EMCARE BETREFT:
WEBSITE INTERVENTIESNAARWERK.NL
Beschrijving van de interventie
EMcare – diagnostiek en mono- of multidisciplinaire behandeling voor mensen met aandoeningen aan het houdings- en bewegingsapparaat
Datum beoordeling panel: Datum eerste herziening: Datum tweede herziening: www.interventiesnaarwerk.nl
[17-11-2009] [dd-mm-jjjj] / nvt [dd-mm-jjjj] / nvt 1
Inhoudsopgave 1. Beschrijving van de interventie ........................................................................................................... 3 1.1 Kernachtige omschrijving ...................................................................................................... 3 1.2 Doel van de interventie .......................................................................................................... 3 1.3 Doelgroep van de interventie ................................................................................................. 3 1.4 Omschrijving van de interventie ............................................................................................ 5 1.4.1 Methodiek .......................................................................................................................... 5 1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse....................................................................... 7 1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak............................................................ 8 1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging .......................................................................... 9 1.5 Overige voorwaarden voor toepassing ................................................................................... 9 1.6 Beschrijving onderzoek effectiviteit .................................................................................... 10 1.7 Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit ......................................................... 12 1.8 Overige informatie ............................................................................................................... 13
www.interventiesnaarwerk.nl
2
1. Beschrijving van de interventie 1.1
Kernachtige omschrijving
Naam interventie: EMcare - diagnostiek en mono- of multidisciplinaire behandeling voor mensen met aandoeningen aan het houdings- en bewegingsapparaat. Kernachtige omschrijving interventie: EMcare is de naam van een arbeidspolikliniek in Rotterdam voor mensen met aandoeningen aan het houdings- en bewegingsapparaat. Doel is herstel, toename van belastbaarheid en re-integratie naar een gezonde manier van werken - en dit op een snelle en verantwoorde wijze. Men poogt dit doel te bereiken door middel van een betere diagnostiek en (logistiek van doorverwijzing) alsmede snelle toepassing van een mono- of multidisciplinaire, geprotocolleerde, evidence based behandeling, die zoveel mogelijk wordt uitgevoerd in de reguliere zorg. Coördinatie van het behandeltraject ligt in handen van een ‘caremanager’ van EMcare. EMcare werkt samen met op basis van kwaliteitscriteria geselecteerde zorgaanbieders op het gebied van het houdings- en bewegingsapparaat. Deze zorgaanbieders hebben zich bereid verklaard te werken volgens evidence based protocollen die door EMcare zijn ontwikkeld. Aan direct betrokkenen, zoals de cliënt zelf, bedrijfsarts en huisarts, wordt de behandeling transparant gemaakt met onder meer rapportages en webtools. EMcare is in 2005 opgericht en ontwikkeld door samenwerking van het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Klachten Bewegingsapparaat (AKB), de afdeling Orthopedie van het Erasmus MC en NewYield. Het grootste deel van de klantengroep betreft langdurig verzuimende werknemers; een minderheid wordt gevormd door uitkeringsgerechtigden, met name uit de populatie ZW/Arbo van het UWV. De interventie is ook geschikt voor WWB- en WIA-klanten. Bij deze klantengroep kan immers in de loop van de tijd de belastbaarheid in relatie tot de aandoening in negatieve of positieve zin wijzigen t.a.v. de situatie bij het begin van de uitkering. EMcare kan dat beoordelen en tevens nagaan of met bepaalde interventies de belastbaarheid kan worden verhoogd.
1.2
Doel van de interventie Het doel van de interventie is om mensen met voornoemde klanten de beste behandeling te bieden, en zo snel en verantwoordelijk mogelijk te laten herstellen en aan arbeid te laten deelnemen. Bij werkenden betekent dat doorgaans (80-90%) werkhervatting binnen 2-6 maanden. Bij uitkeringsgerechtigden gaat het om realisatie van toegenomen belastbaarheid, opdat arbeids(re)integratie mogelijk wordt binnen 2-6 maanden.
Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelen van de interventie?
Ja X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Zijn er expliciete doelen geformuleerd?
Ja X
Nee
1.3
Doelgroep van de interventie
www.interventiesnaarwerk.nl
3
Voor wie is de interventie bedoeld? De doelgroep bestaat uit mensen – zowel werknemers als mensen in een uitkeringspositie – die klachten hebben aan het houdings- en bewegingsapparaat, maar die relatief lastig te diagnosticeren en te behandelen zijn. Dit betekent vaak lange duur, onduidelijkheid over diagnose en/of bijkomende factoren zoals psychosociale of arbeidsrelevante problemen of twijfel over effectiviteit van ingestelde behandeling (second opinion). Prevalentie Ongeveer 2% van de beroepsbevolking, ofwel circa 140.000 werknemers valt onder bovenomschreven doelgroep. Aangezien onder uitkeringsgerechtigden er een hogere prevalentie is van chronische klachten aan het houdings- en bewegingsapparaat, wordt geschat dat in deze populatie de prevalentie van de omschreven doelgroep ongeveer 5-10% is, ofwel circa 10.000 - 20.000 personen. Demografische gegevens van de deelnemers aan de interventie; kenmerken klachten De gemiddelde leeftijd van de cliënten die naar EMcare zijn verwezen, bedroeg bijna 42 jaar met een spreiding van 17 tot 57 jaar. Ruim tweederde van de cliënten was van het mannelijk geslacht. Wat betreft de hoofdklacht stonden rugklachten op de eerste plaats met ruim 38%, gevolgd door klachten van de schouder, de knie respectievelijk het gehele arm-nek-schouder-gebied (ANS). In meer dan 50% van alle gevallen betrof het recidive klachten, dat wil zeggen dat iemand al eerder in zijn leven één of meer periodes met dezelfde klachten heeft doorgemaakt. De ernstgraad van de aandoening bij deze eerste groep cliënten die naar EMcare zijn verwezen, valt als hoog te beschouwen. Ruim 20% van de cliënten had langer dan 3 jaar klachten, soms tot wel 10 jaar. Wordt deze groep buiten beschouwing gelaten, dan was de gemiddelde klachtduur voor de intake bij EMcare nog altijd bijna één jaar. Slechts 30% van de cliënten had een klachtduur korter dan een half jaar. Bijna 6 op de 10 cliënten had wegens de klachten in het voortraject een medisch specialist bezocht en ruim 8 op de 10 een paramedicus (meestal fysiotherapeut). Ruim 4 op de 10 cliënten had een verhoogde score bij antwoorden op een vragenlijst gericht op psychische symptomen. Bij de cliënten die wegens hun klachten of aandoening verzuimden, bedroeg de gemiddelde verzuimduur (volledig of partieel) voorafgaand aan de intake 5 maanden. Ruim 80% van de cliënten verzuimde van hun werk (waarvan 47% volledig en 53% partieel, dat wil zeggen: werken aangepast in tijd en/of taken). Eén op de acht verwezen cliënten verzuimde niet. Indicatie- en contra-indicatiecriteria Indicatiecriteria: langdurige klachten aan het houdings- en bewegingsstelsel (> 6 weken): waarvan de oorzaak niet bekend is en/of die re-integratie in betaald werk vanuit verzuim- of uitkeringssituatie belemmeren en/of waarbij een eventueel ingezette behandeling geen of te weinig verbetering biedt en/of waarbij sprake is van bijkomende psychosociale of gedragsmatige problemen en/of een second opinion m.b.t. diagnose, behandeling of voortgang wenselijk is. Exclusiecriteria: Ernstige psychiatrische of verslavingsproblematiek Gebrek aan motivatie om de noodzakelijke stappen te zetten om te herstellen. Gebrek aan motivatie om aan het werk te gaan (re-)integratie, re-integratie. De volgende overwegingen kunnen bijdragen aan de beslissing EMcare in te schakelen: – Onzekerheid bij de verwijzend arts aangaande de medische diagnostiek en prognose; – Onzekerheid over de relatie tussen de vastgestelde diagnose, functionele mogelijkheden en prognose daarvan; – Ongunstige verhouding tussen fysieke belastingsfactoren en bijkomende psychosociale factoren die bij lijken te dragen aan de arbeidsrelevante problemen; www.interventiesnaarwerk.nl
4
– Langdurig verzuim: alles wat langer dreigt te duren dan de ‘normale’ hersteltijd; – Chroniciteit van klachten (hoeft niet altijd gepaard te gaan met verzuim); – Behandeling enige tijd geleden ingezet, maar zicht verdwenen op het verloop en effectiviteit; – Het werkvermogen is onduidelijk of de oorzaak van het gedaalde werkvermogen is onduidelijk; – Behoefte aan intensief caremanagement gedurende behandeltraject, vanwege een verhoogd risico op chroniciteit en/of langdurig verzuim; – Optimaal gebruik van mogelijkheden reguliere zorg (bekostiging zorgverzekering); – Toepassing van evidence based protocollen met betrekking tot fysiotherapie en psychologie; – Onzekerheid of eerstelijns zorg voldoende effectief kan zijn dan wel een indicatie bestaat voor verwijzing naar een re-integratiebedrijf; – Indicatiestelling voor geïntegreerde multidisciplinaire behandeling; – Indicatiestelling voor specialistische verwijzing bij specifieke problematiek; – Onzekerheid welke re-integratie-interventie met welke intensiteit geïndiceerd is. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de doelgroep van de interventie?
Ja X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Is er een duidelijke definitie van de doelgroep en de aard van de problematiek?
Ja X
Nee
1.4
Omschrijving van de interventie
1.4.1 Methodiek Kernelementen Kernelementen van het EMcare concept vormen: • Een aanmeldingsprocedure op maat voor alle cliënten binnen de doelgroep via één loket; • Binnen de vastgestelde verwijscriteria, geen selectie aan de poort; • Intake op één dag met inbegrip van screening en multidisciplinaire diagnostiek, uitmondend in een verwijs- en behandelplan; • De medische historie van de cliënt voorafgaand aan de intake zoveel mogelijk in kaart gebracht; • Behandeling zo mogelijk in de reguliere zorg, waardoor de zorgverzekering van de cliënt in principe de behandelkosten dekt (conform de afgesloten polisvoorwaarden); • Organisatie van wetenschappelijk onderbouwde (‘evidence based’) geprotocolleerde behandeling door ‘preferred providers’ uit de reguliere zorg of verwijzing naar en afstemming van behandelprotocollen met interventiebedrijven uit de provider-boog van opdrachtgevers; • Organisatie van bi-disciplinaire samenwerking tussen eerstelijns psychologen en fysiotherapeuten in het EMcare netwerk; • Op indicatie (specifieke klachten) versnelde diagnostiek en behandeling in de tweedelijnszorg; • Factor arbeid geïntegreerd in diagnostiek en behandeling in de reguliere eerste- en tweedelijns zorg; • Caremanagement over het zorgproces,monitoring van proces en voortgang, periodiek beoordeling van de toename van belastbaarheid en van de werkhervattingmogelijkheden van de cliënt; • Voortdurende communicatie met de cliënt, verwijzer en behandelaar, zodat allen steeds op de hoogte zijn van de voortgang en te volgen stappen in het proces; • Voorlichting, training en helpdesk voor verwijzers en behandelaars; • Nazorg, evaluatie en effectmeting. Samenwerking met verwijzers
www.interventiesnaarwerk.nl
5
De verwijzing naar EMcare vindt meestal plaats door de bedrijfsarts of, onder zijn of haar regie, door een casemanager of arbeidsdeskundige. Soms is een verzekeringsarts verwijzer, bijv. in het kader van de vangnetregeling van het UWV of begeleiding van een zelfstandige, die arbeidsongeschikt is als gevolg van een aandoening van het houdings- en bewegingsapparaat. EMcare besteedt veel tijd aan introductiegesprekken en casusbesprekingen bij potentiële verwijzers om de meerwaarde van samenwerking te verhelderen en de verwijzingen op gang te brengen. EMcare functioneert als verlengde arm van de verwijzend arts naar de reguliere zorg. Aanmelding Na de aanmelding van een klant neemt het EMcare team binnen 24 uur contact op met deze persoon voor een afspraak in een van de klinieken. De klant vult een vragenlijst in en EMcare verzamelt relevante medische gegevens voor de aanleg van een elektronisch medisch dossier. Intake, diagnose en behandelplan Het intakegesprek en het aansluitende onderzoek nemen een halve dag in beslag. De caremanager neemt de vragenlijst door met de klant, die daarna uitgebreid wordt onderzocht door een arts/klinisch arbeidsgeneeskundige en fysiotherapeut, die vervolgens de diagnose stellen. Hierna wordt een behandelplan opgesteld, en geeft EMcare aan hoe lang het zal duren voor de klant geheel of gedeeltelijk hersteld zal zijn weer en/of aan het werk kan (ingeval deze verzuimt). Nader onderzoek Als nader onderzocht nodig is, bijvoorbeeld door een orthopeed of neuroloog, zorgt EMcare ervoor dat de klant terecht kan bij een specialist in het betreffende vakgebied . Geprotocolleerde, evidence based behandeling Het team van EMcare stelt een behandelplan op. In veel gevallen betreft dit gespecialiseerde fysiotherapie. De caremanager zorgt ervoor dat de klant de daarop volgende week terecht kan bij een praktijk in de buurt waarmee EMcare samenwerkt. Veelal zijn dit praktijken die deelnemen in Preferred Care, een door verzekeraars erkend kwaliteitsnetwerk van fysiotherapiepraktijken (zie www.preferredcare.nl). Alle door EMcare geadviseerde fysiotherapeuten werken met evidence based protocollen (richtlijnen voor behandelmethoden), waarin interventies zijn opgenomen waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat ze effectief zijn. Op basis van deze protollen wordt het behandelplan vastgesteld voor de klant. Gelijktijdige aanvullende behandeling Het kan zijn dat EMcare fysiotherapie in combinatie met een psychologische behandeling nodig acht. Deze behandeling leert de klant hoe deze om kan gaan met pijnklachten, eventuele lichamelijke beperkingen, bewegingsangst en onjuiste beeldvorming over oorzaak en prognose van de klachten. Ook leert de klant grenzen te stellen, zowel lichamelijk als geestelijk. De caremanager zorgt voor verwijzing naar een onafhankelijk psycholoog. Omdat de fysiotherapeutische en psychologische behandeling gelijktijdig plaatsvinden, vindt geen vertraging plaats in het herstel. Indien geïndiceerd kan het intaketeam ook verwijzen naar multididciliniare interventies Begeleiding Tijdens het traject is de caremanager steeds volledig op de hoogte van de situatie van de klant. Hij/zij onderhoudt het contact tussen alle betrokkenen. Als de caremanager merkt dat de behandeling niet aanslaat, wordt de behandeling in overleg met de behandelaar bijgestuurd. Uitvoering Direct na aanmelding met opdrachtbevestiging vindt telefonisch overleg plaats tussen de caremanager en de cliënt over de klachten en eerdere behandelingen en wordt schriftelijke toestemming gevraagd voor het
www.interventiesnaarwerk.nl
6
opvragen van medische informatie. Vervolgens wordt een werknemer binnen negen werkdagen na aanmelding uitgenodigd voor de uitgebreide intake die wordt uitgevoerd door een arts-klinisch arbeidsgeneeskundige, fysiotherapeut en caremanager. De intake van alle professionals wordt ondersteund door protocollen voor anamnese en onderzoek. Na het opstellen van de diagnose en probleemanalyse zorgt EMcare ervoor dat de cliënt snelle toegang heeft tot de juiste zorg. Veelal houdt dit een behandeling in bij een van de aangesloten fysiotherapiepraktijken. Deze bevinden zich verspreid door heel Nederland, er is dus altijd een praktijk in de buurt van de cliënt. Indien nodig wordt gelijktijdig een psycholoog ingeschakeld bij de behandeling. Op indicatie kan een cliënt worden doorverwezen naar een medisch specialist voor verdere diagnostiek en/of behandeling. Ook met geselecteerde specialisten en ziekenhuizen heeft EMcare afspraken over snelle consultatie-mogelijkheden. In specifieke gevallen kan de inzet van speciale instellingen voor multidisciplinaire behandeling aangewezen zijn. Locatie van uitvoering De intake bij de EMcare arbeidspolikliniek kan plaatsvinden in 1 van de 5 poliklinieklocaties van EMcare (Rotterdam, Eindhoven, Amsterdam, Zwolle en Heerenveen). De behandeling vindt doorgaans dicht(er) bij de woon- of werkplaats van cliënt plaats, afhankelijk van de setting van de behandelaar. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is de methodiek van de interventie beschreven? Bevat de methodiek een handleiding ten aanzien van de benodigde handelingen?
Ja X X
Nee
Toets theoretische onderbouwing Ja Bevat de methodiek een handleiding die de benodigde handelingen (volgorde, duur, X frequentie, intensiteit) en materialen aangeeft?
Nee
1.4.2 Onderbouwing: Probleem- of risicoanalyse Kenmerken risico of probleem Onderzoek van het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Klachten Bewegingsapparaat (AKB) van het Erasmus MC en ervaringsgegevens van marktpartijen tonen aan dat veel mensen met arbeidsrelevante klachten aan rug, schouders, nek, armen en benen, geen effectieve zorg krijgen. Onvoldoende coördinatie van de verwijzing, lange wachttijden, de weg kwijt in het systeem: een medewerker is snel 6 weken onderweg zonder dat er een concrete oplossing is. De suboptimale diagnostiek en behandeling kosten veel geld door langer durend verzuim of arbeidsongeschiktheid en kosten van gezondheidszorg en verminderen de kwaliteit van leven en werken van werknemers. Onder uitkeringsgerechtigden is de gezondheidsbeleving vaak relatief slecht. Veelal is sprake van allerlei langdurige vage klachten, waarbij onduidelijk is in hoeverre deze de re-integratie belemmeren en welke behandeling de belastbaarheid zou kunnen verbeteren. Door het chronische karakter van de klachten is aandacht voor behandeling en verbeteren van functioneren vaak op de achtergrond geraakt. Het is hierbij van belang zo snel mogelijk helderheid te verschaffen over de diagnose en de mogelijkheden om via gerichte behandeling verhoging van belastbaarheid te realiseren, zodat re-integratie in betaald werk mogelijk wordt . Met risico of probleem samenhangende factoren Bij chronische klachten van het houdings- en bewegingsapparaat spelen vaak bijkomende (secundaire) psychische klachten een belangrijke rol, waardoor re-integratie belemmerd wordt. Zonder aanpak hiervan is op de fysieke toestand gerichte behandeling vaak niet effectief. In de arbeidsanamnese dient nauwgezet aandacht uit te gaan naar de belasting op de (potentiële) werkplek in relatie tot de belastbaarheid en de prognose daarvan die samenhangt met behandeling en herstel. In het www.interventiesnaarwerk.nl
7
re-integratietraject worden adviezen gegeven over reductie van belasting door aanpassing in werkuren en werktaken. Toets Theoretisch Effectief Is het probleem duidelijk omschreven? Is duidelijk wie het probleem heeft? Is er een analyse gemaakt van de met het probleem samenhangende oorzakelijke, risico-, in stand houdende of verzachtende factoren?
Ja X X X
Nee
1.4.3 Onderbouwing: verantwoording doelen en aanpak Koppeling risico/probleem - doelen - aanpak
EMcare organiseert de intake, diagnostiek, probleemanalyse en ketenzorg in de eerste- en tweede lijn. Snelle toegang tot de juiste zorg en aandacht voor werk en re-integratie zijn vaste speerpunten naast goede communicatie, kwaliteitsbewaking en continue effectmeting EMcare functioneert als een interface tussen de werkgever en zijn bedrijfsarts enerzijds en de reguliere of private re-integratiezorg anderzijds. Multidisciplinaire samenwerking en snelle toegang leiden tot effectieve diagnostiek en behandeling. EMcare bewaakt dit proces nauwlettend, waardoor cliënten gezonder aan het werk kunnen blijven of veel sneller zullen re-integreren in het arbeidsproces. De speciaal ontworpen ICT-applicatie ondersteunt alle fasen in de zorgketen waaronder de communicatie met verwijzers en behandelaars. Op deze manier kunnen zowel verwijzers als behandelaars continue op de hoogte blijven van de vorderingen van de cliënt. De caremanagers van EMcare organiseren het logistieke proces rondom de behandeling zodanig, dat een belangrijke winst in effectiviteit en doorlooptijd wordt behaald.
selectie van de juiste hulpverleners op het gebied van het houdings- en bewegingsapparaat zorgt ervoor dat cliënten sneller in het meest kansrijke behandeltraject terecht komen en daardoor eerder herstellen. het organiseren van
coördinatie en begeleiding vanuit EMcare d.m.v. caremanagers, waardoor de voortgang wordt bewaakt en bij onvoldoende progressie of afwijkingen van verwacht verloop kan worden ingegrepen.
zorgaanbieders worden verplicht te werken volgens evidence based protocollen (door EMcare ontwikkeld)het bieden van zoveel mogelijk transparantie (informatie en inzicht) aan direct betrokkenen
Samenvatting werkzame ingrediënten - De arbeidsmarktgerelateerde focus, bij alle betrokken behandelaars - De snelheid waarmee behandeling wordt gestart, alsmede het efficiënte verloop van de behandeling - Evidence based behandeling - Multidisciplinaire behandeling Toets Theoretisch Effectief Ja Is de verantwoording gebaseerd op een samenhangend betoog (een theorie) over met het X probleem samenhangende factoren en de veronderstelde werkzame ingrediënten in de interventie (er wordt méér beschreven dan een algemene verwijzing naar een theorie zoals “De interventie is gebaseerd op rationeel emotieve therapie”)?
www.interventiesnaarwerk.nl
Nee
8
Sluit de keuze van de doelen van de interventie aan bij de probleemanalyse? X Is aannemelijk gemaakt dat de veronderstelde werkzame factoren in de methodiek leiden tot X het bereiken van de genoemde doelen (uit onderzoek, theorie en / of praktijk blijkt dat de methodiek de beoogde doelen bij de doelgroep kan bereiken)?
1.4.4 Eisen begeleiding, uitvoering en borging Eisen uitvoerders en begeleiders De directe dienstverleners bij EMcare zijn de caremanager, de arts-klinisch arbeidsgeneeskundige en de fysiotherapeut. Het gehele traject wordt ondersteund door managementassistenten. Alle professionals dienen BIG geregistreerd te zijn De caremanager is meestal een paramedicus of psycholoog met een vervolgopleiding die relevant is voor dit vakgebied (zoals bewegingswetenschappen, arbeids- of bedrijfsfysiotherapie) De arts-klinisch arbeidsgeneeskundige is een arts met extra expertise op het terrein van het houdings- en bewegingsapparaat; in de EMcare setting is het vaak een bedrijfsarts met deze expertise. In enkele poliklinieken worden sportartsen met interesse in deze doelgroep ingezet (sportartsen hebben 2 jaar extra opleiding op het terrein van het houdings- en bewegingsapparaat) De fysiotherapeuten van EMcare worden geselecteerd op diagnostische expertise, bijvoorbeeld opgedaan in aanvullende opleiding manuele therapie. Overige eisen Via gestandaardiseerde vragenlijsten wordt periodiek de voortgang vastgelegd t.a.v. enkele uitkomstmaten, zoals functieherstel en gezondheidbeleving. Veranderingen in werkstatus (verzuim, partiële werkhervatting, volledig werkhervatting) worden systematisch vastgelegd in het follow-up traject Een webbased cliëntvolgsysteem genereert op vaste momenten aanwijzingen voor de diverse medewerkers van EMcare over de taken die in een dossier moeten worden uitgevoerd
1.5
Overige voorwaarden voor toepassing
Overige voorwaarden voor toepassing Niet van toepassing. Kosten
Er zijn twee soorten kosten: die voor de EMcare dienstverlening (intake, diagnose, verwijs- en behandelplan, begeleiding en nazorg) en de kosten voor de daadwerkelijke behandeling.
EMcare dienstverlening: Afhankelijk van de onderlinge afspraken worden de kosten van de EMcarediensten (intake, diagnose, verwijs- en behandelplan, begeleiding en nazorg) betaald door de inkomensverzekeraar, zorgverzekeraar of werkgever. Zorgverzekeraars kunnen EMcare contracteren en de declaraties bekostigen uit de basisverzekering. De tarieven hiervoor zijn goedgekeurd door de Nederlandse Zorg Autoriteit. Ingeval van uitkeringsgerechtigden is de uitkeringsinstantie opdrachtgever en bekostigt de dienstverlening van EMcare.
Behandelkosten: EMcare verwijst voor behandeling(en) zoveel mogelijk binnen de reguliere www.interventiesnaarwerk.nl
9
zorg. De kosten voor fysiotherapie en psychologie vallen onder de zorgverzekering van de cliënt waarbij de dekking is vastgelegd in de polisvoorwaarden van basisverzekering en eventueel afgesloten aanvullende verzekering. Het aantal behandelingen dat vergoed wordt, is afhankelijk van de afgesloten verzekering van de cliënt. Indien er onvoldoende dekking voor de behandeling(en) is vanuit de zorgverzekering wordt de opdrachtgever aangesproken om het niet gedekte deel van de kosten van behandeling te dragen. Indien EMcare een indicatie voor verwijzing naar een privaat bekostigde instelling voor multidisciplinaire behandeling stelt, dan vindt altijd overleg plaats met de opdrachtgever over de te selecteren zorgaanbieder hiervoor.
1.6
Beschrijving onderzoek effectiviteit
Procesevaluatie In de eerste periode van EMcare zijn enkele zaken opgevallen die voor verbetering vatbaar zijn en daarmee het gehele begeleidingsproces kunnen verbeteren (over de periode na de start is geen gedocumenteerde procesevaluatie beschikbaar). Dit betreft niet zozeer de evaluatie van de dienstverlening van EMcare als zodanig, maar veeleer, op basis van eerste ervaringen en reacties van cliënten, verwijzers en behandelaars, een aantal mogelijkheden tot verbetering van de algehele logistiek van EMcare, van verwijzing en aanmelding tot en met follow-up. Preventie en kort verzuim Zoals gebleken was het aantal cliënten met een relatief complexe en langdurige aandoening alsmede langdurig ziekteverzuim groot. De dienstverlening van EMcare is ook van toegevoegde waarde bij korter verzuim en ter preventie van verzuim. Tijdige verwijzing Bij een aantal cliënten die op de arbeidspolikliniek van EMcare zijn gezien, bleek via de huisarts in een parallel traject, waarvan de bedrijfsarts geen weet had, gelijktijdig een verwijzing naar een medisch specialist in gang te zijn gezet. In de meeste gevallen leidde dit aantoonbaar tot medicalisering (bijvoorbeeld doorverwijzingen naar andere specialisten of uitvoeren van een operatie zonder eerst potentieel effectieve conservatieve therapie toe te passen) of vertraging in het behandeltraject, met als gevolg vele weken tot enkele maanden langer verzuim. Dit is een indicatie voor extra toegevoegde waarde van EMcare indien de verwijzing tijdig plaatsvindt. Het is van groot belang dat de verwijzer alert is om op moment dat het verbetering van klachten langer uitblijft dan verwacht of dat langdurig verzuim dreigt (prognostisch ongunstige factoren) het initiatief tot verwijzing te nemen. Naast het uitblijven van herstel van klachten is achterblijvend functioneren bij werknemers die niet verzuimen maar wel klachten aan houdings- en bewegingsapparaat hebben een verwijzing aangewezen. Aangezien op dat moment de bedrijfsarts vaak nog niet betrokken is, is een signalerende rol van de leidinggevende, personeelsfunctionaris of arbocoördinator van groot belang. Lopende behandeling Het blijkt veel voor te komen dat er, meestal via de huisarts, meer of minder recent een behandeling is ingesteld voor de klachten waarvoor de cliënt naar EMcare is verwezen. Vaak betreft het dan behandeling door een fysiotherapeut, manueel therapeut, medisch specialist of andere zorgaanbieder, die ogenschijnlijk niet effectief lijkt aangezien het gewenste resultaat (werkhervatting) nog niet is bereikt. Soms gaat het meer om een expertise of second opinion. In een aantal gevallen leidt dit andere behandeltraject tot langer uitblijvend herstel en langer verzuim. Veel bedrijfsartsen en één van de opdrachtgevers hebben aangegeven juist ook in dit type situaties naar EMcare te willen verwijzen. Informatietarief EMcare vraagt, met toestemming van de cliënt en voorafgaand aan de intake, informatie over de medische voorgeschiedenis op bij de huisarts en eventueel fysiotherapeut of medisch specialist. EMcare
www.interventiesnaarwerk.nl
10
heeft binnen haar budget geen ruimte om hiervoor een zogeheten informatietarief ter beschikking te stellen. Indien er kosten voor informatieverstrekking in rekening worden gebracht, worden deze apart gefactureerd aan de opdrachtgever Medische voorgeschiedenis Het beschikken over de gegevens uit de medische voorgeschiedenis van cliënt biedt een grote toegevoegde waarde voor effectieve diagnostiek, verwijzing en behandeling. EMcare gaat hier na de aanmelding van een cliënt actief achteraan. De afspraak dat de intake van een cliënt uiterlijk 9 werkdagen na aanmelding bij EMcare plaatsvindt, leidt in een aantal gevallen tot het ontbreken van informatie uit de geschiedenis, omdat er te weinig tijd was om de gegevens te verkrijgen. Dit treedt vooral op wanneer er reeds een uitgebreide geschiedenis aanwezig is, waaronder bezoek aan één of meer medische specialisten of uitgebreide beeldvormende diagnostiek. In het vervolg behoudt EMcare zich het recht voor om in dergelijke gevallen de intake met maximaal 5 werkdagen uit te stellen. Immers, het belang van volledige informatie uit de medische voorgeschiedenis weegt daar ruimschoots tegenop. Rapportage na intake Uiterlijk 5 werkdagen na intake wordt een uitgebreide intakerapportage ter beschikking gesteld aan de verwijzer. De verwijzingen naar de behandelaar(s) vindt binnen 2 dagen na de intake plaats. Resultaatevaluatie In het eerste jaar van het bestaan van EMcare is onderzoek verricht bij cliënten die vanaf de start tot en met oktober 2006 naar de arbeidspolikliniek van EMcare zijn verwezen. Alle cliënten zijn hierin meegenomen, ongeacht opdrachtgever, klacht of voorgeschiedenis. In totaal is in die periode een groep van 73 cliënten gezien, allen mensen met arbeidsrelevante klachten aan rug, schouders, nek, armen en benen, vaak met een lange voorgeschiedenis. Bij ruim 90% van de cliënten met in het algemeen complexe chronische problematiek werd binnen 3 maanden duidelijk meetbare vooruitgang geboekt: 55% van de cliënten was weer volledig aan het werk in eigen functie, 27% werkte aangepast in tijd of taken en bij 9% was een tweedespoor traject gestart, dat wil zeggen dat uitgekeken wordt naar ander werk omdat door cliënt en werkgever onderkend is dat terugkeer in eigen functie niet haalbaar is. Verreweg de meeste behandeling vond plaats in de reguliere zorg (75% eerste lijn) met bekostiging door de zorgverzekeraar, zonder additionele kosten voor de werkgever. NB. Er zijn geen vergelijkende gegevens beschikbaar over resultaten bij ‘normale/reguliere/standaard’ behandeling, bij wijze van controlegroep. Toets beschikbare informatie tbv beschrijving en overdraagbaarheid Is er documentatie over de uitgevoerde effectiviteitonderzoeken (proces en resultaat)?
Ja X
Nee
Toets Procesevaluatie Ja Is de interventie uitontwikkeld en stabiel? X Is de werking van de interventie zelf in kaart gebracht alsmede de uitwerking op de X doelgroep? Zijn de organisatorische context en de randvoorwaarden in kaart gebracht? X
Nee
Toets Resultaatevaluatie Ja Heeft het onderzoek betrekking op de ingediende interventie zelf (direct bewijs)? X Wordt voor de onderbouwing gesteund op onderzoeken die elders zijn uitgevoerd (indirect bewijs)? Is het onderzoek gericht op de doelen en de doelgroep van de interventie? X Is een voormeting uitgevoerd? X Is een nameting uitgevoerd? X Is een follow-up meting uitgevoerd na minimaal 6 maanden? (duurzaamheid)
Nee
www.interventiesnaarwerk.nl
X
11
X
Is er een experimentele of controlegroep gehanteerd?
1.7
Beoordeling onderbouwing & onderzoek effectiviteit
Beoordeling panel: de interventie is gericht op personen aandoeningen aan het houdings- en bewegingsapparaat die zijn uitgevallen bij hun werkgever, of bij wie dat dreigt te gebeuren. Beoogd wordt de doelgroep uit te breiden met uitkeringsgerechtigden. De beschreven elementen lijken ook voor deze doelgroep toegevoegde waarde te hebben, aangezien de interventie mede ingaat op de beleving van de ziekte of aandoening. Echter dit is pas daadwerkelijk vast te stellen wanneer t.a.v. deze groep geïsoleerde proces- en resultaatevaluaties worden verricht. De focus van de begeleiding ligt bij alle betrokken deskundigen op naar het (terug) naar werk begeleiden van de doelgroep en kandidaten leren omgaan (‘copen’) met hun problematiek. Verder veel aandacht voor organisatie en stroomlijning van de (veelal fysiotherapeutische) zorgverlening ter vermindering van de klachten. Kwalificatie Theoretisch onderbouwd
Keuze
Operationalisering niveaus Een adequate theoretische onderbouwing ontbreekt Er is een probleemanalyse en een duidelijke en expliciete redenering op welke factoren de interventie aangrijpt en waarom deze zou werken
X
Deze redenering is bovendien gebaseerd op (getoetste) wetenschappelijke inzichten / theorieën, c.q. er worden technieken gebruikt die in de literatuur bekend staan als bewezen effectief.
Toelichting De behandeling is gebaseerd op evidence based protocollen die door EMcare zijn ontwikkeld. NB. Deze protocollen zijn (nog) niet ingezien in het kader van deze beoordeling. Procesevaluatie
Een adequate procesevaluatie ontbreekt X
De werking van de interventie zelf en de uitwerking op de doelgroep zijn duidelijk in kaart gebracht, of in het onderzoek zijn bovendien de organisatorische voorwaarden en de organisatorische context betrokken In het onderzoek zijn zowel de interventie zelf en de uitwerking op de doelgroep duidelijk in kaart gebracht, als de organisatorische voorwaarden en de organisatorische context betrokken
Toelichting Met name in het eerste jaar van EMcare zijn verbeteringen aangebracht die vooral de logistiek betreffen. Resultaatevaluatie
Een adequate effectevaluatie ontbreekt X
www.interventiesnaarwerk.nl
Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden met een voor- en een nameting zonder controlegroep (veranderingsonderzoek)
12
Er heeft een resultaatmeting plaatsgevonden waarin gebruik is gemaakt van een experimentele groep en een controlegroep Toelichting De vraag is hoe de behandeling uitpakt bij werkzoekenden. De veronderstelling van een positief effect ligt voor de hand, gelet op voorliggend materiaal en het aangetoonde effect op kandidaten bij wie nog een werkgever ‘in beeld’ is. Werkelijk vastgesteld kan dit effect uiteraard pas worden wanneer de interventie ook toegepast gaat worden op werkzoekenden en ook hier zowel proces als resultaat goed in beeld worden gebracht. Lange-termijneffecten zijn onduidelijk; deze worden niet in beeld gebracht. De interventie zou aan kracht winnen wanneer dat wel gebeurt.
1.8
Overige informatie
Uitvoerende organisatie www.emcare.nu tel. 010 703 20 00 Postadres: EMcare Postbus 2040 Kamer NH 317 3000 CA Rotterdam Bezoekadres hoofdkantoor: EMcare Rochussentraat 125 3015 EJ Rotterdam Contactpersoon: Harald S. Miedema, directeur tel.: 010 7032000; gsm: 06 18081229 email:
[email protected] Overige informatie N.v.t. Lijst met aangehaalde literatuur Voor de beschrijving van deze interventie is geput uit twee rapporten: - Evaluatie eerste fase EMcare – Harald Miedema en Frank de Man, maart 2007 - Synergie in de keten van zorg en sociale zekerheid: utopie of realiteit? Atos Consulting, februari 2008. Auteurs: Paul van den Broek, Renate Streng en Michelle van der Linden
www.interventiesnaarwerk.nl
13
www.interventiesnaarwerk.nl
14
