úlohu teraz sklené objekty najčastejšie prijímajú. Sú výrazom umeleckých intencií, sú spojené so zmyslami (sklo zdieľa zmyslovosť so sochou), lebo takéto dojmy vyvoláva leskom povrchu, farbou, hladkosťou alebo opracovaním plôch... Veď súčasný dizajn sa vo všeobecnosti spája s formami, ktoré majú zmyslový charakter. Projektovanie skla takmer vždy vychádza z podmienky podriadenia sa estetike; je to tak vždy, nevychádza aj z prípravy výroby priemyselnými metódami? Odpoveď tu môže byť rôzna, v závislosti od očakávaní príjemcu. Ale pýtame sa na inú závislosť: poddalo sa sklo úplne konvencii čistého umenia a jeho estetike, jeho kultúrotvornej úlohe? Alebo skôr pestuje vlastnú – napriek tomu, že sa stalo súčasťou výtvarných umení – inakosť a dokonca do istého stupňa vlastnú nezávislosť ?
22
Ekoglass 2009
Andrzej Saj -Čistota sklárskeho umenia
Túto inakosť treba hľadať v sklárskom umení, v inakosti vyplývajúcej z jeho spojenia s prírodou (s prírodnosťou materiálu), z jeho špecifického technologického procesu, jeho vlastnej alchýmie alebo mágie vzniku v tvorivom „ohni“ – doslovne aj obrazne ako úloha umelca. Sklo sa nemusí podriaďovať tradičným štandardom výtvarného umenia, má vlastné, iné a nemenej atraktívne a významné vzory. Predsa len však býva príliš dekoratívne a to je prvý „hriech“ tohto materiálu. Príliš ľahko podlieha estetickosti, potrebe skrášľovania, nadstavovania prvkov ozdobujúcich formu, doceňujúcich ornamentov, sfarbení a pod. Sklo rado mení farby, efekty osvetlenia, rozdielnosti v sklenej mase, gravírovania, atď. Praje to svojskej eklektizácii výpovede, zvlášť v oblasti dekoračného skla; už od 90. rokov 20. storočia sa objavuje množstvo ťažko identifikovateľných objektov, plniacich výlučne úlohu predmetov, foriem viac ako dekoratívnych, obyčajne prispôsobených populárnemu vkusu príjemcu. Sklo tu plní úlohu ikony pop-kultúry, napokon sa na to aj výborne hodí, ale aj mnoho umelcov-projektantov si to uvedomuje. Sklár-umelec býva ako dizajnérom, tak aj dekoratérom. Stojí pred voľbou medzi intenčnými a stricte úžitkovo-dekoratívnymi cieľmi. Autor skleného diela myslí materiálom, jeho vlastnosťami a možnosťami formy, ktorú napokon vytvorí... Ak sa mu podarí predbehnúť prirodzené formovanie sa (sklo sa topí a rýchlo tuhne) na ľubovoľné tvary a manuálno-nástrojovou ingerenciou odtisne v kuse plastického materiálu svoju intenciu, svoj zámer – natoľko možno v remeselníkovi vidieť umelca. Sklo je ochotné, poddajné ... ale tiež nedôverčivé, skryté, podozrievavé, „puká od jedu“, keď sa s ním zaobchádza alebo keď ho opracúvame nešikovne... Sklárske umenie je umením cítenia tohto materiálu, jeho vrtochov, vzdychov a otázok. Sklo krútené a fúkané v rukách hutníka pomáhajúceho dielni s úmyslom umelca sa neustále pýta – nedokončenými otázkami o každom geste, obrate píšťaly, o efekte tejto formy, ktorá už v myšlienkach existuje, ale ktorá sa iba rodí, dobýva z beztvárnosti sklenej masy. Tento proces „zrodu“ formy, viditeľný a osvetlený horúčavou, je výnimočný, v iných disciplínach sa nenachádza. Sklári organizujú ukážky tvorenia sklených tvarov a nazývajú ich festivaly ohňa. Pretože toto spojenie materiálu s ohňom praje ustáleniu sa telesnosti formy s jej zmyslovo vnímanou povrchnosťou. Ku sklu treba pristupovať nadmieru subjektívne, to znamená, že nie je objektívnym dielom (predmetom existujúcim nezávisle od intencií podmetu), je vždy okúšané, zažívané a prijímané v závislosti od osobného stanoviska... A to platí aj v procese tvorenia, aj v procese recepcie (úžitkovej a/alebo estetickej). A keďže sklo napĺňa potreby expresie, je „čistým“ zdrojom umenia. A tento argument môže byť aj mottom stretnutia Ekoglass – stretnutia tvorcov tvarujúcich rôzne masy, formy a línie sklárskeho umenia.
Ekoglass 2009
23
24
Ekoglass 2009
artyści
Urodził się w 1953 r. w Pradze. W latach 1968-1971 uczęszczał do Wyższej Szkoły Artystyczno-Przemysłowej w Pradze, na której następnie wykładał w latach 1975 - 1983. Od 2003 r. jest wykładowcą Uniwersytetu Technicznego w Libercu (Czechy). Zajmuje się dizajnem i restauracją dzieł sztuki. Ostatnio swoje prace prezentował w galerii DOX w Pradze. Narodil se v roce 1953 v Praze. V letech 1968-1973 studoval na Vysoké škole uměleckoprůmyslové v Praze, na níž přednášel v letech 1975-1983. Od roku 2003 je přednášejícím Technické univerzity v Liberci (Česko). Zabývá se designem a restaurací uměleckých děl. Své práce prezentoval naposledy v galerii DOX v Praze. Narodil sa v roku 1953 v Prahe. V rokoch 1968-1971 navštevoval Vysokú školu umelecko-priemyselnú v Prahe, na ktorej neskôr v rokoch 1975-1983 učil. Od roku 2003 prednáša na Technickej univerzite v Liberci (Česká republika). Zaoberá sa dizajnom a reštaurátorstvom. V poslednej dobe svoje diela vystavoval v galérii DOX v Prahe.
26
Jakub Berdych
Jakub
Berdych
Urodziła się w 1958 r. w Sosnowcu. W latach 1977-1982 studiowała w Katedrze Szkła PWSSP we Wrocławiu, pod kierunkiem Henryka Wilkowskiego, Ludwika Kiczury, Zbigniewa Horbowego i Jerzego Chodurskiego. W 1984 r. została zatrudniona na macierzystej uczelni, w pracowni swojego promotora, prof. Z. Horbowego. W 2001 r. otrzymała tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1996-2002 zajmowała stanowisko kierownika Katedry Szkła, w latach 2005-2008 stanowisko dziekana Wydziału Ceramiki i Szkła. Obecnie prowadzi pracownię szkła artystycznego w Katedrze Szkła ASP we Wrocławiu. Jest laureatką I nagrody w konkursie „Polskie Szkło ‘95”; złotego medalu za zestaw użytkowy prezentowany na Międzynarodowych Targach Poznańskich, 1996; nagrody równorzędnej na wystawie ZPAP Okręg Dolnośląski „Szkło cd”, 2003 oraz prestiżowej Nagrody Kulturalnej Kraju Dolnej Saksonii, 2006. Wykonała szklaną rzeźbę „Rozdarta sosna” - dar miasta Sosnowca dla Ojca Św. Jana Pawła II oraz Złoty Laur Akademii, który Papież otrzymał od Kolegium Rektorów Dolnego Śląska (zbiory Muzeów Watykańskich). Swoje prace prezentowała na wystawach indywidualnych, m.in.: w galeria „Jatki”, Wrocław, 1984; „Wystawa dwóch artystów szkła z Polski”, Trutnow (Czechy), „Szkło i rysunek”, Galeria Desa, Wrocław, 1988; „Szkło z Polski”, Galeria L, Hamburg (Niemcy), 1989; „Dajewska i jej studenci”, Galeria Design BWA, Wrocław, 1994; „Szkła rytualne Małgorzaty Dajewskiej”, Galeria „Lizurej”, Wrocław, 1995; „Rzeźby ze szkła”, Galeria Opera, Warszawa, 1997; galeria „Art Loft Team”, Ingelsmunster (Belgia), „Przestrzeń falująca”, Galeria SiC BWA, Wrocław, 1999; „Szklane pieścidełka”, Muzeum Karkonoskie, Jelenia Góra, 2000; „Tajemnice ze szkła”, Muzeum Miejskie Wrocławia, 2003; „Mistrz i Małgorzata, Galeria na Solnym, Wrocław, 2005; „Małe formy rzeźbiarskie ze szkła”, MM Wrocławia, 2006; „Małgorzata Dajewska i Siegbert Amler”, Berlin (Niemcy), 2007 oraz na ponad 70 wystawach zbiorowych, w tym: „Regionalna wystawa sztuki”, BWA, Wrocław, 1985; Galeria L, Hamburg (Niemcy) i wystawa „Kontynuacje – Wrocław ‘92”; „Galerie du Marche”, Montreaux (Szwajcaria), „Cactus Glas”, Hamburg (Niemcy), 1993; „Kuhler galery”, Amsterdam (Holandia), 1994, na wystawach: „Polskie i czeskie szkło”, galeria Rob van den Doel, Praga (Czechy), „Szkło i ceramika”, Wirth Galerie, Lubeka (Niemcy) i IWP, Warszawa: „Polskie szkło ‘95” i „Szklana partyzantka”, 1995 r.; II Triennale Szkła, Norymberga (Niemcy) i „Hommage a Henryk Albin Tomaszewski”, Fińskie Muzeum Sztuki, Riihimaki (Finlandia), 1996; „Po 50-tce”, Galeria Opus, Wrocław, 1998; „Antigianato e creativita”, Galeria Jansen, Rzym (Włochy), 2001; wystawa polskiego szkła, Glass – studio Borowski, Tomaszów Bolesławiecki, 2004; „Spotkania - Begegnungen”, Galeria Miejska w Wolfenbuttel (Niemcy), 2005; „Wieżowce Wrocławia”, MN, Wrocław, 2006; „European Glass Context”, Bornholm (Dania), 2008 r. Narodila se v roku 1958 v Sosnowci. V letech 1977-1982 studovala na Fakultě skla vyšší školy uměleckoprůmyslové ve Wroclavi pod vedením H. Wilkowskeho, L. Kiczury, Z. Horboweho a J. Chodurskeho. V roce 1984 byla zaměstnaná na wroclavské VŠU, v ateliéru svého promotora prof. Z. Horboweho. V roce 2001 dostala titul řádné profesorky. V letech 1996-2002 byla vedoucím Fakulty skla, v letech 2005-2008 děkanem Fakulty keramiky a skla. Nyní je vedoucí ateliéru uměleckého skla Fakulty skla Akademie výtvarných umění ve Wroclavi. Je laureátkou I. ceny v soutěži „Polskie Szkło ‘95”; zlaté medaile za užitkovou sadu prezentovanou na Mezinárodních poznaňských veletrzích, 1996; obdobné ceny na výstavě Svazu polských výtvarných umělců okresu Dolní Slezsko „Szkło cd”, 2003 a prestižní Kulturní ceny Dolnosaského kraje, 2006. Vytvořila skleněnou sochu „Rozdarta sosna” – dar města Sosonowiec pro papeže Jana Pawła II a také Zlaty Laur Akademie, který Papež dostal od Kolegia dolnoslezských rektorů; obě práce jsou uschovávané v sbírce vatikánských muzeí. Své práce prezentovala na individuálních výstavách, mimo jiné.: galerie „Jatki”, Wroclav, 1984; „Wystawa dwóch artystów szkła z Polski”, Trutnov (Česko), „Szkło a rysunek”, Galerie Desa, Wroclav, 1988; „Szkło z Polski”, Galerie L, Hamburk (Německo), 1989; Galerie Desa, Wroclav, 1990; „Dajewska a jej studenci”, Galerie „Design” Kanceláře uměleckých výstav, Wroclav, 1994; „Szkła rytualne Małgorzaty Dajewskiej“, Galerie „Lizurej”, Wroclav, 1995; „Rzeźby ze szkła”, Galerie Opera, Varšava, 1997; galerie „Art Loft Team”, Ingelsmunster (Belgie), „Przestrzeń falująca”, KUV, Wroclav, 1999; „Szklane pieścidełka” v Krkonošském muzeu, Jelenia Góra (Polsko), 2000; „Tajemnice ze szkła”, Městské muzeum, Wroclav, 2003; „Mistrz a Małgorzata“, Galerie na Solnym, Wroclav, 2005; „Małe formy rzeźbiarskie ze szkła”, MM, Wroclav, 2006; Małgorzata Dajewska a Siegbert Amler, Berlin (Německo), 2007. Též se zúčastnila více než 70 kolektivních výstav, mimo jiné: „Regionalna wystawa sztuki” , KUV, Wroclav, 1985; Galerie L, Hamburk (Německo) a „Kontynuacje – Wrocław ‘92”; „Galerie du Marche”, Montreaux (Švýcarsko), galerie „Cactus Glas”, Hamburk (Německo), 1993; „Kuhler galery”, Amsterodam (Nizozemsko), 1994; „Polskie a czeskie szkło”, galerie Rob van den Doel, Praha (Česko), „Szkło a ceramika”, Wirth Galerie, Lübeck (Německo); výstava v IPN, Varšava: „Polskie szkło ‘95” a „Szklana partyzantka”, 1995; II. Triennale skla, Norimberk (Německo) a „Hommage a Henryk Albin Tomaszewski” v Finském muzeu umění, Riihimak (Finsko), 1996; „Po 50-tce”, galerie Opus, Wroclav, 1998; „Antigianato e creativita”, Galerie Jansen, Řím (Itálie), 2001; „Wystawa szkła polskiego v Glass – studio Borowski”, Tomaszów Bolesławiecki, 2004; „Spotkania – Begegnungen”, Wolfenbuttel, Mnichov (Německo), 2005; „Wieżowce Wrocławia”, NM, Wroclav, 2006; „European Glass Context”, Bornholm (Dánsko), 2008. Narodila sa v roku 1958 v Sosnowci. V rokoch 1977-1982 študovala na Katedre skla na Štátnej vysokej škole výtvarných umení vo Vroclave, pod vedením H. Wilkowského, L. Kiczuru, Z. Horbowého a J. Chodurského.V roku 1984 bola zamestnaná na svojej domovskej škole, v ateliéri svojho školiteľa, prof. Z. Horbowého. V roku 2001 získala titul profesora. V roku 1996-2002, nastúpila na post vedúcej Oddelenia skla, v rokoch 2005-2008 do funkcie vedúcej katedry Keramiky a skla. V súčasnosti vedie ateliér umeleckého skla na Akadémii umení vo Vroclave. Je víťazkou prvej ceny v súťaži Poľské sklo ‘95; zlatej medaily za úžitkovú sadu prezentovanú na Medzinárodnom veľtrhu v Poznani v roku 1996; rovnocenného ocenenia na výstave Zväzu poľských výtvarných umelcov Dolného Sliezska Sklo cd v roku 2003 a tiež prestížnej Kultúrnej ceny Dolného Saska v roku 2006.Vytvorila sklenú plastiku Roztrhnutá borovica - dar mesta Sosnowiec Svätému otcovi Jánovi Pavlovi II.; taktiež Zlatý vavrín akadémie, ktorý Pápež dostal od Kolégia rektorov Dolného Sliezska, obe práce sa nachádzajú v zbierkach Vatikánskych múzeí. Individuálne výstavy: galéria Jatki, Vroclav, 1984; Výstava dvoch umelcov z Poľska, Trutnov (Česká republika); Galéria Desa, Sklo a kresba, Vroclav, 1988; Galérii L, Sklo z Poľska, Hamburg (Nemecko), 1989; Desa, Vroclav, 1990; galéria Design BWA, Dajewska a jej študenti, Vroclav, 1994; galéria Lizurej, Rituálne sklo Małgorzaty Dajewskiej, Vroclav, 1995; Galéria Opera House, Sklenená plastika, Varšava, 1997; Galéria Art Loft Team, Ingelsmunster (Belgicko); Galéria skla a keramiky BWA, Vlniaci sa priestor, Vroclav; Galéria Brána, Gliwice, 1999; Krkonošské Múzeum v Jeleniej Góre, Sklení maznáčikovia, 2000; Mestskom múzeu vo Vroclave, Tajomstvo zo skla, 2003; Galéria na Solnom, Majster a Margarétka v vo Vroclave v roku 2005; Malé sochárske plastiky zo skla v Mestskom múzeu, Vroclav, 2006; Małgorzata Dajewska a Siegbert Amler, Berlín (Nemecko), 2007; galéria SiC BWA, Sklené ženy a pes, Vroclav, 2009. Kolektívne výstavy, vrátane: galéria BWA, Regionálna výstava umenia, Vroclav, 1985; Galérii L, Hamburg (Nemecko); Pokračovania - Vroclav '92, Vroclav, 1992; Galéria du Marche v Montreaux (Švajčiarsko); galéria Cactus Glas, Hamburg (Nemecko) v roku 1993; Kühler Gallery, Amsterdam (Holandsko); galéria Rob van den Doel, Poľské a české sklo, Praha (Česká republika); Wirth Galérii, Sklo a keramika, Lübeck (Nemecko); Inštitúte priemyselného dizajnu vo Varšave, Poľské sklo ’95, a Sklená partizánka, 1995; 2. Trienále skla, Norimberg (Nemecko); Fínskom múzeu umenia v Riihimäki (Fínsko), Hommage a Henryk Albin Tomaszewski, 1996; galéria Opus, Po 50-tke, Vroclav, 1998; galéria Joansen, Antigianato e creativity, Rím (Taliansko), 2001;, Výstava poľského skla, Glass - studio Borowski, Tomaszów Bolesławiecki, 2004; Mestská galéria vo Wolfenbutteli (Nemecko), Stretnutia – Begegnungen, 2005; Národné múzeum vo Vroclave, Vroclavské paneláky, 2006; European Glass Context, Bornholm (Dánsko), 2008.
28
Małgorzata Dajewska
Małgorzata
Dajewska
Urodziła się w 1965 r. w Bystrzycy Kłodzkiej. W 2007 r. zrealizowała dyplom ze szkła w pracowni prof. Małgorzaty Dajewskiej na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. W latach 2001-2003 prowadziła we Wrocławiu pracownię projektowania i realizacji witrażu i szklanych przedmiotów. Od 2008 r. jest pracownikiem technicznym w Pracowni Palników Katedry Szkła Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Oprócz szkła unikatowego i użytkowego zajmuje się meblarstwem, malarstwem oraz rysunkiem (również na szkle). Swoje prace prezentowała na wystawach: „Szkło Młodych” w Galerii Szkła i Ceramiki Biura Wystaw Artystycznych we Wrocławiu w 1992 r.; na wystawie dyplomantów Katedry Szkła wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych w galerii Uniwersytetu Technicznego w Jabloncu nad Nysą (Czechy) w 2007 r.; na wystawie wrocławskiego designu „www.asp.wroc.pl” w Galerii Miejskiej w Łodzi oraz galerii Hochschule fűr Bildende Kunste w Brunszwiku (Niemcy) w 2008 r.; na wystawie „Skarby z Wrocławia” w „Kleinen Haus der Kunst” w Buttenheim (Niemcy) w 2009 r. Narodila se v roce 1956 v Bystrzyci Klodzkiej. V roce 2007 získala diplom v oboru skla v ateliéru prof. Małgorzaty Dajewske na Akademii výtvarného uměni ve Wroclavi. V letech 2001-2003 vedla ve Wroclavi ateliér návrhu a realizace vitráží a skleněných předmětů. Od roku 2008 je technickým pracovníkem v ateliéru práce nad kahanem Akademie výtvarných umění ve Wroclavi. Kromě unikátního skla se zabývá nábytkářstvím, malířstvím a kresbou (rovněž kresbou na sklo). Své práce prezentovala na výstavách: „Szkło Młodych” v Galerii skla a keramiky kanceláře uměleckých výstav, Wroclav v roce 1992; výstava diplomantů sklářské fakulty wroclavské akademie výtvarných umění v galerii Technické univerzity v Jablonci nad Nisou (Čechy) v roce 2007; výstava wroclavského designu „www.asp.wroc.pl” v Městské galerii, Lodž (Polsko), galerie Hochschule fűr Bildende Kunste, Brunšvik (Německo) v roce 2008; výstava „Skarby z Wrocławia” v „Kleinen Haus der Kunst”, Buttenheim (Německo) v roce 2009.
Narodila sa v roku 1965 v Bystrzyci Kłodzkej. V roku 2007 získala diplom na Akadémii výtvarných umení vo Vroclave v ateliéri skla u prof. Małgorzaty Dajewskiej. V rokoch 2001-2003 viedla vo Vroclave ateliér projektovania a realizácie vitráží a sklených predmetov. Od roku 2008 je technickým pracovníkom v ateliéri Plynových horákov v Katedre keramiky a skla ASP vo Vroclave. Okrem unikátneho skla pracuje tiež s nábytkom, maľuje a maľuje aj na skle. Svoju tvorbu prezentovala na výstavach: Sklo mladých v Galérii keramiky a skla BWA vo Vroclave v roku 1992, na vystave absolventov Katedry keramiky a skla ASP vo Vroclave v Galérii Technickej univerzity v Jablonci nad Nysou (Česká republika) v roku 2007; na výstave vroclavského dizajnu www.asp.wroc.pl v Mestskej galérii v Lodži a v galérii Hochschule für Bildende Kunst in Braunschweig (Nemecko) v roku 2008, na výstave Poklady z Vroclavu v Kleinen Haus der Kunst v Buttenheim (Nemecko) v roku 2009.
30
Beata Damian-Speruda
Beata
Damian-Speruda
Urodził się w 1973 r. w miejscowości Považská Bystrica (Słowacja). W latach 1988-1992 uczęszczał do Średniej Szkoły Rzemiosł Szklarskich w Lednické Rovne. W latach 1992-1998 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Bratysławie na Wydziale Malarstwa pod kierunkiem prof. Juraja Gavuli oraz na Wydziale Malarstwa pod kierunkiem prof. Juraja Čarnego. W roku 1997 studiował na Uniwersytecie w Newcastle (Wielka Brytania), w 1999 r. na Cite Internationale des Arts w Paryżu (Francja). Zajmuje się szkłem użytkowym i unikatowym oraz instalacją. Pracował jako projektant dla hut szkła w Lednické Rovne (Słowacja) oraz w Krośnie. Swoje prace prezentował na wystawach indywidualnych, m.in. w: Galerii K w Bratysławie (Słowacja) w 2001 r.; Galerii Divyd w Bratysławie (Słowacja) oraz Galerii Orava w Dolnym Kubinie (Słowacja) w 2004 r.; Galerii Belda w Pradze (Czechy) w 2005 r.; Galerii OELFRUH w Hamburgu (Niemcy) oraz Galerii K w Bratysławie w 2006 r.; Galerii NOVA w Bratysławie w 2007 r.; w „Superstudio DOX” w Pradze (Czechy) w 2008 r.; Galerii Satelit w Bratysławie (Słowacja) w 2009 r. oraz na wystawach zbiorowych, m.in.: „Glass? Umelecka beseda slovenska” w Bratysławie w 1999 r.; w Galerii „Via Larga” we Florencji (Włochy) w 2001 r.; wystawie „Współczesne szkło słowackie” w Słowackim Instytucie w Berlinie (Niemcy) w 2002 r.; „Designmatch” w Galerii Narodowej w Pradze (Czechy) i na Biennale Design Saint-Etienne (Francja) w 2006 r.; European Glass Context 2008 na Bornholmie (Dania). Jest finalistą konkursu o Nagrodę Oskara Čepaná w 2007 r. Narodil se v Považské Bystrici na Slovensku. V letech 1988-1992 studoval na Střední sklářské škole v Lednické Rovni. V letech 1992-1998 studoval na Akademii výtvarných umění v Bratislavě na malířské fakultě pod vedením prof. Juraja Gavuli a také na malířské fakultě pod vedením prof. Juraja Čarného. V roce 1997 studoval na Univerzitě v Newcastle (Velká Britanie), v roce 1999 na Cite Internationale des Arts v Paříži (Francie). Zabývá se unikátním a užitkovým sklem a také instalacemi. Pracoval jako návrhář pro sklárnu v Lednické Rovni (Slovensko) a také v Krosnu (Polsko). Své práce prezentoval na individuálních výstavách, mimo jiné: v roce 2001 Galerie K, Bratislava (Slovensko); v roce 2004 Galerie Divyd, Bratislava (Slovensko), v roce 2004 Galerie Orava, Dolní Kubín (Slovensko); v roce 2005 Galerie Belda, Praha (Česko); v roce2006 Galerie OELFRUH, Hamburk (Německo); v roce 2006 Galerie K, Bratislava (Slovensko); v roce 2007 Galerie NOVA, Bratislava (Slovensko); v roce 2008 „Superstudio DOX”, Praha (Čechy); v roce 2009 Galerie Satelit, Bratislava (Slovensko). Zúčastnil se také kolektivních výstav, mimo jiné: v roce 1999 „Glass?! Umělecká beseda slovenská”, Bratislava; v roce 2001- Galerie „Via Larga”, Florencie (Itálie); v roce 2002 „Současné slovenské sklo”, Slovenský institut v Berlině (Německo); v roce 2006 „Designmatch” v Národní galerii v Praze (Česko); v roce 2006 Biennale Design Saint-Etienne (Francie); v roce 2008 „European Glass Context 2008“, Bornholm (Dánsko). Byl finalistou soutěže o Cenu Oskara Čepana v roce 2007. Narodil sa v r. 1973 v meste Považská Bystrica (Slovensko). V r. 1988-1992 navštevoval Strednú odbornú školu sklársku v Lednických Rovniach. V r. 1992-1998 študoval na Vysokej škole výtvarných umení v Bratislave na oddelení Sklo pod vedením prof. Juraja Gavulu, ďalej absolvoval stáž v ateliéri maľby pod vedením prof. Juraja Čarného ; v r. 1997 stáž na Univerzite v Newcastle (Anglicko); v roku 1999 na Cité Internationale des Arts v Paríži (Francúzsko). Zaoberá sa úžitkovým sklom, umeleckým sklom a inštaláciou. Pracoval ako dizajnér skla pre hutu v Lednických Rovniach Rona na Slovensku a v Krosne v Poľsku. Svoje práce prezentoval na individuálnych výstavách, medzi inými v: Galérii K v Bratislave (Slovensko) v roku 2001; Galérii Divyd v Bratislave (Slovensko); Galérii Orava v Dolnom Kubíne (Slovensko) v 2004; Galérii Belda v Prahe (Česká republika) v roku 2005; Galérii OELFRUH v Hamburgu (Nemecko); Galérii K v Bratislave v roku 2006; Galérii NOVA v Bratislave v roku 2007; v Superstudio DOX v Prahe (Česká republika) v roku 2008; Galérii Satelit v Bratislave (Slovensko) v roku 2009. Vystavoval taktiež na kolektívnych výstavách, medzi inými: Glass?! Umelecká beseda slovenská v Bratislave v roku 1999; v Galérii Via Larga vo Florencii (Taliansko) v roku 2001; na výstave Súčasné slovenské sklo v Slovenskom Inštitúte v Berlíne (Nemecko) v roku 2002; Designmatch v Národnej Galérii v Prahe (Česká republika); na Biennale Design Saint-Etienne (Francúzsko) v roku 2006; European Glass Context 2008 na Bornholme (Dánsko). Bol finalistom súťaže Cena Oskara Čepana v roku 2007.
32
Patrik Illo
Patrik
Illo
Urodziła się w 1980 r. we Wrocławiu. W 2006 r. ukończyła studia na Wydziale Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Dyplom zrealizowała pod kierunkiem prof. Małgorzaty Dajewskiej. W 2007 r. była zatrudniona jako projektant w krośnieńskim Villa Glass Studio. Od 2009 r. pracuje w macierzystej uczelni na stanowisku asystenta w Pracowni Szkła prof. M. Dajewskiej. Otrzymała stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na lata 2005-2006 oraz stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Młoda Polska” w 2009 r. Zajmuje się szkłem formowanym na zimno. Swoje prace prezentowała na wystawie indywidualnej „Abberacje” w Galerii BB we Wrocławiu w 2007 r. i w Galerii BB w Krakowie w 2008 r. oraz w Glasgalerie Loes Reek w Alkmaar (Holandia) w 2008 r., także na wystawach zbiorowych: „Koty na płoty” w Galerii BB we Wrocławiu w 2004 r.; w 2005 r. „Szkło Młodych” w Biurze Wystaw Artystycznych Galerie Sztuki Współczesnej we Wrocławiu oraz Almi Deco w Katowicach; w 2006 r.: „Witraż i …” w Muzeum Regionalnym w Środzie Śląskiej, „Polski Design” na Targach Poznańskich; w 2007 r. „Szklany Depozyt Wyobraźni” na Zamku Górków w Szamotułach oraz Muzeum Ceramiki w Bolesławcu; w 2008 r. na wystawach: „Glasrijk Tubbergen” w Tubbergen (Holandia), „Koktajl” na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, „European Glass Context” na Bornholmie (Dania), wystawie wrocławskiego designu „www.asp.wroc.pl” w Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi i Hochschule fűr Bildende Kunste w Brunschweigu (Niemcy), „Glass-A-Porter” Muzeum Sztuki i Wzornictwa w Kopenhadze (Dania), w Godá Gallery w Amsterdamie (Holandia); w 2009 r. na wystawach: „Cacka z Wrocławia” w Kleinen Haus der Kunst w Buttenheim (Niemcy), „Glass-A-Porter” w Silkeborg i Roskilde (Dania), na wystawie poplenerowej „Ekoglass Festiwal” w Domu Carla i Gerharda Hauptmannów w Szklarskiej Porębie i Muzeum ASP we Wrocławiu, na „3rd International Glass Festival” w Luksemburgu (Luksemburg), w „Glasgalerie Loes Reek” w Alkmaar (Holandia) oraz w „Glasgalerie Leon Salet” w Maastricht (Holandia). Narodila se v roce 1980 ve Wroclavi. V roce 2006 ukončila studium na Fakultě skla a keramiky na Akademii výtvarných umění ve Wroclavi. Diplom realizovala pod vedením prof. Małgorzaty Dajewske. V roce 2007 pracovala jako návrhářka v Villa glass studio v Krosně (Polsko). Od roku 2009 pracuje jako asistent v Ateliéru skla prof. M. Dajewske na wroclavské AVU. V letech 2005-2006 získala stipendium ministra kultury a národního dědictví a v roce 2009 stipendium ministra kultury a národního dědictví „Młoda Polska”. Zabývá se zastudena opracovávaným sklem. Své práce prezentovala na individuální výstavě „Abberacje” v Galerii BB ve Wroclavi v roce 2007 a v Galerii BB v Krakově (Polsko)v roce 2008 a také v Glasgalerie Loes Reek v Alkmaar (Nizozemsko) v roce 2008; kromě toho na kolektivních výstavách: „Koty na płoty” v Galerii BB ve Wroclavi v roce 2004; v roce 2005 „Szkło Młodych” v Kanceláři uměleckých výstav galerii moderního umění ve Wroclavi a Almi Deco v Katowicich (Polsko); v roce 2006: „Witraż a …” v Regionálním muzeu v Środzie Śląskiej, „Polski Design” na Poznaňských veletrzích; v roce 2007 „Szklany Depozyt Wyobraźni” na zámku Górków v Szamotułach (Polsko) a také v Muzeu keramiky v Bolesławcu (Polsko); v roce 2008 na výstavách: „Glasrijk Tubbergen” v Tubbergen (Nizozemsko), „Koktajl” na zámku pomořských knížat v Štětíně (Polsko), „European Glass Context” na ostrovu Bornholm (Dánsko), na výstavě wroclavského designu „www.asp.wroc.pl” v Městské galerii umění v Lodži (Polsko) a Hochschule fűr Bildende Kunste v Braunschweig (Německo), „Glass-A-Porter” Muzeum umění a návrhařství v Kodani (Dánsko), v Godá Gallery v Amsterodamu (Nizozemsko); v roce 2009 na výstavách: „Cacka z Wroclavia” v Kleinen Haus der Kunst v Buttenheim (Německo), „Glass-A-Porter” v Silkeborg a Roskilde (Dánsko), na výstavě po plenéru „Ekoglass Festiwal” v domě Carla a Gerharda Hauptmanna v Szklarské Porębě a Muzeu AVU ve Wroclavi, na „3rd International Glass Festival” v Luxemburgu (Lucembursku), v „Glasgalerie Loes Reek” v Alkmaar (Nizozemsko) a také v „Glasgalerie Leon Salet” v Maastricht (Nizozemsko). Narodila sa v r. 1980 vo Vroclave. V r. 2006 ukončila štúdium na katedre Keramiky a skla na Akadémii umení vo Vroclave. Diplomovú prácu zrealizovala pod vedením prof.Małgorzaty Dajewskej. V r. 2007 bola zamestnaná ako projektantka v krosnenskom Villa Glass Studio. Od r. 2009 pracuje v domovskej škole na poste asistenta v Ateliéri skla prof. M. Dajewskej. Získala štipendium Ministra kultúry a národného dedičstva na roky 2005-2006 a taktiež štipendium Ministra kultúry a národného dedičstva Mladé Poľsko v r. 2009. Venuje sa sklu tvarovanému za studena. Svoje práce prezentovala na individuálnych výstavách: Aberácie v Galérii BB vo Vroclave v r. 2007; v Galérii BB v Krakove v r. 2008; Glasgalerie Loes Reek v Alkmaar (Holandsko) v r. 2008, taktiež na spoločných výstavách: Mačky na ploty v Galérii BB vo Vroclave v r. 2004; v r. 2005 Sklo mladých BWA Galéria súčasného umenia vo Vroclave a v Almi Deco v Katoviciach; v r. 2006; Vitráž a ... v Regionálnom Múzeu v Środzie Śląskiej ; „Poľskí Design” na Poznanskóm Veľtrhu r. 2007; „ Sklenený depozite predstáv na Zámku Górkov v Szamotułach, taktiež Múzeum keramiky v Bolesławci v r. 2008; na výstavách: Glasrijk Tubbergen v Tubbergen (Holandsko); Kokteil na Zamku Książąt Pomorskich v Štetíne; European Glass Context na Bornholme (Dánsko); na výstave vroclavského dizajnu www.asp.wroc.pl v Mestskej galérii umenia v Lodži; Hochschule fűr Bildende Kunste v Brunschweigu (Nemecko); Glass-A-Porter v Múzeu umenia a dizajnu v Kodaň (Dánsko); Goda Gallery v Amsterdame (Holandsku). V r. 2009 sa zúčastnila na výstavách: Maznáčik z Vroclavu v Kleinen Haus der Kunst v Buttenheime (Nemecko); Glass-A-Porter v Silkeborgu a Roskilde (Dánsko), na posympóziovej výstave Festival Ekoglass v Dome Carla a Gerharda Hauptmannovcov v Szklarskiej Porębe a v Múzeu ASP vo Vroclave; na 3rd International Glass Festival v Luxemburgu (Luxembursko); Glasgalerie Loes Reek v Alkmaar (Holandsko) a taktiež v Glasgalerie Leon Salet v Maastrichte (Holandsko).
34
Marzena Krzemińska
Marzena
Krzemińska
Urodził się w 1967 r. we Wrocławiu. W latach 1988-1993 studiował na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Dyplom ze szkła w pracowni prof. Zbigniewa Horbowego i prof. Małgorzaty Dajewskiej. W 1994 r. został zatrudniony w macierzystej uczelni, obecnie na stanowisku adiunkta w pracowni prof. M. Dajewskiej. W latach 2006 - 2008 był Kierownikiem Katedry Szkła. W swej twórczości najczęściej posługuje się technikami obróbki szkła „na zimno”. Jego doświadczenia zawodowe związane są również ze szkłem wykonywanym w hucie i zgrzewanym w piecu elektrycznym. Swoje prace prezentował na wystawach indywidualnych: „Marsjańskie dywagacje”, Muzeum Sztuki Medalierskiej, Wrocław, 1993; „Abel & Łabiński”, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, 2001 oraz na 60 wystawach zbiorowych, w tym: Międzynarodowa Wystawa Szkła „Kanazawa Glass” (Japonia),1992; „Neun polnische Kűnstler arbeiten mit Glas”, Cactus Glas Galerie, Hamburg (Niemcy),1993; „Szklana partyzantka”, BWA, Bydgoszcz i Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, „Poolse Glaskunst in Nederlanden”, Art Glass Centre International, Lekdijk (Holandia), 1994; „Die Kunstschule Breslau – Tradition und Gegenwart”, Braunschweiger Land Museen, Brunszwik i Salinenmuseum, Halle (Niemcy), „Deutsche Malarei, polnische Keramik und Glasskulpturen”, Witrh Galerie Lubeca (Niemcy), 1995; „Nowe polskie szkło – Hommage a Henryk Albin Tomaszewski”, The Finish Glass Museum w Riihimaki (Finlandia), II i III Internationale Glaskunst Triennale w Norymberdze (Niemcy), 1996 i 1999; „Young Glass”, Muzeum szkła w Ebeltoft (Dania), 1997; „Ulan - Polska Sztuka Dekoracyjna”, Muzeum Dunikowskiego, Warszawa, „Barocco e Minimalisto. Linguaggio di ieri e di oggi”, galeria Iöansen, Rzym (Włochy), 2000; „Polskie szkło współczesne ostatniej dekady XX wieku”, Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze; „Banalnie-Niebanalni”, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin, 2001; „Arti decorative polacche”, galeria Zucca Arte Design, Rzym (Włochy), 2002; „Avantgardesign Novergo”, Paco Espozizioni Novergo, Mediolan (Włochy), 2004; „Szkło zbliża”, Muzeum Narodowe w Poznaniu, „Rzeźba - ciąg dalszy” BWA, Wrocław, 2005; „Wieżowce Wrocławia”, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 2006; „Wystawa Katedry Szkła ASP we Wrocławiu”, Teatr Miejski w Rabacie (Maroko), Prezentacjia nowej kolekcji szkła w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze, 2007; „Koktajl”, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin, „www.asp.wroc.pl”, Galeria Miejska w Łodzi oraz Brunszwik (Niemcy), 2008. Narodil se v roce 1967 ve Wroclavi. V letech 1988-1993 studoval na Akademii výtvarných umění ve Wroclavi. Diplom ze skla realizoval v ateliéru prof. Zbigniewa Horboweho a prof. Małgorzaty Dajewske. V roce 1994 byl zaměstnán na wroclavské AVU, nyní pracuje jako asistent v ateliéru prof. M. Dajewske. V letech 2006-2008 byl vedoucím Fakulty skla. Ve svém tvoření používá nejčastěji techniky opracování skla zastudena; jeho odborné zkušenosti jsou rovněž spojené se sklem vytvářeným v sklárně a stavovaném v elektrické peci. Své práce prezentoval na individuálních výstavách: „Marsjańskie dywagacje”, Muzeum medailérského umění, Wroclav, 1993; „Abel & Łabiński”, 2001; „Rzeźba v szkle”, 2003, muzeu AVU, Wroclav. Zúčastnil se také 60 kolektivních výstav, včetně: mezinárodní výstava skla „Kanazawa Glass” (Japonsko), 1992; „Neun polnische Kűnstler arbeiten mit Glas”, „Cactus Glas Galerie”, Hamburk (Německo), 1993; „Szklana partyzantka”, Kancelář uměleckých výstav v Bydhošti (Polsko) a v Institutu průmyslového návrhářství, Varšava, „Poolse Glaskunst in Nederlanden”, Art Glass Centre International, Lekdijk (Nizozemsko), 1994; „Die Kunstschule Breslau – Tradition und Gegenwart” v Braunschweiger Land Museen, Brunšvik a Salinenmuseum, Halle (Německo), „Deutsche Malarei, polnische Keramik und Glasskulpturen”, Witrh Galerie, Lübeck (Německo), 1995; „Nowe polskie szkło – Hommage a Henryk Albin Tomaszewski”, The Finish Glass Museum, Riihimaki (Finsko), na II. a III. Internationale Glaskunst Triennale, Norimberk (Německo), 1996, 1999; „Young Glass”, Muzeum skla, Ebeltoft (Dánsko), 1997; „Ulan – Polska Sztuka Dekoracyjna”, Muzeum Dunikowskeho, Varšava, „Barocco e Minimalisto. Linguaggio di ieri e di oggi” v galerii Iöansen, Řím (Itálie), 2000; „Polskie szkło współczesne ostatniej dekady XX wieku”, Krkonošské muzeum, Jelenia Góra (Polsko), „Banalnie-Niebanalni”, Hrad pomořských knížat, Štětín (Polsko), 2001; „Arti decorative polacche”, Zucca Arte Design, Řím (Itálie), 2002; „Avantgardesign Novergo”, Paco Espozizioni Novergo, Mediolan (Itálie), 2004; „Szkło zbliża. Przyjaciele Przesławowi Kornackiemu v 10 rocznicę Jego śmierci”, NM, Poznaň (Polsko), výstava Svazu polských výtvarných umělců okresu Dolní Slezsko „Rzeźba – ciąg dalszy”, 2005; „Wieżowce Wrocławia”, NM, Wroclav, 2006; „Wystawa Katedry Szkła ASP ve Wrocławiu”, Městské divadlo v Rabatě (Maroko), výstava: „Prezentacja nowej kolekcji szkła” v Krkonošském muzeu, Jelenia Góra (Polsko), 2007; „Koktajl”, Hrad pomořských knížat, Štětín (Polsko), výstava wroclavského designu „www.asp.wroc.pl” v Městské galerii, Lodž (Polsko) a Brunšvik (Německo), 2008. Narodil sa v roku 1967 vo Vroclave. V rokoch 1988-1993 študoval na Akadémii výtvarných umení vo Vroclave. Diplomovú prácu zo skla zrealizoval v ateliéri prof. Zbigniewa Horbowého a prof. Małgorzaty Dajewskej. V roku 1994 bol zamestnaný na tejto škole, momentálne ako pomocný vedecký pracovník v ateliéri prof.. M. Dajewskej. V rokoch 2006-2008 bol vedúcim oddelenia skla. Vo svojej tvorbe často využíva techniky opracovania skla na studeno. Jeho odborné skúsenosti sú tiež spojené s hutníckym sklom a sklom taveným v elektrickej peci. Svoju tvorbu prezentoval na samostatných výstavách: Marsjanskie dywagacje, Múzeum medailiarskeho remesla, Vroclav, 1993; Abel & Łabinski, Múzeum ASP, 2001; a na 60 skupinových výstavách, vrátane: Medzinárodná výstava skla Kanazawa Glass (Japonsko), 1992, Cactus Glas Galerie, Neun polnische Kűnstler arbeiten mit Glas, Hamburg (Nemecko), 1993, Inštitút priemyselného dizajnu vo Varšave, Národná výstava najlepších diplomových prác z umeleckých škôl Diplom 1992/93; BWA, Bydgoszcz a Inštitút priemyselného dizajnu vo Varšave, Sklená partizánka; Art Glass Center International v Lekdijku (Holandsko), Poolse Glaskunst in Nederlanden, 1994; Braunschweiger Land Museen v Braunschweig (Nemecko) a Salinenmuseum v Halle (Nemecko), Die Kunstschule Breslau – Tradition und Gegenwart, Wirth Galerie v Lubecku (Nemecko), Deutsche Malarei, polnische Keramik und Glasskulpturen, 1995; Fínske múzeum v Riihimaki (Fínsko), Nové poľské sklo - Hommage a Henryk Albin Tomaszewski; II Internationale Glaskunst Triennale, Norimberg (Nemecko), 1996, Múzeum skla v Ebeltofte (Dánsko), Young Glass, 1997; Norimbergu (Nemecko), III Internationale Glaskunst Triennale, 1999, Múzeum Dunikowského vo Varšave, Ulán - Poľské dekoratívne umenie; galéria Iöansen, Barocco e Minimalist. Linguaggio di ieri e di oggi, Rím (Taliansko), 2000; Krkonošské múzeum v Jelenej Góre, Súčasné poľské sklo posledného desaťročia dvadsiateho storočia; Zamek Książąt Pomorskich, Banálne – nebanálni, Štetín, 2001; galéria Zucca Arte, Design Arti decorative polacche, Rím (Taliansko), 2002; Paco Espozizioni Novergo, Avantgardesign Novergo, Miláno (Taliansko), 2004; Národné múzeum v Poznani, Sklo zbližuje; Socha – pokračovanie, BWA, Vroclav, 2005; Vroclavské paneláky, Národné múzeum vo Vroclave, 2006; Výstava Katedry skla ASP vo Vroclave, Mestské divadlo v Rabate (Maroko), Prezentácia novej kolekcie skla v Krkonošskom múzeu v Jelenej Góre, 2007; Koktail, Zamek Książat Pomorskich, Štetín; www.asp.wroc.pl, Mestská galéria, Lodž a Braunschweigu (Nemecko), 2008.
36
Mariusz Łabiński
Mariusz
Łabiński
Urodził się w 1980 r. w Bratysławie (Słowacja). W latach 1999-2003 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Bratysławie na Wydziale Szkła pod kierunkiem doc. Juraja Gaduli. W 2003 r. studiował na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu w Pracowni Szkła prof. Małgorzaty Dajewskiej, w 2004 r. na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze w Pracowni Rzeźby prof. Jana Hendrycha oraz w 2005 r. na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu w Pracowni Rzeźby prof. Christosa Mandziosa. Zajmuje się szkłem, rzeźbą oraz instalacją. Swoje prace prezentował na wystawach indywidualnych: „Światło z podziemia” w Galerii Ośrodka Praktyk Teatralnych w Lublinie 2005 r.; „Las” w Galerii Szkła i Ceramiki, BWA Galerie Sztuki Współczesnej we Wrocławiu oraz „Szkło” w Galerii NOVA w Bratysławie w 2008 r. oraz zbiorowych, w tym: wystawie w Galerii Miejskiej w Rajcu (Słowacja) w 2003 r.; na Międzynarodowym Biennale w Carrarze (Włochy) w 2004, 2006 i 2008 r.; „500% Sztuki” w Studiu BWA Galerie Sztuki Współczesnej we Wrocławiu oraz „Szkło Młodych 2005” w Galerii Szkła i Ceramiki, BWA Galerie Sztuki Współczesnej we Wrocławiu w 2005 r.; w Galerii Z w Bratysławie (Słowacja) oraz z „Gruppą Ćmielowską” w Galerii Winda w Kielcach oraz na wystawie prac studenckich z Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu w Galerii N w Libercu (Czechy) w 2007 r.; European Glass Context 2008 na Bornholmie (Dania); na wystawie w Galerii NOVA w Bratysławie (Słowacja), na „Glass Connection 2009” w Galerii Mánes w Pradze (Czechy) w 2009 r. Nagrody i wyróżnienia: 3 miejsce w konkursie o nagrodę Ministra Edukacji Republiki Słowacji w 2001 r., nagrody „Zepter International Design Award, ARTZEPT” w Paryżu w 2006 r. Jest finalistą w 2007 r. oraz laureatem pierwszego miejsca w 2009 r. Konkursu Galerii NOVA w Bratysławie (Słowacja). Narodil se v roce 1980 v Bratislavě (Slovensko). V letech 1999-2003 studoval na Akademii výtvarných umění v Bratislavě na Fakultě skla pod vedením doc. Juraja Gaduli. V roce 2003 studoval na Akademii výtvarných umění ve Wroclavi v ateliéru skla prof. Małgorzaty Dajewske, v roce 2004 na Akademii výtvarných umění v Praze v ateliéru sochařství prof. Jana Hendrycha a také v roce 2005 na Akademii výtvarných umění ve Wroclavi v ateliéru sochařství prof. Christosa Mandziosa. Zabývá se sklem, sochařstvím a instalacemi. Své práce prezentoval na individuálních výstavách: „Światło z podziemia” v Galerii Střediska divadelních praktik v Lublině (Polsko) v roce 2005 ; „Las” v Galerii skla a keramiky, KUV Galerie moderního umění ve Wroclavi a „Szkło” v Galerii NOVA v Bratislavě v roce 2008 a také na kolektivních výstavách, mimo jiné: výstava v Městské galerii v Rajci (Slovensko) v roce 2003; na mezinárodním Biennale v Carraře (Itálie) v letech 2004, 2006 a 2008 ; „500% Sztuki” v Studiu KUV Galerie moderního umění ve Wroclavi a také „Szkło Młodych 2005” v Galerii skla a keramiky, KUV Galerie moderního umění ve Wroclavi a v roce 2005; v Galerii Z v Bratislavě (Slovensko) a s „Gruppą Ćmielowską” v Galerii „Winda“ v Kielcach (Polsko) a také na výstavě studentských prací Akademie výtvarných umění ve Wroclavi v Galerii N v Liberci (Česko) v roce 2007; European Glass Context 2008 v Bornholm (Dánsko); na výstavě v Galerii NOVA v Bratislavě (Slovensko), na „Glass Connection 2009” v Galerii Mánes v Praze (Česko) v roce 2009. Ceny a čestná uznání: 3. místo v soutěži o cenu ministra nauky Slovenské republiky v roce 2001, cena „Zepret International Design Award, art zept” v Paříži v roce 2006; je finalistou z roku 2007 a také laureátem první ceny v roce 2009 v soutěži Galerie NOVA v Bratislavě (Slovensko). Narodil sa v Bratislave v roku 1980. V rokoch 1999-2003 študoval na Vysokej 3kole výtvarných umení v Bratislave v ateliéri skla doc. Juraja Gavulu. V roku 2003 absolvoval študijný pobyt na Akadémií výtvarných umení vo Vroclave v ateliéri skla u prof. Małgorzaty Dajewskej, v roku 2004 na Akadémii umení v Prahe v ateliéri figuratívneho sochárstva u prof. Jána Hendrycha a taktiež v roku 2005 na Akadémii výtvarných umení vo Vroclave v ateliéri sochárstva u prof. Christosa Mandziosa. Zaoberá sa sklom, sochou a inštaláciou. Svoje práce prezentoval na samostatných výstavách: Svetlo podzemia v Galérii Gardzienice v Lubline 2005; Les v Galérii skla a keramiky, BWA Galéria súčasného umenia vo Vroclave; Sklo v Galérii NOVA v Bratislave v roku 2008 a taktiež na kolektívnych výstavách vrátane: Výstava v Mestskej galérii v Rajci (Slovensko) v roku 2003; Medzinárodné bienále v Carrare (Taliansko) v roku 2004; 2006; 2008; 500% Umenia BWA na Ruskej vo Vroclave; Mladé sklo 2005 a Mladé sklo 2006 v Galérii Almiart v Katowicach v r. 2006; v Galérii Z v Bratislave v r. 2007 (Slovensko); z Ćmielowskou skupinou v Galérii Winda v Kielcach v r.2007 a v Poľskom inštitúte v Bratislave v r. 2008 (Slovensko); na výstave študentských prác v Galérii N v Liberci (Česká republika) v r. 2007; European Glass Context 2008, na Bornholme (Dánsko) v r. 2008; Galéria Nova v Bratislave (Slovensko) v r. 2007 a 2009; Glass Connection 2009 v Galérii Mánes v Prahe (Česká republika) v r. 2009. Súťaže a ocenenia: tretie miesto za návrh ceny pre Ministerstvo Školstva Slovenskej Republiky v r. 2001; finalista Zepter International Design Award, art zept v Paríži (Francúzsko) v r. 2006 a 2007; finalista Ceny Galérie Nova v r. 2007 a víťaz Ceny Galérie Nova v r. 2009 v Bratislave na Slovensku.
38
Martin Muranica
Martin
Muranica
Urodził się w 1942 r. w miejscowości Nové Zámky na Słowacji. Mieszka i tworzy w Kutnej Horze (Czechy). Uprawia malarstwo, grafikę, rzeźbę, emalierstwo, ceramikę i szkło. Swoje prace prezentował na kilkudziesięciu wystawach, w tym: w Centrum Kultury w Komárnie (Słowacja) w 1967, 1968 i 1971 r.; w Galerii Csemadok w Komárnie (Słowacja) w 1987 r.; w Muzeum Szumawy w Sušicach (Czechy), na Międzynarodowym Sympozjum Emalierskim w Kecskemét (Węgry) w 1990 r.; w Galerii Sztuki Uniwersytetu Technicznego w Brnie (Czechy) i w Galerii Emalii w Nyirbátor (Węgry) w 1997 r.; w Muzeum Podlipanskim w Czeskim Brodzie (Czechy), Galerii Muzeum w Tyńcu nad Sázavą (Czechy), na Międzynarodowym Sympozjum Emalierskim w Kecskemét (Węgry) w 2003 r.; w Galerii Krušovice (Czechy), na Międzynarodowym Sympozjum Emalierskim w Kecskemét (Węgry) w 2004 r.; na 5 Biennale Sztuki Współczesnej we Florencji (Włochy), na Międzynarodowym Sympozjum Rzeźbiarskim w Hredle (Słowacja), na Międzynarodowym Sympozjum Emalierskim w Kecskemét (Węgry), w Galerii Arteria-Artbook w Tokio (Japonia) w 2005 r.; w Muzeum w Tyńcu nad Sázawą (Czechy), w Galerii Rabatowa w Rakovniku (Czechy), wystawie towarzyszącej Międzynarodowemu Sympozjum Rzeźby w Kutnej Horze (Czechy) w 2006 r.; na wystawach towarzyszących Międzynarodowemu Sympozjum Emalierskiemu w Kecskemét (Węgry), Międzynarodowemu Sympozjum Rzeźby w Kamieniu w Lakitelek (Węgry), Międzynarodowemu Sympozjum Rzeźby w Kamieniu i Drewnie w Kutnej Horze (Czechy) w 2007 r.; na wystawie towarzyszącej 4 Sympozjum w Kutnej Horze, Międzynarodowej Wystawie Sztuki „L’EFFIGIE DELLA MUSICA” w Genui (Włochy), wystawie w Pałacu Spinola di San Luca-Gentile w Geniu (Włochy), w Gartenbaumuseum Donaustadt w Wiedniu (Austria) w 2008 r.; w Barockschloss Riegersburg (Austria) w 2009 r. Jest laureatem dwóch złotych medali za dekoracyjne i niedekoracyjne grafiki, Dubnica nad Váhom (Słowacja) 1968 r.; 3 nagrody za Sztukę Monumentalną w konkursie dla rzeźbiarzy i architektów w Komárnie (Słowacja) w 1970 r.; dyplomu za kolekcję grafik, Komárno-Bratysława (Słowacja) w 1971 r.; Nagrody za obraz „TWO” i rzeźbę Jokai, Komárno-Bratysława (Słowacja) w 1973 r.; Grand Prix na Międzynarodowym Sympozjum Emalierskim w Kecskemét (Węgry) w 2002 r.; Grand Prix Rzeźby w Piaskowcu na Międzynarodowym Sympozjum w Hredle (Czechy) w 2004 r. Narodil se v Nových Zámcích na Slovensku. Žije a tvoří v Kutné Hoře (Čechy). Zabývá se malířstvím, grafikou, sochařstvím, keramikou a sklem. Své práce prezentoval na několika desítkách výstav a sympózií. Výstavy: Kulturní Středisko, Komárno (Slovensko) v roce 1967, 1968, 1971; Galerie Csemadok, Komárno (Slovensko), v roce 1987;Muzeum Šumavy, Sušice (Čechy), Mezinárodní smaltovací sympozium, Kecskemét (Maďarsko) v roce 1990; Galerie Umění, Vyšší učení technické v Brně (Čechy), Galerie Smaltu v Nyirbátor (Maďarsko) v roce 1997; Podlipanské Muzeum, Český Brod (Čechy), Galerie Muzeum, Týnec nad Sázavou (Čechy), Mezinárodní smaltovací sympozium, Kecskemét (Maďarsko) v roce 2003; Galerie Krušovice (Čechy), Mezinárodní smaltovací sympozium, Kecskemét (Maďarsko) v roce 2004; V Biennale Moderního Umění, Florencie (Itálie), Mezinárodní Sochařské Sympozium, Hredlo (Slovensko), Mezinárodní smaltovací sympozium, Kecskemét (Maďarsko), Galerie Arteria-Artbook, Tokio (Japonsko) v roce 2005; Muzeum v Týnci nad Sázavou (Čechy), Galerie Rabatova, Rakovník (Čechy), výstava spojena s Mezinárodním sympoziem sochařství v Kutné Hoře v roce 2006; výstavy spojené s Mezinárodním smaltovacím sympoziem v Kecskemét (Maďarsko), Mezinárodní sochařské sympozium, Kutná Hora (Čechy) v roce 2007; výstava spojena s IV Sympoziem v Kutné Hoře (Čechy), Mezinárodní Výstava Umění „L’EFFIGIE DELLA MUSICA“, Janov (Itálie), výstava v Paláci Spinola di San Luca-Gentile, (Itálie), Gartenbaummuseum Donaustadt, Vídeň (Rakousko) v roce 2008; Barockschloss Riegersburg (Rakousko) v roce 2009. Medaile a ocenění: dvě zlaté medaile za dekorativní a nedekorativní grafiky, Dubnica nad Váhom(Slovensko) 1968; tři ceny za Monumentální Umění v soutěži sochařů a architektů, Komárno (Slovensko) v roce 1970; diplom za kolekci grafik, KomárnoBratislava (Slovensko) v roce 1971; cena za obraz „TWO“ a sochu „Jokai“, Komárno-Bratislava (Slovensko) v roce 1973; Grand Prix na Mezinárodním Smaltovacím Sympoziu, Kecskemét (Maďarsko) v roce 2002; Grand Prix Pískovcové Sochy na Mezinárodním Sympoziu, Hredlo, (Slovensko) v roce 2004;
Narodil sa v roku 1942 v meste Nové Zámky na Slovensku. Žije a pracuje v Kutnej Hore (Česká republika). Zaoberá sa maľbou, grafikou, sochárstvom, emailami, keramikou a sklom. Svoju tvorbu prezentoval na viacerých výstavách, napríklad v: Kultúrnom centre v Komárne (Slovensko) v rokoch 1967, 1968 a 1971; v Galérii CSEMADOK Komárno (Slovensko) v roku 1987,; v Múzeu Šumavy v Sušiciach (Česká republika), na Medzinárodnom emailiarskom sympóziu v Kecskemete (Maďarsko) v roku 1990,; v Galérii umenia Technickej univerzity v Brne (Česká republika) a Galérii emailu v Nyírbátor (Maďarsko) v roku 1997,; v Podlipanskom múzeu v Českom Brode (Česká republika), v Galérii múzea v Tyňci nad Sázavou (Česká republika), na Medzinárodnom emailiarskom sympóziu v Kecskemete (Maďarsko) v roku 2003,; v Galérii Krušovice (Česká republika), na Medzinárodnom emailiarskom sympóziu v Kecskemete (Maďarsko) v roku 2004,; na 5. bienále súčasného umenia vo Florencii (Taliansko),; na Medzinárodnom sochárskom sympóziu v Hredle (Slovensko ).; na Medzinárodnom emailiarskom sympóziu v Kecskemete (Maďarsko), v galérii Arteria artbook v Tokio (Japonsko) v roku 2005,; v Múzeu v Tyňci nad Sázavou (Česká republika), v Rabasovej galérii v Rakovníku (Česká republika), na sprievodnej výstave Medzinárodného sochárskeho sympózia v Kutnej Hore (Česká republika) v roku 2006,; na sprievodných výstavách: Medzinárodného emailiarského sympózia v Kecskemete (Maďarsko), Medzinárodného sochárskeho sympózia Kameň v Lakiteleku (Maďarsko), Medzinárodného sochárskeho sympózia tvorby z kameňa a dreva v Kutnej Hore (Česká republika) v roku 2007,; na sprievodnej výstave 4. sympózia v Kutnej Hore, na Medzinárodnej výstave umenia L'Effigia DELLA MUSICA v Janove (Taliansko), na výstave v paláci Spinola di San Luca v Genie-Gentile (Taliansko), v Gartenbaumuseum Donaustadt (Viedeň, Rakúsko ) v roku 2008,; v Barockschloss Riegersburg (Rakúsko) v roku 2009. Získal dve zlaté medaily za dekoratívne a nedekoratívne grafiky, Dubnica nad Váhom (Slovensko) v roku 1968,, 3 ceny Monumentálne umenie v súťaži pre sochárov a architektov v Komárnie (Slovensko) v roku 1970,, diplom za zbierku grafik, Komárno-Bratislava (Slovensko) v roku 1971; Ceny za obraz TWO a sochu Jokai, Komárno-Bratislava (Slovensko) v roku 1973, Grand Prix na Medzinárodnom emailiarskom sympóziu v Kecskemete (Maďarsko) v roku 2002 Grand Prix Sochy z pieskovca na Medzinárodnom sympóziu v Hredle (Česká republika) v roku 2004
40
Andrej Nemeth
Andrej
Nemeth
Urodził się w 1946 r. w Jabloncu nad Nysą (Czechy). W latach 1960-1964 uczył się w Średniej Szkole Szklarskiej w Železnym Brodzie, w latach 1965-1971 studiował w Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Pradze (Czechy) pod kierunkiem prof. Stanislava Libenskiego i doc. V. Plátka. Tworzy obiekty unikatowe ze szkła optycznego formowanego na zimno. Swoje prace prezentował na wystawach indywidualnych: w Galerii Karolina w Pradze (Czechy) w 1975 r.; galerii „Nová siň” w Pradze (Czechy) w 1981 i 2005 r.; Heller Gallery w Nowym Jorku (USA) w 1983 r.; Glass-Galerie w Lucernie (Szwajcaria) i w Galerii Atrium w Pradze (Czechy) w 1986 r.; w Badisches Landesmuseum w Karlsruhe (Niemcy) w 1987 r.; Galerie Bergman w Coburgu (Niemcy) w 1988 r.; Galerie Heidi Schneider w Horgen (Szwajcaria) w 1988 r.; Galerie Gottschalk Betz we Frankfurcie (Niemcy) w 1989 r.; Galerie Alte Schmiede w Wiedniu (Austria) w 1991 r.; w Muzeum Czech Zachodnich w Libercu (Czechy) w 1994 r.; Galerii na Jánském vršku w Pradze (Czechy) w 1999 r.; Galerii MY w Jabloncu (Czechy) w 2001 r.; Galerii Gambit w Pradze (Czechy) w 2003 r.; w Muzeum Szkła i Biżuterii w Jabloncu (Czechy) w 2006 r. oraz na wielu wystawach zbiorowych. Narodil se v Jablonci nad Nisou (Česko). V letech 1960-1964 studoval na Střední sklářské škole v Železném Brodě, v letech 1965-1971 studoval na Vysoké škole uměleckoprůmyslové v Praze (Česko) pod vedením prof. Stanislava Libeňského a doc. V. Plátka. Tvoří unikátní objekty ze zastudena opracovávaného optického skla. Své práce prezentoval na individuálních výstavách: v roce 1975 Galerie Karolina, Praha (Česko); v roce 1981 a 2005 Galerie „Nová síň”, Praha (Česko); v roce 1983 Heller Gallery, New York (USA); v roce 1986 Glass-Galerie, Luzern (Švýcarsko), Galerie Atrium, Praha (Česko); v roce 1987 Badisches Landesmuseum, Karlsruhe (Německo); v roce 1988 Galerie Bergman, Coburg (Německo); v roce 1988 Galerie Heidi Schneider, Horgen (Švýcarsko); v roce 1989 Galerie Gottschalk Betz, Frankfurt (Německo); v roce 1991 Galerie Alte Schmiede, Vídeň (Rakousko); 1994 Muzeum západních Čech, Liberec (Česko); v roce 1999 Galerie na Jánském vršku, Praha (Česko); 2001 Galerie MY, Jablonec nad Nisou (Česko); v roce 2003 Galerie Gambit, Praha (Česko); v roce 2006 Muzeum skla a klenotnictví, Jablonec nad Nisou (Česko). Dále se účastnil mnoha kolektivních výstav. Narodil sa v r. 1946 v Jablonci Nad Nisou (česká republika). V rokoch 1960-1964 chodil na strednú školu sklársku v Železnom Brode, v rokoch 1965-1971 študoval na Vysokej skole umelecko-priemyselnej v Prahe (Česká republika) pod vedením prof. Stanislava Libenského a doc. V. Plátka. Tvorí unikátne objekty z optického skla formovaného na studeno. Svoje práce prezentoval na individuálnych výstavách: v Galérii Karolina v Prahe (Česká republika) v r. 1975, galérii Nová síň v Prahe (Česká republika) v r. 1981 a 2005, Heller Gallery v New Yorku (USA) v r. 1983, Glass-Galerie v Luzerne (Švajčiarsko) a v galérii Atrium v Prahe (Česká republika) v r. 1986, v Badisches Landesmuseum v Karlsruhe (Nemecko) v r. 1987, Galerie Bergman v Coburgu (Nemecko) v r. 1988, Galerie Heidi Schneider v Horgene (Švajčiarsko) v r. 1988, Galerie Gottschalk Betz vo Frankfurte (Nemecko) v r. 1989, Galerie Alte Schmiede vo Viedni (Rakúsko) v r. 1991, v Múzeu západních Čech v Liberci (Česká republika) v r. 1994, Galerii na Jánském vršku v Prahe (Česká republika) v r. 1999, v Múzeu skla a bižutérie v Jablonci (Česká republika) v r. 2003, a na početných kolektívnych výstavách.
42
Oldřich Plíva
Oldřich
Plíva
Urodziła się w 1983 r. w Zielonej Górze, gdzie obecnie mieszka i pracuje. W latach 2002 - 2007 studiowała na Uniwersytecie Zielonogórskim, na kierunku Edukacja Artystyczna w Zakresie Sztuk Plastycznych. Studia ukończyła dyplomem z malarstwa, zrealizowanym pod kierunkiem dr Pauliny Komorowskiej-Birger. W latach 2007-2009 studiowała na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, uzyskując dyplom ze szkła pod kierunkiem prof. Małgorzaty Dajewskiej. Oprócz działalności w dziedzinie sztuki zajmuje się edukacją artystyczną dzieci, młodzieży i dorosłych (także w ramach szkolenia zawodowego dla nauczycieli sztuki). Swoje prace prezentowała w 2009 r. na wystawie indywidualnej malarstwa w BWA w Zielonej Górze oraz na kilku wystawach zbiorowych, w tym: „Miejsce do mieszkania, miejsce do kochania”, prezentowanej w latach 2007-2008 w BWA w Zielonej Górze, Galerii Miejskiej we Wrocławiu, Bałtyckiej Galerii Sztuki Współczesnej w Słupsku; na wystawie „Podejrzane” w Austriackim Forum Kultury w Warszawie w 2008 r.; wystawie „Wielka Szajba”, prezentowanej w latach 2008-2009 w Muzeum Regionalnym w Bełchatowie oraz BWA w Wałbrzychu; wystawach poplenerowych w Domu Carla i Gerharda Hauptmannów w Szklarskiej Porębie w 2008 r.: „Dziedzictwo Ducha Gór” oraz „Szklarska 2009”; wystawie szkła w ramach festiwalu „Kryształowy Weekend” w Piechowicach w 2009 r. Narodila se v roce 1983 v Zieloné Górze (Polsko), kde žije a pracuje. V letech 2002 - 2007 studovala na Uniwersytetě Zielonogórskem (Polsko), na oboru Umělecká edukace v oblasti výtvarných umění. Studia ukončila diplomem z malířství, jenž realizovala pod vedením dr. Pauliny Komorowske-Birger. V letech 20072009 studovala na Akademii výtvarných umění ve Wroclavi, kde získala diplom ze skla pod vedením prof. Małgorzaty Dajewske. Kromě umělecké tvorby se zabývá uměleckou výukou dětí, mládeže a dospělých (také v rámci odborného školení pro učitele umění). Své práce prezentovala v roce 2009 na individuální výstavě malířství v KUV v Zieloné Górze (Polsko) a také na několika kolektivních výstavách, včetně: „Miejsce do mieszkania, miejsce do kochania”- v letech 2007-2008 v KUV v Zieloné Górze (Polsko), Městské galerii ve Wroclavi, Baltské galerii moderního umění v Słupsku; na výstavě „Podejrzane” v Rakouském kulturním foru ve Varšavě (Polsko) v roce 2008; výstava „Wielka Szajba”- prezentovaná v letech 2008-2009 v Regionálním muzeu v Bełchatowě (Polsko) a také v KUV ve Wałbrzychu (Polsko); výstava po plenéru v Domě Carla a Gerharda Hauptmanna v Szklarske Porębě (Polsko): v roce 2008 „Dziedzictwo Ducha Gór” a „Szklarska 2009”; výstava skla v rámci festivalu „Kryształowy Weekend” v Piechowicích (Polsko) v roce 2009. Narodila sa v r. 1983 v Zielonej Góre, kde býva aj pracuje. V rokoch 2002-2007 študovala na Zielonogórskej univerzite, študijný smer Umelecká výchova zo špecializáciou na Výtvarnú výchovu. Diplomovala z maľby pod vedením dr. Pauliny Komorowskej-Birger. V rokoch 2007-2009 študovala na Akadémii umení vo Vroclave, štúdium ukončila v ateliéri skla pod vedením prof. Małgorzaty Dajewskej. Okrem práce v oblasti umenia sa venuje umeleckému vzdelávaniu detí, mládeže a dospelých (taktiež v rámci profesionálnych školení pre učiteľov umenia). Svoje práce prezentovala v r. 2009 na individuálnej výstave maľby v BWA v Zielonej Góre, taktiež na niekoľkých spoločných výstavách ako: Miesto pre bývanie, miesto pre milovanie prezentovanej v rokoch 2007-2008 v BWA v Zielonej Góre; v Mestskej galérii vo Vroclave; Baltickej galérii súčasného umenia v Słupsku; na výstave Podozrivé v Rakúskom kultúrnom fóre vo Varšave v roku 2008; na výstave Veľká šupa prezentovanej v rokoch 2008-2009 v Regionálnom múzeu v Bełchatowe; v BWA v Wałbrzychu; na posympóziových výstavách v Dome Carla i Gerharda Hauptmannoovcov v Szklarskej Porębie v roku 2008, Dedičstvo ducha hôr, taktiež Sklárska 2009; výstava skla v rámci festivalu Krištáľový víkend v Piechowicach v r. 2009.
44
Karolina Spiak
Karolina
Spiak
Urodził się w 1943 r. w Pardubicach (Czechy). W latach 1957-1961 uczęszczał do średniej szkoły szklarskiej w Kamenickim Šenovie (Czechy). W 1964 r. uzyskał dyplom w Wyższej Szkole Artystyczno-Przemysłowej w Pradze (Czechy), zrealizowany pod kierunkiem prof. S. Libenskiego. W latach 1968-1971 studiował w Royal College of Art w Londynie (Anglia). Zajmuje się szkłem unikatowym i użytkowym oraz malarstwem i rysunkiem. W 1971 r. pracował we włoskich hutach szkła w Venini i Murano, Ritveld Akademie w Amsterdamie (Holandia), College of Applied Arts w Edynburgu (Wielka Brytania). W latach 1972-1979 był projektantem w Studio Moser w Karlowych Varach (Czechy) . Prowadził wykłady na wielu uczelniach artystycznych, między innymi: w Pilchuck Glass School (USA), Konstfack Scholar Stockholm (Szwecja), Universities of Mexico (USA), Maiami University (USA), Indiana University w Bloomington (USA), Kent University w Columbus (USA), na Uniwersytecie w Kanazawie (Japonia). Jest członkiem honorowym Rosyjskiej Akademii Sztuki. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień, m.in.: Najlepszy Projekt Roku, Praga (Czechy), 1974, 1979, 1981, 1986, 1988, 1995, 1996; Nagroda Bawarii i Złoty Medal, Międzynarodowe Targi Rzemiosła, Monachium (Niemcy) i Złoty Medal, Międzynarodowa Wystawa Szkła, Jablonec nad Nysą (Czechy), 1976; Premio International España, Walencja (Hiszpania),1980; Nagroda honorowa, Międzynarodowa Wystawa WCC, Bratysława (Słowacja), 1984; Zweiter Coburger Glaspreis (Niemcy),1985; Złota Gwiazda Jakości, BID, Madryt (Hiszpania), 1986; Kryształowa Piramida, Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Pradze (Czechy) i Gute Industrieform, Frankfurt nad Menem (Niemcy); Złoty Medal i Kryształowa Piramida, Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Brnie (Czechy), 1987; Czeska Narodowa Nagroda w Dziedzinie Wzornictwa, 1995 ; Nagroda Akademii Sztuki Masaryka w Pradze(Czechy), 1996. Swoje prace prezentował na blisko 50 wystawach indywidualnych, m. in.: Victoria and Albert Museum i Glass Haus, Londyn (Anglia), 1970; J. & L. Lobmeyr Galerie, Wiedeń (Austria), 1983; Muzeum Szkła w Nowym Borze (Czechy),1985; Galerie Kunst in Glas, Monachium (Niemcy), 1985; galeria Václava Špály, Praga(Czechy), 1989; Judith Gallery, Boca-Raton, Floryda (USA), 1991; Ambasada Czeska w Wiedniu (Austria), 1995; Północnomorawska Galeria Rzemiosła Artystycznego w Ostrawie (Czechy), 1998; Prager Galerie, Norymberga (Niemcy), 1999; Galeria Zamkowa, Vsetin (Czechy), 2002; Zamek w Pardubicach (Czechy), 2003; Muzeum Miasta Brna, Špilberk (Czechy), 2005; Muzeum w Kecskemét (Węgry), 2009 oraz na ponad 100 wystawach zbiorowych i sympozjach szklarskich.
Narodil se v roku 1943 v Pardubicích. V letech 1957-1961 studoval na Střední sklářské škole v Kamenickém Šenově. V roce 1964 získal diplom v Vysoké škole uměleckoprůmyslové v Praze, realizovaný pod vedením prof. S.Libenského. V letech 1968-1971 studoval v Royal College of Art v Londýně (Velká Britanie). Zabývá se unikátním a užitkovým sklem a také malířstvím a kresbou. V roce 1971 pracoval v italských sklárnách Venini a Murano, Ritveld akademii v Amsterodamu (Nizozemí), College of Applied Arts v Edynburgu (Velká Britanie). V letech 1972-1979 byl návrhářem ve studiu Moser v Karlových Varech (Česko) . Přednášel na mnoha vyšších uměleckých školách, mimo jiné: Pilchuck Glass School (USA), Konstfack Scholar Stockholm (Švedsko), Universities of Mexico (USA), Miami University (USA), Indiana University v Bloomington (USA), Kent University v Columbus (USA), Univerzitě v Kanazavě (Japonsko). Je čestným členem Ruské akademie umění. Získal následující ceny a čestná uznání: Nejlepší návrh roku v Praze (Česko), 1974, 1979, 1981, 1986, 1988, 1995, 1996; Cena Bavorska a zlatá medaile na Mezinárodních veletrzích řemesla, Mnichov, (Německo), zlatá medaile na mezinárodní výstavě skla, Jablonec nad Nisou (Česko), 1976; Premio International Espaňa, Valencie (Španělsko), 1980; čestná cena na mezinárodní výstavě WCC, Bratislava (Slovensko), 1984; „Zweiter Coburger Glaspreis 1985”, Coburg (Německo), 1985; Zlatá hvězda kvality na BID, Madrid (Španělsko), 1986; „Křišťálová pyramida” udělená Institutem průmyslového návrhářství, Praha (Česko), „Gute Industrieform”, Frankfurt nad Menem (Německo), zlatá Medaile a „Křišťálová pyramida“ udělená Institutem průmyslového návrhařství v Brně (Česko), 1987; Česká národní cena v oboru návrhářství, 1995; „Nejlepší návrh roku”, udělená Centrem návrhářství České republiky, 1995, 1996; cena jm. Masaryka Akademie umění v Praze (Česko), 1996. Své práce prezentoval na téměř 50 individuálních výstavách, včetně: Victoria and Albert Museum, Glass Haus, Londýn (Velká Britanie), 1970; J. & L. Lobmeyr galerie, Vídeň (Rakousko), 1983; Muzeum skla, Nový Bor (Česko), 1985, Galerie Kunst in Glas, Mnichov (Německo); Galerie Václava Špály, Praha (Česko), 1989; Judith Gallery, Boca-Raton, Florida (USA), 1991; České velvyslanectví ve Vídni (Rakousko), 1995; Severomoravská uměleckoprůmyslová Galerie, Ostrava (Česko), 1998; Prager Galerie, Norimberk (Německo), 1999; Zámecká galerie, Vsetín (Česko), 2002; zámek v Pardubicích (Česko), 2003; Městské muzeum na Špilberku, Brno (Česko), 2005; Narodil sa v roku 1943 v Pardubiciach (Česká republika). V rokoch 1957-1961 navštevoval strednú sklársku školu v Kamenickom Šenove (Česká republika), v r.1964 ukončil štúdium na Vysokej škole umelecko-priemyselnej v Prahe pod vedením prof. Stanislava Libenského. V r. 1968-1971 študoval na Royal College of Art v Londýne (Veľká Británia). Zaoberá sa úžitkovým a umeleckým sklom, taktiež maľbou a kresbou. V r. 1971 pracoval v talianskych sklárňach vo Venini a Murano, na Ritveld Akademie v Amsterdame (Holandsko), College of Applied Arts v Edinburghu (Veľká Británia). V rokoch 1972-1979 bol projektantom v Štúdiu Moser v Karlových Varoch (Česká republika). Prednášal na mnohých umeleckých školách, medzi inými na Pilchuck Glass School (USA), Konstfack Scholar Stockholm (Švédsko), Universities of Mexico (USA), Miami University (USA), Indiana University v Bloomingtone (USA), Kent University v Columbuse (USA), na Univerzite v Kanazave (Japonsko). Je honorovaným členom Ruskej akadémie umení. Je laureátom nasledujúcich ocenení: Najlepší projekt roku, Praha (Česká republika), 1974, 1979, 1986, 1988, 1996; Bavorské ocenenie a Zlatá medaila na Medzinárodnom veľtrhu remesiel v Mníchove (Nemecko); Zlatá medaila na Medzinárodnej výstave Skla, Jablonec nad Nisou (Česká republika), 1976; Premio International Espaňa,Valencia (Španielsko), 1980; Medzinárodna Výstava WCC v Bratislave (Slovensko), 1984; Zweiter Coburger Glaspreis, Coburgu (Nemecko), 1985; Zlatá hviezda kvality, BID, Madrid (Španielsko), 1986; Krištáľova pyramída, Inštitút priemyselného dizajnu, Praha (Česká republika) a Gute Industrieform, Frankfurt nad Mohanom (Nemecko); Zlatá medaila a Krištáľová pyramída, Inštitút priemyselného dizajnu, Brno (Česká republika), 1987; Česká národná cena v oblasti dizajnu, 1995; Masarykova cena Akadémie umení, Praha (Česká republika), 1996. Svoje práce prezentoval na približne 50 samostatných výstavách, medzi inými: Victoria and Albert Museum a Glass Haus, Londýn (Anglicko), 1970; J. & L. Lobmeyr Galerie, Viedeň (Rakúsko), 1983; Múzeum skla, Novy Bor (Česká republika), 1985; Galeria Kunst in Glas, Mníchov (Nemecko), 1983; Galéria Václava Špálu, Praha (Česká republika), 1989; Judith Gallery, Boca-Raton, Florida (USA), 1991; Česke veľvyslanetvo, Viedeň (Rakúsko), 1995; Západomoravska galéria umeleckých remesiel, Ostrava (Česká republika), 1998; Prager Galerie, Norimberga (Nemecko), 1999; Zámocka galéria, Vsetíne (Česká republika), 2002; Zámek v Pardubiciach (Česká republika), 2003; Múzeum Mesta Brna, Špilberk (Česká republika), 2005; Múzeum v Kecskemete (Maďarsko), 2009 a taktiež na viac ako 100 spoločných sklárskych výstavách a sympóziách.
46
Jiří Šuhájek
Jiří
Šuhájek
Urodził się w 1968 roku w Szczecinie, mieszka i pracuje we Wrocławiu. W 1993 r. ukończył studia na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Był stypendystą Fine Art's Ateliers of Hollywood (USA) i Atlantic Region Learning Center (Kanada). Tworzy w dziedzinie szkła, fotografii, instalacji, filmu, malarstwa, rzeźby, grafiki i muzyki. Brał udział w ponad 45 wystawach zbiorowych i 7 indywidualnych, w tym w: Muzeum Narodowym w Poznaniu, warszawskiej Zachęcie, Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze, Biurze Wystaw Artystycznych w Szczecinie i Wrocławiu, Muzeum Medalierskim we Wrocławiu, Galerii „Foto-Medium-Art” we Wrocławiu, Galerii Miejskiej we Wrocławiu, Muzeum ASP we Wrocławiu, Polskim Instytucie w Lipsku (Niemcy), Muzeum Krajowym w Brunszwiku (Niemcy), Salinenmuseum w Halle (Niemcy), Von der Heydt Museum w Wuppertalu (Niemcy), Muzeum Regionalnym w Vysokim Mycie (Czechy), Centro dell'Arte w Podere Mollano (Włochy) oraz w Konsulacie Generalnym RP i Galerii Toporowicz w Los Angeles (USA). Na początku lat 90. XX w. był członkiem grup artystycznych: Karuzela Braders , Gabinet Operacji Plastycznych i Odnowy Uczuć oraz rockowo-alternatywnej grupy muzycznej „ Poławiacze Pereł z Odry”. Jest twórcą koncepcji artystycznej „Sztuka Zjawiskowa (Art of Appearance)” oraz cyklów prezentacji pn.: Mechabiotyle (od 1992), Postindustrium (od 1994) i Miejsce wyboru (od 1998). Narodil se v roce 1968 ve Štětíně, žije a pracuje ve Wroclavi. V roce 1993 ukončil studium na Akademii výtvarných umění ve Wroclavi. Byl stipendistou Fine Art's Ateliers of Hollywood (USA) a Atlantic Region Learning Center (Kanada). Zabývá se sklem, fotografií, instalacemi, filmem, malířstvím, sochařstvím, grafikou a hudbou. Na začátku 90. let byl členem uměleckých skupin: "Karuzela Braders" a "Kabinet Plastické Operacie a Obnovy Cítění" a také rockovo-alternativní hudební skupiny "Lovci Perel ze Řeki Odry”. Zúčastnil se více než 45 kolektivních výstav a 7 individuálních, včetně: Národní muzeum, Poznań, varšavská galerie „Zachęta”, Krkonošské muzeum, Jelenia Góra, Kancelář uměleckých výstav, Štětín, Wrocław, Medailérské muzeum, Wrocław, Galerie „Foto-Medium-Art”, Wrocław, Městská Galerie, Wrocław, Muzeum AVU, Wrocław, Polský institut, Lipsko (Německo), Zemské muzeum, Brunšvik (Německo), Salinenmuseum, Halle (Německo), Museum Von der Heydt, Wuppertal (Německo), Regionální muzeum, Vysoké Mýto (Česko), Centro dell'Arte v Podere Mollano (Itálie), Generální konsulát RP a Galerie "Toporowicz", Los Angeles (USA). Je tvůrcem umělecké koncepce „Sztuka Zjawiskowa (Art of Appearance)”, a také cyklů prezentací pn. "Mechabiotyle" (od 1992), "Postindustrium" (od 1994) i "Místo Výběru" (od 1998). Narodil sa v roku 1968 v Štetíne, žije a pracuje vo Vroclave. V r. 1993 ukončil štúdium na Akadémii umení vo Vroclave. Absolvoval stáž Fine Art's Ateliers of Hollywood (USA) a Atlantic Region Learning Center (Kanada). Tvorí v odbore skla, fotografie, inštalácií, filmu, maľby, sochárstva, grafiky a hudby. Zúčastnil sa na viac ako 45 spoločných výstavách a 7 individuálnych, medzi inými: v Národnom múzeu v Poznani; vo varšavskej Zachęte; v Krkonošskom múzeu v Jeleniej Góre; v BWA v Štetíne a vo Vroclave; v Medailiarskom múzeu vo Vroclave; v Galérii Foto-Medium-Art vo Vroclave; v Mestskej galérii vo Vroclave; Múzeu akadémie umení vo Vroclave; v Poľskom inštitúte v Lipsku (Nemecko); v Krajskom múzeu v Brunšviku (Nemecko); v Salinen Museum v Halle (Nemecko); Von der Heidt múzeum vo Vupertali (Nemecko); Regionálne múzeum vo Vysokom Mýte (Čechy); Centro dell'Arte v Podere Mollano (Taliansko); v Generálnom konzuláte PR a Galérii Toporowicz v Los Angeles (USA). Na začiatku deväťdesiatych rokov 20 st. bol členom umeleckej skupiny "Karuzela Braders"; "Kabinet Plastické Operácie a Obnovy Cítení" a taktiež rokovo-alternatívnej hudobnej skupiny "Lovci Perál zo Rieki Odry". Je tvorcom umeleckej koncepcie Umenie prejavu (Art of Appearance) ako aj cyklov prezentácií s názvom "Mechabiotyle" (od 1992), "Postindustrium" (od 1994) a "Miesto Výberu" (od 1998).
48
Igor Wójcik
Igor
Wójcik
Urodził się w 1958 r. w Jeleniej Górze, gdzie ukończył Szkołę Rzemiosł Artystycznych. W latach 1976-1985 pracował w przemyśle szklarskim, początkowo jako szlifierz, następnie jako nauczyciel zawodu. W latach 19851991 prowadził własny warsztat rzemieślniczy, projektując i wykonując szkła grawerowane. W 1986 r. otrzymał tytuł mistrzowski. Od 1996 r. pracuje jako grawer na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Od 1998 r. jest członkiem ZPAP we Wrocławiu. Szkłem unikatowym zajmuje się od 1992 r. Swoje prace prezentował na czterech wystawach indywidualnych: w Klubie Muzyki i Literatury we Wrocławiu w 1987 r., w Klubie Dziennikarza we Wrocławiu w 1989 r., w Muzeum Okręgowym w Jeleniej Górze w 1995 r. i Galerii GODA w Amsterdamie w 2006 r. oraz na blisko czterdziestu wystawach zbiorowych, w tym: „Nowe Polskie Szkło” w Muzeum Szkła w Riihimaki (Finlandia) w 1996 r. oraz Muzeum Narodowym we Wrocławiu w 1997 r.; „Szklana Katedra” w Galerii TECHNE w Poznaniu oraz Galerii Szkła i Ceramiki Biura Wystaw Artystycznych we Wrocławiu w 1998 r.; „Szklane Nieznane” w Muzeum Szkła w Vago (Szwecja) w 1999 r.; na II Międzynarodowym Sympozjum Szkła Grawerowanego w Kameneckim Senovie (Czechy) w 1999 r.; „Polskie szkło współczesne ostatniej dekady XX wieku” w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze w 2001 r.; „Ceramika i szkło polskie XX wieku w Muzeum Narodowym we Wrocławiu w 2004 r.; „SOFA. Międzynarodowa Wystawa Obiektów Rzeźbiarskich i Sztuki Funkcjonalnej” w Chicago (USA) w latach: 2004, 2005, 2006, 2007 i 2008; „Szkło zbliża. Przyjaciele Przesławowi Kornackiemu w 10 rocznicę Jego śmierci” w Ratuszu w Lesznie, Muzeum Narodowym w Poznaniu w 2005 r.; na wystawie w Galerii NIKH w Tiburgu (Holandia) i w Galerii Het Gouden Schepel w Doesburgu (Holandia) w 2005 r.; w Galerii Mosa-Art w Katwijk (Holandia) i Galerii Aventurijn w Epe (Holandia) w 2006 r.; wystawie „Szkło Współczesne – Najnowsze Trendy” w Muzeum Okręgowym w Jeleniej Górze w 2007 r.; wystawie wrocławskiego dizajnu „www.asp.wroc.pl” w Galerii Miejskiej w Łodzi i w galerii Hochschule fűr Bildende Kunste w Brunszwiku (Niemcy) oraz „Unikaty 2007-2008. Polskie Szkło Współczesne” w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze w 2008 r. Jest laureatem Nagrody Rektora Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, przyznanej w 2003 r. na wystawie Związku Polskich Artystów Plastyków Okręg Dolnośląski „Szkło- ciąg dalszy” w 2005 r. oraz Nagrody Regionu Rems-Murr na wystawie „Glas ein Spiegel der Stele” Weru-Glaskunstpreis Rudersberg (Niemcy) w 2005 r.
Narodil se v roce 1958 v Jelení Hoře (Polsko), kde ukončil Uměleckoprůmyslovou školu. V letech 1976-1985 pracoval v sklářském průmyslu, na začátku jako brusič, poté jako učitel profese. V letech 1985-1991 spravoval vlastní řemeslnickou dílnu, kde navrhoval a vytvářel ryté sklo. V roce 1986 získal odborný titul mistra. Od roku 1996 pracuje jako rytec skla na Akademii výtvarných umění ve Wroclavi. Od 1998 je členem Svazu polských výtvarných umělců ve Wroclavi. Od roku 1992 se zabývá unikátním sklem. Své práce prezentoval na čtyř individuálních výstavách: v Klubu hudby a literatury ve Wroclavi v roce 1987, v Klubu novináře ve Wroclavi v roce 1989, v Krajském muzeu v Jelení Hoře v roce 1995 a v Galerii GODA v Amsterodamu v roce 2006. Zúčastnil se také téměř čtyřiceti kolektivních výstav, mimo jiné: „Nowe Polskie Szkło” v Muzeu skla v Riihimaki (Finsko) v roce 1996 a v Národním muzeu ve Wroclavi v roce 1997; „Szklana Katedra” v Galerii TECHNE v Poznani a v Galerii skla a keramiky kanceláře uměleckých výstav ve Wroclavi v roce 1998; „Szklane Nieznane” v Muzeum skla ve Vago (Švédsko) v roce 1999; na II. Mezinárodním sympoziu rytého skla v Kamenickém Šenově (Česko) v roce 1999; „Polskie szkło współczesne ostatniej dekady XX wieku” v Krkonošském muzeu v Jelení Hoře v roce 2001; „Ceramika a szkło polskie XX wieku“ v Národním muzeu ve Wroclavi v roce 2004; „SOFA. Mezinárodní výstava sochařských objektů a funkčního umění” v Chicagu (USA) v letech: 2004, 2005, 2006, 2007 a 2008; „Szkło zbliża. Przyjaciele Przesławowi Kornackiemu v 10 rocznicę Jego śmierci” na Radnici v Leszně (Polsko), v Národním muzeu v Poznani v roce 2005; na výstavě v Galerii NIKH v Tiburgu (Nizozemsko) a v Galerii Het Gouden Schepel v Doesburgu (Nizozemsko) v roce 2005; v Galerii Mosa-Art v Katwijk (Nizozemsko) a Galerii Aventurijn v Epe (Nizozemsko) v roce 2006; výstava „Szkło Współczesne – Najnowsze Trendy” v Krajském muzeu v Jelení Hoře v roce 2007; výstava wroclavského designu „www.asp.wroc.pl” v Městské galerii v Lodži (Polsko) a v galerii Hochschule fűr Bildende Kunste v Braunschweig (Německo) a také „Unikaty 2007-2008. Polskie Szkło Współczesne” v Krkonošském muzeu v Jelení Hoře (Polsko) v roce 2008. Je laureátem Ceny rektora akademie výtvarných umění ve Wroclavi, udělené v roce 2003 na výstavě Svazu polských výtvarných umělců okresu Dolní Slezsko „Szkło – ciąg dalszy” v roce 2005 a také Ceny regionu Rems-Murr na výstavě „Glas ein Spiegel der Stele” Veru-Glaskunstpreis Rudersberg (Německo) v roce 2005 Narodil sa v r. 1958 v Jeleniej Góre, kde ukončil Školu umeleckých remesiel. V rokoch 1976-1985 pracoval v sklárskom priemysle, spočiatku ako brusič, potom ako učiteľ tejto techniky. V období 1985-1991 prevádzkoval vlastnú remeselnú dielňu, projektujúcu a vyrábajúcu gravírované sklo. V roku 1986 získal titul majstra. Od r. 1996 pracuje ako rytec na Akadémii umení vo Vroclave. Od r. 1998 je členom únie umelcov (ZPAP ) vo Vroclave. Od r. 1992 sa venuje umeleckému sklu. Svoje práce prezentoval na štyroch samostatných výstavách: v Klube hudby a literatúry vo Vroclave v r. 1987; v Novinárskom klube vo Vroclave v r. 1989; v Regionálnom múzeu v Jeleniej Góre v r. 1995; Galérii Goda v Amsterdame v r. 2006. Zúčastnil sa aj na takmer štyridsiatiach spoločných výstavách, vrátane: Nové Poľské Sklo v Sklárskom múzeu Riihimäki (Fínsko) v r. 1996; v Národnom múzeu vo Vroclave v r. 1997; Sklenená katedrála v Galérií „Techne“ v Poznani ; ďalej Galéria Skla a Keramiky Biura Wystaw Artystycznych vo Vroclave v r. 1998; Sklenené neznáme v Múzeu skla vo Vago (Švédsko) v roku 1999; na Druhom medzinárodnom sympóziu gravírovaného skla v Kamenickom Šenove (Čechy) v r. 1999; Súčasné poľské sklo v poslednom desaťročí dvadsiateho storočia v Krkonošskom múzeu v Jeleniej Góre v roku 2001; Keramika a sklo dvadsiateho storočia v Národnom múzeu vo Vroclave v roku 2004; SOFA - Medzinárodná výstava sochárskych objektov a funkcionalistického umenia v Chicagu (USA) v rokoch: 2004, 2005, 2006, 2007 a 2008; Sklo zbližuje, priatelia Preslavovi Kornackému na 10. výročie jeho smrti v Radnici v Lesznie, Národné múzeum v Poznani v roku 2005; výstava v Galérii NIKH v Tiburgu (Holandsko); Galéria Het Gouden Schepel v Doesburgu (Holandsko) v r. 2005; v Galérii Mosa-Art v Katwijku (Holandsko); Galérii v Aventurijn Epe (Holandsko) v r. 2006; na výstave Súčasné sklo – Najnovšie trendy v Regionálnom múzeu v Jeleniej Góre v roku 2007; výstava vroclavského dizajnu www.asp.wroc.com v Mestskej galérii v Lodži; Galérii Hochschule für Bildende Kunst v Brunšviku (Nemecko); Umelecké sklo 2007-2008, Poľské súčasné sklo v Krkonošskom múzeu v Jeleniej Góre v r. 2008. Je víťaz Ceny rektora Akadémie umení vo Vroclave, udelenej v r. 2003 na výstave Zväzu poľských umelcov Dolného Sliezska; Sklo – pokračovanie v r. 2005; Ocenenie regiónu Rems-Murr na výstave Glas ein Spiegel der Stele Weru-Glaskunstpreis Rudersberg (Nemecko) v r. 2005.
50
Maciej Zaborski
Maciej
Zaborski
52
Ekoglass 2009
obiekty
54
Jakub Berdych
bez tytułu/ szkło hutnicze
56
Małgorzata Dajewska
inspirowane Hałasem/ szkło hutnicze wazony mietoszony/ szkło hutnicze
58
Beata Damian-Speruda
klosze/ szkło wykonane na palnikach góra/ technika mieszana
60
Patrik Illo
bez tytułu/ szkło hutnicze
62
Marzena Krzemińska
coco-n/ szkło hutnicze dark-hole/ szkło hutnicze
64
Mariusz Łabiński
otoczaki/ szkło hutnicze stabilność/ odpadowe szkło optyczne
66
Martin Muranica
zima w lecie/ szkło hutnicze
68
Andrej Nemeth
dialog/ szkło hutnicze dama/ szkło hutnicze
70
Oldřich Plíva
bez tytułu/ szkło hutnicze
72
Karolina Spiak
kobitka 1/ witraż podróż marzeń/ witraż
74
Jiří Šuhájek
ptak/ szkło hutnicze wazon/ szkło hutnicze
76
Igor Wójcik
mechabiotyle/ szkło hutnicze
78
Maciej Zaborski
oset 1 i 2/ szkło hutnicze grawerowane oset 3/ szkło hutnicze grawerowane
Mariusz Łabiński, Przemysław Wiater, Igor Wójcik - EKOGLASS Festiwal 2009
T
he idea to held an artistic glass festival was born in 2008. For its location we’d chosen Szklarska Poręba, well known as the largest historical centre of glassworks and glassmaking and an artists colony with many years of tradition. The name Szklarska Proręba itself was mentioned for the first time in a document dated in 1336 and concerning acquisition of a "glassworks for many years existing." Throughout the centuries other glassworks were established there: nad Czeskim Brodem [on the Czech Ford], na Białej Dolinie [in the White Valley], pod Babińcem [at the Girls Quarters], and – probably the best known of them all – Józefina, in 1956 transformed to Crystal Factory Julia. At the turn of 19th and 20th centuries Szklarska Poręba had transformed from a glassmakers settlement into the largest tourist and recreation resort in the Sudety Mountains, but it had also become a cultural phenomenon – an artist colony. This was where writers Carl Hauptmann, author of A Book of the Mountain Ghost, and his younger brother Gerhart, a Nobel Prize Laureate in Literature, lived. As time went by other artist were joining, and in 1922 local painters incorporated the St. Lucas Artistic Society. After the WWII great painter Wlastimil Hofman settled in Szklarska Poręba. The glass works restored its operation that attracted famous designers Henryk Albin Tomaszewski and Janusz Owsiewski, followed by Regina and Aleksander Puchała. Szklarska Poręba’s artists community is now represented by the Nowy Młyn [New Mill] Association. In reference to this extraordinary tradition Szklarska Poręba, as the second Polish town after Kazimierz Dolny, was admitted in 2005 to the Euro-Art European Federation of Artists Colonies. Since 1994 The Euro-Art Federation has gathered 46 exceptional towns in 21 European countries, best known of their creative activities and output. And just this district’s artistic traditions, the beauty of its landscape, and the magnificent people living at the foot of the Szrenica Mountain had made us to chose Sklarska Poręba as the Festival site. The annual Artistic Glass Workshop EKOGLASS FESTIVAL has been conceived as a platform of integration of the art of glassmaking with widespreading of glass manufacturing technologies and its uniqueness in the context of artistic creation supplemented with environmental education’s promotion. Unfortunately today in the Lower Silesian region a few artist only still deal with this noble and difficult medium of glass, the artistic gold of the region. Glassware and glass object manufacturing techniques are surrounded with the aura of mystery and unavailability. Our purpose is to enable residents and tourists alike to familiarize with the glassmaking basics by way of providing an opportunity to watch glass artists and glass workers on the job. We want to demonstrate their art and skill, as well as the unique beauty of a liquid glass mass procured from the apparently worthless waste of glass cullet. In the times of pursuit of the human environment’s cleanness we would like to raise the society’s as well as glasswork management’s awareness of the environmental-friendly recycling of glass material, gas emission reduction, and energy saving. The glass cullet waste’s biodegradation period is practically infinite, so its reuse as a recycled raw material has become necessity. The raw material for the festival creations, which is just this apparently useless glass cullet, is melted in environment-friendly glass furnaces. Therefore we prove that it is a noble material which, when used in the industrial and artistic processes alike, produces the same effects as traditional glass manufacturing. The first EKOGLASS Festival was held on 22-26 September 2008 and had enjoyed enormous popularity. TVP Wrocław extensively covered the event, presenting its programming premises and the attractive work of glass artists and craftsmen Henryk Łubkowski and Ryszard Majer. Artists participating in the 1st Artistic Glass Workshop EKOGLASS FESTIVAL in Szklarska Poręba included: Zbigniew Horbowy, Małgorzata Dajewska, Mariusz Łabiński, Marzena Krzemińska, and Igor Wójcik. The second Festival was held on 3-11 July 2009 in Szklarska Poręba at Leśna Huta Glassworks and in Piechowice at Julia Crystal Factory. The event’s honorary patrons included Lower Silesia Voivodeship Marshall Mr. Marek Łapiński and Szklarska Poręba Mayor Arkadiusz Wichniak, its organisers - OKiS Centre of Culture and Art in Wrocław, Municipal Centre of Culture, Sports, and Local Activity in Szklarska Poręba, and the Človek na Hranici Association and the Wrocław PRO Association; and its partners - The Academy of Fine Arts in Wrocław, Karkonoskie Museum in Jelenia Góra, the Czech Centre in Warsaw, and Karkonoski National Park. The Festival was held owing to the financial assistance of the Lower Silesia Voivodeship and Szklarska Poręba Municipality, as well as of Minister of Foreign Affairs of the Republic of Poland, and of sponsors: Hotel Bornit-Interferie in Szklarska Poręba, Leśna Huta glassworks’ owner Mr. Henryk Łubkowski, and Gazpol company. The glassworks on the Kamienna River had attracted outstanding artist-glassmakers from Poland: Małgorzata Dajewska, Mariusz Łabiński, Beata Damian-Speruda, Marzena Krzemińska, Igor Wójcik, Maciej Zaborski, and Karolina Spiak, from the Czech Republic: Jakub Berdych, Andrej Nemeth, Oldřich Pliva, and Jíři Šuhájek; and from Slovakia: Patrik Illo, and Martin Muranica. The artist demonstrates their unique skills in public shows at Leśna Huta glassworks. On 10 July at the Environmental Education Centre of Karkonoski National Park in Szklarska Poręba a symposium was held to discuss issues of contemporary artistic glassmaking development. The workshop’s finale was staged in the extraordinary settings of the former glassworks on Orle in the Izerskie Mountains. This was where a group of Ekoglass artists had a glass melt furnace lit again 119 years after its decommissioning, and demonstrated their skills. A bazaar next to the furnace offered sale of artistic glass by artist from the Academy of Fine Arts in Wrocław. We are convinced that the idea of come-back of artistic glassmaking to the Karkonosze and Izerskie Mountains will last, and the Festival will become the most important platform of exchange of creative experiences and ideas in Poland.
80
Ekoglass 2009
Dorota Miłkowska
O
n 3 – 11 July 2009 at Leśna Huta Glassworks in Szklarska Poręba and at Crystal Factory Julia in Piechowice the second annual International Artistic Glass Workshop “Ekoglass Festival” was held. It was an extraordinary event for many reasons. Participating artists had come from three countries worldwide famous because of their artistic glassmaking heritage: from Poland – Małgorzata Dajewska, Marzena Krzemińska, Mariusz Łabiński, Beata Damian-Speruda, Karolina Spiak, Igor Wójcik, and Maciej Zaborski; from the Czech Republic: Jakub Berdych, Oldřich Pliva, Jiři Šuhájek, and Andrej Nemeth; and from Slovakia: Martin Muranica, and Patrik Illo. Their encounter had a pro-environmental edge: at Leśna Huta the artists explored the suitability for creative applications of raw materials recycled from waste and so called “factory cullet” and subjected to reprocessing; at Crystal Factory Julia they worked with environmental-friendly glass melt furnaces featuring low energy consumption and minimum pollution emission. Also audiences had been invited to participate in the workshop. They accompanied the artists at Leśna Huta. In addition to an opportunity to familiarise with hot glass forming techniques, a number of special demonstrations were staged for interested guests: stained-glass techniques presented by Karolina Spiak, glass engraving by Maciej Zaborski, and torch glassmaking techniques by Beata Damian-Speruda. The climax of the workshop, that also had a symposium on its agenda aiming at determination of contemporary artistic glassmaking development prospects, was an open air show of glass melting. It was held in the picturesque scenery of former glass works on Orle and produced by artists associated in the Polish Glass Artists Union. The show presented in this unique settings with many historical connotations – it’s worth remaining here that the glassworks on Orle belonged to the “glass valley” also including some other glassworks: Pod Czeskim Brodem [On the Czech Ford], Na Białej Dolinie [In the White Valley], Pod Babińcem [Under the Girls Quarters], and – the largest of them all – Józefina, in 1956 transformed to Crystal Factory Julia – was especially spectacular after the sunset, when light effects that accompanied production of glass objects provided an unearthly aura and provoked the glassmaking process’ associations with alchemical practices. It might be presumed that this final event of the workshop had ultimately won over new fans for this artistic discipline. For the artists the workshop provided an opportunity for multidimensional dialogue. They dialogued not only between themselves, but also with their material. For many participants of the meeting this opportunity to create glass objects in industrial conditions of a glass works was a chance of confrontation with new glass forming techniques, different from those that they had usually employed so far. This aspect of the workshop seems particularly interesting in view of comparison of the glassware they had crafted earlier with that procured at the workshop. Oldřich Pliva creations involve cold processing techniques. He builds static tectonic forms of ground and glued glass pieces, full of inner life of light reflexes refracting in glass prisms. At the workshop he stood in front of the red-hot liquid material flowing down from a blowing iron and not allowing for a second thought or focused calculation. And yet the artist had not renounced the rudiments of his art. Also in his factory-made glassware he explored mutual relations between solids. He divided glass bubbles into segments, combined them and superimposed, emphasizing the naturalness of freeformed structures and the beauty of glass material. Different in its ultimate effects but quite similar in the essence of the art, Jakub Berdych’s architectural approach to form had procured tetrahedron cubed vases. They were made of glass blown into concrete moulds pre-prepared by the artist, which had given the objects not only a definite shape but also a specifically coarse and frosted quality of their texture. This quality makes the vases seem to be cut-out of a sheet of ice, although in fact they were created in the fiery element. Martin Muranica’s work inspires similar associations. He created a group of objects shaped as ice icicles that make up a glass installation. Ideologically it seems to continue the experiences of environmental installation Forest presented in 2008 at BWA Glass and Ceramics Gallery in Wrocław. In the both works the artist employed a “quotation” from the nature translated into the glass material language. It may be presumed that Igor Wójcik had drawn inspirations have from similar sources. The multi-coloured, “pneumatic”, and heart-like forms he designed and adorned with hot-glued “crests” resemble biomorphic creatures that, as well as from a blowing iron, might have emerged from forest undergrowth. Maciej Zaborowski’s works look like sea anemones. Their elongated shapes seem lightly yielding to water waves, and their glass dendrites meticulously adorned with engravings resemble wreaths of tentacles outgrowing from anthozoa bodies. Also Małgorzata Dajewska and Beata Damian-Speruda referred to the nature for inspiration. However the both artists had adopted a scale of the nature’s perception different than that seen in those other works. Their departure point was observation of the Karkonosze Mountains’ landscape. Its synthesized image in Małgorzata Dajewska’s installation was built of a series of glass lenses filled with drops of colour. Set in a plane, sparkling with light and colour, that the artist divided into sequences of squares and rectangles, they resemble Mountains and Roads from Józef Hałas’ paintings. In any case Dajewska did not deny her inspiration with the Wrocław painter’s series and dedicated to him her work created at the workshop. Beata DamianSperuda’s image of a mountain assumes the fully-ductile bell conch form, the jacket of which is overgrown with minute glass leaves. For yet another workshop participant the close encounter with glass-works furnace was nothing unusual. Jiři Šuhájek manufactured his works singlehandedly without the glass-works personnel’s assistance forming them in his signature zoomorphic shapes. Their forms, dynamised with arch-like bent “quasi-beaks”, are supplemented with decorative surface ornament in the glass threads form. Delicate glass laces and finely formed glass flakes have appeared on Andrej Nemeth’s works. The artist gave them the shapes of feminine idols, frequently featured in his works. They suggest inspiration with folklore art and prehistoric Venus figures, as well as impact of the Rococo aesthetics with their specific lightness and frivolousness of forms. Other kind of womanliness emanates from Małgorzata Dajewska’s works. She’s created cubicoid glass vases with outflows softly hot-sealed when in the furnace. They coquet with spectators not only by means of their subtle movements of form, but also with the vibrating ornament of a grid of dots glistening like spots on an exquisite fur coat. Also Marzena Kamińska had procured in the seven workshop days a series of free-formed vases. She gave them elongated, ovoidal shapes. Their flatground outflows are in disturbing contrast with softness of divisions visible on the glassware surfaces, accomplished by means of combining glass in different colours. In everyday life the both artists produce rare glass using cold processing techniques. Another Ecoglass Festival participants, Patrik Illo, is known mainly as utility glass designer. At the workshop he worked with rare forms that he shaped into goblets. The artist had filled them with cullet that, subjected to high temperatures, provided “jewellery” decoration inside the glass bubbles combining visual impressions with haptic ones. The idea of transforming glass debris into jewellery was developed by Beata Damian-Speruda who had made exquisite boxes of goblet cups adorned with decoration of small glass lumps and flagella formed in torch flame and enclosed in the boxes glass solids – colourful broken bottles. Out of all works procured at the workshop Mariusz Łabiński’s creations feature the least “glass-works” nature. Usually the artist cuts and grinds optical glass to give the ultimate shape to forms he creates. At the glass works he produced a series of spindle-like objects of hot-rolled glass. Then he subjected them to destruction process by cutting their surfaces with a series of ring-like hollows that divided the middle part of each object into fine partitions. The repeatability underlined by the works’ surface adornment is in line with the idea of the entire installation based on the effect of forms’ multiplication. When admiring the glass objects created at the workshop one can hardly get rid of the impression that Ekoglass Festival’s pro-environmental aspect has indeed affected their forms. The source of nearly all of them is the nature perceived in micro and macro scales. Moreover some workshop participants have proven that waste glass may not only be an artistic material but an object as well. For the audience that visited Leśna Huta Glassworks in Szklarska Poręba during the workshop the utilisation of glass waste for creation of rare glass objects was undoubtedly one of the event’s attractions. It was much more relevant for the artists who participated in it. It may be presumed that in their home countries the Ekoglass Festival participants will become the ambassadors of the recycling idea in artistic glassmaking. They have already proven it with their works. Following the workshop’s conclusion the works will be presented at exhibitions planned by its organisers.
Ekoglass 2009
81
Mirosław Jasiński - The Mysterious, Fragile, Indestructible. Life. Glass.
T
he 20th century, which is considered the most dramatic hundred years in the Western civilisation history, had commenced in an ominously symbolic way. In 1901 a new tenant took up residence at the White House, president Theodore Roosvelt. One of his first decisions was to destroy the White House’s interior decoration designed and produced by Lius Tiffany. The president had turned down the artist’s offer to repurchase all his works and ordered “crushing it all down to small pieces”. A somewhat symbolic brace had become the destruction in 1946 of one of the most magnificent pieces of the 20th century decorative art in the world, i.e. L. Tiffany’s property in Oster Bay on Long Island, the Laurelton Hall, designed and procured by Tiffany as an integral artefact built in the nature (it should be added here that some parts of it were designed by invited artists such as A. Gaudi). Thousands of elements, some of them artistic glassmaking and ceramics masterpieces, were destroyed. Some cheerless remainders that testify the project’s grandness grace US museums, e.g. Autumn, a stained glass pane from Four Seasons series graces today the lobby of Metropolitan Museum of Art in New York City. Puzzling indeed is the rage with which glass made by Tiffany, Le Farge, and Elil Galle was destroyed all over the world. Tens of thousands precious glass vases, lamps, and tazzas, thousands of stained glass panes have ceased to exist. The secret of this destruction is almost metaphysically related to the mysterious nature of glass, which on one hand is one of the most persistent substances capable of surviving in intact condition – buried or sunken – for millennia, and on the other hand is extremely susceptible to destruction. Despite of its over six thousand years long history, glass is still somehow mysterious and elusive. They write about it that it is a shapelessbody in the “glassy condition”, which means a substance that regardless of its chemical composition has solidified from the liquid state without crystallisation. Some decoration method, such as the torch technique for instance, were known already in Mesopotamia five thousand years ago. In its history of accompanying the mankind in its everyday life, glass has now and again appeared as a revolutionary force that furrowed the rudiments of our existence. It was so when eyeglasses were spreading around, which is considered the moment when the European civilisation took up the march to predominance over the world, and when glass-paned windows or super-resistant building glass were gaining popularity. One of the greatest archaeological discoveries of the recent decades was finding of so called “glass ship” near the Greek coast. On the sea bed, amidst the wreck’s remainders, archaeologists had collected over 10 tons (one million pieces) of glassware. After years of research it had turned out that it was a cargo of “defected” glassware meant for re-melting. In this sense it may be said that the idea or glass recycling has two and half millennia of documented tradition. Even now we don’t fully comprehend the essence and range of the potential of glass which is, as a matter of fact, a solution rather than a chemical compound. We still have a mere inkling of some of its yet undiscovered properties (especially in the galvanisation area). This is an apparent paradox only in view of the fact that we have neither entirely fathomed the essence of the chemical-physical property of something as banal as water (H2O). Countless existing methods of glass processing make up a gigantic area of opportunities and inspirations. It’s worth reminding in the course of discussion of this peculiar glass magic that in the Slavic mythology found pieces of natural glass (created by atmospheric discharge’s impact on quartz bits), typically spearhead-shaped, were called strieła [an arrow] and were put as magic amulets under delivery beds. As all human products, also glass, its production, decoration, and processing are subject to the laws of culture’s development with its complexity, meticulous build-up of tradition and experience from generation to generation, and with appearance and disappearance of new discoveries and skills. That’s why maintaining the continuity of this traditions is so important, and what’s going on at Polish and Czech glassworks is so disturbing. Because here in the southern Lower Silesia and in the northern and western Czech Republic the glass making traditions have been continued for many centuries and their disappearance would be an irreparable loss. This secret aura of glassmaking fits into the rich palette of historical phenomena that make Szklarska Poręba and its neighbourhood one of the most mysterious nooks of Europe. Gold and mineral diggers, Celts and Walloons, laborants, i.e. herb searchers and medical mixture brewers, forest preachers and mystics, remainders of Slavic cults hidden in the mountains including the famous Flins statue, alchemists and daydreamers who for centuries peregrinated these areas, and the hundreds years long complicated history of local glass works; all that inspires and ignites imagination. Therefore there is no wonder that individuals with the imagination and skills, and the capability to transform the usable into the art, those who everyday deal with this eluding precise definitions material, i.e. artists – glassmakers, just here in Szklarska Poręba, owing to the kind assistance of friends of glassmaking tradition living here, took up the gauntlet of maintaining the tradition. Concerns of the tradition’s development have crossed state borders and are present in our entire Central and East European region. Because of its natural conditions, the tradition, like only a few things in the arts and crafts domain, has gained respect in the whole world. That’s why it is delightful that this year’s Ekoglass Symposium had gathered artists from the whole region. I’ve already mentioned the pro-environmental aspect of glassmaking and in this sense Ekoglass’ constitutive idea of recycling refers to a very old tradition. Glassmaking is a difficult craft, whereby artist’s imagination and skill cope not only with the matter’s nature and qualities but also with time and the inscrutable mystery of accident that may thwart even the best conceived and the most carefully executed intentions. It’s one of a very few crafts where creative effort is accompanied with the anxiety about the artist’s irreparable error and the object’s self-destruction (cracking). There have been very few such creative activity areas, where, like in glassmaking, many times in the history an accident could open new prospects for discovered technologies and products. This is what makes glassmaking a fascinating art: the twofold nature of glass. Its fragility and extraordinary resistance allows believing that the nature of its manufacturing tradition will be the same, and, let's hope so, even although fragile, the tradition will turn out to be resistant to temporary economic condition fluctuations.
82
Ekoglass 2009
Andrzej Saj - The Pure Art of Glassmaking
W
hen inquired about the Ekoglass glassmakers workshop’s (July 2009) basic objective, one of its participants has put it straight: its only objective is art, pure art – implicitly. Therefore the purpose of this project, facilitated at Huta Leśna glassworks in Szklarska Poręba, was definitely more ambitious than might suggest the common ideas of tasks that users of this demanding technology must cope with. Because these ideas are traditionally associated with the domain of craft, or possibly with the engineering of experiments with the glass material, or ultimately - with the needs of design for industrial manufacturing. The processing and manufacturing conditions are always preliminary to the product procurement process; hence glassworks facilities are needed for glass mass’ melting and (hot) shaping. Such approach, that clearly positions the so called “art” of glassmaking in the area of utility ware’s procurement, has already evolved and transformed since at least the modernist breakthrough in the 1970s. Already then the artists, who manufacture utility objects of the glass mass, were departing from the purely design-related tasks towards the search for free forms – although still made of the traditional material, but already serving exemplification of purely artistic purposes; therefore proving a bet on predominance of premises with the intentional nature (as philosophy interprets the art’s cause or source) over utility tasks. Therefore under these circumstances glassmaking might be called “art in glass” – because the objects there produced are of the decorative character or of the ambition to represent the pure art’s idea. Typically these are rare sculpture forms that demonstrate glass mass’ specific qualities. Hence such glassware has been promoted to the rank of so called pure art objects. Has it always been done in line with its recipients’ expectations (needs) – that’s another story. Another fact is, amply documented by the history of this artistic discipline's development at the Academy of Fine Arts in Wrocław, that utility glass as a design result has been, since the 1970s, extended by implementation aspects far beyond its functional needs, the focus has therefore been on search for new forms, or for generation of new metaphoric references and creation of new meanings. Glass objects procured by Ludwik Kiczur and Czesław Zubera, by younger artist glassmakers such as Małgorzata Dajewska, Kazimierz Pawlak, and Mariusz Łabińskie, and by their still younger followers, have delineated the area of this creation that is already classified as the post-modernist art, i.e. multi-media creation referred to the realities of contemporary consumer culture. Of course this mode of glass’ creative exploration (i.e. the pure art of glassmaking) excluded no conventional use of this material for practical applications, and industrial form designers, such as Zbigniew Horbowy, Eryka and Jan Drostow, and Aleksander and Regina Puchała, established relations with the industry and hence developed their own experience in the area of so called applied art, i.e. the art applied to factory production practices. The current involvement of glass (and ceramics alike) in the pure art context is as significant as it performs a double role here: it is the essence of practical productivity, and – secondly – it fulfils the art’s aesthetical/emotional mandate (inclusive of its conventional products, e.g. sculpture and object). Therefore it takes over the tasks of the specific bridge between the sphere of everyday (common) needs and expectations, and their “surplus” – referring to the sphere of culture, and to human spiritual aspirations and needs. Therefore the question about this artistic discipline’s specifics is still open: what does define its unique identity and the values predominant in artefacts thereby procured? Is it intentional visualisation or rather design needs, what does prevail: art of craft? Or perhaps – as it’s often the case – the both of them, inter-woven and inter-bundled, and in separate expression suggestive to imagination and practical sense. Therefore the material’s universalism manifests here, as well as its suitability for enriching the artistic creation. But another question has to be asked too, whether (now) the line has blurred between the utility and artistic forms. This question is relevant, since examples are more and more abundant of creative glass products with puzzling forms and aesthetics. Aren’t contemporary glass objects intended for practical use, such as vases, bottles, and lamps offered by post-modernist artists and design groups (e.g. Italian collective “Memphis”), rather rare products fulfilling only artistic functions instead of their functional duties; which by the way are commonly displayed in museum collections? It’s also known that the practice of manufacturing rare objects with obvious aesthetical/decorative qualities predominates at many glass schools and creative centres world-wide, and such practice is also presented at the Ekoglass workshop. Works of Czech artists are good examples of it, as Jiři Šuhájek and Oldřich Pliva have proven. Isn’t the example of glass manufacturing significant for the current understanding of design’s obligations and for its positioning in today’s culture and economy? Design has been typically associated with utility, hence the classification of utility or applied art – as opposed to pure art. But the issue has got more complex since the notion of “pure” art of glassmaking became legitimate. By the way, the material itself is “pure” or it may be such sometimes. The point is not in its natural transparency, but rather in its positioning in the artistic domain. This is exactly the role that glass object assume more and more often. They are expressions of artistic intentions and they refer to the senses (glass shares this sensual property with sculpture), because this is the impression they provide with the glitter of their surfaces, colour, smoothness or surfaces’ finishing… And yet the contemporary design is generally associated with forms that have the observational nature and are sensual. Glassware designing is therefore almost always based on the prerequisite of adherence to aesthetical rigors; but is it always so? Is it so also in glassware’s pre-development for industrial manufacturing? The answer may vary, depending on recipient expectations. But we are inquiring about yet another relation: has glassmaking entirely yielded to the pure art convention, its aesthetics, and culture-building role? Or, despite having entered the area of visual arts, it rather cultivates its own distinct identity and even certain independence? This distinct identity is worth looking for in the art of glassmaking, this distinctiveness that stems from its relation with the nature (its material’s naturalness), from the specifics of its processing, its own alchemy or the magic of its procurement in the “fire” of creation – fire meant literally as well as metaphorically related to the artist role. Glass doesn’t have to yield to visual arts’ traditional standards, it has its own, distinct and equally attractive and significant patterns. However glass may be too decorative and this is the first “sin” of the material. It succumbs too easily to the aesthetics, to the need to beautify, to overbuild its form with adorning elements, self-esteem building ornaments, tinges, etc. Glass loves sparkling with colours, over-lighting effects, its mass consistence variations, engravings, etc. It favours specific eclectisation of its expression, especially in the decorative glass area; because quite many hardly identifiable objects have appeared already since the 1990s that serve as gadgets only, some extra-decorative forms typically adjusted to popular recipient tastes. This is where glass assumes the role of pop-culture icon, by the way it suits it perfectly well, and many artists – designers are aware of it. A glassmaking artist may be designer as well as decorator, and has to choose between intentional and strictly utility/decorative purpose. A glassmaking artist thinks with the material, its properties and potential of the form, which the artist ultimately melts and shapes… As much a glassmaker has managed to overtake the naturalness of glass forming (glass melts and sets quickly) in any shape, and by way of a manual/tooled intervention to impress own intentions and purpose in this clump of plastic matter – so much of artist may be seen in such craftsman. Glass is willing and yielding… but it is also distrustful, secret, and suspicious; it “bursts with anger” when incompetently processed or served… The art of glassmaking is an art of feeling the matter, its whims, sighs, and questions. When turned and blown in the hands of a glassworker who supports his trade with artistic intention, glass is in the state of permanent questioning – of infinite inquiries about every gesture, every blowing iron’s turn, about the effect of this form that has already been conceived in the glassworker’s mind, but is still only happening, emerging from the shapeless glass mass. This process of “giving birth” to a form, openly and in the limelight of glowing furnace, is unique here and nonexistent in any other artistic discipline. Glassmakers stage such shows of glass forming and call them festivals of fire. Because this combination of matter with fire impact favours “incorporation” of the form and its sensually perceptible surface. Glass must be treated super-subjectively; i.e. it doesn’t make an objective product (an object existing regardless of the subject’s intention); it is always felt, experienced, and received depending on the personal point of view. And that’s the way it happens in the process of its making and (utility and/or aesthetic) receiving alike. So if glass satisfies the need of expression, it is a “pure” source of art. And this argument may serve as the motto of the Ekoglass workshop – an encounter of artists who shape diverse masses, forms, and threads of the art of glassmaking.
Ekoglass 2009
83
Jakub Berdych Born in 1953 in Prague, The Czech Republic. In 1968-1971 he studied at Art and Industrial College in Prague, and then he taught at the College in 1975 – 1983. Since 2003 he’s been a professor at the Technical University in Liberec (The Czech Republic). He practices design and artefact restoration. His works were recently exhibited at DOX Gallery in Prague (The Czech Republic).
Małgorzata Dajewska Born in 1958 in Sosnowiec, Poland. In 1977-82 she studied at Glass Department of the Academy of Fine Arts in Wrocław with professors H.Wilkowski, L.Kiczura, Z.Horbowy and J.Chodurski. In 1984 she joined the Academy’s staff in the studio of her promoter, Prof. Z.Horbowy. In 2001 she was awarded the professor title. In 1996-2002 she was appointed the Glass Department’s head, and in 2005-2008 the Ceramics and Glass Faculty’s dean. Now she runs a rare glass studio at the Glass Department of the Academy of Fine Arts in Wrocław. She is laureate of the 1st Prize of “Polish Glass 95” content, Gold Medal for glassware set presented at the International Poznań Fair, 1996; the equal prize at “Glass Continued” exhibition of the Lower Silesian Branch of ZPAP Polish Artists and Designers Association, 2003, and the prestigious Lower Saxony Cultural Prize, 2006. She produced glass sculpture "A Pine Torn Apart", the city’s of Sosnowiec gift for The Holy Father John Paul II, and The Golden Academy Laurels presented to the Pope by the Lower Silesian Collegium of College and University Rectors; the both works are treasured in The Vatican Museum. Her works were on display at numerous individual exhibitions, including: „Two Glass Artists from Poland” in Trutnov (The Czech Republic), 1988; „Dajewska and Her Students” at BWA Design Gallery in Wrocław, 1994; at Art Loft Team Gallery in Ingelsmunster (Belgium) and „Rolling Space” at BWA Glass and Ceramics Gallery in Wrocław, 1999; „Glass Fondlings” at Karkonoskie Museum in Jelenia Góra, 2000; „Mysteries of Glass” at The M.M. in Wrocław, 2003; „The Master and Margarita” at Na Solnym Gallery in Wrocław, 2005; „Small Sculpture Forms of Glass” at The Municipal Museum in Wrocław, 2006; Siegbert Amler’s individual exhibition of Glass and sculpture objects in Berlin (Germany), 2007; and at over 70 collective exhibitions, including: at Galerie du Marche in Montreaux (Switzerland), 1993; at Kuhler Gallery in Amsterdam (The Netherlands); at exhibitions “Polish and Czech Glass” at Rob van den Doel Gallery in Prague (The Czech Republic), and exhibitions at The Industrial design Institute in Warsaw: “Polish Glass ’95” and “Glass Guerilla”, 1995; in 1996 at 2nd Glass Triennale in Nuremberg (Germany) and exhibition „Hommage a Henryk Albin Tomaszewski” at The Finnish Museum of Art in Riihimaki (Finland); „Antigianato e creativita” exhibition in Jansen Gallery in Rome (Italy), 2001; exhibition on the occasion of the 60th anniversary of the Academy of Fine Arts in Wrocław "Wrocław's Tower Blocks" at The NM in Wrocław, 2006; „European Glass Context” in Bornholm (Denmark), 2008.
Beata Damian-Speruda Born in 1945 in Bystrzyca Kłodzka, Poland. Graduated in 2007 from Prof. Małgorzata Dajewska’s glass making class at the Academy of Fine Arts in Wrocław, Poland. In 2001 – 2003 she worked at her stained glass and glass objects design and production studio in Wrocław. Since 2008 she’s been a technical assistant at Torch Studio of the Glassmaking Department of the Academy of Fine Arts in Wrocław. Besides rare and utility glassmaking she practices furniture, painting, and drawing (including painting and drawing on glass). Her works were on display at the following exhibitions: “Glass of the Youth” at BWA Glass and Ceramics Gallery in Wrocław in 1992, exhibition of graduates from Glassmaking Department of the Academy of Fine Arts in Wrocław; at Gallery of the Technical University in Jablonec nad Nisou (The Czech Republic) in 2007, the exhibition of Wrocław design at The Municipal Gallery in Lodz and at Hochschule fűr Bildende Kunste Gallery in Braunschweig (Germany) in 2008; Tresaures from Wrocław Exhibition at Kleinen Haus der Kunst in Buttenheim (Germany) in 2009.
Patrik Illo Born in 1973 in Považská Bystrica, Slovakia. In 1988-1992 he studied at Glass Arts and Crafts High School in Lednické Rovne (Slovakia). In 1992—1998 he studied at Glass Faculty of the Academy of Fine Arts in Bratislava with Prof. Juraj Gavula, and at the Academy’s Painting Faculty with Prof. Juraj Čarny. In 1997 he studied at University in Newcastle (U.K.), and in 1999 at Cite Internationale des Arts in Paris (France). He practices utility and rare glass, as well as installation. He worked as designer for glass works in Lednické Rovne (Slovakia) and Krosno (Poland). His works were on display at numerous individual exhibitions, including: K Gallery in Bratislava (Slovakia) in 2001; Divyd Gallery in Bratislava (Slovakia) and Orava Gallery in Dolny Kubin (Slovakia) in 2004; Belda Gallery in Prague (The Czech Republic) in 2005; OELFRUH Gallery in Hamburg (Germany) and K Gallery in Bratislava in 2006; NOVA Gallery in Bratislava in 2007; at „Superstudio DOX” in Prague (The Czech Republic) in 2008; Satelit Gallery in Bratislava (Slovakia) in 2009; and at many collective exhibitions, including: „Glass?! Umelecka beseda slovenska” in Bratislava in 1999; Via Larga Gallery in Florence (Italy) in 2001; exhibition „The Contemporary Slovak Glass” at The Slovak Institute in Berlin (Germany) in 2002; „Designmatch” at The National Gallery in Prague (The Czech Republic) and at Biennale Design Saint-Etienne (France) in 2006; European Glass Context 2008 in Bornholm (Denmark). In 2007 he was finalist of the Oskar Čepan Contest.
Marzena Krzemińska Born in 1980 in Wrocław, Poland. In 2006 she graduated from Ceramics and Glass Faculty of the Academy of Fine Arts in Wrocław. Her diploma work was developed under direction of Prof. Małgorzata Dajewska. In 2007 she worked as designer at Villa Glass Studio in Krosno, Poland. Since 2009 she’s worked as assistant professor at Prof. Dajewska’s glass studio of the Academy of Fine Arts in Wrocław. She was awarded a grant by Minister of Culture and National Heritage for 2005-2006 and the “Young Poland” grant in 2009. She practices cold-formed glass. Her works were on display at individual exhibitions: “Aberrations” at BB Galleries in Wrocław in 2007 and in Krakow in 2008, and at Glasgalerie Loes Reek in Alkmaar (The Netherlands) in 2008; as well as at the following collective exhibitions: “Cats on the Fences” at BB Gallery in Wrocław in 2004; in 2005 “Glass of the Youth” at BWA Gallery in Wrocław and Almi Deco Gallery in Katowice; in 2006 “Stained Glas and…” at the Regional Museum in Środa Śląska, “The Polish Design” at Poznań International Fair in Poznań; in 2007 “Glass Deposit in Imagination” at the Górków Castle in Szamotuły and in Museum of Ceramics in Bolesławiec; in 2008 at exhibitions: „Glasrijk Tubbergen” in Tubbergen (The Netherlands), „Coctail” at The Pomeranian Dukes Castle in Szczecin, „European Glass Context” in Bornholm (Denmark), the exhibition of design from Wrocław „www.asp.wroc.pl” at the Municipal Gallery in Łódź and Hochschule fűr Bildende Kunste in Brunschweigu (Germany), „Glass-A-Porter” at Museum of Art And Design in Kopenhagen (Denmark), at Godá Gallery in Amsterdam (The Netherlands); in 2009 at exhibitions: „Gems from Wrocław” at Kleinen Haus der Kunst in Buttenheim (Germany), „Glass-A-Porter” in Silkeborg and Roskilde (Denmark), at post-workshop exhibition „Ekoglass Festiwal” at Carl and Gerhard Hauptmann House in Szklarska Poręba and museum of the Academy of Fine Arts in Wrocław, at „3rd International Glass Festival” in Luxemburg (Luxemburg) , at „Glasgalerie Loes Reek” in Alkmaar (The Netherlands) and at „Glasgalerie Leon Salet” in Maastricht (The Netherlands).
84
Ekoglass 2009
Mariusz Łabiński Born in 1967 in Wrocław, Poland. In 1988-1993 he studied at the Academy of Fine Arts in Wrocław. Graduated from Prof. Z.Horbowy’s and Prof . M.Dajewska’s glassmaking class. In 1994 he joined the Academy’s staff and now works as senior lecturer at Prof. M.Dajewska’s studio. In 20062008 he headed Glass Department at the Academy. In his creative work he most often employs “cold” glass techniques. His professional experience also comes from glass making at glass works and with electrical furnaces. His works were on display at the following individual exhibitions: “Martian Divagations” at The Museum of Metal Engraving Arts in Wrocław, 1993, “Abel & Łabiński”, 2001 and „Sculpture in Glass”, 2003 at Museum of the AFA in Wrocław; and at sixty collective exhibitions, including: International Glass Exhibition „Kanazawa Glass” (Japan), 1992; „Neue Polnische Kűnstler Arbeiten mit Glas” at Cactus Glas Galerie in Hamburg (Germany), 1993; National Exhibition of The Best Diploma Works of AFA Graduates „Diploma 1992/93” at the Industrial Design Institute in Warsaw, „Glass Guerilla” at BWA Gallery in Bydgoszcz and the Industrial Design Institute in Warsaw, „Poolse Glaskunst in Nederlanden” at Art Glass Centre International in Lekdijk (The Netherlands), 1994; „Deutsche Malarei, Polnische Keramik und Glasskulpturen” at Witrh Galerie w Lubeck (Germany), 1995; „New Polish Glass – Hommage a Henryk Albin Tomaszewski” at The Finish Glass Museum in Riihimaki (Finland), at Internationale Glaskunst Triennale in Nurnberg (Germany), 1996, 1999; „Young Glass” at Glass Museum in Ebeltoft (Denmark), 1997; „Ulan – Polish Decorative Art” at Dunikowski Museum in Warsaw, „Barocco e Minimalisto. Linguaggio di ieri e di oggi” at Iöansen Gallery in Rome (Italy), 2000; „Arti decorative polacche” at Zucca Arte Design Gallery in Rome (Italy), 2002; „Avantgardesign Novergo” at Paco Espozizioni Novergo in Milan (Italy), 2004; „Glass Brings Together. Friends in Tribute to Przesław Kornacki on the 10th Anniversary of Death” at The National Museum in Poznań, “Glass – Continued” exhibition of ZPAP Association of Polish Artists and Designers Wrocław Branch, 2005; the exhibition on the occasion of the 60th anniversary of the AFA in Wrocław "Wrocław's Tower Blocks" at The NM in Wrocław, 2006; exhibition of Glass Department of the Academy of Fine Arts in Wrocław at The Municipal Theatre in Rabat (Morocco), 2007; at “ exhibition of design from Wroclaw at the Municipal Gallery in Łódź and at Hochschule fűr Bildende Kunste in Braunschweig (Germany), 2008.
Martin Muranica Born in 1980 in Bratislava, Slovakia. In 1999—2003 he studied at Glass Department of the Academy of Fine Arts in Bratislava with Prof. Juraj Gadula. In 2003 he studied in Prof. Małgorzata Dajewska's glass making class at the Academy Of Fine Arts in Wrocław, in 2004 in Prof. Jan Hendrych’s sculpture class at the Academy of Fine Arts in Prague (The Czech Republic), and in 2005 in Prof. Christos Mandzios sculpture class at the Academy of Fine Arts in Wrocław. He practices glass making, sculpture, and installation. His works were on display at the following individual exhibitions: “The Light from Underground” at the gallery of Gardzienice Theatre Practices Centre in Lublin in 2005; “Forrest” at BWA Glass and Ceramics Gallery in Wrocław and “Glass” at NOVA Gallery in Bratislava in 2008; and at numerous collective exhibitions, including: exhibition at the Municipal Gallery in Rajc (Slovakia) in 2003; International Biennale in Carrara (Italy) in 2004, 2006, and 2008; „500% Art” at BWA Contemporary Art Gallery in Wrocław and „Glass of the Youth 2005” at BWA Glass and Ceramics Gallery in Wrocław in 2005; at Z Gallery in Bratislava (Slovakia) and, together with Gruppa Ćmielowska, at Winda Gallery in Kielce and at exhibition of student works from the Academy of Fine Arts in Wrocław at N Gallery in Liberec (The Czech Republic) in 2007; European Glass Context 2008 in Bornholm (Denmark); at NOVA Gallery in Bratislava (Slovakia), „Glass Connection 2009” at Mánes Gallery in Prague (The Czech Republic) in 2009. Awards and honours: 3rd prize in the contest of Slovakia’s Minister of Education in 2001, „Zepter International Design Award, ARTZEPT” in Paris, 2006. In 2007 he was finalist and in 2009 the first prize winner of NOVA Gallery Competition in Bratislava (Slovakia).
Andrej Nemeth Born in 1942 in Nové Zámky, Slovakia. Lives and works in Kutna Hora, The Czech Republic. He practices painting, graphic art, sculpture, enamelling, ceramics, and glass making. His works were exhibited at numerous museums and galleries, including: Cultural Centre in Komárno (Slovakia) in 1967, 1968 and 1971; Csemadok Gallery in in Komárno (Slovakia) in 1987; Szumawy Museum in Sušice (The Czech Republic), International Enamelling Symposium in Kecskemét (Hungary) in 1990; Art Gallery of the Technical University in Brno (The Czech Republic) and Enamelling Gallery in Nyirbátor (Hungary) in 1997; in Podlipanske Museum in Czeski Brod (The Czech Republic), Gallery of the Museum in Týnec nad Sázavou (The Czech Republic), International Enamelling Symposium in Kecskemét (Hungary) in 2003; Krušovice Gallery (The Czech Republic), International Enamelling Symposium in Kecskemét (Hungary) in 2004; 5th Biennale of Contemporary Art in Florence (Italy), International Sculpture Symposium in Hredle (Slovakia), International Enamelling Symposium in Kecskemét (Hungary), Arteria-Artbook Gallery in Tokyo (Japan) in 2005; Museum in Týnec Týnec nad Sázavou (The Czech Republic), Rabatowa Gallery in Rakovnik (The Czech Republic), fringe exhibition of International Sculpture Symposium in Kutna Hora (The Czech Republic) in 2006; fringe exhibitions of International Enamelling Symposium in Kecskemét (Hungary), International Symposium of Stone Sculpture in Lakitelek (Hungary), International Symposium of Stone and Wood Sculpture in Kutna Hora (The Czech Republic) in 2007; fringe exhibition of 4th Symposium in Kutna Hora, International Art Exhibition „L’EFFIGIE DELLA MUSICA” in Genoa (Italy), exhibition at Palazzo Spinola di San Luca-Gentile in Genoa (Italy), Gartenbaumuseum Donaustadt in Vienna (Austria) in 2008; and Barockschloss Riegersburg (Austria) in 2009. He is laureate of two Gold Medals for decorative and non-decorative graphic art in Dubnica nad Váhom (Slovakia) 1968; 3rd Prize for Monumental Art at the sculptors and architects contest in Komárno-Bratislava (Slovakia) in 1970; diploma for graphic art collection in Komárno-Bratislava (Slovakia) in 1971, prize for painting ‘TWO’ and Jokai sculpture in Komárno-Bratislava (Slovakia) in 1973, Grand Prix at International Enamelling Symposium in Kecskemét (Hungary) in 2002; Sandstone Sculpture Grand Prix at International Symposium in Hredle (The Czech Republic) in 2004.
Oldřich Plíva Born in 1946 in Jablonec nad Nisou, The Czech Republic. In 1960-1964 he studied at Glassmaking High School in Železny Brod, and in 19651971 at the Academy of Fine Arts in Prague (The Czech Republic) with Prof. Stanislav Libenski and Prof. V. Plátek. He creates art objects of cold-formed optical glass. His works were on display at the following individual exhibitions: at Karolina Gallery in Prague (The Czech Republic) in 1975; „Nová siň” gallery in Prague (The Czech Republic) in 1981 and 2005; Heller Gallery in New York (USA) in 1983; Glass-Galerie in Lucerne (Switzerland) and at Atrium Gallery in Prague (The Czech Republic) in 1986; at Badisches Landesmuseum in Karlsruhe (Germany) in 1987; Galerie Bergman in Coburg (Germany) in 1988; Galerie Heidi Schneider in Horgen (Switzerland) in 1988; Galerie Gottschalk Betz in Frankfurt (Germany) in 1989; Galerie Alte Schmiede in Vienna (Austria) in 1991; at The Western Czech Museum in Liberec (The Czech Republic) in 1994; Na Jánském vršku Gallery in Prague (The Czech Republic) in 1999; MY Gallery in Jablonec (The Czech Republic) in 2001; Gambit Gallery in Prague (The Czech Republic) in 2003; at Glass and Jewellery Museum in Jablonec (The Czech Republic) in 2006; and at numerous collective exhibitions.
Ekoglass 2009
85
Karolina Spiak Born in 1983 in Zielona Góra, Poland, where she now lives and works. In 2002 – 2007 she studied art education in visual arts at the Zielona Góra University. She graduated in painting from Dr. Paulina Komorowska-Birger’s class. In 2007 – 2009 she studied at the Academy of Fine Arts in Wrocław and graduated from Prof. Małgorzata Dajewska’s glassmaking class. Besides creative arts, she practices art education for children, youth, and adults (including vocational training for art teachers). Her works were presented in 2009 at her individual exhibition at BWA Gallery in Zielona Góra, and at a number of collective exhibitions in Poland, including: “A Place To Live, A Place to Love” at BWA Gallery in Zielona Góra in 2007 – 2008, The Municipal Gallery in Wrocław, The Baltic Gallery of Contemporary Art in Słupsk, “The Suspected” exhibition at the Austrian Cultural Forum in Warsaw in 2008; “Wielka Szajba” exhibition at The Regional Museum in Bełchatów and at BWA Gallery in Wałbrzych in 2008 – 2009; Ekoglass post workshop exhibitions at Carl and Gerard Hauptmanns’ house in Szklarska Poręba: “The Mountain Ghost Heritage” in 2008 and “Szklarska 2009” in 2009; and “Crystal Weekend Festival” in Piechowice in 2009.
Jiří Šuhájek Born in 1943 in Pardubice, The Czech Republic. In 1957 – 1961 he studied at Glassmaking Arts and Crafts High School in Kamenicki Šenov (The Czech Republic). In 1964 he graduated from Prof. S. Libenski’s class at the Academy of Fine Arts in Prague. In 1968 – 1971 he studied at the Royal College of Art in London. He practices rare and utility glassmaking, as well as painting and drawing. In 1971 he worked at Italian glass works in Venini and Murano, at Ritveld Akademie in Amsterdam, and at College of Applied Arts in Edinburgh. In 1972 – 1979 he was a designer at Studio Moser in Karlove Vary (The Czech Republic). He taught at numerous art colleges, including: Pilchuck Glass School (USA), Konstfack Scholar Stockholm (Sweden), University of Mexico (USA), Miami University (USA), Indiana University in Bloomington (USA), Kent University in Columbus (USA), and at University in Kanazawa (Japan). He is a honorary member of the Russian Art Academy. He is laureate of the following awards and honours: The Best Design of the Year awarded by The Industrial Design Institute in Prague, 1974, 1979, by the Czech Minister of Industry, 1986, 1988 and by The Czech Republic’s Design Centre, 1995 and 1996; in 1976: The Bavarian Award and Gold Medal at International Arts and Crafts Fair in Munich (Germany), Gold Medal at International Glass Exhibition in Mnichov (Slovakia) and in Jablonec nad Nisou (The Czech Republic), Premio International España Award in Valencia (Spain), 1980; awards of the Czech Ministry of Industry for the best design in the industry, 1981, 1986; honorary award at International WCC Exhibition in Bratislava (Slovakia), Gold Quality Star at BID in Madrid, 1986; in 1987 Crystal Pyramid awarded by the Industrial Design Institute in Prague and Gute Industrieform Award in Franfurt (Germany); The Czech National Award for Design, 1995. His works were on display at nearly 50 individual exhibitions, including: The Victoria and Albert Museum and Glass House in London, 1970; J & L Lobmeyr Galerie in Vienna, 1983; Judith Gallery in Boca-Raton (Florida USA),1991; The Czech Embassy in Vienna, 1995; The Pardubice Castle in Pardubice (The Czech Republic), 2003; The Brno City Historical Museum in Špilberk (The Czech Republic) in 2005; Museum in Kečkemeth (Hungary), 2009; as well as at over 100 collective exhibitions and glassmaking symposiums.
Igor Wójcik Born in 1968 in Szczecin, Poland. He lives and works in Wrocław, Poland. In 1993 he graduated from the Academy of Fine Arts in Wrocław. He was a stipendiary of Fine Art's Ateliers of Hollywood (USA) and Atlantic Region Learning Centre (Canada). He practices glassmaking, photography, installation, film, painting, sculpture, graphic art, and music. His works were on display at 45 collective and 7 individual exhibitions, including in Poland: The National Museum in Poznań, Zachęta National Gallery of Art in Warsaw, Karkonoskie Museum in Jelenia Góra, BWA Galleries in Szczecin and Wrocław, The Museum of Metal Engraving Art in Wrocław, Foto-Medium-Art Gallery in Wrocław, The Municipal Gallery in Wrocław, Musem of the Academy of Fine Arts in Wrocław, and abroad: The Polish Institute in Leipzig, The National Museum in Braunschweig, Salinenmuseum in Halle, and Von der Heydt Museum in Wuppertal (Germany); The Regional Museum in Vysoké Mýto (The Czech Republic); Centro dell'Arte in Podere Mollano (Italy), and The Polish General Consulate and Toporowicz Gallery in Los Angeles (USA). In the early 1990s he belonged to artistic groups "Karuzela Braders" and "The Plastic Operation Surgery Cabinet and Renewal of Feelings", and alternative rock band "Pearl Fishers from the Odra River”. He’s developed artistic concept of The Art of Appearance, and series of presentations entitled "Mechabiotyles" (since 1992), "Postindustrium" (since 1994) and "Place of Choise" (since 1998).
Maciej Zaborski Born in 1958 in Jelenia Góra, Poland, where he was graduated from Arts and Crafts High School. In 1976-1985 he worked in the glass industry, first as grinder, then as vocational teacher. In 1985-1991 he run his own workshop designing and manufacturing engraved glass. In 1986 he was awarded the master craftsman title. Since 1996 he’s been working as engraver at the Academy of Fine Arts in Wrocław. Since 1998 he’s been member of ZPAP Association of Polish Artists and Designers in Wrocław. He’s practiced rare glass since 1992. His works were presented at four individual exhibitions: in Wrocław’s Music and Literature Club in 1987 and Journalists Club in 1989, in the District Museum in Jelenia Góra in 1995, and in GODA Gallery in Amsterdam in 2006; and at nearly forty collective exhibitions, including: „The New Polish Glass” at Glass Museum in Riihimaki (Finland) in 1996, and at The National Museum in Wrocław in 1997, „The Glass Cathedral” at TECHNE Gallery in Poznań and at BWA Glass and Ceramics Gallery in Wrocław in 1998; „The Glass Unknown” at Glass Museum in Vago (Sweden) in 1999; at 2nd International Engraved Glass Symposium in Kamenický Šenov (The Czech Republic) in 1999; „Polish Contemporary Glass 1990-1999” at Karkonoskie Museum in Jelenia Góra in 2001; „The 20th Century Polish Ceramics and Glass” at The National Museum in Wrocław in 2004; „SOFA” The International Exhibition of Sculptured Objects and Functional Art” in Chicago in 2004, 2005, 2006, 2007, and 2008; „Glass Brings Together. Friends in Tribute to Przesław Kornacki on the 10th Anniversary of Death” at the Town Hall in Leszno and The National Museum in Poznań in 2005; at NIKH Gallery in Tiburg and Het Gouden Schepel Gallery in Doesburg in 2005, Mosa-Art Gallery in Katwijk and Aventurijn Gallery in Epe in 2006 (The Netherlands); “Contemporary Glass – The Newest Trends” at the District Museum in Jelenia Góra in 2007; “www.asp.wroc.pl” at The Municipal Gallery in Łódź and at Hochschule fűr Bildende Kunste in Braunschweig (Germany) in 2007; and “Rare Works 2007-2008. Polish Contemporary Glass” at Karkonoskie Museum in Jelenia Góra in 2008. He was laureate of The Rector Award of The Academy of Fine Arts in Wrocław granted in 2003 at “Glass – Continued” exhibition of ZPAP Association of Polish Artists and Designers Wrocław Branch, and of Rems-Murr Region Weru-Glaskunstpreis awarded at „Glas ein Spiegel der Stele” exhibition in Rudersberg (Germany) in 2005.
86
Ekoglass 2009
Honorowy Patronat Marek Łapiński – Marszałek Województwa Dolnośląskiego Arkadiusz Wichniak – Burmistrz Szklarskiej Poręby Kuratorzy Projektu Mariusz Łabiński Igor Wójcik Organizatorzy Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu Instytucja Kultury Województwa Dolnośląskiego Rynek-Ratusz 24 50-101 Wrocław tel. +48 71 34 42 864 fax +48 71 34 42 865
[email protected] www.okis.pl Dyrektor - Piotr Borkowski Z-ca Dyrektora - Igor Wójcik Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Aktywności Lokalnej w Szklarskiej Porębie ul. Słowackiego 13 58-580 Szklarska Poręba tel. +48 75 71 73 614
[email protected] www.moksial.pl Dyrektor - Jolanta Buda Stowarzyszenie Wrocław PRO ul. Szewska 29 50-139 Wrocław tel. + 48 517 288 008
[email protected] www.wroclawpro.pl Prezes - Karol Przywara Občanské sdružení Člověk na hranici ul. Hlavní 1a Český Těšín tel +420 777 641 221
[email protected] Ředitel - Roman Rozbrój Współorganizatorzy Czeskie Centrum w Warszawie Al. Róż 16 00-556 Warszawa tel. +48 22 62 97 271 fax +48 22 62 83 320
[email protected] Ředitel - Pavla Foglova Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego ul. Jana Matejki 28 58-500 Jelenia Góra tel./fax +48 75 75 23 465 www.muzeumkarkonoskie.pl Dyrektor - Gabriela Zawiła Oddział w Szklarskiej Porębie Dom Carla i Gerharta Hauptmannów 58-580 Szklarska Poręba ul. 11 Listopada 23 tel./fax +48 75 71 72 611 www.domhauptmannow.pl Kierownik - Bożena Danielska
Partnerzy: Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka ul. Bohaterów Getta 4 57-400 Nowa Ruda
[email protected] Rzecznik Generalny-Prezes Mieczysław Dučin-Piotrowski Konsul Honorowy Republiki Słowacji Maciej Kaczmarski ul. Armii Ludowej 21 51-214 Wrocław
[email protected] tel. +48 71 78 50 369 Karkonoski Park Narodowy ul. Chałubińskiego 23 58- 570 Jelenia Góra +48 75 75 53 348
[email protected] www.kpnmab.pl Dyrektor - Andrzej Raj Arkadiusz Ignasiak Kancelaria Radców Prawnych A. Ignasiak i Wspólnicy Spółka Komandytowa ul. Buska 5a 53-326 Wrocław tel.: +48 71 79 87 610 www.kancelariaignasiak.pl Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu ul. Plac Polski 3/4 50-156 Wrocław +48 71 34 38 031 prof. Jacek Szewczyk Związek Polskich Artystów Szkła ul. Plac Polski 3/4 50-156 Wrocław Prezes - Jakub Kwarciński Towarzystwo Izerskie 58-580 Osada Orle poczta Szklarska Poręba Orle 1, skr. poczt. 140 58-580 Szklarska Poręba www.orle.vulcan.pl Prezes - Stanisław Kornafel Instytut Polski w Pradze Malé náměstí 1 110 00 Praga 1 tel: +420 224 214 708 www.polskyinstitut.cz
[email protected] Dyrektor - Maciej Szymanowski Z-ca Dyrektora - Krystyna Krauze Instytut Polski w Bratysławie Nám. SNP 27 P.O. Box 153 814 99 Bratislava tel: +421 2 544 32 013 www.polinst.sk
[email protected] Dyrektor - Zbigniew Machej Z-ca Dyrektora - Tomasz Grabiński Galerie Felixe Jeneweina města Kutné Hory Vlašský dvůr Havlíčkovo náměstí 552 Kutná Hora www.gfj.kh.cz
[email protected] Reditel - Aleš Rezler Ekoglass 2009
87
Projekt jest współfinasowany przez Ministra Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej w ramach konkursu Wspieranie rozwoju stosunków polsko - czeskich 2009
Sponsorzy: Leśna Huta ul. Kołłątaja 2 58-580 Szklarska Poręba tel. +48 75/ 71 72 303 www.lesnahuta.pl Właściciel - Henryk Łubkowski
Projekt wydawnictwa
[email protected]
Huta Szkła Kryształowego Crystal Factory Julia ul. Żymierskiego 73 58-573 Piechowice tel. +48 75/ 76 12 413 fax +48 75/ 76 12 416
[email protected] www.crystaljulia.com Hotel BORNIT INTERFERIE S.A. ul. Mickiewicza 21 58-580 Szklarska Poręba tel. +48 75/ 64 72 503-04 fax +48 75/ 71 72 857
[email protected] www.bornit.interferie.pl Prezes Zarządu Spółki Interferie S.A. - Adam Milanowski Dyrektor Hotelu BORNIT - Robert Szuber Schronisko Stanisław Kornafel Stacja Turystyczna „Orle” Orle skr. poczt. 140 58-580 Szklarska Poręba tel. +420 607 920 541
[email protected]
Teksty Mirosław Jasiński Mariusz Łabiński Marek Łapiński Dorota Miłkowska Andrzej Saj Przemysław Wiatr Arkadiusz Wichniak Igor Wójcik Zdjęcia Krzysztof Saj Stanisław Sielicki Zygmunt Trylański Projekt logo EKOGLASS Mariusz Łabiński (w logo wykorzystano projekt kieliszka Agaty Wiejak)
Wydawca i druk Drukarnia SEMATA sp. z o.o. ul. Wrocławska 7 Bielany Wrocławskie 55-40 Kobierzyce, www.semata.com.pl Nakład 800 szt
Gaspol S.A. al. Jana Pawła II 80 00-175 Warszawa tel.+48 22/ 53 00 000 www.gaspol.pl
ISBN 978-83-929493-1-2
Patronat medialny Format Odra Radio Wrocław Telewizja Wrocław
Muzeum Karkonoskie
88
Ekoglass 2009
ASP im. E.Gepperta we Wrocławiu
