No title

-EDIA  +UNST  %DUCATIE INTERNATIONALE ONTWIKKELINGEN IN MEDIA EN KUNSTEDUCATIE

!NDREW "URN #ARL 0ETER "USCHK~HLE 0AUL $UNCUM %MIEL (EIJNEN (ANS -ARTENS

#ULTUURNETWERK .EDERLAND 5TRECHT 

)NHOUD

2EDACTIONEEL -EDIA EDUCATIE ALS VERRIJKING VAN BEELDEND ONDERWIJS

 

%MIEL (EIJNEN #ULTUUR KUNST  TECHNOLOGIE NAAR EEN POpTICA VAN MEDIA EDUCATIE



!NDREW "URN 4USSEN KUNST EN MEDIA OEFENEN IN LEVENSKUNST



#ARL 0ETER "USCHK~HLE 6ISUELE CULTUUR IN DE !MERIKAANSE KUNST EN MEDIA EDUCATIE



0AUL $UNCUM 6LAANDEREN TUSSEN AUDIOVISUELE KUNSTEDUCATIE EN KRITISCHE MEDIAVORMING (ANS -ARTENS

#ULTUUR%DUCATIE   -EDIA  +UNST  %DUCATIE )NTERNATIONALE ONTWIKKELINGEN IN MEDIA EN KUNSTEDUCATIE !UTEURS !NDREW "URN #ARL 0ETER "USCHK~HLE 0AUL $UNCUM %MIEL (EIJNEN EN (ANS -ARTENS )3".      ˆ #ULTUURNETWERK .EDERLAND 5TRECHT /VERNAME IS ALLEEN TOEGESTAAN MET BRONVERMELDING EN NA SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE UITGEVER



2EDACTIONEEL

   $AARNAAST IS ER EEN DEFENSIEVE BENADERING WAARIN LEERLINGEN BESCHERMD MOE TEN WORDEN TEGEN DE NEGATIEVE EFFECTEN VAN DE MEDIA $EZE DEFENSIEVE BENADERING SPLITST HIJ VERVOLGENS OP IN DRIE SUBCATEGORIEpN !LS EERSTE EEN CULTUREEL DEFENSIEVE BENA DERING WAARIN ERVAN UITGEGAAN WORDT DAT MASSAMEDIA GEEN ONDERSCHEID MAKEN TUSSEN ³GOEDE´ EN ³SLECHTE´ CULTURELE PRODUCTEN EN ER GESTREEFD WORDT NAAR HET BIJBRENGEN VAN EEN GOEDE CULTURELE SMAAK $AN IS ER DE POLITIEK DEFENSIEVE BENADERING WAARIN MASSA MEDIA IDEOLOGIEpN VAN DOMINANTE GROEPEN IN DE SAMENLEVING BEVATTEN EN MEDIA EDU CATIE ZICH LOUTER RICHT OP HET BLOOTLEGGEN VAN VERBORGEN POLITIEKE OF IDEOLOGISCHE BOOD SCHAPPEN 4OT SLOT DE MOREEL DEFENSIEVE BENADERING GERICHT OP KWESTIES WAAR MASSA

:IJN MEDIA EDUCATIE EN KUNSTEDUCATIE TWEE TERREINEN DIE ELKAAR OP SCHOOL EN DAARBUITEN

MEDIA HET GEDRAG NEGATIEF BEtNVLOEDEN GEWELD SEKS MATERIALISME PASSIVITEIT 

STEEDS DICHTER NADEREN %N ALS DAT ZO IS VINDT DIE TOENADERING DAN ZIJN OORSPRONG IN ONT

6ANAF DE JAREN NEGENTIG ZIET "UCKINGHAM EEN VERSCHUIVING WAARBIJ DE DEFENSIEVE PRO

WIKKELINGEN IN DE ACTUELE BEELDENDE KUNST EN DE VERSCHUIVENDE VISIE OP MEDIA EDUCA

TECTIONISTISCHE BENADERING LANGZAAM NAAR DE ACHTERGROND VERDWIJNT TEN FAVEURE VAN DE

TIE $AT ZIJN DE VRAGEN DIE TEN GRONDSLAG LIGGEN AAN DIT NUMMER VAN #ULTUUR%DUCATIE

PROGRESSIEVE BENADERING (ET DOEL VAN MEDIA EDUCATIE IS NIET LANGER BESCHERMING MAAR VOORBEREIDING OP PARTICIPATIE IN EEN GEMEDIALISEERDE SAMENLEVING $AARBIJ VERKONDIGT DE



$E TAAL VAN MECHANISCH OF DIGITAAL GERE PRODUCEERDE MEDIA KENMERKT ZICH DOOR EEN

DOCENT NIET LANGER DE ³WAARHEID´ MAAR BEGELEIDT HIJ LEERLINGEN BIJ HET KRITISCH REFLECTEREN

COMBINATIE VAN BEELDEN GELUIDEN EN GESCHREVEN WOORD -EDIA EDUCATIE LEERT JE DEZE

OP MEDIA ,EERLINGEN WORDEN VOORTAAN GEZIEN ALS AUTONOOM DENKEND KRITISCH PUBLIEK

SYMBOOLTAAL TE BESTUDEREN EN TE GEBRUIKEN (ET BELANG VAN MEDIA EDUCATIE IN DE HUI

IN PLAATS VAN ALS ONWETENDE SLACHTOFFERS EN NIET ALLEEN ALS CONSUMENT VAN MEDIA MAAR

DIGE GEMEDIALISEERDE SAMENLEVING IS WELISWAAR ONBETWISTBAAR MAAR LANG NIET ALTIJD IS

OOK ALS POTENTIpLE PRODUCENT VAN MEDIA -ET ANDERE WOORDEN IN MEDIA EDUCATIE WORDT

DUIDELIJK OP WELKE WIJZE EN DOOR WIE MEDIA EDUCATIE MOET WORDEN VORMGEGEVEN $AT

TEGENWOORDIG HET ZELF MAKEN DE CONSTRUCTIE NET ZO BELANGRIJK GEVONDEN ALS DE DECON

GELDT VOORAL OOK VOOR HET ONDERWIJS -EDIA EDUCATIE IS DAAR NOG EEN RELATIEF JONG VAK

STRUCTIE OFWEL DE ANALYSE "UCKINGHAM  

GEBIED NIET GEtNTEGREERD IN DE FORMELE ONDERWIJSDOELSTELLINGEN EN MET UITEENLOPENDE

$E VERSCHUIVING DIE "UCKINGHAM SCHETST IS OOK INTERNATIONAAL ZICHTBAAR IN PUBLICATIES

INHOUDELIJKE PEDAGOGISCHE EN PRAKTISCHE BENADERINGEN $E 2AAD VOOR #ULTUUR MERKT

BELEIDSNOTITIES EN PRAKTISCHE INITIATIEVEN 6AN EEN DEFENSIEF BESCHERMEND THEORETISCH

IN ZIJN ADVIES -EDIAWIJSHEID DE ONTWIKKELING VAN NIEUW BURGERSCHAP BOVENDIEN OP DAT

LEERDOMEIN VERANDERT MEDIA EDUCATIE LANGZAAM IN EEN VAKGEBIED DAT ZICH RICHT OP PARTI

MEDIA EDUCATIE OP EEN AANTAL SCHOLEN WEL GEGEVEN WORDT MAAR DAT DIT NIET ZOZEER HET

CIPATIE KRITISCHE REFLECTIE EN PRODUCTIE :E LIJKT DAARMEE TEGELIJKERTIJD EEN GROTER RAAKVLAK

RESULTAAT IS VAN OVERHEIDS BELEID ALS WEL VAN DE VOORKEUR EN INZET VAN INDIVIDUELE VAK

TE KRIJGEN MET KUNSTEDUCATIE ³LEERLINGEN TE BEGELEIDEN BIJ HET PRODUCEREN VAN EIGEN

DOCENTEN EN VAN EEN BREDERE BLIK VAN INDIVIDUELE SCHOOLDIRECTIES 2AAD VOOR #ULTUUR

WERK EN DE REFLECTIE DAAROP´ BEHOORT IMMERS VANOUDS AL TOT DE KERNACTIVITEIT VAN ELKE

 

KUNSTVAKDOCENT

(ET GAAT IN DIT NUMMER VAN #ULTUUR  %DUCATIE JUIST OM DE ONTWIKKELINGEN IN MEDIA

/P GROND VAN DEZE LAATSTE VERONDERSTELLING GEKOPPELD AAN DE DOOR "UCKINGHAM BESCHRE

EDUCATIE IN HET FORMELE ONDERWIJS WAARBIJ VOORAL DE RAAKVLAKKEN TUSSEN MEDIA EN KUN

VEN VERSCHUIVING IS AAN VIJF INTERNATIONALE DESKUNDIGEN OP MEDIA EN KUNSTEDUCATIEGE

STEDUCATIE AANDACHT KRIJGEN

BIED EN VOORAL HET OVERGANGSGEBIED DAARTUSSEN DE VRAAG GESTELD EEN BEELD TE SCHETSEN

$E BESCHRIJVING VAN ONTWIKKELINGEN IN MEDIA EDUCATIE VAN $AVID "UCKINGHAM VORMDE

VAN DE ONTWIKKELINGEN DIE ER PLAATSVINDEN OP HET SNIJVLAK VAN KUNST MEDIA EN EDUCATIE

DAARBIJ HET THEORETISCH VERTREKPUNT "UCKINGHAM ZIET IN VEEL LANDEN TWEE TENDENSEN

-EER PRECIES IS GEVRAAGD HOE IN HUN LAND DE VERWERVING VAN MEDIACOMPETENTIES DOOR

%R IS EEN PROGRESSIEVE HISTORISCHE ONTWIKKELING WAARIN MEDIA EDUCATIE STEEDS DEMO

JONGEREN TUSSEN CIRCA  EN  JAAR IN HET ONDERWIJS GESTALTE KRIJGT EN OF DE BEELDENDE

CRATISCHER WORDT ³! PROCESS WHEREBY STUDENTS OUT OF SCHOOL CULTURES ARE GRADUALLY

VAKKEN ONDER INVLOED VAN DE BEHOEFTE AAN MEDIACOMPETENTIES VERANDEREN EN ZO JA OP

RECOGNIZED AS VALID AND WORTHY OF CONSIDERATION IN THE SCHOOL CURRICULUM´ "UCKINGHAM

WELKE WIJZE 4OT SLOT IS HEN GEVRAAGD OF KUNSTEDUCATIE OP EEN BETEKENISVOLLE MANIER KAN

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





BIJDRAGEN AAN DE DOELEN VAN MEDIA EDUCATIE

VAN HET VO EN HET VAK +UNST !LGEMEEN AL EEN GROOT BEROEP IS GEDAAN

$E VIJF AUTEURS ZIJN ZOALS OP GROND VAN HUN DESKUNDIGHEID TE VERWACHTEN VIEL OP UIT

"USCHK~HLE EN (EIJNEN MERKEN DAARBIJ OP DAT DOCENTEN IN DE SCHOLEN TOT NU VOORAL

EENLOPENDE WIJZE OP DEZE VRAGEN INGEGAAN !NDREW "URN %NGELAND EN (ANS -ARTENS

³DIGITAL IMMIGRANTS´ ZIJN VOOR WIE DE DIGITALE MEDIA NIET EVEN VANZELFSPREKEND ZIJN ALS

6LAANDEREN ZIJN VOORAL THUIS OP HET TERREIN VAN MEDIA EDUCATIE EN LEGGEN VANUIT DAT

VOOR DE ³DIGITAL NATIVES´ VAN DE JONGERE GENERATIE (EIJNEN NOEMT DIT EEN HIAAT IN HET

VAKGEBIED VERBINDINGEN MET KUNSTEDUCATIE #ARL 0ETER "USCHK~HLE $UITSLAND 0AUL

OPLEIDINGSCURRICULUM VAN BEELDEND KUNSTDOCENTEN

$UNCUM 6ERENIGDE 3TATEN EN %MIEL (EIJNEN .EDERLAND ZIJN DESKUNDIG OP HET GEBIED

!NDREW "URN ZIET DAT MEDIA EN KUNSTEDUCATIE ELKAAR WELISWAAR GENADERD ZIJN MAAR

VAN DE BEELDENDE VORMING EN HEBBEN HET OVER DE TOENEMENDE RAAKVLAKKEN TUSSEN HUN

NOTEERT DAT DE WORSTELING TUSSEN ³TRADITIONELE ELITAIRE KUNSTVORMEN EN DE POPULAIRE KUN

VAKGEBIED DE ACTUELE BEELDENDE KUNST mN MEDIA EDUCATIE

STEN EEN PROBLEEM BLIJFT WAARMEE BEIDE GEBIEDEN WORDEN GECONFRONTEERD´ 3TEEDS ZAL

!LLE AUTEURS CONSTATEREN DAT IN HUN LAND DE RAAKVLAKKEN TUSSEN MEDIA EN KUNSTEDUCATIE

ER EEN BALANS GEZOCHT MOETEN WORDEN TUSSEN HET PLEZIER DAT LEERLINGEN BELEVEN BIJ HET

ZIJN TOEGENOMEN

BESTUDEREN EN PRODUCEREN VAN POPULAIRE MEDIA UITINGEN EN DE KRITISCHE HOUDING DIE HET

:E ZOEKEN DE OORZAAK VOORAL IN DE TOENAME VAN HET PRAKTISCHE CREATIEVE GEBRUIK VAN

ONDERWIJS BEOOGT (IJ BENADRUKT DAARBIJ DAT MEDIA EDUCATOREN WELISWAAR VEEL ERVARING

MEDIA MAAR OOK IN HET GEGEVEN DAT DE BEELDENDE VAKKEN ZICH INHOUDELIJK NIET MEER

HEBBEN MET DE KRITISCHE ANALYSE VAN MEDIA INHOUDEN MAAR DAT ZE DAARBIJ VAAK VOORBIJ

BEPERKEN TOT ³HOGE KUNST´ MAAR OOK DE DAGELIJKSE BEELDCULTUUR VAN DE MASSAMEDIA

GAAN AAN DE CULTURELE EN POpTISCHE ASPECTEN VAN BEELDEN DE KRACHT VAN DE KUNSTEDU

BESTRIJKEN 4EGELIJKERTIJD LATEN ZE ZIEN DAT DEZE VAKGEBIEDEN WELISWAAR RAAKVLAKKEN EN

CATIE "URN PLEIT DAN OOK VOOR EEN EVENWICHTIGE ³COMBINATIE VAN RETORIEK EN POpZIE VOOR

GEZAMENLIJKE PEDAGOGISCHE KERNTHEMA´S HEBBEN MAAR DAT HET NOG BIJ LANGE NA NIET TOT

KRITISCHE ACHTERDOCHT EN KRITISCHE WAARDERING´ -ARTENS ZET UITEEN DAT MEDIA EDUCATIE

EEN SYSTEMATISCHE SAMENWERKING OP SCHOLEN GEKOMEN IS

IN 6LAANDEREN VAN OUDSHER AL MEER WORDT INGEVULD ALS CULTUURVAK WAARBIJ DE TAAL VAN DE AUDIOVISUELE MEDIA MEER AANDACHT KRIJGT DAN DE BREDE CONTEXT VAN PRODUCENTEN

$UNCUM SIGNALEERT DAT MEDIA EDUCATIE INSPEELT OP HET PLEZIER DAT DE LEERLINGEN AAN

REPRESENTATIE EN PUBLIEKSEFFECTEN VAN DE MASSAMEDIA "IJ WIJZE VAN UITZONDERING OP DE

DE MASSAMEDIA BELEVEN EN DAARBIJ EEN SPEELSE DIDACTIEK TOEPAST (IJ IS VAN MENING DAT

ANDERE AUTEURS STELT HIJ ZICH DE VRAAG OF MEDIA EDUCATIE WEL INVLOED KAN HEBBEN OP HET

DOCENTEN IN DE BEELDENDE VAKKEN HET NODIGE KUNNEN LEREN VAN DEZE LEERLINGGERICHTE

MEDIAGEBRUIK VAN KINDEREN EN ADOLESCENTEN 7ANT HOEWEL IN DE 6LAAMSE BELEIDSDOCU

AANPAK VAN MEDIA EDUCATOREN :E ZULLEN ECHTER MOETEN ACCEPTEREN DAT DE BEELDEN DIE

MENTEN OVER HET BELANG VAN MEDIAGELETTERDHEID OF MEDIAWIJSHEID WORDT GESPROKEN IS

HUN LEERLINGEN INTERESSEREN EN MAKEN SOMS OOK HUN ETHISCHE GRENZEN KUNNEN OVER

HEM NAUWELIJKS EMPIRISCH ONDERZOEK BEKEND DAT OVERTUIGEND AANTOONT HOE EN WAAROM

SCHRIJDEN $UNCUM VERONDERSTELT DAT DE KRITISCHE PEDAGOGIE DIE ZO EIGEN IS AAN DE BEEL

MEDIA EDUCATIE MOGELIJK HET VERSCHIL MAAKT

DENDE VAKKEN HIER EEN TEGENWICHT VOOR KAN VORMEN WAARBIJ WERKEN UIT DE ACTUELE BEEL DENDE KUNST FUNGEREN ALS EEN KRITISCH KADER

!L MET AL BIEDEN DE AUTEURS INTERESSANTE EN OOK UITEENLOPENDE VISIES OP DE RAAKVLAKKEN

/OK "USCHK~HLE EN (EIJNEN STELLEN DAT DE ACTUELE BEELDENDE KUNST KAN FUNGEREN ALS

TUSSEN ACTUELE MEDIA EN KUNSTEDUCATIEPRAKTIJKEN IN DE VERSCHILLENDE LANDEN $AARMEE

KRITISCHE REFLECTIE OP DE WERKING VAN MASSAMEDIA "USCHK~HLE BESCHRIJFT ONDER MEER

LAAT DIT NUMMER VAN #ULTUUR%DUCATIE ZICH LEZEN ALS HET RESULTAAT VAN EEN STEEKPROEF DIE

AAN DE HAND VAN EEN WERK VAN )NEZ VAN ,AMSWEERDE *OANNA DE VERSTORENDE WERKING

NIET ALLEEN INZICHT BIEDT IN DE ONTWIKKELINGEN MOGELIJKHEDEN EN AANDACHTSPUNTEN VOOR

DIE KUNSTWERKEN KUNNEN HEBBEN EN BESCHOUWT DAT ALS EEN DIDACTISCHE STIMULANS VOOR

EEN JONG TEMPERAMENTVOL VAKGEBIED MAAR OOK VOLDOENDE STOF TOT DISCUSSIE

DE KIJKER OM GEMEDIALISEERDE BEELDEN IN EEN BREDERE CONTEXT TE PLAATSEN (IJ BESCHOUWT HET HUIDIGE ONDERWIJS IN DE BEELDENDE VAKKEN VOORAL ALS EEN INTERDISCIPLINAIR AANDACHTS

%MIEL (EIJNEN GASTREDACTEUR  -ARJO VAN (OORN HOOFDREDACTEUR

GEBIED WAARIN LEERLINGEN EEN ³MULTIPERSPECTIVISCHE ORIpNTATIE MET MULTIMEDIALE UIT DRUKKINGSVAARDIGHEDEN´ COMBINEREN /OK (EIJNEN ZIET DE BEELDENDE VAKKEN ONDER INVLOED VAN NIEUWE MEDIA VERANDEREN IN EEN INTERDISCIPLINAIR VAKGEBIED MAAR HIJ BELICHT TEVENS DE LASTIGE POSITIE VAN DE .EDERLANDSE KUNSTDOCENT OP WIENS INTERDISCIPLINAIRE COMPETENTIES VOOR WAT BETREFT DE BOVENBOUW



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





,)4%2!4552 ?

"UCKINGHAM $   -EDIA %DUCATION #AMBRIDGE 0OLITY 0RESS 2AAD VOOR #ULTUUR   -EDIAWIJSHEID DE ONTWIKKELING VAN NIEUW BURGERSCHAP $EN (AAG 2AAD VOOR #ULTUUR



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





-EDIA EDUCATIE ALS VERRIJKING VAN BEELDEND ONDERWIJS

DOEN DAT DOOR EEN ONDERWERP UIT DE MEDIA IN HUN WERK TE THEMATISEREN OF DOOR GEBRUIK TE MAKEN VAN TECHNIEKEN VIDEO COMPUTERS DIE DE MASSAMEDIA OOK GEBRUIKEN -ENIG HEDENDAAGS KUNSTENAAR ZOU JE DAN OOK EEN MEDIA EDUCATOR KUNNEN NOEMEN 4EN DERDE IS ER IN DE BEELDENDE VAKKEN EEN BEHOEFTE OM VERBINDINGEN MET DE ALLEDAAG SE BEELDCULTUUR VAN JONGEREN TE LEGGEN -ASSA MEDIA ZIJN EEN BELANGRIJKE BRON VOOR DIE BEELDCULTUUR EN JONGEREN LEVEREN DAAR OOK STEEDS VAKER ZELF EEN BIJDRAGE AAN $EZE DRIE ONTWIKKELINGEN WORDEN HIERONDER NADER TOEGELICHT WAARBIJ IK ZAL BETOGEN DAT HET RAAKVLAK TUSSEN DE ONTWIKKELINGEN IN MEDIA EDUCATIE DE HEDENDAAGSE BEELDENDE KUNST EN JONGERENCULTUUR EEN KANS BIEDEN HET BEELDENDE ONDERWIJS TE ACTUALISEREN

$OCENTEN DIE MODERN ONDERWIJS IN DE BEELDENDE VAKKEN WILLEN BIEDEN KUNNEN DE MODERNE MEDIA NIET LANGER NEGEREN :IJ VORMEN DE VERBINDING TUSSEN ONTWIKKELINGEN IN DE HEDENDAAGSE KUNST EN INTERESSES VAN JONGEREN )N EEN LES WAARIN LEERLINGEN ZOWEL

6!. -%$)!"%3#(%2-).' 4/4 -%$)!7)*3(%)$

MEDIA KUNST BESTUDEREN PRODUCEREN ALS BEDISCUSSIpREN GAAN MUSEALE KUNST EN POPU

?

LAIRE CULTUUR EEN LOGISCH VERBAND AAN WAARBIJ ER ZOWEL KUNSTZINNIGE ALS MEDIAWIJZE

6AN MEDIA EDUCATIE IN HET ONDERWIJS IS TOT  IN .EDERLAND NAUWELIJKS SPRAKE $AAR

DOELEN BEHAALD KUNNEN WORDEN BETOOGT %MIEL (EIJNEN IN DIT ARTIKEL $EZE KANS OM HET

WAAR DIT WEL GEBEURT IS EEN FAVORIETE METHODE HET KLASSIKAAL BEKIJKEN EN BESPREKEN VAN

BEELDENDE KUNSTONDERWIJS TE ACTUALISEREN DIENT VOLGENS HEM WEL VERGEZELD TE GAAN

EEN ³VERANTWOORDE´ FILM 5ITGANGSPUNT IS DAARBIJ STEEDS DAT DE OPVOEDER DE LEERLING WIL

VAN EEN HERORIpNTATIE OP DE LEERINHOUDEN VAN HET BEELDENDE VAK IN BREDE ZIN EN OP DE

LEREN ZIEN WAT MOOI EN LELIJK IS 6OOIJS  GECITEERD IN 3LEURINK  6AN DEN "ERG  

SCHOLING VAN TOEKOMSTIGE VAKDOCENTEN

6OORAL JONGEREN DIENEN BESCHERMD TE WORDEN TEGEN DE VERMEENDE KWALIJKE INVLOEDEN VAN DE MASSAMEDIA 6AN !CHT   $E 3TICHTING .EDERLANDSE /NDERWIJS &ILM ./&



-EDIAWIJSHEID IS IN KORTE TIJD EEN INGEBURGERD BEGRIP GEWORDEN IN .EDERLAND 6OOR HET

BRENGT FILMS UIT VOOR VERTONING OP SCHOOL -EESTAL ZIJN DIT EDUCATIEVE DOCUMENTAIRES

EERST IN DE GESCHIEDENIS LIJKT MEDIA EDUCATIE IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE WIND MEE

VERGEZELD VAN INSTRUCTIEBOEKJES VOOR DE DOCENT

TE HEBBEN EN TONEN DOCENTEN IN DE KUNSTVAKKEN EEN BREDE BELANGSTELLING OM BIJ TE

6ANAF DE JAREN ZESTIG VAN DE TWINTIGSTE EEUW WORDEN MASSAMEDIA MEER EN MEER GEAC

DRAGEN AAN MEDIAWIJSHEID

CEPTEERD ALS PRODUCTEN MET EEN CULTURELE EN ESTHETISCHE WAARDE $AT UIT ZICH ONDER

)N DIT ARTIKEL WIL IK DIEPER INGAAN OP DE RAAKVLAKKEN TUSSEN MEDIA EDUCATIE EN BEELDEND

MEER IN DE OPKOMST VAN CULTURELE EN MEDIASTUDIES AAN DE .EDERLANDSE UNIVERSITEITEN

ONDERWIJS )K LICHT HET BEELDEND ONDERWIJS ER HIER UIT OMDAT VAN ALLE KUNSTVAKKEN HET

(IERBINNEN HOUDT MEN ZICH BEZIG MET HET DECODEREN VAN MEDIAPRODUCTEN $OEL DAARBIJ

RAAKVLAK TUSSEN BEELDEND ONDERWIJS EN MEDIA EDUCATIE HET GROOTST IS EN OOK STEEDS GROTER

IS OM DOOR ANALYSE EN DISCUSSIE TE ACHTERHALEN WELKE ³VERBORGEN´ IDEOLOGIEpN ER IN DE

LIJKT TE WORDEN -EDIA EDUCATIE VERTOONT NIET ALLEEN MEER VERWANTSCHAP MET HET BEEL

MEDIA SCHUILGAAN EN HOE DIE GEtNTERPRETEERD KUNNEN WORDEN $EZE ONTWIKKELING IN

DEND ONDERWIJS MAAR ANDERSOM SPELEN IN DE HEDENDAAGSE BEELDENDE KUNST EN HET BEEL

MEDIA EDUCATIE SPEELT ZICH HOOFDZAKELIJK AF AAN UNIVERSITEITEN EN DRUPPELT MAAR MOND

DEND ONDERWIJS DE MEDIA ALS ONDERWERP EN MIDDEL STEEDS VAKER EEN PROMINENTE ROL

JESMAAT DOOR NAAR HET BASIS EN VOORTGEZET ONDERWIJS 6AKKEN ALS .EDERLANDS MAAT

%R ZIJN MOMENTEEL DRIE ONTWIKKELINGEN WAARUIT DEZE TOENEMENDE VERWANTSCHAP TUSSEN

SCHAPPIJLEER EN DE BEELDENDE VAKKEN BESTEDEN HIER EN DAAR AANDACHT AAN ASPECTEN

MEDIA EDUCATIE HEDENDAAGSE KUNST EN DE BEELDENDE VORMING BLIJKT 4EN EERSTE KRIJGT

VAN MEDIA EDUCATIE $E DOELEN KUNNEN DAARBIJ UITEENLOPEN VAN INSTRUMENTEEL GEBRUIK

MEDIA EDUCATIE SINDS DE INTRODUCTIE VAN DE BELEIDSTERM ³MEDIAWIJSHEID´ MEER AANDACHT

VAN VIDEOCAMERA´S EN AUDIOAPPARATUUR ALS MIDDEL OM VERNIEUWEND ONDERWIJS VORM TE

DAN OOIT TE VOREN IN HET .EDERLANDSE VOORTGEZET ONDERWIJS 6OORAL DE GROEIENDE AAN

GEVEN TOT HET KRITISCH BESCHOUWEN EN MAKEN VAN MEDIA EN FILMPRODUCTIES $E DOCENT

DACHT DIE DOCENTEN BEELDENDE KUNSTVAKKEN BESTEDEN AAN MEDIA EDUCATIE IS OPVALLEND

MEDIA EDUCATIE OF AUDIOVISUELE VORMGEVING WORDT GEZIEN ALS EEN PIONIER EEN STATUS DIE

%EN TWEEDE ONTWIKKELING IS ZICHTBAAR IN DE HEDENDAAGSE BEELDENDE KUNST HEDENDAAGSE

HIJ NOG LANG ZAL HOUDEN

KUNSTENAARS REAGEREN VIA HUN WERK VEELVULDIG OP DE GEMEDIALISEERDE SAMENLEVING :E

"INNENDEBEELDENDEVAKKENZIJNHET VOORALDEIDEEpNUIT DE$UITSE6ISUELLE +OMMUNIKATION

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





DIE MEDIA EDUCATIE VOEDEN )N NAVOLGING DAARVAN WILLEN ROND  .EDERLANDSE KUNST

TIEVE EFFECTEN VAN DE MEDIA SUGGEREERT EN TEN SLOTTE FOCUST MEDIA EDUCATIE TEVEEL OP

PEDAGOGEN ALS /OSTRA EN "LUME NIET LANGER DE TRADITIONELE KUNSTUITINGEN CENTRAAL STEL

FORMEEL ONDERWIJS EN IS DAARMEE MEER AANBOD DAN VRAAGGERICHT $E RAAD VERWERPT HET

LEN MAAR ALLE VORMEN VAN AUDIO VISUELE UITINGEN IN DE CULTUUR WAARBIJ SPRAKE IS VAN

INTERNATIONAAL VEEL GEBRUIKTE BEGRIP MEDIAGELETTERDHEID VANWEGE DE TALIGE ASSOCIATIES

COMMUNICATIE EN VORMGEVING 3WINKELS   )N DE LIJN VAN 6ISUELLE +OMMUNIKATION

2AAD VAN #ULTUUR  

DENKERS ALS -yLLER EN 'IFFHORN IS OOK DE VISUELE COMMUNICATIE IN .EDERLAND IDEALIS

-ET DE TERM MEDIAWIJSHEID ZET DE 2AAD VOOR #ULTUUR MEDIA EDUCATIE IN EEN BREDER PER

TISCH VAN AARD DOOR HET BESTUDEREN VAN ALLEDAAGSE MEDIA UITINGEN ALS PLATENHOEZEN

SPECTIEF MEDIA EDUCATIE IS SLECHTS EEN VAN DE GEBIEDEN DIE BIJDRAGEN AAN COMPETENTIES

STRIPS MODE EN FILMS MOET ³VISUEEL ANALFABETISME´ WORDEN BESTREDEN !NDERZIJDS RICHT

VOOR MEDIAWIJSHEID $AARMEE BLIJFT DE RAAD EEN BELANGRIJKE ROL ZIEN VOOR HET REGULIERE

DE .EDERLANDSE VISUELE COMMUNICATIE ZICH MEER OP DE INDIVIDUELE BEELDENDE ONTWIK

ONDERWIJS (IJ ADVISEERT DEZE KEER NIET HET IN HET LEVEN ROEPEN VAN EEN APART ³MEDIA

KELING EN IS HET MINDER EEN POLITIEK BELADEN ³PRAATVAK´ DAN IN $UITSLAND /OSTRA 

SCHOOLVAK´ OF HET ONDERBRENGEN VAN COMPETENTIES VOOR MEDIAWIJSHEID IN DE KERNDOELEN

7ESTENEND   $E VISUELE COMMUNICATIE STIMULEERT DE REFLECTIE OP EN HET GEBRUIK

3CHOLEN WORDEN AANGEMOEDIGD OM ZELF ASPECTEN VAN MEDIAWIJSHEID IN TE PASSEN IN DE

VAN AUDIOVISUELE MEDIA OP SCHOOL MAAR LEIDT NAUWELIJKS TOT CONCRETE LESMETHODEN EN

ALGEMENE DOELEN VOOR BURGERSCHAPSONDERWIJS LIEFST IN SAMENWERKING MET DE CULTURELE

PROGRAMMA´S 3WINKELS  7ESTENEND  

OMGEVING $IE OMGEVING HEEFT ZICH IN DE LOOP VAN DE TIJD ONTWIKKELD TOT EEN UITGEBREID

(ET DUURT NOG TOT  VOOR AUDIOVISUELE VORMING DE STATUS WEET TE BEMACHTIGEN VAN

BUITENSCHOOLS NETWERK VAN INSTELLINGEN DIE PROJECTEN LESMATERIAAL EN ACHTERGRONDEN

EEN OFFICIEEL SCHOOLVAK IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS 7EINIG SCHOLEN KIEZEN ER ECHTER VOOR

BIEDEN VOOR ONDER MEER MEDIA EDUCATIE

HET VAK DAADWERKELIJK OP HET ROOSTER TE ZETTEN "ELANGRIJKSTE OORZAKEN DAARVAN ZIJN EEN

(ET KABINET ONDERSTREEPT HET BELANG VAN MEDIAWIJSHEID EN BESLUIT TOT DE OPRICHTING VAN

TEKORT AAN DOCENTEN MET VAKKENNIS EN EEN GEBREK AAN LESMATERIAAL (OOGENSTRAATEN

EEN EXPERTISECENTRUM VOOR MEDIAWIJSHEID $IT CENTRUM HEEFT ALS BELANGRIJKSTE OPDRACHT

  $E OPLEIDING DOCENT AUDIOVISUELE VORMGEVING DIE IN  OP DE .EDERLANDSE &ILM

OM SAMENHANG TE BRENGEN TUSSEN INITIATIEVEN VOOR MEDIAWIJSHEID 'EEN GERINGE OPGA

 4ELEVISIE !CADEMIE WORDT GESTART ZOU IN DEZE BEHOEFTE MOETEN VOORZIEN MAAR WORDT

VE IN EEN VELD DAT VOLGENS VERSCHILLENDE RAPPORTEN GEKENMERKT WORDT DOOR VERSNIPPE

IN  ALWEER BEpINDIGD /OK DE INVOERING VAN AUDIOVISUELE VORMING ALS EXAMENVAK

RING EN WILDGROEI 3IXMA  

VERANDERT WEINIG AAN DE MARGINALE STATUS VAN AUDIOVISUELE VORMGEVING 4OT IN 



BLIJKT MINDER DAN  VAN DE SCHOLEN AUDIOVISUELE VORMING AAN TE BIEDEN IN DE BOVEN

/P BASIS VAN BOVENSTAANDE SCHETS VAN DE ONTWIKKELINGEN BINNEN MEDIA EDUCATIE ZOU

BOUW /OMEN $ONKER 6AN DER 'RINTEN  (AANSTRA  

MEN KUNNEN CONCLUDEREN DAT MEDIA EDUCATIE OP SCHOLEN EEN MARGINALE POSITIE HEEFT

6ANAF CIRCA  IS MEDIA EDUCATIE STEEDS MEER GERICHT OP TECHNIEK $E STORMACHTIGE

OOK BINNEN DE KUNSTVAKKEN 2ECENTE ONDERZOEKEN NAAR MEDIA EDUCATIE EN WIJSHEID

OPKOMST VAN )#4 VERGT ZOVEEL INZET DAT DE INHOUDELIJKE KANT VAN MEDIA EDUCATIE ENIGS

IN HET ONDERWIJS GEVEN ECHTER EEN VERRASSEND BEELD 5IT DE -ONITOR #ULTUUREDUCATIE

ZINS ONDERSNEEUWT )N  VRAAGT DE 2AAD VOOR #ULTUUR DAN OOK OM MEER AANDACHT

  /OMEN 6ISSER $ONKER "EEKHOVEN (OOGEVEEN  (AANSTRA  BLIJKT DAT

VOOR DE CULTURELE ASPECTEN VAN MEDIA EDUCATIE MET HET ACCENT OP BETEKENISGEVING VAN

 VAN DE SCHOLEN VOOR VOORTGEZET ONDERWIJS AANDACHT BESTEEDT AAN MEDIA EDUCATIE

DE MEDIA $E RAAD PLEIT VOOR INTEGRATIE VAN MEDIA EDUCATIE IN DE KERNDOELEN VAN HET

EN WIJSHEID %EN FIKSE STIJGING TEN OPZICHTE VAN  TOEN NOG  VAN DE SCHOLEN

ONDERWIJS MAAR DE OVERHEID NEEMT DIT ADVIES NIET OVER (ET IN  GEtNTRODUCEERDE

LESSEN MEDIA EDUCATIE VERZORGDE TOEN AL EEN OPZIENBAREND HOOG PERCENTAGE (EIJNEN

MULTIDISCIPLINAIRE VAK #ULTURELE EN +UNSTZINNIGE 6ORMING BIEDT RUIMTE AAN MEDIA EDU

  .OG OPVALLENDER IS DAT HET VOORAL DE KUNSTVAKKEN ZIJN DIE AANDACHT BESTEDEN

CATIE VOORAL IN SAMENWERKING MET FILMHUIZEN MUSEA EN ANDERE BUITENSCHOOLSE INSTEL

AAN MEDIA EDUCATIE  TEGENOVER  IN )#4 EN MAATSCHAPPIJLEER EN  IN VAKOVER

LINGEN $E BESCHIKBARE TIJD BINNEN #+6 IS ECHTER BEPERKT

STIJGENDE PROJECTEN /PMERKELIJKE CIJFERS EN ENIGE VOORZICHTIGHEID IS DAN OOK GEBODEN

)N  IS HET OPNIEUW DE 2AAD VOOR #ULTUUR DIE HET BELANG VAN MEDIA EDUCATIE ONDER

BIJ DE VERKLARING ERVAN -EDIA EDUCATIE IS EEN BREED BEGRIP DE INHOUDELIJKE INVULLING IS

STREEPT IN HAAR RAPPORT -EDIAWIJSHEID ¯ $E ONTWIKKELING VAN NIEUW BURGERSCHAP $E RAAD

VATBAAR VOOR VELE INTERPRETATIES GAAT HET OM KUNSTZINNIGE VORMING PRAKTISCHE VAARDIG

PREFEREERT DE TERM MEDIAWIJSHEID BOVEN DE TERM MEDIA EDUCATIE :IJ NOEMT DAARVOOR

HEDEN OF OM HET KWEKEN VAN GOED BURGERSCHAP

DRIE REDENEN -EDIA EDUCATIE IS EEN TE PASSIEVE TERM MEER GERICHT OP BEGRIP EN INZICHT

"IJ NADERE BESTUDERING VAN DE MONITOR WORDT HET BEELD AL GENUANCEERDER HET AANLEREN

DAN OP PRODUCTIE HET IS BOVENDIEN EEN TE DEFENSIEVE TERM DIE BESCHERMING TEGEN NEGA

VAN )#4 VAARDIGHEDEN EN AUDIOVISUELE TECHNIEKEN BLIJKT VERUIT HET MEEST  AAN BOD

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





TE KOMEN $AARNA VOLGEN INHOUDELIJKE DOELEN ALS BEWUSTWORDING VAN DE ROL VAN DE

TOONSTELLINGSCATALOGUS "IRNBAUM  P   "IRNBAUM VERWOORDT HIER KERNACHTIG TWEE

MEDIA IN DE MAATSCHAPPIJ  EN LEERLINGEN VERANTWOORD LEREN OMGAAN MET MEDIA

KENMERKEN VAN KUNST ENERZIJDS BIEDT KUNST EEN PLATFORM VOOR VISIES OP DE WERELD WAARIN

  /P DE HELFT VAN DE SCHOLEN ZIJN LEERLINGEN DAADWERKELIJK BEZIG MET HET MAKEN

WE LEVEN ANDERZIJDS IS KUNST OOK EEN WERELD OP ZICHZELF EEN VRIJPLAATS DIE NIET GEBONDEN

VAN MEDIAPRODUCTEN BIJVOORBEELD WEBSITES EN GAMES /VER DE TIJDSINVESTERING DOET HET

IS AAN WETTEN EN REGELS UIT HET DAGELIJKSE LEVEN *UIST OMDAT KUNST DE EXCLUSIEVE POSITIE

ONDERZOEK BOVENDIEN GEEN UITSPRAAK EEN SCHOOL DIE LEERLINGEN EENMALIG EEN POWER

HEEFT OM TEGELIJKERTIJD IN EN BUITEN DE MAATSCHAPPIJ TE STAAN IS HET MOGELIJK DAT KUNST

POINTPRESENTATIE LAAT MAKEN SCOORT MISSCHIEN NET ZO HOOG IN DE MONITOR ALS EEN SCHOOL

ONS ZOWEL KAN CONFRONTEREN MET DE DAGELIJKSE WERKELIJKHEID ALS ONS JUIST ANDERE ³WERKE

DIE EEN MEERDELIGE MODULE MEDIA EDUCATIE AANBIEDT

LIJKHEDEN´ TONEN 7ELLICHT GA IK TE VER IN MIJN INTERPRETATIE VAN "IRNBAUMS WOORDEN MAAR

/NDANKS DEZE NUANCERINGEN KUN JE VOORZICHTIG STELLEN DAT DE INTERESSE VOOR MEDIA

ZIJN BIpNNALE EN VELE ANDERE TENTOONSTELLINGEN VAN DE LAATSTE JAREN MAKEN DUIDELIJK DAT

EDUCATIE IN HET .EDERLANDSE VOORTGEZET ONDERWIJS TOENEEMT 6OORAL DE KUNSTVAKKEN

BEELDENDE KUNST ANNO NU ZICH NIET AFKEERT VAN DE MAATSCHAPPIJ MAAR ER ZICH NAAR TOE

BESTEDEN IN TOENEMENDE MATE AANDACHT AAN DIT ONDERWERP (OEWEL DE MONITOR GEEN

LIJKT TE WENDEN

GEGEVENS HEEFT OVER BIJ WELK KUNSTVAK MEDIA EDUCATIE HET MEESTE AAN DE ORDE KOMT

/P GROND VAN DE OPKOMST VAN MAATSCHAPPELIJK GEpNGAGEERDE KUNST WORDT HET EINDE VAN

VERMOED IK DAT HET HIER VOORAL DE BEELDENDE VAKKEN BETREFT

HET POSTMODERNISME IN DE BEELDENDE KUNST DRUK BEDISCUSSIEERD (ET POSTMODERNISME

$E RECENTE ONTWIKKELINGEN IN DE .EDERLANDSE MEDIA EDUCATIE LATEN ZICH VERGELIJKEN MET

DOORBRAK WELISWAAR DE GRENS TUSSEN HOGE EN LAGE KUNST MAAR PAKTE IN VEEL GEVALLEN TOCH

DE DOOR $AVID "UCKINGHAM  BESCHREVEN PARADIGMAWISSELING IN DE %NGELSE MEDIA

EERDER UIT ALS EEN SPEELS VORM EN GEDACHTE EXPERIMENT DAN ALS EEN POGING OM POLI

EDUCATIE MEDIA EDUCATIE IS LANGZAAM VERANDERD VAN EEN DEFENSIEF BESCHERMEND

TIEKE EN SOCIALE ISSUES AAN DE ORDE TE STELLEN IN DE KUNST /P DE 4ATE 4RIpNNALE IN ,ONDEN

THEORETISCH VAKGEBIED NAAR EEN VAKGEBIED DAT ZICH RICHT OP PARTICIPATIE KRITISCHE REFLEC

 INTRODUCEERT CURATOR .ICOLAS "OURRIAUD DE TERM ALTERMODERNISM ALS OPVOLGER VAN

TIE EN PRODUCTIE (ET RAADSADVIES OVER MEDIAWIJSHEID UIT  WEERSPIEGELT DEZE VERAN

HET DOOR HEM DOODVERKLAARDE POSTMODERNISME $E ALTERMODERNE KUNSTENAAR SPREEKT

DERDE BENADERING 'EZIEN DE SNELHEID WAARMEE DE TERM MEDIAWIJSHEID IS OPGEPIKT DOOR

DE TAAL VAN DE GLOBALE CULTUUR EN ZOU MOETEN FUNGEREN ALS GIDS TUSSEN DE VERSCHILLENDE

HET EDUCATIEVE VELD ZOU JE MET ENIGE VOORZICHTIGHEID KUNNEN STELLEN DAT "UCKINGHAMS´

ECONOMISCHE POLITIEKE EN SOCIALE NETWERKEN "OURRIAUD  

PARADIGMAWISSELING ZICH OOK IN .EDERLAND VOLTREKT 6OORAL HET GROTE AANDEEL VAN DE

&ILOSOOF /NNO :IJLSTRA TYPEERT HEDENDAAGSE KUNST ALS VOLGT ³+UNST IS POSTAUTONOOM

KUNSTVAKKEN BIJ MEDIA EDUCATIE IS WAT DAT BETREFT EEN SIGNAAL -EDIA EDUCATIE KREEG TOT

GEWORDEN 3OCIALE EN RELIGIEUZE THEMA´S KRUIPEN ALS *IP EN *ANNEKE DOOR DE HEG TERUG DE

VOOR KORT SLECHTS SPAARZAAM TOEGANG TOT DE KUNSTLOKALEN MAAR WORDT IN TOENEMENDE

KUNSTWERELD IN -AAR WANNEER KUNSTENAARS ZICH OPNIEUW INLATEN MET SOCIALE PROBLEMEN

MATE GEZIEN ALS EEN VERWANT VAKGEBIED

WERELDPOLITIEK EN RELIGIE DOEN ZIJ DAT VANUIT DE VERWORVEN AUTONOMIE PERSOONLIJK EN ALS KUNSTENAAR´ :IJLSTRA  P   :IJLSTRA VOEGT HIER DE INSTRUMENTELE EN INTRINSIEKE

?



$% +5.34%.!!2 !,3 -%$)! %$5#!4/2

WAARDE VAN KUNST SAMEN KUNST ANNO NU KAN JE IETS LEREN OVER HET DAGELIJKSE BESTAAN MAAR DOET DAT VANUIT DE AUTONOMIE VAN DE KUNSTENAAR EN HET KUNSTENAARSCHAP +UNST KAN HEILZAAM ZIJN MAAR MOET VOORAL NIET VERWARD WORDEN MET WETENSCHAP ONDERWIJS

'ROTE KUNSTMANIFESTATIES ALS BIpNNALES EN DE $OCUMENTA WORDEN TERECHT OF ONTERECHT

OF POLITIEK ³4HE TRUE ARTIST HELPS THE WORLD BY REVEALING MYSTIC TRUTHS´ LUIDT DE TEKST VAN

GEZIEN ALS GRAADMETERS VAN DE ACTUELE STAND VAN ZAKEN IN DE KUNSTWERELD 6ANUIT DIE

HET NEONWERK VAN "RUCE .AUMAN UIT  IN HET !MERIKAANS PAVILJOEN OP DE "IpNNALE

GEDACHTE IS HET INTERESSANT OM DE "IpNNALE VAN  IN 6ENETIp ALS IJKPUNT TE NEMEN ALS

³-YSTIC TRUTHS´ ZIJN HIER DE SLEUTELWOORDEN +UNST ZEGT IETS OVER DE WERELD MAAR VALT DAAR

GING HET OM DE ³WERELDKAMPIOENSCHAPPEN KUNST´

NIET MEE SAMEN ZE CREpERT IN HOGE MATE OOK EIGEN WAARHEDEN OF WERELDEN

#URATOR $ANIEL "IRNBAUM HEEFT ALS THEMA -AKING 7ORLDS GEKOZEN (OEWEL MENIG CRITICUS

%N DAARMEE ZIJN WE TERUG BIJ "IRNBAUM /P ZIJN "IpNNALE ZIEN WE VEEL WERKEN DIE

DIT THEMA AFDOET ALS ERG ALGEMEEN LIJKT "IRNBAUM WEL DEGELIJK MEER TE WILLEN DAN ALLEEN

EEN WERELDBEELD REPRESENTEREN EN INGAAN IN OP ACTUELE THEMA´S EN VRAAGSTUKKEN

MAAR EEN PLATFORM BIEDEN VOOR KUNST ³OVER DE HELE WERELD´ ³! WORK OF ART IS MORE THAN AN

MAAR DAARNAAST OOK WERKEN DIE DE KIJKER JUIST WEGSLEUREN UIT DE REALITEIT VAN ALLEDAG

OBJECT MORE THAN A COMMODITY )T REPRESENTS A VISION OF THE WORLD AND IF TAKEN SERIOUSLY

:ELFS ENKELE ³OUDE´ MODERNISTISCHE MEESTERS ZIJN IN AL HUN AUTONOME GLORIE IN DEZE

IT CAN BE SEEN AS A WAY OF MAKING A WORLD´ MELDT HIJ ONS IN HET VOORWOORD VAN DE TEN

"IpNNALE OPGENOMEN

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





!.3)#(4+!!24%. 5)4 6%.%4)Ç !LTERMODERN POSTAUTONOOM OF NIET DUIDELIJK ZICHTBAAR IS DAT HEDENDAAGSE KUNSTE NAARS MET HUN WERK VEELVULDIG KRITISCH INGAAN OP DE ROL DIE MASSAMEDIA SPELEN IN ONZE SAMENLEVING $EZE KUNSTENAARS REFLECTEREN OP TWEE NIVEAUS OP DE WERKING VAN MAS SAMEDIA ZE THEMATISEREN EEN ONDERWERP UIT DE MEDIA IN HUN WERK DAN WEL MAKEN GEBRUIK VAN TECHNIEKEN VIDEO COMPUTERS DIE DE MASSAMEDIA OOK GEBRUIKEN MAAR DAN NmT EVEN ANDERS "EIDE ASPECTEN ZIJN TE ZIEN IN EEN WERK DAT !LEXANDRA -IR 0OLEN  SPECIAAL MAAKTE VOOR DE "IpNNALE IN 6ENETIp (ET WERK 6ENETIA ALL PLACES CONTAIN ALL OTHERS BESTAAT UIT EEN SERIE VAN HONDERD VERSCHILLENDE ANSICHTKAARTEN GEDRUKT IN EEN TOTALE OPLAGE VAN EEN MILJOEN STUKS "EZOEKERS VAN DE "IpNNALE MOGEN DE KAARTEN GRATIS MEENEMEN TEVENS ZIJN ER POSTZEGELS TE KOOP EN IS ER EEN BRIEVENBUS OM ZE METEEN TE VERSTUREN /P HET EERSTE GEZICHT IS ER WEINIG MET DE ANSICHTKAARTEN AAN DE HAND TOERISTISCHE PLAATJES MET DE TEKST ³6ENETIp´ IN VROLIJKE LETTERS GEHEEL VOLGENS HET GEBRUIKELIJKE FORMAT 7IE IETS LANGER KIJKT ZIET DAT ER IETS NIET KLOPT $E FOTO´S BEVATTEN WELISWAAR ALTIJD WATERPARTIJEN MAAR GEEN VAN DE BEELDEN IS GESCHOTEN IN 6ENETIp *E ZIET EEN KUSTLIJN MET WOLKENKRAB BERS OPVLIEGENDE FLAMINGO´S OF KOEIEN IN EEN PASTORAAL LANDSCHAP -IR HEEFT STOCKFOTO´S VAN PLAATSEN MET WATERPARTIJEN OVER DE HELE WERELD GESELECTEERD UIT HET 'ETTY )MAGES ARCHIEF WAARNA EEN ONTWERPER ZE HEEFT GEGOTEN IN EEN TYPISCHE ANSICHTKAARTENVORM

!FBEELDING  !LEKSANDRA -IR ¯ 6ENEZIA ALL PLACES CONTAIN ALL OTHERS  SERIE

GEVING ZIE AFBEELDING   )N EERSTE INSTANTIE VOND IK -IRS WERK WAT FLAUW MAAR NADAT IK ENIGE KAARTEN VERSTUURD HAD MERKTE IK DAT DE ONTVANGERS NAUWELIJKS DOORHADDEN DAT DE FOTO VOOROP DE KAART +5.34:)..)' '%"25)+ 6!. -%$)!

NIET KLOPTE $E CONTEXT WAARIN JE DE KAART BEKIJKT BEPAALT MEDE HAAR BETEKENIS IN EEN KUNSTTENTOONSTELLING BEN JE BLIJKBAAR VISUEEL OP JE HOEDE TERWIJL JE THUIS DE KAART NA EEN

?

SNELLE BLIK ALWEER VERGEET $E VORM VAN EEN ANSICHTKAART IS ZO STERK GECODEERD DAT JE ALS

$IT SOORT VORMEN VAN ³MEDIAWIJZE´ KUNSTWERKEN ZIJN VOLOP TE VINDEN IN DE HEDENDAAGSE

ONTVANGER AMPER KIJKT (ET MOOIE PLAATJE DAT IEMAND JE VAN EEN VAKANTIEADRES STUURT

KUNST +UNSTENAARS BESCHOUWEN NIEUWE MEDIA AL EEN HELE TIJD ALS NORMALE COMPONEN

VOLDOET AAN EEN UNIVERSELE STANDAARD DIE ZO INWISSELBAAR IS DAT HET ER NAUWELIJKS TOE

TEN VAN HUN ARTISTIEKE GEREEDSCHAPSKIST 6EEL KUNSTENAARS GEBRUIKEN TRADITIONELE EN

DOET OF PLAATSNAAM EN PLAATJE WEL MET ELKAAR OVEREENSTEMMEN #RITICUS "ERIN 'OLONU

NIEUWE MATERIALEN EN TECHNIEKEN DOOR ELKAAR (EIJNEN   /OK HET THEMATISEREN

 ZEGT HIEROVER ³-IRS PROJECT RAISES INTERESTING QUESTIONS ABOUT THE WAY IN WHICH

VAN DE WERKING VAN MEDIA IS EEN VEELGEZIEN THEMA +UNSTENAARS ALS !RNOUT -IK #INDY

INFORMATION AND MISINFORMATION GETS DISSEMINATED GLOBALLY AND HOW SECONDHAND

3HERMAN 4HE 9ES -EN EN *OHAN 'RIMONPREZ STELLEN MET HUN WERK KRITISCHE VRAGEN OVER

SOURCES OF KNOWLEDGE OFTEN SHAPE OUR IMPRESSIONS OF DISTANT LOCALES´ (ET INTERACTIEVE

DE MANIER WAAROP WE MEDIA UITINGEN BEKIJKEN ERVAREN EN INTERPRETEREN

ASPECT VAN -IRS WERK WAARDOOR DE KAARTEN VANUIT DE "IpNNALE DE HELE WERELD OVER GAAN

3OMMIGE KUNSTENAARS NEMEN DE STEEDS GROTER WORDENDE BESCHIKBAARHEID VAN GEME

TILT HET WERK BOVEN HET NIVEAU VAN EEN BEELDGRAP UIT $OOR BOVENDIEN GEBRUIK TE MAKEN

DIALISEERDE BEELDEN TOT UITGANGSPUNT VAN HUN WERK $E DOORLOPENDE LAWINE VAN BEEL

VAN DIGITALE TECHNIEKEN EN ONLINE ARCHIEVEN REFLECTEERT -IR ZOWEL IN VORM ALS BETEKENIS

DEN OM ONS HEEN VORMT HUN BASISMATERIAAL /LIVER ,ARIC -ARTIJN (ENDRIKS EN #ONSTANT

OP DE WERKING VAN MEDIABEELDEN IN ONZE TIJD

$ULLAART ZIJN VOORBEELDEN VAN KUNSTENAARS DIE VAAK HET INTERNET ALS BRONNENBANK GEBRUIKEN VOOR HUN WERKEN $EZE WERKEN ONTSTAAN DOOR EEN INGREEP OF HERCONTEXTUA



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





LISERING VAN BESTAANDE BEELDEN ,ARIC  EN  MAAKTE EEN COMPILATIE VAN AMA

OPGEBLAZEN COMMERCIpLE FOTO´S VAN BLOEMENRUIKERS LIJKEN OP ZINNENPRIKKELENDE SCHIL

TEURFILMS WAARIN VIJFTIG VERSCHILLENDE MENSEN CLIPS VAN  #ENT NASPELEN IN DE HUIS

DERIJEN &ELDMANN ZIE AFBEELDING   (UN INGREEP IS SOMS ZO MINIMAAL DAT SOMMIGEN

KAMER ZIE AFBEELDING   (ENDRIKS  ³REPAREERDE´PORTRETFOTO´S VAN "RITNEY 3PEARS DIE

ZICH ZELFS AFVRAGEN OF ER NOG WEL SPRAKE IS VAN EEN KUNSTWERK $E GRENS TUSSEN KUNST EN

DOOR DIGITALE VANDALEN ZIJN TOEGETAKELD ZIE AFBEELDING  EN $ULLAART  VERZAMELDE

DAGELIJKSE MEDIA LIJKT ERG MOEILIJK TE TREKKEN

CURIEUS FILMMATERIAAL DAT MENSEN MAKEN OM HUN BANK HUIS OF KASTJE TE KUNNEN VERKO PEN VIA INTERNET ZIE AFBEELDING  

!FBEELDING  /LIVER ,ARIC   VIDEOSTILL

!FBEELDING  0ETER 0ILLER ¯ !UTO "ER~HREN GEEN JAARTAL BEKEND SERIE

!FBEELDING  #ONSTANT $ULLAART

!FBEELDING  -ARTIJN (ENDRIKS

&UNCTIONAL 6IDEO   VIDEOSTILL

(EALED "RITNEY  

!NDERE KUNSTENAARS PUTTEN VOOR HUN WERK UIT ZELF AANGELEGDE VISUELE VERZAMELINGEN 0ETER 0ILLER EN (ANS 0ETER &ELDMANN HEBBEN GROTE ARCHIEVEN VAN FOTO´S SOMMIGE ZIJN ZELFGEMAAKT MAAR DE MEESTE AFBEELDINGEN ZIJN VERZAMELD UIT TIJDSCHRIFTEN KRANTEN EN FOLDERS $OORDAT ZIJ DE PLAATJES ANDERS RANGSCHIKKEN OF UIT HUN OORSPRONKELIJKE CONTEXT HALEN ONTSTAAT ER EEN NIEUWE BETEKENIS )NEENS BLIJKT DAT POSERENDE GARAGEHOUDERS LIEFST EEN AUTO AANRAKEN WANNEER ZE OP DE FOTO GAAN 0ILLER ZIE AFBEELDING  EN DAT



#ULTUUR%DUCATIE 



!FBEELDING  (ANS 0ETER &ELDMANN ¯ "LUMENBILD  EN "LUMENBILD  

#ULTUUR%DUCATIE 





(ET 3TEDELIJK -USEUM IS ONLANGS NOG EEN STAP VERDER GEGAAN DOOR OP VOORSPRAAK VAN GASTCURATOR EN KUNSTENAARPUBLICIST (ANS !ARSMAN AMATEURFOTO´S TE SELECTEREN VOOR DE FOTOGRAFIECOLLECTIE $E  JARIGE 2IA VAN $IJK BEWAARDE VANAF  JAARLIJKS DE FOTO DIE ZE WON BIJ HET FOTOSCHIETEN OP DE 4ILBURGSE KERMIS ZIE AFBEELDING   ³!AN DE FOTOS VAN 2IA VAN $IJK IS ONDER MEER PRACHTIG TE ZIEN HOE DE TIJD VERSTRIJKT WAARDOOR DE SERIE BIJNA EEN CONCEPTUEEL KARAKTER KRIJGT $E SERIE IS EEN AANWINST VOOR ONZE COLLECTIE´ ZEGT (RIPSIMm 6ISSER  CONSERVATOR &OTOGRAFIE VAN HET 3TEDELIJK -USEUM $EZE VISIE LEIDT TOT DE WOEDE VAN VEEL .EDERLANDSE BEROEPSFOTOGRAFEN DIE ZICH GEPASSEERD VOELEN TEN FAVEURE VAN MIN OF MEER TOEVALLIGE KIEKJES DIE ³GEEN KUNST WILLEN ZIJN´ "OONSTRA   $E INTERNETDISCUSSIE DIE DAAROP VOLGT IS KOREN OP DE MOLEN VAN GASTCONSERVATOR !ARSMAN DIE MET ZIJN SELECTIE JUIST WIL BENADRUKKEN DAT EEN FOTO VAN EEN AMATEUR SOMS NET ZO KUNSTZINNIG KAN ZIJN ALS EEN FOTO VAN EEN PROFESSIONAL ³&OTOGRAFIE IS EEN DEMOCRATISCH MEDIUM´ ZEGT !ARSMAN IN 3MALLENBURG   ³(ET MAAKT GEEN ONDERSCHEID TUSSEN INGEWIJDEN EN NIET INGEWIJDEN 3OMS LIJKT HET WEL OF HET WERK BETER WORDT NAARMATE DE MAKER DE REGELS VAN DE KUNST NIET KENT´

!FBEELDING  2IA VAN $IJK ¯ 0OLAROIDS SCHIETTENT KERMIS  ¯  SERIE

$E DISCUSSIE OVER DE FOTO´S VAN 2IA VAN $IJK IS INTERESSANT OMDAT THEMA´S UIT MEDIA STUDIES EN KUNSTGESCHIEDENIS ELKAAR RAKEN 0ROFESSIONELE FOTOGRAFEN VERWIJTEN HET 3TEDELIJK AAN GESCHIEDVERVALSING TE DOEN DOOR HUN WERK TE NEGEREN IN HET VOORDEEL VAN AMATEURKIEKJES :IJ LIJKEN NOG STEEDS NAAR ERKENNING TE ZOEKEN VOOR DE FOTOGRAAF ALS SERIEUZE KUNSTENAAR (ET IS PRECIES DIE PROFESSIONALITEIT DIE !ARSMAN MET ZIJN KEUZE TER DISCUSSIE WIL STELLEN !ARSMAN BENADRUKT DAT JUIST HET ALLEDAAGSE EN LAAGDREMPELIGE VAN FOTOGRAFIE DE KRACHT IS VAN HET MEDIUM (IJ VINDT FOTO´S DIE HEEL ERG ³KUNST´ WILLEN ZIJN VAAK WEINIG BETEKENISVOL (IJ WORDT IN ZIJN VISIE GESTEUND DOOR 3USAN 3ONTAG DIE IN  SCHREEF ³)N TEGENSTELLING TOT KUNSTVOORWERPEN UIT PREDEMOCRATISCHE TIJDEN SCHIJNT



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





EEN FOTO GEEN MORELE VERPLICHTINGEN TE HEBBEN AAN DE BEDOELINGEN VAN DE KUNSTE

MEDIA $E SOCIOLOOG -ANUEL #ASTELLS 3MELIK  NOEMT DIT VERSCHIJNSEL REAL

NAAR &OTO´S DANKEN HUN BESTAAN VEEL MEER AAN EEN VRIJBLIJVENDE SAMENWERKING QUASI

VIRTUALITY WIJ LEVEN IN EEN CULTUUR WAARIN DE MENSELIJKE ERVARING GEABSORBEERD WORDT

MAGISCH QUASI TOEVALLIG TUSSEN DE FOTOGRAAF EN ZIJN ONDERWERP DIE TOT STAND KOMT VIA

DOOR DE ALOMVATTENDE MEDIA (ET VERSCHIL TUSSEN JONGEREN EN VEEL VOLWASSENEN IS

EEN STEEDS EENVOUDIGER EN VERDER GEAUTOMATISEERD APPARAAT DAT NOOIT MOE WORDT EN

DAT JONGEREN ZIJN OPGEGROEID IN DE MEEST RECENTE VERSIE VAN DEZE GEMEDIALISEERDE

ZELFS WANNEER HET GRILLEN VERTOONT NOG INTERESSANTE RESULTATEN KAN PRODUCEREN KORTOM

MAATSCHAPPIJ $E MEDIAWERELD IS VEEL LEERLINGEN NET ZO DIERBAAR EN VERTROUWD ALS DE

NOOIT HELEMAAL FOUT ZIT´ 3ONTAG  P  

³ECHTE´ WERELD

/F DE FOTO´S VAN 2IA VAN $IJK WEL OF GEEN KUNST ZIJN IS VOOR EEN MEDIA EDUCATOR NAU

*ONGEREN ZIJN NIET ALLEEN INTENSIEVE MEDIAGEBRUIKERS DE OPKOMST VAN TOEGANKELIJKE EN

WELIJKS RELEVANT +UNST VORMT IN DIT GEVAL HET PODIUM WAAROP DE BESCHOUWER DE ³WARE´

GOEDKOPE TECHNOLOGIE ZORGT ER OOK VOOR DAT JONGEREN STEEDS GEMAKKELIJKER ZELF MEDIA

BETEKENIS VAN DEZE FOTO´S OPTIMAAL ERVAART :OALS SCHRIJVER 6ICTOR 3HKLOVSKY ZEGT IN !BOUT

PRODUCTEN KUNNEN MAKEN 6OORHEEN WAS FOTOGRAFEREN OF FILMEN NOG EEN RELATIEF DURE

0HOTOGRAPHY ³)N DE KUNST WORDEN NIEUWE VORMEN GESCHAPEN DOOR RANDVORMEN TE CANO

HOBBY DIE BEHOORLIJK WAT KENNIS VERGDE .U BIEDEN GOEDKOPE CAMERA´S EN EEN HUIS

NISEREN´ 3HKLOVSKY GECITEERD IN 3ONTAG  P  

TUIN EN KEUKENCOMPUTER LAAGDREMPELIGE MOGELIJKHEDEN VOOR HET ZELF PRODUCEREN EN

"EELDENDE KUNSTENAARS TONEN ZICH VIA HUN WERK DE MEEST KRITISCHE BESCHOUWERS VAN

BEWERKEN VAN FILMS ANIMATIES FOTO´S EN MUZIEK /M VAN DE MOBIELE TELEFOON NOG

MEDIABEELDEN $OOR HET HERCONTEXTUALISEREN VAN BESTAANDE BEELDEN PRIKKELEN ZE HET

MAAR TE ZWIJGEN 6OOR HET EERST GROEIT ER EEN GENERATIE JONGEREN OP DIE PERMANENT

ALLEDAAGSE KIJKGEDRAG EN FUNGEREN DAARMEE ALS DE BEST DENKBARE MEDIA EDUCATOR $E

INSTANT OPNAMEAPPARATUUR OP ZAK HEEFT !LTENA  

DISCUSSIE ROND DE FOTO´S VAN 2IA VAN $IJK MAAKT BOVENDIEN DUIDELIJK DAT DE GRENZEN TUS

$E BEELDENDE DOCENT DIE BETEKENISVOL ONDERWIJS WIL BIEDEN AAN ZIJN LEERLINGEN KAN

SEN KUNST EN MASSA MEDIA MOEILIJK TE TREKKEN ZIJN EN DAT HET DISCOURS OVER DE BETEKENIS

HUN INTERESSE EN ACTIVITEITEN IN DE POPULAIRE MEDIA EN BEELDCULTUUR NIET NEGEREN

VAN MEDIA JUIST BINNEN DE KUNSTEN OP HET SCHERP VAN DE SNEDE PLAATSVINDT

3TERKER NOG DOOR LEERLINGEN BINNEN DE BEELDENDE VAKKEN TE LATEN KENNISMAKEN MET VERSCHILLENDE VISIES OP EN ARTISTIEKE BENADERINGEN IN HET GEBRUIK VAN MASSA MEDIA

?

.)%57% -%$)! !,3 "2/. %. -)$$%, 6//2 */.'%2%.

ZAL HET VAK AAN RELEVANTIE WINNEN (ET BEELDENDE VAK VERBREEDT ZICH TOT EEN MULTI DISCIPLINAIR LEERGEBIED WAARIN HOGE EN LAGE KUNST EN TRADITIONELE EN AUDIOVISUELE TECHNIEKEN IN SAMENHANG AAN DE ORDE KOMEN

$E TWEE TOT NU TOE BESPROKEN ONTWIKKELINGEN LATEN ZIEN DAT DE KUNSTDOCENTEN MEER INTERESSE KRIJGEN IN MEDIA EDUCATIE OMDAT DIT VAK EEN MINDER DEFENSIEVE EN PRAK TISCHERE BENADERING KRIJGT EN OMDAT IN DE HEDENDAAGSE BEELDENDE KUNST DE WER

2)3)#/´3

KING VAN GEMEDIALISEERDE BEELDEN VEELVULDIG AAN DE ORDE KOMT $AT SLUIT AAN BIJ EEN

?

DERDE ONTWIKKELING DIE VANUIT DE BEELDENDE VAKKEN ZELF AFKOMSTIG IS HET BELANG VAN

/NTWIKKELINGEN IN MEDIA EN KUNSTEDUCATIE BIEDEN DOCENTEN BEELDENDE VORMING DE

AANSLUITING VAN BEELDEND ONDERWIJS BIJ DE LEEFWERELD VAN JONGEREN 6EEL BEELDENDE

MOGELIJKHEID OM VANUIT HUN VAK BIJ TE DRAGEN AAN DE MEDIAWIJSHEID VAN DE LEERLING

DOCENTEN EN ONDERZOEKERS CONSTATEREN DAT ER EEN GAPENDE KLOOF IS TUSSEN DE KUNST IN

$AARMEE ACTUALISEREN ZE TEGELIJKERTIJD HUN VAK %R LIGGEN ECHTER OOK RISICO´S OP DE LOER BIJ

MUSEA DIE OP SCHOOL VAAK CENTRAAL STAAT EN DE POPULAIRE CULTUUR WAAR LEERLINGEN MEE

HET OPNEMEN VAN MEDIA EDUCATIE IN DE DOELEN VAN DE BEELDENDE VAKKEN

VERTROUWD ZIJN (AANSTRA  BEPLEIT DAT IN BETEKENISVOL BEELDEND ONDERWIJS NAAST KUNSTUITINGEN UIT HET VERLEDEN OOK HEDENDAAGSE KUNSTUITINGEN AAN DE ORDE MOETEN



).3425-%.4%,% $/%,%.

KOMEN $AARBIJ DIENT ER TEVENS EEN RELATIE TE WORDEN GELEGD MET DE ALLEDAAGSE BEELD

4EN EERSTE IS ER HET RISICO VAN EEN TE GROTE FOCUS OP INSTRUMENTELE DOELEN 7ANNEER

CULTUUR VAN LEERLINGEN

KUNSTVAKKEN EEN BIJDRAGE WILLEN LEVEREN AAN MEDIAWIJSHEID ZOU DAT MIJNS INZIENS MOE

$IE ALLEDAAGSE BEELDCULTUUR VAN JONGEREN WORDT TEGENWOORDIG VAAK BEPAALD DOOR TV

TEN GEBEUREN MET EEN MIX VAN INSTRUMENTELE EN KUNSTZINNIGE DOELEN

RADIO INTERNET EN GAMES $AT GELDT OVERIGENS NIET ALLEEN VOOR JONGEREN VOOR VRIJWEL

6OORAL DE BEELDENDE VAKKEN VERTONEN OVERLAPPEN MET MEDIA EDUCATIE MAAR BEIDE

IEDEREEN WORDT DE WERELD VOOR EEN DEEL GEVORMD EN ZELFS VERVORMD DOOR DE MODERNE

GEBIEDEN VALLEN NOOIT GEHEEL SAMEN )N DIE ZIN IS MEDIAWIJSHEID BINNEN HET BEELDEND

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





ONDERWIJS EEN ONDERGESCHIKT DOEL :OUDEN DE INSTRUMENTELE DOELEN ROND ETHIEK EN

OF CONTRASTS OF ONE CULTURAL FORM WITH ANOTHER INCLUDING ONE GENRE WITH ANOTHER !ND

DE SOCIAAL MAATSCHAPPELIJKE ROL VAN MEDIA CENTRAAL GESTELD WORDEN DAN WORDT KUNST

THIS IS WHERE WORKS OF ART PLAY THEIR PRINCIPAL ROLE 4HEY BELONG IN THE ART EDUCATION

SLECHTS BESCHOUWD ALS MIDDEL OM MEDIAWIJSHEID TE BEREIKEN EN DREIGEN KENMERKENDE

CURRICULUM ¨ TO REMIND US OF OUR HUMAN POTENTIAL )N THE FINAL ANALYSIS WE ARE

VAKINHOUDELIJKE DOELEN ALS LEREN OVER KUNST EN PERSOONLIJKE KUNSTZINNIGE EXPRESSIE VER

EDUCATORS IN THE ARTS AND IT IS OUR BUSINESS TO KEEP DOORS OF THE HUMAN IMAGINATION

LOREN TE GAAN )NTERNET TELEVISIE EN KRANTEN BIEDEN VOLOP INTERESSANTE AFBEELDINGEN

OPEN´ %FLAND  P 

EN FILMPJES DIE ZICH GOED LENEN VOOR ANALYSE EN VERWERKINGSOPDRACHTEN IN DE KLAS %EN DOCENT BEELDENDE VORMING DIE AANDACHT WIL BESTEDEN AAN MEDIAWIJSHEID ZAL ECHTER DE

$E VERBINDING MET ONTWIKKELINGEN IN DE BEELDENDE KUNST IS EEN BELANGRIJKE PIJLER IN

VERLEIDING MOETEN WEERSTAAN OM ALLEEN PRODUCTEN UIT DE MASSACULTUUR AAN DE ORDE TE

DE BEELDENDE VORMING .ATUURLIJK IS HEDENDAAGSE KUNST COMPLEX EN SOMS MOEILIJK TE

LATEN KOMEN IN DE LES *UIST WERKEN VAN BEELDEND KUNSTENAARS IN HEDEN EN VERLEDEN IN

BEGRIJPEN VOOR LEERLINGEN MAAR HET IS DE TAAK VAN DE DOCENT OM RELEVANTE WERKEN EN

DIVERSE MEDIA BIEDEN DE GELAAGDHEID EN COMPLEXITEIT DIE PAST IN DE BEELDENDE LES -ET

KUNSTENAARS TE SELECTEREN DIE PASSEN BIJ HET NIVEAU EN DE INTERESSES VAN DE LEERLING $E

DE EERDER BESPROKEN VOORBEELDEN HEB IK WILLEN TONEN DAT HEDENDAAGSE BEELDENDE KUNST

BENADERING VAN DE PEDAGOOG 4HOMAS :IEHE KAN HIERBIJ BRUIKBAAR ZIJN :IEHE IN "LOM

DE POPULAIRE CULTUUR DEELS TOT ONDERWERP MAAKT EN DAARMEE DUS AUTOMATISCH BINNEN

 ZIET DE MODERNE DOCENT ALS EEN REISLEIDER DIE LEERLINGEN MEENEEMT NAAR VREEMDE

DE BEELDENDE LES BRENGT 7ANNEER DE KUNSTDOCENT VERVOLGENS DE ³HOGE KUNST´ UITSLUIT EN

GEBIEDEN $E DOCENT BEMIDDELT TUSSEN DE ³ZELFWERELD´ VAN LEERLINGEN DIE MEESTAL STERK

ZICH PUUR RICHT OP DAGELIJKSE MEDIA UITINGEN TRANSFORMEERT HET BEELDENDE VAK TOT EEN

GEVORMD IS DOOR DE POPULAIRE CULTUUR EN DE ³VREEMDE GEBIEDEN´ DIE IN DIT GEVAL BESTAAN

SOCIALE STUDIE DIE NET ZO GOED VERZORGD KAN WORDEN DOOR EEN ENTHOUSIASTE MEDIAWIJZE

UIT DE RECENTE KUNST EN MEDIAGESCHIEDENIS :IEHES HYPOTHESE IS DAT DE ZELFWERELDEN

DOCENT MAATSCHAPPIJLEER

AL VOLDOENDE IN DE KLAS VERTEGENWOORDIGD ZIJN EN DAT HET DAAROM NIET INSPIREREND IS DIE

(ET IS EEN VERWIJT DAT DE VISUELE CULTUURBEWEGING UIT DE 6ERENIGDE 3TATEN OOK VAAK

NOG EENS TE VERSTERKEN

GEMAAKT WORDT 6ISUELE CULTUUR WORDT ROND HET BEGIN VAN DE EENENTWINTIGSTE EEUW GEtNTRODUCEERD DOOR ONDERZOEKERS EN DOCENTEN DIE DE FOCUS VAN HET KUNSTVAK OP MEES

³$E SCHOOL MOET DE VREEMDE WERELDEN VAN KENNIS KUNST EN FORMELERE TALEN VERTEGEN

TERWERKEN MATERIALEN EN TECHNIEKEN UIT DE HOGE KUNST TE BEPERKT ACHTEN :IJ WILLEN

WOORDIGEN  .IET OP EEN STOFFIGE MANIER EN NIET VERONTSCHULDIGEND MAAR ZELFVERZE

HET KUNSTVAK VERBREDEN TOT EEN LEERGEBIED VISUELE CULTUUR WAARIN NAAST BEELDENDE

KERD MET RESPECT VOOR DE ZELFWERELDEN VAN DE LEERLINGEN´ :IEHE IN "LOM  P 

KUNST OOK GAMES STRIPS GRAFISCH ONTWERP VOLKSKUNST TELEVISIE FOTOGRAFIE FILM EN INDU STRIEEL ONTWERP EEN PLAATS KRIJGEN &REEDMAN  3TUHR   6OORSTANDERS VAN VISUELE

0ASUCHIN  BENOEMT EEN WEZENLIJK VERSCHIL IN DE BENADERING VAN PRAKTIJKWERK

CULTUUR BESCHOUWEN HET LOUTER LESGEVEN IN ³HOGE KUNST´ ALS EEN VEROUDERDE BENADERING

TUSSEN MEDIA EN KUNSTEDUCATOREN (IJ HERKENT WELISWAAR GROTE RAAKVLAKKEN TUSSEN

EN BENADRUKKEN DAT HET DE TAAK VAN DE DOCENT IS OM LEERLINGEN EEN KRITISCH BEWUSTZIJN

MEDIA EN KUNSTEDUCATIE MAAR CONSTATEERT DAT IN DE PEDAGOGISCHE BENADERING VAN

BIJ TE BRENGEN VAN DE CULTURELE EN MAATSCHAPPELIJKE BETEKENISSEN DIE BEELDEN OVER

MEDIA EDUCATIE PRAKTIJKOPDRACHTEN VAAK PUUR EEN INSTRUMENT ZIJN OM SOCIALE PROCES

DRAGEN %FLAND   7AT DAT BETREFT IS ER GELIJKENIS MET DE VISUELE COMMUNICATIE IN

SEN IN BEELD TE BRENGEN 7ANNEER LEERLINGEN BINNEN DE BEELDENDE VAKKEN ECHTER ALLEEN

$UITSLAND AL IS VISUELE CULTUUR VEEL MINDER GESTOELD OP LINKSE IDEOLOGIEpN

OPDRACHTEN DOEN OM MEDIA TE LEREN BEGRIJPEN KOMEN BELANGRIJKE INTRINSIEKE DOELEN

%FLAND BENOEMT EEN DILEMMA BIJ DE VISUELE CULTUURBENADERING WIE BEPAALT WAT BELANG

ALS LEREN ONTWERPEN EN KUNSTZINNIGE EXPRESSIE IN DE KANTLIJN TERECHT $OOR VANUIT EEN

RIJK OF BETEKENISVOL IS WANNEER ALLE CULTURELE PRODUCTEN POPULAIRE CULTUUR EN KUNST ALS

KUNSTZINNIGE HOUDING TE WERKEN WAARIN OOK HET PRAKTISCH EINDRESULTAAT MEETELT LEERT

EVEN WAARDEVOL BESTEMPELD WORDEN /OK %FLAND VERZET ZICH TEGEN DOCEREN VAN VISUELE

DE LEERLING NIET ALLEEN DE WERKING VAN KUNST EN MEDIA TE BEGRIJPEN MAAR VORMT HIJ MET

CULTUUR MET ENKEL VOORBEELDEN UIT DE MASSACULTUUR ZONDER NOG TE REFEREREN AAN DE KUN

EIGEN WERK EN DE REFLECTIE DAAROP OOK EEN PERSOONLIJKE VISIE

STEN (IJ PLEIT VOOR EEN CURRICULUM WAARIN KUNST EEN PROMINENTE ROL BLIJFT SPELEN ³4O INCREASE THE CAPACITY OF CRITICAL CONSCIOUSNESS IN OUR STUDENTS IS THE MAIN REASON WHY VISUAL CULTURE STUDY IS IMPORTANT /NE DEVELOPS SUCH AWARENESS THROUGH THE PLAY



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





4%#(.)%+ !,3 $/%,

)N MIJN OPTIEK GAAT HET OM EEN INHOUDELIJK PROBLEEM DAT IS OP TE LOSSEN DOOR HET BEEL

%EN TWEEDE RISICO LIGT IN EEN TE GROTE FOCUS OP TECHNIEK EN MEDIAPRODUCTEN )N DE VOOR

DENDE VAK EEN HELDERE KERN TE GEVEN $IE LIGT WAT MIJ BETREFT IN DE KUNST JUIST OMDAT DE

BEELDEN VAN MEDIAWIJZE KUNST DIE IK BESPROKEN HEB HEB IK MET OPZET KUNSTENAARS

HEDENDAAGSE BEELDENDE KUNST DE POPULAIRE CULTUUR VAAK WEERSPIEGELT WAT ANDERSOM

GEBRUIKT DIE MET RELATIEF EENVOUDIGE MEDIA KOMEN TOT BETEKENISVOLLE WERKEN /MGAAN

MINDER HET GEVAL IS 7AT DAT BETREFT VERWIJST DEZE OPLOSSING OPNIEUW NAAR DE BALANS

MET NIEUWE MEDIA VRAAGT NATUURLIJK OM TECHNISCHE KENNIS MAAR DIE KENNIS ZOU GEEN

TUSSEN INSTRUMENTELE VERSUS VAKINHOUDELIJKE DOELEN HET DOMEIN VAN DE RECENTE KUNST

DOEL OP ZICH MOETEN ZIJN (ET DOEL IS NIET LEERLINGEN OP TE LEIDEN TOT PROFESSIONELE MEDIA

GESCHIEDENIS VORMT HET CENTRUM VAN HET CURRICULUM VAN WAARUIT VERBINDINGEN MET DE

MAKERS OF KUNSTENAARS MAAR OM HEN TE LATEN ONDERZOEKEN WELKE BETEKENIS KUNST EN

POPULAIRE CULTUUR GELEGD WORDEN +UNST FUNGEERT DAARBIJ ALS BAKEN EN KRITISCH PLATFORM

MEDIA VOOR HEN HEBBEN EN HOE ZE ZELF BETEKENISSEN KUNNEN MAKEN MET EIGEN PRODUC

IN DE ONEINDIGE STROOM VAN VISUELE MEDIA UITINGEN 3TANDAARDWERKEN IN MEDIASTU

TIES

DIES KUNNEN DAARBIJ DE WEG WIJZEN 7ERKEN ALS !N INTRODUCTION INTO VISUAL CULTURE VAN

.EDERLANDSE SCHOLEN DIE ZICH PROFILEREN MET MEDIAVAKKEN LIJKEN SOMS TE FOCUSSEN OP

-IRZOEFF   EN VOORAL 0RACTICES OF ,OOKING VAN 3TURKEN EN #ARTWRIGHT 

HET OPLEIDEN VAN LEERLINGEN TOT PROFESSIONEEL OPERERENDE MEDIAMAKERS MET DURE STU

 NEMEN VAAK DE KUNSTGESCHIEDENIS ALS LEIDRAAD BIJ HET BEHANDELEN VAN ONTWIK

DIO´S CAMERA´S EN EXTERNE OPDRACHTGEVERS 6RAAG IS IN HOEVERRE DE KUNSTZINNIGE DOELEN

KELINGEN IN HET DENKEN OVER HET GEMEDIALISEERDE BEELD 6OORBEELDEN UIT DE BEELDENDE

HIERBIJ NOG OVEREIND KUNNEN WORDEN GEHOUDEN EN IN WELKE MATE HET WERKPROCES EN

KUNST WORDEN GEBRUIKT ALS STUDIEOBJECTEN NAAST UITINGEN UIT RECLAME TELEVISIE FILMS

VOORAL DE REFLECTIE HIEROP NIET IN DE MARGE TERECHTKOMEN

EN GAMES /OK IN DEZE PUBLICATIES SLUIT DE KUNSTGESCHIEDENIS EN DE ESTHETICA VAAK DE

7ANNEER DOCENTEN BEELDENDE VORMING DAADWERKELIJK AANDACHT WILLEN BESTEDEN AAN

GESCHIEDENIS VAN DE MEDIA IN

MEDIAWIJSHEID KUNNEN ZE ZICH NIET BEPERKEN TOT ALLEEN DE VORMGEVING VAN MEDIAPRO

(ET OP DEZE MANIER VAN BESCHOUWEN VAN DE KUNSTGESCHIEDENIS ERKENNEN SOMMIGE

DUCTEN 0RODUCTIE ZONDER THEORIEVORMING EN KRITISCHE REFLECTIE ZAL NIET LEIDEN TOT MEDIA

.EDERLANDSE DOCENTENOPLEIDINGEN ALS EEN HIAAT IN HET CURRICULUM VAN DE OPLEIDING TOT

WIJSHEID $OCENTEN DIE DAT WILLEN BEREIKEN KUNNEN BETER KIEZEN VOOR EEN BENADERING

DOCENT BEELDENDE KUNST EN VORMGEVING 6IJF VAN DEZE OPLEIDINGEN PROBEREN DIT GAT TE

WAARBIJ BETEKENISGEVING CENTRAAL STAAT WAARBIJ THEORIE EN PRAKTIJK IN SAMENHANG WOR

DICHTEN DOOR HET AANBIEDEN VAN MODULES $IDACTIEK IN -EDIA#ULTUUR WAARIN STUDENTEN

DEN GEDOCEERD EN WAARBIJ HET PROCES DAT EEN LEERLING DOORLOOPT NET ZO BELANGRIJK IS ALS

LESSEN ONTWERPEN WAARIN KUNSTZINNIGE EN MEDIAWIJZE DOELEN IN SAMENHANG AAN DE

ZIJN EINDPRODUCT

ORDE KOMEN $OOR OPKOMST VAN DE MASSA MEDIA WORDT HET TERREIN VAN DE DOCENT BEELDENDE VOR

%%. 4% /6%2,!$%. ).4%2$)3#)0,).!)2 02/'2!--!

MING IN TOENEMENDE MATE INTERDISCIPLINAIR WAT ZICH OOK DUIDELIJK LAAT AFLEZEN AAN DE

!LS DERDE IS ER HET RISICO VAN DOOR DE BOMEN HET BOS NIET MEER ZIEN $OOR DE INVLOED

DISCIPLINEOVERSTIJGENDE ONTWIKKELINGEN IN DE BEELDENDE KUNSTEN (ET BESTUDEREN EN

VAN DE MEDIA EN POPULAIRE CULTUUR OP DE KUNSTEN RAAKT HET TAKENPAKKET VAN DE DOCENT

MAKEN VAN EIGENTIJDSE MEDIAPRODUCTIES MAAKT OOK DE GRENZEN TUSSEN KUNSTVAKKEN DIF

BEELDENDE VAKKEN OVERVOL :EKER IN .EDERLAND WAAR KUNSTDOCENTEN DOOR DE KOMST VAN

FUUS TEMEER OMDAT AUDIOVISUELE VORMING ZELF AL EEN MULTIDISCIPLINAIR GEBIED IS WAARIN

HET VAK #+6 WAARIN DANS DRAMA MUZIEK EN BEELDENDE KUNST AAN BOD MOETEN KOMEN

GELUID BEELD SPEL EN TEKST SAMENKOMEN $E VRAAG IS WAAR DE GRENS LIGT AAN DE INTERDIS

AL OVER EEN AFGELADEN PAKKET AAN INTERDISCIPLINAIRE VAARDIGHEDEN MOETEN BESCHIKKEN

CIPLINAIRE VAARDIGHEDEN WAAROVER EEN DOCENT IN HET MIDDELBAAR ONDERWIJS KAN BESCHIK

.U ELKE BEELDENDE DOCENT DAARBOVENOP OOK NOG BEKEND MOET ZIJN MET INZICHTEN UIT DE

KEN 6ERDER BIEDT HET ENORME AANBOD VAN EXTERNE AANBIEDERS EN DE MOGELIJKHEID OM

MEDIASTUDIES EN COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN ZAL MENIGEEN DOOR DE BOMEN HET BOS

MEDIAWIJSHEID TE DOCEREN IN PROJECTEN MET ANDERE VAKKEN EEN OPLOSSING VOOR DOCENTEN

NIET MEER KUNNEN ZIEN

OM HUN EIGEN KUNSTZINNIGE EXPERTISE TE VERBINDEN MET MEDIA EDUCATIE

)N HETZELFDE ARTIKEL OVER VISUELE CULTUUR BENOEMT %FLAND DIT PROBLEEM OOK AL (IJ VRAAGT ZICH AF HOE DOCENTEN HET ENORME LEERGEBIED TUSSEN POPULAIRE CULTUUR KUNST EN MEDIA GESCHIEDENIS MOETEN BEHAPPEN EN DAT OOK NOG EENS BINNEN DE BEPERKTE TIJD DIE HET KUNST VAK GEGUND WORDT OP HET LESROOSTER %FLAND   %FLAND ZIET DIT VOORNAMELIJK ALS EEN PRAKTISCH PROBLEEM DAT OPGELOST KAN WORDEN ALS DOCENTEN SAMEN THEMA´S VASTSTELLEN



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





?

$)3#533)%

ACULTUUR KAN EEN BELANGRIJKE INITIATOR ZIJN OP SCHOLEN DIE MET INTERDISCIPLINAIRE TEAMS WERKEN AAN MEDIAWIJSHEID (ET DEBAT OVER DE INHOUD VAN BEELDEND ONDERWIJS DE NA

(ET IS EEN EENVOUDIGE OPTELSOM VOOR DE HEDENDAAGSE DOCENT BEELDENDE KUNST EN VORM

SCHOLING VAN DOCENTEN BEELDENDE KUNST EN VORMGEVING EN DE ONTWIKKELING VAN MEDIA

GEVING WIE AUTHENTIEK KUNSTONDERWIJS WIL GEVEN LEGT EEN VERBINDING TUSSEN ONTWIK

WIJS KUNSTZINNIG LESMATERIAAL ZIJN CRUCIALE FACTOREN DIE MEDE ZULLEN BEPALEN HOE DE

KELINGEN IN DE HEDENDAAGSE KUNST EN INTERESSES VAN JONGEREN )N BEIDE GEBIEDEN SPELEN

BEELDENDE VAKKEN ER IN DE TOEKOMST VAN .EDERLAND UIT ZULLEN ZIEN

MODERNE MEDIA EEN GROTE ROL WAARDOOR DEZE FUNGEREN ALS EEN VERBINDINGSMIDDEL TUS SEN MUSEALE KUNST EN POPULAIRE CULTUUR $OORDAT LEERLINGEN IN DE LESSEN ZOWEL MEDIA

%MIEL (EIJNEN

KUNST BESTUDEREN PRODUCEREN ALS BEDISCUSSIpREN KUNNEN ER NIET ALLEEN KUNSTZINNIGE MAAR OOK MEDIAWIJZE LEERDOELEN BEHAALD WORDEN /P DIE MANIER KAN MEDIA EDUCATIE

%MIEL (EIJNEN IS SENIOR DOCENT AAN DE !CADEMIE VOOR "EELDENDE 6ORMING EN DE MAS

DEELS ONDERDEEL WORDEN VAN HET BEELDENDE VAK ZONDER DAT HET VAK ZIJN DIERBARE INTRIN

TEROPLEIDING +UNSTEDUCATIE BEIDE ONDERDEEL VAN DE !MSTERDAMSE (OGESCHOOL VOOR

SIEKE KUNSTZINNIGE DOELEN OVERBOORD GOOIT -EDIA EDUCATIE EN DE BEELDENDE VAKKEN

DE +UNSTEN 6ANUIT HET ,ECTORAAT +UNST EN CULTUUREDUCATIE VAN DE !MSTERDAMSE

DELEN EEN GEMEENSCHAPPELIJK GEBIED MAAR KENNEN BEIDEN OOK TAL VAN ONDERWERPEN EN

(OGESCHOOL VOOR DE +UNSTEN DOET HIJ ONDERZOEK EN INITIEERT HIJ PROJECTEN OVER MEDIA EN

DOELEN DIE ELKAAR NIET OVERLAPPEN 6OOR HET BEREIKEN VAN MEDIAWIJSHEID IS HET BELANGRIJK

KUNSTEDUCATIE )N  INITIEERDE (EIJNEN HET PROJECT -EDIA#ULTUUR WAARIN .EDERLANDSE

DAT OOK VAKKEN ALS MAATSCHAPPIJLEER INFORMATICA EN DE TALEN VANUIT HUN EIGEN EXPERTISE

OPLEIDINGEN VOOR DOCENT BEELDENDE KUNST EN VORMGEVING SAMEN MET 6/ SCHOLEN EN

EN DISCIPLINE HUN BIJDRAGE LEVEREN "INNEN HET BEELDENDE VAK MOET ER OOK AANDACHT ZIJN

MEDIA KUNSTINSTELLINGEN WERKEN AAN HET OPLEIDEN VAN EEN MEDIAWIJZE GENERATIE

VOOR WERKEN EN BEELDEN DIE GEEN ENKELE RELATIE HEBBEN MET DE MEDIACULTUUR

KUNSTDOCENTEN %INDRESULTAAT VAN HET PROJECT IS DE SITE WWWMEDIACULTUURNET MET LES

$OCENTEN BEELDENDE VORMING DIE DE MODERNE MEDIA NEGEREN LATEN IN MIJN OGEN KANSEN

MATERIAAL VOOR KUNSTDOCENTEN DIE AAN DE HAND VAN HEDENDAAGSE KUNST AANDACHT WILLEN

LIGGEN EN DREIGEN NIET ALLEEN DE AANSLUITING TE VERLIEZEN MET DE INTERESSES VAN JONGEREN

SCHENKEN AAN MEDIA EDCUATIE

MAAR OOK MET DE HEDENDAAGSE KUNST $EELS IS DAT HELAAS AL GEBEURD IN .EDERLAND $AAR WAAR NIEUWE MEDIA ONDER JONGEREN EN KUNSTENAARS HELE NORMALE KUNSTZINNIGE GEREED SCHAPPEN ZIJN ZIEN VEEL BEELDENDE LESLOKALEN OP SCHOLEN ER NOG TRADITIONEEL UIT (EIJNEN   6EELGEHOORDE ARGUMENTEN DAARVOOR ONDER .EDERLANDSE DOCENTEN BEELDENDE VORMING ZIJN DAT HEDENDAAGSE KUNST ³TE MOEILIJK´ IS EN DAT AUDIOVISUELE MEDIA TEVEEL SPECIALISTISCHE KENNIS VERGEN )K HOOP DAT DE VOORBEELDEN IN DIT ARTIKEL AANTONEN DAT HEDENDAAGSE KUNST NIET ONTOEGANKELIJK HOEFT TE ZIJN VOOR LEERLINGEN EN DAT DOCENTEN OOK MET RELATIEF BEPERKTE TECHNISCHE KENNIS AL VEEL RESULTATEN KUNNEN BEREIKEN %CHTER THEORETISCHE EN PRAKTISCHE SCHOLING IS EEN BELANGRIJK PUNT VAN AANDACHT VOOR DOCENTEN DIE ASPECTEN VAN MEDIAWIJSHEID IN HUN KUNSTVAK WILLEN INTEGREREN $E TERM MEDIAWIJSHEID LIJKT IETS LOS TE HEBBEN GEMAAKT IN HET .EDERLANDSE ONDERWIJS "EELDENDE KUNSTDOCENTEN LIJKEN MET HUN INTERESSE IN MEDIAWIJSHEID EEN KANS TE WIL LEN AANGRIJPEN WEER ACTUEEL TE ZIJN (ET GEEFT HEN RICHTING IN HET LEGGEN VAN ZINVOLLE VERBANDEN TUSSEN DE KUNSTGESCHIEDENIS EN HET EIGENTIJDSE NOG NIET GECANONISEERDE MEDIA EN KUNSTAANBOD -EDIAWIJSHEID HAALT AUDIOVISUELE VORMGEVING ALS KUNSTVAK UIT DE MARGE OMDAT JUIST DIT VAK JONGEREN OP EEN ZEER GELAAGDE MANIER PRIKKELT EN INTERESSEERT VOOR BEELDENDE KUNST IN VERBINDING MET DE POPULAIRE CULTUUR $E DOCENT BEELDENDE VORMING EXPERT OP GEBIED VAN PRODUCTIE EN RECEPTIE VAN DE BEELD EN MEDI



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





2AAD VOOR #ULTUUR   !DVIES -EDIA EDUCATIE $EN (AAG 2AAD VOOR #ULTUUR

,)4%2!4552 ?

!CHT ! VAN   -EDIA EDUCATIE EN HET ³NIEUWE LEREN´ %EN ONDERZOEK NAAR DE INHOUD VAN MEDIA EDUCATIE EN DE INPASSING VAN MEDIA EDUCATIE IN HET .IEUWE ,EREN !FSTUDEERSCRIPTIE 5NIVERSITEIT 5TRECHT 4AAL EN CULTUURSTUDIES !LTENA !   $E COMPUTER ALS CREATIEVE TOVERDOOS "OEKMAN    "IRNBAUM $   -AKING 7ORLDS 3HORT 'UIDE 6ENETIp &ONDAZIONE ,A "IENNALE DI 6ENEZIA "LOM 3   DECEMBER  4USSEN OUD EN NIEUW .2# (ANDELSBLAD 'ERAADPLEEGD VIA WWWNRCNL "LOM 3   ,ATEN WE OP REIS GAAN NAAR DE PIRAMIDEN $IDAKTIEF     "OONSTRA 2   MEI  /PEN BRIEF AAN DE HEER 'IJS VAN 4UYL $IRECTEUR VAN HET 3TEDELIJK -USEUM TE !MSTERDAM 'ERAADPLEEGD VIA WWWPHOTOQNLARTICLESCOLUMNSOOG IN OOGOPEN BRIEF "OURRIAUD .   !LTERMODERN -ANIFESTO0OSTMODERNISM IS DEAD 2ETRIEVED FROM WWWTATEORGUKBRITAINEXHIBITIONSALTERMODERNMANIFESTOSHTM

2AAD VOOR #ULTUUR   -EDIAWIJSHEID DE ONTWIKKELING VAN NIEUW BURGERSCHAP $EN (AAG 2AAD VOOR #ULTUUR 3IXMA 4   7AT IS MEDIA WIJSHEID  ZOEKTOCHT NAAR DE INHOUD EN BETEKENIS VAN MEDIAWIJSHEID VOOR EDUCATIEVE DOELEINDEN -ASTERTHESIS 5NIVERSITEIT 5TRECHT 3LEURINK (  "ERG ! VAN DEN   -EDIA EDUCATIE  EEN KENNISINVENTARISATIE  EEN GESCHIEDKUNDIGE GEOGRAFISCHE BESTUURLIJKE EN ONDERWIJSKUNDIGE ONTDEKKINGSTOCHT !SSEN 6AN 'ORCUM 3MALLENBURG 3   MEI  3TEDELIJK -USEUM KOOPT FOTOS VAN AMATEURS .2# (ANDELSBLAD 'ERAADPLEEGD VIA WWWNRCNL 3MELIK !   /P HET EERSTE GEZICHT *ONG (OLLAND    3ONTAG 3   /VER FOTOGRAFIE "AARN 5ITGEVERIJ !NTHOS$IOGENES 3WINKELS (   !UDIOVISUELE VORMING IN 3E#U PROJECTEN 5TRECHT ,/+6

"UCKINGHAM $   -EDIA %DUCATION #AMBRIDGE 0OLITY 0RESS

6ISSER (   MEI  3CHIETENT FOTO´S 2IA VAN $IJK NAAR ³3TEDELIJK´ "RABANTS $AGBLAD 'ERAADPLEEGD VIA WWWBRABANTSDAGBLADNL

%FLAND !$   0ROBLEMS CONFRONTING VISUAL CULTURE !RT %DUCATION   

7ESTENEND (   !UDIO VISUELE VORMING IN DE BASISVORMING EINDTERMEN 5TRECHT ,/+6

&REEDMAN +  3TUHR 0   #URRICULUM CHANGE FOR THE ST CENTURY VISUAL CULTURE IN ART EDUCATION )N % 7 %ISNER  - $ $AY %DS (ANDBOOK OF RESEARCH AND POLICY IN EDUCATION PP    2ESTON .!%!

:IJLSTRA /   )K WIST NIET DAT IK HET IN MIJ HAD "OEKMAN   

'OLONU "   JUNI  2EPORT FROM 6ENICE $AY  !RT IN !MERICA 2ETRIEVED FROM WWWARTINAMERICAMA GAZINECOM (AANSTRA &   $E (OLLANDSE SCHOOLKUNST MOGELIJKHEDEN EN BEPERKINGEN VAN AUTHENTIEKE KUNSTEDUCA TIE 5TRECHT #ULTUURNETWERK .EDERLAND (EIJNEN %   -EDIA #ONNECTION ,ESSEN VAN KUNSTDOCENTEN EN MEDIAKUNSTENAARS !MSTERDAM 330 (OOGENSTRAATEN -   $E PLAATS VAN AUDIOVISUELE VORMGEVING BINNEN HET VO +UNSTZONE    /OMEN # $ONKER ! 6AN DER 'RINTEN - (AANSTRA &   -ONITOR CULTUUREDUCATIE VOORTGEZET ONDER WIJS 0EILING  5TRECHT /BERON /OMEN # 6ISSER ) $ONKER ! "EEKHOVEN 3 (OOGEVEEN +  (AANSTRA &   #ULTUUREDUCATIE IN HET PRIMAIR EN VOORTGEZET ONDERWIJS -ONITOR   5TRECHT /BERON3ARDES /OSTRA "   "EELDENDE VORMING IN THEORIE EN PRAKTIJK "LOEMENDAAL .ELISSEN 0ASUCHIN )   &AZIT $IFFERENZEN !NALOGIEN UND 0ERSPEKTIVEN MEDIEN UND K~NSTLERISCH PiDAGOGI SCHER KREATIVER -EDIENARBEIT -ERZ   



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 







#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





#ULTUUR KUNST  TECHNOLOGIE NAAR EEN POpTICA VAN MEDIA EDUCATIE

GEN OP )N DIT ARTIKEL ZAL IK DEZE ONDERZOEKEN OMDAT HET ME NUTTIGE VRAGEN LIJKEN VOOR ONDERZOEKERS EN DOCENTEN OM DE KOMENDE JAREN TE BESTUDEREN EN TE BEANTWOORDEN )N MIJN CONCLUSIE ZAL IK EEN NADER UITGEWERKTE THEORETISCH ONDERBOUWDE VERSIE VAN HET # MODEL GEVEN WAARIN DE IN DIT ARTIKEL AANGEVOERDE ARGUMENTEN STAAN SAMENGEVAT

?

6%2"2%$).' 6!. "%%,$%.$ /.$%27)*3

-EN ZOU GENERALISEREND KUNNEN STELLEN DAT BEELDENDE VORMING EN MEDIA EDUCATIE 6OLGENS HET "RITSE # MODEL ZOU MEDIAGELETTERDHEID CULTUREEL CREATIEF EN KRITISCH MOE

TRADITIONEEL GEZIEN DE UITERSTEN BINNEN HET SPECTRUM VAN CULTURELE WAARDE VERTEGEN

TEN ZIJN )N DIT ARTIKEL ANALYSEERT !NDREW "URN WAT DIT PRECIES BETEKENT $AARTOE VERGE

WOORDIGEN 4ERWIJL BEELDENDE VORMING MET HAAR AANDACHT VOOR DE CANON UIT DE KUNST

LIJKT HIJ DE VANOUDS VERSCHILLENDE MAAR ELKAAR NU NADERENDE BENADERINGEN VAN MEDIA

GESCHIEDENIS RENAISSANCE ROMANTIEK MODERNE KUNST HET DOMEIN VAN DE HOGE KUNST

EDUCATIE EN BEELDENDE VORMING :IJN SLOTSOM IS DAT BEIDE VAKGEBIEDEN GEBAAT ZIJN BIJ

HEEFT OMHELSD RICHT MEDIA EDUCATIE ZICH OP HET DOMEIN VAN DE POPULAIRE CULTUUR DAT

EEN COMBINATIE VAN RETORICA EN POpTICA $AN KRIJGEN LEERLINGEN DE RUIMTE OM TE LEREN

REIKT VAN HET STRIPVERHAAL TOT MEER RECENTE MEDIA ALS COMPUTERGAMES EN REALITY TV :O

VAN KUNSTWERKEN TE GENIETEN ZE ZELF TE MAKEN EN TE ONTDEKKEN HOE DEZE KUNSTWERKEN

BEZIEN MAAKT BEELDENDE VORMING DEEL UIT VAN DE BREDERE KUNSTZINNIGE VORMING DIE

DE MAATSCHAPPELIJKE WERKELIJKHEID VAN HUN WERELD VERBEELDEN

HET VANOUDS ALS HAAR TAAK HEEFT BESCHOUWD OM KINDEREN VERTROUWD TE MAKEN MET DE WESTERSE TRADITIES VAN MUZIEK TONEEL DANS EN LITERATUUR



)N EEN GAMESTUDIO GAAT BEDRIJFSMATIGE MEDIAPRODUCTIE HAND IN HAND MET KUNSTZINNI

-EDIA EDUCATIE EEN JONG VAKGEBIED IS IN HET 6ERENIGD +ONINKRIJK VOORTGEKOMEN UIT

GE VAARDIGHEDEN EN ARTISTIEKE BETROKKENHEID (ET VORMGEVINGSCONCEPT VAN GAMES LIJKT

DE LITERATUURWETENSCHAP DIE ZICH IN HET WERK VAN &2 ,EAVIS KENMERKTE DOOR ACHTER

OP DAT VAN SCHILDERKUNST MAAR IS GERICHT OP HET VERTELLEN VAN VERHALEN EN HET BIEDEN

DOCHT VOOR DE MEDIA -ET ZIJN KRITISCHE ANALYSE VAN ³MEDIATEKSTEN´ ¯ WAARBIJ HET BEGRIP

VAN VERMAAK $ ANIMATIE KAN NET ZO MOOI ZIJN ALS EEN ANIMATIEFILM UIT HET FILMHUIS

TEKSTEN IN DE BREDE SEMIOTISCHE ZIN VAN HET WOORD IS GEBRUIKT ALLE INHOUDEN DIE IN

CIRCUIT MAAR IS GERICHT OP EEN ANDER CONSUMPTIEPATROON EN SMAAKREGIME

MEDIAPRODUCTEN BESLOTEN LIGGEN WILDE ,EAVIS LEERLINGEN BEWUSTMAKEN VAN DE VERON

$E GAMESTUDIO DIENT HIER ALS VOORBEELD ELK ANDER VOORBEELD UIT DE MEDIAPRODUCTIE ZOU

DERSTELDE VERDERFELIJKE CULTURELE AARD DAARVAN ,EAVIS  4HOMPSON   $IT CULTUREEL

EEN VERGELIJKBARE COMBINATIE TE ZIEN GEVEN VAN DATGENE WAT WE IN DE WERELD VAN HET

PROTECTIONISME MAAKTE VOLGENS "UCKINGHAM  PLAATS VOOR VORMEN VAN IDEOLOGISCH

ONDERWIJS GELETTERDHEID NOEMEN 6REEMD GENOEG VERDELEN SCHOLEN DEZE VAARDIGHEDEN

PROTECTIONISME WAARIN KINDEREN WERDEN AANGEMOEDIGD OM DE IDEOLOGISCHE STRUCTUUR

INZICHTEN VOORSTELLINGEN ONTWERPEN EN PRODUCTIES OVER DE VERSCHILLENDE PEDAGOGISCHE

VAN MEDIATEKSTEN TE DOORZIEN

TRADITIES VAN MEDIA EDUCATIE EN BEELDENDE VORMING

$E LAATSTE TIJD IS MEDIA EDUCATIE GEpVOLUEERD NAAR EEN POSITIEVERE HOUDING TEGENOVER

)N DIT ARTIKEL NEEM IK DE RELATIE TUSSEN MEDIA EDUCATIE EN BEELDENDE VORMING ONDER DE

DE POPULAIRE KUNSTEN ALS GEVOLG VAN ONDERZOEK BINNEN DE "RITSE CULTURELE STUDIES $IT

LOEP AAN DE HAND VAN EEN MODEL VAN MEDIAGELETTERDHEID DAT MOMENTEEL POPULAIR IS IN

VAKGEBIED BESCHOUWDE DE ONDERDOMPELING VAN JONGEREN IN DE ENERGIEKE JONGEREN

%UROPA $IT MODEL HEEFT DE DISCUSSIE OVER MEDIAGELETTERDHEID BINNEN DE EXPERTGROEP

CULTUUR ALS EEN SYMBOLISCHE ONDERMIJNING VAN CONVENTIONELE WAARDEN (EBDIGE 

MEDIAGELETTERDHEID VAN DE %UROPESE 'EMEENSCHAP BEtNVLOED EN VORMT DE BASIS VOOR

OF ALS EEN CREATIEVE ACTIVITEIT DIE WORDT GEKENMERKT DOOR EEN ³GEFUNDEERDE ESTHETIEK´

HET BELEID VAN HET %UROPEES 0ARLEMENT EN DE BEWEGING ROND HET %UROPEES HANDVEST

7ILLIS   /M EEN AL TE LUCHTIGE BENADERING TE VOORKOMEN STELT "UCKINGHAM DAT

VOOR MEDIAGELETTERDHEID

MEDIA EDUCATIE WAARBIJ DE CREATIEVE VITALITEIT VAN DEZE ONDERDOMPELING WORDT ONDER

(ET BEWUSTE MODEL IS HET "RITSE # MODEL DAT IS GEBASEERD OP HET IDEE DAT MEDIAGELET

KEND LEERLINGEN WEL DEGELIJK KAN HELPEN OM HET BENODIGDE KRITISCH INZICHT TE VERWERVEN

TERDHEID CULTURAL CRITICAL EN CREATIVE IS (ET IS WELISWAAR EEN MODEL VOOR HET POPULAIRE

OM HUN WERELD EN DE FUNCTIE VAN DE MEDIA DAARBINNEN TE BEGRIJPEN "UCKINGHAM 

EN POLITIEKE DEBAT DOCH DE RELATIEVE VAAGHEID ERVAN ROEPT EEN AANTAL ESSENTIpLE VRA

3EFTON 'REEN  "UCKINGHAM   "ELANGRIJK ONDERDEEL VAN MEER POSITIEVERE AAN

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





DACHT VOOR DE MEDIACULTUUR VAN JONGEREN IS DAT ER STEEDS MEER NADRUK WORDT GELEGD OP

REIDDE OP EEN ALGEMEEN CERTIFICAAT IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS '#3% EEN TOENTER

HUN EIGEN CREATIEVE PRODUCTIE VAN MEDIATEKSTEN EEN ONDERWERP DAT IK HIERNA UITGEBREI

TIJD NIEUW EXAMEN VOOR ALLE  JARIGE LEERLINGEN OP HET GEBIED VAN DE %XPRESSIVE !RTS

DER ZAL BEHANDELEN

"INNEN DEZE CURSUS KON WORDEN GEKOZEN VOOR KUNST MUZIEK TONEEL DANS EN MEDIA

(OEWEL BEELDENDE VORMING ZOALS REEDS VERMELD ZICH VAN OUDSHER GEHEEL ANDERS TEGEN

,EERLINGEN VOLGDEN EEN MAJOR EN EEN MINORCURSUS IN TWEE KUNSTVORMEN EN HET WERK

OVER POPULAIRE CULTUUR OPSTELDE VERTOONT DE RECENTE GESCHIEDENIS VAN DIT VAKGEBIED

STUK VOOR HUN EINDEXAMEN MOEST BESTAAN UIT EEN COMBINATIE VAN DEZE TWEE VORMEN

WEL ENIGE OVEREENKOMSTEN MET DIE VAN MEDIA EDUCATIE :O ZIET BEELDENDE VORMING HET

!LS GEVOLG DAARVAN ZAGEN WE VEEL FANTASIERIJKE WERKSTUKKEN VAN LEERLINGEN WAARIN VOR

MAKEN VAN EIGEN BEELDEND WERK DOOR KINDEREN ZONDER MEER ALS BELANGRIJKER DAN DE VER

MEN VAN MEDIAKUNST ZOALS FILM ANIMATIE DOCUMENTAIRE MET BEELDENDE KUNST ZOALS

WERVING VAN CANONIEKE KENNIS $IT KOMT VOORT UIT OPVATTINGEN ALS HET GELOOF IN DE VER

GETEKENDE ANIMATIE STORYBOARDS DECORONTWERPEN EN POSTERS MUZIEK TONEEL EN ZELFS

DIENSTEN VAN NAtEVE KUNST HET POSTROMANTISCHE IDEE VAN DE INSPIRATIEWAARDE VAN DOOR

DANS WERDEN GECOMBINEERD TOT IMPRESSIONISTISCHE FILMGEDICHTEN

KINDEREN GEMAAKTE KUNST AANDACHT VOOR AMBACHTELIJKE VAARDIGHEDEN ALS AFSPIEGELING

$E TWEEDE TREND DIE ZOWEL IN HET 6ERENIGD +ONINKRIJK ALS MONDIAAL EEN VERSCHUIVING

VAN WAT ER IN KUNSTENAARSATELIERS GEBEURT EN EEN POSTMODERNE MEER RELATIVISTISCHE

NAAR DE BEELDENDE KUNST MOGELIJK MAAKTE WAS UITERAARD DE KOMST VAN BETAALBARE

BENADERING VAN DE HEDENDAAGSE VISUELE CULTUUR "INNEN HET BEELDEND ONDERWIJS IS ER

HULPMIDDELEN VOOR DE VERVAARDIGING VAN DIGITALE PRODUCTIES VOORAL VOOR DIGITALE VIDEO

EEN VERSCHUIVING ZICHTBAAR VAN AANDACHT VOOR DE INSTITUTIES VAN DE BEELDENDE KUNST

(OEWEL VEEL SCHOLEN MET LESPROGRAMMA´S VOOR MEDIA EDUCATIE HET PRODUCTIEWERK VOOR

NAAR VISUELE CULTUUR IN BREDE ZIN $UNCUM   /FWEL VAN ELITAIR GEtSOLEERD EN STEVIG

DIE TIJD OOK AL SERIEUS HADDEN GENOMEN MET GEBRUIK VAN ANALOGE MENGPANELEN EN

VERANKERD IN MODERNITEIT MET CRITERIA ALS ONDER MEER ORIGINALITEIT WORDT BEELDENDE

CAMERA´S LAG HET ACCENT TOCH ALTIJD MEER OP ANALYSE EN KRITIEK 6ANAF BEGIN JAREN NEGEN

VORMING EEN VAKGEBIED DAT ZICH RICHT OP EEN POSTMODERNE DIVERSITEIT VAN PRAKTIJKEN

TIG BEGONNEN SCHOLEN SOFTWARE AAN TE SCHAFFEN VOOR DE DIGITALE BEWERKING VAN PRO

!DDISON  "URGESS   4EGENWOORDIG WORDEN ER GROTE VRAAGTEKENS GEPLAATST BIJ DE

DUCTIES EN VERSCHOOF DE AANDACHT LANGZAAM VAN KRITIEK NAAR PRODUCTIE )N MIJN EIGEN

TRADITIONELE TEGENSTELLINGEN TUSSEN WOORD EN BEELD ARTISTIEK MEDIUM EN TECHNOLOGIE

WERK UITTE DEZE TREND ZICH IN DE SAMENSTELLING VAN DIGITALE ANIMATIEFILMS MET BASIS

HET GEZICHTSVERMOGEN EN DE ANDERE DOOR HEDENDAAGSE MULTIMEDIA AANGESPROKEN ZIN

SCHOOLLEERLINGEN "URN  0ARKER   DE PRODUCTIE VAN KORTE FILMS MET TIENERS

TUIGEN $EZE NIEUWE DIVERSITEIT KAN WORDEN BESCHOUWD ALS EEN NUTTIGE DOORBREKING VAN

"URN  2EED  "URN  EN DE ONTWIKKELING VAN COMPUTERGAMES MET TIENERS

DE GRENZEN TUSSEN MEDIA EDUCATIE EN BEELDENDE VORMING .IEUWE VORMEN VAN SAMEN

"UCKINGHAM  "URN  "URN  

WERKING MET ANDERE VAKGEBIEDEN DIE ZICH BEZIGHOUDEN MET VISUELE CULTUUR WORDEN NIET

$E DERDE ONTWIKKELING DIE OP DIT MOMENT GELDT VOOR ONGEVEER VIJFTIG SCHOLEN IN

ALLEEN MOGELIJK MAAR OOK WENSELIJK

%NGELAND WAS IN  DE INTRODUCTIE DOOR DE OVERHEID VAN EEN SPECIALISME OP HET GEBIED VAN MEDIAKUNSTEN ALS ONDERDEEL VAN HET .ATIONAL 3PECIALIST 3CHOOLS 0ROGRAMME

?



6%2"2%$).' 6!. -%$)! %$5#!4)%

WAARBIJ MIDDELBARE SCHOLEN ZICH MET OVERHEIDSSUBSIDIE KUNNEN SPECIALISEREN IN EN ONDERSCHEIDEN MET EEN BEPAALD GEBIED VAN HET ONDERWIJSPROGRAMMA (ET PREDICAAT MEDIAKUNSTEN WAS DUIDELIJK BEDOELD OM HET BELANG VAN OPLEIDING EN ONDERWIJS VOOR

/OK IN DE MEDIA EDUCATIE IN ELK GEVAL IN HET 6ERENIGD +ONINKRIJK IS EEN VERSCHUIVING

DE CREATIEVE INDUSTRIE VOORAL DOOR .EW ,ABOUR GEZIEN ALS EEN WEZENLIJK ELEMENT VAN DE

OPGETREDEN VAN DE WORTELS VAN DIT VAKGEBIED LITERATUUR EN TAAL NAAR BEELDENDE VOR

"RITSE ECONOMIE TE ONDERSTREPEN "UCKINGHAM  *ONES   $IT INITIATIEF PAST BIJ DE

MING %R ZIJN VELE REDENEN AAN TE WIJZEN VOOR DEZE GELEIDELIJKE EN GEDEELTELIJKE OVER

RETORIEK DIE KENMERKEND IS VOOR HET TIJDPERK VAN .EW ,ABOUR WAARIN CREATIVITEIT WORDT

GANG IK ZAL ME HIER OP DRIE ERVAN CONCENTREREN

GEZIEN ALS EEN VERNIEUWENDE KRACHT DIE LEIDT TOT GEMEENSCHAPSZIN EN BETROKKENHEID

$E EERSTE WAS DE TOENAME IN DE JAREN TACHTIG VAN EXAMENCURSUSSEN DIE NIET DOOR DE

EEN OP SAMENWERKING EN DE OPLOSSING VAN PROBLEMEN GERICHTE ARBEIDSMENTALITEIT EN

OVERHEID OF EXAMENCOMMISSIES MAAR DOOR DOCENTEN ZELF WAREN ONTWIKKELD $EZE ZOGE

WERKNEMERS DIE ZIJN OPGELEID VOOR HET WERK IN DE CREATIEVE SECTOR VOORAL VOOR DE NIEUWE

NOEMDE -ODE  CURSUSSEN KONDEN WORDEN SAMENGESTELD EN OPGEZET DOOR CONSORTIA

MEDIASECTOR VAN DE KENNISECONOMIE 3ELTZER  "ENTLEY  

VAN SCHOLEN EN GOEDGEKEURD DOOR EXAMENCOMMISSIES $E SCHOOL WAAR IK IN DE JAREN

(OEWEL DEZE KRITIEK OP HET OVERHEIDSBELEID IN VEEL OPZICHTEN GERECHTVAARDIGD IS WAS

TACHTIG EN NEGENTIG DOCEERDE KOOS VOOR EEN -ODE  CURSUS DIE DE LEERLINGEN VOORBE

MIJN EIGEN ERVARING ALS DOCENT EN SECTIELEIDER OP DE EERSTE VAN DEZE SCHOLEN 0ARKSIDE

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





#OMMUNITY #OLLEGE IN #AMBRIDGE HEEL ANDERS -IJN COLLEGA´S EN IK MERKTEN DAT HET

AANDACHT AAN POPULAIRE ANIMATIE MAAR ZE TRACHTTEN DE KINDEREN OOK BEKEND TE MAKEN

PREDICAAT MEDIAKUNSTEN ONS DE MOGELIJKHEID BOOD OM BREDERE MAATSCHAPPELIJKE EN

MET VOORBEELDEN VAN %UROPESE CULTANIMATIE OM HUN CULTURELE REFERENTIEKADER EN STI

ARTISTIEKE DOELEN NA TE STREVEN WAARONDER EEN AFWIJKENDE MENING KRITIEK SUBVERSI

LISTISCHE REPERTOIRE TE VERGROTEN %EN TERUGKEREND PATROON IN HET WERK VAN DE KINDEREN

VITEIT EN AANDACHT VOOR DE BEHOEFTE VAN TIENERS OM ZICH TE UITEN DOELEN DIE VERDER

WAS ECHTER DE STILISTISCHE WEERKLANK VAN DE POPULAIRE ANIMATIES VAN DE !MERIKAANSE

GINGEN DAN EN ZELFS INDRUISTEN TEGEN DE BEPERKTERE MAATSCHAPPIJGERICHTE RETORIEK VAN

FILM EN TELEVISIE WAARMEE ZE HET MEEST VERTROUWD WAREN EN DIE EEN BRON VAN VERMAAK

HET .EW ,ABOUR BELEID 7E ZAGEN DIT ALS EEN KANS VOOR CREATIEVE MEDIAPRODUCTIE IN ONS

VOOR HEN BLEVEN

GEHELE LESPROGRAMMA EN ALS EEN MOGELIJKHEID OM LEERLINGEN VOOR HET EERST GEBRUIK TE

:O MAAKTE mmN KLAS EEN ANIMATIEVERSIE VAN EEN !FRIKAANS VOLKSVERHAAL UIT DE VERHA

LATEN MAKEN VAN PROFESSIONELE APPARATUUR 7E KONDEN DE BEPERKINGEN VAN GESIMULEERD

LENCYCLUS OVER DE SPIN !NANSI DIE ZIJN TEGENSTANDERS STEEDS TE SLIM AF IS (ET KIND DAT

MEDIAPRODUCTIEWERK ACHTER ONS LATEN EN HET WERK VAN LEERLINGEN TONEN OP DE LOKALE

!NANSI MOCHT ONTWERPEN TEKENDE EEN SPIN MET GROTE BOLVORMIGE OGEN ZIE AFBEELDING

TELEVISIEZENDER EN IN HET FILMHUIS VAN #AMBRIDGE .IETTEMIN DIENT TE WORDEN AANGE

 EN KLEURDE HEM ROOD EN BLAUW $E DOCENTEN VONDEN DEZE KEUZES AANVANKELIJK NIET

TEKEND DAT ER GEZIEN DE HUIDIGE DISCUSSIES OVER MEDIAGELETTERDHEID EN NIEUWE MEDIA

OPMERKELIJK 0AS NA VERDERE ANALYSE BLEEK HET ONTWERP GEtNSPIREERD OP DE KOMISCHE UIT

NOG STEEDS VEEL ONZEKERHEID BESTAAT OVER HET WERK VAN DEZE SCHOLEN -IJN EIGEN ONDER

PUILENDE OGEN VAN 4HE 3IMPSONS EN HET ROOD BLAUWE KOSTUUM VAN 3PIDERMAN WAARVAN

ZOEKSCENTRUM WERKT MOMENTEEL MET TWEE VAN DERGELIJKE SCHOLEN AAN EEN ONDERZOEK

7ARNER "ROTHERS EERDER DAT JAAR EEN FILMVERSIE HAD UITGEBRACHT "URN  0ARKER  

OVER DE TOEKOMST VAN HUN WERK PUBLICATIE HIEROVER VERSCHIJNT IN   (OE HET OOK ZIJ HET VERHAAL VAN DEZE SCHOLEN IS ONDERDEEL VAN DE TOENADERING VAN MEDIA EDUCATIE EN BEELDENDE VORMING

?

0/05,!)2% %34(%4)%+ 6%2353 +5.34!.)-!4)%

(OEZEER BEELDENDE VORMING EN MEDIA EDUCATIE ELKAAR OOK GENADERD ZIJN DE WORSTE LING TUSSEN TRADITIONELE ELITAIRE KUNSTVORMEN EN DE POPULAIRE KUNSTEN BLIJFT EEN PRO

!FBEELDING  /NTWERP VAN !NANSI DE SPIN

BLEEM VOOR BEIDE GEBIEDEN 6OOR MEDIA EDUCATIE IS HET DE VRAAG HOE ZIJ HAAR TERREIN

GEMAAKT DOOR EEN BASISSCHOOLLEERLING VOOR

KAN VERBREDEN VAN UITSLUITEND POPULAIRE CULTUUR NAAR IETS WAT MEER OMVAT EN BETER

DE ANIMATIEFILM !NANSI AND THE &IREFLY

IN STAAT IS OM CULTURELE GRENZEN TE DOORBREKEN $IT PROBLEEM WORDT IN DE %UROPESE CONTEXT NOG VERGROOT DOOR HET AL GERUIME TIJD BESTAANDE VERBOND TUSSEN FILM EN MEDIA EDUCATIE /P HET RISICO AF ENIGSZINS TE GENERALISEREN STEL IK DAT DE EERSTE TRA DITIE KINDEREN VOORNAMELIJK VERTROUWD WIL MAKEN MET DE CULTUUR VAN HUN NATIONALE

!NDERE VOORBEELDEN WAREN ONTWERPEN VOOR 2OODKAPJE DIE DUIDELIJK WAREN BEtNVLOED

FILMCANON TERWIJL DE LAATSTE DE POPULAIRE FILM PROPAGEERT EN WAARDERING HEEFT VOOR DE

DOOR HEDENDAAGSE POPDIVA´S ALS "RITNEY 3PEARS EN #HRISTINA !GUILERA AFBEELDING  EN

POPULAIRE SMAAK VAN LEERLINGEN

ONTWERPEN VOOR SCIENCEFICTIONPERSONAGES ZOALS DE PILOOT VAN EEN GEVECHTSVLIEGTUIG EN

%NKELE VOORBEELDEN KUNNEN DIT PROBLEEM WELLICHT VERDUIDELIJKEN :E ZIJN AFKOMSTIG

ZIJN HEROtSCHE VRIENDIN AFBEELDINGEN  EN  EVENEENS DUIDELIJK BEtNVLOED DOOR PRO

UIT EEN ANIMATIEPROJECT DAT IK EIND JAREN NEGENTIG OPZETTE IN SAMENWERKING MET HET

TOTYPES AFKOMSTIG UIT OP KINDEREN GERICHTE TEKSTEN IN DE MEDIA ZOALS IN DIT GEVAL DE

#AMBRIDGE &ILM #ONSORTIUM EN HET "RITISH &ILM )NSTITUTE )N DIT PROJECT MAAKTEN KINDE

POPPEN UIT 'ERRY !NDERSONS 4HUNDERBIRDS SERIE EN OPNIEUW DE BLONDE POPDIVA´S "URN

REN BINNEN EEN CLUSTER VAN BASISSCHOLEN IN #AMBRIDGE ANIMATIEFILMS MET HUN DOCEN

 $URRAN  

TEN EEN GASTANIMATOR EN COMPONIST $E FILMS WERDEN VERTOOND IN HET KADER VAN HET INTERNATIONALE FILMFESTIVAL VAN #AMBRIDGE $E DOCENTEN BESTEEDDEN TIJDENS HET PROJECT



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





?

$2)% .)6%!53 6!. #5,4552

(OE MOETEN WE DEZE CULTURELE DISSONANTIE BEOORDELEN %EN TRADITIONELE REACTIE VANUIT DE MEDIASTUDIES ZOU ZIJN OM DE INBRENG VAN WAARDEN UIT DE FILMHUISFILM TE HEKELEN EN DE VOORKEUR TE GEVEN AAN DE VERWIJZINGEN NAAR DE POPULAIRE FILM %EN TRADITIONELE REAC TIE VANUIT DE BEELDENDE VORMING ZOU PRECIES TEGENOVERGESTELD ZIJN DE CREATIEVE TEXTUUR ZOU WORDEN TOEGEJUICHT TERWIJL DE VERDERFELIJKE INVLOED VAN DE COMMERCIpLE FILM ZOU WORDEN BETREURD (OEWEL VERSTANDIGE DOCENTEN EEN DERGELIJK ABSURD DILEMMA ALTIJD ZOUDEN VERMIJDEN EN DE TRADITIONELE STANDPUNTEN VAN DE TWEE VAKGEBIEDEN ZOALS HIERBOVEN AL WERD BESCHRE VEN AAN HET VERANDEREN ZIJN BLIJFT HET DE VRAAG HOE DEZE CULTURELE TEGENSTELLING IN EEN THEORIE KAN WORDEN VERVAT )K GRIJP DAARVOOR GRAAG TERUG OP DE CULTUURDEFINITIES VAN DE INVLOEDRIJKE CULTUURTHEORETICUS 2AYMOND 7ILLIAMS WIENS WERK DE AANLEIDING VORMDE TOT HET ONTSTAAN VAN CULTURELE STUDIES IN HET 6ERENIGD +ONINKRIJK 7ILLIAMS  STELDE VOOR OM DRIE NIVEAUS VAN CULTUUR TE HANTEREN DE SELECTIEVE TRADITIE DE DOCUMENTAIRE TRADITIE EN DE GELEEFDE CULTUUR $OOR DIT DERDE NIVEAU EEN !FBEELDING   EN  /NTWERPEN VAN PERSONAGES VOOR EEN ANIMATIEFILM DOOR BASISSCHOOL

³GEMEENSCHAPPELIJKE CULTUUR´ GEBASEERD OP DE ALLEDAAGSE CULTURELE BETROKKENHEID VAN

LEERLINGEN MET STILISTISCHE VERWIJZINGEN NAAR POPULAIRE FILM EN TELEVISIEANIMATIE

DE GEWONE MAN GINGEN CULTURELE STUDIES ZICH BEZIGHOUDEN MET DE MECHANISMEN VAN DE POPULAIRE CULTUUR DE STRUCTUUR VAN JEUGD EN JONGERENCULTUREN EN HET BELANG VAN HET PUBLIEK BIJ DE BEPALING VAN BETEKENIS EN WAARDE $E NADRUK OP GELEEFDE CULTUUR BLIJFT EEN STERK PUNT VAN MEDIA EDUCATIE EN NIEMAND KAN HET BELANG ERVAN ONTKENNEN

$E SPANNING TUSSEN DE POPULAIRE ESTHETIEK VAN LEERLINGEN EN DIE VAN DE %UROPESE KUNST

$ESALNIETTEMIN ZIJN DE CULTURELE STUDIES EN MEDIA EDUCATIE GROTENDEELS VOORBIJGE

ANIMATIE DIE DE DOCENTEN INBRACHTEN BLIJKT NIET ALLEEN UIT DE AFBEELDINGEN MAAR OOK

GAAN AAN DE TWEE ANDERE CULTURELE NIVEAUS VAN 7ILLIAMS

UIT DE DOOR DE PROJECTANIMATORS GEKOZEN PRODUCTIEMEDIA :E STIMULEERDEN DE KINDEREN

7AT ZOU HET BETEKENEN ALS WE ZE NIEUW LEVEN INBLAZEN EN KIJKEN WELKE PLAATS ZE BIN

OM MATERIALEN TE GEBRUIKEN DIE TYPISCH ZIJN VOOR DE KUNST VAN KINDEREN KLEURPOTLODEN

NEN MEDIA EDUCATIE KUNNEN INNEMEN !ANDACHT VOOR DE SELECTIEVE TRADITIE HOEFT NIET

VILTSTIFTEN EN COLLAGES IN DIVERSE MEDIA VAN GEVONDEN VOORWERPEN TOT GEKLEURD VLOEI

IN TE HOUDEN DAT WE TERUGKEREN NAAR EEN BEPERKTE TOESPITSING OP TRADITIONELE KUNST

PAPIER (OEWEL DEZE MATERIALEN WELLICHT VAN ONDERGESCHIKT BELANG LIJKEN VOLG IK IN MIJN

EN FILM )NTEGENDEEL HET IMPLICEERT EEN KRITISCHE BELANGSTELLING VOOR DE MECHANISMEN

INTERPRETATIE DE OP DE SOCIALE SEMIOTIEK GEBASEERDE ARGUMENTATIE VAN +RESS EN 6AN

WAARDOOR BEPAALDE PRODUCTEN EEN VOORKEURSBEHANDELING KRIJGEN EN WORDEN BEHEERD

,EEUWEN    :IJ STELLEN DAT MATERIALEN BIJDRAGEN AAN DE BETEKENISSEN VAN PRO

TENTOONGESTELD BEWAARD EN GEKOESTERD ALS BLIJVENDE TRADITIES 7E VERWACHTEN DAT ONZE

DUCTEN EN WEL OP EEN WIJZE DIE IN DE LINGUtSTIEK EN SEMIOTIEK ONOPGEMERKT IS GEBLEVEN

LEERLINGEN DEZE MAATSCHAPPELIJKE PROCESSEN VOOR HET BEPALEN EN BETWISTEN VAN DE

)N DIT GEVAL WERD MET HET GEBRUIK VAN DE VERTROUWDE HULPMIDDELEN EN TEXTUREN VAN

CULTURELE WAARDE LEREN BEGRIJPEN ZODAT ZE ER ZELF EEN BIJDRAGE AAN KUNNEN LEVEREN

DOOR KINDEREN GEMAAKTE KUNST EEN ESTHETIEK GECREpERD DIE NIET STROOKT MET DE VLAKKE

#ULTURELE WAARDE IS EEN MOEILIJK ONDERWERP VOOR DOCENTEN $E WEERSTAND VAN MEDIA

CELANIMATIE VAN DE COMMERCIpLE FILM MAAR EENTJE DIE DICHTER STAAT BIJ DE OP GEMENGDE

DOCENTEN TEGEN DE TRADITIONELE WAARDEN VAN DE ELITECULTUUR IS BEWONDERENSWAARDIG

MEDIA GEBASEERDE ANIMATIE VAN DE %UROPESE FILMHUISTRADITIE

EN IJVEREN VOOR POPULAIRE CULTUUR IN EEN ONDERWIJSPROGRAMMA DAT DAARVOOR WEINIG RUIMTE BIEDT VERDIENT ALLE STEUN (ET IS ECHTER ABSURD DAT MEDIA EDUCATIE GEVANGEN ZIT IN EEN POSITIE WAARIN ZIJ DE INTRINSIEKE WAARDE VAN MEDIATEKSTEN BUITEN HET POPULAIRE



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





DOMEIN NIET KAN ONDERKENNEN OF NIET WEET TE REFLECTEREN OVER DE VOORKEUREN EN OORDE

ZOU KUNNEN WORDEN MAAR EEN KRITISCH PROCES WAARIN LEERLINGEN ZICH BEWUST WORDEN

LEN OP BASIS WAARVAN DIE WAARDE WORDT ONDERKEND OF MISSCHIEN ZELFS GECONSTRUEERD 

VAN CULTURELE OORSPRONGEN VAN DE BOTSING EN DIALOOG TUSSEN VELE CULTURELE SMAKEN

"OVENDIEN IS HET DUIDELIJK DAT DE PRODUCTEN VAN DE POPULAIRE CULTUUR DOOR VOLGENDE

EEN SAMENLEVING KENMERKEN EN VAN DE ESTHETISCHE EIGENSCHAPPEN VAN MATERIALEN

GENERATIES DIKWIJLS ANDERS WORDEN GEWAARDEERD DE " FILM UIT HET VERLEDEN WORDT DE CULTKLASSIEKER VAN VANDAAG DE VIDEOSPELLETJES UIT DE JAREN ZEVENTIG ZIJN TE ZIEN OP EXPO SITIES IN DE BESTE GALERIES EN DE GOEDKOPE STRIPALBUMS UIT DE TWINTIGSTE EEUW KRIJGEN



+2)4)%+ ). -%$)! %$5#!4)% 2%4/2)#!

ECONOMISCHE EN CULTURELE WAARDE ALS DE VERZAMELOBJECTEN VAN VANDAAG

?

"IJ DE BEHANDELING VAN HET ONDERWERP ANIMATIE LIJKT AANDACHT VOOR DE INVLOEDEN VAN

-EDIA EDUCATIE IS ALTIJD AL EEN VORM VAN KRITISCHE TRAINING GEWEEST $AT GELDT OOK VOOR

ZOWEL DE POPULAIRE ANIMATIE DUS $ISNEY 0IXAR EN -ATT 'ROENING 4HE 3IMPSONS ALS

DE VANDAAG DE DAG GEPRESENTEERDE VORMEN VAN KRITISCHE GELETTERDHEID WAARBIJ LEERLIN

DE %UROPESE KUNSTANIMATIE VAN MENSEN ALS *AN 3VANKMAJER NOG HET BEST TE WERKEN

GEN LEREN STIL TE STAAN BIJ ³WIE DE MEDIATEKSTEN MAAKT WAARVAN DE VOORSTELLINGEN EEN

$EZE STRATEGIE STELT LEERLINGEN IN STAAT NIET ALLEEN EEN ESTHETISCH CONTINU~M EEN REEKS

BEPAALDE CULTUUR OP EEN BEPAALD MOMENT BEHEERSEN HOE LEZERS MEDEPLICHTIG WOR

SMAKEN EN STIJLEN TE VERKENNEN EN DIEPER IN TE GAAN OP DE VORMEN EN FIGUREN DIE ZIJ AL

DEN AAN DE OVERREDINGSIDEOLOGIEpN VAN MEDIATEKSTEN WIENS BELANGEN WORDEN GEDIEND

HUN HELE LEVEN KENNEN MAAR OOK NIEUWE BEELDEN TEXTUREN VERHALEN EN BEELDBRONNEN

MET DERGELIJKE VOORSTELLINGEN EN INTERPRETATIES ¨ ´ -ORGAN   $IT IS EEN STERK PUNT

TE ONTDEKKEN

VAN MEDIA EDUCATIE EN UIT DE HIERBOVEN BESCHREVEN VERSCHUIVING IN HET DENKEN OVER

7ILLIAMS´ TWEEDE CATEGORIE DE DOCUMENTAIRE TRADITIE VERWIJST NAAR CULTUUR ALS RESIDU

BEELDENDE VORMING KAN WORDEN AFGELEID DAT BEELDENDE DOCENTEN DIT KRITISCHE ASPECT

VAN EEN SAMENLEVING DIE NIET LANGER BESTAAT !LS VOORBEELDEN NOEMT HIJ BEELDEN

OVERNEMEN (ET IS EEN RETORISCHE TRADITIE DIE BEGON MET DE 2ETORICA VAN !RISTOTELES

DE KUNST LITERATUUR EN ARCHITECTUUR UIT DE KLASSIEKE OUDHEID (ET EQUIVALENT IN DE

EN DIE ZICH GAANDEWEG ONTWIKKELDE TOT DE HUIDIGE RETORISCHE STUDIES WAARIN POLITIEKE

BEELDENDE VORMING ZAL DAN WAARSCHIJNLIJK DE KUNSTGESCHIEDENIS MOETEN ZIJN MAAR

BOODSCHAPPEN EN HUN OVERREDINGSTECHNIEKEN KRITISCH WORDEN GEANALYSEERD

IN DE KLAS LIGT HET ACCENT VAKER OP VORMKENMERKEN DAN OP HET MAATSCHAPPIJHISTO

!RISTOTELES ONDERSCHEIDT IN DE RETORICA DRIE CATEGORIEpN ETHOS DE ETHISCHE CONTEXT

RISCHE KARAKTER DAT 7ILLIAMS IN GEDACHTEN HAD )N MEDIA EDUCATIE SPEELT GESCHIEDE

WAARBIJ HET ACCENT LIGT OP DE BEDOELINGEN VAN DE SPREKER LOGOS DE INHOUD VAN DE

NIS EEN ZEER KLEINE ROL EN GAAT DE AANDACHT VOORTDUREND UIT NAAR HET NIEUWE WAT

GESPROKEN TEKST EN PATHOS DE EMOTIONELE BETROKKENHEID VAN HET PUBLIEK  $EZE KLASSIE

DOOR DE KOMST VAN DE NIEUWE MEDIA EN HET INTERACTIEVE INTERNET IS UITGEGROEID TOT

KE CATEGORIEpN HEBBEN VANDAAG DE DAG NOG NIETS AAN GELDIGHEID INGEBOET (ET PRODUC

EEN OBSESSIEVE NEOFILIE 7ILLIAMS´ AANDACHT VOOR DE CULTURELE GESCHIEDENIS HERINNERT

TIEREGIME WAARIN EEN MEDIATEKST TOT STAND KOMT DE STRUCTUUR VAN DE MEDIATEKST ZELF EN

ONS ERAAN DAT BELANGSTELLING VOOR DE GESCHIEDENIS VAN MEDIATEKSTEN MEDIA INSTEL

DE RECEPTIESTRUCTUUR WAARBINNEN EEN PUBLIEK ZICH BEZIGHOUDT MET DE MEDIATEKST ¯ DEZE

LINGEN EN PUBLIEK EEN GOED TEGENWICHT ZOU KUNNEN VORMEN /P EEN SCHOOL WAAR IK

DRIE CATEGORIEpN VORMEN DE BASIS VAN DE HEDENDAAGSE OPVATTINGEN BINNEN DE CULTURELE

MOMENTEEL ONDERZOEK DOE HELPEN MEDIADOCENTEN HUN LEERLINGEN BIJVOORBEELD OM DE

STUDIES OVER CULTURELE UITWISSELING VAN BETEKENISSEN $U 'AY (ALL *ANES -ACKAY 

GESCHIEDENIS VAN DE CAMERA TE ONDERZOEKEN VANAF DE CAMERA OBSCURA TOT DE

.EGUS   :E ZIJN OOK DE BASIS VAN HET CONCEPTUELE KADER VAN MEDIADOCENTEN HET

PERSOONLIJKE BEELDBESTANDEN DIE ZO KENMERKEND ZIJN VOOR MODERNE DIGITALE CAMERA´S

FUNDAMENT VAN HET KRITISCHE INZICHT DAT LEERLINGEN ZOUDEN MOETEN VERWERVEN

EN MOBIELE TELEFOONS

-EDIADOCENTEN VOELEN ZICH ECHTER AL HEEL LANG ONGEMAKKELIJK OVER WAT ER GEBEURT WAN

(ET BOVENSTAANDE MAAKT DUIDELIJK DAT ZOWEL IN BEELDENDE VORMING ALS MEDIA

NEER DEZE KRITISCHE BENADERING GEtSOLEERD RAAKT VAN HET PLEZIER DAT MEN AAN DE MEDIA OF

EDUCATIE CULTURELE VOORKEUREN EN CULTUREEL KAPITAAL VANUIT EERDERE ERVARINGEN VAN KIN

AAN HET PRODUCEREN VAN MEDIA BELEEFT 4IJDENS SCHOOLEXAMENS IN HET 6ERENIGD +ONINKRIJK

DEREN DE SCHOOL BINNENKOMEN $AAR WORDEN ZE GELEGITIMEERD OF TERZIJDE GESCHOVEN

OP '#3% EN ! LEVEL NIVEAU HET HOOGSTE EXAMENNIVEAU IN HET "RITSE VOORTGEZET ONDER

DOOR DE BINNEN HET BEELDEND ONDERWIJS OPGEDANE ERVARING (ET ZOU IDEAAL ZIJN WAN

WIJS WORDT HET CONCEPTUELE EN KRITISCHE INZICHT DIKWIJLS GETEST MET OPSTELLEN WAARIN

NEER DIT ONDERWIJS VOORTBOUWT OP DERGELIJKE ERVARINGEN DOOR ZE OP WAARDE TE SCHATTEN

LEERLINGEN MEDIATEKSTEN ANALYSEREN OF EIGEN PRODUCTIES EVALUEREN %EN DERGELIJK WERK

EN UIT TE BREIDEN NAAR NIEUWE GEBIEDEN $IT IS ZEKER GEEN ONBEWUST OF PUUR INSTINCTIEF

STUK WORDT AL GAUW EEN SCHOOLSE PLICHTMATIGE HERHALING VAN WAT DE LEERLING DENKT DAT

PROCES ZOALS OP BASIS VAN ROMANTISCHE OPVATTINGEN OVER BEELDENDE VORMING GEDACHT

DE DOCENT OF EXAMINATOR WIL HOREN "UCKINGHAM &RASER  3EFTON 'REEN  

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





%EN BETERE INTEGRATIE VAN CREATIEF WERK EN KRITISCH INZICHT KAN EEN MOGELIJKE OPLOSSING

)N ZEKERE ZIN LIJKT DIT SOORT ACTIVITEITEN OP DE TRADITIE VAN MONDELINGE BESPREKINGEN BIN

ZIJN VOOR DIT PROBLEEM )N HET VOLGENDE VOORBEELD KREGEN TWAALFJARIGE LEERLINGEN DIE EEN

NEN HET BEELDEND ONDERWIJS WAARIN LEERLINGEN EN DOCENTEN HET WERK VAN LEERLINGEN KRI

VIDEOGAME AAN HET MAKEN WAREN DE OPDRACHT OM ALS JOURNALIST EEN RECENSIE TE SCHRIJ

TISCH BEOORDELEN (ET BELANGRIJKSTE VERSCHIL IS DE AANDACHT VAN MEDIA EDUCATIE VOOR DE

VEN OVER HUN EIGEN GAME

RETORISCHE FUNCTIE VAN DE MEDIATEKST DE INTENTIES VAN DE MAKERS EN DE INTERPRETATIE VAN HET PUBLIEK 6OORAL DIE NADRUK OP MEDIATEKSTEN IS ALTIJD EEN KENMERK VAN MEDIA EDUCA

:ATERDAG  MAART 

TIE GEWEEST )N ZEKERE ZIN STAMT DEZE AANPAK AF VAN DE GRONDIGE KRITISCHE ANALYSE WAAR

+INDEREN MAKEN HUN EIGEN GAME


VROEGERE VOORSTANDERS VAN MEDIA EDUCATIE VOOR PLEITTEN .ORMAAL GESPROKEN VINDT DEZE

,EERLINGEN VAN HET 0ARKSIDE #OMMUNITY #OLLEGE IN #AMBRIDGE HEBBEN EEN GAME

ACTIVITEIT PLAATS ALS EEN VORM VAN SEMIOTISCHE EXEGESE WAARVOOR VERSCHILLENDE METHO

BEDRIJF GENAAMD 0)' PRODUCTIONS OPGERICHT OM EEN SPECTACULAIR AVONTURENGAME MET

DEN WORDEN GEBRUIKT DIE DOORGAANS AFKOMSTIG ZIJN VAN DE STRUCTURALISTISCHE SEMIOTIEK

EEN FEILLOZE PLOT TE CREpREN

EN NARRATOLOGIE UIT DE JAREN ZEVENTIG

0)' IS DE AFKORTING VAN 0ARKSIDE )NTERACTIVE 'AMES EN OP DIT MOMENT WORDT DE EERSTE VIDEOGAME VAN 0)' *IMMY $E -ORA AND THE $YING 7ORLD GEMAAKT -ET BEHULP VAN -ISSION-AKER EN BIJNA DERTIG CREATIEVE GEESTEN WERKEN DE LEERLINGEN

+2)4)%+ ). "%%,$%.$% 6/2-).' 0/Ç4)#!

IN EEN VAN DE %NGELSE LOKALEN OP HUN SCHOOL AAN HET ONTWERP EN DE VERWEZENLIJKING

?

VAN DE GAME   

4ERWIJL MEDIA EDUCATIE STEEDS DE NADRUK HEEFT GELEGD OP DEZE RETORISCHE BENADERING

/P DIT MOMENT WORDT DE LAATSTE HAND AAN DE GAME GELEGD EN VOLGENS DE PLANNING ZAL

HEEFT KUNSTZINNIGE VORMING MET INBEGRIP VAN DE LITERATUUR ZICH MEER GERICHT OP EEN

DE GAME VANAF MEI  IN DE BETERE GAMEWINKELS TE VERKRIJGEN ZIJN $E GELUKKIGEN DIE

TRADITIE GEBASEERD OP EEN ANDER WERK VAN !RISTOTELES DE 0OETICA $IT BETEKENT DAT KUNST

IN DE GELEGENHEID WERDEN GESTELD OM DE GAME AL VOOR DIE DATUM TE SPELEN HEBBEN HET

ZINNIGE VORMING MEER TIJD HEEFT BESTEED AAN HET ONTWIKKELEN VAN EEN GOED OOG VOOR DE

NIET MINDER DAN VIER STERREN GEGEVEN VOORNAMELIJK VOOR HET VERHAAL

ESTHETISCHE VORM VAN VISUELE VORMGEVING DANS TONEEL LITERATUUR OF MUZIEK "EELDENDE

$E GAME VOLGT GEHEIM AGENT *IMMY $E -ORA (IJ LEEFT IN EEN WERELD DIE ACHTERUITGAAT

DOCENTEN ERVEN EEN UITGEBREIDE WOORDENSCHAT VOOR DE BESCHRIJVING VAN DE ESTHETISCHE

DOOR DE OPWARMING VAN DE AARDE 0LOTSELING WORDT HIJ GECONFRONTEERD MET DE KIDNAP

EIGENSCHAPPEN VAN SCHILDERIJEN TEKENINGEN EN SCULPTUUR HET VOCABULAIRE VAN LIJN KLEUR

PING VAN ZIJN DOCHTER EN ZUS (IJ MOET VELE GEVANGENEN BEVRIJDEN ONDER WIE VEEL FAMI

COMPOSITIE EN EEN CONSENSUS OVER DE BETEKENISMOGELIJKHEDEN VAN DEZE VORMEN INCLU

LIELEDEN EN EEN HEILIG VOORWERP ZOEKEN DAT KAN ZORGEN VOOR HERNIEUWBARE ENERGIE

SIEF DE EMOTIES DIE ZIJ KUNNEN OPROEPEN

3OMMIGEN NOEMEN DE GAME EEN SCHREEUW OM AANDACHT VOOR DE SMELTENDE POOL

)N MEDIA EDUCATIE IS DIT VOCABULAIRE VEEL MINDER GOED ONTWIKKELD /VER HET ALGEMEEN

KAPPEN ANDEREN BETITELEN HET ALS EEN OVERDREVEN GRAP

WORDEN LEERLINGEN MEER AANGEMOEDIGD OM DE POLITIEKE OF IDEOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN

(OE MEN ER OOK OVER DENKT WE ZIJN ZEER BENIEUWD NAAR DE UITEINDELIJKE ONTVANGST

VAN TEKSTEN INCLUSIEF HUN EIGEN TEKSTEN KRITISCH TE ANALYSEREN DAN OM DE ESTHETISCHE

DOOR DE WERELD VAN DE GAMERS


EIGENSCHAPPEN TE BESTUDEREN $OCENTEN DIE ZOWEL %NGELS ALS MEDIA EDUCATIE GEVEN OP "RITSE SCHOLEN EEN ZEER GEBRUIKELIJKE COMBINATIE WORDEN DOOR DE TWEE VAKGEBIEDEN EN



(OEWEL DIT EEN RELATIEF LUCHTIG VOORBEELD IS WERDEN DE LEERLINGEN GESTIMULEERD OM VER

HUN RESPECTIEVE PEDAGOGISCHE TRADITIES WELHAAST VERPLICHT TOT EEN RESPECTVOLLE WAAR

SCHILLENDE ASPECTEN VAN DE GAME INDUSTRIE STUDIOPRODUCTIE GAMETIJDSCHRIFTEN GAME

DERING VOOR LITERAIRE TEKSTEN EN EEN KRITISCHE ACHTERDOCHT VOOR MEDIATEKSTEN

WINKELS HET PUBLIEK DE POLITIEKE BOODSCHAP VAN DE GAME ZELF EN DE MOGELIJKHEID VAN

/M HET EENVOUDIG TE FORMULEREN LIJKT HET ME DAT WANNEER BEELDENDE VORMING KAN

VERSCHILLENDE INTERPRETATIES DOOR HET PUBLIEK ONDER DE LOEP TE NEMEN $IT GEBEURDE DOOR

LEREN VAN DE RETORISCHE BENADERING VAN MEDIA EDUCATIE MEDIADOCENTEN OOK VAN DE

HET SCHRIJVEN VAN EEN ROLLENSPEL GEEN ABSTRACTE VAN DE CONTEXT LOSGEWEEKTE ACTIVITEIT

POpTICA VAN DE KUNSTEN KUNNEN LEREN OM EEN ³POpTICA´ VAN DE MEDIA TE ONTWIKKELEN

MAAR EEN OPDRACHT DIE WERD GEtNTEGREERD IN EEN REEKS VAN ACTIVITEITEN ROND DE PRODUC

%EN DERGELIJKE STAP ZOU ONDERKENNEN DAT NAUWGEZETTE AANDACHT VOOR DE ESTHETISCHE

TIE VAN DE GAME HET SCHRIJVEN VAN DOORLOPEN HET ONTWERPEN VAN POSTERS EN HOESJES

EIGENSCHAPPEN VAN MEDIATEKSTEN BELANGRIJK IS VOOR LEERLINGEN DIE HUN EIGEN MEDIA

VOOR DE DOOS HET ONTWERPEN EN PRODUCEREN VAN DE GAME ZELF MET AUTEURSSOFTWARE 

PRODUCT MAKEN

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





(ET VOLGENDE VOORBEELD LICHT TOE WAT IK VERSTA ONDER EEN POpTICA VAN DE MEDIA EN

RELE MECHANISMEN STAAN CENTRAAL IN HET WERK VAN MEDIADOCENTEN :IJ MOETEN STURING

ESTHETISCHE ASPECTEN VAN MEDIATEKSTEN (ET GAAT OM EEN ACTIVITEIT DIE OMSCHREVEN KAN

GEVEN AAN HET THEMA SMAAK EN OORDEEL IN HUN KLAS EN LEERLINGEN STIMULEREN OM BEWUST

WORDEN ALS REVERSE ENGINEERING MET GEBRUIK VAN AUTEURSSOFTWARE WORDT DE OPBOUW

NA TE DENKEN OVER DE WIJZE WAAROP SMAAK TOT STAND KOMT ¯ EEN GEVOELIGE EN INGEWIK

EN STRUCTUUR VAN EEN FILMISCHE TEKST LETTERLIJK ONTRAFELD OM ZO ZICHTBAAR TE MAKEN HOE

KELDE KWESTIE ZOALS IEDEREEN WEET DIE MET LEERLINGEN MUZIEKVIDEO´S HEEFT GEMAAKT OP

DEZE IS GEMAAKT )N DIT GEVAL WERD !DOBE 0REMIERE GEBRUIKT OM FRAGMENTEN VAN "AZ

BASIS VAN HUN EIGEN MUZIKALE VOORKEUREN

,UHRMANNS 2OMEO  *ULIET TE ONTLEDEN ZODAT DE LEERLINGEN KONDEN ZIEN HOE BEPAALDE

"IJ DEZE FILMRECONSTRUCTIE GING DE AANDACHT ECHTER MEER SPECIFIEK UIT NAAR DE MANIER

ESTHETISCHE EFFECTEN WORDEN BEREIKT6ERDER WERDEN DE LEERLINGEN GESTIMULEERD OM DELEN

WAAROP BEPAALDE ESTHETISCHE KEUZES KUNNEN WORDEN GEMAAKT EN WAT DE EFFECTEN DAAR

VAN DE FILM CREATIEF TE HERSCHEPPEN WAARBIJ ZE EXPERIMENTEERDEN MET VERSCHILLENDE

VAN ZIJN (ET ACCENT LAG DAARBIJ MEER OP !RISTOTELES´ OORSPRONKELIJKE IDEE VAN AISTHESIS ALS

SOUNDTRACKS EN VOLGORDES VAN SHOTS 6OOR ZE AAN HET WERK GINGEN NAMEN ZE SAMEN MET

ZINTUIGLIJKE WAARNEMING %EN LEERLING MERKTE BIJVOORBEELD OP HOE HIJ LEERDE

DE DOCENT DE FUNCTIE VAN DE VERSCHILLENDE FILMISCHE STRUCTUREN ONDER DE LOEP AFBEELDING  TOONT BIJVOORBEELD EEN ANALYSE VAN VERSCHILLENDE CAMERAHOEKEN EN SHOTS

³¨ WAT HET NUT IS OM VAN SHOT TOT SHOT TE KUNNEN SNIJDEN IN PLAATS VAN DE HELE FILM IN mmN KEER OP HET SCHERM VAN EEN BIOSCOOP TE BEKIJKEN ¨ HOE JE EMOTIES KUNT OPROEPEN DOOR BEPAALDE TECHNIEKEN TE GEBRUIKEN´ %EN ANDERE LEERLING IS ZICH BEWUST GEWORDEN VAN DE FUNCTIE VAN MONTAGE ¯ HOE DE DOELBEWUSTE SAMENVOEGING VAN UITEENLOPENDE BEELDEN NIEUWE BETEKENISSEN TOT STAND KAN BRENGEN ³$OORDAT JE HET ZELF DEED KON JE ZOVEEL DINGEN ZIEN DIE JE ERMEE KON DOEN WAAR JE NOOIT OPGEKOMEN ZOU ZIJN ¨ ALS JE EEN PLAATJE VAN EEN KLOK HAD GEZIEN ZOU JE HET MISSCHIEN NIET HEBBEN GECOMBINEERD MET BIJVOORBEELD EEN POLITIEAUTO MAAR ALS JE HET KUNT ZIEN EN IN ELKAAR OVER KUNT LATEN GAAN ¨ EN JE KUNT HET ZIEN EN HOE DIT HET VERANDERT HOE DIT HET INTERESSANTER MAAKT OF ANDERE DINGEN DOET ¨ ´ %N EEN ANDERE LEERLING HEEFT DE ELASTISCHE TEMPORALITEIT VAN FILM ONTDEKT ³)K DENK NIET DAT IK NOG NAAR DE BIOSCOOP KAN GAAN OF EEN FILM KAN BEKIJKEN ZONDER TE DENKEN AAN ALLE VERSCHILLENDE SHOTS EN GELUIDEN IN EEN KLEINE SCnNE ¨  )K VOND HET

!FBEELDING  !ANTEKENINGEN OP HET SCHOOLBORD OVER VERSCHILLENDE SOORTEN CAMERASHOTS EN HOEKEN

IDEE DAT JE EEN CAMERASHOT VEEL LANGER OF KORTER SNELLER OF LANGZAMER KON MAKEN ¨ FASCINEREND EN SLIM )K DACHT DAT EEN SHOT NET ZO LANG DUURDE ALS DE TIJD DAT JE MET DE CAMERA FILMDE´



$IT SOORT ACTIVITEITEN MAAKT DEEL UIT VAN HET CONCEPTUELE KADER VAN MEDIA EDUCATIE

.AAST DE EMOTIONELE LADING VAN DEZE TECHNIEKEN ONDERKENNEN LEERLINGEN DE BIJZONDERE

INZICHT IN DE ³TAAL´ VAN MEDIATEKSTEN MAAR NU KOMEN DAARIN OOK DE ESTHETISCHE EIGEN

FUNCTIES VAN HET MEDIUM FILM ZELF $EZE LEERLING ZIET BIJVOORBEELD DE MYSTERIEUZE NARRA

SCHAPPEN VAN DE TEKST AAN DE ORDE %EN ESTHETISCH OORDEEL IS VOLGENS DE THEORIE VAN

TIEVE FUNCTIE VAN DE CAMERA ALS EEN OOG EEN PLAATSVERVANGER VAN EEN GETUIGE IN HET

"OURDIEU  EEN UITING VAN MAATSCHAPPELIJK BEPAALDE CULTURELE SMAAK $EZE CULTU

VERHAAL OF VAN DE TOESCHOUWER

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





³/P HET MOMENT DAT DE CAMERA OMHOOGGAAT IS HET OOK DE EERSTE KEER DAT ER ENIGE

DENKBEELDIG PAARD GEBRUIKT $IT SYMBOLISCH INZICHT WORDT GEtNTERNALISEERD EN ONTWIK

NOEMENSWAARDIGE BEWEGING IN KOMT $E CAMERA IS BEWEGINGSLOOS GEBLEVEN OM DE

KELT ZICH TOT MENTALE PROCESSEN DIE LEIDEN TOT CREATIEVE ACTIVITEIT 7ARE CREATIVITEIT KAN

BEWEGING VAN HET BELANGRIJKSTE PERSONAGE IN DE SCnNE WEER TE GEVEN NET ALS -ERCUTIO

VOLGENS 6YGOTSKY ECHTER PAS TOT STAND KOMEN WANNEER DE DENKBEELDIGE TRANSFORMATIES

IS DE CAMERA GETUIGE VAN ALLES GEWEEST MAAR HEEFT HIJ ER NIETS AAN GEDAAN ¨ (ET

VAN HET SPEL VERBONDEN WORDEN MET HET DENKEN IN CONCEPTEN OF ANDERS GEZEGD MET

LAATSTE SHOT IS VAN EEN NIEUW PERSONAGE IN DE SCnNE 3AMSON $E CAMERA STAAT SCHUIN

RATIONELE INTELLECTUELE PROCESSEN -ET TWEE VOORBEELDEN ZAL IK VERDUIDELIJKEN HOE DIT

TEGENOVER HEM (IJ IS GEEN BELANGRIJK PERSONAGE HIJ IS SLECHTS ZIJDELINGS BETROKKEN BIJ

MODEL VAN CREATIVITEIT FUNCTIONEERT BINNEN MEDIA EDUCATIE

DE ACTIE :IJN EMOTIE ZIJN ANGSTIGE EN ONGERUSTE GEZICHTSUITDRUKKING MOET DOOR HET

(ET EERSTE VOORBEELD IS EEN STRIPFIGUUR IN DE VORM VAN EEN SUPERHELD ONTWORPEN DOOR

PUBLIEK WORDEN OPGEMERKT ¯ NIET GEVOELD (IJ KIJKT SIMPELWEG TOE ° HIJ HANDELT NIET´

EEN TWAALFJARIG MEISJE AFBEELDING   :IJ MAAKTE DEZE FIGUUR IN HET KADER VAN EEN LESSEN REEKS WAARIN LEERLINGEN HET IDEE VAN SUPERHELDEN KRITISCH ONDERZOCHTEN HUN SOCIALE EN

$IT TYPE KRITISCHE ACTIVITEIT EEN VLOEIEND GEHEEL VAN TECHNISCHE PRODUCTIE ESTHETISCHE

CULTURELE BETEKENIS DE ³GRAMMATICA´ VAN HUN VORMGEVING HET TYPE VERHAAL WAARIN ZIJ

KEUZES EN KRITISCHE REFLECTIE LIJKT VEEL OP DE ACTIVITEITEN VAN LEERLINGEN DIE SCHILDERIJEN

EEN ROL SPELEN .ADAT DE LEERLINGEN GELEERD HADDEN OM COMMERCIpLE STRIPVERHALEN TE

OF EEN CHOREOGRAFIE MAKEN EEN VOORSTELLING REGISSEREN OF GEDICHTEN SCHRIJVEN (ET

ANALYSEREN KREGEN ZIJ DE OPDRACHT OM DE VOORKANT VAN HUN EIGEN STRIPBOEK OVER EEN

MAAKT DEEL UIT VAN EEN MEDIAKUNSTENMODEL VAN MEDIA EDUCATIE (ET ILLUSTREERT WAT

SUPERHELD TE ONTWERPEN $IT MEISJE KOOS VOOR 4IGERWOMAN EN ONTWIERP EEN SYMBOOL

IK ME VOORSTEL BIJ EEN ³POpTICA´ VAN MEDIA EDUCATIE (ET ZOU ECHTER EEN MISVATTING ZIJN

VAN KRACHTIGE VROUWELIJKHEID OM DE VERHOUDING TUSSEN MANNEN EN VROUWEN IN HET TRA

OM TE DENKEN DAT EEN DERGELIJKE POpTICA LOS VAN DE POLITIEKE OVERWEGINGEN VAN DE

DITIONELE PANTHEON VAN SUPERHELDEN TE VERANDEREN (IERVOOR MAAKTE ZIJ GEBRUIK VAN DE

RETORICA KAN BESTAAN DE TWEE MOETEN ELKAAR AANVULLEN ZOALS IK HIERONDER OPNIEUW ZAL

TRADITIONELE ICONOGRAFIE VAN DE SUPERHELD DE KOSTUUMS MASKERS STEDELIJKE SCENARIO´S

BENADRUKKEN

ONDERGESCHIKTE POLITIEKORPSEN EN DOOR DE MAAN BESCHENEN LANDSCHAPPEN DIE ZO KEN MERKEND ZIJN VOOR DE BEELDVERHALEN VAN DE $# EN -ARVEL STRIPS EN DE GEANIMEERDE EN

?



#2%!4)6)4%)4 #5,452%,% "2/..%. 3%-)/4)3#(% ).3425-%.4%.

NAGESPEELDE FILM EN TELEVISIEPRODUCTIES DIE OP BASIS DAARVAN ONTSTONDEN )N 6YGOTSKY´S BEWOORDINGEN HEEFT DIT MEISJE SPEELS GEBRUIKGEMAAKT VAN EEN REEKS CULTURELE BRONNEN EN HEEFT ZIJ ³SEMIOTISCHE INSTRUMENTEN´ TOEGEPAST OM DEZE BRONNEN

4OT NU TOE HEB IK HET WOORD ³CREATIEF´ NOGAL LOSJES GEHANTEERD (IERNA GA IK DE AARD VAN

TE TRANSFORMEREN TOT IETS NIEUWS IETS WAT UIT HAAR FANTASIE IS ONTSTAAN ³3EMIOTISCHE

CREATIVITEIT IN MEDIA EDUCATIE NADER BEKIJKEN 7AT BEDOELEN WE ER PRECIES MEE 7ELKE

INSTRUMENTEN´ ZIJN HIER NIET ALLEEN DE FYSIEKE MATERIALEN PAPIER VILTSTIFTEN MAAR OOK

ROL SPEELT HET ALS ONDERDEEL VAN MEDIAGELETTERDHEID %N HOE KAN HET EEN GEMEENSCHAP

DE BEELDTAAL EN GRAMMATICA DIE ZIJ HEEFT GEHANTEERD 4EGELIJKERTIJD KUNNEN RATIO

PELIJKE BASIS VORMEN VOOR MEDIA EDUCATIE EN BEELDENDE VORMING

NELE REPRESENTATIEPROCESSEN WORDEN ONDERSCHEIDEN DE OP DE MAN VROUWVERHOUDING

#REATIVITEIT IN HET ONDERWIJS IS EEN UITERST OMSTREDEN IDEE $E INVALSHOEKEN ZIJN VERBIJS

GEBASEERDE VOORSTELLING EN EEN CAUSALE VERHAALLIJN DIE DE BEELDCOMPOSITIE BEHEERST

TEREND UITEENLOPEND POSTROMANTISCHE IDEEpN OVER ARTISTIEKE GENIALITEIT 3CRUTON 

)N DIT OPZICHT KAN HAAR ONTWERP WORDEN BESCHOUWD ALS EEN CREATIEF WERKSTUK IN DE

PSYCHOLOGISCHE ANALYSES VAN DE COGNITIEVE MECHANISMEN VAN CREATIEF DENKEN "ODEN

ZIN VAN 6YGOTSKY´S THEORIE EEN WERKSTUK GEBASEERD OP DENKBEELDIGE TRANSFORMATIE EN

 CULTURELE OPVATTINGEN OVER ³GEFUNDEERDE ESTHETISCHE ACTIVITEIT´ 7ILLIS  EN

KRITISCH DENKEN

BELEIDSMATIGE IDEEpN OVER DE BENODIGDE VAARDIGHEDEN VAN EEN NIEUW SOORT WERKNE

(ET ONTWERP KAN ECHTER OOK WORDEN BEZIEN VANUIT HET CULTURELE ASPECT VAN MEDIAGE

MERS VOOR DE GEZAMENLIJKE OPLOSSING VAN PROBLEMEN ,EADBEATER   -IJN EIGEN

LETTERDHEID (ET MEISJE HEEFT VOOR DE TEKENING OP EEN DOORDACHTE KRITISCHE PLEZIERIGE

FAVORIETE BENADERING VAN CREATIVITEIT IS GEBASEERD OP HET WERK VAN DE 2USSISCHE PSYCHO

WIJZE GEBRUIKGEMAAKT VAN DE BRONNEN VAN DE POPULAIRE CULTUUR DEELS TEN BEHOEVE VAN

LOOG ,EV 6YGOTSKY DIE VAN MENING WAS DAT ER EEN NAUWE RELATIE BESTAAT TUSSEN DE CRE

EEN EGALITAIRE BOODSCHAP $AARNAAST KAN DE CULTURELE ACTIVITEIT VAN DE AFBEELDING WOR

ATIVITEIT VAN KINDEREN EN HUN SPEL 6YGOTSKY   )N SPEELSE SITUATIES LEREN KINDE

DEN GERELATEERD AAN DE EIGEN SOCIALE IDENTITEIT VAN HET MEISJE 7AT HET BETEKENT OM

REN DE BETEKENIS VAN SYMBOLISCHE SUBSTITUTIE DOOR DE MANIPULATIE VAN FYSIEKE OBJECTEN

EEN MEISJE TE ZIJN DAT ZICH ONTWIKKELT TOT VROUW IS ZOWEL EEN CONCRETE PERSOONLIJKE

$AARBIJ NOEMT 6YGOTSKY HET BEKENDE VOORBEELD VAN EEN KIND DAT EEN BEZEMSTEEL ALS EEN

AANGELEGENHEID ALS EEN ALGEMEEN POLITIEK STATEMENT $E TEKENS VAN VROUWELIJKHEID

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





!FBEELDING  %EN ONTWERP VAN EEN SUPERHELD GEMAAKT DOOR EEN TWAALFJARIG MEISJE

!FBEELDING  3CHERMAFBEELDING VAN EEN DOOR  JARIGE LEERLINGEN ONTWIKKELDE COMPUTERGAME OP

DIE HET MEEST OPVALLEND ZIJN VOOR TWAALFJARIGE MEISJES HEEFT ZE WEERGEGEVEN ALS ATTRI

BASIS VAN 4HE 4EMPEST

BUTEN VAN HAAR DENKBEELDIGE PERSONAGES GEVERFDE NAGELS EEN ONTBLOOT MIDDENRIF OPGEMAAKTE OGEN NAUWSLUITENDE KLEDING (OEWEL ZIJ HIERMEE NOG NIET ZELF HEEFT GEpX PERIMENTEERD MOET ZE ZICH WEL BEWUST ZIJN VAN ANDERE MEISJES IN HAAR KLAS DIE DAT AL



WEL HEBBEN GEDAAN $E MOGELIJKHEDEN VOOR EEN MEISJE ZIJN BELADEN MET MORELE EN

STATUS HEBBEN GEGEVEN 

SEKSUELE AMBIVALENTIE :E OPENEN VERSCHILLENDE WEGEN NAAR VOLWASSENHEID MAAR OOK

$E TWEE LEERLINGEN DIE DIT DEEL VAN DE GAME MAAKTEN GEBRUIKTEN -ISSION-AKER SOFT

NAAR RISICO EN BESPOTTING

WARE VOOR HET ONTWERPEN VAN COMPUTERGAMES :IJ HEBBEN ACHTERGRONDEN OBJECTEN EN

%EN ANDERE VORM VAN CREATIEVE PRODUCTIE WORDT GETOOND IN AFBEELDING  DE SCHER

PERSONAGES GESELECTEERD UIT DE BESTANDEN VAN HET PROGRAMMA EN DEZE GEMANIPULEERD

MAFBEELDING VAN EEN COMPUTERGAME DIE IS GEMAAKT DOOR DERTIENJARIGE LEERLINGEN :IJ

OM HET GEWENSTE VERHAAL TE MAKEN $EZE ACTIVITEIT HAALT IN DE DISCUSSIE OVER CREATIVITEIT

KREGEN DE OPDRACHT OM EEN GAME TE BEDENKEN OP BASIS VAN HET LAATSTE TONEELSTUK

ONVERMIJDELIJK DE OUDE KWESTIE VAN DE ORIGINALITEIT NAAR BOVEN WAARBIJ OORSPRONKELIJK

VAN 3HAKESPEARE 4HE 4EMPEST 6ANUIT CULTUREEL OOGPUNT BRENGT DEZE GAME DE MEEST

WERK DOORGAANS DE VOORKEUR GENOOT BOVEN AFGELEID WERK $EZE CATEGORIEpN ZIJN ECHTER

POPULAIRE VAN DE HEDENDAAGSE KUNSTVORMEN IN CONTACT MET DE MEEST HOOGSTAANDE VAN

MINDER DUIDELIJK DAN ZE LIJKEN $E MODERNE KUNST WAS VERMAARD OMDAT ZE DE EIS OM

DE LITERAIRE TONEELTEKSTEN $IT KAN WELLICHT WORDEN BESCHOUWD ALS EEN PRAKTISCH VOOR

BEELDEN UIT HET NIETS TE MAKEN TER DISCUSSIE STELDE $IT GEBEURDE IN DE COLLAGES VAN

BEELD VAN EEN VERKENNING VAN ZOWEL 7ILLIAMS´³GELEEFDE CULTUUR´ DE VERTROUWDHEID VAN

"RAQUE EN IN 0ICASSO´S STIERENKOP VAN EEN FIETSSTUUR EN FIETSZADEL WAARIN WERD GESPEELD

STUDENTEN MET COMPUTERGAMES ALS ZIJN ³SELECTIEVE TRADITIE´ DE OPEENVOLGENDE GEAC

MET DE SAMENVOEGING VAN ALLEDAAGSE VOORWERPEN EN NIEUWE BETEKENISSEN 3INDSDIEN

CUMULEERDE CULTURELE COMMENTAREN EN PRAKTIJKEN DIE 3HAKESPEARES WERK ZIJN HUIDIGE

DRAAIT CREATIVITEIT MEER OM HET OPNIEUW TOEKENNEN VAN BETEKENIS AAN OBJECTEN DAN OM

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





HET CREpREN VAN BETEKENIS UIT HET NIETS

#/.#,53)% .!!2 %%. 0/Ç4)#! 6!. -%$)! %$5#!4)%

)N HET VOORBEELD VAN DE COMPUTERGAME KON MET HET AFBEELDINGENBESTAND IN HET

?

SOFTWAREPROGRAMMA HANDIG VERMEDEN WORDEN DAT LEERLINGEN EERST DE FINESSES VAN

(ET IN HET BEGIN VAN DIT ARTIKEL GENOEMDE # MODEL VAN MEDIAGELETTERDHEID WIJST OP

$ ANIMATIE MOESTEN LEREN ALVORENS ZE IETS KONDEN MAKEN 4OCH GELDT OOK HIERVOOR

DE NOODZAAK VOOR MEDIADOCENTEN OM CULTURELE IDEEpN VAN HUN LEERLINGEN TE VERWEVEN

DEZELFDE LOGICA $EZE ALGEMENE PERSONAGES EN ACHTERGRONDEN WERDEN GETRANSFORMEERD

MET EEN STEEDS BREDERE VERKENNING VAN NIEUWE CULTURELE TERREINEN IN DE CONTEXT VAN

DOOR DE MANIER WAAROP DE LEERLINGEN ZE PROGRAMMEERDEN 4IJDENS HET PROGRAMMEREN

EEN SPEELSE FANTASIEVOLLE EN CREATIEVE PRODUCTIE (ET BELANGRIJKE EVENWICHT HIERTUS

MOESTEN ER REGELS VOOR BEPAALDE GEBEURTENISSEN DIE CENTRAAL STAAN BIJ HET MAKEN EN

SEN IS VERVAT IN HET CULTUREEL SEMIOTISCHE MODEL VAN MEDIAGELETTERDHEID DAT IK ENKELE

SPELEN VAN VIDEOGAMES 3ALEN  :IMMERMAN  WORDEN OPGESTELD $EZE REGELS

JAREN GELEDEN HEB ONTWIKKELD SAMEN MET *AMES $URRAN WIENS ACTIVITEITEN IN DE KLAS

VORMEN SAMEN EEN AVONTURENGAME WAARIN DE SPELER ALS &ERDINAND ZOON VAN DE KONING

TERUGKOMEN IN ENKELE DOOR MIJ GENOEMDE VOORBEELDEN IN DIT ARTIKEL "URN  $URRAN

OP BASIS VAN GEBEURTENISSEN IN DE GAME EEN REEKS BEPROEVINGEN MOET DOORSTAAN OM

  $IT MODEL ZIE FIGUUR  VERBINDT DE DRIE CULTURELE NIVEAUS VAN 7ILLIAMS LINKS

ZIJN GELIEFDE -IRANDA TE VINDEN EN HET HOOFD TE BIEDEN AAN DE VERONDERSTELDE TOORN

MET DE POPULAIRE # STRUCTUUR IN HET MIDDEN VAN DIT MODEL WEERGEGEVEN ALS DE SOCIALE

VAN HAAR VADER 0ROSPERO $EZE SCHERMAFBEELDING TOONT HET LAATSTE DEEL VAN DE GAME

FUNCTIES VAN MEDIAGELETTERDHEID EN DE SEMIOTISCHE ACTIVITEIT VAN DE DISCUSSIE OVER EN

WAARIN DE DRIE PERSONAGES ELKAAR ONTMOETEN

HET VORMGEVEN PRODUCEREN EN INTERPRETEREN VAN MEDIA RECHTS DIE AFKOMSTIG IS UIT HET

(ET ONTWERP VAN DEZE GAME BEHELST EEN CREATIEVE TRANSFORMATIE VAN DE DIGITALE BESTAN

WERK VAN +RESS EN 6AN ,EEUWEN  

DEN VAN DE SOFTWARE DE OPSTELLING VAN NIEUWE REGELS EN DE OPNAME EN TOEPASSING VAN GESPROKEN TEKST MAAR HET IS NATUURLIJK OOK EEN TRANSFORMATIE VAN 3HAKESPEARES OORSPRONKELIJKE TEKST $E HANDELING VAN HET TONEELSTUK IS VERTAALD NAAR DE GANGBARE

&)'552 ?%%. #5,452%%, 3%-)/4)3#( -/$%, 6!. -%$)!'%,%44%2$(%)$

GAMESTRUCTUUR VAN UITDAGING EN BELONING EN WINST EN VERLIES TERWIJL DE PERSONAGES ZIJN

MEDIAGELETTERDHEID EEN CULTUREEL SEMIOTISCH MODEL

VERANDERD IN DE EERSTEPERSOONS AVATAR EN DE NIET DOOR DE SPELER TE BESTUREN PERSONAGES

CULTURELE CONTEXTEN

VAN DIT GAMEGENRE 3HAKESPEARE PURISTEN GRUWEN WELLICHT VAN HET OGENSCHIJNLIJKE GEWELD DAT DIT GEKOES TERDE LITERAIRE ERFGOED WORDT AANGEDAAN HOEWEL IEDERE ACTEUR OF REGISSEUR VANDAAG DE DAG DE NOODZAAK ZOU INZIEN OM TONEELSTUKKEN TE HERSCHEPPEN VOOR EEN ANDER CULTU REEL TIJDPERK  $AAR KAN TEGENIN WORDEN GEBRACHT DAT DEZE ³LUDIEKE´ BENADERING VAN HET TONEELSTUK JUIST RECHT DOET AAN DE OVEREENKOMSTEN MET EEN GAME HET MAGISCHE EILAND

GELEERD SELECTIEF VASTGELEGD

SOCIALE FUNCTIES CULTUREEL CREATIEF KRITISCH

RETORISCH EN POpTISCH

SEMIOTISCHE PROCESSEN DISCUSSIE VORMGEVINGPRODUCTIE VERSPREIDING INTERPRETATIE

DE UITDAGINGEN BEPROEVINGEN STRAFFEN EN BELONINGEN DIE 0ROSPERO BEDENKT EN ZELFS HET FEIT DAT 0ROSPERO UITEINDELIJK IS OVERGELEVERD AAN DE WIL VAN HET PUBLIEK DAT MOET BESLIS SEN OF HIJ ZAL TERUGKEREN NAAR -ILAAN OF NIET 5IT DEZE TWEE VOORBEELDEN BLIJKT DAT CREATIEVE PRODUCTIE NOOIT OP MYSTERIEUZE WIJZE

$IT MODEL IS EEN VOORSTEL VOOR DOCENTEN MEDIA EDUCATIE OM VERDER TE KIJKEN DAN ALLEEN

UIT HET NIETS ONTSTAAT MAAR DAT HET FLOREERT OP EEN RIJKE VOEDINGSBODEM VAN CULTURELE

HET NU VAN DE GELEEFDE CULTUUR MAAR WEL STEEDS TERUG TE KEREN NAAR DIT HEDEN ALS DE

BRONNEN (ET STELT LEERLINGEN ENERZIJDS IN STAAT TOT EEN VERKENNING VAN ARTISTIEKE VORM

RUIMTE WAAR VOOR ONZE LEERLINGEN BETEKENIS IN HET SOCIALE DOMEIN TOT STAND KOMT WAAR

EN INHOUD EN IS ANDERZIJDS EEN UITING VAN INDIVIDUELE EN COLLECTIEVE SMAAK IDENTITEIT

WAARDEN WORDEN GEKOZEN IDENTITEITEN GEVORMD PLEZIER BELEEFD EN VOORSTELLINGEN

MAATSCHAPPELIJKE VERHOUDINGEN 5IT DE VOORBEELDEN BLIJKT DAT POpTICALE AANDACHT VOOR

BEGREPEN $IT HEDEN WORDT VERRIJKT DOOR EEN ONDERVRAGING VAN HET VERLEDEN DE CULTUUR

ARTISTIEKE VORM ONTWERP STIJL EN EFFECT HAND IN HAND KAN EN MOET GAAN MET RATIONELE

VAN OUDERS EN GROOTOUDERS DE MEDIATEKSTEN DIE WORDEN GEHERWAARDEERD DOOR DE RETRO

OVERWEGINGEN VAN NARRATIEVE REPRESENTATIEVE EN POLITIEKE AARD

CULTUUR DE GESCHIEDENIS VAN DE MEDIA EN DE FILM DE OORSPRONGEN VAN DE CAMERA DE GEBOORTE EN BEGINJAREN VAN DE VIDEOGAMES



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





$IT MODEL STELT ZOALS IK HIERBOVEN BESCHREEF DAT DE RETORISCHE ANALYSE VAN TEKSTEN

TEKSTUELE STRUCTUUR EN VORMGEVING EN HET MAATSCHAPPELIJKE BELANG DAT IN DEZE STRUC

INSTELLINGEN EN HET PUBLIEK VAN DE MEDIA DEEL UITMAAKT VAN HET KRITISCHE ASPECT VAN

TUREN BESLOTEN LIGT

DE MEDIAGELETTERDHEID $IT VEREIST ENERZIJDS DAT LEERLINGEN EEN KRITISCHE DISTANTIE TOT

)N ANDERE PUBLICATIES BEN IK DIEPER INGEGAAN OP DE SEMIOTISCHE ASPECTEN VAN DIT MODEL

DE GELEEFDE CULTUUR IN ACHT NEMEN ZODAT ZIJ HET GELEEFDE VERMAAK VAN DE POPULAIRE

"URN  EN DE WIJZE WAAROP BETEKENIS TOT STAND KOMT MET EN TUSSEN VERSCHILLENDE

CULTUUR KUNNEN ONDERZOEKEN MAAR ER TEGELIJKERTIJD BUITENSTAAN HET TOT EEN ONDER

SEMIOTISCHE MODI +RESS  6AN ,EEUWEN   )N DIT ARTIKEL LIGT HET ACCENT ECHTER MEER

DEEL VAN DE GESCHIEDENIS MAKEN ZICH ER EEN VOORSTELLING VAN MAKEN VANUIT EEN ANDER

OP DE CULTURELE ASPECTEN EN VOORAL DE POpTICA VAN DE MEDIA "INNEN MEDIA EDUCATIE

STANDPUNT HUN EIGEN CULTURELE WAARDEN OVERSTIJGEN OM DIE VAN ANDERE GROEPEN ANDERE

WORDEN UITGEBREIDE DISCUSSIES GEVOERD OVER KRITISCHE GELETTERDHEID POPULAIRE CULTUUR

TIJDEN ANDERE GENERATIES TE VERKENNEN !NDERZIJDS VEREIST DIT EEN KRITISCH INZICHT IN DE

EN CREATIVITEIT $E POpTICA VAN MEDIATEKSTEN ¯ HUN ESTHETISCHE FUNCTIE ¯ WORDT ECHTER

MECHANISMEN VAN DE RETORICA IN DE GRAMMATICALE OVERTUIGINGS EN ARGUMENTATIETECH

VEEL MINDER VAAK AAN DE ORDE GESTELD 0OpTICA ALLEEN VERZANDT SIMPELWEG IN LEGE STIJL OF

NIEKEN DE SYNTAXIS VAN DE IDEOLOGIE )N DIT OPZICHT IS ER EEN VERBAND MET HET SEMIOTI

WORDT INGEZET VOOR DUISTERE DOELEINDEN ZOALS 7ALTER "ENJAMIN OPMERKTE  

SCHE MODEL RECHTS IN HET DIAGRAM (ET MODEL LAAT ZIEN DAT LEERLINGEN DE SEMIOTISCHE

5ITERAARD MOET EEN POpTICA VAN DE MEDIA HET OMGEKEERDE ZIJN VAN RETORICA POLITIEK

MODI DIE WORDEN GEKOZEN TIJDENS HET VORMGEVINGSPROCES DE INSCRIPTIETECHNIEKEN DIE

EN POpZIE SAMEN BIEDEN DE RUIMTE WAARIN LEERLINGEN NIET ALLEEN KUNNEN LEREN OM VAN

WORDEN GEBRUIKT VOOR DE MATERIpLE CONSTRUCTIE VAN MEDIATEKSTEN EN DE DISTRIBUTIEMODI

MOOIE KUNSTWERKEN TE GENIETEN EN ZE ZELF TE MAKEN MAAR OOK HOE DEZE KUNSTWERKEN

EN MEDIA DIE DEZE INHOUDEN NAAR HET PUBLIEK BRENGEN MOETEN BEGRIJPEN OM EEN DER

DE MAATSCHAPPELIJKE WERKELIJKHEID VAN HUN WERELD VERBEELDEN $EZE COMBINATIE VAN

GELIJK INZICHT TE KUNNEN VERWERVEN

RETORIEK EN POpZIE VAN KRITISCHE ACHTERDOCHT EN KRITISCHE WAARDERING VORMT VOLGENS MIJ

4EGELIJKERTIJD KAN DIT MODEL NIET ZONDER DE POpTICA VAN DE IN DIT ARTIKEL BESPROKEN MEDIA

HET IDEALE EVENWICHT VOOR ZOWEL MEDIA EDUCATIE ALS BEELDENDE VORMING TWEE TERREINEN

$EZE HOUDING VAN WAARDERING IS BEDOELD OM LEERLINGEN TE HELPEN DE ESTHETISCHE VOR

DIE ELKAAR OP SCHOOL EN DAARBUITEN STEEDS DICHTER NADEREN

MEN VAN DE MEDIA ZOWEL TE VERBINDEN MET HUN SOCIALE BETEKENIS DE RETORICA ALS MET HUN REPRESENTATIEMETHODEN DE SEMIOTIEK  $IT VERGT VAN LEERLINGEN DAT ZIJ NADENKEN

!NDREW "URN

OVER DE WIJZE WAAROP DE TAAL VAN DE VISUELE VORMGEVING HET BEWEGENDE BEELD EN DE ONTWIKKELING VAN COMPUTERGAMES DEZE SOCIALE BETEKENISSEN EN DE DAARMEE ALTIJD VER

!NDREW "URN IS PROFESSOR -EDIA %DUCATION AAN HET )NSTITUTE OF %DUCATION VAN DE

BONDEN EMOTIONELE LADING TOT STAND BRENGT (ET VERGT VAN HEN DAT ZIJ ANALYSEREN HOE

5NIVERSITEIT ,ONDEN

DEZE BETEKENISSEN EN EMOTIES GEKOPPELD ZIJN AAN BEPAALDE STILISTISCHE KENMERKEN EN HOE DEZE ZICH VERHOUDEN TOT HUN EIGEN ESTHETISCHE VOORKEUREN EN CULTURELE WAARDEN EN DIE VAN ANDEREN 4EN SLOTTE GEEFT DIT MODEL DE CREATIEVE FUNCTIE VAN DE MEDIAGELETTERDHEID WEER WAAR VAN DE RELATIES IN TWEE RICHTINGEN VERLOPEN (ET CREATIEVE ASPECT IS ONLOSMAKELIJK VER BONDEN MET DE KRITISCHE FUNCTIE STERKER NOG DE PRODUCTIE VAN NIEUWE MEDIATEKSTEN IS WELLICHT DE BESTE METHODE OM LEERLINGEN INZICHT TE GEVEN IN DE RETORICA EN POpTICA VAN DE MEDIA  $IT INSTRUMENT WORDT GEBRUIKT OM UITING TE GEVEN AAN ESTHETISCHE SMAAK EN ZELFREPRESENTATIE WAARMEE MAATSCHAPPELIJKE ROLLEN EN IDENTITEIT WORDEN VERKEND $E HORIZONTALE PIJL STAAT VOOR DE TOEGANG DIE CREATIVITEIT DE LEERLING VERSCHAFT TOT DE WERELD VAN DE CULTURELE PRODUCTIE EEN DIALOOG MET DE GESCHIEDENIS VAN MEDIAPRODUC TIES EEN VERKENNING VAN DE SELECTIEVE TRADITIE EEN INTERVENTIE IN DE GELEEFDE CULTUUR 6ERDER FUNCTIONEERT DE CREATIEVE PRODUCTIE ALS EEN TRAINING IN DE PRAKTISCHE SEMIOTIEK VAN DE MEDIA ZO WORDT IN DE PRAKTIJK UITVOERING GEGEVEN AAN HET KRITISCHE INZICHT IN



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





,)4%2!4552

$UNCUM 0   6ISUAL #ULTURE $EVELOPMENTS $EFINITIONS AND $IRECTIONS FOR !RT %DUCATION 3TUDIES IN !RT %DUCATION   

?

!DDISON !  "URGESS , %DS   )SSUES IN !RT AND $ESIGN 4EACHING ,ONDON 2OUTLEDGE &ALMER "ENJAMIN 7   4HE 7ORK OF !RT IN THE !GE OF -ECHANICAL 2EPRODUCTION )N ( !RENDT %D )LLUMINATIONS PP    .EW 9ORK 3CHOCKEN "OOKS "ODEN -   4HE #REATIVE -IND -YTHS AND -ECHANISMS ,ONDON 7EIDENFELD AND .ICOLSON "OURDIEU 0   4HE SOCIAL SPACE AND THE GENESIS OF GROUPS 3OCIAL 3CIENCE )NFORMATION    "UCKINGHAM $   -EDIA EDUCATION ,ITERACY LEARNING AND CONTEMPORARY CULTURE #AMBRIDGE 5+ 0OLITY 0RESS "UCKINGHAM $  3EFTON 'REEN *   #ULTURAL STUDIES GOES TO SCHOOL 2EADING AND TEACHING POPULAR MEDIA #RITICAL PERSPECTIVES ON LITERACY AND EDUCATION ,ONDON 4AYLOR  &RANCIS "UCKINGHAM $ &RASER 0  3EFTON 'REEN *   -AKING THE GRADE %VALUATING STUDENT PRODUCTION IN -EDIA 3TUDIES )N * 3EFTON 'REEN  2 3INKER %DS %VALUATING CREATIVITY MAKING AND LEARNING BY YOUNG PEOPLE PP    .EW 9ORK 2OUTLEDGE "UCKINGHAM $  *ONES +   .EW ,ABOUR´S CULTURAL TURN SOME TENSIONS IN CONTEMPORARY EDUCATIO NAL AND CULTURAL POLICY *OURNAL OF %DUCATION 0OLICY    "UCKINGHAM $  "URN !   'AME ,ITERACY IN 4HEORY AND 0RACTICE *OURNAL OF %DUCATIONAL -ULTIMEDIA AND (YPERMEDIA    "URN !   4WO 4ONGUES /CCUPY -Y -OUTH %NGLISH IN %DUCATION    "URN !   4HE #ASE OF 2EBELLION RESEARCHING MULTIMODAL TEXTS )N * #OIRO - +NOBEL # ,ANKSHEAR  $ ,EU %DS 4HE (ANDBOOK OF 2ESEARCH IN .EW ,ITERACIES PP    .EW 9ORK ,AWRENCE %RLBAUM "URN !   -AKING .EW -EDIA CREATIVE PRODUCTION AND DIGITAL LITERACIES .EW 9ORK 0ETER ,ANG

'AY 0 DU (ALL 3 *ANES , -ACKAY (  .EGUS +   $OING #ULTURAL 3TUDIES 4HE STORY OF THE 3ONY 7ALKMAN ,ONDON 3AGE (EBDIGE $   3UBCULTURE THE MEANING OF STYLE ,ONDON -ETHUEN +RESS '  ,EEUWEN 4 VAN   2EADING )MAGES THE 'RAMMAR OF 6ISUAL $ESIGN ,ONDON 2OUTLEDGE +RESS '  ,EEUWEN 4 VAN   -ULTIMODAL $ISCOURSE 4HE -ODES AND -EDIA OF #ONTEMPORARY #OMMUNICATION ,ONDON !RNOLD ,EADBEATER #   ,IVING ON 4HIN !IR 4HE .EW %CONOMY WITH A "LUEPRINT FOR THE ST #ENTURY ,ONDON 0ENGUIN ,EAVIS & 2  4HOMPSON $   #ULTURE AND %NVIRONMENT 4HE 4RAINING OF #RITICAL !WARENESS ,ONDON #HATTO AND 7INDUS -ORGAN 7   #RITICAL ,ITERACY IN THE #LASSROOM 4HE !RT OF THE 0OSSIBLE ,ONDON 2OUTLEDGE 3ALEN +  :IMMERMAN %   2ULES OF 0LAY 'AME $ESIGN &UNDAMENTALS #AMBRIDGE -! -)4 0RESS 3CRUTON 2   %XPRESSIONIST %DUCATION /XFORD 2EVIEW OF %DUCATION    3ELTZER +  "ENTLEY 4   4HE #REATIVE !GE +NOWLEDGE AND 3KILLS OF THE .EW %CONOMY ,ONDON $EMOS 6YGOTSKY , 3   )MAGINATION AND CREATIVITY IN THE ADOLESCENT 4HE COLLECTED WORKS OF ,3 6YGOTSKY 7ILLIAMS 2   4HE ,ONG 2EVOLUTION ,ONDON #HATTO AND 7INDUS 7ILLIS 0   #OMMON #ULTURE "UCKINGHAM /PEN 5NIVERSITY 0RESS

"URN !  2EED +   $IGITEENS -EDIA ,ITERACIES AND $IGITAL 4ECHNOLOGIES IN THE 3ECONDARY #LASSROOM %NGLISH IN %DUCATION    "URN !  0ARKER $   -AKING 9OUR -ARK DIGITAL INSCRIPTION ANIMATION AND A NEW VISUAL SEMIOTIC %DUCATION #OMMUNICATION  )NFORMATION    "URN !  0ARKER $   4IGER´S BIG PLAN MULTIMODALITY AND THE MOVING IMAGE )N # *EWITT  ' +RESS %DS -ULTIMODAL ,ITERACY PP    .EW 9ORK 0ETER ,ANG "URN !  $URRAN *   -EDIA ,ITERACY IN 3CHOOLS PRACTICE PRODUCTION AND PROGRESSION ,ONDON 0AUL #HAPMAN



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 







#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





4USSEN KUNST EN MEDIA OEFENEN IN LEVENSKUNST

ONDERWERP VAN KRITISCHE REFLECTIE MAAR WORDEN DOOR KINDEREN EN JONGEREN OOK ACTIEF VOOR COMMUNICATIE GEBRUIKT $AARBIJ WORDT DE VOORKEUR GEGEVEN AAN DE PROJECTME THODE DIE DEELNEMERS DE GROOTSTE SPEELRUIMTE BIEDT OM ZELF TE BEPALEN HOE ZIJ ZICH INHOUDELIJK EN CREATIEF MET DE MEDIA BEZIGHOUDEN 0ASUCHIN  P  EV  $E DOELSTELLING VAN EEN GEpMANCIPEERDE DEELNAME AAN DE MEDIACULTUUR DOOR DE ONT WIKKELING VAN MEDIACOMPETENTIE IS DUS TWEELEDIG $E REFLECTIEVE DIMENSIE STREEFT NAAR EEN ZELFBEWUSTE HOUDING DIE IEMAND IN STAAT STELT VORM EN INHOUD VAN DE MASSAME DIA KRITISCH TE BEOORDELEN MET EIGEN NORMEN WAARDEN EN DOELSTELLINGEN $E PRODUC TIEVE DIMENSIE RICHT ZICH OP HET AANLEREN VAN COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN WAARMEE

+UNSTEDUCATIE EN MEDIA EDUCATIE IN $UITSLAND HOUDEN ZICH AL VEERTIG JAAR BEZIG

IEMAND ZIJN INTENTIES BELANGEN EN PROBLEMEN PUBLIEKELIJK KAN UITEN $IT BETEKENT DAT

MET MASSAMEDIA 4OT DUSVER IS HET ECHTER NOG NIET GEKOMEN TOT EEN SYSTEMATISCHE

DE ONTWIKKELING VAN MEDIACOMPETENTIE GERICHT IS OP HET AANKWEKEN VAN MONDIGHEID

SAMENWERKING TUSSEN BEIDE VAKGEBIEDEN OF EEN INSTITUTIONALISERING VAN DE MEDIA

DIE ZOWEL ZELFBESCHIKKING VAN HET SUBJECT ALS ZIJN DEELNAME AAN DE SAMENLEVING OMVAT

EDUCATIE OP SCHOLEN $E EDUCATIEVE DOELSTELLINGEN RESPECTIEVELIJK ³"ILDKOMPETENZ´ EN

$IT GEBEURT NIET ALLEEN DOOR DE MEDIALE COMMUNICATIE VAN INHOUDEN MAAR OOK DOOR DE

³-EDIENKOMPETENZ´ ¯ LIJKEN OP ELKAAR MAAR HET IS DE VRAAG OF DEZE VOLSTAAN OM HET

COMMUNICATIE VAN DE DEELNEMERS ONDERLING $E ANALYSE VAN PRODUCTEN VAN DE MASSA

EDUCATIEVE POTENTIEEL VAN KUNST EN MEDIA TEN VOLLE TE BENUTTEN #ARL 0ETER "USCHK~HLE

MEDIA BIEDT AANKNOPINGSPUNTEN VOOR DISCUSSIES IN GROEPEN 0RODUCTIES MET ELEKTRONI

ZIET IN HET .EDERLANDSE BEGRIP ³MEDIAWIJSHEID´ BREDERE DIMENSIES -ET EEN HEDENDAAGS

SCHE MEDIA BIJVOORBEELD DIGITALE FOTOGRAFIE OF VIDEO BIEDT MOGELIJKHEDEN VOOR SOCIALE

KUNSTWERK EN EEN KUNSTPROJECT OP SCHOOL ALS VOORBEELDEN BELICHT HIJ IN DIT ARTIKEL KEN

INTERACTIE TUSSEN DE MAKERS ONDERLING EN MET PERSONEN UIT DE OMGEVING

MERKEN VAN KUNSTZINNIGE DENKEN DIE KUNNEN UITMONDEN IN LEVENSKUNST

$E JAREN ZEVENTIG WAREN IN $UITSLAND OOK VOOR DE FOCUS VAN KUNSTEDUCATIE OP MAS SAMEDIA VAN DOORSLAGGEVENDE BETEKENIS (ET IS OPMERKELIJK DAT ER IN DE LOOP DER

#ULTUURTHEORETICI NEIGDEN DE AFGELOPEN TWINTIG JAAR TOT SOMBERE CONCLUSIES OVER

TIJD WEL STEEDS RAAKVLAKKEN TUSSEN MEDIA EN KUNSTEDUCATIE BESTONDEN MAAR DAT ER

DE INVLOED VAN DE ELEKTRONISCHE MASSAMEDIA OP HET BEWUSTZIJN VAN INDIVIDUEN $E

TOT DUSVER GEEN SPRAKE IS VAN EEN SYSTEMATISCHE SAMENWERKING BIJVOORBEELD OP HET

!MERIKAAN &REDRIC *AMESON  P  EV BIJVOORBEELD SCHETST HET BEELD VAN EEN ³SCHI

GEBIED VAN ONDERZOEK OF DIDACTIEK %EN UITWISSELING TUSSEN BEIDE VAKGEBIEDEN VINDT IN

ZOFREEN SUBJECT´ DAT OVERWELDIGD DOOR DE OVERVLOED AAN BEELDEN PRIKKELS EN SENSATIES

$UITSLAND VOORNAMELIJK BUITENSCHOOLS PLAATS 4IJDENS VAKCONGRESSEN VOORNAMELIJK DIE

VAN DE MEDIA NIET MEER IN STAAT IS TOT EEN COHERENTE ORIpNTATIE EN ZINGEVING

OVER DE CULTURELE VORMING VAN DE JEUGD ZIJN ER SOMS ZELFS INTENSIEVE ONTMOETINGEN $E

/NDANKS DERGELIJKE PESSIMISTISCHE VISIES HOUDT MEDIA EDUCATIE VAST AAN DE ZELFBESCHIK

"UNDESVEREINIGUNG KULTURELLER *UGENDBILDUNG "+* IS OP VERSCHILLENDE NIVEAUS ACTIEF ZIJ

KING VAN HET INDIVIDU EN BENADRUKT ZE DE BEVRIJDING ³%MANZIPATION´ VAN DE WERKWIJZEN

ZET ZICH IN VOOR DE CULTUURPOLITIEKE VERANKERING VAN HAAR WERK MAAR OOK VOOR DE UITWIS

EN STRATEGIEpN VAN DE MASSAMEDIA

SELING VAN ONDERZOEKSRESULTATEN IN RELEVANTE VAKGEBIEDEN /P DERGELIJKE VAKCONGRESSEN KOMEN VERTEGENWOORDIGERS UIT DE KUNST EN MEDIA EDUCATIE BIJEEN /OK GEpNGAGEERDE

?



-%$)!#/-0%4%.4)%

KUNSTPEDAGOGEN DIE WERKZAAM ZIJN OP SCHOLEN BEZOEKEN DEZE BIJEENKOMSTEN MAAR HET ZIJN VOORAL BUITENSCHOOLSE KUNSTPEDAGOGEN DIE DE CONGRESSEN VOOR HUN NASCHOLING GEBRUIKEN /P ZOGEHETEN ³FREIE +UNSTSCHULEN´ IN PUBLIEKE OF PARTICULIERE HANDEN DIE AL

)N DE JAREN ZEVENTIG STREEFDE DE $UITSE MEDIA EDUCATIE IN EERSTE INSTANTIE NAAR HET

MEER DAN VEERTIG JAAR IN $UITSE STEDEN BESTAAN WORDT VAAK GEWERKT MET ELEKTRONISCHE

BEVORDEREN VAN EEN MEDIAKRITISCHE HOUDING WAARIN ANALYTISCH REFLECTIEVE METHODES

MEDIA VOORNAMELIJK MET FOTOGRAFIE EN VIDEO $IT GELDT OOK VOOR CENTRA VOOR JEUGD EN

VOOR DE OMGANG MET DE MASSAMEDIA CENTRAAL STONDEN $IETER "AACKE  INTRODU

JONGERENWERK EN SOCIAALPEDAGOGISCHE INSTELLINGEN WAAR ZOWEL MEDIA ALS KUNSTPEDA

CEERDE HET BEGRIP -EDIENKOMPETENZ DAT TOT OP DE DAG VAN VANDAAG EEN SLEUTELBEGRIP

GOGEN WERKZAAM ZIJN

IS BINNEN DE $UITSE MEDIA EDUCATIE $E ELEKTRONISCHE MEDIA ZIJN HIERBIJ NIET ALLEEN

)N $UITSLAND WORDT NIET GESTREEFD NAAR DE INSTITUTIONALISERING VAN MEDIA EDUCATIE TOT

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





BIJVOORBEELD SCHOOLVAK MAAR GAAT MEN ERVAN UIT DAT MEDIA EDUCATIE EEN ONDERDEEL

ONDERWIJS KWAM ER AL NA ENKELE JAREN EEN EINDE AAN DE VISUELE COMMUNICATIE ALS DIDAC

MOET VORMEN VAN VERSCHILLENDE VAKKEN "IJ HET VAK INFORMATICA KOMT BIJVOORBEELD

TISCHE BEWEGING 7EL HAD ZIJ EEN BLIJVENDE INVLOED OP DE KUNSTEDUCATIE IN $UITSLAND

HARD EN SOFTWARE AAN BOD EN BIJ $UITS STAAT ONDER MEER DE ANALYSE VAN SPEELFILMS IN

/NDER DE NOEMER ³ESTHETISCHE VORMING´ KREEG EEN GEMATIGDE HOUDING INGANG DIE BEEL

HET LEERPLAN (ET ZIJN ECHTER VOORAL DE KUNSTZINNIGE VAKKEN DIE DIRECT TOEGANG HEBBEN

DEN UIT ZOWEL DE KUNST ALS DE MASSAMEDIA TOT ONDERWIJSTHEMA MAAKTE EN DAARBIJ OOK

TOT DE ELEKTRONISCHE MEDIA EN DAARMEE TOT EEN MEDIAPEDAGOGISCHE INHOUD +UNST IS

CORRELATIES TUSSEN BEIDE GEBIEDEN ONDERZOCHT

BOVENDIEN HET VAK DAT ZICH TRADITIONEEL GEZIEN MET BEELDEN BEZIGHOUDT $AAROM BENA

/NDER INVLOED VAN DE OPKOMENDE ELEKTRONISCHE MEDIA EN HUN FUNDAMENTELE CULTURELE

DRUKKEN KUNSTPEDAGOGISCHE STUDIES AL GERUIME TIJD DAT DE ONDERWIJSBEVOEGDHEID OP

BETEKENIS VOOR VOORAL JONGEREN WERD IN DE JAREN NEGENTIG EEN TWEEDE FASE VAN KUNST

DIT CENTRALE GEBIED VAN DE HEDENDAAGSE CULTUUR BIJ KUNSTEDUCATIE ZOU MOETEN LIGGEN

PEDAGOGISCHE AANDACHT VOOR DE MEDIA INGELUID /VERIGENS HEBBEN KUNSTDIDACTISCHE

"ERING  .IEHOFF   $IT ARGUMENT WORDT OOK GEBRUIKT OM HET VAK TE LEGITIMEREN

CONCEPTEN OVER MEDIA NIET EENZELFDE CONSISTENTIE EN INVLOED BEREIKT ALS DE VISUELE COM

+UNSTEDUCATIE KOMT NAMELIJK IN DE VERDRUKKING DOOR DE ONDERWIJSHERVORMINGEN ALS

MUNICATIE %R IS EN WORDT WELISWAAR ONDERZOEK VERRICHT NAAR HET KUNSTEDUCATIEVE GEBRUIK

GEVOLG VAN DE SLECHTE BEOORDELING VAN $UITSLAND IN DE EERSTE 0)3! ONDERZOEKEN NAAR

VAN DIGITALE MEDIA MAAR EEN DIDACTISCH CONCEPT DAT DE OVERVLOED AAN MEDIATHEORETISCH

LEESVAARDIGHEID WISKUNDIGE EN NATUURWETENSCHAPPELIJKE VAARDIGHEDEN 

EN MEDIA EDUCATIEF ONDERZOEK INTEGREERT ONTBREEKT VOORALSNOG &REIBERG  -EYER   $AT KOMT WELLICHT OMDAT DE NIEUWE MEDIA BINNEN DE ESTHETISCHE VORMING WELIS

?



"%%,$#/-0%4%.4)%

WAAR EEN VANZELFSPREKEND ONDERDEEL ZIJN GEWORDEN MAAR DAT ZOWEL DE DOCENTEN ALS DE ONDERZOEKERS NOG VOORAL ³DIGITAL IMMIGRANTS´ ZIJN VOOR WIE DE DIGITALE MEDIA NIET EVEN VANZELFSPREKEND ZIJN ALS VOOR DE ³DIGITAL NATIVES´ VAN DE JONGERE GENERATIE

$E AANDACHT VOOR DE NIEUWE MEDIA IN DE $UITSE KUNSTEDUCATIE VANAF DE JAREN ZEVENTIG

6ERMELDENSWAARDIG IS EEN DOOR DE "UND ,iNDER +OMMISSION VAN   GEtNITIEERD

TOT NU KAN WORDEN VERDEELD IN TWEE FASES $E EERSTE IS DE INTRODUCTIE VAN DE MASSA

ONDERZOEKSPROJECT IN HEEL $UITSLAND OVER DE ³KULTURELLE "ILDUNG IM -EDIENZEITALTER´

MEDIA IN HET ONDERWIJS DOOR DE BEWEGING VAN DE 6ISUELLE +OMMUNIKATION $EZE STRO

KORTWEG KUBIM )N DIT PROJECT WERDEN ONDERWIJSMODELLEN VOOR KUNST MUZIEK EN ³DAR

MING WERD INGEGEVEN DOOR MAATSCHAPPIJKRITISCHE IMPULSEN VANUIT DE STUDENTENBE

STELLENDES 3PIEL´ EEN OP VORMEN VAN TONEEL EN PERFORMANCE GERICHT LESVAK IN ENKELE

WEGING -EN KEERDE ZICH TEGEN DE AANDACHT BINNEN HET KUNSTONDERWIJS VOOR ³ELITAIRE´

DEELSTATEN VAN $UITSLAND GETEST WAARBIJ DE INZET VAN DIGITALE MEDIA CENTRAAL STOND

KUNST TERWIJL DE PRODUCTEN VAN DE MEDIA ¯ ZOALS TELEVISIE RECLAME EN STRIPVERHALEN

$E MODELPROJECTEN WAREN ZEER UITEENLOPEND VAN AARD EN HADDEN NIET ZELDEN EEN VAK

ALS ³ROTZOOI´ WERDEN AFGEDAAN /NDER HET MOTTO VAN EMANCIPATIE EISTE DE STROMING

OVERSTIJGEND KARAKTER %EN VAN DE BELANGRIJKSTE CONCLUSIES IS DAT VOOR HET VAK KUNST DE

VAN VISUELE COMMUNICATIE NET ZOALS DE NOG JONGE DISCIPLINE MEDIA EDUCATIE KRITISCHE

COMBINATIE VAN TRADITIONELE EN NIEUWE MEDIA BIJ DE BESTUDERING VAN FEITEN BIJZONDERE

AANDACHT VOOR DE MASSAMEDIA DIE IMMERS DE EIGENLIJKE BEELDENWERELD VAN KINDEREN

VOORDELEN EN KANSEN BIEDT³%EN ONCONVENTIONELE EN TEGELIJK KRITISCHE OMGANG MET NIEU

EN JONGEREN VORMEN %HMER   $OEL WAS OOK HIER KRITISCHE MEDIACONSUMPTIE EN

WE MEDIA ONDERSTEUNT ONDERWIJS EN LEERPROCESSEN BEVORDERT CREATIEVE MOGELIJKHEDEN

GEpMANCIPEERD MEDIAGEBRUIK $E CONSUMENTEN VAN HET AANBOD VAN DE BEWUSTZIJNSIN

EN VERBREEDT VOORAL IN DE ³CROSSOVER´ MET TRADITIONELE TECHNIEKEN DE ARTISTIEKE UITDRUK

DUSTRIE MOESTEN WORDEN VERANDERD IN ³POTENTIpLE MEDEPRODUCENTEN GEMANIPULEERDEN

KINGSMOGELIJKHEDEN´ "RINKMANN  7IESAND  P  

MOESTEN VERANDEREN IN MANIPULATOREN´ 2UHLOFF  P   $ESTIJDS WERD VOOR KRITISCHE

"OVENDIEN CONSTATEERT HET RAPPORT DAT DE ESTHETISCHE INZET VAN NIEUWE MEDIA TOT GROTE

MEDIAPROJECTEN OP SCHOOL VOORAL HET MEDIUM VAN DE COLLAGE GEBRUIKT MET FOTO´S EN

VERANDERINGEN IN HET ONDERWIJS EN OOK IN ONDERWIJSSTRUCTUREN ZOU MOETEN LEIDEN $E

TEKSTEN UIT GEDRUKTE MEDIA MAAR OOK FOTO EN SMALFILMCAMERA´S EN DE EERSTE VIDEO

PRINCIPIpLE OPENHEID VAN ELEKTRONISCHE MEDIA VOOR ELKE INHOUD VERGROOT DE KANSEN

RECORDERS WERDEN GEBRUIKT $IT BRACHT DE MAATSCHAPPIJ IN DE KLAS EN DE WERELD VAN DE

MAAR OOK DE UITDAGINGEN VAN VAKOVERSTIJGEND ONDERWIJS EN LEREN $E DIGITALE MEDIA

LEERLINGEN BINNEN BEREIK HUN WOONSITUATIE HUN CULTURELE VOORKEUREN OP HET GEBIED

BEVORDEREN HET AUTONOME LEREN DOORDAT ZE DE LEERLINGEN DE MOGELIJKHEID BIEDEN TOT

VAN MUZIEK EN MODE MAAR OOK BIJVOORBEELD EEN KRITISCHE ANALYSE VAN DE STEDENBOUW

INDIVIDUEEL ONDERZOEK NAAR EN WEERGAVE VAN KENNISVERBANDEN $AARVOOR ZIJN ALDUS

VONDEN ALS NIEUWE THEMA´S INGANG BINNEN HET ONDERWIJS

HET EINDRAPPORT ³OPEN LEERSITUATIES EN PROCESSEN´ NOODZAKELIJK "RINKMANN  7IESAND

$OORDAT ZE TE VEEL NADRUK LEGDE OP LINKSE IDEOLOGIE EN KRITISCH THEORETISEREN IN HET

 P   /PEN LEERPROCESSEN EN INTERDISCIPLINARITEIT STELLEN EISEN AAN STRUCTUUR

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





EN INRICHTING VAN DE SCHOOL 6OOR PROJECTGERICHT MULTIMEDIAAL WERK IS NIET ALLEEN EEN

VAN DE NIEUWE MEDIA $IT ARGUMENT VOEREN KUNSTPEDAGOGEN IN $UITSLAND VAAK AAN OM

PASSENDE TECHNISCHE APPARATUUR NODIG MAAR OOK VAKLOKALEN MET VOLDOENDE COMPU

HUN VAK POLITIEK GESANCTIONEERD TE KRIJGEN

TERS OF COMPUTERLOKALEN (ANDELINGSGERICHT PROJECTMATIG LEREN VALT BOVENDIEN MOEILIJK

$EZE KRITISCHE VAARDIGHEID VOOR DE RECEPTIE EN PRODUCTIE VAN UITEENLOPENDE BEELDEN

IN TE PASSEN IN HET GEBRUIKELIJKE LESRITME OP SCHOOL $AT VRAAGT OM FLEXIBILISERING $E

WORDT BINNEN DE ESTHETISCHE VORMING SAMENGEVAT MET HET BEGRIP ³"ILDKOMPETENZ´

GELEIDELIJKE INVOERING VAN ZOGEHETEN ³'ANZTAGSSCHULEN´ VERGELIJKBAAR MET BREDE SCHO

)NHOUDELIJK VERTOONT DIT VEEL OVEREENKOMSTEN MET HET BEGRIP MEDIACOMPETENTIE BIN

LEN IN $UITSLAND BIEDT DAARTOE MOGELIJKHEDEN (ETZELFDE GELDT VOOR HET FEIT DAT HET OP

NEN MEDIA EDUCATIE -AAR DOEN DEZE TWEE BEGRIPPEN RECHT AAN DE EDUCATIEVE MOGE

$UITSE SCHOLEN STEEDS GEWONER WORDT OM ´S MIDDAGS LES TE GEVEN VOORHEEN GINGEN

LIJKHEDEN VAN KUNST !LS IN HET KUNSTONDERWIJS ZOALS HET KUBIM ONDERZOEK BENADRUKT

KINDEREN ROND LUNCHTIJD NAAR HUIS  /P DIT MOMENT MOET ECHTER WORDEN GECONSTATEERD

DE RELATIE TUSSEN DE NIEUWE MEDIA EN DE KUNST TUSSEN ELEKTRONISCHE BEELDEN EN TRADITI

DAT DE POLITIEKE VERWEZENLIJKING VAN DERGELIJKE NIEUWE ONDERWIJS EN LEERVORMEN IN HET

ONELE BEELDTECHNIEKEN TUSSEN POPULAIRE BEELDENSCENERINGEN EN DE ARTISTIEKE BEELDTRA

KADER VAN DE ONDERWIJSHERVORMING TOT DUSVER ONVOLDOENDE PLAATSVINDT 6AAK WORDEN

DITIE EEN BIJZONDERE ROL SPEELT WAT IS DAN HET EDUCATIEVE POTENTIEEL VAN KUNST IN RELATIE

DE NIEUWE KANSEN VAN HET VOLTIJDS ONDERWIJS NIET BENUT MAAR ZET MEN ´S MIDDAGS HET

TOT DE ELEKTRONISCHE MEDIA EN HUN VOORTBRENGSELEN

GEBRUIKELIJKE ONDERWIJS MET TRADITIONELE LESUREN VAN  MINUTEN VOORT

$E .EDERLANDSE FORMULERING VAN MEDIAWIJSHEID ALS DOELSTELLING VOOR MEDIA EDUCATIE 2AAD VOOR #ULTUUR  KLINKT VOOR $UITSE OREN EVEN VREEMD ALS FASCINEREND (ET

?

#/-0%4%.4)% /& 7)*3(%)$

BEGRIP WIJSHEID ROEPT HET BEELD OP VAN EEN EDUCATIEVE TRADITIE DIE VER UITSTIJGT BOVEN HET SINDS 0)3! INTERNATIONAAL GEHANTEERDE BEGRIP COMPETENTIEONTWIKKELING (ET VER TOONT VEEL OVEREENKOMSTEN MET HET TOT IN DE JAREN NEGENTIG IN $UITSE LEERPLANNEN VER

/NDER INVLOED VAN DE NIEUWE MEDIA ALS STRUCTUREEL MONDIALE INHOUDELIJK UNIVERSELE

ANKERDE DOEL VAN DE PERSOONLIJKHEIDSONTWIKKELING $EZE DOELSTELLING DIE TERUGGAAT OP

EN CULTUREEL NIET ELITAIRE MEDIA HEBBEN ER BELANGRIJKE WIJZIGINGEN PLAATSGEVONDEN IN

(UMBOLDTS "ILDUNGSIDEAAL ¯ EEN ALOMVATTENDE ONTWIKKELING TOT EEN RUIMDENKEND EN

DE KUNST !L IN DE KLASSIEKE MODERNE KUNST MAAKTE BIJVOORBEELD HET DADAtSME MET

ZELFBEWUST INDIVIDU EEN HOMO UNIVERSALIS ¯ HEEFT OOK IN DE NIEUWE $UITSE ONDERWIJS

ZIJN ANARCHISTISCHE FOTOMONTAGES GEBRUIK VAN DE DEMOCRATISCHE UITDRUKKINGSMOGELIJK

NORMEN PLAATSGEMAAKT VOOR DE ONTWIKKELING VAN EVALUEERBARE COMPETENTIES (IERIN

HEDEN VAN BEELDEN UIT DE MASSAMEDIA "USCHK~HLE  P  EV  $E KUNST VAN HET

KOMT EEN PRAGMATISCHE OPVATTING VAN ONTWIKKELING TOT UITDRUKKING DIE VOORAL IS GERICHT

POSTMODERNISME KEERT ZICH AF VAN FORMELE EXPERIMENTEN EN HOUDT ZICH STERKER BEZIG

OP HET AANLEREN VAN VAARDIGHEDEN DIE UITEINDELIJK NODIG ZIJN OM BEPAALDE BEROEPEN TE

MET DE CULTURELE EN MAATSCHAPPELIJKE INHOUD $E VORM EN INHOUD VAN DE MASSAMEDIA

KUNNEN UITOEFENEN /OK HET BEGRIP LEVENSLANG LEREN GAAT VOORAL OVER HET LEVENSLANG OP

SPELEN DAARBIJ SINDS DE POPART EEN CENTRALE ROL

PEIL HOUDEN VAN BEROEPSMATIG CONCURRENTIEVERMOGEN EN DUS OVER HET MONDIALE CONCUR

$AARDOOR VERANDERT OOK DE INHOUD EN TAAKSTELLING VAN HET KUNSTONDERWIJS )N $UITSLAND

RENTIEVERMOGEN VAN EEN NATIONALE ECONOMIE

WAS HET KUNSTONDERWIJS IN DE JAREN VIJFTIG EN ZESTIG VAN DE VORIGE EEUW VOORNAMELIJK

$AARENTEGEN IS WIJSHEID ALS LEERDOEL IN PRINCIPE VRIJ VAN ECONOMISCH PRAGMATISME EN

GERICHT OP DE FORMELE VERNIEUWINGEN VAN DE MODERNE KUNST $E VISUELE COMMUNICATIE

GERICHT OP DE VORMING VAN DE PERSOONLIJKHEID 6OLGENS !RISTOTELES BESCHIKT DE WIJZE OVER

LEIDDE NIET ALLEEN TOT AANDACHT VOOR DE MASSAMEDIA MAAR OOK VOOR MAATSCHAPPELIJKE

BEIDE SOPHIA ALS UNIVERSELE KENNIS EN PHRONESIS ALS LEVENSWIJSHEID   A  EV  %EN

THEMA´S $IT IS TOT OP DE DAG VAN VANDAAG EEN KENMERK VAN DE POSTMODERNE KUNSTEDU

WIJS PERSOON BESCHIKT OVER UITGEBREIDE KENNIS DIE GERELATEERD AAN DE PRAKTIJK VAN HET

CATIE $E NIEUWE MEDIA LEVEREN HET ONDERWIJS VAKOVERSTIJGENDE BEELDEN EN TEKSTEN EN

LEVEN EEN VRUCHTBAAR ONDERDEEL VORMT VAN DE ³LEVENSKUNST´ 3CHMID  P  EV 

BIEDEN ZO DE POTENTIpLE INTERDISCIPLINARITEIT IN PROJECTEN WAAR HET KUBIM ONDERZOEK OP WIJST %EN VAN DE VERSCHILLEN MET ANDERE VAKKEN IS DAT IN HET KUNSTONDERWIJS DE ELEKTRO NISCHE MEDIA NIET ALLEEN VOOR ONDERZOEK EN DOCUMENTATIE WORDEN GEBRUIKT MAAR DAT ZE OOK WORDEN GEANALYSEERD ALS COMMUNICATIEVORMEN MET ESTHETISCHE STRATEGIEpN OM INHOUD TE VORMEN EN TE MANIPULEREN +UNSTEDUCATIE STIMULEERT HET VERMOGEN TOT KRITI SCHE BEOORDELING VAN DE ESTHETISERING VAN ONZE LEEFWERELD EN ERVARINGEN ONDER INVLOED



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





?

"%3#(/57).' 6!. %%. +5.347%2+

BEELD VAN CONSUMENTEN )NTUtTIEF RIJST ECHTER DE TWIJFEL OF MEN VOLDOENDE RECHT DOET AAN HET WERK DOOR SLECHTS TE CONSTATEREN DAT DE FOTO GEBRUIKMAAKT VAN DIGITALE MANIPULATIE

$E VRAAG NAAR DE EDUCATIEVE INHOUD VAN KUNST EN HAAR MOGELIJKE BIJDRAGE AAN DE ONT

"OVENDIEN IS IN DE TITEL SLECHTS SPRAKE VAN mmN PERSOON *OANNA (ET LIJKT HIER OM EEN

WIKKELING VAN BEELD OF MEDIAWIJSHEID ZAL IK BEANTWOORDEN AAN DE HAND VAN EEN KUNST

MODEL TE GAAN EEN SCHOONHEIDSMODEL IN PLAATS VAN EEN FOTOMODEL EEN TYPE OF ³MODEL´

WERK +ENMERK VAN EEN KUNSTWERK IS DAT HET ONS VIA HET PERSPECTIEF VAN DE MAKER

IN DE BEDRIJFSMATIGE BETEKENIS VAN HET WOORD EEN MODEL OF MAL GEBRUIKT IN INDUSTRIpLE

NIEUWE VOORSTELLINGEN VAN DE WERKELIJKHEID VOORSCHOTELT IN PLAATS VAN CLICHmVORMEN IN

PRODUCTIE 

STEEDS NIEUWE VARIATIES 6OLGENS DE $UITSE FILOSOOF 7OLFGANG 7ELSCH  P  HEEFT

(ET PRODUCEREN VAN PERFECTE LICHAMEN IS INDERDAAD EEN OEROUDE DROOM DIE AL LANG

HET KUNSTWERK HET EFFECT VAN EEN INSLAG EEN VERSTORING VAN ONZE GANGBARE WAARNEMING

NIET MEER UITSLUITEND IS VOORBEHOUDEN AAN DE SCHONE SCHIJN VAN DE MEDIABEELDEN

VAN HET LEVEN VAN ALLEDAG EN VAN DE MEDIA

-ET PLASTISCHE CHIRURGIE WORDT DIRECT INGEGREPEN IN ECHTE LICHAMEN $E GENTECHNIEK

)N DE HEDENDAAGSE KUNST WORDEN DE INHOUD EN VORMEN VAN DE NIEUWE MEDIA DIKWIJLS

BELOOFT EEN TOEKOMST MET DESIGNERBABY´S VOOR DIEGENEN DIE HET ZICH KUNNEN VEROOR

UITDRUKKELIJK AAN DE ORDE GESTELD (EEFT HET WERK ³*OANNA´ ZIE AFBEELDING  EEN GROOT

LOVEN %N WANNEER HET LUKT OM MENSEN TE KLONEN KUNNEN IDEALE MENSEN ZELFS WORDEN

FORMAATFOTO DIE )NEZ VAN ,AMSWEERDE IN  MAAKTE EEN DERGELIJK VERSTOREND EFFECT

GEREPRODUCEERD -OGELIJK STELT 6AN ,AMSWEERDES *OANNA OOK DIT TOEKOMSTBEELD AAN

EN DRAAGT HET BIJ AAN PRIKKELING VAN DE GEEST 4OONT HET AAN DAT KUNST EEN BRUIKBAAR

DE ORDE WAARIN DE IDEALE LICHAMEN VAN DE MEDIAFICTIE UIT HUN VIRTUELE RUIMTE TREDEN

MEDIUM IS VOOR DE ONTWIKKELING VAN WIJSHEID

EN DE FEITELIJKE REALITEIT VERANDEREN OM ZO ALS SCHEPPINGEN VAN ONZE FANTASIE OOK ONZE WERKELIJKHEID BEVOLKEN 7AT BLIJFT ER OVER VAN HET INDIVIDU ALS DE AANPASSING AAN DE IN

*/!..!



DE MEDIA GEpNSCENEERDE LICHAMEN EEN GEWOONTE WORDT DIE ZELFS LEIDT TOT BIOLOGISCHE

6AN ,AMSWEERDES FOTO TOONT TWEE BLONDE SCHONEN DIE NAAR HET ZICH LAAT AANZIEN OP

MANIPULATIE VAN ECHTE LICHAMEN

HET TERRAS VAN EEN DEFTIG HUIS VOOR DE BLAUWE HEMEL STAAN :ELFBEWUST LACHEND EN ARM

$IT BIOLOGISCHE DETERMINISME VAN HET IDEALE LICHAAM DAT VOORBIJGAAT AAN DE VRAAG NAAR

IN ARM KIJKEN ZE NAAR RECHTS /PVALLEND IS DE IDENTIEKE HOUDING VAN HUN LANGE BENEN :E

HET SUBJECT DOET DENKEN AAN HET FASCISME %N INDERDAAD IS ER EEN CONNECTIE MET EEN

DRAGEN MODIEUZE KORTE ZOMERJURKEN DIE NAUWSLUITEND HUN PERFECTE FIGUUR BENADRUK

ANDER WERK UIT DE KUNSTGESCHIEDENIS $E DUBBELE FIGUUR VAN )NEZ VAN ,AMSWEERDE VER

KEN /P HET EERSTE GEZICHT WIJST ALLES EROP DAT HET HIER OM EEN GEpNSCENEERDE MODEFOTO

TOONT OPMERKELIJKE OVEREENKOMSTEN MET *OSEF 4HORAKS NATIONAALSOCIALISTISCHE SCULP

GAAT !LLES LIJKT TE BEANTWOORDEN AAN DE BEKENDE CLICHmS $E OMGEVING OOGT RIJK DE

TUUR +AMERADSCHAFT ZIE AFBEELDING  UIT  /OK HIER STAAN BOVENNATUURLIJK GEPRO

TWEE VROUWEN BELICHAMEN HET GANGBARE SCHOONHEIDSIDEAAL OP WELHAAST VOLMAAKTE

PORTIONEERDE LICHAMEN IN DIT GEVAL TWEE MANNEN IN EEN MERKWAARDIGE HOUDING NAAST

WIJZE 4OCH KAN DE FOTO ERGERNIS OPWEKKEN EN ZO DE ROUTINE VAN DE WAARNEMING VERSTO

ELKAAR TERWIJL ZE IN DE VERTE STAREN EN ELKAARS HANDEN VASTHOUDEN 6ERMOEDELIJK HEEFT

REN DE VLUCHTIGHEID ERVAN VERMINDEREN EN IN PLAATS VAN OPPERVLAKKIG KIJKEN VERDIEPING

DE KUNSTENARES DE HOUDING VAN HAAR FIGUREN AFGESTEMD OP DEZE BEKENDE NATIONAALSO

UITLOKKEN $E TWEE VROUWEN LIJKEN TWEELINGZUSSEN MAAR DE PERFECTIE VAN HUN IDENTIEKE

CIALISTISCHE SCULPTUUR

UITERLIJK IS VERBAZINGWEKKEND (ET GAAT HIER DUIDELIJK OM VOLMAAKT IDEALE LICHAMEN EN

,ATEN WE EEN TUSSENBALANS OPMAKEN 6AN ,AMSWEERDES FOTO KRIJGT DOOR VERSTORING VAN

DAT IN TWEEVOUD (ET IS NIET GEHEEL ONWAARSCHIJNLIJK DAT DE FOTOGRAFE DEZE FOTO MET DE

ONZE VERTROUWDE WAARNEMING VAN DOOR DE MEDIA BEWERKTE LICHAMEN HISTORISCHE DIEP

MANIPULATIEVE MIDDELEN VAN DE DIGITALE BEELDTECHNIEK HEEFT BEWERKT "EHALVE MAKE UP

TE (ET KUNSTWERK PLAATST DE VORM EN INHOUD VAN DE MODEFOTOGRAFIE IN EEN CULTUURHIS

EN EEN MOOIE LICHAAMSBOUW KUNNEN TEGENWOORDIG DANKZIJ DE COMPUTER OOK LICHAAMS

TORISCHE CONTEXT ZOWEL RETROSPECTIEF ALS GERICHT OP DE TOEKOMST $E KUNSTENARES LEGT

OPPERVLAKKEN EN PROPORTIES VERDER WORDEN GEtDEALISEERD WAT IN DE RECLAME EN FILM

VERBANDEN MET ZOWEL DE LICHAAMSVERHEERLIJKING VAN HET NATIONAALSOCIALISME ALS MET

TEGENWOORDIG GEBRUIKELIJK IS /OK DE VERBLUFFENDE VERDUBBELING VAN HET IDEALE LICHAAM

EEN MOGELIJKE TOEKOMST VAN TECHNOLOGISCH GEMANIPULEERDE LICHAMEN (AAR WERK LEGT

KAN EEN PRODUCT ZIJN VAN DIGITALE MANIPULATIE

EEN RELATIE MET ZOWEL DE KUNST GESCHIEDENIS ALS MET HET HEDEN EN DE TOEKOMST VAN DE

2EFLECTEREND OVER DE INTENTIES EN MOGELIJKE GEVOLGEN VAN DERGELIJKE VOORSTELLINGSSTRA

CULTUUR (AAR WERK IS ALS ARTISTIEKE FICTIE OOK SCIENCEFICTION IN DE ZIN VAN EEN KRITISCHE

TEGIEpN DENKT MEN AL SNEL AAN ZAKEN ALS BEtNVLOEDING VAN DE SMAAK MANIFESTATIE VAN

OPENBARING VAN MOGELIJKE ONTWIKKELINGEN IN DE NATUURWETENSCHAPPEN EN HUN EFFECTEN

ONREALISTISCHE SCHOONHEIDSIDEALEN HET EFFECT OP DE WAARDEN EN NORMEN EN HET ZELF

OP HET INDIVIDU

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





?

$)-%.3)%3 6!. -%.3 :)*.

4OT ZOVER BEVESTIGT DE ANALYSE VAN DEZE FOTO ECHTER SLECHTS ASPECTEN DIE ZINVOL ZIJN VOOR EEN MEDIAKRITISCHE ONTWIKKELING -EDIAWIJSHEID ZOU DAARENTEGEN NOG ANDERE DIMEN SIES MOETEN OMVATTEN DIE TOT HET UNIVERSELE MENS ZIJN BEHOREN -ARTIN (EIDEGGER  P  EV NOEMT VIER DIMENSIES WAARIN HET :IJN ZICH IN HET KUNSTWERK VOORDOET DE AARDE DE HEMEL DE STERVELINGEN EN DE GODDELIJKEN (ET KUNSTWERK ONTSLUIT DE WERELD IN DEZE DIMENSIES 'ELDT DIT OOK VOOR DE HEDENDAAGSE KUNST WAARIN HET GODDELIJKE IMMERS GEEN BELANG RIJKE ROL MEER SPEELT )N HET GEVAL VAN *OANNA IS DE AARDE AANWEZIG ZIJ HET KUNSTMATIG GESIMULEERD IN DE VORM VAN EEN MARMEREN TERRAS /OK DE HEMEL IS AANWEZIG GESIMU LEERD DOOR EEN KUNSTMATIG BLAUWE ACHTERGROND $E STERVELINGEN ZIJN DE HOOFDPERSONEN DE DUBBELE *OANNA MET HAAR BOVENAARDSE SCHOONHEID WAARIN AL EEN VERWIJZING NAAR HET GODDELIJKE BESLOTEN LIGT $E TWEE VROUWENLICHAMEN WORDEN HIER NIET ALS GODENFIGU REN GECITEERD MAAR ZE BEZITTEN WEL IETS GODDELIJKS :E ZIJN NAMELIJK DE BELICHAMING VAN IDEALEN WAARAAN DE LICHAMEN VAN GEWONE STERVELINGEN NIET VOLDOEN :E ZIJN ENSCENERIN GEN VAN ONSTERFELIJKHEID ALTHANS DE DROOM VAN ONSTERFELIJKHEID IN HUN VITALE JEUGDIG !FBEELDING  *OANNA )NEZ 6AN ,AMSWEERDE 

HEID WAARVAN DE KRACHTIGE UITSTRALING AL TREKKEN VAN HET VREESWEKKENDE IN ZICH DRAAGT $E GODDELIJKEN ZIJN AANWEZIG IN DE FOTO ALS FICTIES VAN MENSELIJKE ALMACHTSFANTASIEpN EN DUS ALS OPENBARING VAN EEN WIJZIGING VAN HET GODDELIJKE IN DE HUIDIGE MEDIACULTUUR :O VERSCHIJNEN OOK DE HEMEL EN AARDE IN EEN NIEUWE GEDAANTE ALS PARADIJSVISIOEN MAAR DAN GEFABRICEERD MET KUNSTMATIGE COULISSEN DE HEMEL EN DE GODEN ALS GEpNSCENEERDE THEATERMAGIE (ET IS DUIDELIJK DAT DE BESCHOUWING VAN HEDENDAAGSE KUNST DIE ZICH BEZIGHOUDT MET DE VORM EN INHOUD VAN DE NIEUWE MEDIA EEN WAARDEVOLLE BIJDRAGE KAN LEVEREN AAN ³MEDIAWIJSHEID´ $E BESCHOUWING GAAT VERDER DAN EEN PUUR MEDIAKRITISCHE REFLECTIE EN DRINGT OOK DOOR IN DE UNIVERSELE EXISTENTIpLE DIMENSIES VAN HET BESTAAN (OEWEL HET GODDELIJKE NIET ONAANGETAST IS BLIJFT HET TOCH AANWEZIG NIET ALLEEN IN DE KUNST MAAR OOK IN DE MEDIA ZOALS )NEZ VAN ,AMSWEERDE AANTOONT (ET THEMA VAN DE ZELFGEPRODUCEERDE GODDELIJKE GELIJKENIS VAN IDOLEN EN IDEALE LICHA MEN ZET DE BESCHOUWER AAN ZICH TE VERDIEPEN IN DE CONTEXT VAN DEZE VOORSTELLINGEN (IJ WORDT GECONFRONTEERD MET DE VRAAG WELKE INVLOED DE MEDIA ENSCENERING VAN HET BOVENMENSELIJKE OP HEMZELF ZIJN ZELF EN WERELDBEELD ZIJN WAARDEN EN DADEN HEEFT $E KUNSTENAAR SCHETST MET DE INDIVIDUELE KIJK VAN ZIJN WERK DE DIMENSIES VAN HET MENS ZIJN EN STIMULEERT DE BESCHOUWER OM DEZE DIMENSIES IN ZIJN BESCHOUWING TE RECONSTRUEREN

!FBEELDING  +AMERADSCHAFT *OSEF 4HORACK 



#ULTUUR%DUCATIE 



7ANNEER WE OPNIEUW EEN TUSSENBALANS OPMAKEN DAN KUNNEN WE CONSTATEREN DAT DE

#ULTUUR%DUCATIE 





KUNST EEN FUNCTIE VERVULT IN HET UNIVERSEEL MAKEN VAN ZOWEL KENNIS ALS HET DENKEN

MET DE TWEE BLONDINES ZOU KUNNEN GAAN EN KAN HIJ BEELDEN OPROEPEN VAN VERGELIJKBARE

6ERSCHILLENDE DISCIPLINES KOMEN IN DE INTERPRETATIE VAN *OANNA AAN DE ORDE /M TE

WERKEN OM DE NARRATIEVE VERBANDEN VAN DE FOTO VERDER UIT TE WERKEN OF IN EEN NIEUWE

BEGINNEN CULTUURGESCHIEDENIS MEDIATHEORIE EN KUNSTGESCHIEDENIS "IJ DE VERWIJZINGEN

CONTEXT TE PLAATSEN /PLETTENDHEID KRITIEK EN VERBEELDING ZIJN DRIE ELEMENTEN VAN DE

NAAR HET FASCISME EN HET HUIDIGE CULTUUR EN WETENSCHAPSBELEID SPEELT DE POLITIEKE

GEESTELIJKE ACTIVITEIT DIE DOOR DE KUNST WORDEN GEMOBILISEERD EN DIE ERTOE BIJDRAGEN DAT

GESCHIEDENIS EEN ROL -ET DE VRAAG NAAR HET GECOMMUNICEERDE MENSBEELD WORDEN

DE UIT MEER PERSPECTIEVEN BESTAANDE INHOUD VAN EEN WERK WORDT ONTSLOTEN EN MET DE

ANTROPOLOGISCHE VRAGEN AANGEROERD HET IDEE VAN ZELFVERGODDELIJKING HEEFT EEN RELATIE

EIGEN PERSOON EN MET HET EIGEN LEVEN IN VERBAND WORDT GEBRACHT

MET DE THEOLOGIE EN DE INVLOED VAN POPULAIRE SCHOONHEIDSIDEALEN OP PERSOONLIJKE EN MAATSCHAPPELIJKE WAARDEN WERPT ETHISCHE VRAGEN OP :O BEVORDERT DE KUNST WIJSHEID IN DE ZIN VAN EEN UNIVERSEEL GERICHT VRAGEN EN WETEN /P DEZE PLAATS KAN SLECHTS WOR DEN GEWEZEN OP HET FEIT DAT KUNSTWERKEN MAAR BIJ EEN PASSENDE VRAAGSTELLING OOK

?

+5.3402/*%#4 ). $% +,!3

BEELDEN UIT POPULAIRE MEDIA EEN AANKNOPINGSPUNT BIEDEN OM MET DE LEERLINGEN EEN

)S HET OOK MOGELIJK OM MET DE PRODUCTIE VAN KUNST IN HET ONDERWIJS GELAAGDE INHOU

FILOSOFISCHE DIALOOG AAN TE GAAN 6RAGEN OVER HET MENSBEELD OF ETHISCHE VRAGEN DIE

DELIJKE VERBANDEN TE ONTSLUITEN EN VERSCHILLENDE ASPECTEN VAN HET ARTISTIEKE DENKEN TE

BIJVOORBEELD DOOR HET WERK VAN 6AN ,AMSWEERDE WORDEN OPGEWORPEN ZIJN KLASSIEKE

OEFENEN +AN HANDELINGSGERICHT LEREN IN PROJECTVORM DAT VOLGENS MEDIA EN KUNST

FILOSOFISCHE VRAGEN

PEDAGOGISCH ONDERZOEK DE VOORKEUR VERDIENT OM EEN MONDIGE OMGANG MET MEDIA TE

$E BESCHOUWER DIE ZICH IN HET WERK VERDIEPT ONTWIKKELT EEN OMVATTENDE INTERDISCIPLI

BEVORDEREN BIJDRAGEN AAN DE ONTWIKKELING VAN WIJSHEID DOOR HET COMBINEREN VAN KEN

NAIRE NARRATIEVE VAARDIGHEID 6ERHALEN DOORKRUISEN DE SPECIALISTISCHE TAALREGISTERS VAN

NIS EN DE EIGEN PERSOON IN KUNSTZINNIG WERK

DISCIPLINES ,YOTARD  P  EV  :E OMVATTEN EN VERBINDEN DE EXISTENTIpLE NOTIES DIE NOODZAKELIJK ZIJN VOOR DE TOTSTANDKOMING VAN BETEKENIS 6AN NATURE VINDT DE MENSE



6%2+%..).' 6!. +)43#(

LIJKE ZINGEVING OOK IN HET DAGELIJKS LEVEN IN ALOMVATTENDE EN STUK VOOR STUK RELEVANTE

)N KLAS NEGEN VAN HET 'YMNASIUM VERGELIJKBAAR MET KLAS DRIE VAN HET .EDERLANDSE

PERSPECTIEVEN PLAATS $E KUNST VERENIGT DERGELIJKE BETEKENISCONTEXTEN EN STIMULEERT

VWO ORGANISEERDE IK EEN KUNSTPROJECT OVER HET THEMA KITSCH %mN KEER PER WEEK WERD

DE BESCHOUWER OM ZICH AL RECONSTRUEREND NIEUW CONSTRUEREND IN DEZE SAMENHANGEN

DAAR EEN BLOKUUR  MINUTEN AAN GEWIJD $IT TIJDSRITME IS HET MINIMUM OM DE INHOU

TE VERDIEPEN $AARBIJ VORMT EVENALS IN HET DAGELIJKS LEVEN DE ZINTUIGLIJKE WAARNEMING

DELIJKE CONTINUtTEIT VAN EEN DERGELIJK PROJECT TE KUNNEN WAARBORGEN !ANGEZIEN DE

DE PRIKKEL TOT REFLECTIEVE EN NARRATIEVE ACTIVITEIT )N TEGENSTELLING TOT DE VLUCHTIGE ALLE

 EN  JARIGE LEERLINGEN NIET GEWEND WAREN AAN ZELFSTANDIG WERKEN GING HET OM EEN

DAAGSE ERVARING SUBLIMEERT HET KUNSTWERK DE BETEKENISCONTEXTEN OP EEN AANVANKELIJK

GESTRUCTUREERD PROJECT BESTAANDE UIT EEN COMBINATIE VAN KLASSIKAAL ONDERWIJS EN ZELF

ERGERNISWEKKENDE EN RAADSELACHTIGE WIJZE IN EEN CONTEMPLATIEVE VOORSTELLING $AARIN

STANDIG WERKEN 6ERDER WAS HET PROJECT THEMAGERICHT NIET EEN VORMPROBLEEM MAAR DE

ONDERSCHEIDT KUNST ZICH VAN BEELDEN UIT DE POPULAIRE MEDIA DIE HUN INHOUD ALS VARIAN

BESTUDERING VAN EEN INHOUDELIJK THEMA STOND CENTRAAL

TEN OP EENVOUDIG TE IDENTIFICEREN CLICHmS PRESENTEREN EN BOVENDIEN EEN ESTHETIEK VAN

)K KOOS ALS THEMA KITSCH DAT ONDERDEEL IS VAN DE ALLEDAAGSE JONGERENCULTUUR .IETTEMIN

SENSATIE HANTEREN DIE ZELDEN CONTEMPLATIEVE REFLECTIE UITLOKT

MOEST IK HET BEGRIP TIJDENS DE ANALYSE VAN KITSCHPRODUCTEN AAN HET BEGIN VAN HET PRO

$E VERSTORENDE WERKING VAN DE KUNST STIMULEERT DE BESCHOUWER NIET ALLEEN TOT EEN

JECT NADER DEFINIpREN (ET IN $UITSLAND GELIEFDE MOTIEF VAN HET IN OLIEVERF GESCHILDERDE

VERBREDING VAN CONTEXTEN MAAR VERRUIMT OOK HET DENKEN %EN SIMPELE STIMULUS RES

BURLENDE HERT HET SUMMUM VAN KITSCHERIGE BURGERLIJKHEID VORMDE DE OPMAAT -ET EEN

PONSREACTIE IN DE ZIN VAN EMOTIONELE OVERMEESTERING DOOR ESTHETISCHE ENSCENERINGEN

VERGELIJKING VAN HET BURLENDE HERT IN DE SPOTPRENT DE RECLAME EN EEN REEMOTIEF IN DE

NOCH EEN NUCHTERE KRITISCHE REFLECTIE DOET RECHT AAN DE EISEN DIE EEN KUNSTWERK STELT

KUNST EEN SCHILDERIJ VAN &RANZ -ARC WERDEN KENMERKEN VAN KITSCH EN VERSCHILLEN MET

$E BESCHOUWING VAN *OANNA VERGT AANDACHTIGE WAARNEMING VAN EN KRITISCHE REFLECTIE

ANDERE BEELDVORMEN OP EEN RIJTJE GEZET +ITSCH WERD GEDEFINIEERD ALS EEN CLICHmMATIGE

OP VERSCHILLENDE INHOUDELIJKE VERWIJZINGEN DIE MET DE EIGEN PERSOON EN HOUDING IN

WEERGAVE VAN VOORSTELLINGEN EN DROMEN VAN EEN VOLMAAKTE WERELD WAARIN DE IN WERKE

VERBAND KUNNEN WORDEN GEBRACHT EN DIE DE VERBEELDINGSKRACHT EN FANTASIE STIMULEREN

LIJKHEID BESTAANDE TEGENSTRIJDIGHEDEN WORDEN GENEGEERD OF ONTKEND

:O VORMT DE BESCHOUWER ZICH EEN VOORSTELLING VAN HET VERHAAL WAAROM HET IN DEZE FOTO

!L TIJDENS DE VERGELIJKING VAN DIVERSE MEDIA SCHILDERIJ RECLAME SPOTPRENT WERDEN DE

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





LEERLINGEN ZICH ERVAN BEWUST DAT DE VERSCHILLENDE MEDIA VERSCHILLENDE INTENTIES HEB

BECOMMENTARIpREND TREFWOORD BIJVOORBEELD ³VERLEIDELIJK´ BIJ (EIDI +LUM EN ³DUIVELS´

BEN EN HET MOTIEF OP UITEENLOPENDE WIJZE WEERGEVEN WAARBIJ NIET ALLEEN DE VERSCHIL

BIJ 'ISELE "~NDCHEN

LENDE BEDOELINGEN MAAR OOK DE VERSCHILLENDE TECHNISCHE CONDITIES VOOR VERSCHEIDEN HEID ZORGEN %%. 0/24&/,)/ 6!. +)43#( .ADAT DE IDEEpN OVER WAT KITSCH ZOU KUNNEN ZIJN WAT DUIDELIJKER OMLIJND WAREN MOES TEN DE LEERLINGEN BINNEN DIT THEMAGEBIED EEN EIGEN ONDERWERP KIEZEN :E KOZEN ONDER MEER VOOR KERSTMANNEN ENGELEN EN DUIVELS TUINKABOUTERS MAAR OOK VOOR OBJECTEN ALS HANDTASSEN LAMPEN EN SCHOENEN $E LEERLINGEN KREGEN DE OPDRACHT OM INFORMATIE TE ZOEKEN OVER HUN THEMA EN VERVOLGENS IN BEELD EN TEKST DOCUMENTATIEMATERIAAL SAMEN TE STELLEN :E ZOCHTEN VOORNAMELIJK OP INTERNET WAARBIJ IN EERSTE INSTANTIE HET VERZAME LEN VAN AFBEELDINGEN OP DE VOORGROND STOND $E LEERLINGEN MOETEN LEREN OM AFBEELDIN GEN KRITISCH TE VERGELIJKEN EN DEZE TE KOPPELEN AAN RELEVANTE KENNIS 7ANNEER ZIJ DIT IN DE ONDERZOEKSFASE VAN KUNSTPROJECTEN VAKER OEFENEN KUNNEN ZE STEEDS ZELFSTANDIGER GEBRUIKMAKEN VAN ELEKTRONISCHE EN ANDERE MEDIA VOOR DE VERWERVING VAN KENNIS EN DE KRITISCHE BEOORDELING ERVAN "IJ HET KITSCHPROJECT SPEELDE DE DOCENT ALS STIMULERENDE BEGELEIDER EEN GROTERE ROL OMDAT DE LEERLINGEN NOG ONERVAREN WAREN :O BLEKEN ZE VEEL AFBEELDINGEN TE VERZA MELEN UIT DEZELFDE CONTEXTEN ZOALS DE MODERECLAME $AT BEMOEILIJKT HET LEGGEN VAN VERBANDEN $AAROM GAF IK BIJVOORBEELD DE LEERLINGEN MET DE MODE ENGELEN DE OPDRACHT OM NAAR ENGELEN IN DE KUNSTGESCHIEDENIS TE ZOEKEN :E MAAKTEN DAARVOOR NIET ALLEEN

!FBEELDING  0ORTFOLIO VAN LEERLING JONGEN  JAAR 'ISELE "~NDCHEN VERGELEKEN MET SCHILDERIJ VAN

GEBRUIK VAN INTERNET MAAR OOK VAN BOEKEN OVER KUNSTGESCHIEDENIS DIE IN HET LESLOKAAL

-ICHAEL 0ACHER

AANWEZIG WAREN )K HIELP HEN BIJ DE KEUZE VAN DE PERIODES UIT DE KUNSTGESCHIEDENIS :O VONDEN ZE TEN SLOTTE HET LAATGOTISCHE SCHILDERIJ VAN -ICHAEL 0ACHER $ER HEILIGE 7OLFGANG UND DER 4EUFEL    (ET VIEL HEN OP DAT DE VLEUGELVORM VAN DE DUIVEL GELIJKENISSEN



VERTOONDE MET DIE VAN 'ISELE "~NDCHEN DIE ALS DUIVELSE ENGEL WAS AFGEBEELD IN EEN

)N HUN PORTFOLIOTEKST CONSTATEERDEN DE LEERLINGEN DAT DE GEDAANTE VAN DE ENGELEN IN

MODETIJDSCHRIFT ZIE AFBEELDING   (EIDI +LUM ALS WITTE SCHAARS GEKLEDE ENGEL OP EEN

DE MODEFOTO´S STEEDS IN EEN ANDER DAGLICHT WERD GESTELD %NGELEN WORDEN ALS HEMELSE

ANDERE FOTO OOGT DAARENTEGEN VERLEIDELIJK WAT VOOR DE LEERLINGEN AANLEIDING WAS OM

SCHEPSELEN GEZIEN DIE HET GOEDE EN DE ONSCHULD VERTEGENWOORDIGEN EN MENSEN HELPEN

DEZE FOTO NAAST !LBRECHT $~RERS SCHILDERIJ !DAM UND %VA IM 0ARADIES  TE PLAATSEN

(EIDI +LUM OOGT KITSCHERIG OMDAT ZE ALS MODEL WITTE ENGELENVLEUGELS HEEFT OMGEHAN

ZIE AFBEELDING   )N EEN PORTFOLIO NOTEERDEN DE LEERLINGEN GEGEVENS OVER DE VERGELIJ

GEN (ET VIEL DE LEERLINGEN ECHTER OP DAT DE FOTO TEGENSTRIJDIG IS (EIDI +LUM SPEELT DE

KING VAN DE AFBEELDINGEN HUN VORM EN VERSCHILLENDE BETEKENISSEN "IJ DE KUNSTWERKEN

ENGEL MAAR DE KLEINE BIKINI BENADRUKT TEGELIJKERTIJD HAAR SEKSUELE AANTREKKINGSKRACHT

LAZEN ZE DAARVOOR INTERPRETATIES VAN DE WERKEN IN KUNSTHISTORISCHE BOEKEN

4ERWIJL ZIJ NOG IN HET WIT DE KLEUR VAN DE ONSCHULD VERSCHIJNT IS 'ISELE "~NDCHEN DUI

%EN ANDERE OPDRACHT WAS DE PRESENTATIE VAN DE RESULTATEN $E DRIE JONGENS DIE ZICH

DELIJK EEN DUIVEL DIE IN HET ROOD DE KLEUR VAN VUUR MAAR OOK VAN DE LIEFDE IS GEKLEED

MET DE MODE ENGELEN BEZIGHIELDEN KOZEN VOOR EEN POWERPOINTPRESENTATIE $AARIN

)N BEIDE GEVALLEN BREEKT DE MODE OF RECLAMEFOTOGRAFIE MET MORELE TRADITIES EN TABOES

WERDEN DE VERSCHILLENDE AFBEELDINGEN NAAST ELKAAR GETOOND VOORZIEN VAN EEN

6OLGENS DE LEERLINGEN WAS DE BEDOELING EN HET EFFECT HIERVAN DAT DE AANDACHT VAN DE

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





TOESCHOUWER WORDT GETROKKEN )K VROEG HEN NAAR HET EFFECT VAN DEZE FOTO´S OP MORELE

)N DIT GEVAL WERD ECHTER EEN ANDERE AFWEGING GEMAAKT (ET KUNSTPROJECT HEEFT TOT DOEL

OPVATTINGEN WAAROP ZE ANTWOORDDEN DAT MORELE OPVATTINGEN IN ZULKE FOTO´S BEWUST

DE INDIVIDUELE CREATIVITEIT VAN IEDERE LEERLING TE ONTWIKKELEN $AAROM MOETEN DE LEER

LOSJES WORDEN GEHANTEERD WAT DE AANTREKKINGSKRACHT VAN DE VOORSTELLINGEN VERGROOT

LINGEN DE MOGELIJKHEID KRIJGEN OM BINNEN EEN THEMAGEBIED PERSOONLIJKE INTERESSES TE VOLGEN (ET INHOUDELIJK ONDERZOEK IS SLECHTS EEN ONDERDEEL $E NADRUK IN HET KUNSTPRO JECT LIGT OVEREENKOMSTIG DE KENMERKEN VAN KUNSTZINNIG HANDELEN OP HET INDIVIDUELE BEELDENDE WERK VAN DE LEERLINGEN (IERIN MOETEN ZE HUN EIGEN STANDPUNT OVER HET THEMA VERBEELDEN EN HUN EIGEN IDEEpN EN INTENTIES ONTWIKKELEN (ET ONDERZOEK FUN GEERT OM RELEVANTE BASISKENNIS VOOR HET BEELDENDE WERK TE VERWERVEN EN OM LEERLINGEN TE STIMULEREN FEITENKENNIS TE COMBINEREN MET PERSOONLIJKE GEVOELENS GEDACHTEN EN FANTASIEpN $E FASE VAN DE ARTISTIEKE VERBEELDING WERD INGELEID MET DE UITLEG VAN DE OPDRACHT $E LEERLINGEN MOESTEN EEN BEELDEND WERK MAKEN WAARIN HUN OPVATTING OVER HET GEKOZEN THEMA TOT UITDRUKKING ZOU KOMEN $AARBIJ MOESTEN ZE REKENING HOUDEN MET HET DOOR HENZELF GECONSTATEERDE FEIT DAT KITSCH EEN PERFECTE WERELD SIMULEERT EN PROBLEMEN VERSLUIERT !LLE LEERLINGEN DIE ZICH MET HET THEMA ENGELEN BEZIGHIELDEN MAAKTEN WERKEN WAARIN DE IDEALE FIGUUR VAN DE ONSCHULDIGE ZUIVERE ENGEL WERD VERVANGEN DOOR DE ³GEVALLEN ENGEL´ $E GROEP VAN DRIE JONGENS MAAKTE EEN VIDEO VAN ONGEVEER DRIE MINUTEN WAARIN ZE EEN BESCHERMENGEL OPVOERDEN DIE ZIJN BESCHERMELINGEN NIET HELPT MAAR JUIST OPZETTELIJK DOOR ACHTERBAKSE TRUCS IN HET ONGELUK STORT :E BEREIDDEN HUN FILM MET STORYBOARDS VOOR DIE WE TIJDENS DE LES BESPRAKEN $IT GEBEURDE OOK MET DE GEFILMDE SCnNES DIE ZE STEEDS MEENAMEN NAAR DE LES $E OPNAMEN WERDEN GEMAAKT MET DE CAMERA VAN

!FBEELDING  0ORTFOLIO VAN LEERLING JONGEN  JAAR (EIDI +LUM VERGELEKEN MET SCHILDERIJ VAN

EEN MOBIELE TELEFOON $E KWALITEIT VAN DE BEELDEN HAD DAARONDER TE LIJDEN MAAR ER

!LBRECHT $~RER

ONTSTOND WEL EEN GRAPPIGE OPEENVOLGING VAN SCnNES VOL TEMPO EN GECOMBINEERD MET VLOTTE ROCKMUZIEK )N DEZE SCnNES HIELD DE ³ENGEL´ HUIS IN DE IDYLLISCHE WOONWIJK WAAR DE JONGENS WOONDEN /PMERKELIJK GENOEG KOZEN DE MEISJES DIE ZICH MET HET THEMA ENGELEN BEZIGHIELDEN POPPEN ALS UITGANGSPUNT $EZE POPPEN WERDEN GETRANSFORMEERD MET ZELFGEMAAKTE

!24)34)%+% 6%2"%%,$).' 6!. +)43#(

KLEDING VERF ACCESSOIRES EN GEWIJZIGDE DETAILS )N ALLE GEVALLEN VERLOREN DE ENGELEN HUN

)N TOTAAL KOZEN ZEVEN LEERLINGEN HET THEMA ENGELEN ONDER WIE DRIE JONGENS DIE IN EEN

ONSCHULD DE ENE POP WERD HET PROJECT VOND PLAATS OP EEN KLOOSTERSCHOOL EEN NON

GROEPJE SAMENWERKTEN %LK DEELTHEMA DAT EEN LEERLING KIEST BIEDT DE MOGELIJKHEID

MET DUIVELSHOORNTJES DE ANDERE EEN GEVALLEN ENGEL MET GEBROKEN VLEUGELS EEN VUIL

TOT INHOUDELIJKE VERDIEPING "IJ VEEL THEMA´S KAN DIE VERDIEPING SLECHTS PUNTSGEWIJS

WIT GEWAAD EEN BESMEURD GEZICHT EN EEN SIGARET IN DE MOND DE DERDE TEN SLOTTE EEN

PLAATSVINDEN EN VERGEN BEGELEIDING DOOR DE DOCENT (ET INHOUDELIJK ONDERZOEK EN DE

BARBIEPOP WERD EEN VAMP MET EEN PRACHTIG SHOWKOSTUUM EN SLANGENOGEN ZIE AFBEEL

DOCUMENTATIE KAN BINNEN HET PROJECT EEN HOOFDACTIVITEIT WORDEN WAARDOOR MEER BETE

DINGEN   EN  

KENISASPECTEN KUNNEN WORDEN ONTSLOTEN $AT GELDT DES TE MEER WANNEER DE THEMAGE BIEDEN MINDER UITEENLOPEND ZIJN



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





RIJKE VERBINDING TOT STAND KOMT .ATUURLIJK GEBEURT DIT SLECHTS OP ENKELE PUNTEN 6OOR DE ONTWIKKELING VAN WIJSHEID IS CONSTANTE OEFENING NODIG OM VANUIT INCIDENTELE PRESTATIES EEN BEPAALDE HOUDING TE VERKRIJGEN (ET KUNSTPROJECT GAAT EEN BELANGRIJKE STAP VERDER DAN ANDERE VORMEN VAN ONDERWIJS OMDAT HET ACCENT OP EIGEN BEELDEND WERK LIGT $E LEERLINGEN WORDEN GESTIMULEERD OM NIET ALLEEN NA TE DENKEN OVER VERWORVEN KENNIS MAAR DEZE OOK PRAKTISCH VORM TE GEVEN $AT BETEKENT DAT ZE ZICH IN KENNIS VERDIEPEN ZICH ER EEN OORDEEL OVER VORMEN ASPECTEN UITKIEZEN NADENKEN OVER HOE ZE DEZE VORM KUNNEN GEVEN EN DIT ALLES TEN SLOTTE OMZETTEN IN EEN CREATIEVE UITING :E WORDEN GESTI MULEERD OM ZICH INTENSIEF BEZIG TE HOUDEN MET KENNIS EN DEZE TOT EEN PERSOONLIJKE AANGELEGENHEID TE MAKEN (ET VERGT TIJD EN WILSKRACHT OM ONDANKS ALLE HINDERNISSEN EEN WERK TOT STAND TE BRENGEN (ET OEFENEN VAN EEN HOUDING WAARIN KENNIS REFLECTIE EN !FBEELDING  7ERKSTUK VAN LEERLING NON MET HOORNTJES MEISJE  JAAR

EXPRESSIE SAMENGAAN VRAAGT PERSOONLIJKE INZET EN TIJD

!FBEELDING  7ERKSTUK VAN LEERLING GEVALLEN ENGEL MEISJE  JAAR

(ET KUNSTPROJECT IS OOK IN EEN ANDER OPZICHT MULTIPERSPECTIVISCH HET STIMULEERT UNIVER

!FBEELDING  7ERKSTUK VAN LEERLING 6AMP "ARBIE MEISJE  JAAR

SEEL DENKEN $E BIJ DE BEELDANALYSE GENOEMDE KENMERKEN VAN KUNSTZINNIG DENKEN VIN DEN WE OOK TERUG IN HET PROJECTWERK JA ZELFS IN NOG STERKERE MATE $E BESCHOUWING EN VERGELIJKING VAN AFBEELDINGEN VEREIST KRITISCHE OBSERVATIE $IT GELDT OOK VOOR DE OBSER VATIE VAN HET ZICH ONTWIKKELENDE EIGEN BEELDENDE WERK EN HET EFFECT ERVAN +RITISCH

?

-5,4)0%230%#4)6)4%)4

NADENKEN OVER VERSCHILLENDE VERBANDEN VORMT EEN KERNASPECT VAN MULTIPERSPECTIVITEIT "OVENDIEN VEREIST DE VORMGEVING VAN EIGEN WERK EEN KRITISCHE SAMENBALLING VAN FEITEN EN DENKBEELDEN DIE SAMEN HET PERSOONLIJKE VERHAAL VERBEELDEN $E VERBEELDING HET

)S DUS OOK BEELDEND WERK BINNEN KUNSTEDUCATIE GESCHIKT VOOR DE ONTWIKKELING VAN

VERMOGEN OM ZICH EEN VOORSTELLING VAN IETS TE MAKEN VERVULT EEN WELHAAST TOONAANGE

MEDIAWIJSHEID $E ERVARINGEN MET KUNSTPROJECTEN ZIJN POSITIEF "USCHK~HLE  P

VENDE ROL IN HET BEELDEND WERKEN :E VERBINDT KENNIS MET FANTASIE EN FEITENKENNIS MET

 EV  $E COMBINATIE VAN MULTIMEDIALITEIT EN MULTIPERSPECTIVITEIT IN DEZE PROJECTEN

SPEELSE BEELDEN *UIST HET WERKEN AAN CREATIEVE UITINGEN ZET LEERLINGEN ERTOE AAN EEN

SPEELT DAARBIJ EEN BIJZONDERE ROL (ET TRADITIONELE BEGRIP UNIVERSEEL VOOR DE KENNIS VAN

VERBAND TE LEGGEN TUSSEN KENNIS EN PERSOONLIJKE HOUDING !NDERS DAN BIJVOORBEELD IN

EEN WIJS PERSOON KAN WELLICHT WORDEN VERTAALD NAAR POTENTIEEL UNIVERSELE INTERESSES EN

EEN TALIGE UITWERKINGEN ¯ ZOALS OPSTELLEN WORDT DE BEELDENDE EXPRESSIE IN HET KUNST

VRAGEN

WERK EEN PERSOONLIJKE STELLINGNAME DIE BOVENDIEN DOOR DE PRIKKELING VAN DE FANTASIE

%EN DERGELIJKE ONTVANKELIJKE HOUDING VINDEN WE TERUG IN HET BEGRIP MULTIPERSPECTIVI

EEN VRIJ SPEL MET FEITEN MOGELIJK MAAKT $E PRIKKELING VAN DE VERBEELDING EN EEN SPEELSE

TEIT DAT IN MEER BETEKENISSEN VAN TOEPASSING IS OP KUNSTPROJECTEN $E BESTUDERING VAN

HOUDING INTRODUCEREN ZO EEN ELEMENT VAN VRIJHEID IN DE BESTUDERING VAN EEN THEMA

KUNSTWERKEN IS MULTIPERSPECTIVISCH ZOALS DE BESCHOUWING VAN *OANNA VAN )NEZ VAN ,AMSWEERDE HEEFT AANGETOOND -EER PERSPECTIEVEN WORDEN OOK GEBODEN EN GEVRAAGD DOOR DE EXPLORERENDE VERGELIJKING VAN AFBEELDINGEN EN DE VERWERVING VAN RELEVANTE KEN NIS IN KUNSTPROJECTEN WAARMEE VERBANDEN VOOR ZINGEVING EN BETEKENIS WORDEN GELEGD (ET THEMA KITSCH VERBINDT BIJVOORBEELD ASPECTEN VAN DE ALLEDAAGSE CULTUUR DE MEDIA CULTUUR DE KUNSTGESCHIEDENIS DE ETHIEK EN OOK DE RELIGIE MET EEN REFLECTIE OP DE EIGEN PERSOON VOORKEUREN EN WAARDEOORDELEN $IT DEEL VAN HET PROJECTWERK SLAAT DUS AL EEN BRUG TUSSEN KENNIS EN IEMANDS WERKELIJKE LEVEN WAARDOOR DE VOOR WIJSHEID ZO BELANG



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





?

-5,4)-%$)!,)4%)4

%EN BELANGRIJK ASPECT VAN MULTIPERSPECTIVITEIT EN HET OEFENEN VAN ALOMVATTEND DENKEN

"%3,5)4 ?

-ULTIPERSPECTIVITEIT EN MULTIMEDIALITEIT STAAN ZO IN EEN COMPLEXE RELATIE TOT ELKAAR

IN HET KUNSTPROJECT IS MULTIMEDIALITEIT $AT WORDT VOORAL DUIDELIJK UIT DOOR AFBEELDINGEN

)N KUNSTPROJECTEN WORDEN ZE VORMEND EN SPEELS EXPERIMENTEEL MET ELKAAR VERWEVEN

UIT DE NIEUWE MEDIA TE VERGELIJKEN MET KUNSTWERKEN (IERBOVEN KWAM DIT AL KORT AAN

4HEMAGERICHTE KUNSTPROJECTEN ZIJN VAN NATURE INTERDISCIPLINAIR ZOALS DE GESCHETSTE

BOD BIJ LEERLINGEN DIE MODEFOTOGRAFIE VERGELEKEN MET WERKEN UIT DE KUNSTGESCHIEDE

VOORBEELDEN AANTONEN $IT BETEKENT DAT KUNST IN HET ONDERWIJS ALS EEN INTERDISCIPLINAIR

NIS $AARUIT BLIJKT DAT BEIDE BEELDWERELDEN WELISWAAR ANDERE INTENTIES EN STRATEGIEpN

VAK MOET WORDEN BESCHOUWD EEN VAK DAT MET DE BEELDEN UIT DE ELEKTRONISCHE MEDIA

HEBBEN MAAR NIETTEMIN MET ELKAAR IN RELATIE STAAN *UIST OMDAT WERKEN UIT DE KUNST

HET INHOUDELIJK UNIVERSELE EXPRESSIEMIDDEL VAN DE HEDENDAAGSE CULTUUR ALS ONDERWERP

EN DE MASSAMEDIA VERSCHILLEND ZIJN ZIJN ER VELE VERBANDEN TE LEGGEN DIE IN DE ANALYSE

HEEFT (ET STELT MET DE KUNST UIT HEDEN EN VERLEDEN ALTERNATIEVE BEELDEN VAN VERSTORING

VERHELDEREND KUNNEN WERKEN "EELDEN UIT DE MEDIA BLIJKEN ONTLENINGEN AAN EN TRANS

IRRITATIE EN COMPLEXITEIT AAN DE ORDE WAARDOOR KRITISCHE BESTUDERING EN GEBRUIKMAKING

FORMATIES VAN KUNSTHISTORISCHE VOORBEELDEN RECENTERE KUNSTWERKEN STELLEN UITDRUK

VAN DE PRODUCTEN VAN DE MASSAMEDIA MOGELIJK WORDT

KELIJK DE INHOUD EN STRATEGIEpN VAN DE POPULAIRE MEDIA AAN DE ORDE $E VERGELIJKING

-EDIACOMPETENTIE OF BEELDCOMPETENTIE VOLSTAAN ECHTER NIET ALS DOELSTELLINGEN VOOR

TUSSEN KUNST EN MASSAMEDIA BIEDT ZO MULTIPERSPECTIVISCHE ASPECTEN ZOALS *OANNA EN

KUNSTZINNIGE VORMING $OEL IS MEDIAWIJSHEID DIE EEN MULTIPERSPECTIVISCHE ORIpNTATIE

HET KITSCH PROJECT AANTONEN

COMBINEERT MET MULTIMEDIALE EXPRESSIEVAARDIGHEID )N KUNSTPROJECTEN KAN DIT WOR

$EZE RELATIE TUSSEN UITEENLOPENDE MEDIA KAN MET HET BEGRIP MEDIACONTEXTUALITEIT WOR

DEN GEOEFEND MAAR HET GAAT UITEINDELIJK OM HET AANKWEKEN VAN EEN FUNDAMENTELE

DEN AANGEDUID "IJ KUNSTPROJECT DUIDT DIT BEGRIP BOVENDIEN OP DE VERBANDEN DIE IN HET

HOUDING WAARBIJ DE LEERLING OPLETTEND KRITISCH EN FANTASIEVOL MET DE DINGEN EN MET

BEELDENDE PROCES TUSSEN MEDIA BLIJKEN TE BESTAAN BIJVOORBEELD DIGITALE BEELDEN ALS

ZICHZELF OMGAAT 7IJSHEID KAN IN EEN GEDIFFERENTIEERDE OMGANG MET MEDIA WORDEN

MEDIUM VOOR INFORMATIE BESCHOUWING OF ONTWERP EN DE UITEINDELIJKE VERWEZENLIJKING

GEOEFEND MAAR WORDT DAADWERKELIJK EN STEEDS OPNIEUW VERWEZENLIJKT IN DE PRAKTIJK

VAN HET BEELDEND WERK IN ANDERE MEDIA -EDIACONTEXTUALITEIT HEEFT OOK HIER EEN INHOU

VAN DE LEVENSKUNST

DELIJKE DIMENSIE IN DIE ZIN DAT IEDER THEMA EEN PERSPECTIEFVERSCHUIVING ONDERGAAT DOOR HET MEDIUM WAARIN HET WORDT WEERGEGEVEN %EN GESCHILDERD PORTRET BIEDT BIJVOORBEELD

#ARL 0ETER "USCHK~HLE

EEN ANDER PERSPECTIEF OP EEN PERSOON DAN EEN FOTO .AAST DE MEDIACONTEXTUALITEIT WORDEN NOG TWEE ANDERE VERBANDEN TUSSEN VERSCHILLEN

#ARL 0ETER "USCHK~HLE IS HOOFD VAN HET )NSTITUUT VOOR +UNSTEDUCATIE AAN DE *USTUS ,IEBIG

DE MEDIA DUIDELIJK DOOR HET GEBRUIK VAN VERSCHILLENDE MEDIA LEREN DE LEERLINGEN DE UIT

5NIVERSITiT 'IESSEN IN (ESSEN $UITSLAND  )N  PUBLICEERDE HIJ $IE 7ELT ALS 3PIEL

EENLOPENDE KWALITEITEN EN MOGELIJKHEDEN VAN DIE MEDIA KENNEN MAAR OOK DE GRENZEN VAN IEDER MEDIUM IN VERGELIJKING MET ANDERE BIJVOORBEELD EEN TEKENING EN EEN FOTO  $E VERSCHILLEN IN MEDIAKWALITEIT LEIDEN OOK TOT IMPULSEN TUSSEN DE MEDIA $ERGELIJKE MEDIA IMPULSEN KOMEN BIJVOORBEELD TOT STAND TUSSEN DE TEKENING ALS ONTWERP EN DE VERWEZENLIJKING VAN EEN BEELDEND WERK IN SCHILDERKUNST SCULPTUUR OF VIDEO



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





,)4%2!4552 ?

!RISTOTELES   $IE .IKOMACHISCHE %THIK -~NCHEN $46 "AACKE $   -EDIENPiDAGOGIK 'RUNDLAGEN DER -EDIENKOMMUNIKATION 4~BINGEN .IEMEYER "ERING +  .IEHOFF 2 (G   "ILDKOMPETENZEN  "EITRiGE DES +UNSTUNTERRICHTES ZUR "ILDUNG /BERHAUSEN !THENA "RINKMANN !  7IESAND ! * (G   +~NSTE ¯ -EDIEN ¯ +OMPETENZEN !BSCHLUSSBERICHT ZUM ",+ 0ROGRAMM Â+ULTURELLE "ILDUNG IM -EDIENZEITALTER± "ONN !2#ULT -EDIA "USCHK~HLE # 0   $ADA ¯ +UNST IN DER 2EVOLTE %INE EXISTENZPHILOSOPISCHE !NALYSE DES $ADAISMUS %SSEN $IE "LAUE %ULE "USCHK~HLE # 0   $IE 7ELT ALS 3PIEL "AND ) +ULTURTHEORIE $IGITALE 3PIELE UND K~NSTLERISCHE %XISTENZ "AND )) +UNSTPiDAGOGIK 4HEORIE UND 0RAXIS K~NSTLERISCHER "ILDUNG /BERHAUSEN !THENA %HMER ( + (G   6ISUELLE +OMMUNIKATION "EITRiGE ZUR +RITIK DER "EWUSSTSEINSINDUSTRIE +yLN $U-ONT &REIBERG (   4HESEN ZUR "ILDERZIEHUNG IM &ACH +UNST ¯ 0LiDOYER F~R EIN NEUES &ACHVERSTiNDNIS IN DER "ILD -EDIENGESELLSCHAFT )N * +IRSCHENMANN  ' 0EEZ (G #HANCEN UND 'RENZEN DER NEUEN -EDIEN IM +UNSTUNTERRICHT PP    (ANNOVER "$+ 6ERLAG (EIDEGGER -   $ER 5RSPRUNG DES +UNSTWERKES 3TUTTGART 2ECLAM *AMESON &   0OSTMODERNE ¯ :UR ,OGIK DER +ULTUR IM 3PiTKAPITALISMUS )N ! (UYSSEN  + 2 3CHERPE (G 0OSTMODERNE :EICHEN EINES KULTURELLEN 7ANDELS PP ¯  2EINBEK BEI (AMBURG 2OWOHLT ,YOTARD * &   $AS POSTMODERNE 7ISSEN %IN "ERICHT 'RAZ7IEN 0ASSAGEN -EYER 4   )NTERFACES -EDIEN "ILDUNG 0ARADIGMEN EINER PiDAGOGISCHEN -EDIENTHEORIE "IELEFELD 4RANSCRIPT 0ASUCHIN )    +UNSTLERISCHE -EDIENBILDUNG !NSATZE :U %INER $IDAKTIK $ER +UNSTE 5ND )HRER -EDIEN &RANKFURT AM -AIN 0ETER ,ANG 2AAD VOOR #ULTUUR   -EDIAWIJSHEID DE ONTWIKKELING VAN NIEUW BURGERSCHAP )N - * +OMMERS %D :ICHT OP¨ MEDIA EDUCATIE EN MEDIAWIJSHEID PP    5TRECHT #ULTUURNETWERK .EDERLAND 2UHLOFF *   +RITIK DER Â6ISUELLEN +OMMUNIKATION± )N + "ERING  # "ERING (G +ONZEPTIONEN DER +UNSTDIDAKTIK PP    /BERHAUSEN !THENA 3CHMID 7   0HILOSOPHIE DER ,EBENSKUNST %INE 'RUNDLEGUNG &RANKFURT AM -AIN 3UHRKAMP 7ELSCH 7   _STHETISCHES $ENKEN 3TUTTGART 2ECLAM



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





6ISUELE CULTUUR IN DE !MERIKAANSE KUNST EN MEDIA EDUCATIE

?

-%$)! %. "%%,$%.$ /.$%27)*3

%EN VAN DE OPVALLENDE TEGENSTRIJDIGHEDEN IN DE 6ERENIGDE 3TATEN IS DAT HET WELISWAAR EEN GROTE PRODUCENT VAN MASSAMEDIA IS EN DAT DE VERSPREIDING DAARVAN GROTER IS DAN IN ENIG ANDER LAND TER WERELD MAAR DAT MEDIA EDUCATIE IN HET !MERIKAANSE BASIS EN VOORTGEZET ONDERWIJS VEEL MINDER VANZELFSPREKEND IS DAN IN VEEL ANDERE LANDEN (ET !MERIKAANSE ONDERWIJSSYSTEEM LOOPT NIET IN DE PAS MET DE ECONOMIE VAN DE 6ERENIGDE 3TATEN DIE TEGENWOORDIG STERK DRIJFT OP DE PRODUCTIE VAN FILMS TELEVISIEPRO GRAMMA´S EN TALLOZE NEVENACTIVITEITEN 4ERWIJL DE KRACHTIGE MOTOR VAN DE !MERIKAANSE

.ET ALS MEDIA EDUCATIE HOUDT DE RECENTE VISUELE CULTUURBEWEGING BINNEN HET

ECONOMIE ERVOOR ZORGT DAT DE MEDIAPRODUCTEN UIT DE 6ERENIGDE 3TATEN WERELDWIJD DE

!MERIKAANSE BEELDEND ONDERWIJS ZICH BEZIG MET POPULAIRE MASSAMEDIA "EIDE KENNEN

PERSOONLIJKE LEEFWERELD VAN MENSEN BINNENDRINGEN KENT HET !MERIKAANSE ONDERWIJS

VOLGENS 0AUL $UNCUM DEZELFDE UITDAGINGEN MAAR VOLGEN EEN VERSCHILLENDE PEDAGOGI

SYSTEEM EEN GEHEEL ANDERE DYNAMIEK -EDIA EDUCATIE IS OP ZIJN BEST MARGINAAL TE

SCHE BENADERING -EDIADOCENTEN BESCHOUWEN DE KRITISCHE BENADERING VAN MASSAMEDIA

NOEMEN EN DAAR LIJKT OP KORTE TERMIJN GEEN VERANDERING IN TE KOMEN

BINNEN BEELDENDE VORMING ALS NAtEF $E BEELDENDE DOCENTEN DAARENTEGEN STELLEN DAT

!NDERZIJDS IS ER SINDS HET MIDDEN VAN DE JAREN NEGENTIG IN HET !MERIKAANSE BEELDEND

MEDIA EDUCATIE GEEN BEWUSTZIJNSVERANDERING TOT STAND KAN BRENGEN ZONDER GEBRUIK TE

ONDERWIJS MEER WAARDERING VOOR HET MASSAMEDIALANDSCHAP $AT HEEFT GELEID TOT EEN

MAKEN VAN DE MAATSCHAPPIJKRITIEK VAN DE POSTMODERNE BEELDENDE KUNST

NIEUWE STROMING BINNEN HET KUNSTONDERWIJS DE VISUELE CULTUURBEWEGING ZIE ONDER MEER $UNCUM   A &REEDMAN  &REEDMAN  3TUHR  4AVIN  

)N EEN LAND ZO GROOT EN HETEROGEEN ALS DE 6ERENIGDE 3TATEN IS HET RISKANT OM TE GENERALI

(OEWEL ER ONDER ACADEMISCHE BEELDENDE DOCENTEN RUIME BELANGSTELLING IS VOOR DEZE

SEREN (ET IS EEN LAND MET RUIM DRIEHONDERD MILJOEN INWONERS VIJFTIG STATEN EN VERSCHIL

BEWEGING IS ZE IN DE ONDERWIJSPRAKTIJK NOG GEEN GEMEENGOED 7EL IS HET WETENSCHAP

LENDE ETNISCHE CULTUREN DAT STERK VERDEELD IS ALS HET OP NORMEN EN WAARDEN AANKOMT

PELIJKE DISCOURS VERANDERD )N DE JAREN TACHTIG EN DE EERSTE HELFT VAN DE JAREN NEGEN

(ET ONDERWIJSSYSTEEM IN !MERIKA IS EEN ZAAK VAN DE STATEN EN NIET VAN DE FEDERALE OVER

TIG DOMINEERDE DE $ISCIPLINE "ASED !RT %DUCATION $"!% VOLGENS WELKE OPVATTING DE

HEID (ET IS EEN LOG SYSTEEM DOOR DE TALRIJKE CONTROLEMECHANISMEN EN HET ONTBREKEN

BEELDENDE VAKKEN ZOWEL PRODUCTIE REFLECTIE KUNSTGESCHIEDENIS ALS ESTHETICA OMVATTEN

VAN EEN GECENTRALISEERDE FEDERALE LEIDRAAD %R IS GEEN NATIONAAL CURRICULUM EN MEN IS

.U DRAAIT HET DIKWIJLS OM 6ISUAL #ULTURE !RT %DUCATION 6#!% DIE DE MODERNISTISCHE

VERDEELD OVER DE VRAAG OF HET WENSELIJK ZOU ZIJN EEN DERGELIJK CURRICULUM TE ONTWIKKELEN

SCHEIDING TUSSEN HOGE EN LAGE POPULAIRE KUNST VERWERPT EN DIE ALLE SOORTEN BEELDEN EN

$IT ARTIKEL IS DAAROM ONVERMIJDELIJK PERSOONLIJK GLOBAAL EN IMPRESSIONISTISCH VAN AARD

KUNSTVOORWERPEN MET HUN UITEENLOPENDE CONTEXTEN EN DOELSTELLINGEN BESTUDEERT

'EZIEN DE ASYMMETRISCHE VERHOUDING TUSSEN MEDIA EDUCATIE EN BEELDEND ONDERWIJS IN

(ET BEELDEND ONDERWIJS ONTWIKKELT ZICH IN DE 63 ONDER DE NOEMER VISUELE CULTUUR EN

DE 6ERENIGDE 3TATEN EN HET FEIT DAT IK IN DE EERSTE PLAATS EEN BEELDEND DOCENT BEN GEEF

IN HET 6ERENIGD +ONINKRIJK ONDER DE NOEMER MEDIA EDUCATIE "EIDE KENNEN NAAR MIJN

IK IN DIT ARTIKEL GEEN VERGELIJKING TUSSEN DE TWEE VAKGEBIEDEN IN DE 6ERENIGDE 3TATEN

MENING DEZELFDE UITDAGINGEN MAAR VOLGEN EEN VERSCHILLENDE BENADERING -EDIA

ALS WEL EEN KRITISCHE ANALYSE VAN HET !MERIKAANSE BEELDEND ONDERWIJS OP BASIS VAN

EDUCATIE IS UITSLUITEND GERICHT OP MASSAMEDIA TERWIJL HET BEELDEND ONDERWIJS EEN

VAKLITERATUUR OVER MEDIA EDUCATIE $AARBIJ ZAL IK MIJ VOORNAMELIJK BASEREN OP DE "RITSE

UITERST ECLECTISCHE MIX VAN AANDACHTSPUNTEN KENT ZOALS DE TRADITIONELE BEELDENDE

VAKLITERATUUR OMDAT DAAR DE DISCUSSIE OVER MEDIA EDUCATIE GEVOED WORDT DOOR TIEN

KUNST DE HEDENDAAGSE POSTMODERNE KUNST ALLEDAAGSE VOORWERPEN mN POPULAIRE MAS

TALLEN JAREN ONDERZOEK EN ONDERWIJSPRAKTIJK

SAMEDIA  $E BESTUDERING VAN MASSAMEDIA IS DUS SLECHTS EEN ONDERDEEL VAN BEELDENDE VORMING %N AANGEZIEN BEELDENDE DOCENTEN BERUCHT ZIJN OM HUN INDIVIDUALITEIT KENT DE VISUELE CULTUUR ALS NIEUWE MANIER VAN DENKEN OVER BEELDENDE VORMING VELE VORMEN



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





?

6%23#(),,%.$% /06!44).'%. /6%2 6)35%,% #5,4552

NOEMT HIJ DE BEHANDELING VAN HET MAKEOVER TELEVISIEPROGRAMMA 4HE 3WAN .ADAT DE LEERLINGEN HET PROGRAMMA HADDEN BESTUDEERD STELDE DE DOCENT DE KRITISCHE ZIENSWIJZE

5IT ZOWEL VOORSTELLEN VOOR DE BESTUDERING VAN DE VISUELE CULTUUR ALS PRAKTIJKBESCHRIJ

VAN POSTMODERNE KUNSTENAARS ALS #INDY 3HERMAN AAN DE ORDE DIE KRITIEK LEVEREN OP DE

VINGEN BLIJKT DUIDELIJK DAT VERSCHILLENDE INTELLECTUELE TRADITIES EEN ROL SPELEN $UNCUM

PREOCCUPATIE VAN DE MEDIA MET HET LICHAAMSBEELD (ERRMANN   -ET BEHULP VAN

  (OEWEL ZE ONDERHEVIG ZIJN AAN CONTINUE KRUISBESTUIVING EN HERDEFINIpRING ZAL IK

VERSCHILLENDE MEDIA MAAKTEN DE LEERLINGEN VERVOLGENS HUN EIGEN WERK OP BASIS VAN HUN

HIERONDER DE VIER BELANGRIJKSTE BENADERINGEN BESCHRIJVEN DE POSTMODERNE BEELDENDE

KRITISCH INZICHT IN HET PROGRAMMA

KUNST -ATERIAL #ULTURE 3TUDIES -#3 IN .EDERLAND ERFGOEDSTUDIES 6ISUAL #ULTURE

-ET DE TOEPASSING VAN DEZE BENADERING IN DE PRAKTIJK IS HET BEELDEND ONDERWIJS NIET

3TUDIES 6#3 EN DE OPKOMST VAN EEN ESTHETICA VAN HET ALLEDAAGSE BINNEN DE FILOSOFI

ALLEEN IN OVEREENSTEMMING MET HET SCALA VAN BEELDEN IN INLEIDINGEN OVER VISUELE CUL

SCHE ESTHETICA 7AAR MEDIA EDUCATIE ZICH UITSLUITEND RICHT OP DE POPULAIRE MEDIA LIGT

TUUR ONDER MEER "ARNARD  -IRZEOFF   2AMPLEY  2OSE  3TURKEN

IN DE DIVERSE AANDACHTSPUNTEN VAN DEZE VIER BENADERINGEN DE VERKLARING VOOR DE BREDERE

 #ARTWRIGHT  7ALKER  #HAPLIN  MAAR OOK MET DE PRAKTIJK VAN VEEL POSTMO

AGENDA VAN HET BEELDEND ONDERWIJS

DERNE BEELDENDE KUNST

$% 0/34-/$%2.% "%%,$%.$% +5.34

-!4%2)!, #5,452% 345$)%3 %. 6)35!, #5,452% 345$)%3

$E MEESTE VOORSTANDERS VAN DE VISUELE CULTUUR PUTTEN STERK UIT DE PRODUCTEN EN THEORIE

3OMMIGE DOCENTEN IN DE BEELDENDE VAKKEN BEROEPEN ZICH OP DE -ATERIAL #ULTURE

VAN DE POSTMODERNE BEELDENDE KUNST 6EEL POSTMODERNE KUNST BIEDT EEN KANT EN KLARE

3TUDIES -#3 IN .EDERLAND ERFGOEDSTUDIES "OLIN  "LANDY  OM DE BESTUDERING

KRITISCHE ANALYSE VAN DE MASSAMEDIACULTUUR :O BESTUDEERDE %ISENHAUER  POPU

VAN MATERIpLE OBJECTEN IN HUN ALLEDAAGSE CONTEXT TE BEPLEITEN !NDERE WAARONDER IKZELF

LAIRE VOORSTELLINGEN VAN LICHAMELIJKE HANDICAPS EN PSYCHISCHE AANDOENINGEN IN FILMS EN

MAKEN VOORNAMELIJK GEBRUIK VAN DE LITERATUUR OVER 6ISUAL #ULTURE 3TUDIES 6#3 DIE

TELEVISIEPROGRAMMA´S AAN DE HAND VAN KUNSTENAARS DIE IN HUN WERK DERGELIJKE VOORSTEL

OP HAAR BEURT PUT UIT DE CULTURELE STUDIES 4USSEN DEZE TWEE TERREINEN BESTAAN ZOWEL

LINGEN AAN DE ORDE STELLEN 4AYLOR  KOPPELDE IN SCHOOLKLASSEN MUZIEKVIDEO´S AAN

OVEREENKOMSTEN ALS BELANGRIJKE VERSCHILLEN HOEWEL BEELDENDE DOCENTEN IN DE KLAS EEN

BEELDENDE KUNST OM MAATSCHAPPELIJKE NORMEN TER DISCUSSIE TE STELLEN :O ZIJN ER NOG

ECLECTISCHE BENADERING BLIJKEN TE HANTEREN $UNCUM A 

VELE ANDERE VOORBEELDEN ZIE $UNCUM  +EIFER "OYD  -AITLAND 'HOSSON  

"EIDE TERREINEN VERWERPEN EEN ELITAIRE OPVATTING VAN CULTUUR ALS EEN BIJZONDER VERFIJND

3OMS GAAT HET ZELFS OM SCHOLIERENACTIVISME MET PERFORMANCEKUNST DIE EEN DIRECTE

GEESTELIJK HOOGSTAAND GEHEEL VAN KUNSTVOORWERPEN EN SENSIBILITEIT ZOGEHETEN HIGH

CONFRONTATIE AANGAAT MET DE MASSAMEDIA DOOR ³CULTURE JAMMING´ HET VERDRAAIEN VAN

CULTURE  )N PLAATS DAARVAN BESCHOUWEN ZE CULTUUR LIEVER VANUIT HET STANDPUNT VAN DE

DE DOOR DE MEDIA GEBRUIKTE BEELDTAAL $ARTS A B 0ISTOLESI   'AROIAN EN

SOCIALE SEMIOTIEK WAARBIJ CULTURELE UITINGEN ZOWEL IN CONTEXT ALS BEDOELING GEZIEN WOR

'AUDELIUS  BEPLEITEN OOK HET GEBRUIK VAN COLLAGE MONTAGE EN ASSEMBLAGE OM

DEN ALS GEWONE TEKENS BINNEN HET DAGELIJKS LEVEN -#3 EN 6#3 RICHTEN ZICH ECHTER OP

³LEERLINGEN TE HELPEN HET SPEKTAKEL VAN DE ;POPULAIRE= VISUELE CULTUUR TE ONTMASKEREN

VERSCHILLENDE SOORTEN OBJECTEN EN HANTEREN EEN VERSCHILLENDE BENADERING ZIE $UNCUM

TE BESTUDEREN EN TE BEKRITISEREN´ P  

 VOOR MEER DETAILS 

)N VEEL GEVALLEN WORDEN LEERLINGEN GESTIMULEERD TOT DE KRITISCHE ONDERZOEKENDE HOU



DING DIE OOK VEEL POSTMODERNE KUNSTENAARS HEBBEN EN BIEDT DE POSTMODERNE KUNST DUS

/BJECTEN

ZOWEL EEN KRITISCHE ANALYSE VAN DE MASSAMEDIA ALS EEN PEDAGOGISCHE AANPAK 3ULLIVAN

/VER HET ALGEMEEN RICHT -#3 ZICH OP DRIEDIMENSIONALE GEBRUIKSVOORWERPEN :O BESTU

 VERBINDT DE POSTMODERNE KUNST MET EEN CONSTRUCTIVISTISCHE MANIER VAN LEREN

DEREN -#3 ONDERZOEKERS OBJECTEN ALS MUZIEKINSTRUMENTEN FAMILIE ERFSTUKKEN EN HUIS

EN DIDACTIEK WAARBIJ DE WERKWIJZE VAN ZOWEL DE KUNSTENAAR ALS DE LEERLING BESTAAT

HOUDELIJKE VOORWERPEN +INGERY  4URKLE  EN LATEN DOCENTEN HUN LEERLINGEN

UIT HET VERZAMELEN EN BESTUDEREN VAN RELEVANTE INFORMATIE (IJ IS VAN MENING DAT ³DE

OBJECTEN BESTUDEREN ZOALS SPEELGOED 5LBRICHT  3ZEKELY  SCHOENEN EN FIET

DIVERSITEIT VAN DE KUNSTPRAKTIJK FANTASIERIJKE MANIEREN BIEDT OM DE INHOUD VAN KUNST TE

SEN "URKHART   (ET ONDERZOEKSTERREIN VAN -#3 IS ZO BREED DAT HET VAAK WORDT

BESTUDEREN´ $AARBIJ VERSTAAT HIJ ONDER DIE INHOUD GEEN KUNSTHISTORISCHE KENNIS MAAR

OMSCHREVEN ALS DINGEN

³INFORMATIE DIE WORDT BESTUDEERD BEOORDEELD EN GERECONSTRUEERD´ P   !LS VOORBEELD

6#3 ONDERZOEKERS RICHTEN ZICH DOORGAANS OP TWEEDIMENSIONALE VOORSTELLINGEN ZOALS

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





FOTO´S FILM EN TELEVISIE "ARNARD  -IRZEOFF   2AMPLEY  2OSE 

BESTUDEERT 6#3 DE VISUELE STRATEGIEpN VAN HET OVERTUIGEN DE RETORISCHE HULPMIDDELEN

3TURKEN  #ARTWRIGHT   )N NAVOLGING DAARVAN BESTUDEREN LEERLINGEN IN DE KLAS

OM EEN PUBLIEK TE BESPELEN DIE GERICHT ZIJN OP DE BEVESTIGING OF ONDERMIJNING VAN

OBJECTEN ALS ADVERTENTIES #HUNG  VIDEOSPELLEN 0ARKS  TELEVISIE EN VIDEO

BESTAANDE BRONNEN VAN AUTORITEIT EN MACHT 6#3 GAAT ERVAN UIT DAT IN EEN ASYMMETRI

3WEENY  BEELDROMANS 'RAHAM  EN LEVEN OP HET INTERNET ,IAO  

SCHE MAATSCHAPPIJ DE DOOR DE BEELDEN GEPRESENTEERDE IDEOLOGIEpN DE BELANGEN EN DUS

)N PRAKTIJK MAKEN DOCENTEN ECHTER WEINIG ONDERSCHEID TUSSEN GEBRUIKS EN REPRESENTA

DE ECONOMISCHE EN MAATSCHAPPELIJKE POSITIE VAN SOMMIGE MENSEN DIENEN EN INGEZET

TIEVE OBJECTEN !LLE OBJECTEN ZIJN VISUEEL EN WORDEN ALS TEKENS BESCHOUWD /VER STOFZUI

VOOR EIGEN PROFIJT TERWIJL DE BELANGEN VAN ANDEREN WORDEN ONDERDRUKT 'EDREVEN DOOR

GERS SCHRIJFT 'REENSLIT  BIJVOORBEELD DAT WIJ ALS CONSUMENT DAARMEE NIET ALLEEN

EEN VERLANGEN NAAR EEN MEER RECHTVAARDIGE EN DEMOCRATISCHE SAMENLEVING TRACHTEN

EEN PRODUCT KOPEN ³;7=E CONSUMEREN HET MAATSCHAPPELIJK BESTEL WAARVAN ZE DEEL UIT

BEELDENDE DOCENTEN CULTURELE STEREOTYPEN OP HET GEBIED VAN BIJVOORBEELD MAN VROUW

MAKEN 7E KOPEN DE STOFZUIGER WE CONSUMEREN AANNAMES OVER MAN VROUWVERHOUDIN

VERHOUDINGEN EN RAS TE BESTRIJDEN "RIGGS  #HUNG  0ARKS  3ZEKELY  

GEN HET GEZIN EN MAATSCHAPPELIJKE STATUS´ P  $AAROM SCHAREN 4AYLOR #ARPENTER

3OMMIGE DOCENTEN LATEN HUN LEERLINGEN CONTROVERSIEEL MATERIAAL BESTUDEREN ZOALS DE

"ALLANGEE -ORRIS EN 3ESSIONS  ONDER HET BEGRIP VISUELE CULTUUR EEN BREED SCALA

FOTO´S UIT DE !BU 'RAIB GEVANGENIS 0AULY  GEWELD IN DE MEDIA EN CONSUMENTISME

AAN CULTURELE TERREINEN :IJ NOEMEN VOORBEELDEN ALS TUINORNAMENTEN ROMMELMARKTEN

#HUNG  0ISTOLESI  

VLOOIENMARKTEN OPTOCHTEN KERSTVERSIERINGEN EN BEGRAAFPLAATSEN $EZE VEELVOUD BLIJKT EVENEENS UIT HET ARTIKEL VAN 5LBRICHT  OVER SPEELGOED EN

&),/3/&)3#(% %34(%4)#!

FOTO´S UIT TIJDSCHRIFTEN MAAR OOK UIT DE TEKST VAN "URKHARDT  OVER FIETSEN EN

%EN VIERDE BELANGRIJKE INTELLECTUELE BRON VOOR SOMMIGE DOCENTEN IN DE BEELDENDE VAK

RECLAME VOOR FIETSEN IN DE MEDIA (ET MEEST EMOTIONELE ARGUMENT VAN "OLIN EN "LANDY

KEN IS DE ESTHETICA VAN HET ALLEDAAGSE $UNCUM B :ANDE   6ANUIT -#3 EN

 OM MATERIpLE CULTUUR TE BESTUDEREN ZIJN GEWELDDADIGE VIDEOSPELLEN WAT PRECIES

6#3 IS ER IN HET VERLEDEN WEINIG BELANGSTELLING GETOOND VOOR DE FILOSOFISCHE ESTHETICA

HET OBJECT IS WAARMEE VOORSTANDERS VAN 6#3 HUN BENADERING TE RECHTVAARDIGEN

VANWEGE HAAR TRADITIONELE PREOCCUPATIE MET DE BEELDENDE KUNST 2ECENTE ONTWIKKELIN GEN BINNEN DIT VAKGEBIED ZIJN ECHTER WEL WAARDEVOL GEBLEKEN 6AN EEN ³TAMELIJK STOF

"ENADERING

FIGE OUDE DISCIPLINE´ IS ZE GETRANSFORMEERD TOT EEN VAK VAN ³CONTEMPORAINE ANALYSE EN

-#3 ONDERZOEKERS ZIJN GENEIGD OM OBJECTEN IN EXISTENTIpLE EN BESCHRIJVENDE ZIN TE

DISCUSSIE´ 7ELSCH  P   ,EDDY  IS VAN MENING DAT DE FILOSOFISCHE ESTHETICA

BESTUDEREN (UN VRAAG IS HOE BEANTWOORDEN OBJECTEN AAN BEHOEFTEN EN BEVREDIGEN ZE

WEER AANDACHT HEEFT VOOR ³DE VOLLEDIG DOORLEEFDE ERVARING´ P  

VERLANGENS :O VRAAGT -OSHENSKA  ZICH AF HOE HET VERZAMELEN VAN GRANAATSCHER

)N DE OVERTUIGING DAT ALLEDAAGSE ESTHETISCHE ERVARINGEN BELANGRIJKER ZIJN VOOR DE VOR

VEN KINDEREN TIJDENS DE 4WEEDE 7ERELDOORLOG HIELP OM DE OORLOGSELLENDE TE DOORSTAAN

MING EN VOEDING VAN DE GEEST DAN DE BIJZONDERE ERVARINGEN VAN DE BEELDENDE KUNST

$E BENADERING IS DIKWIJLS AUTOBIOGRAFISCH IN DIE ZIN DAT OBJECTEN WORDEN GEBRUIKT OM

$UNCUM  HEBBEN BEELDENDE DOCENTEN VELE CULTURELE TERREINEN ONDER DE LOEP

DE HERINNERING EN FANTASIE TE STIMULEREN (ET IS EEN EMOTIONELE EN PERSOONLIJKE AAN

GENOMEN ZOALS EEN DROMERIGE GEMOEDSTOESTAND HET GENIETEN VAN DIRECT VERMAAK

PAK WAARDOOR IEMAND ZIJN EIGEN LEVEN RAKEND AAN DE LEVENS VAN ANDEREN BETER GAAT

GEWELDDADIGE FILMS WINKELCENTRA SURFCULTUUR EN PRETPARKEN !ANDACHT VOOR DE ZINTUIG

BEGRIJPEN 4URKLE  ZIET OBJECTEN ALS ³METGEZELLEN IN DE ERVARING VAN HET LEVEN´ EN

LIJKE EIGENSCHAPPEN VAN DEZE VERMAAKSVORMEN VERSCHAFT INZICHTEN DIE EEN AANVULLING

ZEGT DAT ³WE DENKEN MET DE OBJECTEN WAARVAN WE HOUDEN WE HOUDEN VAN DE OBJECTEN

VORMEN OP DE RATIONELE IDEOLOGIE EN BEELDKRITIEK !NDERE DOCENTEN HEBBEN DE ESTHETICA

WAARMEE WE DENKEN´ P   5LBRICHT  VOLGT DEZE BENADERING BIJ DE BESCHRIJVING VAN

VAN HET ALLEDAAGSE GEBRUIKT OM ANDERE MINDER IMPONERENDE TERREINEN TE BESTUDEREN

ZIJN HERINNERINGEN AAN HET SPEELGOED EN DE ACTIVITEITEN UIT ZIJN JEUGD

ZOALS DE VORMGEVING VAN STOELEN AUTO´S EN BRUGGEN :ANDE  EN EEN SCALA AAN TOE

6#3 ONDERZOEKERS DAARENTEGEN HEBBEN EEN MEER MAATSCHAPPIJBEWUSTE EN KRITISCHE

RISTISCHE ATTRACTIES 7EBB  

ORIpNTATIE :E BESCHOUWEN DE SAMENLEVING ALS EEN GEHEEL VAN CONCURRERENDE BELANGEN VERWIKKELD IN EEN IDEOLOGISCHE STRIJD EN MET EEN ASYMMETRISCHE UITOEFENING VAN INVLOED EN MACHT $AAROM HOUDT 6#3 ZICH DOORGAANS BEZIG MET POLITIEK GEVOELIGER MATERIE DAN -#3 EN HEEFT ZIJ DIKWIJLS EEN EIGEN POLITIEKE AGENDA %VENALS BINNEN MEDIA EDUCATIE



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





?

). $% +,!3

BEELD VOOR MEDIA EDUCATIE EN VERGELIJKEN DEZE MET DE VROEGERE PRAKTIJK WAARIN MEDIA EDUCATIE GROTENDEELS GERICHT WAS OP DECONSTRUCTIE :IJ STELLEN ¯ IETS WAARVAN BEELDENDE

$IT SCALA AAN THEORETISCHE UITGANGSPUNTEN LEIDT TOT EEN GROTE VERSCHEIDENHEID AAN

DOCENTEN AL LANG OVERTUIGD WAREN DAT HET NOODZAKELIJK IS DAT LEERLINGEN ZELF BEELDEN

ONDERWIJSPRAKTIJKEN IN BASIS EN VOORTGEZET ONDERWIJS EN ZELFS IN LERARENOPLEIDINGEN

MAKEN ZODAT ZIJ ZICH DE BEHANDELDE THEMA´S EIGEN MAKEN !NDERS BLIJFT HET INZICHT IN

$UNCUM A  3OMMIGE VAN DEZE PRAKTIJKEN BEVATTEN ALTHANS ENKELE ASPECTEN VAN

THEMA´S BEPERKT TOT WAT OP SCHOOL WORDT BEHANDELD ZONDER GEVOLGEN VOOR DE EIGEN

MEDIA EDUCATIE :O GAF 0OLANIECKI  HAAR LEERLINGEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS

BELEVINGSWERELD OF GEDRAG $AARMEE IS MEDIA EDUCATIE EEN STAP DICHTER BIJ BEELDEN

OPDRACHT REALITY TV TE BESTUDEREN EN VERVOLGENS ZELF EEN REALITY PROGRAMMA TE MAKEN

DE VORMING GEKOMEN 4EGELIJKERTIJD IS BEELDENDE VORMING EEN STAP OPGESCHOVEN NAAR

.A AFLOOP ANALYSEERDEN DE LEERLINGEN DE ELEMENTEN VAN DE ³REALITEIT´ WAAROP ZIJ ZICH

MEDIA EDUCATIE IN DIE ZIN DAT ZIJ NU HET WEZENLIJKE BELANG VAN DISCUSSIE EN DE DECON

ONBEWUST HADDEN GECONCENTREERD EN ONTDEKTEN ZIJ DE GECONSTRUEERDE AARD VAN ZOGE

STRUCTIE VAN BEELDEN BENADRUKT

NAAMDE ³REALITEIT´ IN DE MEDIA ,OVETT  ZETTE HAAR LEERLINGEN IN DE HOOGSTE KLASSEN

7AT HET BEELDEND ONDERWIJS TOT DUSVER NIET HEEFT OVERGENOMEN ZIJN TWEE ANDERE

VAN HET VOORTGEZET ONDERWIJS AAN HET WERK MET FOTOGRAFIE EN VIDEO "RIGGS  LIET

BELANGRIJKE REEDS LANG INGEBURGERDE ELEMENTEN VAN MEDIA EDUCATIE NAMELIJK DE BESTU

HAAR STUDENTEN AAN DE LERARENOPLEIDING ADVERTENTIES IN TIJDSCHRIFTEN BESTUDEREN EN

DERING VAN HET MEDIAPUBLIEK EN VAN DE MEDIA ALS BEDRIJFSTAK (OBBS  -C-AHON 

VERVOLGENS FOTO´S MAKEN OM IDEEpN TE PROMOTEN :E LIET HAAR STUDENTEN  OOK

1UIN   -EDIA EDUCATIE NEEMT EEN KIJKJE ACHTER DE SCHERMEN OM DE WERKING VAN DE

ENKELE 3TAR 7AR FILMS BESTUDEREN AAN DE HAND VAN DE THEMA´S ROLPATRONEN MORAAL EN

MEDIA INDUSTRIE ONDER DE LOEP TE NEMEN EN TE ZIEN HOE DE MEDIA ZOWEL MOGELIJK WOR

STEREOTYPEN P  

DEN GEMAAKT ALS WORDEN INGEPERKT DOOR GEWOONTEN WETGEVING TECHNOLOGIE ECONOMIE

(ET KOMT ECHTER ZELDEN VOOR DAT BEELDENDE DOCENTEN ZICH UITSLUITEND OP MASSAMEDIA

EN WAT PRODUCENTEN DENKEN DAT HET PUBLIEK ZAL BEVALLEN $AARNAAST WORDEN NIET ALLEEN

CONCENTREREN :ELFS IN DE BOVENGENOEMDE VOORBEELDEN IS DAT NIET HET GEVAL "IJNA ALLE

DE REACTIES VAN LEERLINGEN OP MEDIA BESTUDEERD MAAR OOK VAN ANDERE PUBLIEKSGROEPEN

BESCHRIJVINGEN VAN ACTIVITEITEN IN DE KLAS ¯ ZOWEL IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS ALS OP

+ORTOM MEDIA EDUCATIE BESTUDEERT DE MASSAMEDIA VANUIT HET STANDPUNT VAN ZOWEL

LERARENOPLEIDINGEN ¯ GAAN OVER DE INTEGRATIE VAN DE BEELDENDE KUNST EN DE POPULAIRE

DE PRODUCTIE ALS DE RECEPTIE BINNEN HUN BREDERE MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT INCLUSIEF

MASSACULTUUR ENOF DE ALLEDAAGSE MATERIpLE CULTUUR $UNCUM A  (ET ONDERWIJS IN

HUN VELE BETEKENISSEN IN EEN PLURIFORME SAMENLEVING :IJ STELT VRAGEN ALS HOE BEPALEN

VISUELE CULTUUR MAAKT DOORGAANS GEBRUIK VAN EEN BREED SCALA AAN BEELDEN EN VOORWER

JURIDISCHE EN COMMERCIpLE BEPERKINGEN DE AARD TIMING EN VERSPREIDING VAN PRODUCTEN

PEN (ISTORISCHE EN INTERCULTURELE VOORBEELDEN WORDEN ALS HULPMIDDEL GEBRUIKT OM DE

VAN DE MASSACULTUUR (OE BEPALEN VIJFHONDERD TELEVISIEZENDERS DE AARD VAN VERHALEND

HEDENDAAGSE MASSAMEDIA IN HUN CONTEXT TE PLAATSEN $E POSTMODERNE KUNST WORDT

TONEEL (OE BEPAALT DE WETGEVING WELKE BEELDEN OP WELKE TIJDSTIPPEN KUNNEN WORDEN

VAAK GEBRUIKT ALS KRITIEK OP DE MASSACULTUUR

GETOOND (OE BEPAALT DE FINANCIERING WAT ER WORDT GEMAAKT (OE WORDEN TELEVISIEPRO

$AARNAAST GENIETEN DE VOORDELEN VAN KRITISCHE DECONSTRUCTIE BREDE ERKENNING 4ERWIJL

GRAMMA´S OVER DE DAG VERDEELD ZODAT ZE AANSLUITEN BIJ DE LEEFSTIJL VAN HET PUBLIEK 4OT

HET BEELDEND ONDERWIJS ZICH OOIT BIJNA VOLLEDIG RICHTTE OP DE HET MAKEN VAN BEELDEND

DUSVER HEEFT HET BEELDEND ONDERWIJS ZICH MET DERGELIJKE VRAGEN NIET BEZIGGEHOUDEN

WERK HECHT DE BEWEGING VAN DE VISUELE CULTUUR ONGEACHT DE DIVERSITEIT VAN HAAR THEORE TISCHE UITGANGSPUNTEN VEEL WAARDE AAN DE DISCUSSIE EN REFLECTIE $OCENTEN RICHTEN ZICH DAARBIJ VOORAL OP DE RELATIE TUSSEN HET BEELD EN DE LEERLING BESCHOUWER $IT GELDT ZOWEL BIJ HET ANALYSEREN VAN BEELDEN ALS HET ZELF MAKEN VAN BEELDEND WERK $E BELANGRIJKSTE



?

#/.42/6%23)Ç,% +7%34)%3

VRAAG AAN LEERLINGEN LUIDT HOE DENK JIJ DAT POPULAIRE BEELDEN JOUW LEVEN BEtNVLOEDEN

7ANNEER DOCENTEN ZICH RICHTEN OP DE POPULAIRE MASSACULTUUR KRIJGEN ZE MET DIVERSE

)N DE BENADERING VAN DE VISUELE CULTUUR STAAT DE LEERLING DUS CENTRAAL 7ANNEER ZE VER

DIDACTISCHE EN PRINCIPIpLE VRAAGSTUKKEN TE MAKEN (IEROP HEBBEN BEELDEND ONDERWIJS

VOLGENS BEELDEND WERK MAKEN IS DIT GROTENDEELS EEN COMBINATIE VAN KRITISCH ONDERZOEK

EN MEDIA EDUCATIE VERSCHILLENDE ANTWOORDEN

EN ZELFEXPRESSIE

,EERLINGEN VOELEN ZICH EMOTIONEEL BETROKKEN BIJ VELE VORMEN VAN POPULAIRE MASSAME

-EDIADOCENTEN "UCKINGHAM "ANAJI "URN #ARR #RANMER  7ILLETT  "UCKINGHAM

DIA DIE VAAK ONTSPANNING VERMAAK PLEZIER EN OPPERVLAKKIGHEID MET ZICH MEEBRENGEN

 3EFTON 'REEN  3EFTON 'REEN  3OEP  ZIEN DEZE BENADERING ALS EEN VOOR

6OOR HEN IS POPULAIRE CULTUUR DIKWIJLS EEN ONTSNAPPING UIT HET WERKELIJKE LEVEN $AAROM

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





HEBBEN ZOWEL MEDIADOCENTEN "UCKINGHAM  ALS BEELDENDE DOCENTEN 7ILSON  ZICH AFGEVRAAGD HOE ZE ZICH REKENSCHAP KUNNEN GEVEN VAN DE EIGEN MEDIACULTUUR VAN LEERLINGEN ZONDER ZICH DEZE TOE TE EIGENEN EN ZONDER DAT ZIJ VERMAAK EN PLEZIER

?

6)3)% -%$)! %$5#!4)%

/NDANKS DE CENSUUR VAN DOCENTEN EN SCHOLEN HEBBEN ENKELE MEDIADOCENTEN GETRACHT

GEBRUIKEN ALS ONDERWIJSPROGRAMMA EN ALS STRATEGIE OM LEERLINGEN TE MOTIVEREN )S HET

DE SCHOOL TOT EEN PLEK VAN VERMAAK EN PLEZIER TE MAKEN EN BINNEN BEPAALDE GREN

MOGELIJK OM DE INFORMELE WERELD VAN DE JEUGD TE VERZOENEN MET DE FORMELE WERELD VAN

ZEN ZELFS VAN POLITIEK INCORRECT GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG -EDIADOCENTEN ZIEN DE

DE SCHOOL 7ILSON  ZIET DIT PROBLEEM ALS ONOVERKOMELIJK EN OOK ANDERE DOCEN

WAARDE VAN HET FEIT DAT LEERLINGEN PARODIEpN MAKEN OP HUN MEDIAMODELLEN EN HUN

TEN "UCKINGHAM  'RACE EN 4OBIN  7ILLIAMSON  WIJZEN EROP DAT HET NOG

DIRECTE OMGEVING DE DOCENTEN EN SCHOOLOPLEIDING "URN  $URRAN  'RACE  4OBIN

AANZIENLIJK MOEILIJKER WORDT OM DE WERELD VAN DE JEUGD EN DE WERELD VAN DE SCHOOL TE

  7ANNEER LEERLINGEN PARODIEpN MAKEN BELEVEN ZE DAAR PLEZIER AAN MAAR VERWER

VERZOENEN WANNEER LEERLINGEN OP BASIS VAN HUN CULTURELE MODELLEN EN HUN EIGEN CUL

VEN ZE TEGELIJKERTIJD VAARDIGHEDEN EN KENNIS VAN HUN MEDIAMODELLEN $AAROM DRINGT

TUUR VAN VERZET UITING GEVEN AAN IDEEpN DIE DE NORMEN VOOR BESCHAAFD GEDRAG TE BUITEN

"UCKINGHAM  AAN OP ³SPEELSE VORMEN VAN DIDACTIEK DIE DIRECT INSPELEN OP DE EMO

GAAN 7AT MOETEN DOCENTEN DOEN WANNEER LEERLINGEN WERK MAKEN DAT BIJVOORBEELD

TIONELE BETROKKENHEID VAN JONGEREN BIJ DE MEDIA EN OP HET GEVOEL DAT ZIJ INVLOED KUNNEN

RACISTISCH SEKSISTISCH OF XENOFOOB IS

UITOEFENEN OP DE WERELD DIE HEN OMRINGT´ P  

$ERGELIJKE WERKEN GAAN IN TEGEN DE BELANGRIJKSTE FUNCTIE VAN SCHOLEN NAMELIJK LEER

!NDEREN ROEPEN OP TOT EEN ³POSTKRITISCHE DIDACTIEK´ 'REEN  P  DIE VERDER GAAT

LINGEN DOORDRINGEN VAN REDELIJKHEID ALS HOOGSTE AUTORITEIT OP HET GEBIED VAN MENING

DAN ³DE RATIO´ *ANKS  P  EN DE ³RADICALE DIDACTIEK´ 2ICHARDS  P  EN GEBRUIK

GELOOF EN GEDRAG *ANKS   3CHOLEN GEVEN DE VOORKEUR AAN LOGISCHE ARGUMENTEN

MAAKT VAN HUMOR EN DE AFFECTIEVE BETROKKENHEID VAN DE LEERLINGEN *ANKS  STELT

VOORSPELBARE RESULTATEN EEN GEFUNDEERD OORDEEL EN GEZOND VERSTAND :E ZIJN OP REGELS

DAT WE DE VALSE LOGICA EN DE VEELZEGGENDE HIATEN VAN DE POPULAIRE CULTUUR AAN HET

GERICHT EN OP FEITEN GESTOELD EN ONDERDRUKKEN UIT ALLE MACHT ALLES WAT DAAR NIET AAN

LICHT KUNNEN BRENGEN DAT WE DE WAARDEN EN AANNAMES DIE ERAAN TEN GRONDSLAG LIGGEN

VOLDOET 3CHOLEN VERZETTEN ZICH TERECHT TEGEN POLITIEK INCORRECT GEDRAG EN WANNEER LEER

KUNNEN TONEN EN BESTUDEREN MAAR DAT ALS ³WE KLAAR ZIJN DE LEERLINGEN IN STAAT ZIJN EEN

LINGEN GRENZEN OVERSCHRIJDEN ZIJN DOCENTEN BEGRIJPELIJKERWIJS VAN HUN STUK GEBRACHT

BEREDENEERDE KRITIEK TE PRODUCEREN DIE ALLESBEHALVE TRANSFORMATIEF IS´ P   ,EERLINGEN

"EELDENDE DOCENTEN BESTUDEREN AL GERUIME TIJD HET WERK VAN CONTROVERSIpLE GRENSOVER

LEREN WELISWAAR DE REGELS VAN DE DECONSTRUCTIEVE KRITIEK MAAR DECONSTRUCTIE IS NIET

SCHRIJDENDE KUNSTENAARS MAAR HET CONTROVERSIpLE GEDRAG VAN LEERLINGEN BEANTWOORDEN

OPGEWASSEN TEGEN DE VERLEIDINGEN VAN DE POPULAIRE CULTUUR $E POPULAIRE CULTUUR BIEDT

ZE VRIJWEL UITSLUITEND MET CENSUUR +UNSTENAARS DIE POLITIEK GRENSOVERSCHRIJDEND WERK

DE VERVULLING VAN VERLANGENS EN IDENTIFICATIE EN ³WANNEER IDENTIFICATIE DE VERVULLING VAN

MAAKTEN ZOALS DE $UITSE DADA KUNSTENAAR *OHN (EARTFIELD OF DIE DE KUNST ZELF LIJKEN AAN

VERLANGENS BELOOFT KAN DE RATIO DAAR NIET MEE CONCURREREN´ P  

TE VALLEN ZOALS -ARCEL $UCHAMP ZIJN GEVIERD MAAR HET GRENSOVERSCHRIJDENDE GEDRAG

$E VERWERVING VAN KRITISCH BEWUSTZIJN DOOR LEERLINGEN DIE DE POPULAIRE MASSACULTUUR

VAN LEERLINGEN DAT DOORGAANS DE VORM AANNEEMT VAN EEN INBREUK OP DE GANGBARE WEL

BESTUDEREN VALT LASTIG TE BESCHRIJVEN IN TERMEN VAN FALEN OF SLAGEN 4URNBULL 

LEVENDHEID IS EEN GEHEEL ANDERE KWESTIE "EELDENDE DOCENTEN 4AVIN EN 4OCZYDLOWSKA

7ILLIAMSON   (ET DOCEREN VAN EEN BEPAALDE INHOUD IS GEMAKKELIJK EN HET IS RELA

 WIJZEN EROP DAT HET VAAK MOEILIJK TE BEOORDELEN IS OF LEERLINGEN KRITIEK UITOEFE

TIEF EENVOUDIG OM LEERLINGEN DE KRITISCHE IDEEpN VAN EEN DOCENT TE LATEN NAPRATEN

NEN OF EEN IDEE BEVESTIGEN EN TOEJUICHEN WANNEER ZIJ RACISTISCHE EN SEKSISTISCHE STE

"UCKINGHAM  MAAR DE ONTWIKKELING VAN EEN DAADWERKELIJK GEtNTERNALISEERD EN

REOTYPEN GEBRUIKEN IN HUN WERK 'EZIEN DE OVERHEERSEND RATIONALISTISCHE AGENDA VAN

CONSEQUENT TOEGEPAST KRITISCH BEWUSTZIJN IS ONREALISTISCH /P BASIS VAN JARENLANGE ERVA

SCHOLEN IS EEN VERBOD OP DERGELIJKE UITINGEN EEN BEGRIJPELIJKE REACTIE (IERONDER WORDT

RING STELLEN MEDIADOCENTEN DAT DE VORMING VAN LEERLINGEN TOT VOLLEDIG GEtNFORMEERDE

DUIDELIJK DAT MEDIA EDUCATIE EN BEELDEND ONDERWIJS IEDER EEN EIGEN VISIE OP DERGELIJKE

MONDIGE POLITIEK CORRECTE CRITICI WEL HET DOEL KAN ZIJN MAAR GEEN VERWACHTING

CONTROVERSIpLE KWESTIES HEBBEN

-EDIADOCENTEN STELLEN DAT LEERLINGEN UITERST COMPLEX EN GRILLIG OMGAAN MET POPU LAIRE CULTUUR 7E MOETEN ACCEPTEREN DAT VOOR DE BESTUDERING VAN DE POPULAIRE CULTUUR EEN ZEKERE MATE VAN MORELE AMBIGUtTEIT ONONTKOOMBAAR IS "RAGG  GECITEERD IN "UCKINGHAM   $E FASE VAN ADOLESCENTIE IS ONVERMIJDELIJK MEDEPLICHTIG AAN DE OMARMING VAN EEN IN DE OGEN VAN DE DOCENTEN WEERZINWEKKENDE IDEOLOGIE $AAROM



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





MOET EEN KRITISCHE DIDACTIEK SAMENGAAN MET EEN POSTRADICALE OF SPEELSE DIDACTIEK DIE

GEWELD IN DE MEDIA WORDT ZELDEN TER SPRAKE GEBRACHT $UNCUM C 

NIET ALLEEN REKENING HOUDT MET DE DINGEN WAAR EEN LEERLING PLEZIER AAN BELEEFT MAAR

4OT DE RECENTE OPKOMST VAN DE VISUELE CULTUURBEWEGING WAREN VRIJWEL ALLE VOORSTEL

OOK MET DE COMPLEXITEIT EN TEGENSTRIJDIGHEID VAN HUN EIGEN CULTUUR IN EEN FORMELE

LEN VOOR DE BESTUDERING VAN MASSAMEDIA BINNEN HET BEELDEND ONDERWIJS DOORDRON

ONDERWIJSSITUATIE

GEN VAN DE MODERNISTISCHE SCHEIDING TUSSEN DE HOGE CULTUUR EN DE POPULAIRE CULTUUR

(ET IS ESSENTIEEL DAT ER EEN VOLWASSEN BENADERING VAN CULTUREEL BEGRIP KOMT "UCKINGHAM

"EELDENDE DOCENTEN BESCHOUWDEN DE HOGE CULTUUR ALS ZALIGMAKEND EN DE MASSACUL

ET AL  WAARIN REKENING WORDT GEHOUDEN MET DE COMPLEXE WIJZE WAAROP LEERLIN

TUUR ALS MOREEL GEDEGENEREERDE KITSCH DIE GERICHT WAS OP DE ONDERMIJNING VAN MAAT

GEN OMGAAN MET POPULAIRE CULTUUR 4ER ONDERSTEUNING DAARVAN TOONT 4URNBULL 

SCHAPPELIJKE WAARDEN 4AVIN   !CHTER DE AANDACHT VOOR DE POPULAIRE MEDIA GING

AAN DAT DE TEGENSTRIJDIGE OPVATTINGEN VAN DE LEERLINGEN OVER DE VISUELE CULTUUR NIET

EEN PROTECTIONISTISCHE AGENDA SCHUIL WAARBIJ DE KRITISCHE ANALYSE VAN DE MEDIA BEDOELD

NOODZAKELIJKERWIJS HET GEVOLG ZIJN VAN EEN ONVOLWASSEN PERCEPTIE MAAR EEN VOLSTREKT

WAS OM KWETSBARE GEESTEN TE BESCHERMEN TEGEN VERDERFELIJKE MANIPULATIE .OG STEEDS

LOGISCHE REACTIE OP DE TEGENSTRIJDIGHEDEN VAN HUN DAGELIJKS LEVEN $AAROM ADVISEERT ZIJ

LIJKEN DOCENTEN IN DE BEELDENDE VAKKEN ZO´N AGENDA TE HEBBEN POPULAIRE MEDIA WOR

DOCENTEN OM HUN EIGEN GENOEGENS EN AANNAMES TE DECONSTRUEREN

DEN NU VERANTWOORDELIJK GEHOUDEN VOOR DE MAATSCHAPPELIJKE WAARDEN DIE DOCENTEN

$IT BETEKENT NIET DAT ALLES IS TOEGESTAAN ZIE ONDER MEER !LVERMANN -OON  (AGOOD

PROBEREN AAN TE VECHTEN

  'RENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG MOET VAN GEVAL TOT GEVAL WORDEN BEKEKEN WAARBIJ

-EDIADOCENT "UCKINGHAM  STELT DAT EEN DERGELIJKE KRITISCHE BENADERING KENMER

BIJVOORBEELD RACISTISCH MATERIAAL DAT BESTAANDE TEGENSTELLINGEN DREIGT TE VERSTERKEN BIJ

KEND IS VOOR DE EERSTE POGINGEN OM POPULAIRE MEDIA IN DE LES TE BEHANDELEN MAAR DAT

VOORKEUR WORDT VERMEDEN 'RACE  4OBIN  

DEZE UITEINDELIJK ZAL WIJKEN VOOR HET IDEE VAN CULTUREEL BEGRIP DAT NU DE LITERATUUR OVER MEDIA EDUCATIE BEHEERST

?



6)3)% "%%,$%.$% 6/2-).'

$E MEESTE VAN DE BEELDENDE DOCENTEN LIJKEN ECHTER TOT OP DE DAG VAN VANDAAG VAST TE HOUDEN AAN DE KRITISCHE DIDACTIEK OM BIJ DE LEERLINGEN EEN BEWUSTZIJNSVERANDERING TOT STAND TE BRENGEN 'AROIAN EN 'AUDELIUS  STELLEN DAT DIT ALLEEN KAN WORDEN BEREIKT

!LS ERKENNING VAN HET PLEZIER DAT LEERLINGEN BELEVEN AAN DE MASSAMEDIA STELT 7ILSON

WANNEER DE KRITISCHE HOUDING VAN DE POSTMODERNE KUNST WORDT OVERGENOMEN :IJ ZIJN

 VOOR OM EEN TUSSENRUIMTE TE ONTWIKKELEN EEN RUIMTE TUSSEN SCHOOL EN DE PLAATS

VAN MENING DAT DE MASSACULTUUR EEN BEELD GEEFT VAN ³DE WERELD ALS SCHOUWTONEEL´

WAAR KINDEREN EN JONGEREN SPONTAAN BEELDENDE PRODUCTEN MAKEN (IJ ADVISEERT OM

WAARBIJ BURGERS DE ROL VAN TOESCHOUWERS KRIJGEN OPGEDRONGEN EN NIET VAN ACTEURS MET

BIJVOORBEELD EEN TENTOONSTELLING TE ORGANISEREN VAN WERK DAT BUITEN DE LES IS GEMAAKT

HUN EIGEN STEM "ROWN  STELT DAT BESTUDERING VAN DE MASSACULTUUR ZONDER DE

OM HET ALDUS ERKENNING IN DE KLAS TE GEVEN

KRITISCHE INBRENG VAN DE BEELDENDE KUNST SIMPELWEG KAN LEIDEN TOT HET KOPIpREN VAN DE

/VER HET ALGEMEEN HEEFT HET BEELDEND ONDERWIJS HET PLEZIER VAN LEERLINGEN IN DE MEDIA

INHERENTE ONGELIJKHEID VAN HET VRIJEMARKTKAPITALISME :IJN COLLEGA *AGODZINSKI  IS

GENEGEERD EN TOT OP DE DAG VAN VANDAAG HEBBEN DE VOORDELEN VAN EEN SPEELSE DIDAC

VAN MENING DAT ZELFS HET GRENSDOORBREKENDE AANBOD VAN DE MASSACULTUUR SLECHTS EEN

TIEK WEINIG AANTREKKINGSKRACHT OP BEELDENDE DOCENTEN )N BESCHRIJVINGEN VAN DE ONDER

ANDERE VORM VAN VERMAAK IS (IJ STELT DAT MASSAMEDIA WELISWAAR WORDEN VOORGESTELD

WIJSPRAKTIJK IS ER VOORAL AANDACHT VOOR DE INPRENTING VAN EEN KRITISCH BEWUSTZIJN VOOR

ALS EEN OVERDREVEN ARTEFACT DAT NIEMAND SERIEUS HOEFT TE NEMEN MAAR DAT WAT HIJ ³DE

SOCIALE RECONSTRUCTIE $UNCUM A  $E KRITISCHE DIDACTIEK GESTOELD OP KRITISCHE THE

KNIPOOG VAN (OLLYWOOD´ NOEMT SLECHTS EEN VORM VAN GENOTZUCHT EN NARCISME IS DIE

ORIE IS HET DOMINANTE MODEL $UNCUM B  %NKELE DOCENTEN MELDEN DAT ZE ONTZET

ACTIVISME ONDERMIJNT EN SOCIALE ONRECHTVAARDIGHEID DOET VOORTDUREN 6OLGENS DEZE THE

WAREN OVER WAT LEERLINGEN VOORTBRACHTEN ALS ZE ECHT DE VRIJHEID KREGEN OM TE SPELEN

ORIEpN IS HET DUS NIET VOLDOENDE OM CULTUUR TE BEGRIJPEN MAAR IS HET NODIG OM TE WER

:E ZAGEN UITSLUITEND IETS WAT ZIJ BESCHOUWDEN ALS INADEQUATE MAATSCHAPPIJBEWUSTE

KEN AAN TRANSFORMATIE 5ITSLUITEND DOOR DE KRITISCHE DISTANTIE VAN DE BEELDENDE KUNST

KRITIEK 4AVIN EN 4OCZYDLOWSKA  OF EEN GEBREK AAN BELANGSTELLING VOOR SOCIAAL ACTI

IS HET MOGELIJK OM ECHTE UITDAGENDE ALTERNATIEVEN VOOR DE MEDIACULTUUR TE BIEDEN DIE

VISME #UMMINGS   5IT BESCHRIJVINGEN VAN LESSEN OVER GEWELD IN DE MEDIA BLIJKT

EEN LEVEN KUNNEN VERANDEREN

BIJVOORBEELD DAT DOCENTEN VERWACHTEN DAT LEERLINGEN HUN EIGEN MAATSCHAPPIJGERICHTE

!NDERE BEELDENDE DOCENTEN ZIJN NIET ZO EXPLICIET MAAR DE DOMINANTE LESPRAKTIJK WAARIN

TEGEN GEWELD GEKANTE STANDPUNT OVERNEMEN (ET FEIT DAT VEEL LEERLINGEN GENIETEN VAN

MEN ZICH BEZIGHOUDT MET ZOWEL POPULAIRE MASSAMEDIA ALS BEELDENDE KUNST UIT HEDEN

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





OF VERLEDEN DUIDT EROP DAT DIT STANDPUNT WIJDVERBREID IS ONDER BEELDENDE DOCENTEN

0AUL $UNCUM

6OOR VELEN IS HET MOEILIJK TE ACCEPTEREN DAT DE BESTUDERING VAN WAARDEN IN DE MEDIA VERWARREND IS EN ZE WENDEN ZICH TOT DE POSTMODERNE KUNST VOOR DE KRITISCHE HOUDING

0AUL $UNCUM IS PROFESSOR !RT %DUCATION AAN DE 3CHOOL OF !RT AND $ESIGN VAN DE

DIE ZIJ NOODZAKELIJK ACHTEN VOOR EEN BEWUSTZIJNSVERANDERING BIJ LEERLINGEN

5NIVERSITEIT VAN )LLINOIS IN 5RBANA #HAMPAIGN :IJN ONDERZOEKSTHEMA´S ZIJN POPULAIRE

:E WORDEN IN HUN STANDPUNT GESTERKT DOOR HET SUCCES DAT VOLGENS HEN BLIJKT UIT HET

VISUELE CULTUUR VISUELE CULTUUR IN BEELDEND ONDERWIJS EN KRITISCHE THEORIE  BEELDEND

BEELDEND WERK VAN LEERLINGEN EN DISCUSSIE TIJDENS DE LES $UNCUM A  (ET IS NAtEF

ONDERWIJS

ALDUS DE MEDIADOCENTEN OM TE VERTROUWEN OP DERGELIJK PRIMA FACIE BEWIJS ,EERLINGEN WETEN HOE ZE SUCCESVOL KUNNEN ZIJN IN DE KLAS NAMELIJK DOOR ZICH TE CONFORMEREN AAN DE IMPLICIETE EN DIKWIJLS EXPLICIETE WAARDEN VAN EEN DOCENT "EELDENDE DOCENTEN ZIJN ZICH NOG NIET BEWUST VAN DE CONTROVERSES WAARMEE ZE WORDEN GECONFRONTEERD

?

"%3,5)4

"EELDENDE VORMING EN MEDIA EDUCATIE ZIJN DICHTER TOT ELKAAR GEKOMEN MAAR ZE BLIJVEN VERSCHILLEND $E EERSTE HOUDT ZICH TEGENWOORDIG BEZIG MET DE POPULAIRE MASSAMEDIA OP EEN WIJZE DIE TIEN JAAR GELEDEN NOG UITZONDERLIJK WAS /OIT RICHTTE BEELDENDE VORMING ZICH UITSLUITEND OP DE CANON VAN DE BEELDENDE KUNST TERWIJL ZE TEGENWOORDIG ALS ONDER DEEL VAN DE VISUELE CULTUURBEWEGING EEN BREED SCALA AAN BEELDEN EN OBJECTEN OMARMT $AARENTEGEN RICHT MEDIA EDUCATIE ZICH SLECHTS OP DE MASSAMEDIA (ET BEELDEND ONDERWIJS HIELD ZICH OOIT UITSLUITEND BEZIG MET HET MAKEN VAN BEELDEND WERK DOOR LEERLINGEN MAAR DOOR DE VISUELE CULTUURBEWEGING IS DE DECONSTRUCTIEVE DISCUSSIE NU EEN ESSENTIEEL ELEMENT VAN HET ONDERWIJS /P HAAR BEURT HEEFT MEDIA EDUCATIE OOIT BEHEERST DOOR DECONSTRUCTIE HET KRITISCHE ONDERZOEK IN COMBINATIE MET DE EXPRESSIEVE BENADERING VAN BEELDEND WERK DOOR LEERLINGEN OVERGENOMEN VAN BEEL DENDE VORMING /NDANKS DEZE OVEREENKOMSTEN VERSCHILLEN DE TWEE TERREINEN OP EEN ESSENTIEEL PUNT DE WIJZE WAAROP ZE IN DE LES OMGAAN MET DE VOORLIEFDE VAN LEERLINGEN VOOR DE CULTUUR VAN DE MASSAMEDIA -EDIA EDUCATIE SPEELT IN OP HET PLEZIER DAT DE LEERLINGEN AAN DE MASSAMEDIA BELEVEN EN TRACHT EEN SPEELSE DIDACTIEK TE HANTEREN TERWIJL HET BEELDEND ONDERWIJS VASTHOUDT AAN EEN KRITISCHE DIDACTIEK )N DE OGEN VAN HET BEELDEND ONDERWIJS IS MEDIA EDUCATIE NIET IN STAAT OM EEN BEWUSTZIJNSVERANDERING TOT STAND TE BRENGEN TERWIJL OMGEKEERD HET BEELDEND ONDERWIJS IN DE OGEN VAN MEDIA EDUCATIE ZICH NOG NIET BEWUST IS VAN DE PROBLEMEN DIE DAARAAN VERBONDEN ZIJN



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





$ARTS $ A  !RT EDUCATION FOR A CHANGE #ONTEMPORARY ISSUES AND THE VISUAL ARTS !RT %DUCATION   

,)4%2!4552 ?

!LVERMANN $ % -OON *  (AGOOD - #   0OPULAR CULTURE IN THE CLASSROOM 4EACHING AND RESEARCHING CRITICAL MEDIA LITERACY .EWARK $% )NTERNATIONAL 2EADING !SSOCIATION

$ARTS $ B  (EAD GAME‰ %NGAGING POPULAR VIUAL ˆULTURE )N 0 $UNCUM %D 6ISUAL CULTURE IN THE ART CLASS #ASE STUDIES PP    2ESTON 6! .ATIONAL !RT %DUCATION !SSOCIATION

"ARNARD -   !RT DESIGN AND VISUAL CULTURE !N INTRODUCTION ,ONDON -ACMILLAN

$UNCUM 0   6ISUAL CULTURE $EVELOPMENTS DEFINITIONS AND DIRECTIONS FOR ART EDUCATION 3TUDIES IN

"OLIN 0  "LANDY $   "EYOND VISUAL CULTURE 3EVEN STATEMENTS OF SUPPORT FOR -ATERIAL #ULTURE 3TUDIES IN !RT %DUCATION 3TUDIES IN !RT %DUCATION    "RIGGS *   #ELEBRITY ILLUSION AND MIDDLE SCHOOL CULTURE !RT %DUCATION    "RIGGS *   3TAR 7ARS -ODEL MAKING AND CULTURAL CRITIQUE ! CASE FOR FILM STUDY IN ART CLASSROOMS !RT %DUCATION    "ROWN . # -   !RE WE ENTERING A POST CRITICAL AGE IN VISUAL ARTS EDUCATION 3TUDIES IN !RT %DUCATION  ¯

$UNCUM 0   )NSTANT AESTHETICS 46 WRESTLING AND ART EDUCATION !USTRALIAN !RT %DUCATION    $UNCUM 0   4HE THEORIES AND PRACTICES OF VISUAL CULTURE IN ART EDUCATION !RTS %DUCATION 0OLICY 2EVIEW    $UNCUM 0 %D   6ISUAL CULTURE IN THE ART CLASS #ASE STUDIES 2ESTON 6! .ATIONAL !RT %DUCATION !SSOCIATION

"UCKINGHAM $ %D   4EACHING POPULAR CULTURE "EYOND RADICAL PEDAGOGY ,ONDON 5#, 0RESS

$UNCUM 0 A  7HAT WE ARE LEARNING ABOUT TEACHING POPULAR VISUAL CULTURE )N - ! 0ARK %D !RT EDUCATION AS CRITICAL CULTURAL INQUIRY PP    3EOUL +OREA -IJLNSA

"UCKINGHAM $   -EDIA EDUCATION AND THE END OF THE CRITICAL CONSUMER (ARVARD %DUCATIONAL 2EVIEW   

$UNCUM 0 B  .INE REASONS FOR THE CONTINUING USE OF AN AESTHETIC DISCOURSE IN ART EDUCATION !RT %DUCATION   

"UCKINGHAM $  3EFTON 'REEN *   #ULTURAL STUDIES GOES TO SCHOOL 2EADING AND TEACHING POPULAR MEDIA ,ONDON 4AYLOR  &RANCIS

$UNCUM 0 A  6ISUAL CULTURE IN ART EDUCATION CIRCA  6ISUAL !RTS 2EVIEW   

"UCKINGHAM $ "ANAJI 3 "URN ! #ARR $ #RANMER 3  7ILLETT 2   4HE MEDIA LITERACY OF CHILDREN AND YOUNG PEOPLE ! REVIEW OF THE RESEARCH LITERATURE ON BEHALF OF /FCOM !VAILABLE AT HTTPWWWOFCOM ORGUKADVICEMEDIA?LITERACYMEDLITPUBMEDLITPUBRSSML?CHILDRENPDF "URKHART !   /BJECT LESSON 4HINKING ABOUT MATERIAL CULTURE !RT %DUCATION    "URN !  $URRAN *   -EDIA LITERACY IN SCHOOLS PRACTICE PRODUCTION AND PROGRESSION ,ONDON 0AUL #HAPMAN #HUNG 3 +   -EDIAVISUAL LITERACY ART EDUCATION #IGARETTE AD DECONSTRUCTION !RT %DUCATION   



!RT %DUCATION   

$UNCUM 0 B  4OWARD A PLAYFUL PEDAGOGY POPULAR CULTURE AND THE PLEASURES OF TRANSGRESSION 3TUDIES IN ART %DUCATION    $UNCUM 0 C  'ETTING REAL 4OWARD PEDAGOGY FOR A LOVE OF MEDIATED VIOLENCE *OURNAL OF #ULTURAL RESEARCH IN !RT %DUCATION    %ISENHAUER *   *UST LOOKING AND STARING BACK #HALLENGING ABLEISM THROUGH DISABILITY PERFORMANCE ART 3TUDIES IN !RT %DUCATION    &REEDMAN +   4EACHING VISUAL CULTURE #URRICULUM AESTHETICS AND THE SOCIAL LIFE OF ART .EW 9ORK 4EACHERS #OLLEGE 0RESS

#HUNG 3 +   4HE CHALLENGES AND PROMISES OF VISUAL CULTURE ART EDUCATION )N 0 $UNCUM %D 6ISUAL CULTURE IN THE ART CLASS #ASE STUDIES PP    2ESTON 6! .ATIONAL !RT %DUCATION !SSOCIATION

&REEDMAN +  3TUHR 0   #URRICULUM CHANGE FOR THE ST CENTURY 6ISUAL CULTURE IN ART EDUCATION )N % 7 %ISNER  - $ $AY %DS (ANDBOOK OF RESEARCH AND POLICY IN ART EDUCATION PP    -AHWAH .* ,AWRENCE %RLBAUM

#HUNG 3 +   -EDIAVISUAL LITERACY ART EDUCATION 3EXISM IN HIP HOP VIDEOS !RT %DUCATION   

'AROIAN # 2  'AUDELIUS 9   3PECTACLE PEDAGOGY !RT POLITICS AND VISUAL CULTURE .EW 9ORK 3TATE 5NIVERSITY OF .EW 9ORK

#UMMINGS + ,   7EBS WINDOWS AND REFLECTIONS %XPERIENCES IN A SECONDARY ART CLASSROOM 5NPUBLISHED DOCTORAL DISSERTATION 5NIVERSITY OF )LLINOIS AT 5RBANA #HAMPAIGN

'RACE $  4OBIN *   "UTT JOKES AND MEAN TEACHER PARODIES 6IDEO PRODUCTION IN THE ELEMENTARY CLASSROOM )N $ "UCKINGHAM %D 4EACHING POPULAR CULTURE "EYOND RADICAL PEDAGOGY PP ¯  ,ONDON 5#, 0RESS

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





'RAHAM - !   'RAPHIC NOVELS AS CONTEMPORARY ART 4HE PERPLEXING QUESTION OF CONTENT IN THE HIGH SCHOOL ART CURRICULUM !RT %DUCATION   

0AULY .   !BU 'HRAIB UN BECOMING PHOTOGRAPHS (OW CAN ART EDUCATORS ADDRESS CURRENT IMAGES FROM VISUAL CULTURE PERSPECTIVES 4HE *OURNAL OF 3OCIAL 4HEORY IN !RT %DUCATION   

'REEN "   4EACHING FOR DIFFERENCE ,EARNING THEORY AND POST CRITICAL PEDAGOGY )N $ "UCKINGHAM %D 4EACHING POPULAR CULTURE "EYOND RADICAL PEDAGOGY PP    ,ONDON 5#, 0RESS

0ISTOLESI %   !RT EDUCATION IN THE AGE OF 'UANTANAMO !RT %DUCATION   

'REENSLIT .   4HE VACUUM CLEANER )N 3 4URKLE %D %VOCATIVE OBJECTS 4HINGS WE THINK WITH

0OLANIECKI 0   4EACHING THROUGH 46 4RANSFORMATIVE ENCOUNTERS WITH CONSTRUCTED REALITY )N 0 $UNCUM %D 6ISUAL CULTURE IN THE ART CLASS #ASE STUDIES PP    2ESTON 6! .ATIONAL !RT %DUCATION

(ERRMANN 2   4HE DISCONNECT BETWEEN THEORY AND PRACTICE IN A VISUAL CULTURE APPROACH TO ART EDUCATION !RT %DUCATION  ¯

2AMPLEY - %D   %XPLORING VISUAL CULTURE $EFINITIONS CONCEPTS CONTEXTS %DINBURGH %DINBURGH 5NIVERSITY 0RESS

(OBBS 2   2EADING THE MEDIA -EDIA LITERACY IN HIGH SCHOOL %NGLISH .EW 9ORK 4EACHERS #OLLEGE 0RESS

2ICHARDS #   "EYOND CLASSROOM CULTURE )N $ "UCKINGHAM %D 4EACHING POPULAR CULTURE "EYOND RADICAL PEDAGOGY PP    ,ONDON 5#, 0RESS

*AGODZINSKI * %D   2ESEARCH VISUAL CULTURE STUDIES PROGRAMS ;3PECIAL ISSUE= *OURNAL OF 3OCIAL 4HEORY IN !RT %DUCATION 

2OSE '   6ISUAL METHODOLOGIES !N INTRODUCTION TO THE INTERPRETATION OF VISUAL MATERIALS ND ED  ,ONDON 3AGE

*ANKS (   #RITICAL LITERACY "EYOND REASON !USTRALIAN %DUCATIONAL 2ESEARCHER    +EIFER "OYD +  -AITLAND 'HOLSON *   %NGAGING VISUAL CULTURE 7ORCESTER -! $AVIS

3EFTON 'REEN *  3OEP %   #REATIVE MEDIA CULTURES -AKING AND LEARNING BEYOND THE SCHOOL )N , "RESLER %D )NTERNATIONAL HANDBOOK OF RESEARCH IN ARTS EDUCATION PP    $ORDRECHT .ETHERLANDS 3PRINGER

+INGERY $ %D   ,EARNING FROM THINGS -ETHOD AND THEORY OF MATERIAL CULTURAL STUDIES 7ASHINGTON $# 6! 3MITHSONIAN )NSTITUTION 0RESS

3TURKEN -  #ARTWRIGHT ,   0RACTICES OF LOOKING !N INTRODUCTION TO VISUAL CULTURE ND ED  /XFORD /XFORD 5NIVERSITY 0RESS

,EDDY 4   4HE NATURE OF EVERYDAY AESTHETICS )N ! ,IGHT  - 3MITH %DS 4HE AESTHETICS OF EVERYDAY LIFE PP   .EW 9ORK #OLUMBIA 5NIVERSITY 0RESS

3ULLIVAN ' %D   6ISUAL CULTURE ;SPECIAL ISSUE= 3TUDIES IN !RT %DUCATION  

#AMBRIDGE -! -)4 0RESS

,IAO # ,   !VATARS 3ECOND ,IVE AND NEW MEDIA ART 4HE CHALLENGE FOR CONTEMPORARY ART EDUCATION !RT %DUCATION    ,OVETT -   4HE SUBJECT IS US 0HOTOGRAPHY AND VIDEO PRODUCTION WITH -ONTREAL YOUTH )N 0 $UNCUM %D 6ISUAL CULTURE IN THE ART CLASSROOM #ASE 3TUDIES PP    2ESTON 6! .ATIONAL !RT %DUCATION !SSOCIATION -C-AHON "  1UIN 2   5NDERSTANDING SOAPS ! STUDENTS AND TEACHERS GUIDE TO LEARNING ABOUT TELEVISION -OUNT #OOTTHA !USTRALIA 4HE 3EVEN .ETWORK -IRZEOFF .   !N INTRODUCTION TO VISUAL CULTURE ,ONDON 2OUTLEDGE -IRZEOFF . %D   4HE VISUAL CULTURE READER ND ED  ,ONDON 2OUTLEDGE -OSHENSKA '   ! HARD RAIN #HILDREN´S SHRAPNEL COLLECTIONS IN THE 3ECOND 7ORLD 7AR *OURNAL OF -ATERIAL #ULTURE    0ARKS . 3   6IDEO GAMES AS RECONSTRUCTIONIST SITES OF LEARNING IN ART EDUCATION 3TUDIES IN !RT %DUCATION   



#ULTUUR%DUCATIE 



!SSOCIATION

3WEENY 2 7   4HIS PERFORMANCE ART IS FOR THE BIRDS *ACKASS EXTREME SPORTS AND THE DECON STRUC TION OF GENDER 3TUDIES IN !RT %DUCATION    3ZEKELY )   &ROM "ARBIE TO THE SWAN ! LOOK AT BODY IMAGE IN THE ART ROOM !USTRALIAN !RT %DUCATION    4AVIN +   7RESTLING WITH ANGELS SEARCHING FOR GHOSTS 4OWARDS A CRITICAL PEDAGOGY OF ART EDUCA TION 3TUDIES IN !RT %DUCATION    4AVIN +   /PENING RE MARKS #RITICAL ANTECEDENTS OF VISUAL CULTURE IN ART EDUCATION 3TUDIES IN !RT %DUCATION    4AVIN +  4OCZYDLOWSKA "   #ONSTRUCTING A VIRTUAL PRESIDENT !N UNEASY CLASSROOM CASE STUDY )N 0 $UNCUM %D 6ISUAL CULTURE IN THE ART CLASS #ASE STUDIES PP    2ESTON 6! .ATIONAL !RT %DUCATION !SSOCIATION 4AYLOR 0   -ADONNA AND HYPERTEXT ,IBERATORY LEARNING IN ART EDUCATION 3TUDIES IN !RT %DUCATION    4AYLOR 0 ' #ARPENTER " 3 "ALLENGEE -ORRIS #  3ESSIONS "   )NTERDISCIPLINARY APPROACHES TO TEACHING ART IN HIGH SCHOOL 2ESTON 6! .!%!

#ULTUUR%DUCATIE 





4URKLE 3 %D   %VOCATIVE OBJECTS 4HINGS WE THINK WITH "OSTON -! -ASSACHUSETTS )NSTITUTE OF 4ECHNOLOGY 4URNBULL 3   $EALING WITH FEELING 7HY GIRL NUMBER TWENTY STILL DOESN´T ANSWER )N $ "UCKINGHAM %D 4EACHING POPULAR CULTURE "EYOND RADICAL PEDAGOGY PP ¯  ,ONDON 5#, 0RESS 5LBRICHT *   2EFLECTIONS ON VISUAL AND MATERIAL CULTURE !N EXAMPLE FROM 3OUTHWEST #HICAGO 3TUDIES IN !RT %DUCATION    7ALKER *!  #HAPLIN 3   6ISUAL CULTURE !N INTRODUCTION -ANCHESTER -ANCHESTER 5NIVERSITY 0RESS 7EBB .   4OURISTS SITES 6ISUAL !RTS 2ESEARCH    7ELSCH 7   5NDOING AESTHETICS ,ONDON 3AGE 7ILLIAMSON *   )S THERE ANYONE HERE FROM A CLASSROOM 3CREEN    7ILSON "   4HE SUPERHEROS OF *# (OLTZ 0LUS AN OUTLINE OF A THEORY OF CHILD ART !RT %DUCATION    7ILSON "   4HREE SITES FOR VISUAL CULTURE PEDAGOGY (ONORING STUDENT´S INTERESTS AND IMAGERY 4HE )NTERNATIONAL *OURNAL OF !RTS %DUCATION    :ANDE 2 6ANDE   #HAIRS CARS AND BRIDGES 4EACHING AESTHETICS FROM THE EVERYDAY !RT %DUCATION   



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





6LAANDEREN TUSSEN AUDIOVISUELE KUNSTEDUCATIE EN KRITISCHE MEDIAVORMING

?

$%&%.3)%& 6%2353 0/3)4)%&

$E CENTRALE STELLING IN "UCKINGHAMS ESSAY IS DAT IN DE LOOP VAN DE JAREN NEGENTIG DE BESCHERMENDE REFLEX IN 'ROOT "RITTANNIp MAAR OOK IN !USTRALIp #ANADA EN ,ATIJNS !MERIKA VERDWEEN )N DE PLAATS DAARVAN KWAM EEN VOLGENS "UCKINGHAM MEER REALIS TISCHE EN POSITIEVE AANPAK GEBASEERD OP EEN GENUANCEERDE VISIE OP HET ALLEDAAGSE MEDIAGEBRUIK VAN KINDEREN EN JONGEREN 4IJDENS MEDIA ANALYTISCHE ENOF MEDIAPRO DUCTIEVE ACTIVITEITEN DENKEN LEERKRACHTEN SAMEN MET HUN LEERLINGEN NA OVER DE SOCIALE CULTURELE EN INSTITUTIONELE CONTEXT WAARBINNEN HUN MEDIAGEBRUIK VORM KRIJGT %NKELE

)N DEZE BIJDRAGE EVALUEERT (ANS -ARTENS DE POSITIE VAN MEDIA EDUCATIE BINNEN HET

CENTRALE CONCEPTEN UIT DE MEDIASTUDIES ¯ PRODUCTIE REPRESENTATIE TAAL EN PUBLIEK ¯

6LAAMSE ONDERWIJS MET DE BELANGRIJKSTE AUTEURS IN HET INTERNATIONALE COMMUNICA

VORMEN DAARBIJ EEN SYSTEMATISCH MAAR FLEXIBEL DENKKADER DAT KAN HELPEN OM KRITISCH

TIEWETENSCHAPPELIJKE DEBAT ALS UITGANGSPUNT -EDIA EDUCATIE WORDT DOORGAANS BREED

TE LEREN OMGAAN MET ZOWEL KLASSIEKE DAGBLADEN RADIO FILM TELEVISIE ALS NIEUWE INTER

GEDEFINIEERD ALS ELKE FORMELE OF INFORMELE ONDERWIJSACTIVITEIT DIE KINDEREN ENOF JON

NET VIDEOGAMES MASSAMEDIA "UCKINGHAM  A 

GEREN AANZET TOT KRITISCH MASSAMEDIAGEBRUIK )N 6LAANDEREN HEEFT MEDIA EDUCATIE VAAK

)N DE WETENSCHAPPELIJKE LITERATUUR IS DIT ONDERSCHEID TUSSEN DEFENSIEVE EN MEER POSI

EEN ATYPISCH KARAKTER )N DE LIJN VAN EEN STERK FILMEDUCATIEVE TRADITIE WORDT VOORAL AAN

TIEVE BENADERINGEN NOG STEEDS RELEVANT ZIE ONDER ANDERE (OBBS  ,IVINGSTONE

SLUITING GEZOCHT BIJ DE AUDIOVISUELE KUNSTEN 4OCH VERSCHUIFT HET ZWAARTEPUNT IN DEZE

  6OORAL VANUIT DE CULTURELE STUDIES WERD ENTHOUSIAST AANGEHAAKT BIJ DE IDEEpN

DISCUSSIE GELEIDELIJK $IT ZORGT VOOR EEN DUIDELIJKER ONDERSCHEID TUSSEN AUDIOVISUELE

VAN "UCKINGHAM %EN AANTAL ONDERZOEKERS ANALYSEERDE BIJVOORBEELD IN ZIJN SPOOR HOE

KUNSTEDUCATIE EN KRITISCHE MEDIAVORMING

KINDEREN EN JONGEREN VANUIT HUN EIGEN CULTURELE LEEFWERELD BETEKENIS GEVEN AAN ZOWEL FORMELE ALS INFORMELE ONDERWIJSACTIVITEITEN ROND DIGITALE MEDIA /PVALLEND DAARBIJ IS DAT

-EER DAN TIEN JAAR GELEDEN PUBLICEERDE $AVID "UCKINGHAM  EEN INVLOEDRIJK ESSAY

MEDIA EDUCATIE VAAK NIET ALLEEN ALS DOEL WORDT GEDEFINIEERD %RSTAD 'ILJE EN DE ,ANGE

IN HET *OURNAL OF #OMMUNICATION EEN TOPTIJDSCHRIFT BINNEN DE COMMUNICATIEWETEN

 OMSCHRIJVEN MEDIA EDUCATIE ALS EEN GRIJZE ZONE TUSSEN SCHOOL EN VRIJE TIJD WAAR

SCHAP "UCKINGHAM VAT HIERIN DE GESCHIEDENIS VAN MEDIA EDUCATIE SAMEN ALS EEN DUB

JONGEREN ZICH ENGAGEREN IN LEERACTIVITEITEN RONDOM EEN VOOR HEN BELANGRIJKE MEDIA

BELZINNIG PROCES VAN DEMOCRATISERING EN PROTECTIONISME $EMOCRATISERING OMDAT DE

CULTUUR "UCKINGHAM SPREEKT B OVER HET DICHTEN VAN EEN ³NIEUWE DIGITALE KLOOF´

MASSAMEDIALE LEEFWERELD VAN KINDEREN EN JONGEREN LANGZAAMAAN EEN PLAATS KRIJGT

TUSSEN BUITENSCHOOLSE ERVARINGEN MET MULTIMEDIA EN HET KLASSIEKE LITERAIRE ONDERWIJS

BINNEN HET ONDERWIJS -EDIA EDUCATIE WORDT DAARBIJ VAAK BESCHOUWD ALS EEN PRO

$ROTNER  STELT DAT JONGEREN HUN SOCIALE EN CULTURELE IDENTITEIT DAGELIJKS ONDERHAN

GRESSIEVE LESSTRATEGIE DIE LEERINHOUDEN PERSOONLIJK RELEVANT MAAKT VOOR LEERLINGEN

DELEN TIJDENS ONLINE ACTIVITEITEN $EZE DIGITALE ARTICULATIES KUNNEN ¯ EN MOETEN VOLGENS

0ROTECTIONISME OMDAT LEERKRACHTEN TEGELIJKERTIJD ANGSTVALLIG PROBEREN OM KINDEREN EN

$ROTNER ¯ WORDEN GEDEELD BEKRITISEERD EN VERDER ONTWIKKELD IN HET FORMELE ONDERWIJS

JONGEREN TE BESCHERMEN TEGEN NEGATIEVE EFFECTEN VAN DEZE MASSAMEDIA

7ILLETT  #HARLES  EN 7EBER EN -ITCHELL  ILLUSTREREN EEN SOORTGELIJK

)K GA EERST NADER IN OP "UCKINGHAMS VISIE EN DIE VAN ANDERE COMMUNICATIEWETEN

PUNT DOOR TE BESCHRIJVEN HOE JONGE MEISJES DOOR BINNEN EEN KLASCONTEXT ONLINE TE PRO

SCHAPPERS $AARBIJ KOM IK TOT EEN CONCEPTUELE AFBAKENING DIE VERVOLGENS HET REFEREN

DUCEREN EN TE CONSUMEREN GEVOELIGE ONDERWERPEN KUNNEN AANSNIJDEN ZOALS ZELFBEELD

TIEPUNT VORMT VOOR DE MANIER WAAROP 6LAAMSE SPELERS INVULLING GEVEN AAN DE MEDIA

EN VROUWELIJKHEID +ORTOM MEDIA EDUCATIE HEEFT NIET ALLEEN ALS DOEL OM KINDEREN EN

EDUCATIEVE PRAKTIJK

JONGEREN INZICHT TE GEVEN IN VERSCHILLENDE ASPECTEN VAN DE MASSAMEDIA HET IS OOK EEN MIDDEL OM DE ALLEDAAGSE LEEFWERELD VAN JONGEREN OP EEN POSITIEVE MANIER BINNEN TE SMOKKELEN IN HET ONDERWIJS $AARNAAST SUGGEREREN ENKELE AUTEURS DAT MEDIA EDUCATIE OOK INSTRUMENTEEL KAN WOR DEN GEBRUIKT VOOR MEER KLASSIEKE LEERDOELEN &EUERSTEIN  BIJVOORBEELD CONCLUDEERT



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





DAT MEDIA EDUCATIE DOOR HAAR INHOUD LEERLINGEN ACTIEVER BETREKT BIJ DE LES EN ALGEMENE

%%. #/.#%045%,% !&"!+%.).'

KRITISCHE VAARDIGHEDEN BEVORDERT (OBBS EN &ROST  SUGGEREREN DAT MEDIA ANALYSE

?

EN PRODUCTIE OOK EEN POSITIEVE INVLOED HEBBEN OP LEES LUISTER EN SCHRIJFVAARDIGHEDEN

$E GROTE HOEVEELHEID RECENTE STUDIES OVER MEDIA EDUCATIE EN NEGATIEVE MEDIA EFFECTEN

(OBBS EN &ROST  EN 3CHEIBE  TEN SLOTTE BESCHRIJVEN HOE MEDIA EDUCATIE ALS

SUGGEREERT DAT DE TREND DIE "UCKINGHAM OMSCHRIJFT TOCH DEELS MOET WORDEN GENUAN

DIDACTISCH HULPMIDDEL NUTTIG BLIJKT IN ZEER UITEENLOPENDE VAKKEN ALS %NGELS GESCHIEDE

CEERD 6ANUIT HISTORISCH OOGPUNT KLOPT HET ZONDER MEER DAT MEDIA EDUCATIE IS GEpVO

NIS BIOLOGIE EN ZELFS WISKUNDE

LUEERD ZOALS HIERNA IN DIT ARTIKEL MET EEN 6LAAMS VOORBEELD ZAL WORDEN GEtLLUSTREERD -ISSCHIEN IS DAT ¯ IN HET LICHT VAN DE ALGEMENE DEMOCRATISERING VAN HET ONDERWIJS ¯ NIET

?



).6,/%$ 6!. -%$)!

EENS ZO´N OPMERKELIJKE VASTSTELLING -INDER BRUIKBAAR ECHTER IS "UCKINGHAMS BEELD VAN EEN DEFENSIEVE BENADERING DIE KINDEREN EN JONGEREN ZIET ALS LOUTER PASSIEVE SLACHTOFFERS VAN DE MASSAMEDIA 4OEGEGEVEN SOCIALE WETENSCHAPPERS LATEN POSITIEVE EFFECTEN VAAK

$IT ALLES BETEKENT NIET DAT NEGATIEVE EFFECTEN VAN MASSAMEDIA DE LAATSTE JAREN UIT HET

ONDERBELICHT -AAR ZOALS 0OTTER   RECENT ILLUSTREERT IS HET ONDERZOEK NAAR DE

ACADEMISCHE DEBAT OVER MEDIA EDUCATIE ZIJN GEWEERD )NTEGENDEEL EEN GROOT AANTAL

INVLOED VAN MASSAMEDIA IN DE LOOP VAN DE JAREN ENORM GEpVOLUEERD 3OMS ZIJN MEDIA

SOCIALE WETENSCHAPPERS BENADERT MEDIA EDUCATIE NOG STEEDS ALS EEN MOGELIJKE OPLOS

EFFECTEN STERK SOMS ZIJN ZE ZWAK OF ZELFS ONBESTAAND DIT STEEDS AFHANKELIJK VAN DE

SING VOOR HET PROBLEEM VAN DE MASSAMEDIA (ET VOORNAAMSTE DOEL DAARBIJ IS OM KINDE

OMSTANDIGHEDEN VAN HET MEDIAGEBRUIK EN HET TYPE EFFECT /OK OVER DE GEBRUIKERS VAN

REN EN ADOLESCENTEN BEWUST TE MAKEN VAN DE MOGELIJKE NEGATIEVE INVLOEDEN OP KENNIS

MASSAMEDIA BESTAAT EEN ERG GENUANCEERD BEELD +INDEREN EN ADOLESCENTEN ZIJN SOMS

ATTITUDES EN GEDRAG "ERGSMA   :O IS ER TEN EERSTE VEEL GESCHREVEN OVER DE RELATIE

PASSIEF MAAR VAAK OOK ACTIEF IN DE ZIN DAT ZE MEDIA OP HUN EIGEN MANIER INTERPRETEREN

TUSSEN GEWELDDADIGE TELEVISIE EN ANTISOCIAAL GEDRAG ZOWEL FYSIEK ALS VERBAAL 3INGER 

$E VRAAG VANUIT MEDIA EDUCATIEF OOGPUNT IS JUIST WAT DE MOGELIJKE ROL VAN ONDERWIJS

3INGER   6ANUIT DEZE VASTSTELLINGEN ONDERZOEKEN VERSCHILLENDE STUDIES DE MOGE

DAARBIJ IS

LIJKE ROL VAN MEDIA EDUCATIE IN HET BEtNVLOEDEN VAN KIJKGEDRAG #ANTOR  7ILSON 

%EN TWEEDE MISSCHIEN NOG BELANGRIJKER PUNT IS DAT IN DE PRAKTIJK HET ONDERSCHEID TUS

2OSENKOETTER 2OSENKOETTER /ZRETICH  !COCK   $OORGAANS GAAT HET DAARBIJ OM

SEN DEFENSIEVE EN MEER POSITIEVE VORMEN VAN MEDIA EDUCATIE NIET ZO FUNDAMENTEEL IS

ANALYTISCHE KIJKOEFENINGEN LESSEN OVER HET MEDIAPRODUCTIEPROCES OF KRITISCHE DISCUS

VOOR EEN GELIJKAARDIG ARGUMENT ZIE +UBEY   7AT ELK VAN BOVENSTAANDE ONDERZOE

SIES OVER GEWELD IN DE MEDIA MEDIA EFFECTEN EN HET BELANG VAN MEDIA IN HET LEVEN VAN

KEN BINDT IS DAT FORMELE OF INFORMELE ONDERWIJSACTIVITEITEN WORDEN ONDERZOCHT WAARIN

KINDEREN EN JONGEREN

KINDEREN EN ADOLESCENTEN MET OEFENINGEN IN MEDIA ANALYSE DAN WEL MEDIAPRODUCTIE

%EN TWEEDE SOORT STUDIES ONDERZOEKT HET MOGELIJKE VERBAND TUSSEN MEDIAGELETTERDHEID

WORDEN AANGEZET TOT ACTIEF EN ZELFBEWUST MASSAMEDIAGEBRUIK (ET ACCENT LIGT DAARBIJ

EN DE INVLOED VAN MASSAMEDIA OP TABAK EN ALCOHOLGEBRUIK $E ACHTERLIGGENDE IDEE

PRIMAIR OP HET ONTWIKKELEN VAN KENNIS VAN EN VAARDIGHEDEN IN VERSCHILLENDE FACETTEN

IS DAT KINDEREN EN ADOLESCENTEN TE VEEL WORDEN BLOOTGESTELD AAN RECLAME EN ANDERE

VAN MASSAMEDIA ZOALS INZICHT IN DE CONTEXT WAARBINNEN MEDIAORGANISATIES WERKEN

MEDIABOODSCHAPPEN OVER DRUGS EN ALCOHOL (ET DOEL VAN MEDIA EDUCATIE IS DAN DAT

DE BOODSCHAPPEN DIE ZE VERSPREIDEN HET PUBLIEK DAT ZE DAARBIJ BEREIKEN EN INDIVIDUELE

INDIVIDUEN DOOR MEDIABOODSCHAPPEN KRITISCH TE LEREN ANALYSEREN EEN COGNITIEVE WEER

EN MAATSCHAPPELIJKE EFFECTEN DIE DIT ALLES MET ZICH MEE BRENGT VOOR EEN HELDER OVER

STAND OPBOUWEN TEGEN DE AANTREKKINGSKRACHT VAN IRRATIONELE VERLEIDERS ZIE BIJVOOR

ZICHT ZIE OPNIEUW 0OTTER   "EHALVE ONTWIKKELING VAN KENNIS EN VAARDIGHEDEN IS DE

BEELD "ANERJEE  'REENE  0INKLETON !USTIN #OHEN -ILLER  &ITZGERALD  

VERWACHTING DAT DIT EDUCATIEVE PROCES OOK INVLOED HEEFT OP TOEKOMSTIG MEDIAGEBRUIK

4EN SLOTTE WORDT IN DE COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN OOK VEEL AANDACHT BESTEED AAN

:OALS WE LATER IN DIT ARTIKEL ZULLEN ZIEN ZIT JUIST DAAR DE ACHILLESHIEL VAN ZOWEL BELEID

DE INVLOED VAN MEDIA OP PROBLEMATISCH EETGEDRAG EN NEGATIEVE ZELFPERCEPTIE /OK HIER

ALS PRAKTIJK

STAAT DE VRAAG CENTRAAL OF MEDIA EDUCATIE KINDEREN EN ADOLESCENTEN KRITISCHER KAN DOEN

+ORT SAMENGEVAT DRAAIT MEDIA EDUCATIE ¯ EN "UCKINGHAM C GEEFT DAT ELDERS ZELF

OMGAAN MET BIJVOORBEELD HET ³SLANKE´ LICHAAMSIDEAAL IN DE MEDIA7ADE $AVIDSON 

AAN ¯ IN ONDERZOEK EN PRAKTIJK NIET OM DE POLARISERING TUSSEN NEGATIEVE EN POSITIEVE

/´$EA  7ILKSCH 4IGGEMANN  7ADE  

MEDIA EFFECTEN MAAR OM HET STIMULEREN VAN KRITISCH MASSAMEDIAGEBRUIK

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





?



$% 6,!!-3% -%$)! %$5#!4)%6% #/.4%84

AUDIOVISUELE KUNSTEN IN 6LAANDEREN STIMULEREN #!./. ONDERSTEUNT DE MUZISCH CRE ATIEVE SCHOOLPRAKTIJK $OOR AUDIOVISUELE VORMING RUIMER TE INTERPRETEREN DAN KRITISCHE

!L IN  RICHTTE DE +ATHOLIEKE &ILMAKTIE IN "ELGIp DE #ENTRALE $IENST VOOR /NDERWIJS EN

MASSAMEDIA EDUCATIE ZET DIT RAPPORT DE DEUR OPEN NAAR AUDIOVISUELE KUNSTEN IN HET

#ULTUURFILMS OP #%$/#   -ET EEN FILMPROGRAMMERING EN PROJECTIEMATERIAAL STU

ALGEMEEN EN MUZISCHE EN ARTISTIEKE VAKKEN IN HET BIJZONDER $AARBIJ HOORT DE IMPLICIETE

DIEDAGEN VOOR LEERKRACHTEN CURSUSSEN VOOR LEERLINGEN TECHNISCHE STEEKKAARTEN BROCHU

¯ MAAR ZELDEN GETOETSTE ¯ VERONDERSTELLING DAT MUZISCHE VORMING KINDEREN EN JONGEREN

RES ARTIKELEN EN BOEKEN WILDE #%$/# &ILMS ³HET PASSIEVE EN KRITIEKLOZE ONDERGAAN VAN

OOK ZAL AANZETTEN TOT EEN MEER KRITISCH MASSAMEDIAGEBRUIK

HET ZOGENAAMDE FILM ZIEN TEGENGAAN (ET GAAT ER OM DIT CINEMA LOPEN TEGEN TE GAAN

$E BELANGRIJKSTE BIJDRAGE VAN 'OEGEBUERS RAPPORT  IS DAT HET EEN INZICHTELIJK

EN DE JONGE MENS MEER AKTIEF AAN HET FILMISCH GEBEUREN TE LEREN DEELNEMEN´ #%$/#

KADER SCHETST VOOR 6LAAMSE MEDIA EDUCATIEVE INITIATIEVEN EN ORGANISATIES :O BRENGT

 P   (ET IDEE OM KINDEREN EN JONGEREN KRITISCH MET MEDIA TE LATEN OMGAAN

DIT RAPPORT HET EDUCATIEVE AANBOD IN KAART VAN DE 6LAAMSE AUDIOVISUELE ORGANISATIES

IS DUS NIET NIEUW IN 6LAANDEREN 7EL ILLUSTREERT DIT DE BEKERINGSIJVER DIE "UCKINGHAM

DIE ZICH DEELS RICHTEN OP HET BASIS EN SECUNDAIR ONDERWIJS %EN EERSTE GROEP ILLUSTREERT

TERECHT VOORBIJGESTREEFD NOEMT ³;7=ANT HET IS ONBETWISTBAAR DAT DE KINDEREN EN DE

DE FILMEDUCATIEVE TRADITIE DIE 6LAANDEREN KENT ¯ MET DANK AAN DE +ATHOLIEKE &ILMAKTIE

VOLWASSENEN DIE NIET VERWITTIGD ZIJN ONBEKWAAM OM TE OORDELEN GEDREVEN WORDEN OM

/RGANISATIES ZOALS ,ESSEN IN HET $ONKER *EKINO $ISTRIBUTIE EN %DUCATIE &ILMMAGIE #INEMA

DE GEWOONTEN VAN DE HELDEN VAN HET WITTE DOEK NA TE DOEN (UN ONBESCHERMDE GEEST

:UID DE 6LAAMSE $IENST VOOR &ILMCULTUUR DE FESTIVALS /PEN $OEK EN HET *EUGDFILMFESTIVAL

IS DIKWIJLS ONBEKWAAM OM HET ONDERSCHEID TE MAKEN TUSSEN HET WARE EN HET ONWARE

PROBEREN ELK OP HUN MANIER MET FILMVOORSTELLINGEN EN LESMAPPEN MAAR OOK MET ACTIE

HET GOED EN HET KWAAD DAT ZICH IN DE FILM MENGT´ #%$/#  ZP 

VE WORKSHOPS KINDEREN EN JONGEREN WARM TE MAKEN VOOR MINDER COMMERCIpLE FILMS

.IET METEEN HET MEEST GENUANCEERDE UITGANGSPUNT DUS AL VIEL DAT PROTECTIONISTISCH

"IJVOORBEELD ,ESSEN IN HET $ONKER GROEIDE UIT TOT HET GROOTSTE 6LAAMSE NETWERK VOOR

KARAKTER IN DE PRAKTIJK NOG WEL MEE &ILM WERD NIET VERBODEN INTEGENDEEL $E MEDEDE

SCHOOLVERTONINGEN IN DE VIJF 6LAAMSE PROVINCIES IN SAMENWERKING MET VIJFTIG BIOSCOPEN

LINGEN VAN #%$/# FILMS ILLUSTREREN DAT EEN HALVE EEUW GELEDEN AL NAARSTIG NAAR POSI

EN CULTUURHUIZEN *AARLIJKS WONEN ONGEVEER  LEERLINGEN EN LEERKRACHTEN EEN VER

TIEVE WERKVORMEN WERD GEZOCHT $OOR ANALYSES VAN FILMGRAMMATICA ASPECTEN VAN FILM

TONING BIJ (ET FILMPROGRAMMA WORDT SAMENGESTELD IN OVERLEG MET CULTURELE PARTNERS

PRODUCTIE TRUCAGE DE GESCHIEDENIS EN DE ECONOMIE VAN DE FILM DE SOCIALE INVLOED VAN

EN LEERKRACHTEN UIT DE VERSCHILLENDE ONDERWIJSGRADEN 0EDAGOGISCHE FILMDOSSIERS VESTI

FILM EN HET VERBAND TUSSEN FILM EN DE ANDERE KUNSTEN KREGEN LEERLINGEN DE KANS HUN

GEN DE AANDACHT OP VERSCHILLENDE ASPECTEN VAN FILM ALS MASSAMEDIUM ZOALS PRODUCTIE

KENNIS EN VAARDIGHEDEN AAN TE SCHERPEN ³$IT IS NAAR ONZE BESCHEIDEN MENING ´ ALDUS

TAAL REPRESENTATIE EN PUBLIEK $OEL IS NIET ALLEEN OM KIJKVAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN

HET MEDEDELINGENBLAD VAN #%$/#  ZP ³EEN VEEL DOELTREFFENDER MIDDEL OM DE

MAAR OOK ¯ EN VOORAL ¯ OM EEN POSITIEVE INVLOED TE HEBBEN OP DE ATTITUDES VAN KINDEREN

GEVAREN VAN DE CINEMA TEGEN TE GAAN DAN HET VERBIEDEN OP STRAF VAN MEN WEET NIET

EN JONGEREN TEN OPZICHTE VAN DEZE MINDER EVIDENTE FILMS

WAT EEN BIOSKOOP TE BEZOEKEN´

$E TWEEDE GROEP OMVAT AUDIOVISUELE INITIATIEVEN EN VERENIGINGEN DIE OVERWEGEND

-EER RECENT PUBLICEERDEN HET VOORMALIGE )!+ 6LAAMS 3TEUNPUNT VOOR DE !UDIOVISUELE

ACTIEVE WORKSHOPS AANBIEDEN ZOALS 7 A F
+IDSCAM 6IDEOKONTAKT 0OLYMORFILMS ALS

+UNSTEN EN #!./. DE #ULTUURCEL VAN HET $EPARTEMENT /NDERWIJS EEN RAPPORT OVER

OOK INITIATIEVEN VERENIGINGEN EN CENTRA MET AUDIOVISUELE ASPECTEN IN HUN EDUCATIEF

AUDIOVISUELE VORMING IN HET 6LAAMSE ONDERWIJS /OK 'OEGEBUER  P  OMSCHRIJFT

AANBOD ZOALS !IFOON !"# !24 "!3)#3 FOR #(),$2%. 0IAZZA DELL´ARTE 6ILLA "ASTA *!6)

DAARIN HET UITGANGSPUNT VAN MEDIA EDUCATIE EN MEER SPECIFIEK AUDIOVISUELE VORMING

,ADDA 'RAFFITI *EUGDDIENST -OOSS +UNST IN :ICHT +ONING +EVIN 7ISPER EN 0ROVINCIAAL

ALS ³HET OMZETTEN VAN EEN PASSIEVE CONSUMPTIEMENTALITEIT IN EEN BEWUSTE KRITISCHE

6ORMINGSCENTRUM -ALLE $EZE ORGANISATIES NEMEN HUN AUDIOVISUEEL VORMINGSAANBOD

OMGANG MET AUDIOVISUELE BEELDEN´ 4OCH VALT IN HET RAPPORT VOORAL DE MUZISCHE INVALS

VOOR HET ONDERWIJS DIKWIJLS OP IN BREDERE KADERS ZOALS AUDIOVISUELE KUNSTEN KUNSTEDU

HOEK OP :O WORDT EEN DUIDELIJKE OPENING GECREpERD NAAR HET AUDIO VISUELE BEELD ALS

CATIE OF JEUGDWERK

ARTISTIEKE CREATIE +ENNIS VAN DE HISTORISCH ARTISTIEKE CONTEXT DE KUNSTKRITIEK EN DE

$AARNAAST PRESENTEERT HET RAPPORT OOK DE RESULTATEN VAN EEN ENQUoTE ONDER DUIZEND

ESTHETICA WORDEN DAARBIJ EVEN WAARDEVOL BEVONDEN ALS HET ZELF CREATIEF BEZIG ZIJN

LEERKRACHTEN UIT HET KLEUTER LAGER EN SECUNDAIR ONDERWIJS EN DE LERARENOPLEIDING

$EZE KUNSTEDUCATIEVE INSTEEK SLUIT NAUW AAN BIJ DE BELEIDSCONTEXT VAN DIT RAPPORT $E

$AARMEE KAN DE REpLE AANDACHT IN HET 6LAAMSE ONDERWIJS VOOR MEDIA EDUCATIE WORDEN

OPVOLGER VAN )!+ HET )NSTITUUT VOOR "EELDENDE !UDIOVISUELE EN -EDIAKUNST WIL DE

INGESCHAT :O BLIJKT ¯ NIET GEHEEL VERRASSEND ¯ VOORAL HET BIJWONEN VAN FILMVOORSTEL

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





LINGEN OP GROOT SCHERM EEN VRIJ FREQUENTE ACTIVITEIT ,EERLINGEN IN DE KLEUTER EN LAGERE

TOENEMEND AANTAL COMMUNICATIEWETENSCHAPPERS ZICH SPECIFIEK TOELEGT OP ONDERWIJS

SCHOOL WONEN GEMIDDELD TWEE FILMVOORSTELLINGEN BIJ WAARVAN mmN MET VOOR OF NABE

OVER POPULAIRE MASSAMEDIA WORDT MEDIA EDUCATIE IN DE 6LAAMSE PRAKTIJK STEEVAST IN

SPREKING )N HET SECUNDAIR ONDERWIJS EN DE LERARENOPLEIDING ZIJN DAT ER AFGEROND DRIE

mmN ADEM GENOEMD MET CULTUUREDUCATIE KUNSTEDUCATIE AUDIOVISUELE VORMING OF EEN

PER SCHOOLJAAR WAARVAN TWEE MET VOOR OF NABESPREKING /OK IN DE ALLEDAAGSE KLAS

CREATIEVE )#4 COMPETENTIE $IT BLEEK AL UIT HET RAPPORT VAN 'OEGEBUER  DAT NIET

PRAKTIJK WORDT GEWERKT ROND MASSAMEDIA VOORNAMELIJK ROND DOCUMENTAIRE FILM EN

VOOR NIETS !UDIOVISUELE VORMING IN HET 6LAAMSE ONDERWIJS ALS TITEL HAD

NIEUWS $EZE MEDIABOODSCHAPPEN WORDEN ECHTER VOORAL ALS MIDDEL GEBRUIKT OM LEERLIN

)N ZEKERE ZIN IS HET TROUWENS VREEMD DAT DIT RAPPORT ³DE ONTWIKKELING VAN BASISINZICHT

GEN TE BOEIEN EN TE MOTIVEREN OF OM DE INHOUD TOE TE LICHTEN TER ILLUSTRATIE VAN DE LES

IN DE AUDIOVISUELE TAAL´ TOT ³SLEUTEL VOOR EEN BEWUST EN KRITISCH KIJKGEDRAG´ HEEFT OMGE

/PVALLEND DAARBIJ IS VERDER DAT DE 6LAAMSE LEERKRACHT DE EIGEN KENNIS EN VAARDIGHEDEN

DOOPT 'OEGEBUER  P   )N DE BIJHORENDE ENQUoTE BLEEK HIER NIET METEEN VRAAG

OMTRENT MASSAMEDIA EN AUDIOVISUELE CULTUUR ERG LAAG INSCHAT 'OEGEBUER  

NAAR TE ZIJN ³BEWUST EN KRITISCH KIJKEN IN PLAATS VAN PASSIEF CONSUMEREN VAN BEELDEN ´ ³INFORMATIE UIT AUDIOVISUELE BEELDEN OPNEMEN EN VERWERKEN´ ³WEERBAARHEID ONTWIK

?

%%. "2%$% 6)3)% /0 #5,4552%$5#!4)%

KELEN TEGEN DE KRACHTIGE INVLOED VAN AUDIOVISUELE BEELDEN´ ³BEWUSTE KEUZES KUNNEN MAKEN UIT HET UITGEBREIDE AUDIOVISUELE AANBOD´ EN ³HET KIJKEN DOSEREN EN EEN PLAATS GEVEN TEN OPZICHTE VAN ANDERE VORMEN VAN VRIJE TIJDSBESTEDING´ STONDEN ALLEMAAL EEN

4IJDENS HET SCHOOLJAAR   MAAKTE DE !USTRALISCHE ONDERZOEKSTER !NNE "AMFORD

STUK HOGER OP DE VERLANGLIJST VAN DE 6LAAMSE LEERKRACHT DAN ³LEERLINGEN DE ELEMENTAIRE

EEN EVALUATIE VAN KUNST EN CULTUUREDUCATIE IN 6LAANDEREN $AARIN MERKT ZE OP DAT

BASIS VAN AUDIOVISUELE TAAL SYNTAXIS EN SEMANTIEK VLOT LEREN BEHEERSEN´ 4OCH GROEIDEN

³;P=OGINGEN OM MEDIA EDUCATIE TE INTEGREREN OP SCHOOL GROTENDEELS ZONDER SUCCES ;ZIJN=

DE BOUWSTENEN VAN DE AUDIOVISUELE TAAL UIT TOT DE RODE DRAAD IN ).GE"%%,$ HET PROJECT

GEBLEVEN )DEEpN OVER DE ROL VAN MEDIA IN HET ONDERWIJS ZEKER OP GEBIED VAN ³NIEUWE

DAT #!./. ALS VERVOLG OP 'OEGEBUERS RAPPORT HEEFT OPGEZET

VORMEN VAN GELETTERDHEID´ ³MULTI MODALE GELETTERDHEID´ EN DE ETHIEK VAN COMMUNICA TIETECHNOLOGIE HEBBEN WEINIG EMPIRISCHE IMPACT GEHAD OP SCHOLEN $E KENNIS EN PRAK TIJK OP DIT VLAK ZIJN ZEER BEPERKT´ "AMFORD  P   6ERDER KENT ALDUS "AMFORD ³HET



).'%"%%,$

MERENDEEL VAN RESPONDENTEN DE TERM ³MEDIA EDUCATIE´ NIET EN ZIJN ZE NIET IN STAAT OM

?

DE INHOUD OF DE METHODOLOGISCHE FOCUS ERVAN TE OMSCHRIJVEN OF HET VERBAND TE LEGGEN

$IT PROJECT ZIE WWWINGEBEELDBE BEOOGT EEN GEtNTEGREERDE VISIE OP AUDIOVISUEEL

MET ANDERE KUNSTTAKKEN OF CULTUUREDUCATIE´

ONDERWIJS MET ZOWEL VERTICALE VAN DE EERSTE KLEUTERKLAS TOT EN MET HET LAATSTE JAAR

$E WOORDEN VAN "AMFORD KLINKEN HARD ¯ ZE NOEMT DE KENNIS OVER MEDIA EDUCATIE ZELFS

MIDDELBAAR ONDERWIJS ALS HORIZONTALE OVER ALLE LEERGEBIEDEN EN VAKKEN HEEN SAMEN

³MINIMAAL´ $E VRAAG IS DAN OOK WAT PRECIES DE IMPACT IS VAN DE VELE AUDIOVISUELE SPELERS

HANG (ET UITGANGSPUNT IS DAT BEELDEN STEEDS MEER ONS LEVEN BEPALEN EN DAT HET

7ORDEN DE DOOR HEN AANGEBODEN LEERTRAJECTEN VOLDOENDE IN HET ONDERWIJS GEtMPLE

ONDERWIJS DAAROM KINDEREN JONGEREN EN VOLWASSENEN MULTIMEDIAAL GELETTERD DIENT

MENTEERD %N WAT IS DE INVLOED DAARVAN OP DE MANIER WAAROP KINDEREN EN ADOLESCENTEN

TE MAKEN %R ZIJN VOORLOPIG DRIE VERSIES OFFICIEEL GELANCEERD EEN VIERDE DEEL ZIT IN DE

OMGAAN MET MASSAMEDIA

TESTFASE ).GE"%%,$  #!./.  RICHT ZICH TOT KINDEREN VAN  TOT  JAAR EN STELT HET

"AMFORDS ANALYSE IS DEELS TERECHT $E 6LAAMSE EXPERTISE IN MEDIA EDUCATIE IS RELATIEF

ONTDEKKEN VAN DE BEELDTAAL EN HET AFTASTEN VAN DE BELANGRIJKSTE BOUWSTENEN ERVAN

BEPERKT !NDERZIJDS BLIJKT UIT HET BOVENSTAANDE DAT IN DE PRAKTIJK EEN AANTAL ORGANI

CENTRAAL (ET BESTAAT UIT EEN DVD MET VIJF ALTERNATIEVE KORTFILMS EN EXTRA LESMATERIAAL

SATIES STRUCTUREEL WERKEN ROND ALLERHANDE SOORTEN MEDIA 7AT DAARBIJ ECHTER OPVALT IS

).GE"%%,$  #!./.  IS BESTEMD VOOR KINDEREN EN JONGEREN VAN  TOT  JAAR

DAT DE TERM ³MEDIA EDUCATIE´ ¯ ZELFS DOOR #!./. #ULTUURCEL ¯ SLECHTS SPORADISCH WORDT

7AAR ).GE"%%,$  NOG WORDT OMSCHREVEN ALS PRE MEDIA EDUCATIE GAAT ).GE"%%,$  MET

GEBRUIKT $IT KOMT GROTENDEELS OMDAT MEDIA EDUCATIEVE PRAKTIJKEN SYSTEMATISCH ONDER

DIVERSE DOE OPDRACHTEN EXPLICIET IN OP VIJF BOUWSTENEN VAN DE AUDIOVISUELE TAAL KADER

DE VLEUGELS VAN EEN BREDE VISIE OP CULTUUREDUCATIE WORDEN GEZET 7AAR "AMFORD STELT

LICHT MONTAGE GELUID EN BEELDBEWERKING ).GE"%%,$  #!./.  TEN SLOTTE IS EEN

DAT HET VERBAND MET ANDERE KUNSTTAKKEN OF CULTUUREDUCATIE NIET WORDT GELEGD LIJKT

ELEKTRONISCH SPELPLATFORM $E WEBSITE BIEDT EEN REEKS OPDRACHTEN DIE ZOWEL VAKGEBON

DUS EERDER HET OMGEKEERDE HET GEVAL 4ERWIJL IN DE WETENSCHAPPELIJKE LITERATUUR EEN

DEN ALS VAKOVERSCHRIJDEND KUNNEN WORDEN INGEVULD !UDIOVISUELE DRAGERS EN VERSCHIJ

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





NINGSVORMEN WORDEN DAARBIJ RUIM INGEVULD MET ONDER MEER STILSTAANDE EN BEWEGENDE

BESTAANDE DIGITALE UITINGEN IN HET CULTURELE DOMEIN ZOALS DE DIGITALE ONTSLUITING VAN

BEELDEN GRAFISCHE VORMGEVING GELUID EN SPECIALE EFFECTEN IN FILM TELEVISIE FOTOGRAFIE

CULTUREEL ERFGOED DE BIBLIOTHEEK ALS TREFPUNT VOOR ONLINE RAADPLEGING EN INTERNETTOE

EN RADIO MAAR OOK OP INTERNET IN COMPUTERSPELLEN EN IN NIEUWE MEDIAKUNST

GANG DE DIGITALE BESCHIKBAARHEID VAN MUZIEK LITERATUUR AUDIOVISUELE CREATIES EN MUL TIMEDIALE KUNST (OEWEL ).GE"%%,$ HET BELANG VAN KRITISCHE VORMING NOEMT ILLUSTREERT DE CONCRETE INVULLING VAN DIT PROJECT OPNIEUW DE KUNSTEDUCATIEVE TOON VAN DE 6LAAMSE MEDIA EDU CATIE $IT IS GEEN KRITIEK EERDER EEN VASTSTELLING (ET IS LOVENSWAARDIG DAT OP BASIS VAN EEN GRONDIG RAPPORT EEN CONSEQUENTE MUZISCHE BELEIDSLIJN WERD OPGEZET !NDERZIJDS IMPLICEERT DEZE VISIEONTWIKKELING WEL DAT EEN AANTAL BELANGRIJKE FACETTEN VAN MAS SAMEDIA ¯ ZOALS DE SPECIFIEK COMMERCIpLE PRODUCTIECONTEXT EN DE MOGELIJK NEGATIEVE GEVOLGEN HIERVAN ¯ PER DEFINITIE TUSSEN HAAKJES WORDEN GEZET $IT WORDT NOGMAALS TREFFEND GEtLLUSTREERD DOOR HET RAPPORT 'EDEELD6ERBEELD 7AEGE  DAT IN NAVOLGING VAN HET "AMFORD RAPPORT EEN AANTAL CONCRETE BELEIDSMAATREGE LEN FORMULEERT /OK HIER IS HET UITGANGSPUNT DAT CULTUUREDUCATIE ZOWEL KUNST ERFGOED ALS MEDIA EDUCATIE OMVAT ³(ET IS IMMERS DUIDELIJK DAT KUNST ERFGOED EN MEDIA ALS LEER INHOUDEN BIJNA NIET VAN ELKAAR TE SCHEIDEN ZIJN ;¨= 3TRIKT GENOMEN BESTAAN ER NATUURLIJK OOK ³NIET ARTISTIEKE´ MEDIA ZOALS VEEL VORMEN VAN JOURNALISTIEK EN RECLAME -AAR ALS WE DIEPER KIJKEN ZIEN WE OOK IN DEZE DOMEINEN TALRIJKE VERWIJZINGEN NAAR ONTLENINGEN AAN OF WISSELWERKINGEN MET DE KUNSTEN´ 7AEGE  P   0ROFESSOR 2ONALD 3OETAERT ILLUSTREERT DIT DOOR BOEKCULTUUR EN GAMECULTUUR TE VERGELIJKEN ³)NDERDAAD ZmmR VERSCHIL LEND MAAR OOK WEL GELIJKAARDIG BEIDE ZIJN MEDIA WAARIN VERHALEN VERTELD EN OF WORDEN

!FBEELDING  #REATIEF OMGAAN MET BEELDTAAL IN ).GE"%%,$  ˆ #!./. #ULTUURCEL

GESPEELD EN UITERAARD GEBEURT DAT OOK IN THEATER STRIPVERHALEN MUZIEK TELEVISIE ETC (IER KAN AANDACHT VOOR HET NARRATIEVE EEN ALGEMEEN PERSPECTIEF BIEDEN´ IN 7AEGE  P   6ANUIT EEN BREDE VISIE OP CULTUUREDUCATIE IS DIT ZONDER TWIJFEL EEN ZINVOL STANDPUNT !ANDACHT VOOR WEDERZIJDSE BEtNVLOEDINGEN BINNEN mmN MUZISCHE LEERLIJN

(IERMEE SLUIT DEZE LAATSTE VERSIE NADRUKKELIJK AAN BIJ DE )#4 COMPETENTIES

MAAKT EEN GENUANCEERDE BENADERING MOGELIJK VAN HET RUIME DOMEIN CULTUUR -AAR

6ANDENBROUCKE  DIE SINDS SEPTEMBER  VERPLICHT ZIJN IN HET 6LAAMSE BASISON

DE IMPLICATIE IS WEL DAT MEDIA EDUCATIE OOK HIER WEDEROM NAAR COMMUNICATIEWETEN

DERWIJS EN DE EERSTE GRAAD VAN HET 6LAAMSE SECUNDAIR ONDERWIJS 3CHOLEN KUNNEN MET

SCHAPPELIJKE NORMEN EEN ERG ATYPISCHE INVULLING KRIJGT $E SPECIFICITEIT VAN HET MASSA

).GE"%%,$  LEERLINGEN ONDER MEER AANLEREN HUN EIGEN IDEEpN MET )#4 CREATIEF VORM

MEDIAFENOMEEN ¯ DE CONTEXT WAARBINNEN MEDIAORGANISATIES WERKEN DE BOODSCHAPPEN

TE GEVEN $AARMEE ZET HET PROJECT ZICH AF TEGEN DE LOUTER INSTRUMENTELE ECONOMI

DIE ZIJ VERSPREIDEN HET PUBLIEK DAT ZE DAARBIJ BEREIKEN EN INDIVIDUELE EN MAATSCHAPPE

SCHE SOCIALE OF ONDERWIJSKUNDIGE INVULLING VAN )#4 VOOR EEN VERWOORDING VAN DEZE KRI

LIJKE EFFECTEN VAN DIT ALLES ¯ BELANDT OPNIEUW OP DE ACHTERGROND

TIEK ZIE BIJVOORBEELD %RSTAD 'ILJE  DE ,ANGE  ,IVINGSTONE   (ET BELEIDSPLAN #OMPETENTIES VOOR DE KENNISMAATSCHAPPIJ VAN VOORMALIG MINISTER VAN /NDERWIJS &RANK 6ANDENBROUCKE SPREEKT IN DIT VERBAND OVER E CULTUUR /F ³)#4 KAN HET CREpREN FACILITEREN $AT BETEKENT DAT LERENDEN CREATIEF KUNNEN OMGAAN MET BEELDEN WOORDEN EN GELUID´ 6ANDENBROUCKE  P   :O HOOPT ).GE"%%,$  ONDER MEER EEN OPSTAP TE ZIJN NAAR



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





?



6!. !5$)/6)35%,% +5.34%$5#!4)% .!!2 +2)4)3#(% -%$)!6/2-).'

NAAR NIEUWE MEDIA ZOALS INTERNET GAMES EN INTERACTIEVE SOFTWARE $IT TERWIJL BIJVOOR BEELD TELEVISIE VOOR VELE JONGEREN NOG STEEDS EEN BELANGRIJKE VORM VAN VRIJETIJDSBE STEDING IS

)N  NAM HET 6LAAMS 0ARLEMENT EEN RESOLUTIE AAN OVER DE ONDERSTEUNING VAN DE

$AT KRITISCHE MEDIAVORMING PLOTS KLIMT OP DE 6LAAMSE BELEIDSAGENDA BETEKENT TROU

GAMINGSECTOR IN 6LAANDEREN $AARIN VROEG HET PARLEMENT ONDER MEER DE OPRICHTING VAN

WENS NIET DAT DE MUZISCHE VARIANT NOODZAKELIJK ACHTERBLIJFT "INNEN DE 6LAAMSE CON

EEN +ENNISCENTRUM -EDIAWIJSHEID ³$AT GAAT UIT VAN HET BELANG VAN HOE MET GAMES

TEXT IS VOLDOENDE PLAATS VOOR EEN DUBBEL BELEID %NERZIJDS KAN MEDIA EDUCATIE OOK IN DE

WORDT OMGESPRONGEN 'AMES ZIJN ZEKER NIET ALLEMAAL SLECHT EN KUNNEN OOK POSITIEVE

TOEKOMST KUNSTEDUCATIEF WORDEN INGEVULD /NDER DE BREDE KOEPEL VAN CULTUUREDUCA

EFFECTEN HEBBEN /UDERS OPVOEDERS EN DE OMGEVING VAN JONGEREN HEBBEN TOT TAAK

TIE KUNNEN POPULAIRE MEDIABOODSCHAPPEN VERDER WORDEN GEBRUIKT ALS DEMOCRATISCHE

DE JONGERE IN DIE ZIN TE BEGELEIDEN EN TE ONDERSTEUNEN $AT GELDT OOK VOOR ALLE ANDERE

OPSTAP NAAR EEN MEER CREATIEF MEDIAGEBRUIK !NDERZIJDS ONTSTAAT NU OOK RUIMTE VOOR

MEDIADRAGERS´ 6LAAMS 0ARLEMENT  P  

DE OMGEKEERDE LOGICA 0OPULAIRE MEDIA ZIJN DAARBIJ NIET LANGER EEN MIDDEL MAAR EEN

6LAAMS MINISTER VAN -EDIA )NGRID ,IETEN SPEELT SAMEN MET HET $EPARTEMENT #ULTUUR

DOEL OP ZICH $OOR HET KRITISCH BESTUDEREN VAN MASSAMEDIA LEREN KINDEREN EN ADO

*EUGD 3PORT EN -EDIA EEN CENTRALE ROL IN DE UITBOUW VAN HET NIEUWE KENNISCENTRUM

LESCENTEN BEWUSTER OMGAAN MET POSITIEVE EN NEGATIEVE MEDIA EFFECTEN #REATIEVE

-AAR OOK DE 6LAAMSE 2EGULATOR VOOR DE -EDIA MET ZIJN GESPECIALISEERDE KAMER VOOR

MEDIAPRODUCTIE KRIJGT HIERBIJ MOGELIJK OOK EEN PLAATS MAAR DAN EERDER ALS AANZET TOT

ONPARTIJDIGHEID EN BESCHERMING VAN MINDERJARIGEN EN DE MINISTERS VOOR ONDERWIJS

KRITISCHE REFLECTIE OVER HET EIGEN MEDIAGEBRUIK $EZE DUBBELE INVULLING IS TROUWENS

EN CULTUUR WORDEN BETROKKEN BIJ DIT VERHAAL %NERZIJDS ILLUSTREREN DEZE KEUZES DAT

VERRE VAN UNIEK /OK BINNEN DE %UROPESE BELEIDSCONTEXT WORDT TEGELIJK DE KLEMTOON

MEDIA EDUCATIE ZICH IN 6LAANDEREN BLIJVEND SITUEERT OP HET KRUISPUNT VAN VERSCHIL

GELEGD OP ³HET AANSCHERPEN VAN DE KENNIS VAN EN DE BELANGSTELLING VOOR HET AUDIOVI

LENDE BELEIDSVELDEN BIJVOORBEELD MEDIA ONDERWIJS CULTUUR EN JEUGD 4OCH SUGGEREERT

SUELE ERFGOED´ EN OP ³HET VERMOGEN TOEGANG TE HEBBEN TOT DE MEDIA ;EN= DE VERSCHIL

DE OPRICHTING VAN DIT CENTRUM OOK DAT 6LAANDEREN KLAAR IS VOOR EEN NIEUW MEDIA

LENDE ASPECTEN VAN MEDIA EN MEDIA INHOUD MET EEN KRITISCH OOG TE KUNNEN EVALUEREN´

EDUCATIEF HOOFDSTUK :O MOET ALDUS ,IETEN  P   HET CENTRUM IN DE EERSTE

%UROPESE #OMMISSIE  P   

PLAATS AANDACHT HEBBEN VOOR ³OPLEIDING EN ONDERSTEUNING IN HET GEBRUIK VAN NIEUWE

$IT ILLUSTREERT METEEN DAT MEDIA EDUCATIE DEFINIpREN ALS ³ELKE FORMELE OF INFORMELE

MEDIA´ ³INITIATIEVEN DIE INZICHT GEVEN IN HOE DE ³TAAL´ VAN MEDIA EN RECLAME BIJVOOR

ONDERWIJSACTIVITEIT WAARIN KINDEREN EN ADOLESCENTEN MET BEHULP VAN OEFENINGEN IN

BEELD PRODUCT PLACEMENT FUNCTIONEREN´ EN ³DE ROL VAN DE OUDERS EN ANDERE OPVOEDERS IN

MEDIA ANALYSE ENOF MEDIAPRODUCTIE WORDEN AANGEZET TOT KRITISCH MASSAMEDIAGE

DE MEDIAOPVOEDING´ .AAST HET BEVORDEREN VAN TECHNISCHE STRATEGISCHE EN INFORMATIE

BRUIK´ EEN AANTAL BEPERKINGEN HEEFT $EZE OMSCHRIJVING VAT MISSCHIEN GOED SAMEN

VAARDIGHEDEN WIL DIT BELEID EEN MEER VERANTWOORD EN VEILIG MEDIAGEBRUIK STIMULEREN

WAT EEN AANTAL COMMUNICATIEWETENSCHAPPERS MOMENTEEL INTERESSEERT -AAR ZOWEL

MET INZICHT IN DE ECONOMIE VAN DE MEDIA EN AANDACHT VOOR VIRUSSEN EN SPAM LABEL

6LAAMSE ALS %UROPESE BELEIDSMAKERS BESLISSEN SCHIJNBAAR ANDERS OVER DEZE EENZIJDIGE

LING CYBERPESTEN EN PRIVACY .IET TOEVALLIG VOLTREKT ZICH MOMENTEEL EEN GELIJKSOORTIGE

INVULLING 4OCH IS HET GEBRUIK VAN DERGELIJKE DEFINITIES ZINVOL WANT HET ZORGT VOOR CON

BEWEGING BINNEN HET 6LAAMSE ONDERWIJS /MSCHREVEN ALS ³ALERT OMGAAN MET MEDIA´

CEPTUELE DUIDELIJKHEID "INNEN DE CONTEXT VAN BELEID EN PRAKTIJK WORDT EEN OVERVLOED

EN ³VIA DE MEDIA DOORDACHT PARTICIPEREN AAN DE PUBLIEKE RUIMTE´ STAAT MEDIAWIJSHEID

AAN TERMEN NOGAL GEMAKKELIJK IN mmN ADEM GEBRUIKT $AARBIJ WORDEN ACTIVITEITEN DIE

ALVAST INGESCHREVEN IN DE NIEUWE VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN GELDIG VANAF SEP

ZOWEL QUA DOEL ALS MIDDEL STERK VERSCHILLEN VAAK SIMPELWEG ONDER DEZELFDE NOEMER

TEMBER   6LAAMS MINISTER VAN /NDERWIJS 0ASCAL 3MET  P  VOEGT DAARAAN

GEPLAATST :O ZIJN AUDIOVISUELE KUNSTEDUCATIE EN KRITISCHE MEDIAVORMING ONGETWIJFELD

TOE DAT ³SPECIFIEKE INSPANNINGEN WORDEN GELEVERD OM LEERLINGEN BETER TE WAPENEN

GOEDE BUREN -AAR KINDEREN EN JONGEREN SUCCESVOL WARM MAKEN VOOR CREATIEVE EXPRES

TEGEN MISLEIDENDE RECLAME´

SIEVORMEN LEERT HEN NIET NOODZAKELIJK ZELFBEWUST OMGAAN MET MASSAMEDIA

$EZE RECENTE ONTWIKKELINGEN WIJZEN OP EEN INVULLING VAN MEDIA EDUCATIE WAARBIJ ¯ IN

$E CIRKEL IS DAARMEE ROND WANT WE ZIJN TERUG BIJ DE MEEST FUNDAMENTELE VRAAG +AN

OVEREENSTEMMING MET DE CONCEPTUELE AFBAKENING EERDER IN DEZE BIJDRAGE ¯ DE KLEM

MEDIA EDUCATIE ~BERHAUPT INVLOED HEBBEN OP HET MEDIAGEBRUIK VAN KINDEREN EN ADO

TOON LIGT OP HET ONTWIKKELEN VAN KENNIS VAN EN VAARDIGHEDEN IN VERSCHILLENDE FACETTEN

LESCENTEN :OWEL IN BELEIDSDOCUMENTEN ALS IN DE VORMINGSPRAKTIJK WORDT DOORGAANS

VAN MASSAMEDIA /PVALLEND IS WEL DAT DE AANDACHT BIJNA UITSLUITEND LIJKT UIT TE GAAN

MET RONKENDE WOORDEN OVER HET BELANG VAN MEDIAGELETTERDHEID OF MEDIAWIJSHEID

#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





2%&%2%.4)%3

GESPROKEN .OCHTANS IS ER NAUWELIJKS EMPIRISCH ONDERZOEK DAT OVERTUIGEND AANTOONT HOE EN WAAROM MEDIA EDUCATIE MOGELIJK HET VERSCHIL MAAKT (ANS -ARTENS (ANS -ARTENS IS ONDERWIJS EN ONDERZOEKSASSISTENT AAN HET $EPARTEMENT #OMMUNICATIE WETENSCHAPPEN VAN DE 5NIVERSITEIT !NTWERPEN "INNEN DE ONDERZOEKSGROEP 6ISUELE #ULTUUR WERKT HIJ MOMENTEEL AAN EEN DOCTORAAT OVER MEDIA EDUCATIE IN 6LAANDEREN $AARNAAST HEEFT HIJ GEPUBLICEERD OVER HET EDUCATIEVE POTENTIEEL VAN VIDEOGAMES

?

"AMFORD !   +WALITEIT EN #ONSISTENTIE +UNST EN #ULTUUREDUCATIE IN 6LAANDEREN "RUSSEL -INISTERIE VAN 7ERK /NDERWIJS EN 6ORMING "ANERJEE 3#  'REENE +   !NALYSIS 6ERSUS 0RODUCTION !DOLESCENT #OGNITIVE AND !TTITUDINAL 2ESPONSES TO !NTISMOKING )NTERVENTIONS *OURNAL OF #OMMUNICATION    "ERGSMA ,*   %FFECTIVENESS OF HEALTH PROMOTING MEDIA LITERACY EDUCATION A SYSTEMATIC REVIEW (EALTH %DUCATION 2ESEARCH    "UCKINGHAM $   -EDIA EDUCATION IN THE 5+ MOVING BEYOND PROTECTIONISM 4HE *OURNAL OF #OMMUNICATION    "UCKINGHAM $   -EDIA EDUCATION ,ITERACY LEARNING AND CONTEMPORARY CULTURE #AMBRIDGE 0OLITY 0RESS "UCKINGHAM $ A  $IGITAL -EDIA ,ITERACIES RETHINKING MEDIA EDUCATION IN THE AGE OF THE )NTERNET 2ESEARCH IN #OMPARATIVE AND )NTERNATIONAL %DUCATION    "UCKINGHAM $ B  -EDIA EDUCATION GOES DIGITAL AN INTRODUCTION ,EARNING -EDIA AND 4ECHNOLOGY    "UCKINGHAM $ C  3ELLING #HILDHOOD *OURNAL OF #HILDREN  -EDIA    #!./.   ).GE"%%,$  "RUSSEL #!./. #ULTUURCEL*EKINO $ISTRIBUTIE #!./.   ).GE"%%,$  "RUSSEL #!./. #ULTUURCEL*EKINO $ISTRIBUTIE #!./.   ).GE"%%,$  "RUSSEL #!./. #ULTUURCEL-OOSS VZW #ANTOR *  7ILSON "*   -EDIA AND 6IOLENCE )NTERVENTION 3TRATEGIES FOR 2EDUCING !GGRESSION -EDIA 0SYCHOLOGY    #%$/#   $E -EDELINGEN VAN #%$/# &ILMS  #%$/#   $E -EDELINGEN VAN #%$/# &ILMS  #HARLES #   $IGITAL MEDIA AND ³GIRLING´ AT AN ELITE GIRLS´ SCHOOL ,EARNING -EDIA AND 4ECHNOLOGY    $ROTNER +   ,EISURE )S (ARD 7ORK $IGITAL 0RACTICES AND &UTURE #OMPETENCIES 4HE *OHN $ AND #ATHERINE 4 -AC!RTHUR &OUNDATION 3ERIES ON $IGITAL -EDIA AND ,EARNING   %RSTAD / 'ILJE Ž  DE ,ANGE 4   2E MIXING MULTIMODAL RESOURCES MULTILITERACIES AND DIGITAL PRODUCTION IN .ORWEGIAN MEDIA EDUCATION ,EARNING -EDIA AND 4ECHNOLOGY   



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 





%UROPESE #OMMISSIE   !ANBEVELING VAN DE COMMISSIE BETREFFENDE MEDIAGELETTERDHEID IN DE DIGITALE OMGEVING VOOR EEN MEER CONCURRERENDE AUDIOVISUELE EN INHOUDINDUSTRIE EN EEN INCLUSIEVE KENNISMAAT SCHAPPIJ #   &EUERSTEIN -   -EDIA LITERACY IN SUPPORT OF CRITICAL THINKING *OURNAL OF %DUCATIONAL -EDIA   'OEGEBUER !   !UDIOVISUELE 6ORMING IN HET 6LAAMSE /NDERWIJS 'ENT )!+ VZW (OBBS 2   4HE 3TATE OF -EDIA ,ITERACY %DUCATION *OURNAL OF #OMMUNICATION    (OBBS 2  &ROST 2   )NSTRUCTIONAL PRACTICES IN MEDIA LITERACY EDUCATION AND THEIR IMPACT ON STU DENTS´ LEARNING !TLANTIC *OURNAL OF #OMMUNICATION    (OBBS 2  &ROST 2   -EASURING THE !CQUISITION OF -EDIA ,ITERACY 3KILLS 2EADING 2ESEARCH 1UARTERLY  ¯ +UBEY 2   7HY 53 -EDIA %DUCATION ,AGS "EHIND THE 2EST OF THE %NGLISH 3PEAKING 7ORLD 4ELEVISION .EW -EDIA    ,IETEN )   "ELEIDSNOTA -EDIA   3TUK    ¯ NR 

6LAAMS 0ARLEMENT   6OORSTEL VAN 2ESOLUTIE "ETREFFENDE DE /NDERSTEUNING VAN DE 'AMESECTOR IN 6LAANDEREN 3TUK    7ADE 4$ $AVIDSON 3  /´$EA *!   ! PRELIMINARY CONTROLLED EVALUATION OF A SCHOOL BASED MEDIA LITERACY PROGRAM AND SELF ESTEEM PROGRAM FOR REDUCING EATING DISORDER RISK FACTORS )NTERNATIONAL *OURNAL OF %ATING $ISORDERS    7AEGE (   'EDEELD6ERBEELD %INDRAPPORT VAN DE COMMISSIE ONDERWIJS CULTUUR "RUSSEL 6LAAMS -INISTERIE VAN 7ERK /NDERWIJS EN 6ORMING 7EBER 3  -ITCHELL #   )MAGING +EYBOARDING AND 0OSTING )DENTITIES 9OUNG 0EOPLE AND .EW -EDIA 4ECHNOLOGIES 4HE *OHN $ AND #ATHERINE 4 -AC!RTHUR &OUNDATION 3ERIES ON $IGITAL -EDIA AND ,EARNING   7ILKSCH 3- 4IGGEMANN -  7ADE 4$   )MPACT OF INTERACTIVE SCHOOL BASED MEDIA LITERACY LESSONS FOR REDUCING INTERNALIZATION OF MEDIA IDEALS IN YOUNG ADOLESCENT GIRLS AND BOYS )NTERNATIONAL *OURNAL OF %ATING $ISORDERS    7ILLETT 2   #ONSUMER #ITIZENS /NLINE 3TRUCTURE !GENCY AND 'ENDER IN /NLINE 0ARTICIPATION 4HE *OHN $ AND #ATHERINE 4 -AC!RTHUR &OUNDATION 3ERIES ON $IGITAL -EDIA AND ,EARNING  

,IVINGSTONE 3   -EDIA ,ITERACY AND THE #HALLENGE OF .EW )NFORMATION AND #OMMUNICATION 4ECHNOLOGIES 4HE #OMMUNICATION 2EVIEW    0INKLETON "% !USTIN %7 #OHEN - -ILLER !  &ITZGERALD %   ! 3TATEWIDE %VALUATION OF THE %FFECTIVENESS OF -EDIA ,ITERACY 4RAINING TO 0REVENT 4OBACCO 5SE !MONG !DOLESCENTS (EALTH #OMMUNICATION    0OTTER 7*   4HEORY OF MEDIA LITERACY ! COGNITIVE APPROACH 4HOUSAND /AKS #! 3AGE 0OTTER 7*   !RGUING FOR A 'ENERAL &RAMEWORK FOR -ASS -EDIA 3CHOLARSHIP 4HOUSAND /AKS #! 3AGE 2OSENKOETTER ,) 2OSENKOETTER 3% /ZRETICH 2!  !COCK !#   -ITIGATING THE HARMFUL EFFECTS OF VIOLENT TELEVISION *OURNAL OF !PPLIED $EVELOPMENTAL 0SYCHOLOGY    3CHEIBE #,   ! $EEPER 3ENSE OF ,ITERACY #URRICULUM $RIVEN !PPROACHES TO -EDIA ,ITERACY IN THE +  #LASSROOM !MERICAN "EHAVIORAL 3CIENTIST    3INGER $'  3INGER *,   $EVELOPING #RITICAL 6IEWING 3KILLS AND -EDIA ,ITERACY IN #HILDREN !NNALS OF THE !MERICAN !CADEMY OF 0OLITICAL AND 3OCIAL 3CIENCE -AY   3MET 0   3AMEN 'RENZEN 6ERLEGGEN VOOR ELK 4ALENT "ELEIDSNOTA /NDERWIJS   3TUK    ¯ .R  6ANDENBROUCKE &   #OMPETENTIES VOOR DE +ENNISMAATSCHAPPIJ "ELEIDSPLAN )#4 IN HET /NDERWIJS "RUSSEL 6LAAMS -INISTERIE VAN 7ERK /NDERWIJS EN 6ORMING



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 







#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 



#ULTUUR%DUCATIE 







#ULTUUR%DUCATIE