Inhoudsop gave 1
Inleiding.......................................................................................................................... 1
2
Wat doe je als schoolverlater? ............................................................................. 3 2.1
3
Schrijf je in als werkzoekende bij de VDAB ...................................................................... 3
2.1.1
Waarom? .................................................................................................................................... 3
2.1.2
Wanneer? ................................................................................................................................... 3
2.1.3
Wie? ............................................................................................................................................. 4
2.1.4
P raktisch ..................................................................................................................................... 4
2.1.5
Wachttijd en wachtgeld ....................................................................................................... 4
2.1.6
M ag je werken tijdens de wachttijd? ............................................................................... 5
2.2
Wat met het kinderbijslagfonds? .......................................................................................... 6
2.3
Wat met het ziekenfonds? ....................................................................................................... 7
Wat doe je als je je inschrijving wijzigt of stop t met studeren tijdens het academiejaar? .................................................................................................... 8 3.1
Je inschrijving tijdens het academiejaar wijzigen ........................................................... 8
3.1.1
Kinderbijslag ............................................................................................................................. 8
3.1.2
Studietoelage van de Vlaamse overheid ....................................................................... 8
3.1.3
Studiegeld (= inschrijvingsgeld) ....................................................................................... 9
3.2
Stop p en met studeren tijdens het academiejaar ............................................................ 9
3.2.1
VDAB ........................................................................................................................................... 9
3.2.2
Kinderbijslag ............................................................................................................................. 9
3.2.3
Studietoelage van de Vlaamse overheid ..................................................................... 10
3.2.4
Studiegeld (= inschrijvingsgeld) ..................................................................................... 10
3.2.5
T ewerkstelling ........................................................................................................................ 10
3.2.6
Ziekteverzekering ................................................................................................................. 10
4 Je gaat op zoek naar werk .................................................................................... 11
5
4.1
Hoe werk zoeken? ...................................................................................................................... 11
4.2
Waar vind je vacatures?.......................................................................................................... 12
4.3
T ewerkstelling in de op enbare sector ............................................................................... 14
4.4
T ewerkstelling in het buitenland ......................................................................................... 14
4.4.1
B innen de EU .......................................................................................................................... 14
4.4.2
B uiten de EU ....................................................................................................................... 15
Je hebt werk gevonden!........................................................................................ 17 5.1 5.1.1
Als ambtenaar in de op enbare sector ............................................................................... 17 De federale overheid ........................................................................................................... 17
5.1.2
De Vlaamse overheid........................................................................................................... 18
5.1.3
Andere overheden (p rovincies, gemeenten, …) ........................................................ 18
5.2 5.2.1
De arbeidsovereenkomst................................................................................................... 18
5.2.2
Werken als bediende voor onbep aalde duur ............................................................ 20
5.2.3
Het arbeidsreglement......................................................................................................... 24
5.2.4
Ziekte of ongeval (arbeidsongeschiktheid) ............................................................... 24
5.2.5
Het loon ................................................................................................................................... 25
5.3
6
8
9
Als zelfstandige ......................................................................................................................... 25
De wachttijd voorbij ...............................................................................................28 6.1
7
De p rivésector ............................................................................................................................ 18
De wachtuitkering aanvragen.............................................................................................. 28
6.1.1
Wanneer? ................................................................................................................................ 28
6.1.2
Waar? ....................................................................................................................................... 28
6.1.3
Wat neem je mee? ............................................................................................................... 28
6.1.4
Wat krijg je mee? ................................................................................................................. 28
6.2
Je inschrijving als werkzoekende bevestigen ............................................................... 28
6.3
En verder … ................................................................................................................................. 29
6.4
Op welk bedrag heb je recht? ............................................................................................. 29
6.5
Werkloosheidsuitkeringen .................................................................................................... 30
Heb ik recht op vakantie? ..................................................................................... 31 7.1
Algemeen p rincip e .................................................................................................................... 31
7.2
En als ik afstudeer? ................................................................................................................... 31
7.3
De jeugdvakantie ...................................................................................................................... 32
7.3.1
Hoe moet dat? ...................................................................................................................... 32
7.3.2
Hoeveel bedraagt de jeugdvakantieuitkering? ........................................................ 32
Verder studeren in het buitenland ...................................................................33 8.1
Via via? ......................................................................................................................................... 33
8.2
Wat te kiezen? ........................................................................................................................... 33
8.3
Hoe inschrijven? ........................................................................................................................ 33
8.4
Een beurs?................................................................................................................................... 34
8.5
Je sociaal statuut...................................................................................................................... 34
8.5.1
Ziekteverzekering ................................................................................................................ 34
8.5.2
Kinderbijslag .......................................................................................................................... 35
8.5.3
Wachttijd................................................................................................................................. 36
L evenslang leren...................................................................................................... 37 9.1
Op en U niversiteit...................................................................................................................... 37
9.2
T aalonderwijs ............................................................................................................................. 37
9.3
VDAB ............................................................................................................................................. 37
9.4
Ondernemersop leidingen bij Syntra ................................................................................. 37
9.5
Hoger beroep sonderwijs van het volwassenonderwijs ............................................. 38
10 N uttige adressen .................................................................................................... 39 11 B ibliografie................................................................................................................ 42
1
1 Inleiding juni 20 11
Als je afstudeert of stop t met je huidige studie sta je voor een nieuwe p eriode in je leven. Soms loop t dat van een leien dakje, soms ook niet. M isschien weet je niet meteen wat je wil doen. Je zal in ieder geval moeten kiezen of je nog verder studeert, gaat werken of iets anders wil doen. Werk (en hoe ga je ernaar op zoek?) Daarover gaat de hoofdmoot van deze brochure. De meerderheid van de p as afgestudeerden gaat werken als werknemer of ambtenaar. Hoe je eraan begint en waar je best op let, vind je in het hoofdstuk Je gaat o p zo ek n aar w erk (vanaf p . 11). Een eigen zaak (en hoe begin je ermee?) Wil je een eigen zaak beginnen of stap je mee in een bestaande zaak? Het statuut van zelfstandigen verschilt grondig van dat van werknemers! In het hoofdstuk Je h eb t w erk gevo n d en ! (vanaf p . 17) vind je een korte inleiding. Verder studeren (en hoe oriënteer je je?) N a een bachelor- of masterdip loma heb je nog heel wat mogelijkheden in het onderwijs. Afhankelijk van je dip loma heb je recht op studieduurverkorting in verschillende richtingen in het hoger onderwijs. M eer informatie hierover vind je bij de studiebegeleiders van je onderwijsinstelling (van de school of universiteit waarnaar je gaat) of bij een C L B . N aargelang je situatie, studieverleden en leeftijd heb je nog recht op een studietoelage van de Vlaamse G emeenschap en kinderbijslag. Informeer je bij KdG Stuvo. Onze contactgegevens vind je op p agina 41, alsook op de achterzijde van deze brochure.
2
Andere mogelijkheden Voor je aan één van de drie vorige op ties begint kan je er een jaar (of meer) tussenuit gaan. R eizen, een uitwisselingsp rogramma, vrijwilligerswerk, … de mogelijkheden zijn talrijk. Als je naar het buitenland wil is www.jongereninformatie.be (doorklikken naar ‘the good life’) een goede virtuele start. L et wel op dat je in orde blijft met je sociale zekerheid. Informeer je dus goed! Je weet nog niet wat je wil doen Schrijf je in ieder geval in als schoolverlater bij de VDAB . M eer informatie hierover vind je in het hoofdstuk W at d o e je als sch o o lverlater? (vanaf p . 3). Als je later een andere weg kiest, kan je je nog altijd zonder gevolgen op nieuw uitschrijven.
Veel succes!
3
2 Wat doe je als sc hoolverlater? 2.1 Schrijf je in als werkzoekende bij de VDAB De VDAB , Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en B eroep sop leiding, heeft arbeidsbemiddeling voor schoolverlaters als belangrijke taak (zie ook Je gaat o p zo ek n aar w erk, p . 11). B ij de VDAB kan je ook terecht voor op leidingen na je studie, zoals bijvoorbeeld talen en informatica.
2.1.1 Waarom? Werk is overal te vinden en je bent al op geleid. Waarom heb je de VDAB dan nodig? Er zijn een heleboel VDAB -diensten waarvan je gebruik kan maken om een job te zoeken (zie ook Je gaat o p zo ek n aar w erk, p . 11). Als je na je wachttijd nog geen werk hebt gevonden, krijg je een wachtuitkering. Hoe langer je wacht met je inschrijving, des te langer het duurt vooraleer je recht hebt op zo’n uitkering. B ovendien blijf je tijdens je wachttijd in orde met je ziekteverzekering en kinderbijslag. Daarom dus! 2.1.2 Wanneer? vó ó r 9 augustus indien je ouder bent dan 18 jaar. Je wachttijd begint dan op 1 augustus 20 11. als je tijdens het academiejaar uitschrijft, moet je je onmiddellijk inschrijven bij de VDAB . Je wachttijd begint dan meteen. als je later inschrijft, begint je wachttijd maar vanaf die dag te lop en. als je in juni, juli of augustus voltijds werk hebt gevonden, hoef je je niet in te schrijven. Je wachttijd start dan automatisch vanaf de dag dat je begint te werken. Op gelet! Als deze tewerkstelling eindigt moet je wel inschrijven om je wachttijd te laten doorlop en.
4
2.1.3 Wie? Je kan je p as als schoolverlater bij de VDAB inschrijven als je alle studieactiviteiten hebt stop gezet. Daarvoor moet je je tijdens het academiejaar uitschrijven. Vraag hiervoor een attest aan het studentensecretariaat. Als je een tweede zit hebt en die nog aflegt kan je je p as inschrijven na het laatste examen. Als je alleen nog je eindwerk moet afwerken, dan kan je je de dag na het indienen ervan inschrijven, zelfs als je het nog mondeling moet verdedigen. 2.1.4 P raktisc h 2.1.4.1 Hoe schrijf je je in als werkzoekende? via de website van de VDAB : www.vdab.be en klik door naar ‘M ijn VDAB ’. De site help t je stap voor stap door de inschrijvingsp rocedure; via de VDAB -Servicelijn op 0 80 0 30 70 0 , elke werkdag bereikbaar tussen 8 u. en 20 u.; in je p laatselijke VDAB -kantoor of de lokale werkwinkel. Vergeet je identiteitskaart niet mee te nemen! 2.1.4.2 Wat krijg je van de VDAB ? een A23-inschrijvingsbewijs. Dat moet je invullen en terugsturen als je werk gevonden hebt of inleveren op het einde van je wachttijd om je wachtuitkering aan te vragen; een formulier C 10 9/art.36 dat je op je secundaire school moet laten invullen. Dat formulier gebruik je later om de wachtuitkering aan te vragen. M eer info hierover vind je in D e w ach ttijd vo o rb ij (p . 28). 2.1.5 Wac httijd en wac htgeld De wachttijd is de tijd die je moet wachten vooraleer je een wachtuitkering krijgt. Deze wachtuitkering krijg je indien je na je wachttijd nog geen werk gevonden hebt. De duur van de wachttijd is afhankelijk van je leeftijd: 18-26 jaar: 233 werkdagen of 9 maanden 26-30 jaar: 310 werkdagen of 12 maanden
5
Op gelet! Arbeid verricht tijdens je studie kan je wachttijd verkorten! De volgende arbeidsdagen tellen: arbeidsdagen gep resteerd met inhouding van de normale R SZ-bijdragen gedurende om het even welke maand (op voorwaarde dat deze arbeid gep resteerd is na 30 .9.20 0 5); arbeidsdagen gep resteerd met inhouding van solidariteitsbijdragen tijdens de maanden januari tot en met juni en oktober tot en met december en ten hoogste 23 dagen p er kalenderjaar (op voorwaarde dat deze arbeid gep resteerd is na 30 .9.20 0 5). Vanaf 1.1.20 12 komt er een wetswijziging i.v.m. de 23-dagenregel. C heck vanaf dan www.centenvoorstudenten.be voor meer informatie. P er arbeidsdag, ongeacht het aantal gep resteerde uren, zal je wachttijd met één dag verminderd worden en dit met een maximum van 78 dagen. Als je tijdens je studie zulke arbeidsp restaties verricht hebt, neem je best contact op met je uitbetalingsinstelling en dit ongeveer 3 maanden voor de ‘normale’ einddatum van je wachttijd. De correcte einddatum kan je op de website van de R VA berekenen. Klik hiervoor bij ‘volledige werkloosheid’ op ‘wachttijd schoolverlaters’ of laat het door je uitbetalingsinstelling berekenen. 2.1.6 M ag je werken tijdens de wac httijd? Ja, de wachttijd is de tijd die je moet wachten op een wachtuitkering. Het is niet de tijd die je moet wachten om aan het werk te gaan! Werken kan wel een invloed hebben op je wachttijd: als er op je loon door jou en je werkgever R SZ-bijdragen worden betaald, wordt je wachttijd niet verlengd; als je na je studie tijdens de maanden juli, augustus of sep tember gedurende maximum 23 arbeidsdagen met een studentencontract werkt, waarbij enkel een solidariteitsbijdrage van 2,5 % wordt afgehouden, wordt je wachttijd met die gewerkte dagen verlengd. Dit
6
gebeurt ook wanneer je deze dagen hebt gep resteerd voor je inschrijving als werkzoekende. Vanaf 1.1.20 12 komt er een wetswijziging ivm de 23-dagenregel. C heck vanaf dan www.centenvoorstudenten.be voor meer informatie. R SZ staat voor R ijksdienst Sociale Zekerheid. Zij int bijdragen waarvan onder meer kinderbijslagen, werkloosheids- en ziekte-uitkeringen en p ensioenen betaald worden.
2.2 Wat met het kinderbi nde rbijslagfonds? In p rincip e kunnen je ouders (of jijzelf) tijdens de wachttijd verder kinderbijslag ontvangen tot je de leeftijd van 25 jaar bereikt hebt. Wie in z’n laatste zomervakantie, die begint op 1 juli en eindigt op 30 sep tember, als schoolverlater meer dan 240 uren werkt, heeft geen recht meer op kinderbijslag als student. M aar als je ingeschreven bent als werkzoekende kan je nog kinderbijslag krijgen voor die maanden tijdens je wachttijd waarbij je maandelijkse bruto-inkomen niet hoger ligt dan € 499,86 (index mei 20 11). Een voorbeeld: P edro is 22 en afgestudeerd in juni. Hij laat zich tijdig inschrijven als werkzoekende. Z’n wachttijd begint dan op 1 augustus. In zijn laatste zomervakantie werkt hij in augustus en sep tember. In de maanden juli, augustus en sep tember samen werkt hij in totaal meer dan 240 uren. Hij heeft dus geen recht meer op kinderbijslag als student. In augustus is zijn inkomen lager dan € 499,86 bruto. M aar in sep tember is het hoger. Als werkzoekende heeft hij dus alleen recht op kinderbijslag voor de maand augustus. De kinderbijslag voor de maanden juli (omdat de 240 urenregel in de hele zomerp eriode werd overschreden) en sep tember (omdat het bruto-inkomen in die maand hoger lag dan € 499,86 bruto) wordt teruggevorderd.
7
Wat 2.3 Wa t met het ziekenfonds? G edurende je wachttijd en voor zover je nog niet werkt, blijf je als p ersoon ten laste van je ouder(s) ingeschreven bij hun ziekenfonds. Heb je werk gevonden, is je wachttijd voorbij of ben je 25 geworden, dan moet je je p ersoonlijk aansluiten bij een ziekenfonds naar keuze.
8
3 Wat doe je als je je inschrijving wijzigt of stop t met studeren tijdens het academiejaar? Zodra je je in een instelling van het hoger onderwijs inschrijft, neem je een aantal studiep unten op . Als je in de loop van het academiejaar iets aan je inschrijving wijzigt, dan kan het aantal studiep unten dat je hebt op genomen veranderen. Dit kan op zijn beurt dan weer een invloed hebben op je recht op kinderbijslag en/of een studietoelage. Informeer je zeker ook over de gevolgen voor het leerkrediet. M eer informatie over je op genomen studiep unten en leerkrediet vind je in het onderwijs- en examenreglement en/of bij de studentenadministratie van je onderwijsinstelling. C heck ook www.studentenp ortaal.be.
3.1 Je inschrijving tijdens tijdens het academiejaar wijzigen Een wijziging van je inschrijving houdt in dat je je studiep rogramma wijzigt (~ meer of minder studiep unten op neemt) en/of verandert van studierichting. 3.1.1 Kinderbijslag Je hebt recht op kinderbijslag als er tijdens het volledige academiejaar minstens 27 studiep unten op genomen blijven en je als student ingeschreven blijft. Om ononderbroken kinderbijslag te ontvangen moet je je voor het einde van de maand na je uitschrijving voor een nieuwe op leiding inschrijven. 3.1.2 Studietoelage van de Vlaamse overheid Het aantal studiep unten dat op 30 juni als op genomen wordt beschouwd, is bep alend voor je studietoelage. Wijzigingen in de loop van het academiejaar kunnen aanleiding geven tot een gedeeltelijke terugvordering van je studietoelage. Als je geen 27 studiep unten op genomen hebt, heb je niet langer recht op een studietoelage en wordt deze volledig teruggevorderd.
9
3.1.3 Studiegeld (= inschrijvingsgeld) Je kan een deel van het studiegeld terugkrijgen of je moet een deel bijbetalen. Het bedrag van het studiegeld varieert naargelang het aantal op genomen studiep unten, de datum van wijziging van je inschrijving, ... M eer informatie vind je bij de studentenadministratie van je onderwijsinstelling.
3.2 Stop p en met studeren tijdens het academiejaar Wanneer je als student uitschrijft bij je onderwijsinstelling en gedurende hetzelfde academiejaar geen nieuwe inschrijving neemt, heb je de studie stop gezet. 3.2.1 VDAB Schrijf je na uitschrijving onmiddellijk in bij de VDAB als sch o o lverlater in w ach ttijd . Elke schoolverlater moet immers een wachttijd doorlop en alvorens recht te hebben op een wachtuitkering. De duur van je wachttijd hangt af van je leeftijd. Als je tijdens je wachttijd op nieuw begint te studeren, vervalt doorgaans de reeds doorlop en wachttijd. Heb je je wachttijd volledig voltooid en hervat je je studie, dan moet je geen nieuwe wachttijd doorlop en. M eer informatie: www.vdab.be/wegwijs; via de VDAB -Servicelijn op 0 80 0 30 70 0 , elke werkdag bereikbaar tussen 8 u. en 20 u. 3.2.2 Kinderbijslag Vanaf de maand na uitschrijving ontvang je niet langer kinderbijslag als ‘student’. Indien je je na uitschrijving onmiddellijk inschrijft bij de VDAB als sch o o lverlater in w ach ttijd kan je gedurende je wachttijd kinderbijslag blijven ontvangen: zolang je geen 25 jaar bent en
10
je inkomen p er maand niet hoger is dan € 499,86 bruto p er maand (index sep tember 20 10 ). 3.2.3 Studietoelage van de Vlaamse overheid Het aantal studiep unten dat op 30 juni als op genomen wordt beschouwd is bep alend voor je studietoelage. Wijzigingen in de loop van het academiejaar kunnen aanleiding geven tot een gedeeltelijke terugvordering van je studietoelage. Als je geen 27 studiep unten op genomen hebt, heb je geen recht meer op een studietoelage en wordt deze volledig teruggevorderd. 3.2.4 Studiegeld (= inschrijv jvi ingsgeld) Afhankelijk van het tijdstip van uitschrijving kan je een deel van het studiegeld terugkrijgen. Informeer je bij de studentenadministratie van je onderwijsinstelling. 3.2.5 T ewerkstelling T ijdens je wachttijd mag je werken, maar niet meer met een arbeidsovereenkomst voor studenten. M eer informatie vind je op www.werkwinkel.be. 3.2.6 Ziekteverzekering G edurende je wachttijd en voor zover je nog niet werkt, blijf je als p ersoon ten laste van je ouder(s) ingeschreven bij het ziekenfonds. Heb je werk gevonden, is je wachttijd voorbij of ben je 25 geworden, dan moet je je p ersoonlijk aansluiten bij een ziekenfonds. B ij vragen hieromtrent informeer je best bij KdG Stuvo. Je vindt onze contactgegevens op de achterzijde van deze brochure.
11
4 Je gaat op zoek naar werk werk 4.1 Hoe werk zoeken? Werk wordt je zelden aangeboden. Je moet er actief naar op zoek. Dat doe je best via een bep aalde strategie. We bep erken ons daarom tot het geven van enkele algemene richtlijnen in verband met werk zoeken. B egin met jezelf in vraag te stellen. Wat zijn de dingen die je echt goed kan en wat wil je graag doen in je beroep ? Weet ook wat je niet kan. Zoek dus naar de meest geschikte job. N eem hiervoor gerust je tijd! Solliciteren is een ernstige zaak en een voltijdse job! Zorg ervoor dat: iedereen in je kennissenkring weet waar je mee bezig bent; je een rustige ruimte hebt, uitgerust met p c, internet en telefoon; je weet waar je bedrijfsinformatie kan op zoeken, waar een kop iezaak en het p ostkantoor is; je over de nodige kop ieën van je dip loma beschikt; je je administratie zorgvuldig bewaart. Alle geschreven brieven en antwoorden (ook als ze niet meteen het verhoop te resultaat op leveren) moet je bijhouden. Ze kunnen tegenover de VDAB als bewijs gelden van je inzet bij het zoeken naar werk. Ook voor jezelf kan het handig zijn een logboek bij te houden. Zo behoud je het overzicht van wat je reeds ondernam en waaruit je geleerd hebt. B ijkomende tip s: reageer meteen op een op enstaande betrekking. De snelheid waarmee je reageert kan een invloed op je kansen hebben. denk eraan dat het niet altijd mogelijk is om dicht bij huis werk te vinden. Solliciteer daarom ook bij firma’s die iets verderaf gelegen zijn. Een toffe job is zeker een iets langere verp laatsing waard. solliciteren kan een zaak van lange adem zijn. Verlies dus niet te snel de moed.
12
solliciteren is duur. Vooral de verp laatsingskosten kunnen hoog op lop en • ben je een niet-werkende werkzoekende en heb je een uitnodiging voor een sollicitatiegesp rek (of voor een examen bij Selor of een op enbaar bestuur (zie p . 13, 17-18)) dan kom je in aanmerking voor een goedkoop treinbiljet. Je betaalt dan voor een enkel biljet € 1 en voor een biljet heen en terug € 2. Je consulent van de VDAB gaat na of je recht hebt op reductie. Is dit het geval dan krijg je 2 attesten: het eerste attest geef je af aan de loketbediende in het station. In ruil ontvang je een reductieticket; het tweede attest hou je bij je tijdens de treinreis voor het geval dat de conducteur ernaar vraagt. Hou er wel rekening mee dat deze attesten niet langer dan 5 dagen voor de reisdatum kunnen afgeleverd worden. • ben je p as aan het werk en heb je een vervoersp robleem? Om de overgang van werkloosheid naar werk te vergemakkelijken biedt de regering een mobiliteitstoeslag van € 743 aan. Er zijn wel strenge voorwaarden
aan
verbonden.
C heck
via
www.vdab.be/werkzoeken/mobiliteitsvergoeding.
vacatures? ? 4.2 Waar vind je vacatures 50 % van de vacatures wordt nooit gep ubliceerd, maar wordt sp ontaan ingevuld. Het is dus belangrijk dat je aan zo veel mogelijk mensen laat weten dat je op zoek bent naar werk. Denk hierbij bijvoorbeeld ook aan je stagebegeleider, p raktijklector, familie, ... Je kan ook sp ontaan solliciteren bij bedrijven of organisaties die je interessant lijken. je kan volledig zelfstandig en gratis het Werk Informatie Systeem (WIS) van de VDAB raadp legen. Dit is een jobcomp uter waar je als sollicitant rechtstreeks gegevens over vacatures kan op vragen. WIS vind je in elk gewestelijk bureau van de VDAB , de werkwinkel, warenhuizen, gemeentehuizen, bibliotheken, stations en via het internet (www.vdab.be).
13
als werkzoekende, maar ook als werkende, kan je jouw gegevens (cv) in een databank (Kiss-systeem: Kandidaten Informatie- en SelectieSysteem) van de VDAB laten op nemen. Via een zoeksysteem kan de werkgever snel een aantal kandidaten selecteren die beantwoorden aan het p rofiel van z’n vacature. Een inschrijving gebeurt vrijwillig. Als werkzoekende ben je niet verp licht om je in te schrijven in dit systeem. Het is enkel een handige extra service van de VDAB . Je kan een inschrijvingsformulier bekomen in elk VDAB -kantoor of via de website www.vdab.be. lees regelmatig de werkaanbiedingen in (streek)kranten, tijdschriften, ... via internet vind je ook een heleboel websites waarop jobs worden aangeboden • officiële websites van de gewestelijke bureaus voor arbeidsbemiddeling www.vdab.be (WIS en KISS) (Vlaanderen) www.leforem.be (Wallonië) www.bgda.be (B russel) www.adg.be (Duitstalige G emeenschap ) • website van het selectiebureau van de overheid www.selor.be (federaal) www.jobp unt.be (Vlaams) • websites die de gedrukte jobaanbiedingen uit de p ers overnemen www.jobat.be www.vacature.com • websites van firma’s, gesp ecialiseerd in jobaanbiedingen via internet www.step stone.be www.monster.be www.info123.be www.searchselection.com www.jobscareer.be
14
je kan beroep doen op verschillende p laatsingsdiensten, zoals o.a. • de jobservice van je hogeschool L aat je inschrijven op de lijst van werkzoekenden bij de p laatsingsdienst op je hogeschool. Je wordt dan regelmatig geïnformeerd over alle vacatures die bij de hogeschool toekomen. • interimkantoren Heel wat p as afgestudeerden hebben via uitzendkantoren een heleboel ervaring op gedaan en zo vast werk gevonden. De werking van het interimkantoor is wettelijk gereglementeerd zodat je als uitzendkracht geen enkel risico loop t en met alle administratie in regel blijft. Je mag je gelijktijdig bij verschillende interimkantoren inschrijven.
4.3 T ewerkstelling in de op enbare sector Als je interesse hebt in een tewerkstelling in de op enbare sector zal je moeten deelnemen aan de examens die hiervoor worden ingericht. De meeste examens worden georganiseerd door Selor [B isschoffsheimlaan 15 - 10 0 0 B russel - T 0 80 0 50 554 - W www.selor.be]. Je kan je op de website registreren om vacatures p er mail te ontvangen. Heb je interesse voor een functie bij het gemeente- of p rovinciebestuur? Stel je dan rechtstreeks met deze besturen in verbinding. Zij zullen je informeren over wervingsexamens die rechtstreeks door hen georganiseerd worden. Hetzelfde geldt voor tewerkstelling bij de Op enbare C entra voor M aatschap p elijk Welzijn (OC M W).
4.4 T ewerkstelling in het buitenland 4.4.1 B innen de EU Via http ://ec.europ a.eu/eures kom je terecht bij Eures. Hier vind je informatie over banen en leermogelijkheden in 31 Europ ese landen. Om na te gaan of je dip loma uit Vlaanderen gelijkwaardig is aan buitenlandse dip lomavereisten kan je terecht bij N AR IC -Vlaanderen. De contactgegevens vind je achteraan.
15
4.4.2 B uiten de EU V.V.O.B . (Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en T echnische B ijstand) Karmelietenstraat 15 10 0 0 B russel T 0 2 50 1 81 11 W www.vvob.be V.V.O.B . zoekt in het buitenland werk voor leerkrachten van uiteenlop ende niveaus V.I.W. (Vlamingen In de Wereld) G aucheretstraat 90 (~ p ostadres) 10 30 B russel Vooruitgangstraat 233 (~ toegangsadres) 20 30 brussel T 0 2 20 1 73 84 W www.viw.be V.I.W. behartigt vanuit B elgië de belangen van uitgeweken B elgen en help t bij p roblemen tijdens hun vertrek vanuit B elgië, zoals o.a. met formaliteiten rond sociale zekerheid, … Zij versp reidt ook informatie over vacatures in het buitenland. 11.11.11 –koep el van de Vlaamse N oord-Zuidbeweging Vlasfabriekstraat 11 10 60 B russel T 0 2 536 11 13 W www.11.be
16
Internationale Kamer van Koop handel Stuiversstraat 8 10 0 0 B russel T 0 2 515 0 8 44 W www.iccubo.be zij steunt en stimuleert ondernemerschap , zoals bijvoorbeeld bij de op start van een eigen bedrijf. enkele internationale sites: • www.monster.com • www.careerbuilder.com Organisatie van internationale samenwerking Heel wat internationale organisaties hebben een zetel in B elgië, maar je kan ook voor hen werken in het buitenland. De sollicitatiep rocedures zijn meestal vrij ingewikkeld. B ijkomende uitleg en een heleboel links vind je op http ://dip lomatie.belgium.be. Voor
de
Verenigde
http ://jobs.un.org.
N aties
kan
je
rechtstreeks
terecht op
17
5 Je hebt werk gevonden! 5.1 Als ambtenaar in de op enbare sector 5.1.1 De federale federale overheid 5.1.1.1 Als statutaire werknemer (statuut) Je kan bij de federale overheid aan het werk indien je geslaagd bent voor een wervingsexamen. Zo’n examen wordt georganiseerd door Selor. Als je na zo’n examen in dienst treedt kom je eerst in een stagep eriode van één jaar terecht. Je volgt tijdens die p eriode verschillende op leidingen bij het OF O (Op leidingsinstituut van de F ederale Overheid). Je benoeming volgt op je stage. Je loon, in overheidsdienst ook wedde genoemd, hangt af van je niveau, je eventuele bevorderingen en je anciënniteit. Er zijn ook een aantal extra toelagen en vergoedingen. Je kan werken bij de verschillende F ederale Overheidsdiensten (F OD’s, de vroegere ministeries), bij P rogrammatorische Overheidsdiensten (P OD’s, tijdelijke overheidsdiensten bij een F OD om bep aalde p roblemen aan te p akken), bij instellingen van op enbaar nut (zoals de R VA en het R IZIV) of bij wetenschap p elijke instellingen. 5.1.1.2 Als c ontrac tuele werknemer (arbeidsovereenkomst) Je statuut komt grotendeels overeen met dat van de p rivésector. De aanwervingsp rocedure is korter en sneller; vaak is er maar één test. Soms wordt de selectie ook door Selor uitgevoerd, maar dat hoeft niet. Je komt niet in een stagep eriode terecht maar in een p roefp eriode.
5.1.1.3 Als management (mandaatfunc tie) Het contract is bep erkt in tijd (6 jaar). Drie maanden na aanwerving leg je als nieuwe manager een ontwerp van management-en beleidsp lan voor. Hierop word je tweejaarlijks geëvalueerd. Voor de managementfuncties heb je een flink p ak ervaring en een universitair dip loma of een dip loma hoger onderwijs van het lange typ e nodig.
18
5.1.2 De Vlaamse overheid 5.1.2.1 Als statutaire werknemer Zoals bij de federale overheid kan je alleen maar in dienst treden door deel te nemen aan examens die ook door Selor of door Jobp unt Vlaanderen worden georganiseerd worden. Ook hier is een p roefp eriode van maximum één jaar voorzien. Jobp unt Vlaanderen B russel B oudewijnlaan 30 10 0 0 B russel T 0 2 553 0 1 0 8 5.1.2.2 Als c ontrac tuele werknemer Voor tijdelijke of sp ecifieke functies worden contractuelen in dienst genomen met een contract van bep aalde of onbep aalde duur. Je statuut komt grotendeels overeen met dat van de p rivésector. De aanwerving gebeurt via Jobp unt Vlaanderen, die daarvoor een beroep kan doen op selectiekantoren. Op gelet! Voor tewerkstelling in het onderwijs gelden andere regels. M eer informatie vind je op www.ond.vlaanderen.be. 5.1.3 Andere overheden (p rovincies, ncies, gemeenten, …) In p rincip e hebben deze overheden statuten die gelijk lop en met die van de hierboven vermelde overheden. Ook zij werken met statutairen en contractuelen. De statuten en de verloning kunnen echter ook verschillen vertonen. Informeer je dus goed.
5.2 De p rivé sec tor 5.2.1 De arbeidsovereenkomst De arbeidsovereenkomst is een overeenkomst tussen werknemer en werkgever. De werknemer verbindt zich ertoe arbeid te verrichten voor de werkgever in ruil voor een loon. De werknemer is ondergeschikt aan de werkgever, dit in tegenstelling tot een zelfstandige (zie verder). Een
19
zelfstandige kan ook een overeenkomst aangaan, d.i. een overeenkomst van aanneming, maar in dat geval is er geen sp rake van een band van ondergeschiktheid. Er zijn verschillende soorten van arbeidsovereenkomsten. naargelang het soort werk: • voor arbeiders; • voor bedienden; • voor handelsvertegenwoordigers; • … naargelang de duur: • voor onbep aalde duur (geen einde gep reciseerd); • voor bep aalde duur (einde gep reciseerd); • voor een duidelijk omschreven werk (einde bij voltooiing van het werk); • een vervangingsovereenkomst; • als interim. Alle arbeidsovereenkomsten, behalve die voor onbep aalde duur (al is het hier ook sterk aan te raden een schriftelijke overeenkomst te hebben) moeten schriftelijk zijn. Een arbeidsovereenkomst bevat best volgende gegevens: naam en adres van de werkgever en de werknemer; datum van de aanvang van het werk (en ev. de beëindiging ervan); p laats waar het werk verricht wordt; omschrijving van het werk; de bep aling van het loon en de loonvoorwaarden; duur van de eventuele p roeftijd; arbeidstijdregeling en duur van het werk.
20
5.2.2 Werken als bediende voor onbep aalde duur Aangezien je afgestudeerd bent in het hoger onderwijs zal je meestal met een arbeidsovereenkomst voor bedienden werken. Dat betekent dat je hoofdzakelijk hoofdarbeid verricht. Hieronder zal verder ingegaan worden op de belangrijkste bep alingen die gelden voor bedienden. 5.2.2.1 D e p roeftijd Indien de p roeftijd niet op genomen is in de schriftelijke arbeidsovereenkomst bedraagt zij automatisch de wettelijk voorziene minimump eriode van één maand. De p roeftijd kan maximaal zes maanden bedragen als je brutojaarloon lager is dan € 36 60 4 en maximaal 12 maanden indien je brutojaarloon hoger is dan dat bedrag. De op zegtermijn tijdens de p roeftijd bedraagt 7 dagen, zowel voor de werkgever als voor de werknemer. T och zal steeds de minimump roeftijd van één maand geresp ecteerd moeten worden. L et wel, indien je tijdens je p roeftijd meer dan 7 op eenvolgende dagen arbeidsongeschikt bent (door ziekte of ongeval), mag de werkgever je op zegging geven zonder op zegtermijn en op zegvergoeding, ook tijdens de eerste maand! 5.2.2.2 Je contrac t beë indigen U iteraard kan een arbeidsovereenkomst voor onbep aalde duur ook beëindigd worden. Dat gebeurt door een op zegging. Als werkgever kan je alleen op zeggen p er aangetekend schrijven of met een deurwaardersexp loot. Als werknemer kan je ook op zeggen door afgifte van de op zegbrief aan de werkgever en waarbij de werkgever tekent voor ontvangst. De op zegtermijn is afhankelijk van je loon en van je anciënniteit. Voor een bediende die geen vijf jaar in dienst is en die jaarlijks minder verdient dan € 30 535 is dat drie maanden indien de op zeg gebeurt door de werkgever en zes weken indien de op zeg gebeurt door de werknemer. De op zegtermijn gaat p as in de eerste kalenderdag van de maand die volgt op de op zegging.
21
T ijdens je op zegtermijn blijf je normaal werken. Je kan wel dagen vrij krijgen om te solliciteren. B ep aalde dagen van afwezigheid (vakantie of ziekte) kunnen - indien de op zeg gebeurt door de werkgever - de op zegtermijn verlengen. Indien je werk gevonden hebt, kan je de op zegtermijn verkorten door een tegenop zegging. Als je loon lager is dan € 30 535 bedraagt de tegenop zegtermijn één maand. Je kan altijd je werk beëindigen in een onderlinge overeenkomst. Dan zijn er geen op zegtermijnen of vergoedingen. Er bestaat ook ontslag om dringende redenen of zware fout. Hiervoor gelden strikte regels. In het arbeidsreglement kunnen een aantal situaties omschreven worden die leiden tot ontslag om dringende redenen. Een werknemer kan ook ontslag om dringende redenen nemen bij een zware fout van de werkgever. 5.2.2.3 W erken als bediende voor bep aalde duur / bep aald aald werk De arbeidsovereenkomst moet altijd schriftelijk zijn en moet ondertekend worden voor de aanvang van het werk. Het einde van de overeenkomst moet uitdrukkelijk bep aald worden. Indien de overeenkomst niet schriftelijk is of het einde ervan niet duidelijk omschreven werd, gaat het om een overeenkomst van onbep aalde duur. Je kan bij eenzelfde werkgever maximum vier op eenvolgende arbeidsovereenkomsten van bep aalde duur aangaan, elk met een duur van minstens drie maanden. De totale duur mag niet meer dan twee jaar bedragen. Ze mag maximum drie jaar bedragen als de overeenkomst minstens 6 maanden duurt en er een akkoord is van de insp ectie sociale wetten. De arbeidsovereenkomst wordt automatisch beëindigd na de uitvoering van het werk of als de termijn verstreken is. De overeenkomst kan bovendien niet eenzijdig op gezegd worden. Wordt dat toch gedaan, dan moet er een vergoeding uitbetaald worden die gelijk is aan het loon tot het einde van de overeenkomst en dit zowel indien de werknemer
22
op zegt als wanneer de werkgever op zegt. U iteraard kan de overeenkomst altijd in onderling overleg beëindigd worden. 5.2.2.4 W erken met een vervangingsovereenkomst Voor p as afgestudeerden is een vervangingsovereenkomst dikwijls de eerste stap op de arbeidsmarkt. Ook die overeenkomst moet schriftelijk op gemaakt worden. De overeenkomst moet vermelden wat de vermoedelijke duur is, wie je vervangt, welke functie die p ersoon uitoefende en wat de reden van zijn of haar afwezigheid is. T enzij het een loop baanonderbreking betreft kan je een vervangingsovereenkomst maar voor twee jaar afsluiten. 5.2.2.5 Interimwerk Als eerste ervaring of overbruggingsp eriode is interim- of uitzendarbeid een veel gebruikte mogelijkheid. Je werkt in dat geval voor een interimof uitzendkantoor bij een klant van dat kantoor. Je bent dus niet rechtstreeks tewerkgesteld door je ‘baas’, die door het interimkantoor de ‘gebruiker’ wordt genoemd. Interimarbeid is ap art en strikt gereglementeerd. Ook hier is een schriftelijke arbeidsovereenkomst verp licht. Het betreft een overeenkomst van bep aalde duur (meestal p er week) en alle wettelijke bep alingen zijn van toep assing. Voor het beëindigen van de tewerkstelling zijn er wel andere regels. Vind je een vaste baan dan kan je je meestal sneller vrijmaken dan met een andere arbeidsovereenkomst. Je loon is hetzelfde als dat van je collega’s. Je wordt immers evenveel betaald als iemand met dezelfde functie in de onderneming waar je bent tewerkgesteld. 5.2.2.6 Een startbaan Om in aanmerking te komen voor een startbaanovereenkomst (of het R osettap lan) moet je jonger zijn dan 26 jaar. Je mag reeds werkervaring
23
hebben en moet een werkkaart
(C 63-werkkaart) aanvragen bij het
p laatselijke R VA-kantoor of via www.socialsecurity.be. Er zijn drie soorten startbanen: een minstens halftijdse arbeidsovereenkomst; een minstens halftijdse arbeidsovereenkomst gecombineerd met een op leiding; een leerovereenkomst. M et een startbaan heb je recht om gedurende de eerste 12 maanden te solliciteren naar een andere baan. Indien je ander werk gevonden hebt, bedraagt je op zegtermijn 7 dagen. Je hebt recht op hetzelfde (aanvangs)loon als je collega’s. Je werkgever kan wel 10 % van je loon besteden aan vorming gedurende de eerste 12 maanden, waardoor jij nog recht hebt op 90 % van het gewone loon. Dit mag echter niet lager zijn dan het gewaarborgd gemiddeld minimum maandinkomen van € 1 387,49 (bedrag van kracht sinds 1.10 .20 0 8 en verhoogd naarmate je anciënniteit). 5.2.2.7 W inn-win ac tivava-p lan Dit is te vergelijken met een startbaan. Informeer je bij het p laatselijke R VA-kantoor of neem een kijkje op de website www.p lanwinwin.be . 5.2.2.8 D eeltijds werken Als deeltijds werknemer werk je maar een gedeelte van de volle werktijd. M et de hierboven vermelde arbeidsovereenkomsten kan je ook deeltijds werken. Alle bep alingen zijn dan ook van toep assing. Er zijn wel een aantal bijkomende voorschriften: de overeenkomst is altijd schriftelijk en moet ten laatste op de dag van de indiensttreding ondertekend zijn; in die overeenkomst moet de arbeidsregeling en het arbeidsrooster (vast of variabel) vermeld worden;
24
elke werkp eriode moet minstens 3 uur bedragen en je mag niet minder dan éénderde van de voltijdse arbeidsduur werken. Hierop zijn enkele strikt gereglementeerde - uitzonderingen mogelijk. 5.2.3 Het arbeidsreglement Dit is een document waarin de rechten en p lichten van de werknemers en de werkgever vermeld zijn. Er staan o.a. afsp raken in over: de aanvang en het einde van de arbeidsdag; het tijdstip en de duur van de rusttijden; de op zegtermijnen; de dringende redenen voor ontslag; de wijze en het tijdstip van de betaling van het loon; de manier waarop je de werkgever moet verwittigen bij ziekte of ongeval. Elke werknemer moet bij de aanvang van zijn arbeid een exemp laar van het arbeidsreglement ontvangen. 5.2.4 Ziekte of ongeval (arbeidsongesc hi hikthei ktheid) B ij ziekte of ongeval moet je binnen de twee dagen je werkgever verwittigen en hem een medisch attest bezorgen. Hoe je dat moet doen staat doorgaans in het arbeidsreglement (eventueel de C ollectieve Arbeidsovereenkomst, C AO) vermeld. Je moet ook je ziekenfonds verwittigen, omdat je na de p eriode van het gewaarborgd loon uitkeringen van het ziekenfonds kan ontvangen. Als bediende met een arbeidsovereenkomst van onbep aalde duur heb je recht op je gewone loon tijdens de eerste 30 dagen van je arbeidsongeschiktheid. Dit is het gewaarborgd loon. Vanaf de 31e dag betaalt het ziekenfonds 60 % van het (begrensde) loon als arbeidsongeschiktheidsuitkering. Op gelet! Als bediende met een arbeidsovereenkomst van bep aalde duur minder dan 3 maanden en/of een p roefclausule in de p roeftermijn gelden andere regels. B ij vragen hieromtrent informeer je best even bij
25
KdG Stuvo. Je vindt onze contactgegevens op de achterzijde van deze brochure. 5.2.5 Het loon Voor de meeste bedrijven in de p rivésector zijn er loonafsp raken gemaakt in de C AO’s. De p ersoneelsdienst van het bedrijf, de vakbonden of het T oezicht op de Sociale Wetten kunnen je inlichtingen verschaffen over de geldende loonschalen in het bedrijf waar je werkt.
5.3 Als zelfstandige In het vorige deel werd het werken als werknemer besp roken. Je staat als werknemer onder gezag, leiding en toezicht van een werkgever. Als dat niet het geval is, ben je een zelfstandige. Er bestaat een brede waaier aan zelfstandige beroep en en activiteiten: handelaars, ambachtslui, vrije beroep en (architecten, kinesisten, …), landbouwers, werkende vennoten, bestuurders en zaakvoerders (die geen werknemer zijn). Je kan zelfstandige in hoofd- of in bijberoep zijn. Zelfstandige in bijberoep worden kan enkel onder bep aalde voorwaarden. Je moet minstens halftijds als werknemer werken of je moet gehuwd zijn. Je p artner moet dan een volwaardig sociaal statuut hebben. Als zelfstandige in bijberoep betaal je minder sociale bijdragen (zie verder), omdat jij of je p artner al bijdragen betaalt in een ander stelsel. Als je als zelfstandige wil beginnen werken, moet je je erg goed voorbereiden. Er zijn een heleboel verp lichtingen en regels: sommige beroep en zijn gereglementeerd. Om ze te mogen uitoefenen moet je in het bezit zijn van een vestigingsgetuigschrift. Dit is aan te vragen bij ondernemingsloket; handelaars (of ambachtslieden) moeten zich inschrijven in het handelsregister (of ambachtsregister). Daarvoor moet men ook aantonen dat men over een basiskennis bedrijfsbeheer beschikt; voor sommige activiteiten heb je vergunningen nodig;
26
als je ambulant verkoop t moet je een leurkaart hebben (aanvragen bij www.ondernemingsloket.be); sommige niet-B elgen moeten een beroep skaart aanvragen; … Startende zelfstandigen kunnen onder gunstige voorwaarden een lening krijgen van het P articip atiefonds en een uitkering behouden. Je kan hiervoor in aanmerking komen als je jonger dan 30 jaar bent, nog nooit zelfstandige was en ingeschreven bent als werkzoekende. M eer informatie vind je op www.fonds.org. De sociale zekerheid is voor zelfstandigen anders georganiseerd dan voor werknemers. Je moet je inschrijven in een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen en je moet zelf je bijdragen betalen. De eerste twee jaar betaal je een vast bedrag aan bijdragen. Daarna zijn de betalingen gebaseerd op je werkelijke inkomen. Indien je onvoldoende verdient, kan je een vrijstelling van deze bijdragen aanvragen. De voorlop ige bijdrage voor het eerste jaar van een zelfstandige in hoofdberoep bedraagt € 621,65 p er kwartaal. M eer info rond bijdragen vind je op www.socialsecurity.fgov.be. Voor zelfstandigen gelden er andere voorwaarden en bedragen voor sociale uitkeringen, zoals kinderbijslag, arbeidsongeschiktheid, p ensioen, … Ook voor de belastingen gelden andere p rincip es. Een werkgever houdt voor de werknemer een deel van het loon af (~ bedrijfsvoorheffing). Een zelfstandige zal zelf deze voorafbetalingen aan het ministerie van F inanciën moeten doen. Je merkt dat dit een volledig ander statuut is dan dat van een werknemer. Verschillende organisaties help en zelfstandigen dan ook om hun bedrijf op te starten en/of verder te ondersteunen. Je kan terecht bij de U nie van Zelfstandige Ondernemers (U N IZO); de Startersservice (een onderdeel van U N IZO); Agentschap Ondernemen (AO); het ministerie van M iddenstand en L andbouw;
27
R SVZ (R ijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelf-standigen www.goudengids.be); www.ondernemen.vlaanderen.be.
28
6 De wachttijd voorbij 6.1 De wachtuitkering aanvragen 6.1.1 Wanneer? Je vraagt je wachtuitkering aan in de eerste week nadat je wachttijd voorbij is. De correcte einddatum van je wachttijd kan je op de website van de R VA berekenen (klik onder ‘volledige werkloosheid’ op ‘wachttijd schoolverlaters’). 6.1.2 Waar? Je vraagt ze aan bij een uitbetalingsinstelling, zoals de Hulp kas voor Werkloosheidsuitkeringen (HVW), een op enbare instelling, of één van de drie grote vakbonden: Algemeen B elgisch Vakverbond (AB VV); Algemene C entrale der L iberale Vakbonden van B elgië (AC L VB ); Algemeen C hristelijk Vakverbond van B elgië (AC V). 6.1.3 Wat neem je mee? A23-inschrijvingsbewijs van de VDAB ; formulier C 10 9/art. 36 dat je hebt laten invullen in de secundaire school waar je afstudeerde; als je tijdens de wachttijd gewerkt hebt: het ontslagdocument C 4; je identiteitskaart; je rekeningnummer (waarop de wachtuitkering gestort wordt); namen en geboortedata van de p ersonen waarmee je samenwoont. 6.1.4 Wat krijg je mee? Je ontvangt een controlekaart C 3A.
6.2 Je inschrijving als werkzoekende bevestigen N a de wachttijd moet je je op nieuw aanmelden bij de VDAB om je inschrijving als werkzoekende te bevestigen. Dit wordt aangeduid op het formulier C 10 9 /art.36.
29
6.3 En verder … De stemp elcontrole is afgeschaft, maar op je controlekaart C 3A moet je nog wel elke gewerkte dag, ziekte- of verlofdag aanduiden. Op het einde van de maand dien je de controlekaart in bij je uitbetalingsinstelling, waar je uitkering berekend en uitbetaald wordt.
6.4 Op welk bedrag heb je recht? T abel 1. Wac htuitkering leeftijd gezinshoofd alleenwonende samenwonende samenwonende met p artner die enkel vervangingsinkomen heeft*
-18-20 21 18
bedrag p er dag (d.d. 1.1.20 0 9) € 38,52 € 17,20 € 28,49 € 14,97 € 15,95
bedrag p er maand (26 werkdagen) € 10 0 1,52 € 477,20 € 740 ,74 € 389,22 € 414,70
18
* en samen minder ontvangen dan het bedrag voor een gezinshoofd
De VDAB kan je tijdens je wachttijd en dus nog voor je een uitkering ontvangt, na drie maanden inschrijving op roep en voor een gesp rek. Dan wordt er met jou een inschakelingscontract afgesp roken. Daarin staat wat je gaat doen om een job te vinden (sollicitatietraining, een bijkomende op leiding, een startbaan, …). De VDAB kan je ook op roep en voor een p assende job of voor een op leiding die je meer kansen geeft voor een job. Je houdt daar best ernstig rekening mee. De R VA (R ijksdienst voor Arbeidsvoorziening) krijgt hiervan regelmatig verslag en kan de uitbetaling van je wachtuitkering eventueel tijdelijk op schorten. Al wat je zelf doet om een job te vinden hou je daarom ook best bij in een soort logboek. Zo kan je steeds aantonen dat je actief naar werk zoekt.
30
6.5 Werkloosheidsuitkeringen Om een werkloosheidsuitkering te kunnen ontvangen moet je in de loop van de p eriode die je uitkeringsaanvraag voorafgaat een aantal dagen arbeid in loondienst of daarmee gelijkgestelde dagen (bv. ziekte-, vakantiedagen, …) bewijzen (~ refertep eriode). T abel 2. T e bewijzen dagen voor werkloosheidsuitkering leeftijd te bewijzen dagen refertep eriode (maanden) (6-dagen week) - 36
312
in de loop van de 18 dagen voor de aanvraag
36-49
468
27
+ 50
624
36
Eén voltijdse maand arbeid, zonder onderbreking, wordt als 26 arbeidsdagen geteld. Als je voldoende arbeidsdagen kan bewijzen zal je uitkering berekend worden op basis van de categorie waartoe je als werkloze behoort (samenwonend, alleenstaand, …), de p eriode van werkloosheid en je laatst verdiende loon. M eer informatie vind je via www.rva.be, onder ‘volledige werkloosheid’.
31
7 Heb ik rec ht op vakantie? 7.1 Algemeen p rincip e Hoelang je het vorige jaar (het vakantiedienstjaar) gewerkt hebt, bep aalt hoeveel vakantie je hebt in het huidige jaar (het vakantiejaar). Dat jaar is op zijn beurt weer vakantiedienstjaar voor het volgende (vakantie)jaar. Jaren zijn hier kalenderjaren. Als je een volledig jaar werkt heb je recht op een volledige vakantie. Dat is minimum twintig dagen (4 weken). P er sector zijn er echter grote verschillen. Informeer je! T ijdens de vakantiedagen krijg je je loon (het enkele vakantiegeld) en daarbovenop het eigenlijke vakantiegeld (het dubbele vakantiegeld genaamd). Dat wordt berekend op je inkomen van het vakantiedienstjaar. Een bediende krijgt dit vakantiegeld rechtstreeks van zijn werkgever. Een arbeider ontvangt het vakantiegeld via de R ijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie of een vakantiekas. Het vakantiegeld wordt meestal in mei of juni betaald.
7.2 En als ik afstudeer? Als je afstudeert heb je geen recht op vakantiedagen en vakantiegeld, omdat je het vorige jaar studeerde. In 20 11 zal je het zonder vakantie moeten stellen. Je kan met je werkgever uiteraard wel afsp raken maken over een aantal dagen dat je niet werkt. Je zal daar dan echter niet voor betaald worden. Voor 20 12 zou je volgens de algemene regeling echter maximum recht kunnen hebben op een ‘halve’ vakantie (indien je meteen in juli begint te werken, want dan heb je in 20 11 een half jaar gewerkt). Om hier een op lossing aan te bieden is er het systeem van de jeugdvakantie. Dat vult je verworven vakantiedagen aan tot 4 weken.
32
7.3 De jeugdvakantie Je moet aan de volgende voorwaarden voldoen: op 31 december van het vakantiedienstjaar geen 25 jaar zijn; in de loop van het vakantiedienstjaar je studie beëindigd hebben; tijdens het vakantiedienstjaar ten minste voor één maand (als arbeider of bediende, niet als jobstudent) één of meerdere arbeidsovereenkomsten gehad hebben. Deze tewerkstelling moet ten minste 13 arbeidsdagen omvatten. 7.3.1 Hoe moet dat? Je hebt gewerkt tijdens het vakantiedienstjaar en dus vakantiedagen verworven voor het vakantiejaar. Die dagen moet je eerst op nemen en hiervoor krijg je van je werkgever (indien je bediende bent) of van de vakantiekas (indien je arbeider bent) je enkel en dubbel vakantiegeld. Als die dagen op zijn en je neemt nog vakantie (je bent niet verp licht de jeugdvakantiedagen te nemen), dan moet je daarvoor jeugdvakantieuitkeringen aanvragen bij de R VA of via je uibetalingsinstelling (HVW of vakbond). L et wel, je hebt enkel recht op jeugdvakantie indien je nog aan het werk bent! De uitkeringen moet je zelf aanvragen met het formulier C 10 3 jeu gd vakan tie w erkn em er. Het formulier C 10 3 jeu gd vakan tie w erkgever moet je in tweevoud door je werkgever laten invullen. T elkens je vakantie neemt, moet je een formulier indienen bij je uitbetalingsinstelling. 7.3.2 Hoeveel bedraagt de jeugdvakantieuitkering? De uitkering bedraagt 65 % van het brutoloon (met een maximum van € 1960 ,18 p er maand) tijdens de eerste maand waarin je jeugdvakantie hebt op genomen.
33
8 Verder studeren in het buitenland Het volgen van een voortgezette op leiding in het buitenland kan het overwegen waard zijn. Het verruimt je blik en je verbetert je taalvaardigheid. Dit zijn ongetwijfeld bijkomende troeven op de arbeidsmarkt.
8.1 Via via? Via Socratesp rogramma’s of uitwisselingsakkoorden van je onderwijsinstelling kan je tijdens een voortgezette op leiding in het buitenland gaan studeren. M aar ook stages in het buitenland zijn p op ulair. Op http ://ec.europ a.eu vind je veel informatie over die mogelijkheden. C ontacteer ook het N AR IC -informatienetwerk van de Europ ese C ommissie (zie p . 40 ) die als doel heeft de vergelijkbaarheid van de dip loma’s en hun erkenning te bevorderen. Je vindt er informatie over de waarde van je eventueel toekomstige dip loma.
8.2 Wat te kiezen? stel jezelf de vraag wat je eigenlijk in het buitenland wil gaan doen? Sp ecialiseren? Zo ja, in welk studiedomein? vergelijk buitenlandse p rogramma’s grondig hou rekening met een aantal p raktische elementen zoals de taal van het gastland, de faciliteiten die aan vreemde studenten worden geboden, de kosten …
8.3 Hoe inschrijven? Een toelating gebeurt nooit automatisch. Je zal zeker een bep aalde toelatingsp rocedure moeten doorlop en, met eventueel kennis- en taaltesten. R eken erop dat dit verschillende maanden in beslag kan nemen.
34
8.4 Een beurs? Onder bep aalde voorwaarden kan je de studietoelage van de Vlaamse G emeenschap ook aanvragen voor een op leiding in het buitenland. Informeer je hiervoor bij KdG Stuvo. Er zijn verschillende instanties die andere beurzen toekennen en onafhankelijk van elkaar werken. Een vrij volledig overzicht vind je op Study
Abroad,
een
p ublicatie
van
U nesco,
www.unesco.org/education/studyingabroad. Verder is er een jaarlijkse brochure met informatie over beurzen in het kader van bilaterale akkoorden die je kan verkrijgen bij het Vlaams M inisterie van Onderwijs en Vorming. Een beurs is een overeenkomst met rechten en p lichten. L ees het contract goed na om onp rettige verrassingen te vermijden! De kans om zo’n beurs te krijgen is van veel factoren afhankelijk: je studie– en testresultaten zijn daarbij zeker erg belangrijk, maar ook het aantal kandidaten en het land waarvoor je de beurs aanvraagt. Zorg in ieder geval voor een volledig en goed verzorgd dossier met eventueel ook aanbevelingsbrieven. Op gelet! Een beurs voor het buitenland kan een bezoldiging zijn voor het studiewerk dat je verricht en kan dus onderworp en worden aan belastingen.
8.5 Je soc iaal statuut 8.5.1 Ziekteverzekering Als je binnen de EER (dit zijn de EU -landen, IJsland, L iechtenstein en N oorwegen) gaat studeren, moet je voor je vertrek een Europ ese ziekteverzekeringskaart (vervangt het oude E111-formulier) aanvragen bij je p laatselijk ziekenfonds. Zo’n ziekteverzekeringskaart is gratis; geldig voor een tijdelijk verblijf; bep erkt tot onvoorziene medische zorg (geen gep lande medische zorg);
35
maximum 2 jaar geldig. Vraag de kaart tijdig aan. Je neemt hiervoor een bewijs van de school mee met vermelding van het land en de p eriode. Informeer je bij het ziekenfonds of je ook over een World Assistancekaart
moet
beschikken
(meer
info
via
je
ziekenfonds
of
www.p ortaal/belgium/gezondheid of www.europ a.eu/social). 8.5.2 Kinderbijslag Als je nog geen 25 jaar bent en in het buitenland gaat studeren dan kan je nog recht hebben op kinderbijslag als het p rogramma erkend is door de buitenlandse overheid of overeenstemt met een p rogramma dat erkend is door die overheid of tenminste 13 lesuren bevat. De p rocedure voor het behouden van je kinderbijslag is verschillend als je binnen de EER of daarbuiten studeert. studie binnen de EER Voor je vertrek vraag je een E40 2-formulier aan bij je kinderbijslagfonds. Dit formulier laat je invullen door de buitenlandse onderwijsinstelling waarna je het terugbezorgt aan je kinderbijslagfonds. studie buiten de EER Indien je studeert en aan één van de volgende voorwaarden voldoet: • met een studiebeurs van een B elgische of buitenlandse overheid; • in een land waarmee B elgië een bilaterale overeenkomst heeft gesloten; • in het hoger onderwijs in een ander land, maar dan voor maximum één schooljaar én op voorwaarde dat je geen ouder (of p artner van je ouder) hebt die werkt in het land waar je studeert. dan vraag je voor je vertrek een P 7int-formulier aan bij je kinderbijslagfonds. Dit formulier laat je invullen door de buitenlandse onderwijsinstelling waarna je het terugbezorgt aan je kinderbijslagfonds.
36
Indien je niet aan één van bovenstaande voorwaarden voldoet, moet je via je kinderbijslagfonds een bijzondere afwijking vragen aan de minister voor Sociale Zaken a.d.h.v. artikel 52, 2e lid. 8.5.3 Wachttijd Wie in het buitenland studeerde valt bij terugkeer onder dezelfde werkloosheidsreglementering als wie uitsluitend in B elgië studeerde. B ij je terugkeer kan je je p as als werkzoekende inschrijven bij de VDAB als je niet langer een studie met volledig leerp lan volgt.
37
9 L evenslang leren L eren houdt niet meer op bij het behalen van een dip loma. In deze snel evoluerende kennismaatschap p ij is p ermanente vorming en bijscholing haast een noodzaak. In dit stukje gaan we in op een aantal mogelijkheden tot leren die te combineren zijn met een baan. Voor een reguliere studie (bachelor of master) kan je terecht bij de dienst studiebegeleiding van je hogeschool of universiteit voor alle informatie over op leidingen, voortgezette op leidingen, p osthogeschoolvorming, …
9.1 Op en U niversiteit U niversitair afstandsonderwijs houdt in dat je op je eigen temp o kan studeren waar en wanneer je dat wenst. Je kan een volledige op leiding volgen of ap arte cursussen. Je betaalt p er cursus. In Vlaanderen wordt de Op en U niversiteit aangeboden via de universiteiten. M eer informatie vind je op www.ua.ac.be.
9.2 T aalonderwijs T alen worden door verschillende instellingen aangeboden, bijvoorbeeld door centra voor volwassenenonderwijs, volkshogescholen, p rivéscholen of door de VDAB . Informatie hierover vind je bij het C L B , bij de centra voor volwassenenonderwijs of in de G ouden G ids (p rivétalenscholen).
9.3 VDAB De B van VDAB staat voor beroep sop leiding. De nadruk ligt op die beroep sop leiding (p raktisch) en minder op de theoretische onderbouw. Zowel werkzoekenden als werkende p ersonen (op zaterdag) kunnen er terecht. M eer informatie vind je via www.vdab.be.
9.4 Ondernemersop leidingen bij Sy ntra Dit zijn op leidingen voor mensen die zich als zelfstandige willen vestigen. Algemeen wordt er aandacht besteed aan bedrijfsbeheer en
38
meer sp ecifiek wordt een aanvullende technische vorming aangeboden die zeer beroep sgericht is. M eer informatie vind je op www.syntra.be.
9.5 Hoger beroep sonderwijs van het volwassenonderwijs In tegenstelling tot hogeschoolop leidingen gaat het hier om onderwijs met een bep erkt leerp lan dat vooral ’s avonds, in het weekend of maar één of enkele dagen p er week georganiseerd wordt. Het Hoger B eroep sonderwijs heeft biotechniek, gezondheidszorg, handelswetenschap p en en bedrijfskunde, industriële wetenschap p en en technologie, onderwijs en sociaal-agogisch werk als studiegebieden. M eer informatie vind je op www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod.
39
10
N uttige adressen
VDAB Antwerp en Somersstraat 22 20 18 Antwerp en T 0 3 20 2 17 11 W www.vdab.be Werkloosheidsbureau Antwerp en (R VA) L entestraat 23 20 18 Antwerp en T 0 3 470 23 30 W www.rva.be U itbetalingsinstellingen: H.V.W. (Hulp kas voor werkloosheidsuitkeringen) regio Antwerp en M arnixstraat 14 A 20 60 Antwerp en T 0 3 234 0 7 62 W www.hvw.fgov.be A.C .V. (Algemeen C hristelijk Vakverbond) regio Antwerp en N ationalestraat 111 20 0 0 Antwerp en T 0 78 15 20 58 W www.acv-online.be A.C .L .V.B . (Algemene C entrale der L iberale Vakbonden van B elgië) regio Antwerp en L ondenstraat 25/1 20 0 0 Antwerp en T 0 3 226 13 0 2 W www.aclvb.be
40
A.B .V.V. (Algemeen B elgisch Vakverbond) regio Antwerp en Ommeganckstraat 35 20 18 Antwerp en T 0 3 220 66 11 W www.abvv.be interimkantoren www.goudengids.be T oezicht op de Sociale Wetten (M inisterie van T ewerkstelling en Arbeid) T heaterbuilding Italiëlei 124 - bus 56 20 0 0 Antwerp en T 0 3 213 78 10 R ijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers Van Eycklei 50 20 18 Antwerp en T 0 2 286 72 0 0 W www.rkw.be Vlaams M inisterie van Onderwijs en Vorming Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs & Vorming Afdeling dienstverlening EVC N AR IC -Vlaanderen Hendrik C onsciencegebouw (toren C - 2e verdiep ing) Koning Albert II - laan 15 1210 B russel T 0 2 553 89 58 E naric@ vlaanderen.be W www.naric.be
41
AO (Agentschap Ondernemen) L ange L ozannastraat 223 20 18 Antwerp en T 0 3 260 87 0 0 W www.agentschap ondernemen.be U N IZO (U nie van Zelfstandige Ondernemers) Oude L eeuwenrui 25 20 0 0 Antwerp en T 0 3 213 92 50 W www.unizo.be R SVZ (R ijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen) Oudaan 8-10 20 0 0 Antwerp en T 0 3 224 46 11 W www.rsvz-inasti.fgov.be KdG Stuvo vzw G emeentestraat 6 20 60 Antwerp en T 0 3 20 2 38 0 0 F 0 3 20 2 38 0 1 E stuvo@ kdg.be W www.kdgstuvo.be
42
11 B ibliografie Acerta (20 10 ). Sociale G ids. 4 delen [B rochure]. L euven: Acerta. AC V (20 10 ). Infobrochure voor schoolverlaters en werkende jongeren [F older]. B russel: AC V. Stuvant (20 10 ). C enten voor Studenten [B rochure]. B russel: Stuvant. S.n. (31.3.20 10 ). R VA – R ijksdienst voor Arbeidsvoorziening [31.3.20 10 , R ijksdienst voor Arbeidsvoorziening: http ://www.rva.be] S.n. (31.3.20 10 ) VDAB - Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en B eroep sop leiding [31.3.20 10 , Vlaamse Dienst voor Arbeids-bemiddeling en B eroep sop leiding: http ://www.vdab.be].
