DIT IS HET JAARVERSLAG LEERPLICHT. DE LEERPLICHTWET VERPLICHT DE LEERPLICHTAMBTENAREN OM JAARLIJKS VERSLAG UIT TE BRENGEN AAN HET COLLEGE EN DE RAAD OVER DE WERKZAAMHEDEN IN HET AFGELOPEN JAAR. VOOR U LIGT HET JAARVERSLAG LEERPLICHT VAN HET AFGELOPEN SCHOOLJAAR 2014-2015. HIERIN VINDT U NIET ALLEEN CIJFERS OVER HET VERZUIM VAN LEERPLICHTIGE JONGEREN IN DE GEMEENTE WATERLAND, HET MAAKT OOK DUIDELIJK WELKE STAPPEN ZIJN GEZET IN DE AANPAK VAN VERZUIM EN DE ONTWIKKELINGEN IN HET KADER VAN DE LEERPLICHT.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------LEERPLICHT GEMEENTE WATERLAND In de gemeente Waterland wordt de handhaving van de Leerplichtwet 1969 uitgevoerd door de afdeling Zorg en Welzijn waar twee leerplichtambtenaren in deeltijd werkzaam zijn.
Te laat komen valt ook onder ongeoorloofd verzuim. Dit ongeoorloofde verzuim wordt onderscheiden in: absoluut verzuim en relatief verzuim.
Zij zijn tevens beëdigd Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) voor het domein Onderwijs.
Er is sprake van absoluut verzuim wanneer blijkt dat een leerling: wel staat ingeschreven in de gemeentelijke basisregistratie, niet staat ingeschreven bij een school of instelling en een grond voor vrijstelling van inschrijving bij een school ontbreekt.
De doelstelling van de Leerplichtwet (LPW) is dat jongeren van 5 tot en met 16 jaar ingeschreven staan bij een onderwijsinstelling en ook daadwerkelijk onderwijs volgen. De “Kwalificatieplicht” is per 1 augustus 2007 ingevoerd. Doel van de “Kwalificatieplicht” is dat jongeren tot hun 18e verjaardag, na hun volledige leerplicht, verplicht zijn onderwijs te volgen met als doel het behalen van een startkwalificatie (HAVO/VWO c.q. MBO-2 diploma).
Er is sprake van relatief verzuim als een leerling wel op een school is ingeschreven maar gedurende een bepaalde tijd de lessen verzuimt. Relatief verzuim wordt onderverdeeld in: •
•
preventief verzuim: als een leerling regelmatig minder dan 16 uur per vier weken verzuimt;
•
luxe verzuim: verzuim wegens (extra) vakantie zonder toestemming van de schoolleiding.
De werkzaamheden van de leerplichtambtenaar omvatten vele handelingen rondom verzuim: voorkomen (preventie; bv. voorlichten en informatie verstrekken), handhaven, adviseren, registreren en bemiddelen. Bij de aanpak van verzuim is het samenwerken met ketenpartners zoals school, hulpverleners en justitiële instanties van wezenlijk belang.
signaal verzuim: als het verzuim gedurende 16 uur per vier weken of 3 dagen aaneengesloten plaats vindt;
In de Leerplichtwet wordt onderscheid gemaakt tussen ongeoorloofd en geoorloofd verzuim. Onder ongeoorloofd schoolverzuim wordt verstaan: “het volgens de LPW door een leerplichtige zonder gegronde reden of zonder geldige vrijstelling afwezig zijn van school”.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1
ADMINISTRATIE; IEDERE LEERLING IN BEELD De Nederlandse overheid heeft in de Leerplichtwet 1969 (LPW) vastgelegd dat ieder kind naar school moet. De gemeente heeft de wettelijke taak om te controleren of kinderen ook echt naar school komen. Een goede administratie draagt bij aan het inzicht in de schoolgegevens van alle leer- en kwalificatieplichtige leerlingen. De gemeente Waterland gebruikt hiervoor de onderwijsapplicatie Key2jongerenmonitor.
Key2jongerenmonitor zorgt ervoor dat jongeren eenvoudig geregistreerd en gevolgd kunnen worden. De wijzigingen die de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) heeft doorgevoerd in het kader van het Digitaal Loket Verzuim, de gegevenslevering van de in- en uitschrijvingen van jongeren in BRON (Basisregister Onderwijs) en de gegevenslevering in het kader van het voortijdig schoolverlaten (VSV) zijn in de applicatie Key2Jongerenmonitor verwerkt.
In het schooljaar 2013-2014 telt de gemeente Waterland in totaal 2579 leeren kwalificatieplichtige leerlingen. In het schooljaar 2014-2015 telt de gemeente Waterland in totaal 2.602 leeren kwalificatieplichtige leerlingen. Een lichte toename ten opzicht van het vorige schooljaar.
Schooljaar
Leerplicht 5-16 jarigen
Kwalificatieplicht 16 en 17 jarigen
Totaal
2014-2015
2217
385
2602
2013-2014
2184
395
2579
JONGEREN MET LEERPLICHTCONTACTEN 3,4% van de leer- en kwalificatieplichtige jongeren is gemeld bij leerplicht vanwege ongeoorloofd schoolverzuim.
88
Aantal leer- en kwalificatieplichtigen Aantal verzuimmeldingen
2602
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2
SCHOOLVERZUIM Scholen zijn wettelijk verantwoordelijk voor het melden van alle soorten schoolverzuim bij de leerplichtambtenaar van de gemeente waarin de betreffende leerling woont. Dit schooljaar is het aantal verzuimmeldingen licht gedaald. Scholen hebben hun verzuimbeleid aangescherpt waardoor verzuim sneller wordt gesignaleerd en binnen de school wordt opgepakt. De leerplichtambtenaar beschikt over een aantal instrumenten om het verzuim te stoppen. Bij een eerste melding van verzuim wordt bij school de reden van de melding opgevraagd met daarbij een actuele verzuimstaat. Vaak volgt daarop een gesprek met de jongere en ouder(s). Het doel van dit gesprek is om te achterhalen wat de aanleiding voor het verzuim is en de jongere en ouders te laten inzien wat de consequenties van verzuim zijn. Ter bevestiging van wat besproken is, volgt een waarschuwingsbrief. Bij een enkeling wordt bij weinig verzuim eerst een waarschuwingsbrief
verstuurd en pas bij een vervolgmelding een gesprek aangegaan. Wanneer een jongere na een waarschuwing opnieuw
Dit houdt in dat het Openbaar Ministerie beslist over de afdoening van het verzuim. Vaak volgt een afdoening met een
verzuimt, krijgt deze een verwijzing naar HALT. Er mag dan geen sprake zijn van zorg rondom de jongere. HALT is de organisatie waarin gemeenten, politie en justitie samenwerken om jeugdcriminaliteit te voorkomen. Jongeren voor wie een proces-verbaal een te zwaar middel is, kunnen een HALT-afdoening krijgen.
taakstraf, maar het kan er ook toe leiden dat ouders en/of de jongere een maatregel hulp en steun krijgen opgelegd. Dat betekent dat Jeugdbescherming Regio Amsterdam, voorheen Bureau Jeugdzorg, de jongere en ouders gaat begeleiden.
Ze krijgen dan feitelijk ‘straf’ voor het verzuim. De straf bestaat deels uit het maken van een werkstuk over spijbelen en de consequenties daarvan en deels uit het uitvoeren van een taakstraf. Bij zorg rondom de ontwikkeling van de jongere wordt met ketenpartners gekeken naar de achterliggende problematiek
Bij luxe verzuim, wanneer ouders hun kind (vroegtijdig) buiten de reguliere vakantieperiode meenemen voor een vakantie zonder dat daar toestemming voor is, volgt een proces-verbaal. Ouders kunnen voor luxe verzuim een geldboete krijgen. Door de controles ‘luxe verzuim’ op de laatste schooldag voor de schoolvakanties die nog steeds
en gezocht naar een passende oplossing zodat de jongere weer naar school kan.
gehouden worden, is het aantal aanvragen voor verlof en het aantal meldingen van luxe verzuim afgenomen.
Wanneer leerlingen ondanks eerdere waarschuwingen of een HALT-afdoening blijven verzuimen, volgt een procesverbaal.
Het aantal processen-verbaal dat dit schooljaar is opgemaakt tegen ouders vanwege luxe verzuim is licht gestegen ten opzichte van vorig schooljaar.
Kaarten die gebruikt worden bij huisbezoeken in het kader van luxe-verzuim.
3
SOORT VERZUIMMELDING
2%
13%
Luxe verzuim Relatief verzuim Absoluut verzuim
85%
VERZUIMMELDING PER ONDERWIJSSOORT
17% 40%
Primair onderwijs Voortgezet Onderwijs MBO
43%
AFDOENING LEERPLICHTMELDINGEN
Schriftelijke waarschuwing na gesprek
9% 2%
Mondelinge waarschuwing na gesprek Bemiddeling naar andere school
44% 24%
Doorverwijzing naar hulpverlening Aantekening in leerplichtadministratie
5% 7%
Processen-verbaal
9%
Haltverwijzing
4
TOTAALOVERZICHT Schooljaar 2014-2015 Interventie
Leerplicht
RMC/VSV
Eindtotaal
Bemiddeling andere school
6
-
6
Halt-verwijzing
2
-
2
Hulpverlening inschakelen
4
-
4
Mondelinge waarschuwing
8
-
8
Proces verbaal
8
-
8
Registratie / aantekening leerplichtadministratie
21
67
88
Schriftelijke waarschuwing
36
14
50
Verlenen vrijstelling of verlofaanvraag
12
-
12
Eindtotaal
97
81
178
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------aanmerking voor een vrijstelling van de Dat wil zeggen dat de jongere toestemVRIJSTELLINGEN Ouders/verzorgers zijn verplicht om hun kinderen als leerling van een school in te schrijven en ervoor te zorgen dat deze school na inschrijving geregeld wordt bezocht. Sommige personen kunnen worden vrijgesteld van de verplichting om te zorgen dat een jongere als leerling van een school staat ingeschreven. VRIJSTELLING Ouders komen in aanmerking voor een vrijstelling van de inschrijvingsplicht als hun zoon of dochter vanwege lichamelijke of psychische gronden niet in staat is om onderwijs te volgen, of wanneer zij als ouders overwegende bedenkingen hebben tegen de richting van het onderwijs. Ook wanneer hun zoon of dochter als leerling van een school in het buitenland staat ingeschreven en deze school geregeld bezoekt, komen ouders in
inschrijvingsplicht.
ming krijgt om tijdelijk te werken in plaats
Een vrijstelling van de inschrijvingsplicht bij kwalificatieplichtige jongeren kan voor een bepaalde periode worden afgegeven als een jongere aantoont dat hij/zij op een andere wijze voldoende onderwijs geniet. Het gaat hierbij meestal om jongeren die vastlopen in het reguliere onderwijs of jongeren die een verkeerde opleidingskeuze hebben gemaakt in het MBO. Voor deze jongeren wordt gezocht naar een andere oplossing gedurende het schooljaar, bijvoorbeeld een stage of leer-/werkplek. GEDOOGBESCHIKKING Voor jongeren die een verkeerde opleidingskeuze hebben gemaakt in het MBO en die niet meer gemotiveerd zijn om hun huidige opleiding af te maken, kan beroep gedaan worden op een gedoogbeschikking.
5
van onderwijs te volgen totdat de jongere start met zijn nieuwe opleiding. Meestal is dit voor een korte periode, omdat het MBO meerdere startmomenten per schooljaar kent. VERLOF Verlofaanvragen tot en met 10 schooldagen worden beoordeeld door de directeur van de school. Verlofaanvragen vanaf 11 schooldagen of langer worden beoordeeld door de leerplichtambtenaar. Binnen de gemeente Waterland hebben de ouders van 12 jongeren een vrijstelling.
VRIJSTELLINGEN EN VERLOFAANVRAGEN
33% Gedoogbes chi kki ng
43%
Verl of >10 s chool da gen Li cha mel i jk of ps ychi s che gronden Bedenki ngen tegen de ri chti ng van het onderwi js Onderwi js i n het bui tenl a nd
8% 8%
8%
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------PREVENTIEF VERZUIM De leerplichtambtenaar houdt 5 tot 6 keer per schooljaar een preventief verzuimspreekuur op het Bernard Nieuwentijt College in Monnickendam. Dit spreekuur is bedoeld voor beginnend verzuim en/of te laat komen bij leerlingen in de leerplichtige en kwalificatieplichtige leeftijd. Door de spreekuren kan de leerplichtambtenaar op een snelle en adequate manier inspelen op het verzuim. Leerlingen worden door de school aangemeld voor het spreekuur waarna de leerplichtambtenaar met de jongere in gesprek gaat. Tijdens een gesprek met de jongere probeert de
leerplichtambtenaar boven tafel te krijgen waarom er sprake is van verzuim.
leerplicht, de school en de jongere en ouders. De jongere wordt op zijn of haar
Soms is er sprake van achterliggende problematiek, zo nodig wordt dit in kaart gebracht. Vervolgens worden afspraken gemaakt met de jongere. Doel hiervan is om te zorgen dat de jongere niet meer verzuimt, en het beter gaat met de jongere op school en deze uiteindelijk een diploma en daarmee een starkwalificatie
eigen verantwoordelijkheid aangesproken, en dat heeft effect. Door directe aandacht bij beginnend verzuim en duidelijke afspraken met de jongere worden structureel verzuim en mogelijke juridische consequenties voorkomen.
behaalt. De jongere en de ouders krijgen een waarschuwingsbrief toegestuurd en de leerplichtambtenaar van de betreffende gemeente wordt van het verzuimgesprek op de hoogte gesteld.
278 leerlingen. In het schooljaar 20142015 heeft de leerplichtambtenaar met 14 leerlingen een preventief verzuimgesprek gevoerd.
Door de persoonlijke aanpak van het spreekuur ontstaan korte lijnen tussen
6
Het Bernard Nieuwentijt College heeft
In het schooljaar 2015-2016 worden de preventieve verzuimgesprekken voortgezet.
PREVENTIEVE GESPREKKEN PER LEERJAAR
7% 21%
Leerjaar 1
7%
Leerjaar 2 Leerjaar 3 Leerjaar 4
65%
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------gelgeving rondom het opmaken van een Waterland. Het kernteam jeugd en gezin SAMENWERKING De leerplichtambtenaren werken samen met verschillende partijen. Deze samenwerking is hard nodig om het verzuim en/of onderliggende problematiek van de leerlingen aan te pakken. ZAT De leerplichtambtenaren nemen binnen de gemeente Waterland deel aan het Zorg- en Advies Team (ZAT) van het Bernard Nieuwentijt College (BNC).
vormt de spil van de jeugdhulp in Waterland en bestaat uit professionals (SMD, MEE, JBRA, Spirit, SMW, praktijkondersteuner GGZ) die qua expertise het hele jeugdhulpveld bestrijken. Het kernteam komt iedere week bij elkaar. In deze overleggen wordt casuïstiek besproken waarbij extra ondersteuning bij de opvoeding of andere ondersteuning in het gezin nodig is
Proces Verbaal besproken.
voor een goede ontwikkeling van de betrokken jongeren.
Buiten het thuiszittersoverleg om heeft leerplicht ook contact met de medewerkers van het VO Waterlandloket op het moment dat een leerling nog niet geplaatst is op een passende school.
JONGERENWERKER In het schooljaar 2014-2015 is het ZAT van het BNC 5 keer bij elkaar gekomen. In De leerplichtambtenaren hebben daarnaast ook goed contact met de Jongerenhet ZAT werken scholen samen met werker. De Jongerenwerker kan een jonprofessionals om leerlingen met problegere op een positieve en creatieve wijze men snel en adequaat te helpen. Aan het ZAT namen de zorgcoördinator, schoolarts coachen en in contact brengen met de mogelijkheden en oplossingen in de buurt. (GGD Zaanstreek- Waterland), en Schoolmaatschappelijk werk deel. OM OVERLEG KERNTEAM De leerplichtambtenaren maakten in het schooljaar 2014-2015 ook deel uit van het kernteam jeugd en gezin van de gemeente
THUISZITTERSOVERLEG De leerplichtambtenaren nemen ook deel aan het thuiszittersoverleg. Bij dit overleg komen de directeur van het samenwerkingsverband en de leerplichtambtenaren uit de regio bijeen om de actuele casussen rondom thuiszitters te bespreken.
INTEGRIP Vanaf de zomer van 2015 wordt er in de
regio gewerkt met het systeem Integrip. Intergrip gaat de overstap tussen VO-VO-, VO-MBO, MBO-MBO en onderwijs(VO+MBO)- gemeenten monitoren en De leerplichtambtenaren nemen drie keer ondersteunen. Het systeem maakt het per jaar deel aan het OM overleg in Haar- mogelijk om precies te zien welke leerlem. Tijdens dit overleg worden casussen, lingen zich al hebben aangemeld, welke nieuwe werkwijzen en nieuwe wet en releerlingen voorlopig en definitief geplaatst
7
zijn en welke leerlingen nog geen actie hebben ondernomen. Intergrip werkt van-
uit een landelijke database. Aangesloten VO en MBO instellingen leveren periodiek
deze inschrijfgegevens aan, welke zichtbaar worden in het systeem.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------VOORTIJDIG SCHOOLVERLATEN VSV-ers IN WATERLAND
6 5 4 Landelijk percentage
3 2
Percentage Waterland
1 0 VO
MBO
RMC
Een voortijdig schoolverlater (VSV’er) is een leerling van 12 tot 23 jaar die zonder startkwalificatie in een bepaald schooljaar het onderwijs verlaat. Uit bovenstaande tabel blijkt dat het aantal VSVers in Waterland onder het landelijke
gemeld bij het RMC. Het RMC zoekt contact met de VSV’ers door middel van het versturen van brieven en/of door een huisbezoek af te leggen. Het RMC kan helpen/begeleiden bij het zoeken van een nieuwe opleiding of combinatie
gemiddelde zit. In het schooljaar 20142015 heeft de gemeente Waterland 81 RMC verzuimmeldingen ontvangen. Wanneer een jongere dreigt uit te vallen of niet meer naar school komt dan meldt de leerplichtambtenaar dit bij het Regionale Meld en Coordinatiepunt (RMC) in Purmerend. Dit zijn verzuimmeldingen van jongeren die niet meer leerplichtig
tussen werken en leren. Wanneer een leerling van 18+ dreigt uit te vallen op een school wordt de leerling ook aangemeld bij het RMC. Het RMC geeft altijd een terugkoppeling aan de leerplichtambtenaren van de gemeente Waterland. Leerlingen van 18+ met verzuim ontvangen in overleg met de school een waarschuwingsbrief RMC
zijn en die niet in het bezit zijn van een startkwalificatie. Deze jongeren worden door de gemeente gevolgd tot 23 jaar of tot zij een startkwalificatie behalen.
waarin de wet en regelgeving omtrent de kwalificatieplicht wordt toegelicht. In het schooljaar 2014/2015 hebben 14 jongeren een RMC waarschuwingsbrief ontvangen.
Waterlandse VSV leerlingen 18+ worden door de leerplichtambtenaren ook aan-
8
JONGERENLOKET Bij het Jongerenloket in Purmerend kunnen leerlingen zonder startkwalificatie uit de gemeente Waterland terecht met vragen of advies over een nieuwe opleiding en/of leer-werktraject. REINTEGRATIE De leerplichtambtenaren van de gemeente Waterland voeren in een combinatiefunctie ook de re-integratie van de uitkeringsgerechtigde vanuit de Participatiewet uit. Hierdoor komen/blijven de leerplichtambtenaren soms in contact met voortijdige schoolverlaters met een uitkering vanuit de Participatiewet. Wij helpen deze leerlingen bij het zoeken van een baan of bieden ondersteuning bij de zoektocht naar een nieuwe passende opleiding. Deze leerlingen kunnen ook aangemeld worden bij het Jongerenloket.
VSV In het schooljaar 2013-2014 had de gemeente Waterland 23 voortijdig
het schooljaar daarop, 2014-2015, het onderwijs weer opgepakt en zijn schoolgaand om alsnog een startkwalificatie te
te hervatten. Van de resterende 10 VSV’ers zijn 7 jongeren belandt op de arbeidsmarkt zonder startkwalificatie. 3
schoolverlaters (VSV’ers), jongeren die zonder startkwalificatie het onderwijs hebben verlaten. 9 jongeren hebben in
behalen. 4 jongeren hebben in het schooljaar 2014-2015 alsnog hun startkwalificatie behaald door hun opleiding
jongeren zijn verhuisd buiten de regio.
Status VSV'ers
39%
Schoolgaand
44% Startkwalificatie behaald VSV
17%
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------worden gezinnen besproken die hulp sproken welke hulp de leerling nodig INTERVIEW Schoolmaatschappelijk werker Nienke Worrell Kun je iets vertellen over je functie? Als Schoolmaatschappelijk werker ben ik verbonden met alle elf Primair Onderwijs scholen uit de gemeente Waterland. Op de scholen houd ik vijf keer in het schooljaar een inloopochtend. Ouder(s)/verzorger(s) en leerkrachten kunnen dan vragen stellen over hun kind/leerling of waar ze tegen aanlopen in de opvoeding thuis of in de klas. Daarnaast zit ik in het Ondersteuningsteam op de school waar leerlingen worden besproken die opvallen in de klas met hun gedrag of tijdens hun leerweg. In het Ondersteuningsteam wordt be-
heeft om weer verder te kunnen met zijn
vragen van de gemeente. Als er kin-
ontwikkeling. Soms kan het voorkomen dat een leerling het even lastig heeft en dan bied ik als Schoolmaatschappelijk werker individuele hulp aan. Op deze manier kan het kind weer verder op school of met zijn dagelijkse routine in de thuissituatie. Het zijn dan tips die gegeven kunnen worden om weerbaarder te worden, sociale vaardigheden,
deren betrokken zijn, kan de Schoolmaatschappelijk werker het kind begeleiden of in de gaten houden hoe het verder gaat met de ontwikkeling van een kind. Ook kan de Schoolmaatschappelijk werk trainingen aanbieden aan kinderen om sociaal vaardiger te worden en/of weerbaarder.
lichte psycho-educatie te geven over bijvoorbeeld autisme, AD(H)D, gescheiden ouders, verlies/rouwverwerking, enz.
Voor wie is het schoolmaatschappelijk werk?
Ook zit ik als de Schoolmaatschappelijk werker in het kernteam Jeugd en Gezin van de gemeente Waterland. Hierin
9
Voor de leerkrachten, ouder(s)/ verzorger(s) en kinderen in de leeftijd van vier t/m 12 jaar. In het voortgezet onderwijs is ook schoolmaatschappelijk werk, maar dat doe ik niet.
Wat is het doel van schoolmaatschappelijk werk? Om vroegtijdig kleine zorgen aan te
Het zijn vooral opvoedvragen over de kinderen van ouder(s)/verzorger(s), vragen van leerkrachten om mee te
pakken, zodat het geen grote zorgen worden. Soms kan een luisterend oor al voldoende zijn voor een ouder/verzorger of kind om verder te kunnen in de opvoeding. Maar er kan ook als de zorgen al groter zijn, sneller doorverwezen worden naar gespecialiseerde hulp. In deze zoektocht kan de Schoolmaat-
kijken naar het gedrag van een leerling waar ze zorgen over hebben. Leerkrachten ondersteunen in het begeleiden van een zorgmelding, lichte psycho-educatie te bieden aan kinderen via een werkboek of spelenderwijs. Daarnaast biedt de Schoolmaatschappelijk werker trainingen aan kinderen die sociaalvaardi-
den of durfden? Wat heb je toen gedaan?
schappelijk werker de ouder(s) /verzorger(s) en het kind ondersteunen en informeren over de opties die ouder(s)/verzorger(s) en het kind hebben.
ger en weerbaarder willen/moeten worden. Helaas komen vechtscheidingen ook voor.
verzorger(s), kind en de school in gesprek gaan en samen tot een plan van aanpak komen. Het doel zal zijn dat het kind weer met plezier naar school kan gaan.
Op welke wijze komt een aanmelding tot stand bij het schoolmaatschappelijk werk?
Hoe lang duurt een traject bij het schoolmaatschappelijk werk?
Heb je weleens te maken gehad met kinderen die niet meer naar school wil-
Omdat ik als Schoolmaatschappelijk werker pas begonnen ben in de gemeente Waterland, heb ik het nog niet meegemaakt dat er kinderen niet meer naar school wilden/durfden. Als dit voorval zou spelen, dan zal ik met ouder(s)/
Een training zal negen weken van 1.5 uur in de week duren. Daarnaast zal er na de intake met ouders gekeken wor-
Hoe zie je de toekomst van het schoolmaatschappelijk werk?
komen, maar ook via ouder(s) / verzorger(s) die bellen voor een afspraak. Daarnaast komen er ook aanmeldingen vanuit het kernteam Jeugd en Gezin. Tijdens deze overleggen worden gezinnen besproken waarbij de kinderen soms ook even ondersteuning nodig hebben.
den hoe zwaar de problematieken zijn in het gezin. Als het betekent dat de Schoolmaatschappelijk werker lichte hulp kan bieden aan een gezin, zijn dit ongeveer vijf huisbezoeken. Anders brengt de Schoolmaatschappelijk werker de hulpvraag met toestemming van de ouders in het kernteam-overleg en zal daar bekeken worden wie van de disci-
schappelijk werker als een goede verbinding tussen school, thuis, jeugdhulpverlening en de gemeente. Door op de plaats te zijn waar lichte problemen/ opvallend heden zichtbaar zijn en dit aan te pakken, zodat er minder zwaardere problemen zullen ontstaan. Voor ouder(s)/verzorger(s) is het fijn dat ze door samen te werken met de Schoolmaat-
Met wie werkt het schoolmaatschappelijk werk samen?
plines de hulp zal gaan verzorgen. Met kinderen die individuele hulp nodig hebben thuis of op school zullen dit ongeveer tien contactmomenten zijn.
schappelijk werker gelijk antwoorden kunnen krijgen op hun vragen en de steun te ervaren in hun zoektocht. Deze manier van ondersteuning biedt mogelijkheden om gezinnen weer sterker te maken met of zonder verdere hulp van instanties.
De aanmeldingen kunnen via de scholen
Een Schoolmaatschappelijk werker werkt samen met zijn kernteam leden vanuit de gemeente. Tevens met de schoolarts, jeugdverpleegkundige, scholen, ouder(s)/verzorger(s) en kinderen. Daarnaast kan het voorkomen dat de Schoolmaatschappelijk werker overleggen heeft met verschillende hulpverleningsorganisaties. Kun je voorbeelden geven van problematieken waarmee je te maken krijgt?
Wanneer bepaal je om door te verwijzen naar een andere instantie?
Ik zie de toekomst van een Schoolmaat-
Als blijkt tijdens de intake of tijdens de vijf contactmomenten dat er meer hulp nodig is in een gezin, wordt dit besproken met toestemming van ouders in het kernteam overleg. Van daaruit wordt er besloten wie de hulp verder zal gaan bieden of wie er zal gaan doorverwijzen naar specialistische hulp.
10
Ook voor de scholen is de steun van een Schoolmaatschappelijk werker prettig om samen naar een kind te kijken en een plan van aanpak te maken om het kind verder te kunnen helpen in zijn ontwikkeling.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------uitwerking van de werkagenda’s met onderwijs blijft bestaan voor de kinderen PASSEND ONDERWIJS De Wet passend onderwijs is van kracht sinds 1 augustus 2014.
die dit echt nodig hebben. De zorgplicht vervalt als de school waarvoor de ou-
beide directeuren van de Samenwerkingsverbanden primair onderwijs (PO)
Scholen moeten elk kind een goede onderwijsplek te bieden (zorgplicht). Op de eigen school, eventueel met extra ondersteuning in de klas, op een andere reguliere school in de regio of in het
ders gekozen hebben vol is, of als de ouders weigeren het geloofsartikel van de school te onderschrijven.
en voortgezet onderwijs (VO).
(voortgezet) speciaal onderwijs. De wet schrijft voor dat elke school een ondersteuningsplan maakt dat een beeld geeft van de mogelijkheden en voorzieningen die een school heeft om te voorzien in de verschillende onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van leerlingen. De zorgplicht van het schoolbestuur brengt met zich mee dat voor jongeren die niet terecht kunnen op de school waar zij zich hebben aangemeld, die school wel de verplichting heeft om binnen het samenwerkingsverband een andere school te vinden. Scholen kijken naar wat een leerling wél kan en zij ondersteunen dit het liefst binnen het reguliere onderwijs. Het speciaal
In maart 2014 hebben de zes gemeenten in de regio Waterland op overeenstemming gericht overleg gevoerd met de samenwerkingsverbanden voor de zorg op school over de ondersteunings-
De gemeente Waterland heeft in september 2014 op overeenstemming gericht overleg gevoerd met het bestuur van het Samenwerkingsverband PO Waterland over het gemeentelijk beleidsplan voor het sociale domein en dan met name over het deel dat de zorg voor
plannen van de samenwerkingsverbanden. We hebben werkafspraken gemaakt voor de beleidsterreinen waar onderwijs en zorg elkaar raken. Dit zijn bijvoorbeeld de leerplicht (thuiszitters) het leerlingenvervoer, de onderwijshuisvesting en de zorg voor de jeugd. Voor het voortgezet onderwijs komt hier onder
de jeugd betreft. Dit overleg heeft geleid tot nieuwe werkafspraken. Wij willen bijvoorbeeld samen met het Samenwerkingsverband leerkrachten helpen bij het vroeg signaleren van andere problemen dan leerproblemen. Dit kan bijvoorbeeld met een opleiding voor de leerkracht zelf, maar ook door het zorgteam op
andere de aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt bij. De afspraken zijn vastgelegd in werkagenda’s die deel uitmaken van de ondersteuningsplannen van het onderwijs en de (jeugd)zorgplannen van de gemeenten. Maandelijks bespreken de ambtenaren de voortgang van de
school te versterken met een schoolmaatschappelijk werker Plus (zie het interview met onze schoolmaatschappelijk werkster Nienke Worrell).
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------THUISZITTERS
meer dan vier weken aaneengesloten
ling van geregeld schoolbezoek wegens
Ondanks dat het recht op onderwijs is geborgd in de Leerplichtwet zitten jaarlijks vele leerlingen om diverse redenen thuis.
thuis zit, zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht of vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs. Een thuiszitter is ook een jongere tussen de 5 en 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar met kwalificatieplicht die niet staat ingeschreven op een school of onderwijsinstelling (absoluut verzui-
het volgen van ander onderwijs.
mers), zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht respectievelijk vrijstel-
Zo kunnen gedragskenmerken, sociaalemotionele en/of (psychische) gezondheidsproblemen de reden zijn dat leer-
Een thuiszitter is een leerplichtige leerling tussen de 5 en de 16 jaar of van 16 of 17 jaar met kwalificatieplicht (dat wil zeggen: de jongere die niet over een startkwalificatie beschikt), die ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling en die zonder geldige reden
11
De oorzaken van het probleem van thuiszitten zijn zeer divers. Soms gaat het fout tussen jongeren onderling of speelt de school niet goed in op hun gedragingen. Soms ligt de oorzaak niet zozeer op school maar wordt het probleem daar vooral zichtbaar.
lingen uitvallen. Vaak spelen er tegelijkertijd problemen in de thuissituatie. Wat de oorzaak ook is: thuiszitten is een
Voor de aanpak van thuiszitters is niet één perfecte oplossing. Wel zijn er diverse acties die de kans op succes
heid voor het onderwijs (artikel 5 onder a LPW, ouders/verzorgers die overwegende bedenkingen hebben tegen de rich-
complex probleem met veel impact op het leven van een jongere en het gezin waarin de jongere opgroeit.
vergroten. De samenwerkende jeugdinspecties bundelden praktijkvoorbeelden en tips op een website met een praktische handleiding voor professionals: www.reikthuiszittersdehand.nl De jongeren die zijn vrijgesteld van de inschrijvingsplicht van de leerplichtwet
ting van het onderwijs op redelijke afstand van de woning (artikel 5 onder b LPW, jongeren die onderwijs volgen in het buitenland (artikel 4 onder c LPW en de jongeren van 16-17 die op een andere wijze voldoende onderwijs genieten (artikel 15 LPW). Deze laatste twee groepen vallen niet onder de thuiszitters.
hebben een vrijstelling op basis van psychische of lichamelijke ongeschikt-
Er zijn wel ontwikkelingen om het begrip ‘thuiszitters’ breder te gaan definiëren.
In het schooljaar 2014-2015 was er sprake van 4 thuiszitters. Alle leerlingen zijn inmiddels geplaatst op een andere passende school.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
12
