YOUTUBE
Bijna iedereen heeft YouTube wel eens gebruikt. De meesten alleen om een video te bekijken, sommigen ook om video’s op internet te zetten en met anderen te delen. Wat is YouTube precies? Hoe werkt het? En is de invloed ervan echt zo groot als het lijkt? Kleven er bezwaren aan het gebruik van YouTube? Wat zijn de voor- en nadelen?
mediawijzer 1
Jan en zijn vrouw Miranda hebben een nieuw huis gekocht. Een echte klusser is Jan niet. Als de boiler in zijn keuken blijkt te lekken, heeft hij een probleem. Toch probeert hij dat eerst zelf op te lossen. Een zoekopdracht via Google leidt hem naar een YouTube-video van een landelijke bouwmarktketen met allerlei instructies voor de reparatie van de boiler. Zelfs voor de onhandige Jan is het repareren van de boiler zo een fluitje van een cent. Marieke, de dochter van Jan en Miranda, kent YouTube ook. Ze is, net als 1,5 miljoen anderen, geabonneerd op de makeupvideo’s van Lauren Curtis. Urenlang probeert ze de make-upsuggesties na te doen bij zichzelf. Ook zoon Marnix is een actieve gebruiker van YouTube. Hij volgt vlogger (videoblogger) Enzo Knol intensief. Elke dag uploadt Enzo minimaal één video waarin hij laat zien wat hij die dag deed. Marnix is een van de tienduizenden die de Nederlandstalige video’s bekijken.
Wat is YouTube?
YouTube is een site waar miljoenen video’s te vinden zijn. Iedereen kan er onbeperkt en gratis video’s bekijken over alle denkbare onderwerpen. Zelf video’s online zetten kan via een eigen account. Het motto van de videosite is: YouTube, Broadcast Yourself. YouTube is meer dan een verzameling video’s. Het is ook mogelijk te reageren op video’s van anderen of die te beoordelen met een duim omhoog (‘Ik vind dit leuk’) of een duim naar beneden (‘Ik vind dit niet leuk’). Ook kan een gebruiker zich abonneren op video’s van anderen. YouTube is dus ook een sociaal medium. Geschiedenis YouTube is in februari 2005 opgericht door drie medewerkers van de internetbetaaldienst PayPal. De eerste video met de titel “Me at the zoo” werd geüpload op 23 april 2005. Eind 2005 was de website volledig actief. De website werd snel populair: in 2006 stond de site in de top tien van meest bezochte websites wereldwijd. In november 2006 werd YouTube voor 1,65 miljard dollar gekocht door zoekmachine Google. Eind 2009 werd YouTube door het Amerikaanse magazine Adweek uitgeroepen tot ”Website van het decennium”. Het liet Google, Wikipedia en Facebook achter zich.
4
2 Via de zoekbalk bo-
Hoe werkt YouTube?
1 Het startscherm van YouTube
toont aanbevolen en populaire video’s. YouTube laat ook video’s zien die passen bij video’s die de gebruiker eerder bekeek. Rechts bovenin de pagina is het mogelijk in te loggen met het Googleaccount: dat gebeurt met dezelfde inloggegevens als voor Gmail en Google+.
6
venin het startscherm of volgende YouTubepagina’s is het mogelijk te zoeken op elk willekeurig onderwerp.
3 Onder de video is er ruimte om te reageren of de video ‘leuk te vinden’.
4 Zodra de video afgespeeld is, toont YouTube nieuwe suggesties.
Ook in de rechterbalk staan andere opties. Vaak zijn dat video’s die qua onderwerp goed passen bij de zojuist bekeken video.
7
5 Iedereen die een Google-ac-
count heeft (bijvoorbeeld omdat hij Gmail of Google+ gebruikt), kan meteen overgaan tot het publiceren van video’s op YouTube, in een eigen YouTube-kanaal. Video’s die je wilt publiceren, moeten eerst geüpload worden via de knop ‘Uploaden’, rechtsbovenin de pagina. Niet alle geüploade video’s zijn openbaar; het is ook mogelijk video’s te verbergen. Alleen zij die het webadres van de video hebben, kunnen de video daadwerkelijk zien. In het YouTube-kanaal is het ook mogelijk andere updates te plaatsen: gewoon een stukje tekst of een link naar een andere website. Dat kan in de box waarin staat: ‘Deel je gedachten’.
6 Een YouTube-gebruiker kan zich abonneren op video’s van kanalen van anderen door te klikken op ‘Abonneren’ op de pagina van het YouTube-kanaal. Die kanalen zijn vervolgens te zien onder ‘Abonnementen’, in de linkerbalk van de pagina. De gebruiker krijgt een berichtje als in dat kanaal een nieuwe video is geüpload.
8
7 YouTube-video’s zijn niet alleen zichtbaar via de site
YouTube.com maar ook vaak te bekijken via andere internetpagina’s. Op nieuwssites staan meestal video’s van YouTube. Die video’s staan niet daadwerkelijk op die pagina, maar zijn daar ingesloten (geëmbed). De gebruiker kijkt als het ware door het venster van de bezochte website op de site van YouTube. In de onderbalk van de video is te zien dat het in werkelijkheid om een YouTube-video gaat.
9
Hoe wordt YouTube gebruikt? Al snel na de lancering van YouTube in 2005 was de videosite populair. Inmiddels wordt de site maandelijks bezocht door meer dan 1 miljard unieke bezoekers, zo liet YouTube in maart 2014 weten. Samen bekijken die maandelijks 6 miljard uur via YouTube; gemiddeld bekijkt elke wereldbewoner maandelijks dus bijna één uur. Elke minuut wordt op YouTube 100 uur video geüpload; dat betekent dat er elke dag bijna 16,5 jaar aan nieuwe video’s op YouTube verschijnt. Begin 2014 gebruikten 7,1 miljoen Nederlanders YouTube. Dat aantal is even hoog als in 2013. Een aanzienlijk deel daarvan, 1,1 miljoen Nederlanders, zegt de videosite zelfs dagelijks te bezoeken, tegenover 0,9 miljoen in 2013. Uit onderzoek van het lectoraat Nieuwe media in vorming en onderwijs van Driestar Hogeschool bleek dat 86 procent van de reformatorische jongeren tussen de
10
10 en 20 jaar de videosite wel eens gebruikt. Bijna de helft, 44 procent van hen, gebruikt YouTube vrijwel dagelijks. Alleen e-mail is onder deze jongeren een nog populairder medium. Veel bedrijven, instellingen of media hebben een eigen kanaal op YouTube. Zo heeft het Koninklijk Huis een eigen kanaal met daarop honderden video’s uit heden en verleden. Ook media als BBC, CNN en de Volkskrant hebben een eigen kanaal op de videosite. Het is ook mogelijk via YouTube live uit te zenden. Regelmatig zijn persconferenties
of muziekevenementen live te volgen via de videowebsite. YouTube en andere media YouTube is niet de enige videosite. Een bekende concurrent is Vimeo. Een filmliefhebber kan via YouTube ook films huren of kopen. Diensten als NL Ziet en Netflix zijn eveneens concurrenten van YouTube. Netflix biedt de mogelijkheid om tegen betaling films en tv-series via internet te bekijken, NL Ziet is een soort samenvoeging van Uitzending Gemist en RTL XL. Anders dan op de tv kan de gebruiker van dit soort
Regelmatig gebruik van sociale media percentage van totale groep leerlingen e-mail facebook WhatsApp You Tube sms twitter Spotify
gebruik ik vrijwel dagelijks
Google+
gebruik ik weleens
Skype Instagram 0
20
40
60
80
100%
11
diensten zelf bepalen wat en wanneer hij kijkt: hij is niet afhankelijk van de programmering van de televisiezender. Met de opkomst van de Smart TV (tv-toestellen met toegang tot internet) is YouTube ook via de televisie toegankelijk geworden. De meeste Smart TV-toestellen bieden een speciale YouTube-applicatie die de gebruiker kan installeren op zijn toestel. Het verschil tussen YouTube en tv is daarmee alleen maar kleiner geworden. YouTube kent een aantal
12
categorieën die veel zeggen over de inhoud van veel video’s: Muziek, Sport, Gaming en Films. Ook laat de site zien wat de populairste video’s van dat moment zijn. De belangrijkste categorie is die van de muziekvideo’s. Van de 30 meest bekeken YouTube-video’s zijn er 29 muziekvideo’s met popnummers. De aanvoerder van de lijst is een video van het popliedje Gangnam Style van de Zuid-Koreaanse zanger PSY. De video is zo’n 2 miljard keer bekeken. Alle video’s in die
top-30 zijn bij elkaar opgeteld 17,5 miljard keer afgespeeld. Veel van deze populaire muziekvideo’s zijn de officiële clips (video’s die bij muzieknummers horen) van popgroepen. De meeste zijn uitgegeven door Vevo, een samenwerking tussen drie van de vier grootste platenmaatschappijen ter wereld. Vevo werd speciaal opgericht vanwege de concurrentie die muziekvideo’s ondervinden van YouTube. Tegenwoordig hebben veel artiesten daarom een eigen Vevo-YouTube-kanaal. Hier
worden de officiële videoclips van de groepen geüpload. In de YouTube-zoekresultaten worden deze clips ook als ‘officieel’ aangeduid. YouTube is, met de grote hoeveelheid muziekvideo’s, een concurrent voor andere muziekdiensten als Spotify. Het is op YouTube namelijk mogelijk afspeellijsten te bekijken: zodra de ene video afgelopen is, begint de volgende uit de lijst automatisch af te spelen. Veel popzangers bieden dergelijke lijsten. Op dezelfde manier zijn er echter ook afspeellijsten
met Psalmen met bovenstem. Iedereen met een YouTubeaccount kan zelf afspeellijsten aanmaken, ook met video’s van anderen. YouTube is meer dan een vergaarbak van video’s YouTube is meer dan alleen een verzameling van een bijna oneindige hoeveelheid video’s. Zoals eerder opgemerkt is de videosite ook een sociaal medium: het is mogelijk een eigen kanaal te hebben, met eigen video’s; je kunt op elkaars video’s reageren en die
beoordelen. Nu YouTube op steeds meer televisietoestellen te zien is, is het verschil tussen YouTube en tv alleen maar kleiner geworden. YouTube heeft zelf ook een tv-optie: YouTube TV, of Leanback. Je kunt daar kiezen uit verschillende thema’s: huisdieren & dieren, onderwijs, wetenschap en technologie, humor, nieuws en politiek, sport, muziek, etc. Klik je één van die categorieën aan dan krijg je non-stop YouTube-video’s rond dat thema te zien, afgewisseld met advertenties.
13
Youtube op de weegschaal YouTube heeft veel aantrekkelijke kanten. Het is een laagdrempelige manier om video’s beschikbaar te maken en te verspreiden. Daar zitten veel goede en nuttige video’s tussen. Te denken valt aan allerlei instructie- en educatieve video’s. Bouwmarkten als Gamma en Karwei hebben YouTubekanalen met video’s die uitleggen hoe de klusser een radiator kan plaatsen of het dak kan isoleren. De scheikundeleraar Sieger Kooij heeft een eigen YouTube-kanaal (www.youtube. com/scheikundelessen) met zo’n 200 video’s van maximaal 15 minuten, waarop alle scheikundetheorie voor HAVO en VWO in het Nederlands wordt uitgelegd. De video’s voorzien kennelijk in een behoefte: ze zijn meer dan twee miljoen keer bekeken en ruim 10.000 YouTube-gebruikers abonneerden zich op zijn video’s. Op onderwijsgebied is de Khan Academy een grote speler op YouTube. Deze Ameri-
14
kaanse non-profitorganisatie biedt op zijn videosite (www. youtube.com/khanacademy) ruim 5500 educatieve video’s, die dagelijks ruim 4 miljoen keer worden bekeken. De onderwerpen variëren van micro-economie tot astronomie en van algebra tot geschiedenis. Oprichter Salman Khan wil met zijn initiatief de manier van lesgeven verbeteren: leerlingen kunnen vooraf thuis de videocolleges bekijken, zodat ze op school de lesstof kunnen bespreken onder begeleiding van de docent. Verder zijn er videokanalen waarop preken van C. H. Spurgeon en werken van John Bunyan, J. C. Philpot en Jonathan Edwards worden voorgelezen, sommige met vele duizenden abonnees.
In beeld verschijnt dan het portret van de betreffende predikant. Ook van hedendaagse predikanten zijn veel preken via YouTube te bekijken. Bijna alle psalmen uit de berijming van 1773 zijn via het kanaal Psalmen@YouTube te beluisteren. Ook veel organisten, als Minne Veldman en Marco den Toom, hebben een eigen YouTube-kanaal. Er zijn echter ook keerzijden. Veruit het grootste deel van de video’s op YouTube valt in de categorie entertainment. Dat de categorieën Muziek, Film en Sport het meest populair zijn op de videosite is al veelzeggend. YouTube en het jonge kind In veel gezinnen heeft YouTube of een andere videovari-
ant de functie van zoethouder. Zijn de kinderen onrustig en vervelend dan worden ze achter een YouTube-kanaal gezet, waardoor de rust terugkeert. De Duitse psychiater Manfred Spitzer zegt in zijn boek ‘Digitale dementie’ dat er niets goeds valt te ontdekken in media voor kinderen tot 6 jaar. Een vorm van kindermishandeling, noemt hij de nieuwe media.
Ook de Nederlandse orthopedagoog Sieneke GoorhuisBrouwer is bepaald geen voorstander van jonge kinderen op een tablet laten spelen en raadt af kinderen tot 6 jaar achter een tablet te zetten. “Wie zijn kind achter een tablet zet, laat het aan zijn lot over. Ik noem het sociaalemotionele verwaarlozing.” Mediadeskundigen van onder meer Mediawijzer.net pre-
senteerden in april 2014 een whitepaper over kinderen en digitale media. Het uitgangspunt van het advies is dat voorzichtigheid geboden is; de eerste zes levensjaren zijn namelijk cruciaal voor de ontwikkeling van het brein. De deskundigen adviseren ouders kinderen tot twee jaar zo min mogelijk beeldschermen te laten gebruiken. “Als beeldschermmedia door jonge
kinderen gebruikt worden zonder begeleiding, zonder menselijke, talige interactie en alleen als loos tijdverdrijf, dan is het alleen een activiteit van de rechterhersenhelft. Als alleen deze rechterhersenhelft gebruikt wordt, verwachten we dat de kans groter is dat kinderen ‘verslaafd’ gedrag ontwikkelen.” De ontwikkeling van jonge kinderen wordt vooral gesti-
15
muleerd door spelen, muzikale en literaire beleving, aldus het advies. “De rol van het verhaal is hierbij cruciaal. Voorlezen is dan ook belangrijk en dat kan ook met een digitaal prentenboek (via een app). Maar apps mogen het papieren boekje niet vervangen.” YouTube en privacy YouTube-video’s bekijken kost geen geld. Dat betekent niet dat YouTube gratis is. YouTube verdient veel geld. De persoon die video’s kijkt, betaalt met zijn tijd. Hoe langer hij kijkt, hoe liever YouTube dat heeft. Hoe langer hij kijkt, hoe meer geld YouTube verdient. YouTube zegt zelf tegen gebruikers dat het voor hen “gepersonaliseerde videoaanbevelingen” weergeeft. YouTube zegt deze video’s te sorteren “op basis van wat wij denken dat je nog meer wilt bekijken.” YouTube laat gebruikers dus video’s zien waarvan het denkt dat de gebruiker die interessant vindt. Hoe meer van die interessante suggesties de gebruiker ziet, hoe groter de kans is dat de gebruiker meer video’s bekijkt. De videosite verdient namelijk vooral geld door het tonen van advertenties. Voordat de video daadwerkelijk begint, ziet de gebruiker vaak eerst reclame. Ook tijdens het kijken
verschijnt regelmatig een advertentieblokje in beeld. En ook op andere plekken op de pagina staan advertenties. Hoe meer video’s de gebruiker bekijkt, hoe meer advertenties YouTube kan laten zien, hoe meer geld het verdient. Daarom heeft YouTube er belang bij de kijker zolang mogelijk te boeien. Vaak passen de advertenties goed bij de gebruiker. Ze zijn toegesneden op zijn profiel. YouTube kent de gebruiker omdat het zijn internetgedrag volgt. YouTube is onderdeel van zoekmachine Google en weet goed waarnaar de gebruiker zoekt, welke mails die verstuurt via Gmail, wie zijn Google+-vrienden zijn en welke video’s hij bekijkt. Zo ontstaat een gebruikersprofiel. YouTube toont advertenties die zo goed mogelijk bij dat profiel passen. Ook laat YouTube suggesties voor nieuwe video’s zien op basis van datzelfde gebruikersprofiel. Google, en dus ook YouTube, verzamelt de meeste persoonsgegevens als de gebruiker is ingelogd bij Google. Uitloggen helpt dus om de eigen privacy gedeeltelijk te beschermen. Gedeeltelijk, want ook na uitloggen laten gebruikers sporen na die Google kan benutten, bijvoorbeeld aan de hand van iemands IP-adres of doordat Google toegang
heeft tot informatie uit andere apps op de smartphone. Het regelmatig verwijderen van cookies maakt het voor Google moeilijker gegevens te verzamelen. YouTube en beeldcultuur Sinds de uitvinding van fotografie en film leven we steeds meer in wat men wel noemt een ‘beeldcultuur’. Die is met name ontstaan door uitvindingen als de fotocamera, de tv, de videorecorder en de dvd. Meer dan ooit groeien jongeren op met beelden van de wereld om hen heen. De komst van de smartphone, waardoor we deze beelden altijd en overal op zak hebben en snel toegang hebben tot Uitzending Gemist en YouTube, versterkte de beeldcultuur des te meer. Wat deze ontwikkeling vooral zorgen doet baren, is dat de beelden niet zonder meer een weergave zijn van wat er in de samenleving speelt maar juist gericht zijn op vermaak en entertainment. Video’s, muziekclips en tv-series dragen een boodschap uit. Wat we zien, is niet neutraal. Wie beelden van nu vergelijkt met die van vijftig jaar geleden, zal erkennen dat de huidige beelden gestempeld zijn door een postmoderne samenleving waarin de autonome mens zijn eigen normen bepaalt, waarin een
vrije seksuele moraal heerst en waarin genot een van de hoogste levensdoelen is. Daar komt nog bij dat de beeldcultuur gevolgen heeft voor de manier waarop jongeren lezen, voor de tijd die ze aan lezen besteden en voor de kennis die ze hebben van abstracte begrippen. Jongeren hebben niet zelden moeite om zich te concentreren op een moeilijke tekst. Dat heeft directe gevolgen voor hoe ze omgaan met de Bijbel. Voor het lezen van de Bijbel is concentratie nodig. We lezen daarin ook dat het geloof uit het gehoor is. Het christendom heeft niet voor niets het karakter van een woord-, leesen luistercultuur. Kritiekloos naar YouTubevideo’s kijken, kan dus schadelijke effecten hebben. Het kan drempelverlagend werken en je normen en waarden beïnvloeden. Wat is je beeld van de dood, als gewelddadige beelden op je netvlies gegrift staan? Wat is je beeld van seksualiteit als je daarover veel ziet in tv-series waarin seks vaak meer met lust dan met liefde te maken heeft? YouTube en filtering Van de traditionele filteraanbieders Kliksafe, Solcon en Filternet blokkeerde Kliksafe YouTube aanvankelijk met zijn filteropties. Solcon en
De Tien Geboden en YouTube Verantwoord YouTube gebruiken – Is dat mogelijk? Hoe moet dat? Onderstaand een paar handvatten, aan de hand van de Tien Geboden. Vraag je bij het kijken eens af: • Heb je in de video iets van God ontdekt, bijvoorbeeld in wat de hoofdpersonen doen en zeggen? Is de muziek die je erin hoort tot eer van God? • Werden er in de video andere goden gediend? Was de video misschien occult? • Werd in de video gevloekt? • Hoe ging men in de video met elkaar om? Denk aan zondagsinvulling, maar ook aan de manier waarop mensen met elkaar omgaan, elkaar helpen of juist dwars zitten, het goede of het slechte voor elkaar zoeken, etc. •Z ou je dagelijks met de mensen uit deze film willen leven? Zou je je dan gelukkig voelen? •W as er in de video respect voor ouders en oudere mensen? •W erd er in de video iemand gedood of vermoord? Of stond haat, boosheid of wraak centraal? Ben je het ermee eens dat dat ook vormen van moord zijn? •K wam seksualiteit op een Bijbelse manier aan de orde? Heb je tijdens of na het kijken van deze video onreine gedachten? Heeft dat invloed op je gebeden? •B evat de video ingrediënten als diefstal, roof, geweld, bedrog, misbruik of verkwisting? •W erd de waarheid gediend? Of ging de video over leugen en bedrog, of roddelen? Zijn de personen in de video oprecht, zijn ze eerlijk over hun identiteit of spelen ze een rol? •W erd door de video verkeerde begeerte opgewekt? Denk bij deze vragen eens aan de uitleg van de Tien Geboden in de Heidelbergse Catechismus. Hoe meer een video op gespannen voet staat met Gods geboden, des te indringender de vraag of die wel acceptabel is. Waar ouders precies de grens moeten leggen is in het algemeen niet aan te geven. De enige constante is de toetsing aan Gods Woord. Wie dat hanteert, zal de conclusie moeten trekken dat een aanzienlijk deel van het aanbod op YouTube hiermee op gespannen voet staat.
17
Filternet tonen YouTube wel. Kliksafe geeft zijn klanten tegenwoordig via het Flex-filter ook de mogelijkheid YouTube te bezoeken, waarbij er wel gefilterd wordt binnen het videoaanbod. Er zijn enkele providers die een filter bieden voor smartphones: Kliksafe en FilterNet. Deze filters werken anders dan filters op een computer. Ze vervangen de browser van de telefoon (Android, Chrome, FireFox of Safari) door een eigen browser van het filter (Kliksafe Mobi, FN Browser) die alleen toegang biedt tot gefilterd internet. De filters werken echter niet binnen de apps op de smartphone, dus video’s binnen de YouTubeapp blijven volledig ongefilterd. De filters bieden wel de mogelijkheid om de YouTubeapp geheel te blokkeren. YouTube past zelf ook een selectie toe en laat niet
18
alle video’s toe op zijn site. Zo zijn seksueel expliciete video’s zoals pornografie niet toegestaan op de videosite. Een video die naaktheid of andere seksuele content bevat, wordt mogelijk toegelaten als het hoofddoel van de video educatief, documentair, wetenschappelijk of artistiek van aard is en deze niet nodeloos expliciet is, zo meldt YouTube in zijn beleidsregels. Gaan video’s in de ogen van YouTube niet over de schreef, maar bevatten ze wel seksuele content, dan kan de videosite een leeftijdsbeperking toepassen, zodat alleen kijkers boven een bepaalde leeftijd de video’s kunnen bekijken. Ook veel gevloek, vulgair of seksueel expliciet taalgebruik in de video kan er toe leiden dat de video een leeftijdsbeperking krijgt. Gebruikers van YouTube kunnen deze leeftijdsbeperking
inschakelen en ook vergrendelen. Internetprovider Kliksafe heeft dat automatisch ingesteld voor alle gebruikers. Wie geen Kliksafe gebruikt, kan het handmatig doen: maak eerst zelf een YouTubeaccount aan of log in met een Google-account, druk onderin de YouTube-pagina op de knop “Veiligheid” en schakel de Veiligheidsmodus in. Die instelling werkt ook binnen het zoeken met Google. Onder deze knop bevindt zich de mogelijkheid om deze Veiligheidsmodus te vergrendelen, zodat anderen die binnen dit account niet kunnen uitschakelen zonder wachtwoord. Ouders moeten zich er wel van bewust zijn dat deze instelling niet werkt wanneer een kind met een ander account inlogt. Als een kind of jongere bij het maken van een account eerlijk is over zijn leeftijd, zal de Veiligheidsmo-
dus altijd ingeschakeld zijn tot iemand 18 jaar is. YouTube hanteert als onderste leeftijdsgrens dat iemand 13 jaar oud moet zijn. Ook gewelddadige video’s worden op YouTube niet zomaar vertoond. Als het geweld in de video ‘bijzonder expliciet’ is, moet de persoon die de video uploadt zo veel mogelijk informatie daarover verstrekken in de titel of beschrijving zodat de kijkers weten wat ze te zien krijgen. Het is niet toegestaan op YouTube gewelddadige en bloedige video’s te plaatsen die voornamelijk zijn bedoeld om schokkend, sensationeel of respectloos zijn. Uitzonderingen daarop zijn mogelijk bij bijvoorbeeld nieuwsvideo’s van protesten. Ook video’s die aanzetten tot geweld of “waarin gevaarlijke of illegale activiteiten worden gepromoot met een groot ri-
sico op ernstig lichamelijk letsel of de dood” mogen niet op YouTube. De videosite noemt als voorbeeld video’s met instructies voor het maken van bommen, met wurgspelletjes of met harddrugsgebruik. YouTubegebruikers die vermoeden dat een video een beleidsregel van YouTube schendt, kan die rapporteren.
Medewerkers van YouTube bekijken die video en verwijderen die als ze daadwerkelijk de richtlijnen schenden. Video’s rapporteren gebeurt anoniem. Het gebruik van filters en het beleid van YouTube om aanstootgevend materiaal te weren, zorgen er nog niet voor dat de video’s die wél beschikbaar zijn, allemaal het bekijken waard zijn. Integendeel, zoals eerder aangegeven geldt dat het grootste deel ervan inhoudsloos is en in de
categorie entertainment valt of dat die om andere reden afgewezen moet worden, zoals video’s die het gebruik van drugs en alcohol stimuleren of aanzetten tot anorexia of boulimia. Bovendien staan soms bij verantwoorde video’s ook verwijzingen naar minder onschuldig materiaal. YouTube en tijdsbesteding Video’s kijken via YouTube kan veel tijd in beslag nemen. Het is ook in het belang van YouTube dat gebruikers veel tijd op de site besteden. YouTube biedt ook genoeg om de aandacht lang vast te houden. Verwonderlijk is dat niet: dagelijks komt er 16 jaar aan nieuwe video’s bij. Je raakt nooit uitgekeken. Veel opvoeders maken zich zorgen over de hoeveelheid tijd die jongeren besteden aan nieuwe media, waaronder YouTube. YouTube is maar een van de vele media die een aanslag doen op de tijd, maar zeker niet de minst belangrijke. Na elke bekeken video dienen zich immers tal van anderen aan, die minstens even boeiend lijken omdat ze door YouTube zijn afgestemd op de interesse van de kijker. Vaak voelen jongeren zelf wel aan dat ze daarin geen maat kunnen houden. Opvoeders kunnen daar op inspelen en hen erbij helpen door afspra-
ken te maken over de tijdstippen waarop mobieltjes en computers gebruikt worden. Ouders vinden het vaak moeilijk om het mediagedrag van hun kind te beïnvloeden. Voor een deel doen ze dat door hun voorbeeldgedrag, bijvoorbeeld door als ouders niet of zeer selectief te kijken. Er zijn (beperkte) mogelijkheden om kijken naar YouTube op een smartphone tegen te gaan, bijvoorbeeld door de app te verwijderen en het installeren van nieuwe apps te blokkeren. Dat is mogelijk met het filter van Kliksafe of met zogenaamde accountability-software zoals het programma Covenant Eyes. Met laatstgenoemd programma is het ook mogelijk voor ouders om te zien wat de kinderen via YouTube bekijken. Een belangrijk aspect van mediaopvoeding is het gesprek erover en dat geldt zeker met betrekking tot YouTube. In de Mediawijzer-brochure over gewetensvorming vindt u daar een handreiking voor. Specifiek voor YouTube geldt dat het belangrijk is om met uw kind te spreken over de kanalen waarop hij zich heeft geabonneerd, over de video’s die hij zelf heeft geplaatst en over de vraag hoe de aard van het amusement zich verhoudt tot het dienen van de Heere.
Andere producten van Mediawijzer Stichting Mediawijzer heeft een aantal brochures uitgebracht over media. Het zal duidelijk zijn dat voor verantwoord gebruik van YouTube werken aan gewetensvorming belangrijk is. Daarvoor heeft Mediawijzer een aparte en uitvoerige brochure geschreven die hierbij wil helpen. Graag bevelen wij deze brochure bij u aan. U kunt die bestellen via www.mediawijzer.nl. Ook de brochures over Twitter en Facebook zijn daar verkrijgbaar. In 2013 presenteerde Mediawijzer de dvd “Christelijke opvoeding in het digitale tijdperk”. De dvd bevat een indringende toespraak van de Amerikaanse predikant en hoogleraar David Murray. Deze is enerzijds doortrokken van het besef dat we allen op reis zijn naar de eeuwigheid – maar tegelijkertijd is Murray heel praktisch en geeft hij waardevolle adviezen voor het omgaan met media in het dagelijks leven. De dvd is ook te bestellen via www.mediawijzer.nl.
19
Het oog raakt niet verzadigd met zien, en het oor wordt niet vervuld van horen. (Prediker 1:8b)
Zalig zijn die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden. (Mattheüs 5:6)
Colofon Stichting Mediawijzer wil een richtinggevende functie vervullen in de discussie over het verantwoord gebruik van nieuwe media. Zij biedt ouders, (groeps)opvoeders, ambtsdragers en alle anderen die met nieuwe media in aanraking komen een helpende hand bij het doordenken van vragen over mediagebruik. Daarvoor biedt Mediawijzer informatieve en bezinnende producten voor jongeren en opvoeders zoals het geven van voorlichtingsbijeenkomsten, het organiseren van conferenties en het uitgeven van themabrochures. Steun het werk van de Stichting Mediawijzer. Maak een gift over naar rekeningnummer 67.40.99.281 t.n.v. Stichting Mediawijzer te Apeldoorn. Juni 2014 www.mediawijzer.nl
