No title

hoor friesland

Intro

Info

Voor u ligt het gloednieuwe infoblad van Hoor Friesland. En dat is niet het enige wat nieuw is bij het FCDS. Ook onze naam is veranderd, en onze huisstijl. Het hoe en waarom hiervan legt Jeroen uit op blz. 2.

INFO

Met trots presenteren wij het boek: Doof in Beeld blz. 6/7 In dit boek portretteren we 12 dove mensen, van jong tot oud, in hun dagelijks leven. Het projectplan hiervoor is al een flinke tijd geleden geschreven, door (interim) directeur Klaas de Jong.

Nieuwe naam Nieuws van project oog en oor Aan het woord Jeroen Dijkstra Van het bestuur Aan het woord Rini van Dam Bestelinformatie boek Doof in Beeld Doof in beeld Uitnodiging lezing 27 oktober Nieuws van Oorakel Nederlandse taalles Domotica Cursusaanbod Cursus gebarentaal Puzzel Sencity Interview Maya Soekhram Jaaroverzicht 2010 Po‘zie Volleybaltoernooi Rode Oortje 2011 Ringleidingen in dorpshuizen Interview Lucy Semmelink Boekenhoek Nieuws van Otwee Gift van Gebroeders Pol b.v. Cultuur Agenda

2 3 4 4 5 6 7 9 11 12 13 14 15 15 16 17 18-19 20-21 21 22 23 23 25 26 26 27 28

Klaas, het is een prachtig boek geworden! In het boek kunt u zien waarin het dagelijks leven van een doof persoon verschilt van dat van een horend persoon. Het zijn die verschillen die de dovencultuur hebben bepaald. En waarin ook de problemen liggen voor dove mensen wat betreft toegankelijkheid van de maatschappij. Onze maatschappij is immers veelal op horen ingesteld. Bestel informatie vindt u op blz. 6. Nog meer nieuwe zaken: dit infoblad zal niet meer 5 maal per jaar verschijnen. We krijgen te maken met steeds minder subsidie. We hebben besloten ons blad twee maal per jaar uit te brengen. In de tussentijd houden we u op de hoogte door middel van een nieuwsbrieven. Als het goed is heeft u al een keer zoÕn nieuwsbrief ontvangen. De nieuwsbrief vertelt u wanneer er lezingen zijn, welke projecten we doen, nieuws over lopende zaken. U kunt er oproepen vinden om mee te werken aan een project. Het is de bedoeling, ook alweer om kosten te sparen, deze nieuwsbrieven zo veel mogelijk digitaal te verspreiden. Wij vragen u dan ook om uw e-mailadres aan ons door te geven. U kunt dan de nieuwsbrief via uw e-mail ontvangen, en krijgt deze niet meer op papier toegestuurd. Het spaart veel geld uit, en dat geld kunnen we weer in mooie projecten stoppen. Voor de mensen die per post onze nieuwsbrief willen ontvangen, blijven we gewoon alles per post opsturen. Hoe u het beste uw gegevens aan ons door kunt geven leest u op blz. 2. Natuurlijk kunt u ook op onze website alles over Hoor Friesland lezen. Ook de website is vernieuwd! Neem er eens een kijkje, het is de moeite waard. (www.hoorfriesland.nl ) In dit nummer praten we u dus bij over alles wat er is veranderd, waarom en hoe. U vindt een jaaroverzicht van onze activiteiten over 2010. Zie blz. 18 en 19. Wat hebben we veel gedaan en voor elkaar gekegen. Directeur Jeroen is aan het woord over de toekomst van Hoor Friesland en een oude bekende, Rini van Dam, is weer terug. Hun verhalen kunt u lezen op blz. 4/5. Veel leesplezier, en heeft u idee‘n, op- of aanmerkingen, wilt u iets vertellen, schrijf het ons. Wij delen uw inbreng graag met alle lezers van dit blad! De redactie

Hoor Friesland is i.v.m. de zomervakantie gesloten van 11 juli t/m 8 augustus 2011

1

hoor friesland

Info

Nieuwe naam

Totstandkoming nieuwe naam Hoe is dit traject nu eigenlijk begonnen? Zoals u wellicht weet, is het FCDS ontstaan in 2002 door het samenvoegen van FRIDO en NVVS afdeling Friesland. Alleen door samen te werken konden we nog subsidie krijgen van de provincie. Destijds was het al lastig om tot een naam te komen voor de nieuwe stichting. Het werd uiteindelijk Fries Centrum voor Doven en Slechthorenden, eigenlijk omdat we niets anders konden bedenken. In de loop van de tijd heeft het FCDS veel gedaan, maar we merkten dat de mensen de naam niet goed konden onthouden of ons gewoonweg niet kunnen vinden. Dit was voor ons aanleiding om dit eens te laten onderzoeken. Daarnaast wilden we graag een opfrisbeurt van onze huisstijl en een nieuwe website. Omdat we niet veel geld hebben, hebben we in de zomer van 2010 bij de NHL aangeklopt. De NHL heeft ons een voorstel gedaan om een aantal 4e-jaars studenten onderzoek te laten doen en tegelijkertijd een nieuwe huisstijl en website te ontwikkelen. Ook mochten ze met een idee komen voor een nieuwe naam. Uit het onderzoek van de NHL blijkt dat het slecht gesteld is met onze naambekendheid. Minder dan 10% van de deelnemers uit het onderzoek kende het FCDS. Jongeren kenden ons al helemaal niet. Uit het onderzoek blijkt dat mensen die ons kennen, ons zien als hulpvaardig, nuttig, betrokken en betrouwbaar. En dat is natuurlijk positief. Maar het FCDS wordt ook ervaren als saai, gesloten, onbekend en oubollig. En dat is natuurlijk minder leuk. Zeker in deze tijd van bezuinigingen moet je opvallen en bij zoveel mogelijk mensen bekend zijn. Want dan krijg je dingen voor elkaar. De studenten hebben in januari een voorstel gepresenteerd voor een nieuwe naam en een nieuwe huisstijl, na veel gesproken te hebben met mensen die betrokken zijn bij het FCDS. De voorstellen zijn door het FRIDObestuur goedgekeurd en later ook door het FCDSbestuur. Gekozen is voor de naam Hoor Friesland omdat wij als belangenbehartiger willen dat het geluid van doven en slechthorenden in Friesland wordt gehoord.

2

Toch bleek bij de presentatie van de nieuwe naam en huisstijl aan onze vrijwilligers in februari jl. dat niet iedereen even enthousiast was. We hebben dan ook besloten om nog eens kritisch naar het logo en de huisstijl te laten kijken. Samen met een afvaardiging van het FRIDObestuur zijn we twee keer op bezoek geweest bij het

communicatieadviesbureau Groot Haar & Orth uit Leeuwarden. Samen met een vormgever van dit bureau zijn er een nieuw logo en huisstijl ontstaan. Het resultaat mag er zijn. Een zeer herkenbaar logo en een frisse huisstijl. De vormgeving is rustig en prachtig in alle eenvoud. We zijn nu druk bezig met de voorbereidingen om de nieuwe naam en huisstijl in te voeren. Dit is veel werk, maar we worden gelukkig hierbij geholpen door Groot Haar & Orth. Eind mei komen we met alles naar buiten tijdens de presentatie van het boek Doof in Beeld. Jeroen Dijkstra

Oproep

Verzamelen e-mailadressen

Hierbij een dringende oproep aan al onze lezers om uw e-mailadres even aan ons door te geven, zodat wij u nog beter, sneller en goedkoper op de hoogte kunnen houden van het nieuws. U kunt dit doen door een mailbericht te sturen aan onze vrijwilliger Petra Polet: [email protected] Alvast hartelijk dank!

hoor friesland

Info

Nieuws van de projecten Project ÔOog en Oor voor ouderen in zorginstellingenÕ

Problemen met het zien en horen bij ouderen ontstaan vaak langzaam. In veel gevallen merkt de oudere zelf de beperking niet op. Of het wordt wel opgemerkt, maar dan vindt de oudere dat dit bij Òhet ouder wordenÓ hoort. De omgeving van de oudere is ook niet altijd even alert. Het gevolg is dat veel ouderen geen hulpvraag voor problemen met zien en/of horen bij zorginstanties neerleggen. Ook ontbreekt het het verzorgend- en verplegend personeel veelal aan basiskennis en Ðvaardigheden op het gebied van slecht zien en slecht horen.

De gevolgen van het niet aanpakken van deze problemen voor de kwaliteit van leven van ouderen zijn groot. Ouderen voelen zich eenzaam, komen in een sociaal isolement, hebben minder zelfvertrouwen of worden depressief. Uit onderzoek blijkt dat veel klachten met relatief eenvoudige middelen verholpen of verminderd kunnen worden. Hoor Friesland wil samen met de stichting OTwee (doofblinden) het komende jaar bewoners van een aantal Friese zorg- en verpleeginstellingen toetsen op de mate van zicht- en gehoorverlies, teneinde het probleem in volle omvang zichtbaar te maken. Vervolgens willen we er aan bijdragen dat het omgaan met zorgvragers met oog- en/of oorproblemen organisatorisch beter wordt ingebed in de zorg- en verpleeginstellingen en dat het verwijzen naar of het inschakelen van professionals laagdrempelig wordt. Tenslotte wil Hoor Friesland samen met OTwee en het Friesland College lesmateriaal ontwikkelen voor MBO-zorgopleidingen. Hierbij zullen Hoor Friesland en OTwee ook gastlessen en trainingen gaan verzorgen. Wat is er nu gebeurd in de afgelopen periode? Vorig najaar hebben we het project ingediend bij het Sociaal Investeringsfonds van provincie Frysl‰n. Eind 2010 hebben we groen licht gekregen en zijn we verder de organi-

satie gaan optuigen. Het lesmateriaal zal worden gemaakt door Marije van der Wal van OTwee en Rini van Dam van Hoor Friesland. Op onze oproep om vrijwilliger te worden in dit project is massaal gehoor gegeven: ruim 20 mensen hebben zich aangemeld. Op 19 april zijn de vrijwilligers voor het eerst bij elkaar geweest en daarnaast hebben de vrijwilligers op 18 mei een training gehad.

Voor het onderzoek in zorgcentra is contact opgenomen met de grotere zorginstellingen. Contact is gezocht met ZuidOostZorg uit Drachten, Noorderbreedte, Palet, Hof en Hiem en Lindestede. We hebben nog niet van alle zorginstellingen medewerking gekregen. Het programma van veel instellingen zit voor dit jaar al vol. Het kan zijn dat we met ons onderzoek moeten uitwijken naar volgend jaar. Verder hebben we contact gezocht met audiciens, opticiens, optometristen en met het Audiologisch Centrum. De vervolgopvang is grotendeels dus geregeld. Vrijwilligers kunnen de checklijsten inleveren bij Hoor Friesland. Hoor Friesland cošrdineert het vervolgtraject. Doorverwijzing naar AC of KNO- en Oogarts kan alleen na doorverwijzing door huis- of verpleegarts. Doel project: Het doel van het project is tweeledig: ¥ 1000 zorgvragers checken aan de hand van checklijsten. ¥ Lesmateriaal ontwikkelen van dusdanige kwaliteit dat dit materiaal wordt opgenomen in de landelijke opleiding verpleging en verzorging. Het concrete doel van het project is bij 30 % van de zorgvragers de klachten verhelpen of verlichten. Een eerder onderzoek naar problemen met oog en oor in zorgcentra in het zuiden liet zien dat er bij meer dan 40 % van de zorgvragers verbetering mogelijk was. Bij dit onderzoek bleek dat het vaak gaat om simpele ingrepen of aanpas-singen.

In juni zullen we voor het eerst gaan proefdraaien bij een locatie van een zorginstelling, waarna we in het najaar echt los gaan. Zoals al gesteld is het heel goed mogelijk dat we niet alles voor het einde van 2011 kunnen doen, dus waarschijnlijk zal het project in 2012 doorlopen. We houden u op de hoogte! Jeroen Dijkstra

Dit project is mede tot stand gekomen door een financi‘le bijdrage van:

3

hoor friesland

Info

Aan het woord

Iets meer dan een jaar geleden ben ik als directeur bij Hoor Friesland, destijds het FCDS, begonnen. Het werk bevalt me uitstekend. Wat het zo leuk maakt is de betrokkenheid van een ieder bij wat er gebeurt. Het is een hele gemotiveerde club mensen. Een klein professioneel team als een soort vliegwiel voor allerlei mooie initiatieven en natuurlijk heel veel enthousiaste vrijwilligers. Iedereen levert een bijdrage vanuit het eigen idee en expertise. Ik heb natuurlijk minder verstand van de inhoud van Hoor Friesland, maar des te meer van goed rentmeesterschap. We hadden een aantal jaren met verlies gedraaid, dus mijn belangrijkste taak in 2010 was om Hoor Friesland weer financieel gezond te maken. Dat is goed gelukt. We hebben het jaar 2010 positief afgesloten, en daar ben ik best een beetje trots op. Een gezonde financi‘le situatie is uiterst belangrijk voor het voortbestaan van Hoor Friesland. Sinds februari ben ik ook locatiemanager bij het Audiologisch Centrum geworden. Deze baan is uitste-

kend te combineren met mijn functie bij Hoor Friesland. Het is hetzelfde werkveld. Mijn taak is daar wel anders. Ik houd me bij het AC vooral bezig met de organisatie en de mensen en bij Hoor Friesland meer met projecten. Mijn belangrijkste taak in 2011 is het bestuur te ondersteunen bij het bepalen van de toekomst van Hoor Friesland. We zullen moeten gaan samenwerken met een andere partij. Door samenwerking zullen we toekunnen met minder subsidie. We zijn op dit moment in gesprek hierover met een aantal partners uit Friesland. In het najaar maken we een keuze met welke Friese partner wij willen gaan samenwerken. Dat plan zullen we vervolgens in het najaar aanbieden aan de provincie. Ik ga ervan uit dat Hoor Friesland blijft voortbestaan, met een eigen identiteit. We moeten natuurlijk doorgaan met alle prachtige zaken zoals we dat ook in de afgelopen jaren hebben gedaan. We rekenen hierbij ook weer op uw steun. Jeroen Dijkstra

Van het bestuur

4

Goedendag allemaal, in deze zonnige en droge tijd schrijf ik een stukje voor de Hoor Friesland-info. Gelukkig kunnen we aan de droogte zelf ook wat doen. We kunnen proberen de droogte te voorkomen en van tevoren maatregelen nemen en spaarzamer met water omgaan. Voor de zon geldt dat we vooral kunnen genieten van de warmte en die warmte opslaan. Ik hoop dat het zonnige staat voor alles wat er in Frysl‰n gaat gebeuren de komende tijd en ik hoop dat de droogte in de Friese politieke besluiten wat meevalt. De zon past als symbool bij de mensen die zich sterk maken voor een sociaal Frysl‰n in het algemeen en voor Hoor Friesland in het bijzonder. Genieten en koesteren dus! Het is van groot belang om de warmte daarvan te bewaren. Dat is ook wat we als bestuur willen. De droogte staat voor bezuinigingen, ik heb er al vaker over geschreven. Als bestuur van Hoor Friesland begrijpen we dat er bezuinigd moet worden, maar we willen de maatregelen die zeker zullen komen niet zomaar afwachten, we proberen vooruit te zien. We bepalen, samen met Jeroen, wat de koers kan zijn voor de toekomst. Wat is de hoofddoelstelling van Hoor Friesland? Kan alleen Hoor Friesland die vervullen of doen anderen dat ook. Misschien kunnen we het samen doen? Doen we genoeg? Er zijn gesprekken met diverse andere

organisaties in Frysl‰n om een eventuele samenwerking, in welke vorm dan ook, te beoordelen. Ons doel is om met die samenwerking Hoor Friesland te versterken en om te bezuinigen. We vinden het belangrijk dat er een organisatie als Hoor Friesland blijft en dat die in de positie is om daadwerkelijk van zich te laten horen. Het allerbelangrijkste is dat de kennis die in vele jaren is opgebouwd behouden blijft en kan worden doorgegeven aan anderen. Als bestuur proberen we afstand te nemen van de dagelijkse zaken van Hoor Friesland, alleen dan kunnen we objectief beslissingen nemen. Dat is nog best lastig, we zijn en/of voelen ons ook betrokken en niet iedereen is het met onze keuzes eens. Jullie mogen er echter vanuit gaan dat we oor hebben voor ieders belang, ook voor het belang van de mensen die de weg naar Hoor Friesland nog niet hebben gevonden. We willen Frysl‰n zeker nog lang van ons laten horen! Ik wens jullie allen, namens het bestuur van Hoor Friesland, een zonnige zomer toe. Ik hoop dat het af en toe regent, dan hoeven we niet zoveel water te geven, lekker zuinig. Jitty Reifenrath Voorzitter Hoor Friesland

hoor friesland

Info

Aan het woord

Rini van Dam is een oude bekende bij ÒHoor FrieslandÓ. Sinds kort zien we haar weer regelmatig op kantoor. Wat doet zij daar allemaal? Mijn taken zijn breed, ik pak aan wat bij mij past en waar ik iets kan betekenen voor ÒHoor FrieslandÓ. Vroeger was ik beleidsmedewerker, nu ben ik intermediair tussen doven, bestuur en kantoor. Ik schrijf teksten voor het boek Òdoof in beeldÓ. Ik schrijf lesmateriaal ten behoeve van de voorlichting. Lesmateriaal schrijven blijft leuk. Het is steeds weer dezelfde boodschap, in een ander jasje verpakt. Het is creatief werk. Hoor Friesland is behoorlijk professioneler geworden als ik het vergelijk met vroeger. Het werkterrein is verbreed toen de NVVS afdeling Friesland bij het Frido kwam. Toen was er alleen een bestuur dat af en toe een beslissing nam. Nu is er een heel bureau met medewerkers, een directie en een bestuur. Vroeger moest de beleidsmedewerker zorgen voor geld bij de provincie. Ook dat is veranderd. Het werken in projecten is nu gerealiseerd. Eigenlijk is het van clubhuis tot een professioneel centrum geworden. Het zijn veranderingen ten goede geweest. Ik denk niet dat we vroeger een toekomst hadden gehad als we alleen met het Frido waren gebleven.

In 2001 was de provincie niet meer van plan het Frido te subsidi‘ren. Men wild alleen geld geven als we gingen samenwerken met het NVVS. Ik vond het een verrijking om me in te kunnen zetten voor de slechthorenden in Friesland. Er zijn ook dingen hetzelfde gebleven. De mensen bijvoorbeeld, alleen wat ouder geworden. De gezelligheid bij de bijeenkomsten van de doven. De aandacht voor de problemen waarmee doven te maken krijgen is ook niet veranderd. Het is nog steeds net zo nodig als vroeger om de stem van de doven te laten horen. En belangrijk om dit te ondersteunen. En er is nog steeds een groeiende belangstelling voor de gebarencursussen. En gelukkig zijn er nog steeds veel vrijwilligers! Mijn wens voor de toekomst van Hoor Friesland is dat het nieuwe centrum staat in Friesland. Dat iedereen in Friesland met een gehoorprobleem weet dat ze er terecht kunnen. Dat het een plek is waar mensen graag naar toe gaan voor informatie en waar het gezellig is. Dat het een centrum is om met elkaar in contact te komen. Dat het er nog is, en dat het staat als een huis! Rini van Dam

5

DOOF IN BEELD

Dove mensen laten van zich horen!

Het fotoboek Doof in Beeld geeft een kijkje in de wereld van de dove medemens. Het boek toont een portret van twaalf dove mensen, gefotografeerd in dagelijkse omstandigheden, in het bijzonder waarin die verschillen met die van horende mensen. Naast de foto’s vindt u teksten die in het kort uitleg geven over de problemen waarmee dove mensen te maken hebben in een horende wereld en Doof in Beeld biedt ook een kijkje in de rijke en trotse dovencultuur. Doof in Beeld wil hiermee het begrip voor de problemen van doven in het leven van alledag vergroten en zo een brug slaan tussen dove en horende mensen.

Bestelinformatie:

Doof in Beeld €10,- besteld vóór 1 oktober 2011, daarna €12,50 e-mail: tel: fax: ISBN

6

[email protected] 058-2130537 058-2161432 978-90-817302-0-4

hoor friesland

Info

Doof in beeld

Het afgelopen jaar hebben we heel hard gewerkt aan de realisering van het boek: Doof in Beeld. Het projectplan was al eerder goedgekeurd door de provincie Friesland, maar er was nog geen co-financiering gevonden. Deze financiering kregen we via De Berengroep uit Bilthoven, bekend van de website Doof.nl. en via Frido. Een redactie-team werd samengesteld en we gingen aan de slag. Frank Malipaard, een dove fotograaf, en ik zouden samen de fotografie verzorgen. Allebei 6 personen portretteren. Samen met Daphne Hilhorst van de Berengroep, die onder meer uitstekend alle afspraken regelde, ging ik op pad. Eerst een interview met een doof persoon, en uit dat interview konden de situaties ontstaan die ik zou fotograferen. Het was heel bijzonder om al deze bezoeken af te leggen, te spreken met de deelnemers van het boek, en zo een kijkje te krijgen in hun leven. Ik heb Marco ontmoet die bij de timmerfabriek Ôde VerbindingÕ in Groningen werkt. Gefotografeerd in het dovenclubhuis in Groningen. Het internaat in Groningen bezocht waar Eva woont, en op haar school geweest, Guyot in Haren. Hielke en ik hebben op de Friese dijk gelopen, en met Rennie heb ik haar prachtig ouderlijk huis bezocht waar haar paard staat. Met Iris een treinreisje gemaakt en ben ik zeer welkom ontvangen bij haar thuis. In Almere mocht ik mee naar de kerk met Wessel en Pascal en stond ik maandagochtend al heel vroeg met de camera de taxi op te wachten die de jongetjes naar hun school bracht. Bij het fotograferen van de training van het dames volleybalteam in Hoogeveen vertelde coach Erwin me: Òje mag pas na de opslag gaan lopen in het veld, je positie innemen. Maar als je doof bent hoor je niet wanneer die opslag is geweest, en merk ik dat de dames al eerder lopen. Als speler kun je dat ook niet zo snel allemaal zien. Horende spelers doen dat op gehoor. De scheidsrechter heeft dan al weer gefloten: uit! En de bal gaat naar de andere kant.Ó Trouwens, in mei is het damesteam naar Turkije geweest voor de internationale wedstrijden. Ik ben benieuwd hoe het is gegaan! Eva is 12 jaar en de hele week woont ze in het internaat. Ik heb het geluk gehad dat mijn zoon thuis kon wonen tijdens zijn middelbare schoolperiode. Het lijkt me moeilijk voor ouders van een doof kind dat ze hun kind de hele week niet zien. Vroeger was gebarentaal op de dovenschool verboden, vertelde Hielke ons. Stiekem gebaarde men dan toch, als de leraar niet keek. Daar kun je je toch niets bij voorstel-

len. Hoe moet je communiceren, als je niet eens mag gebaren! De meeste oudere doven kunnen dan ook heel goed spraakafzien. Maar wat een beperking, dat verbod op gebaren! Gelukkig is dat nu niet meer het geval. Maar tot op de dag van vandaag is de Nederlandse Gebarentaal geen offici‘le taal! Iris heeft me laten zien dat er echt overal een tolk mee naar toe gaat als zij iets wil. Een goed gesprek, een probleem bespreken, je hart luchten, daar zit een tolk bij die alles vertaalt in gebarentaal. Natuurlijk zijn de tolken zeer professioneel, en hebben zij een zwijgplicht. Maar toch, het zou voor mij wel een belemmering kunnen zijn, of ik me vrij zou voelen me uit te spreken? Met Rennie ben ik bij het Audiologisch Centrum geweest waar zij aan ouders van dove kinderen les geeft in gebarentaal. Dat doet ze op een mooie en creatieve manier. In haar vrije tijd gaat ze zelf naar het Friesland College, om de Nederlandse taal beter te leren spreken en schrijven. Net zoals wij naar een cursus gaan om bijvoorbeeld Frans, Engels of Spaans te leren. De Gebarentaal is voor doven immers de eerste taal. Het Nederlands is de tweede taal. Ook dat feit wordt door horenden nogal eens over het hoofd gezien in communicatie met doven. Overal waar we kwamen werden we heel gastvrij ontvangen en gaven de mensen alle medewerking. Het was prachtig dat iedereen zo open en eerlijk heeft gesproken met ons en dat ik alles mocht fotograferen. Ik heb met ongelooflijk veel plezier aan Doof in Beeld meegewerkt. Fijn ook dat ik zoveel mogelijk werd vrijgeroosterd en dat mijn collega Albertsje de lopende zaken op het Hoor Friesland kantoor heeft opgevangen. Zo kon ik me helemaal richten op de fotografie en de totstandkoming van het boek. Ik heb ook veel bijgeleerd, over lay-out bijvoorbeeld. Niels Westra, een ervaren fotograaf en vormgever, heeft ons helpen kijken. Met Jeroen Dijkstra, onze directeur die zich ook enorm heeft ingezet voor het boek, en Niels ben ik verscheidene malen afgereisd naar Bilthoven, voor het projectoverleg. Dat waren vaak lange vergaderingen met het hele team, plus een gebarentolk die alles tolkte voor Lora de vormgeefster en Frank de fotograaf. Samen met het team van de Berengroep hebben we voor elkaar gekregen dat Doof in Beeld een prachtig boek is geworden. Een eerlijk portret van dove mensen. Ik hoop dat u het boek vaak tegenkomt. Wij gaan het in ieder geval verspreiden bij alle huisartenpraktijken in Friesland, audiologen, de politiek, ROCÕs, de bibliotheek etc. En u kunt het boek bestellen. Het kost 10.- euro voor de snelle besteller, na 1 oktober betaalt u 12.50. Bestellen kan gewoon bij Hoor Frielsland, of via het ISBN nummer bij de boekhandel. Iedereen die heeft meegewerkt aan Doof in Beeld heel hartelijk dank! Zonder jullie was het niet gelukt. Lorette Dorreboom

7

8

hoor friesland

Info

Uitnodiging

Uitnodiging

Hulpverlening aan mensen met zowel een gehoorbeperking als een visuele beperking vraagt om speciale aandacht. Hoor Friesland organiseert hierover een thema-avond:

ÔAandacht voor oor Žn oog Ð het luistert nauw!Õ

27 oktober 2011 Spreker is drs. Peter Kraft, gedurende 25 jaar als audioloog en directeur verbonden geweest aan het Audiologisch Centrum Friesland en sinds drie jaar werkzaam bij Visio in de zorg voor blinden en slechtzienden. Hij heeft geconstateerd dat er, met name bij ouderen, vaak sprake is van een dubbele zintuigelijke beperking en dat de zorg en revalidatie aan hen sterk verbeterd zou kunnen worden als er kennisoverdracht zou zijn tussen beide vakgebieden (ogen en oren). Ook ontbreekt het vaak aan deskundigheid en kennis, enerzijds op het gebied van specifieke (technische) aanpassingen voor mensen met een dubbele zintuigelijke beperking, anderzijds op het gebied van communicatie en omgang met hen. De lezing bestaat daarom uit twee gedeelten:

- Voor iedereen die werkzaam is op het vakgebied slechthorendheid/doofheid: Wat moet ik weten over de eventuele visuele beperkingen van een cli‘nt voor een goede diagnose, revalidatie van de gehoorstoornis en goede omgang? - Voor iedereen die werkzaam is op het vakgebied slechtziendheid/blindheid Wat moet ik vanuit de audiologische wereld weten voor een goede visuele revalidatie en een goede communicatie?

Wijkzorgcentrum Greunshiem, Tjotterstraat 16, 8937 AS LEEUWARDEN van 19.30 Ð 21.30 uur, toegang gratis Ringleiding en schrijftolk aanwezig

Informatie: Hoor Friesland

Tjotterstraar 16

8937 AS Leeuwarden

Tel. 058-2130537

Fax 058-2161432

Teksttel. 058-2990632

E-mail: [email protected]

Internet: www.hoorfriesland.nl

9

hoor friesland

Info

Nieuws van Oorakel In deze nieuwsflits wordt aandacht besteed aan allerlei hulpmiddelen die gebruik maken van bluetooth. De ontwikkeling van deze producten voor slechthorenden gaat heel snel.

Mobiel bellen

De bluetooth technologie wordt gebruikt voor mobiel bellen maar kan intussen ook gebruikt worden voor vaste telefonie en het luisteren naar TV en andere audio-apparatuur.

Het is voor een slechthorende niet altijd makkelijk om een goede mobiele telefoon te vinden. Niet alle mobiele telefoons hebben genoeg versterking en het komt vaak voor dat een mobiele telefoon storing geeft op het hoortoestel. Bij de aanschaf van een mobiele telefoon kan het handig zijn om te letten op de HAC waarde (HAC = Hearing Aid Compatibility). Deze waarde bestaat meestal uit een M en een T- waarde. De M staat voor Microfoon en de T voor Telecoil (= inductie of ringleiding). Als de M-waarde 3 of 4 is dan is de kans groot dat de mobiel goed te gebruiken is met een hoortoestel. Als de T-waarde 3 of 4 is, dan kan de mobiel meestal gebruikt worden met het hoortoestel op het ringleiding programma (t-stand). Het is ook afhankelijk van het type hoortoestel of er al of niet storing optreedt. Andere opties voor mobiel bellen zijn het telefoneren met het hoortoestel op het ringleiding programma en gebruik maken van een: * loopset, die via een draad verbonden wordt met de mobiele telefoon; * Bluetooth loopset (u heeft dan een mobiel met bluetooth nodig). Bij sommige hoortoestellen is een speciale accessoire aan te schaffen, die gekoppeld kan worden met een (mobiele) telefoon. Deze streamers werken ook via Bluetooth. Bij Oorakel kunt u een informatieblad aanvragen met een overzicht van alle bluetooth loopsets. We hebben ook een informatieblad met alle streamers. Sydney Deze mobiele telefoon heeft een behoorlijke versterking (30dB) en toonregelaar. Het belvolume is regelbaar tot 100 dB. De telefoon heeft een SMS functie, trilfunctie, SOS knop en bluetooth. De mobiel is te gebruiken met het hoortoestel op het ringleidingprogramma (of dit goed werkt is afhankelijk van het soort hoortoestel). Leverancier Hoorexpert. Prijs ca. Û 119

Amplicom Power Tel 6000 Mobiele telefoon met een versterking van 30 dB, geluidsinstelling voor hoge en lage tonen en belvolume tot 100 dB. De telefoon heeft SMS, trilfunctie, 3 voorkeuze toetsen, bluetooth en een valsensor. M4/T4 Leverancier Telefoon Totaal. Prijs Û 119.-. CM BT 2 De CM BT 2 kan gekoppeld worden met een (mobiele) telefoon met bluetooth, maar is ook geschikt voor luisteren naar muziek. Eigen stem is hoorbaar bij een gesprek. Er kan een hoofdtelefoon worden aangesloten. Leverancier Hoorexpert; Prijs Û 100.-. Amplicom NL200 Bluetooth loopset voor een snoerloze verbinding met een gramma. De loopset heeft een volumeregelaar en wordt geleverd met een oplader (AAA batterij). Leverancier Telefoon Totaal. Prijs Û 80.-. N.B. De producten van Hoorexpert en Telefoon Totaal zijn te koop via internet. Luisteren naar TV

CIBS Audio De CIBS Audio bestaat uit een Audiostreamer en een Maestro. De Audiostreamer kan geluid van TV, Audio, vaste telefoon, mobiele telefoon en deurbel doorgeven aan de Commidt Maestro. Als de deurbel of mobiel gaat tijdens het TV kijken, dan wordt dit signaal. Het systeem is ook nog uit te breiden met een extra microfoon (de Liberto). De Liberto is een microfoon, die gedragen kan worden door de spreker. De spraak komt dan via de Maestro lus, direct in de hoortoestellen terecht. De Maestro en de Liberto kunnen ook buitenhuis gebruikt worden. Leverancier Progress Hearing. Prijs CIBS Audio Û 600.-, U kunt al deze hulpmiddelen bekijken bij Oorakel. Oorakel Leeuwarden is open op dinsdag en donderdag van 9 tot 17 uur. Wel graag eerst een afspraak maken, via 058-2134776, [email protected] of Tjotterstraat 16 8937 AS Leeuwarden. Diderica van Thes Adviseur Oorakel

11

hoor friesland

Info

Nederlandse taalles Hallo, wij zijn als dove en slechthorende cursisten van de Nederlandse les naar de bibliotheek geweest. Dat was leuk en we kregen veel informatie. Wanneer boeken ingeleverd worden kunnen ze netjes gestapeld in de scan gelegd worden. Is het lichtje groen dan is het goed, is het rood dan moet je het opnieuw doen. Achter in het boek zit een streepjescode. Per dag gaan er ongeveer 600-700 boeken door de scan. We lopen rond in de bibliotheek en gaan ook naar de jeugd bibliotheek, dat is een speciale zaal voor kinderen. Heel mooi. Daarna lopen we naar boven. Deze zaal is voor jongeren en volwassenen. Daar zijn heel verschillende boeken, bv. reisboeken Annechien: ÒMijn kinderen zijn al lid van de bibliotheek in Veenwouden. Als wij de bibliotheek in Leeuwarden bezoeken, dan mag je maximaal 7 boeken mee naar huis nemen en kunnen in Veenwouden ingeleverd wordenÓ. Wij zitten met een lekker kopje koffie en thee. De rondleider vraagt aan iedereen: ÓHebben jullie nog vragen?Ó Iemand vraagt: Ò Kunnen in Friesland alle boeken gewisseld worden?Ó ÒJa, de boeken kunnen wel ingewisseld worden in de provincie, maar niet bij ander provincies.Ó

Leuk, weer naar school! Leuk? Ja, leren kan leuk zijn!

Om 16.00 uur is de excursie afgelopen. Het was geslaagd!! Groeten van de cursisten die Nederlandse les voor doven en slechthorenden volgen bij Friesland College in Leeuwarden

Geef je op voor de Nederlandse les voor doven en slechthorenden Het Frieslandcollege heeft nog plaats voor nieuwe cursisten. Gratis naar school, spijker je kennis bij van lezen en schrijven. Elke maandagavond van 19.00 tot 21.30 uur is er les op het Friesland College Geef je op bij het Friesland College 058-2842200 [email protected] of bij Hoor Friesland tel: 058-2130537 [email protected]

12

hoor friesland

Domotica

Info

Palet stapt met u de toekomst in De Zorggroep Palet wil graag dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Zelfstandig in hun eigen vertrouwde buurt en het liefst in de eigen vertrouwde woning. Palet denkt dat moderne techniek (domotica ofwel huisautomatisering) hierbij kan helpen. Of Domotica ook veel kan betekenen in het leven van u als dove of slechthorende? Het zou zomaar kunnen. In dit artikel wordt verteld wat domotica is en kan. Domotica, wat is dat? Domotica betekent huisautomatisering. De bekendste vorm van domotica is de thermostaat van de centrale verwarming; zodra het koud wordt gaat de kachel aan en is de temperatuur goed; dan slaat de cv ketel uit. In de zorg is het persoonlijk alarm een bekend domotica apparaat. U drukt op een knop en er wordt contact met u opgenomen. De techniek verbetert steeds en er ontstaan nieuwe toepassingen. Nog maar enkele jaren geleden zat het alarmknopje aan de muur; nu zijn halszenders heel gewoon. Met het systeem dat Palet introduceert kan er veel meer. Domotica, wat kan het? Domotica maakt op verschillende manieren het leven veiliger of aangenamer. Sensoren zorgen voor extra veiligheid en het beeldbellen maakt contact met anderen makkelijk als u zelf minder mobiel wordt of als u in gebarentaal wil communiceren. Sensoren monitoring In de thermostaat van de CV zit een sensor die de temperatuur meet. Deze sensor zet de CV aan- of uit. Er worden steeds meer sensoren gemaakt. Sensoren die kunnen ruiken (gas of brand); Sensoren die beweging waarnemen (inbraak of een val) Sensoren die merken dat het donker of licht wordt, enzovoort. Deze sensoren kunnen geprogrammeerd worden. Een sensor die gas ruikt zal zelfstandig het gas uitzetten. Een sensor die merkt dat u Õs nachts uit bed stapt; doet voor u het licht aan. Een sensor die koolmonoxide waarneemt geeft alarm, belt bijvoorbeeld 112 Žn zet tegelijkertijd de ramen van uw huis open. Wel zo veilig! U kunt bij de installatie zelf bepalen wat Òde sensorÓ moet doen of wie hij moet waarschuwen. Als (bijvoorbeeld) de sensor merkt dat u gevallen bent, kunt u zelf kiezen of uw fami-

lie, de buurvrouw of de zusterpost van Palet gebeld moet worden. Beeldbellen Beeldbellen lijkt op kletsen op internet (ÔchattenÕ) met een webcam. Alleen bij Palet is het afgeschermd en veilig. De beeldverbinding is snel en stottert niet. Ook zijn er meer toepassingen. Beeldbellen gaat met speciaal ontwikkeld slim beeldscherm: een aanraakscherm, wat de bediening eenvoudig maakt. Via dit scherm kiest u simpel wie u belt. Omdat de kwaliteit stabiel is zijn er veel toepassingen te bedenken. U kunt met het apparaat de kerkdienst volgen (met eventueel een doventolk erbij) of contact onderhouden met uw familie of vrienden. Maar beeldbellen is ook aanvullend op bestaande zorg. Denk maar eens aan een extra controle bij het uitzetten van medicijnen door het Thuiszorgteam van Palet; of aan wondcontrole. Er zijn al specialisten die beeldbellen gebruiken om te voorkomen dat ouderen heel vaak voor controle naar het ziekenhuis moeten. Omdat de kwaliteit van het beeldbellen goed is, is gebarentaal heel goed mogelijk via beeldbellen. Domotica, Palet en U Met nieuwe technologie is veel en steeds meer mogelijk. Maar het gaat natuurlijk om de mens; om U! Wat denkt u, zou Domotica uw leven wat plezieriger en veiliger kunnen maken? Klaas de Jong, tot vorig jaar februari interim directeur van het FCDS, nu Hoor Friesland, is voor Palet bezig Domotica in te voeren. Mocht u belangstelling hebben, dan verzorgt hij met veel plezier een demonstratie voor u!

13

hoor friesland

Info

Cursusaanbod

Hieronder ziet u een overzicht van de cursussen die Hoor Friesland biedt. Voor de meeste cursussen geldt dat er een groep kan starten op het moment dat er genoeg deelnemers zijn, en de lessen zoveel mogelijk aaneengesloten gegeven kunnen worden. Beginnerscursus Nederlandse Gebarentaal (NGT-AB1) Deze cursus is voor iedereen die de eerste beginselen van de Gebarentaal wil leren. De cursus wordt in principe gegeven door een dove docente. U leert in 12 lessen de basis van de Nederlandse Gebarentaal en krijgt informatie over de Dovencultuur. Start: op 19 september 2011 bij genoeg aanmeldingen. De cursus wordt gehouden op maandagavond van 19.30 - 21.30 uur in het Hoor Friesland-centrum. De kosten bedragen Û 200,- inclusief lesmateriaal.

Vervolgcursussen Nederlandse Gebarentaal (NGT-AB2) en (NGT-AB3) Bij deze vervolgcursussen van 12 lessen wordt uw gebarenschat verder uitgebreid en wordt er dieper ingegaan op de grammatica en Dovencultuur. Deze cursussen starten bij voldoende deelname in het najaar 2011 en worden gehouden op een doordeweekse avond van 19.30 21.30 uur in het Hoor Friesland-centrum. De kosten bedragen Û 200,- inclusief lesmateriaal. Beginnerscursus Nederlands ondersteund met Gebaren (NmG-AB1) Dit is een basiscursus voor iedereen die Nederlands ondersteund met Gebaren wil leren. Er wordt gebruik gemaakt van zowel de Nederlands gesproken taal als de Gebarentaal. Dit communicatiemiddel is zeer functioneel tussen doven en horenden. Er wordt een basis van gebarenschat aangeboden, daarnaast leert u het handalfabet, en hoe u de mimiek kunt gebruiken in de communicatie met doven en u krijgt informatie over de Dovencultuur. De cursus NmG-AB1 omvat 12 lessen.

Vervolgcursus Nederlands ondersteunend met Gebaren (NmG-AB2) Bij deze vervolgcursus wordt een uitgebreider gebarenschat aangeboden en wordt er dieper op de theorie ingegaan. De cursus NmG-AB2 omvat 14 lessen en de kosten bedragen. Start 6 september 2011 bij voldoende deelname. De cursus wordt gehouden op dinsdagavond van 19.30 - 21.30 uur in het Hoor Friesland-centrum. Kosten Û 225,- inclusief lesmateriaal. Gebarentaal op maat en/of Omgaan met doven en slechthorenden Speciaal voor bedrijven en instellingen met ŽŽn of meer dove of slechthorende medewerkers zijn deze cursussen ontwikkeld. Misschien iets voor het bedrijf waar u werkt?

14

Als slechthorende kunt u zich bovendien opgeven voor ŽŽn van onderstaande cursussen. Spraakafzien Spraakafzien, in de volksmond 'liplezen' genoemd, kan voor iemand die slechthorend is (geworden) een uitstekend hulpmiddel zijn in de verbetering van de communi-

catie. De cursus bestaat uit 10 lessen van 2 uur.

Assertiviteitstraining Het doel van deze cursus is om het zelfvertrouwen te vergroten. Het uitgangspunt hierbij is dat u zelf moet aangeven dat u niet goed kunt horen en duidelijk moet maken hoe een ander met u kan communiceren. Theorie en praktijk wisselen elkaar af in deze training. Door met elkaar te praten en situaties uit het dagelijks leven te oefenen, wordt u vaardiger in het assertief zijn. Er kan een indicatie worden aangevraagd voor deze training, dit betekent dat de cursus uit de AWBZ wordt betaald. Leven met Tinnitus GGMD (Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening voor doven en slechthorenden) start in samenwerking met Hoor-Friesland op aanvraag weer een training: 'Leven met Tinnitus' . Centraal staat hierin: het uitwisselen van ervaringen met lotgenoten, tips over hoe je kunt omgaan met je tinnitus en het vinden van een balans in je leven mŽt je tinnitusklachten. MŽniretraining GGMD start in samenwerking met Hoor Friesland op aanvraag weer een training voor mensen met MŽnire. In 10 bijeenkomsten worden de verschillende aspecten van MŽnire behandeld en wordt besproken hoe je hiermee om kunt gaan.

Cursus Nederlands ondersteund met Gebaren (NmG) op indicatie Ook is het mogelijk om als slechthorende samen met uw omgeving een cursus NmG te volgen. Deze cursus kan worden betaald via een PGB (Persoonsgebonden Budget). Slechthorenden kunnen indicatie aanvragen voor deze cursus, samen met vier mensen uit hun familie- en vriendenkring. De GGMD kan hierbij helpen. De cursus NmG van 12 lessen is door het Nederlands Gebarencentrum speciaal ontwikkeld voor de NVVS en de Stichting Plotsdoven. De cursus is bedoeld voor mensen met hoorproblemen, die op latere leeftijd toch wat gebaren willen leren om de communicatie te vergemakkelijken; voor mensen die contacten hebben met doven die gebarentaal gebruiken en voor belangstellenden die gebaren willen leren. Er is ook een vervolgcursus: NmG AB2. Ook deze cursus kan gegeven worden op indicatie. Voor meer informatie en opgave: Hoor Friesland, Albertsje Spliethoff, Tjotterstraat 16, 8937 AS Leeuwarden tel.: 058-2130537 TT.: 058-2990632 Fax: 058-2161432 e-mail: [email protected]

hoor friesland

Info

Cursus gebarentaal Mijn werk als gebarendocente Sinds vier jaar werk ik als docente NmG. Voor de mensen die niet weten wat dat is, NmG: Nederlands met ondersteunende gebaren. Ik houd me dus slechts zijdelings bezig met de Nederlandse gebarentaal; de gebaren lenen we uit die taal en er zijn (grammaticale) regels uit de gebarentaal die wij ook toepassen. Maar de structuur van de zinnen blijft die van het gesproken Nederlands. Deze combinatie van talen levert soms spannende dilemmaÕs op: welke regel passen we hier toe? Oorspronkelijk opgeleid als lerares Nederlands met een enorme fascinatie voor gebarentaal zijn dat heerlijke kluifjes voor mij. Veel bekenden van het FCDS, zullen mij nog herinneren als beleidsmedewerker. Mijn hart voor mensen met een auditieve beperking had me bij deze belangengroep

gebracht. Maar omdat ik bleef groeien in communicatieve vaardigheden heb ik een aantal jaren geleden besloten om als zelfstandige freelance gebarendocente te worden. Dat was natuurlijk best een sprong in het diepe: zou ik genoeg opdrachten krijgen om ervan te bestaan? Gelukkig kende ik het werkveld goed en had ik al snel grote opdrachtgevers die klussen bleven aanbieden. Daar zijn veel thuiscursussen bij: mensen met gehoorproblemen kunnen een indicatie krijgen om samen met vijf mensen uit hun omgeving in hun eigen huis een gebarencursus of Ð training te krijgen. Dit levert vaak een enorme verbetering in de onderlinge communicatie op. Ook het FCDS, nu Hoor Friesland, is ŽŽn van mijn goede klanten. Ik geef regelmatig cursussen NmG bij dit centrum. En wat is het toch leuk werk! Vaak zijn er slechthorende cursisten bij die graag deze aanvulling op hun communicatie willen leren. Zij merken dan net als de goedhorende medecursisten dat verschillen wegvallen: de gebaren zijn voor allemaal nieuw. Ook de oefeningen die tijdens de cursus gedaan worden, vergroten het begrip voor de slechthorenden. Er is altijd veel plezier; de sfeer is ontspannen en ik ben altijd vreselijk trots als aan het eind van de cursus blijkt hoeveel de deelnemers geleerd hebben. Gebarendocente zijn blijft voor mij een inspirerend beroep! Anke-Bonny Hijlkema

Sudoku Weer een nieuwe sudoku. Veel plezier ermee.

7

9

3 6

8

3

7 5

Lukt het niet?

5 4

De oplossing staat op pagina 22

9

6

4

1

8

6 2

7

7 1

9 2 9

8

3 5

4

15

hoor friesland

Info

Sencity Leeuwarden Op 3 juni 2011 is het zover! Dan vindt het grootschalige muziek- en dansevenement ÔSencity LeeuwardenÕ plaats in Club NOA. Alle dove en slechthorende jongeren uit Friesland, maar ook uit de rest van Nederland zijn dan hartelijk welkom in Leeuwarden.

alleen muziek: alle zintuigen komen bij dit feest aan bod! Door de expressieve dansers, SenseFloor, smaaksensaties, videoprojecties, lichteffecten, gebarentolken en kinky kappers wordt het muziekevenement omgebouwd tot een ware beleving.

Sencity is de unieke manier om het maximale uit je avondje stappen te halen. Dit feest gaat verder dan

Voor ÔSencity LeeuwardenÕ werkt Hoor Friesland samen met Tžmba, Leeuwarden Studiestad en Stichting Skyway. De organisatie van dit grote muziek- en dansfestijn wordt verzorgd door een groep enthousiaste dove en horende jongeren. Overal ter wereld! Overal ter wereld zijn deze feesten georganiseerd en zijn bezoekers enorm enthousiast: in Sydney, Berlijn, Kaapstad en op 20 mei j.l. nog in Auckland. Ook in Nederland is er al een aantal uitvoeringen geweest. En nu dus in Leeuwarden! Sencity is voor zowel doven als horenden een perfecte uitgaansgelegenheid!

16

hoor friesland

Interview

Info

Interview met Maya Soekhram, bestuurslid van Frido, door Hillie Torensma en Annechien Dijkstra Wat is uw naam? Maya Rubina Soekhram. Waar ben je geboorteplaats? Bennekom (Ede-Wageningen). Ben je doof geboren / slechthorend? Doofgeboren. Waar zat je op school? Effatha, christelijke school. Gezinssituatie? Ik ben de moeder van 2 kinderen van bijna 2 jaar en bijna 4 jaar. Hoe lang woon je nu al op de plaats waar je nu woont? Sinds 1997 in Leeuwarden. Zit je ook in het bestuur van Frido? Ja zeker, als bestuurslid, sinds 2003 (geloof ik). Wat voor opleiding heeft u gedaan? De laatste opleiding dat ik gedaan heb: MBO bij Friese Poort en wel diploma gehaald. Wat doe je op het werken? Nee, ik heb geen werk, ik ben alleen huismoeder, druk genoeg. Vindt u uw werk leuk? Ja zeker, ik hou heel veel van mijn kinderen, dus wel veel werk en zorgÉ.hihihiÉ Hoe bevalt met jullie collegaÕs communiceren? De Papa van mijn kinderen is mijn collega!! Hij gebruikt gelukkig wel gebarentaal. J Heb je huisdieren? Ja 1 poes Wolkje (12 jaar oud). Wat zijn je hobbyÕs? Dansen, boekje lezen, uitgaan, bioscoop, knuffelen met mijn meiden en spelen doen met mijn meiden. Wat is je grootste wens? Dat ik wat vaker vakantie ga met mijn gezin (en dat ik wereldberoemd word, hihi). Heb je cursus volgen? Zo ja welke? Ja Nederlandse taal. Vindt u uw cursus leuk en leerzaam? Heel erg leuk en leerzaam, zeker weten. Omdat het zo leuk groep is en sociaal groepÉ Wat doe je organiseren voor Sencity? Heee hoe weet je dat? HihiÉik doe 1x per maand vergadering, samen met horende en dove mensen. Daar bespreken we over het feest, hoe feest we dit geven en samenwerken plannen maken.

Kun je meer uitleg wat inhoud Sencity? Sencity is een halfjaarlijks evenement dat mede bedoeld is voor doven. Sencity wordt georganiseerd door stichting Skyway in samenwerking met het uit dove vrijwilligers bestaande Tense Team en de lokale jongerenteams. De doelgroep van Sencity bestaat uit dove, slechthorende en horende jongeren. Het concept van Sencity bestaat uit de vertaling van passies en emoties in muziek naar alle mogelijke zintuigen in plaats van alleen muziekoptreden aan te bieden zoals gangbaar bij muziekevenementen. De evenementen zijn meer experimenteel en visueel geori‘nteerd en daarom meer toegankelijk voor doven. Zo wordt bijvoorbeeld een deel van optredens vertaald door, zogenoemde muziektolken signdancers, naar visuele muziek. Wanneer is het feest van Sencity? De datum waarop het feest zal worden gegeven ligt nu op vrijdag 3 juni 2011. Waar ga je op vakantie naar toe? Naar Ameland, mijn meiden vinden het superleuk!! Wat zou je met Û 250 (of een ander bedrag) doen? Ja, mijn tuin laten omtoveren en speeltuin zetten voor mijn meiden. Maya, wie wilt je de volgende persoon voor een interview? Ja, die toffe lubbe Alkema! Sencity Leeuwarden wordt bij Noa feest gehouden. Jullie kunnen op site kijken www.yoursencity.com De datum waarop het feest zal worden gegeven ligt nu op as vrijdag 3 juni 2011. Kom allemaal, horende en dove mensen !!!! WELKOM !!!

We wensen jullie hele fijne zomervakantie en we willen jullie graag na de zomervakantie weer zien. Heel hartelijke groet, Rennie, Hillie, Hielke,Lubbe, Annechien, Gerda, Carla en Maya. Bestuur Frido

17

hoor friesland

Info

Jaaroverzicht 2010 Terugblik activiteiten Hoor Friesland 2010

In het najaar van 2010 heeft Hoor Friesland op verzoek van

Friesland in het afgelopen jaar. De drie kerntaken die Hoor

lijkheid van doven en slechthorenden. Hieraan hebben 14

Hieronder vindt u een overzicht van de activiteiten van Hoor Friesland hanteert zijn: Acceptatie, Participatie en

de directie van het MCL onderzoek gedaan naar de toegankevrijwilligers meegewerkt. In

Krachtenbundeling. Uit deze kerntaken vloeien de volgende

totaal zijn vijf verschillende

activiteiten voort:

poliÕs en de centrale hal

Voorlichting:

getoetst. Op dinsdag 21 decem-

Hoor Friesland levert op verzoek frequent voorlichting aan

groepen horenden. Het gaat hierbij om aanvragen van orga-

ber 2010 heeft de directie van het MCL het onderzoeksrap-

nisaties zoals scholen, ouderenbonden, vrouwenverenigingen,

port in ontvangst genomen. In het rapport staat advies op

gegeven door doven en slechthorenden zelf. De training van

en slechthorenden in het MCL te optimaliseren.

groepen bewoners van serviceflats e.d. De voorlichting wordt de voorlichters en de cošrdinatie van de aanvragen ligt in handen van het Hoor Friesland bureau. In 2010 zijn onze

voorlichters 23 keer op stap geweest. Voorlichtingsproject

ÔVoorlichting aan Scholen in het Hoger OnderwijsÕ

Daarnaast heeft Hoor Friesland in 2010 het project Ôvoorlichting aan Scholen in het Hoger OnderwijsÕ uitgevoerd waarbij

23 gastcolleges zijn gegeven aan 323 studenten en docenten van verschillende HBO-opleiding van de NHL en Stenden University.

Binnen dit project is lesmateriaal ontwikkeld, namelijk een

algemeen catern: ÔOnbeperkt Dame Blanche etenÕ en een speciaal HBO-catern: ÔEen zes voor de moeiteÕ. Deze lesboeken zijn te

bestellen bij Hoor-Friesland voor Û 5,00 per

maat om toegankelijkheid voor, en communicatie met doven Lezingen en excursies

Themabijeenkomst Meertaligheid en Gebarentaal

Op 9 april 2010 organiseerde Hoor Friesland samen met de Fryske Akademy en Mercator en in nauw overleg met het

Audiologisch Centrum Frysl‰n, De Skelp in Drachten (school

voor kinderen met gehoor-, taal- en spraakmoeilijkheden) en

de wurkgroep Frysk en Logopedy een themamiddag rond het onderwerp Meertaligheid inclusief Gebarentaal.

Tijdens deze middag kwamen de volgende deskundigen aan het woord:

Drs. Jan van der West Fryske Akademy / Mercator

ÔMeertaligheid en minderheidstalenÕ

Dr. Beppie van den Bogaerde, Lector Dovenstudies en ver-

bonden aan de Universiteit Utrecht: ÔGebaren in combinatie

deel.

met woorden, Fries met GebarenÕ

ontvangen van de provincie Frysl‰n, het VSB

ding, verbonden aan Kentalis: ÔKeuzetalen en talenkeuzes:

Hoor Friesland heeft voor dit project subsidie fonds en het Revalidatiefonds.

Toegankelijkheidsbeoordeling en advisering

In totaal zijn 4 instellingen getoetst en van advies voorzien, te weten:

Dr. Nini Hoiting, expert op het gebied van tweetalige opvoe-

Fries, NGT, NederlandsÕ

Bea Visser, wiens autobiografie onlangs is verschenen onder de titel: Bea Visser, dove prinses: ÔErvaringen uit een FriesNederlandstalig gezinÕ.

Fries Scheepvaartmuseum te Sneek

De middag werd gehouden in het Congrescentrum It Aljemint

bouwing wordt rekening gehouden met de voorwaarden voor

Onderzoeksrapport ÒVan warme woorden en ÔgaveÕ

Dit museum is druk bezig met een verbouwing. Bij deze ver-

een goede toegankelijkheid van slechthorenden. Zo is al een ringleiding in de gehoorzaal aangelegd en is er voor

slechthorenden een speciale versie van de audiotour gemaakt.

van de Fryske Akademy. gebarenÓ

Tijdens de themamiddag Meertaligheid en Gebarentaal werd het onderzoeksrapport dat vrijwilliger Cor Jousma namens

Hoor Friesland heeft gemaakt: ÒVan

Onder leiding van onze toegankelijkheidsadviseur de heer

warme woorden en ÔgaveÕ gebarenÓ

Marten de Rapper is deze audiotour inmiddels door een

overhandigd aan Benny Elferink van

groepje slechthorenden uitgetest.

de Commissie Erkenning Gebarentaal.

MFC It Reahžs te Reahžs

In dit onderzoeksrapport is onder-

Na een renovatie is dit Multifunctionele centrum voorzien van

zocht welke stappen er genomen zijn

de modernste geluidsapparatuur met ringleiding.

MFC Mienskiphžs te IJlst Bij de nieuwbouw van het

wat de commissie Erkenning

Mienskipshžs in IJlst wordt direct rekening gehouden met de

Gebarentaal hiervan kan leren. Heeft u belangstelling voor dit

Project Voorlichting Medisch Centrum Leeuwarden (MCL)

Vraag het op bij Hoor Friesland!

toegankelijkheidsadviezen die Hoor Friesland heeft gegeven.

18

om de Friese taal erkend te krijgen en onderzoeksrapport?

hoor friesland

Info

Jaaroverzicht 2010 Week van het Oor vertoning film Hear en Now en uitreiking Ôrode oortjeÕ 20-04-2010

Vertoning film ÔHear en NowÕ

werden zoÕn 70 nieuwe gebaren aangeleerd. Cursussen Nederlandse Gebarentaal

De film laat op een indringende wijze zien hoe een doof

Vorig jaar heeft Hoor Friesland drie beginnerscursussen geba-

(CI) te nemen en wat dit voor gevolgen voor hen heeft.

ben deelgenomen. De meeste cursisten hebben een doof

ouder echtpaar besluit om beiden een Cochleair Implantaat Uitreiking Ôrode oortjeÕ

Tijdens deze bijeenkomst werd het jaarlijkse ÒRode OortjeÕ

uitgereikt aan Rita Tjoelker. Deze prijs wordt uitgereikt aan de persoon die zo goed mogelijk gebruik heeft gemaakt van alle hoorhulpmiddelen, voorzieningen en instanties. Voorlichting Chipknip

rentaal georganiseerd waaraan 49 (horende) cursisten hebiemand in zijn/haar omgeving of willen graag in contact

komen met een dove. Ook zijn er steeds meer slechthoren-

den met familieleden die een cursus Nederlands ondersteund met Gebaren gaan volgen om de onderlinge communicatie te verbeteren.

Op 17 september 2010 werd een voorlichtingsbijeenkomst

verzorgd door de NS in het Hoor Friesland-centrum.

Er werd een informatiefilm vertoond met ondertiteling over de aanschaf en het gebruik van de OV-

chipkaart waarna vragen beantwoord konden worden.

Themabijeenkomst ÔGevolgen MuzieklawaaiÕ

ZoÕn 100 bezoekers, zowel jong als oud, kwamen op

3 november 2010 naar Hotel De Heidehof in Heerenveen op

uitnodiging van Hoor Friesland om de lezing bij te wonen van audioloog Jan de Laat uit Leiden. Met behulp van veel beelden geluidmateriaal maakte de heer De Laat duidelijk hoe

groot het risico is om een gehoorbeschadiging op te lopen

Computercursus en oefengroep doven

concerten. De gevolgen kunnen zijn: een voortdurende piep

leren van elkaar en oefenen de vaardigheden op de compu-

door te harde muziek via mp3 spelers, in discotheken en bij

in het oor, overgevoeligheid voor gewone geluiden en lang-

zaamaan steeds minder kunnen verstaan wat er wordt gezegd in een onrustige omgeving. Mocht u nieuwsgierig zijn naar deze lezing dat kunt u de tekst bij ons opvragen: [email protected]

Themabijeenkomst ÔTinnitus en WerkÕ Op donderdagavond 25 november 2010 werd in Leeuwarden een thema-avond gehouden over ÔTinnitus en werkÕ, waarbij

de nadruk lag op de problemen die tinnitus kan opleveren om een bestaande baan te blijven uitoefenen of om een baan te vinden. Er waren 90 bezoekers.

Sprekers: de heer K. de Vries namens de commissie Tinnitus en Hyperacusis van de NVVS en de heer S. van Hoorn van Werkpad. Ook deze lezingen zijn op te vragen bij Hoor-

Friesland.

Workshop Nieuwe Gebaren

Er is 7 keer een computeravond georganiseerd. De doven

ter. Er is ŽŽn keer een computerdocent uitgenodigd om een

specifiek onderdeel met de groep door te nemen en te oefenen. Verder krijgt het Hoor Frieslandteam ook vaak vragen over bepaalde computermogelijkheden. ÔOor voor onsÕ

Wat moet er in Friesland gebeuren voor doven en slechtho-

renden? En hoe zorgen we dat het voor elkaar komt? Deze en andere vragen werden besproken tijdens de tweejaarlijkse brainstorm-bijeenkomst op 20 mei 2010. Een groot aantal

doven, slechthorenden en horenden (ongeveer 75) reageer-

den op de oproep van Hoor Friesland om mee te praten en te denken over de problemen die men tegenkomt wat betreft

hun beperking in horen. Samen weet je meer. Samen kom je

op idee‘n. Die stelling werd bewezen! Het was een zeer inspirerende en gezellige bijeenkomst. De meningen en idee‘n die ter sprake kwamen zijn bepalend voor de projectplannen die Hoor Friesland de komende tijd zal gaan indienen.

Er was veel belangstelling voor de workshop Nieuwe Gebaren verzorgd door Benny Elferink van het Nederlands

Gebarencentrum op 22 november 2010. Tijdens deze avond

19

hoor friesland

Po‘zie

Info

De Landelijke Gedichtendag 2011 Op donderdag 27 januari 2011 was De Landelijke Gedichtendag, een initiatief van Poetry International Rotterdam en Stichting Lezen uit Vlaanderen. Er werd die dag in theaters, bibliotheken, scholen, culturele cafŽÕs, etc. po‘zie voorgedragen. Dit kon door dichters zelf georganiseerd worden of door theaters, bibliotheken etc. Vanuit de gebarentaalafdeling van de Radboud Universiteit Nijmegen werd een gebarenpo‘zieavond georganiseerd voor collegaÕs en bezoekers in het BrouwerscafŽ ÒDe HemelÓ in Nijmegen. Merel van Zuilen en ondergetekende hebben een aantal gedichten in de NGT voorgedragen. Deze gedichten werden ook in de Nederlandse vertaling in dichtvorm voorgelezen door de tolk, Reggie Donkers. Omgekeerd zijn enkele oorspronkelijk in het Nederlands geschreven gedichten in Nederlandse Gebarenpo‘zie vertaald. Het programma was dus tweetalig; het werd een avondje gezellig drinken en babbelen met tussendoor een paar gebarengedichten. Het thema van deze 12e Landelijke Gedichtendag was ÒNacht Ò . Om tot een goede keuze van gedichten te komen die aansluiten bij dit thema, heb ik gekeken naar wat er allemaal in de nacht gebeurt. De nacht nodigt de liefde uit, in al zijn facetten; soms slaat er een vonk over tussen twee mensen en ontstaat een nieuwe liefde. Zoals in het gedicht Ò Een wintersprookjeÓ van Pita Grilk (dat in een eerder nummer al werd besproken). Merel van Zuilen heeft dit gedicht in NGT-po‘zie vertaald en het prachtig voorgedragen. Soms is de liefde zo overweldigend dat je dat gevoel zou willen ontvluchten. Dit onderwerp komt ter sprake in mijn gedicht Ò Reflectie Ó, dat ik als eerste heb voorgedragen deze avond. Soms slaan we aan het mijmeren over vroeger in de stilte en de rust van de schemer, zoals in het gedicht Ò Avond aan de Waal Ò waar ik al aan bezig was en voor deze gelegenheid heb afgerond.

20

Een ander fenomeen van de nacht is te zien als we buiten zijn en de blik naar boven richten. Al duizenden jaren

zijn we gefascineerd door wat we Ôs nachts aan de hemel zien. Vol ontzag nemen we de veranderingen in gedaante en stand van de maan en de sterren waar. Onwillekeurig vragen we ons af ˜f en hoe dat hemelgebeuren ons be•nvloedt. Dit alles was inspiratie voor mijn gedicht Ò Yin yang Ò. Tenslotte komt na het donker van de nacht weer het licht van de zon overdag. Het verlangen naar licht wordt prachtig weergegeven in het gedicht Ò De Waterlelie Ò van Frederik van Eeden, dat ik in NGT vertaald heb. Het was een bijzondere en sfeervolle Gedichtendagavond. Er was behoorlijk wat publiek op af gekomen. Dit is zeker voor herhaling vatbaar. Hieronder wordt het gedicht Ò De WaterlelieÓ van Frederik van Eeden besproken. Achter ons huis is een singel, waar Õs zomers witte waterlelies bloeien. Die vind ik erg mooi om te zien, ik geniet altijd van die prachtige bloemen. Op een gegeven moment las ik een gedicht van Frederik van Eeden over de witte waterlelie, dat me erg aansprak. Ik vond het zo mooi, dat ik het in NGT heb vertaald. Frederik van Eeden leefde van 1860 tot 1932 en was in het dagelijks leven psychiater. Als utopist verlangde hij naar een ideale samenleving, waarin iedereen gelukkig kon zijn. De waterlelie Ik heb de witte waterlelie lief, daar die zo blank is en zo stil haar kroon uitplooit in Õt licht. Rijzend uit donker-koelen vijvergrond, heeft zij het licht gevonden en ontsloot toen blij het gouden hart. Nu rust zij peinzend op het watervlak en wenst niet meerÉ. Frederik van Eeden Uit: Van de passieloze lelie, 1901

hoor friesland

Po‘zie

Info

Het gedicht ÒDe waterlelieÓ van Van Eeden is in de eerste plaats natuurlijk een lofzang op de schoonheid en zuiverheid van de witte waterlelie. Maar je kunt het ook interpreteren als de ontwikkeling en ontplooiing van een mens. Net zoals de lelie verlangt naar het licht, zo verlangt de mens naar het goede. Om het goede te vinden, moet je door de schaduwzijde van het leven heen zien te komen, net zoals de waterle-

lie de donkere vijvergrond achter zich laat en het licht bereikt. Heb je eenmaal het licht, dat goede, gevonden, dan ben je gelukkig, dan heb je niets meer te wensen. Wim Emmerik

Volleybaltoernooi Hoor Friesland sponsor van volleybalteam landelijk volleybaltoernooi 2011 Op 19 maart werd het bekende jaarlijkse volleybaltoernooi gehouden in Arnhem. Elk jaar weer komen er vele doven, slechthorenden en horenden op dit gezelligheidstoernooi af. Ook nu mocht Friesland natuurlijk niet ontbreken. Het team bestond uit: Johan Bovenkamp, Laura van den Akker, Anton Arissen, Chris v.d. Wey, Pieter Braaksma, Klaske Deelstra en Gert Wagtelenberg. Voor het toernooi mocht het team vier keer met elkaar oefenen bij volleybalvereniging KDO te Wirdum waar Johan, Anton en Klaske lid van zijn. Met veel enthousiasme verzamelden we ons die zaterdag om 8:00 in Joure. Het was behoorlijk mistig, maar in Arnhem aangekomen scheen het zonnetje al. Er stonden 6 poule wedstrijden op ons schema, die allemaal door ons werden

gewonnen. Het was mooi om te zien dat we met veel enthousiasme en gedrevenheid elke wedstrijd beter gingen spelen. Omdat we 1e werden van onze poule gingen we door naar de kruisfinale om te strijden om de 1e, 2e, en 3e plaats. Hier speelden we twee mooie, maar zeer spannende wedstrijden. Helaas verloren we de eerste met 18-22. De laatste wedstrijd was echt super spannend. We waren zo aan elkaar gewaagd. Met maar 1 punt verschil (21-20) wonnen wij van het Gebarenkorf team. Een hele mooie afsluiter. Elke speler van ons team had zijn of haar kwaliteiten en met elkaar behaalden we een keurige 2e plaats!!! Na afloop zijn we heerlijk uit eten geweest. Zo konden we rustig en gezellig bijkomen van een zeer geslaagde dag!!!

21

hoor friesland

Info

Rode Oortje 2010

Een hoorprobleem heb je niet alleen! Rode Oortje 2011 uitgereikt In Òde Week van het OorÓ wordt ieder jaar door Hoor Friesland en Oorakel het Rode Oortje uitgereikt aan de slechthorende medemens, die een voorbeeldfunctie heeft voor andere slechthorenden.

Oplossing sudoku

22

7

9

6

8

5

4

3

2

1

2

4

3

1

7

6

9

8

5

8

5

1

2

3

9

4

7

6

1

3

7

9

6

5

8

4

2

9

2

5

4

1

8

7

6

3

4

6

8

7

2

3

5

1

9

6

1

4

5

9

7

2

3

8

5

8

2

3

4

1

6

9

7

3

7

9

6

8

2

1

5

4

Dit jaar ging de prijs naar mevrouw M.L. van Santen. Zij heeft de afgelopen tijd laten zien optimaal gebruik te maken van zowel hulpmiddelen als organisaties. Inmiddels treedt ze, met behulp van soloapparatuur met een speciale koptelefoon, weer op als zangeres. Het thema van Òde Week van het OorÓ 2011 is: ÒEen gehoorprobleem heb je niet alleenÓ. Ook de echtgenoot van mevrouw van Santen heeft zich buitengewoon actief opgesteld om zijn echtgenote te ondersteunen in het omgaan met haar slechthorendheid. Hij heeft, onder andere, samen met de prijswinnares een cursus Nederlands Ondersteund met Gebaren gevolgd. Aan hem werd een welverdiend boeket overhandigd. Op de foto ziet u links mevrouw van Santen, de winnares van het Rode Oortje 2011, samen met haar man.

hoor friesland

Info

Nieuws van de projecten Ringleidingen in dorpshuizen/Multi Functionele Centra (MFC) in Friesland Hoor Friesland, Doarpswurk en MEE-Friesland, zullen zich de komende jaren gezamenlijk gaan inzetten om dorpshuizen/MFC in Friesland beter toegankelijk te maken voor slechthorenden. In opdracht van de Provinsje Frysl‰n en met behulp van Leadergeld en Europees geld zal hiertoe dit jaar een pilotproject worden uitgevoerd bij de 44 dorpshuizen/MFC in de nieuwe gemeente Sœdwest Frysl‰n. Hoor-Friesland maakt hierbij gebruik van de inzet van zes vrijwilligers. Ge•nventariseerd zal worden welke voorzieningen er al aanwezig zijn voor slechthorenden en wat de gezamenlijke- en gemiddelde kosten zijn voor de aanschaf en aanleg van een ringleiding of soortgelijke voorziening in de dorpshuizen/MFC . De aanwezige ringleidingen worden getest en bij het ontbreken van een ringleiding of andere voorziening voor slechthorenden wordt een advies op maat aangeboden over de mogelijkheden en kosten om deze voorzieningen te treffen. Speciale aandacht zal binnen dit project worden besteed aan dorpshuizen die bezig zijn met nieuwbouw of verbouw, zodat zij bij hun plannen direct rekening kunnen houden met de noodzakelijke voorzieningen voor slechthorenden. Het is de

bedoeling dat in een vervolgproject zoveel mogelijk dorpshuizen gemeenschappelijk overgaan tot het treffen van de noodzakelijke voorzieningen, waarbij gezocht wordt naar de benodigde financi‘le middelen. Aan de hand van de uitkomsten uit dit pilotproject zullen vervolgens ook de andere dorpshuizen/MFC in Friesland in fases benaderd worden. Naast het doen van het onderzoek en het geven van advies zal er veel energie worden gestoken om een bewustwordingsproces op gang te brengen dat een ringleiding of soortgelijke apparatuur behoort tot de standaardvoorzieningen in een ontmoetingscentrum, immers: we worden met elkaar steeds ouder en het aantal mensen dat slechthorend is neemt alleen maar toe. En juist ouderen hebben meer tijd en hebben behoefte aan contacten dicht in de buurt. Een ringleiding maakt het mogelijk dat iemand met een gehoorbeperking en gebruik makend van een hoortoestel volledig kan deelnemen aan de activiteit en niet wordt uitgesloten vanwege zijn functiebeperking. Een ringleiding is dus een hulpmiddel om ervoor te zorgen dat mensen met een gehoorbeperking niet in een isolement hoeven te raken. Daarbij is het een relatief eenvoudige voorziening die niet veel geld kost en bijna overal toepasbaar is.

Interview Ooo, wie is dat? Hoe heet jij? Mijn naam is Lucy Semmelink Wat voor opleidingen heb jij gehad? Toen ik gebarentaal wilde leren, heb ik eerst een cursus gedaan bij Hoor Friesland. Dat vond ik zo leuk dat ik in 2007 in Utrecht begonnen ben aan de opleiding Tolk Gebarentaal. Vorig jaar kwam ik tot de conclusie dat het beroep schrijftolk beter bij mij past dan tolk en toen ben ik overgestapt naar de schrijftolkopleiding. Waarom is jouw keuze op deze opleiding gevallen? Ik vind communicatie tussen mensen heel belangrijk; ik zou zelf niet gelukkig zijn als ik niet met anderen zou kunnen communiceren. Het is natuurlijk heel mooi als je anderen daarmee dan kunt helpen. Hoe ging de reis om op je opleiding te komen? Het heen en weer reizen naar Utrecht vanuit Leeuwarden vond ik heel vermoeiend, maar het was

altijd weer feest als ik naar een gebarentaalles ging. Is gebarentaal leren moeilijk? Gebarentaal leren is vooral heel erg leuk! Hoelang moet je nog studeren? Afgelopen september ben ik begonnen en het is de bedoeling dat ik volgend jaar zomer klaar ben. Wat vind je zo leuk aan je toekomstige beroep? Het plezier dat de cli‘nten ervan hebben, als ze kunnen blijven doen wat ze willen. Bovendien is het heel afwisselend; gesprekken tussen twee personen, maar ook voor hele groepen. Welke situaties lijken je leuk om te schrijftolken? Eerst wil ik alles een keer proberen. Later merk ik dan vanzelf wat ik leuk vind en wat ik goed kan. Hoe kunnen mensen jou vinden als ze je nodig hebben? Nu ben ik nog niet zover. Eerst moet ik nog goed oefenen om heel snel te worden. Als ik zover ben, laat ik het natuurlijk meteen weten! In ieder geval ben ik altijd via Iris Hoor Friesland te vinden.

23

24

hoor friesland

Info

Boekenhoek

Diepere Lagen, verslag van een bestraling, door Bart Chabot Bij de bekende dichter, performer en schrijver Bart Chabot werd vorig jaar een forse brughoektumor geconstateerd. Dit is al uitgebreid in het nieuws geweest. Over het hele ziekteproces en de behandeling is er van zijn hand onlangs het boek ÔDiepere lagen, verslag van een bestralingÕ verschenen. Een brughoektumor is een goedaardig gezwel wat ontstaat vanuit de gehoor- en de evenwichtzenuw. Deze zenuwen lopen richting hersenstam. Op deze plaats begint de brughoektumor geleidelijk te groeien. De tumor ontstaat meestal in de inwendige gehoorgang en groeit langzaam verder richting de hersenstam en de kleine hersenen. De hoek tussen de hersenstam en de kleine hersenen wordt ÔbrughoekÕ genoemd. Klachten die kunnen optreden zijn: een doof gevoel in het gezicht, gehoorverlies (aan ŽŽn kant), evenwichtsproblemen en oorsuizingen. Er is geen verband tussen de grootte van de tumor en de ernst van de klachten. Over het algemeen zijn er 3 behandelmethodes: Ôwait and scanÕ, waarin ieder jaar door middel van een MRI-scan wordt bepaald of de tumor is gegroeid. Operatie, waarbij de tumor wordt verwijderd. Of bestraling. Bart Chabot, die al een forse tumor bleek te hebben, kiest zoals de titel al aangeeft, voor een bestraling. Op humoristische wijze neemt Chabot ons mee in zijn ziekteproces. De tinteling aan de linkerkant van zijn tong, een steeds groter wordende ongevoelige plek op de wang, het oor wat ineens doof is. Uiteindelijk moet er wel onderzoek plaats vinden, een scan van Ôde diepere lagenÕ, waarna de diagnose ÔbrughoektumorÕ wordt gesteld. Het was een nieuw woord in mijn leven, brughoektumor. Tot deze week had ik nooit van zoiets gehoord. Die schade kon ik de komende weken mooi inhalen. Een brug-

hoektumor. Welke brug, vroeg ik me af, en welke hoek. Ging het om de brug uit Een brug te ver? Dat hoopte ik niet. En met welke hoek had ik van doen? Was het soms dezelfde hoek uit de zegswijs Ôhet hoekie omgaanÕ- of was dit een optimistischer stemmende hoek, eentje die je om kon slaan en waar je aan voorbij kon kuieren, zonder dat je het leven liet? Dan volgt de zoektocht naar de juiste behandeling. Bart Chabot geeft ons een kijkje in zijn persoonlijke keuken: de steun van zijn vrouw (die arts is) en vier zoons, de hond BrilÉpraten met deskundigen over welke behandeling het meest geschikt zal zijn. Opereren met als gevolg een blijvend gehoorverlies? Bestraling? Bij een bezoek aan Gamma Knife in Tilburg lijken de prachtige lichtstralen uit de bewolkte lucht boven Tilburg een gunstig voorteken. Andere pati‘nten herkennen de schrijver. Een dame zegt: ÔJe bent veel rustigere dan op tvÕ. Ja, beaamde ik, je werd er lekker rustig van, van zoÕn ding in je hoofd. De mensen in mijn omgeving, merkte ik, fleurden er helemaal van op. Die kwamen nu ook eens aan het woord, eindelijk. Dit boek is geen Ôhuiliehuilie Ð boekÕ, zoals de schrijver zelf zou zeggen. Ook geen pati‘nten- of lotgenoten verslag. Hier is duidelijk een schrijver en dichter aan het woord, met prachtig taalgebruik, mooie beeldspraak en verrassende wendingen. Het boek eindigt midden in de hallucinerende bijwerkingen van de medicijnen die na de bestraling moeten worden ingenomen om zwellingen in het hoofd tegen te gaan. Of de behandeling effect heeft gehad komen we niet te weten. Een open einde. Laten we hopen dat er in het echte leven sprake zal zijn van een happy end. Diepere Lagen, verslag van een bestraling Bart Chabot uitgever De Bezige Bij Û 15,90 ISBN 9789023465973

25

hoor friesland

Info

Nieuws van Otwee OTwee vergroot de mogelijkheden van mensen die beperkt zijn in horen Žn zien. OTwee, is er gewoon voor u! Wilt u zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen?

Uw leven zo lang mogelijk zelf (blijven) inrichten volgens uw wensen/zoals u dat belangrijk vindt? Dan is OTwee uw juiste keuze. Wie is OTwee? OTwee is een zorginstelling, gespecialiseerd in de ondersteuning van mensen die beperkt zijn in horen Žn zien. Na aanmelding komen wij bij u langs om samen met u te bepalen op welke wijze u ondersteund wilt worden. Wij helpen u met het aanvragen van de juiste zorgindicatie. Als de aanvraag toegekend is, maakt u kennis met ŽŽn van onze professionele begeleiders. Aan de hand van uw vragen en wensen zetten OTwee en uw begeleider zich in om uw mogelijkheden te vergroten. Wat doet OTwee? OTwee draagt zorg voor de scholing van de begeleiders. U kunt bij OTwee terecht met vragen over voorzieningen en hulpmiddelen. Naast de individuele aanpak biedt OTwee ook vormen van dagbesteding en lotgenotencontact. OTwee biedt instellingen en onderwijs erkende trainingen op het gebied van de signalering van de problematiek van mensen die beperkt zijn in horen Žn zien. Zij kan ook ingeschakeld worden voor een consult, indien een instelling concrete vragen heeft. Contact Wilt u meer weten over de stichting OTwee en onze mogelijkheden? Neemt u dan vrijblijvend contact met ons op. T (050) 851 94 32 E [email protected]

26

Strijd Het lijkt soms wel of de protestborden eindelijk weer van de zolders gehaald worden. Jarenlang had ik het idee dat er geen beweging in ons te krijgen was, maar langzamerhand gaan we toch de straat weer op. Kernenergie blijkt na Rusland en Japan toch minder eenvoudig dan men ons wil laten geloven. Dichterbij huis gaan we niet zomaar akkoord met de verdwijning van o.a. de harde werkers in het groen van de stad. Wat nog voor ons ligt, maar er aan komt, zijn de veranderingen in de zorg. Lees dus hier bezuinigingen.

Het wordt er allemaal niet gemakkelijker op. De vergrijzingsgolf komt er aan en ondanks het feit dat Nederland zoÕn beetje het rijkste land ter wereld is, draait men de kraan voor de zorg, ook voor de ouderenzorg dichter en dichter. Een voorbeeld dat nog niet zo zichtbaar is, is het verdwijnen van de AWBZ, om te beginnen bij de ondersteunende begeleiding. Alles moet naar de WMO, dus naar de individuele gemeenten. Waar eerst landelijke afspraken over die zorg gemaakt konden worden, moeten straks afzonderlijke afspraken met heel veel gemeenten gemaakt worden. We herinneren ons nog de Wet Voorziening Gehandicapten. Waar je in gemeente A heel gemakkelijk een hulpmiddel kreeg, kreeg je bij gemeente B nul op request. De WMO is een mooi ding, maar je bent zeer afhankelijk van de vraag of je in een rijke of arme gemeente woont. Ook OTwee is in strijd over de verdwijning van de AWBZ. We overleggen met de belangengroepen en met het ministerie. Als zorgaanbieder zijn we van mening dat we ook hier gezamenlijk moeten optrekken. De protestborden mogen van zolder gehaald worden, leert u alvast een paar mooie protest liederen. Want strijden zullen we. Dat hadden we immers nog niet verleerd? Jan de Kort, stichting OTwee, Groningen

Bedankt! In december kreeg Hoor Friesland een telefoontje van iemand van het COTK. Het COTK is een organisatie die voetbaltoernooien organiseert en daarmee geld binnen haalt voor goede doelen in Leeuwarden. Hoor Friesland wordt al jarenlang ondersteund door het COTK. Zo hebben we al een keer een tv mogen aanschaffen. Deze keer was er een sponsor van het COTK die i.p.v. een kerstgeschenk aan het personeel er voor kiest om ieder jaar het geld te besteden aan een goed doel in Leeuwarden. Zo zijn we in contact gekomen met Gebroeders Pol b.v., een 85 jaar oud familiebedrijf. Ze waren bereid om ons te voorzien van twee nieuwe computers. En dat was hard nodig ook! Hoor Friesland wil directeur Sjors Pol en zijn medewerkers heel hartelijk bedanken voor dit gulle gebaar!

hoor friesland

Cultuur

Info

Cultureel leven voor iedereen in Sneek In de Gemeente Sneek ( thans Gemeente Sœdwest Frysl‰n) wordt een Centrum voor de Kunsten gebouwd dat bestaat uit verschillenden podia en een Nieuw Theater. Samen vormen zij straks het ÒCultureel KwartierÓ. De gemeente wil graag dat dit toegankelijk is voor een zo breed mogelijke doelgroep zoals Cli‘nten en burgerplatforms, de lokaal Adviesgroep WMO en de plaatselijke gehandicaptenbelangengroepen (CIG). Architecten bij de sector stadswerk binnen de gemeente zochten contact met Vilans en kwamen terecht bij mevrouw ir. Carien Stephan. Senior projectmedewerker en productergonoom bij Vilans. Dat de gemeente een onafhankelijk kennisinstituut heeft ingeschakeld geeft de belangengroepen het vertrouwen dat naar hun wensen en behoeften zal worden geluisterd. In kleine groepjes werden de wensen en behoeften besproken. Ondergetekende vertegenwoordigde Hoor Friesland, mevrouw Akke Wiebenga was er namens de blinden en slechtzienden, de heer Joute de Graaf ( voormalig architect) namens de gehandicapten verenigingen en diverse andere belangengroepen binnen het CIG. Er werden conceptlijsten samengesteld met normen. Richtlijnen en aanbevelingen voor toegankelijkheid werden doorgenomen, becommentarieerd en aangevuld. Mevrouw Carien Stephan vermeldde in een artikel in het magazine van Vilans hierover het volgende: ÒEen van de aanbevelingen was een ÒtekstregelÓ boven het toneel,

bestemd voor boventiteling van toneelstukken en opera. Een ernstig slechthorende uit de groep meldde dat hij onlangs bij een uitvoering voor het eerst het toneelstuk kon volgen, omdat het in de Friese taal gesproken stuk in het Nederlands werd ondertiteld op een elektronische tekstregel (Tryater).Ó Hij zei: ÒZo hoor ik er weer bijÓ Deze voorzieningen is een mooi voorbeeld van Disign for All. Niet alleen ernstig slechthorenden en doven hebben hier profijt van. Ook de groeiende groep 60 plussers, die het theater bezoekt zal dit toejuichen. Voorts heeft de projectgroep advies gevraagd welke voorzieningen voor het nieuwe theater nodig zijn voor slechthorenden. De keuze is gevallen op een FM-installatie. Hierbij krijgt een slechthorende een ontvanger te leen. Bij de halslusontvanger wordt het hoortoestel op de T-stand gezet. De FM installatie kan ook zonder hoortoestel of zonder T-stand gebruikt worden, namelijk met een draadloze kinbeugel of headset. Wij zijn blij dat wij onze ervaringen hebben kunnen inbrengen in dit zo belangrijke project. Wij hopen dat veel mensen met een gehoorbeperking gebruik zullen maken van de aanwezige voorzieningen als het Theater Sneek eind 2011 of begin 2012 gereed komt. Marten de Rapper Met toestemming van mevrouw Carien Stephan is gebruik gemaakt van een gedeelte van haar tekst uit Vilans Magazine.

27

hoor friesland

Agenda

Info

SENCITY Muziek en dansfestijn!! Ringleidingspreekuur (inloop!) Sietse Jager

Club NOA, Nieuwestad 63,65, Leeuwarden 21.00 Hoor Friesland centrum 10.00

Juli di. 5

Ringleidingspreekuur (inloop!) Sietse Jager

Hoor Friesland centrum

activiteiten

Juni vr. 3 di. 7

10.00

8 JULI T/M 8 AUGUSTUS VAKANTIESLUITING HOOR FRIESLAND September Ringleidingspreekuur (inloop!) Sietse Jager di. 6 di 6 Start Vervolgcursus gebarentaal NmG-AB2* ma. 19 Start Beginnercursus gebarentaal NGT-AB1**

Hoor Friesland centrum Hoor Friesland-centrum Hoor Friesland-centrum

10.00 19.30 19.30

* vanaf 6 september cursus gebarentaal NmG-AB2 Ð op dinsdagavond gedurende 14 weken ** vanaf 19 september cursus gebarentaal NGT-AB1 Ð op maandagavond gedurende 12 weken Oktober di. 6 do. 27

Ringleidingspreekuur (inloop!) Sietse Jager Themabijeenkomst ÒAandacht Oog en Oor - het luistert nauw!Ó Spreker: drs. Peter Kraft

Hoor Friesland centrum Wijkplein Zorgcentrum Greunshiem Tjotterstraat 16, Leeuwarden

10.00 19.30

Hoor Friesland-centrum

16.00

Hoor Friesland-centrum Hoor Friesland-centrum

19.30 16.00

Hoor Friesland-centrum Bowlingcentrum Grote Keizer Kalverdijkje 76a, Leeuwarden Hoor Friesland-centrum

19.30 20.00

FRIDO-activiteiten augustus za. 27

Kerkdienst IC, Ds. A. Dingemanse, Zwolle

september Computeravond vr. 9 za. 17 Kerkdienst IC, Ds. J.H. Jansen, Leeuwarden

28

oktober vr. 7 za. 15

Computeravond Bowlingavond

za. 26

Kerkdienst IC, Ds. B. Spoelstra, Leeuwarden

Hoort u minder?

Nederlandse Verenigiging Voor Slechthorenden Kijk op www.hoorwijzer.nl

16.00