No title

ACE-GROEP T Centrum voor Volwassenenonderwijs Vesaliusstraat 13 3000 Leuven Telefoon: 016/30 10 30 Fax: 016/30 10 40

Leerplan Graduaat

Informatica

Leerplan graduaat Informatica

1

Inhoudsopgave 1. Structuur van de afdeling en de lessentabel (document 8)

3

2. Beginsituatie

4

3. Doelstellingen

5

4. Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie

6

Eerste jaar Programmeren met C++ Practicum C++ Computersystemen Bedrijfsmanagement Practicum informatietechnologie Practicum informatiemanagement

Tweede jaar Besturingssystemen Computernetwerken Programmeren met JAVA Practicum JAVA Database systemen Practicum database systemen Systeemanalyse en -ontwerp

Derde jaar Object georiënteerde informatiesystemen Practicum object georiënteerde informatiesystemen Practicum internettechnologie Management van informatiesystemen Ondernemingsproject

5. Evaluatie


54

2

Structuur van de afdeling en de lessentabel Afdeling:

Informatica

Categorie:

Economisch

Aantal weken:

40 weken

Duur van de lestijd:

50 minuten

Aantal studiejaren:

3

Aantal lestijden: - Eerste jaar: - Tweede jaar: - Derde jaar:

1000 360 320 320

Lessentabel:

Zie bijlage.


3

Beginsituatie Houders van een diploma of gehomologeerd getuigschrift van hoger secundair onderwijs of van een hogere secundaire technische leergang (HSTL) worden toegelaten tot het eerste jaar. Cursisten die niet in het bezit zijn van één van de bovenvermelde diploma's of getuigschriften, en die uiterlijk op 31 december van het kalenderjaar waarvoor men zich inschrijft de leeftijd van 21 jaar bereiken, worden eveneens toegelaten indien ze slagen voor een toelatingsproef. Cursisten die al met succes hoger of universitair onderwijs volgden kunnen voor één of meerdere opleidingsonderdelen een vrijstelling krijgen. De ervaring leert dat motivatie en doorzettingsvermogen in vrijwel alle gevallen van doorslaggevend belang zijn.


4

Doelstellingen De ingrijpende overgang naar een informatiesamenleving is zich aan het voltrekken. Het is moeilijk, om niet te zeggen onmogelijk, een moderne onderneming te beheren zonder gebruik te maken van informatietechnologie en informatiesystemen. Informatiesystemen zijn de laatste jaren immers geëvolueerd van louter administratieve systemen naar “mission critical” systemen die een grote impact hebben op de organisatie en competitiviteit van ondernemingen. Ook het profiel van de informaticus heeft in het laatste deccenium een grondige accentverschuiving ondergaan. De informaticus van vandaag staat in veel nauwer contact met de gebruikers van informatiesystemen. Hun rol wordt ook steeds belangrijker en veelzijdiger en is totaal niet meer te vergelijken met de technici van vroeger welke meer oog hadden voor de machines dan voor de onderneming. De opleiding probeert zo goed mogelijk in te spelen op deze veranderende rol met een programma dat voortdurend up-to-date wordt gehouden. Het is opgebouwd rond drie thema’s. In Informatietechnologie worden naast de “klassieke” technologieën eveneens de meer recente evoluties besproken zoals object georiënteerde databases en client-server systemen. Besturingssystemen en netwerken worden uitvoerig behandeld met uiteraard veel aandacht voor het internet. Ontwikkelen van Informatiesystemen geeft de studenten theoretische inzichten en praktische ervaring in het programmeren waarbij het klassieke methodische programmeren definitief vervangen werd door object based en object georiënteerd programmeren. Zo wordt er ruime aandacht besteed aan zowel C++ als Java. Er wordt eveneens veel aandacht besteed aan de analyse- en systeemontwikkelingsmethoden. Ook het ontwikkelen van internet- en intranetapplicaties komt uitvoerig aan bod. In Informatiemanagement wordt aangegeven op welke manier informatiesystemen passen in het geheel van de bedrijfsdoelstellingen en wordt de huidige kijk op het management van de informatica-afdeling en de controle, auditing en beveiliging van informatiesystemen behandeld. In de opleiding wordt een evenwicht nagestreefd tussen de theoretische benadering van de informatietechnologie en de praktische toepassing ervan.


5

Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Eerste jaar Programmeren met C++ Practicum C++ Computersystemen Bedrijfsmanagement Practicum informatietechnologie Practicum informatiemanagement


6

Programmeren met C++ (inclusief practicum)

1/4

Situering in het studieprogramma Eerste jaar – 160 lestijden Doel In deze module wordt geleerd om op gestructureerde wijze programma's te ontwerpen en te schrijven. Dit gebeurt met de populaire hybride programmeertaal C++ die toelaat om zowel gestructureerd modulair als object georiënteerd te werken. In eerste instantie worden de belangrijkste programma- en gegevensstructuren behandeld. Gaandeweg leren de studenten meer omvangrijke problemen aan te pakken en komen speciale programmeringstechnieken aan bod. De cursus wordt opgebouwd aan de hand van programmavoorbeelden in C++. Deze basistechnieken worden in het tweede gedeelte uitgebreid met een inleiding tot object georiënteerd programmeren. De cursus bestaat voor de helft uit practica, waarbij de theorie letterlijk aan de praktijk wordt getoetst door de studenten zelf programma's te laten ontwikkelen, coderen en testen. Inhoud 1. Inleiding 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6.

Concrete informatie over de cursus en het gebruikte handboek Componenten van een computersysteem Programmaontwikkeling Taak van de programmeur Verloop van het creëren van programma’s Generaties programmeertalen

2. Variabelen en constanten 2.1. Pseudocode 2.1.1. Commando’s 2.1.2. Variabelen 2.1.3. Constanten 2.1.4. Uitdrukkingen 2.2. C++ 2.2.1. Voorbeeldprogramma 2.2.2. Eerste C++ syntax 2.2.3. Standaardtypes in C++

3. Waar, niet waar en for-loops 3.1. Operatoren 3.2. Iteratie

4. Beslissingen en while-loops 4.1. Voorwaardelijke instructie 4.2. Iteratie 4.3. Break, continue, go to


7


2/4

5. Functies 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.

Eigenschappen van functies: prototype en definitie Functies in pseudocode Default argumenten Scope van variabelen bij functies Wijzigen van variabelen via de parameters 5.5.1. Call by reference 5.5.2. Call by value 5.6. Function overloading

6. Structures 6.1. 6.2. 6.3. 6.4.

Specificatie en declaratie Initialisatie van structures Eigenschappen Voorbeelden

7. Arrays en pointers 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6.

Geïndiceerde variabelen Arrays Pointers Pointers bij functies: wijzigen van variabelen via de parameters Link tussen arrays en pointers Array als functie-argument

8. Strings 8.1. 8.2. 8.3. 8.4.

Definitie Stringconstante Invoeren van strings Invoerbuffer

9. Klassen 9.1. 9.2. 9.3. 9.4. 9.5.

Kenmerken van een klasse Voorbeelden van klassen Klassen en functies Lidfuncties De eerste lidfunctie: de constructor

10. Uitbreiding: objecten 10.1. 10.2. 10.3. 10.4. 10.5. 10.6. 10.7. 10.8. 10.9. 10.10. 10.11.

Definities Data hiding: private en public Lidfuncties Constructoren Constructoren zonder formele parameters Enkele voorbeelden op constructoren Constructoren met parameters Object als argument van een lidfunctie Object als functiewaarde Object als reference argument Voorbeelden


8


3/4

11. Conversie, klassen en operatoren 11.1. 11.2. 11.3.

Constructor als hulp bij initialisatie Constructoren en conversie Operator overloading

12. Uitbreiding: strings en meervoudige arrays 12.1.

12.2.

Strings 12.1.1. Adres van een string 12.1.2. String als functiewaarde 12.1.3. Functies op strings 12.1.4. Const bij pointers gebruikt Meervoudige arrays 12.2.1. Initialisatie 12.2.2. Inlezen 12.2.3. Meervoudige arrays als argument 12.2.4. Enumeratietypes 12.2.5. Array van strings

13. Dynamisch geheugenbeheer 13.1. 13.2. 13.3. 13.4.

Dynamische arrays Destructoren Copy constructor en assignment operator Strings en dynamisch geheugen

14. Arrays, containers en lijsten 14.1. 14.2. 14.3. 14.4. 14.5.

Een array van objecten Pointers naar objecten Container klasse Een lijst van objecten Static leden

15. Templates 15.1. 15.2. 15.3.

Functie-templates Klasse-templates Template voor een lineaire lijst

16. Streams 16.1. 16.2. 16.3. 16.4. 16.5. 16.6.

Standaard stream-objecten Een bestand maken en lezen m.b.v. een stream Strings en bestanden Testen van een stream Tegelijk lezen en schrijven naar een bestand Kopiëren van een bestand


9


4/4

Handboek-Cursustekst Aan de slag met C++ Gertjan Laan Uitgeverij: Academic Service Transparanten Practicumtekst en opgavebundel Bibliografie Fundamenten van object georïenteerd programmeren in pseudocode en C++ Luc Janssens

Uitgeverij: Sybex – 1999


10

Computersystemen

1/7

Situering in het studieprogramma Eerste jaar – 60 lestijden Doel Het doel van dit vak is een gedegen kennis op het gebied van computersystemen bij te brengen. Deze gedegen kennis omvat ondermeer volgende zaken: - de studenten moeten een zo actueel mogelijk beeld hebben van wat er vandaag bestaat en omgaat in de wereld van de computersystemen (met een nadruk op de personal computer wereld); - de studenten moeten een aantal termen/begrippen/schema’s begrijpen en met eigen woorden kunnen verklaren; - de studenten moeten een aantal blijvende concepten en technieken (vaak vakoverschrijdende concepten en technieken) kunnen toelichten; - de studenten moeten ook een aantal verbanden kunnen leggen (vb. waarom hier het gebruik van deze technologie, waarom kan je dit beter anders aansluiten, …); - bedoeling van dit vak is ook praktisch (naar wat ben ik op zoek, wat is nu een goede koop voor mij of voor het bedrijf waarvoor ik werk, …); - dit vak geeft ook ondersteuning aan andere vakken (zoals het methodisch programmeren, computernetwerken, …); - bedoeling is ook om te laten proeven van verschillende domeinen om zodanig interesse en motivatie op te wekken bij de studenten, waarbij deze interesse of motivering zich daarom niet hoeft te beperken tot computersystemen (vb. interesse voor software, netwerken, elektronica, …). Inhoud 1. Basis 1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Wat is een computer ? Hardware / Software Analoge / Digitale data Gegevensvoorstelling 1.4.1. Eenheid van informatie 1.4.2. Logische operaties 1.4.3. Hexadecimale representatie 1.4.4. Voorstelling van natuurlijke getallen 1.4.5. Voorstelling van gehele getallen 1.4.6. Voorstelling van reële getallen 1.4.7. Voorstelling van lettertekens 1.4.8. Voorbeelden 1.5. Serieel / Parallel 1.6. Bestandssystemen


11

Computersystemen

2/7

1.7. Evolutie 1.7.1. Mainframe architectuur 1.7.2. Minicomputers 1.7.3. Personal Computers 1.7.4. Netwerken 1.7.5. Distributed Systems 1.8. Wat is een Netwerk ?

2. Geschiedenis 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7.

De prehistorie De pioniers De eerste generatie De tweede generatie De derde generatie De vierde generatie De vijfde generatie

3. Inleiding 3.1. Moore’s law 3.2. Abstractieniveaus (Toepassingsprogramma’s, Hoog-niveauprogrammeertalen, Machinetaal, Controlesignalen, Functionele blokken, Poortnetwerken, Transistors en verbindingen) 3.2.1. Architectuur vs Organisatie 3.2.2. Binaire compatibiliteit 3.2.3. Broncodecompatibiliteit 3.2.4. Platform 3.2.5. Porteren 3.2.6. Emuleren 3.2.7. Java Virtuele Machine 3.3. Soorten computers 3.4. PC Types (Notebook, Desktop, Server, Legacy-free, All-in-one,Workstation, Thin clients, PDA, Ingebedde systemen) 3.5. File server versus application server 3.6. Richtlijnen voor PC’s (ACPI, PC99, PC2001) 3.7. Belangrijkste subsystemen 3.8. Marketing IT products 3.9. Maten en gewichten 3.9.1. Bussen 3.9.2. Bussnelheid t.o.v. data transfer rate

4. Processor subsysteem 4.1. Inleiding processoren 4.2. Bespreking van de Pentium II (DIB, pipelining, …) 4.3. Bespreking van de program counter en van de stack pointer 4.4. Adresbus, controlebus en databus 4.5. CISC versus RISC 4.6. Positionering van de processoren 4.7. MMX, SSE, SSE2, 3DNow : principe van SIMD 4.8. Multiprocessing 4.9. Hyperthreading 4.10. Clustering 4.11. Packaging 4.12. Trends


12

Computersystemen

3/7

5. Memory subsysteem 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.

Soorten geheugens en geheugenhiërarchie Registers Cache (taak, delen, werking, soorten) Hoofdgeheugen (taak, samenwerking met de processor, situering) Soorten geheugen 5.5.1. Soorten ROM (ROM, PROM, EPROM, EEPROM, Flash) 5.5.2. Soorten RAM (DRAM, SRAM) 5.5.3. Opbouw en werking van DRAM 5.5.4. Soorten DRAM (SDRAM, DDR-SDRAM, Direct RDRAM) 5.6. Geheugen en performantie 5.7. Error detectie en correctie 5.8. Geheugenkaartjes 5.9. Trends 5.10. Secundair geheugen (hoofdstuk 7 Disk subsysteem en opslagmedia) 5.11. Off-line geheugen (hoofdstuk 7 Disk subsysteem en opslagmedia)

6. Moederborden en bus subsysteem 6.1. Wat is een moederbord ? 6.2. Moederbord vormfactoren 6.3. Moederbordonderdelen 6.3.1. Processor socket/slot 6.3.2. Chipset 6.3.3. Super I/O 6.3.4. BIOS 6.3.5. SIMM/DIMM sockets 6.3.6. Bus slots: ISA-bus, PCI-bus, PCI-X, PCI Express, Hypertransport, PC-cards 6.3.7. Plug and play 6.3.8. VRM 6.3.9. Batterij

7. Standaardpoorten voor invoer en uitvoer – In- en uitvoerapparaten 7.1. Wat is een I/O poort ? 7.2. karakteristieken I/O 7.3. Speciale I/O t.o.v. Memory Mapped I/O 7.4. I/O poortadressen 7.5. Soorten I/O 7.5.1. Geprogrammeerde overdracht 7.5.1.1. Actieve synchronisatie (polled I/O) 7.5.1.2. Onderbrekingen (interrupts) 7.5.2. Directe geheugentoegang (DMA) 7.6. I/O poorten 7.6.1. Seriële poort 7.6.2. Infrarood poort 7.6.3. Bluetooth 7.6.4. Parallelle poorten 7.6.5. USB 7.6.6. IEEE 1394 FireWire 7.6.7. PS/2 en spelpoort


13

Computersystemen

4/7

7.6.8. Overzicht poorten / connectors 7.7. Invoerapparaten 7.7.1. Keyboard 7.7.2. Muis 7.7.3. TrackPoint 7.7.4. Joystick, gamepad, stuurwiel 7.7.5. Scanner 7.7.6. Lichtpen, aanraakscherm, barcodelezers 7.7.7. Digitale camera’s 7.8. Uitvoerapparaten 7.8.1. Beeldscherm (hoofdstuk 8 grafisch subsysteem) 7.8.2. Printers 7.8.2.1. Impactprinters 7.8.2.2. Non-Impactprinters

8. Disk subsysteem en opslagmedia 8.1. Principe van magnetische gegevensopslag 8.2. Floppy 8.3. Harde schijf 8.3.1. Onderdelen 8.3.2. Indeling 8.3.3. Snelheden en tijden 8.3.4. Formatteren 8.3.4.1. Low-level 8.3.4.2. High-level 8.3.5. Partinionering 8.3.6. Overbijvende disktermen 8.4. Interfaces voor opslagapparaten 8.4.1. ATA-interface 8.4.2. Serial ATA 8.4.3. SCSI 8.4.4. Vergelijking SCSI versus EIDE 8.5. Factoren bij diskperformantie 8.6. RAID 8.7. Soorten Storage (Bus attached storage, NAS, SAN) 8.8. CD-ROM drive 8.9. DVD 8.10. ZIP 8.11. LS-120 en HiFD 8.12. MO-drives 8.13. Tape backup

9. Grafisch subsysteem 9.1. Grafisch subsysteem: overzicht 9.2. Grafisch subsysteem: werking 9.3. Het beeldscherm 9.3.1. Werking van de CRT-monitor 9.3.2. Refresh rate 9.3.3. Interlacing


14

Computersystemen

5/7

9.3.4. Resolutie 9.3.5. Soorten maskers 9.3.6. Soorten beeldbuizen 9.3.7. Flat panels 9.3.8. Vergelijking tussen TFT’s en CRT’s 9.3.9. Analoge versus digitale interface 9.3.10. Relatie pixel/karakter 9.3.11. Waarop toezien bij de aankoop van een scherm (Dot Pitch, OSD, Moiré, Straling, ...) 9.4. Videokaarten: componenten 9.4.1. Videoprocessor 9.4.2. Videogeheugen 9.4.3. Videobusbreedte 9.4.4. DAC 9.4.5. Busconnector: AGP 9.4.6. Videostuurprogramma 9.5. 3D grafische acceleratoren 9.6. Integrated graphics and memory controller

10. Multimedia 10.1. Analoge en Digitale signalen 10.2. Omzetting van analoog naar digitaal 10.3. Compressie van digitale signalen 10.4. Afbeeldingen 10.4.1. Bitmapafbeeldingen 10.4.2. vectorafbeeldingen 10.5. Geluid: een overzicht 10.5.1. Waveform: analoge en digitale golfvorm 10.5.2. MIDI 10.5.3. MP3 10.5.4. 3D Sound 10.6. Video : overzicht en termen 10.7. Video : Compressie / decompressie 10.8. Internet Streaming Media 10.9. Virtual Reality

Handboek-Cursustekst Cursustekst : Computersystemen Tom Sluys Installatie hardware 3/4 B. Pinkster Uitgeverij: Academic Service – 2004


15

Computersystemen

6/7

Bibliografie Upgrading en Repairing PC’s S. Mueller Uitgeverij: Que Corporation How Computers Work R. White Uitgeverij: Ziff-Davis Press – Millenium edition Leer u zelf werken met computers G. Courter, A. Marquis Uitgeverij : Sybex – 1998 Computersystemen en netwerken L. van Moergestel Uitgeverij : Academic Service – 1999 USB explained S. MacDowell, M.D. Seyer Uitgeverij: Prentice Hall – 1999 Computers: Tools for an Information Age H.L. Capron Uitgeverij: Prentice Hall – 2000 A Computer Graphics Industry Reference T. Masson Uitgeverij: New Riders – 1999 Cursus Beginselen van Computerarchitectuur Prof. Koen De Bosschere Vakgroep ELIS Windows XP Grand Cru John Levine – Margaret Levine Young Uigeverij: Easy Computing - 2002 Modern Operating Systems (second Edition) Andrew S. Tanenbaum Uitgeverij : Prentice Hall - 2001 Tijdschriften Computer Magazine: VNU Business Publications Computer Totaal: IDG Communications Nederland


16

Computersystemen

7/7

C’t (Computer en Techniek): F&L Technical Publications PC World: Best of Publishing Elektuur (elektronica en computertechniek): Segment PC Magazine: Minoc Business Press (Ziff-Davis Media) Netwerk: NV Sparta (persgroep) Websites

www.compaq.com www.toshiba.com www.dell.com www.gateway.com www.ibm.com www.acer.com www.intel.com www.amd.com www.tomshardware.com www.xircom.com www.palm.com www.3com.com www.iomega.com www.seagate.com www.sony.com www.philip`s.com www.eizo.com www.karbosguide.com www.nec.com www.hitachi.com www.microsoft.com www.kingston.com www.elsa.com www.matrox.com www.hercules.com www.ati.com www.digi.com www.zdnet.be www.asus.com www.whatis.com …


17

Bedrijfsmanagement

1/3

Situering in het studieprogramma Eerste jaar – 60 lestijden Doel Hoofddoelstelling van de module ‘Bedrijfsmanagement’ is de student(e) een basisinzicht te verschaffen in de voornaamste topics van het financieel management zodat hij/zij enerzijds in staat is financiële informatie te begrijpen en te interpreteren en anderzijds de financiële impact van beslissingen in zijn functie als informaticus kan inschatten en kan rapporteren aan het management. Meer specifiek wordt beoogd dat hij/zij in staat is de jaarrekening te lezen en te analyseren, de basismethoden van kostprijsberekening en investeringsanalyse te kunnen toepassen en vertrouwd is met de financieringsproblematiek van de onderneming. Als inleiding op de cursus wordt de student(e) vertrouwd gemaakt met de voornaamste managementtaken van het moderne management, zodat hij/zij zich beter kan integreren en beter kan functioneren in een onderneming. Inhoud 1. Doelstellingen van de onderneming 1.1. Doelstellingen 1.2. Bedrijf als samenwerkingsverband van belanghebbenden 1.3. Belanghebbenden en doelstellingen

2. Managementfuncties 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.

Planning Organizing Leading Controlling

3. Kostprijsberekening 3.1. Directe en indirecte kosten 3.1.1. Begripsomschrijvingen 3.1.2. Verbijzonderingsmethoden 3.2. Vaste en variabele kosten 3.2.1. Definities en grafische voorstelling 3.2.2. De winst-volumegrafiek en berekeningen 3.2.3. Oefening HES

4. Het evalueren van een investering 4.1. Inleiding 4.2. Evaluatie van de rendabiliteit van een investering 4.2.1. De terugwinningstermijn 4.2.2. De netto-actuele waarde 4.2.3. De interne rendabiliteitsvoet


18

Bedrijfsmanagement

2/3

5. Informatie t.b.v. de financiële besturing 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.

De informatiebehoefte De informatievoorziening De registratie van bezit en vermogen De registratie van opbrengsten en kosten Algemene beginselen t.a.v. balanswaardering en winstbepaling

6. Vermogensvormen 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5.

Inleiding Voorziening in de vermogensbehoefte Eigen vermogen Vormen van vreemd vermogen Speciale financieringsvormen

7. Keuze van de ondernemingsvorm 7.1. 7.2. 7.3. 7.4.

Inleiding De eenmanszaak De vennootschap De EVBA

Handboek-Cursustekst De cursustekst bestaat uit hoofdstukken genomen uit volgende handboeken: Financieel management: analyse, planning en beheer Drs. Th.A. Van Beek, ea. Uitgeverij: Stenfert Kroese, Antwerpen – 1992 – tweede herziene druk Elementaire bedrijfseconomie Prof.Dr. R. Slot Uitgeverij: Stenfert Kroese, Antwerpen Organiseren en leidinggeven Prof.Dr. D. Keuning Uitgeverij: Stenfert Kroese, Antwerpen Kostprijscalculatie in management Prof. Werner Bruggeman Uitgeverij Garant - 1993


19

Bedrijfsmanagement

3/3

Bibliografie Handboek Financieel beheer E. Laveren Standaard Uitgeverij – 2002 Financieel management : concepten en technieken A.B. Dorsman, L. Vanthienen Standaard Uitgeverij – 2000 Gids voor het financieel beleid R Frederix, F. Vanaken, J.P. Van Kerkhoven Uitgeverij : MIM – 1995 Fundamentals of corporate finance S. Ross, R. Westerfield, J. Jappe Uitgeverij: Mc. Graw-Hill – 1998 Fundamentals of corporate finance R. Brealy, S. Myers Uitgeverij: R. Irwin - 1998


20

Practicum informatietechnologie Practicum informatiemanagement

1/7

Situering in het studieprogramma Eerste jaar – 80 lestijden Doel In de eerste plaats worden de studenten vertrouwd gemaakt met de Windows NT-omgeving, leren ze werken met het internet en het intranet, en met de e-mail services die op campus Vesalius ter beschikking staan. Elke student krijgt namelijk bij inschrijving een NT-login en een e-mail-adres. De voornaamste doelstelling van dit practicum is de studenten op een gevorderd niveau te leren werken met de MS Office 2000-omgeving (Word, Excel, Access) waarbij de interactie tussen de verschillende onderdelen centraal staat. De studenten moeten, na het volgen van deze module, in staat zijn een helpdeskfunctie in dit domein uit te voeren. In het tweede gedeelte is het tevens de bedoeling om theoretische begrippen van het vak ‘Bedrijfsmanagement’ praktisch in te oefenen m.b.v. cases die met excel worden uitgewerkt. Inhoud

Deel 1: Windows NT 1. Windows NT 1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Inzicht verwerven in de NT-architectuur en de principes van een NT-netwerk Resources (disks, printers, servers, …) kunnen selecteren en gebruiken Verschillende aspecten van NT-beveiliging kunnen toepassen Elementaire problemen opsporen en oplossen

Deel 2: Het internet 1. Navigeren 1.1. Navigeren via links 1.2. Navigeren via bookmarks 1.3. Navigeren via de afgelegde weg

2. Opvragen van documenten 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.

Een verzoek onderbreken Pictures niet mee laten sturen Een pagina opnieuw opvragen Een pagina bewaren of printen

3. Het begrip ‘homepage’


21


2/7

4. Adressen op het Internet 4.1. De vindplaatsen: URL’s 4.2. Navigeren via een URL 4.3. Opbouw van een URL

5. Informatie zoeken op het Internet: zoekmachines 6. Gebruik van de e-mail server 7. Nieuwsgroepen

Deel 3: Microsoft Word Office 2000 1. Afdrukken 2. Autocorrectie 3. Bewaren en oproepen van documenten 4. Liniaal 5. Rand en arcering 6. Zoeken en vervangen 7. Plakken en plakken speciaal 8. Spelling- en grammaticacontrole 9. Autotekst 10. Opmaak van tekens 10.1. Vet 10.2. Onderstrepen 10.3. Centreren 10.4. Speciale tekens

11. Opmaak van een alinea 11.1. Marges wijzigen 11.2. Tabinstellingen 11.3. Uitvullen 11.4. Harde en zachte return 11.5. Arceren en omkaderen 11.6. Opmaakprofielen 11.7. Lijsten met opsommingstekens of nummering (meerdere niveaus)


22


3/7

12. Werken in overzichtsweergave (outline) 13. Tabellen 13.1. Tabellen invoegen, tekenen en opmaken 13.2. Berekeningen maken in een tabel

14. Opmaak van secties 14.1. Kolommen 14.2. Kop- en voettekst

15. Invoegen van afbeeldingen en van Excel-grafieken 16. Voetnoten en indexen 17. Het automatisch aanmaken van een inhoudstabel 18. Mailmerge 19. Sjablonen aanmaken 20. Formulieren

Deel 4: Microsoft Excel Office 2000 1. Gegevensinvoer 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5.

Meerdere cellen selecteren Gegevens invoeren en bewerken Gegevens in een cel bewerken Celverwijdering Ongedaan maken

2. Gegevens opmaken 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8.

Automatisch gegevens opmaken De opmaak van andere cellen kopiëren Gegevens opmaken m.b.v. de werkbalk De getalnotatie wijzigen Lettertype wijzigen Rijhoogte en kolombreedte veranderen De celuitlijning wijzigen Randen en kleuren toevoegen

3. Formules samenstellen 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5.

Rijen en kolommen automatisch optellen Eenvoudige formules maken Formules m.b.v. de Wizard Functies Een bereik Formules maken met relatieve en absolute celverwijzingen


23


4/7

4. Grafieken maken van uw gegevens 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7.

Grafieken maken in een werkblad Grafiektypen Grafiekgegevens wijzigen Grafiektype wijzigen Rasterlijnen en legenda Naar specifieke gegevens wijzen De grafiek toelichten

5. Werkbladen en grafieken afdrukken 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.

Afdrukvoorbeeld Pagina instellingen Kop- en voetteksten Een werkblad afdrukken Een grafiekblad afdrukken

6. Lijsten sorteren en beheren 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5.

Gegevens filteren Automatische filter Uitgebreide filters Gegevens sorteren Databasefuncties

7. Draaitabellen 7.1. Een draaitabel maken 7.2. Een draaitabel wijzigen

8. Doel zoeken 8.1. Alternatieven bekijken met gegevenstabellen 8.2. Gegevens analyseren

9. Gegevensuitwisseling met andere softwarepaketten 9.1. 9.2. 9.3. 9.4.

Gegevens uitwisselen Afbeeldingen in Excel plaatsen Koppeling met andere toepassingen Uitwisseling met Word

10. Cases in het kader van de cursus Bedrijfsmanagement 10.1. Case 1: toepassing op het hoofdstuk ‘Kostprijsberekening’ – Break-even analyse 10.2. Case 2: toepassing op het hoofdstuk ‘Kostprijsberekening’ – Kostenplaatsenmethode 10.3. Case 3: toepassing op het hoofdstuk ‘Vermogensvormen’ – Liquiditeitenplanning (thesaurieplan) 10.4. Case 4: toepassing op het hoofdstuk ‘Investeringsanalyse’ – Investeringsanalyse met omzet 10.5. Case 5: toepassing op het hoofdstuk ‘Investeringsanalyse’ – Investeringsanalyse zonder omzet


24


5/7

Deel 5: Microsoft Access Office 2000 1. Gegevens toevoegen aan een database 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7.

Definitie van een database Een database openen Een formulier openen Gegevens invoeren Naar een ander record gaan Een tabel openen Microsoft Access afsluiten

2. Tabellen 3. Definitie van een tabel 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5.

Een tabel maken met een TabelWizard Records toevoegen in een gegevensblad van een tabel Een nieuwe tabel ontwerpen Een tabel ontwerpen in de ontwerpweergave Veldeigenschappen

4. Gegevens koppelen en importeren 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5.

Gegevens uit verschillende bronnen Een externe tabel koppelen Met gegevens in de gekoppelde tabel werken Een tabel importeren Een Excel werkblad koppelen

5. Relaties 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.

Relaties tussen tabellen Definitie van referentiële integriteit Een opzoekveld maken Een relatie maken in het venster relaties Veel-op-veel relaties herkennen

6. Query’s 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8. 6.9.

Definitie van een query Het maken en wijzigen van een query Een query maken en opslaan Instellen van de criteria voor de gewenste records Sorteren in een query Een veld verbergen Een query gebaseerd op gerelateerde tabellen Gegevens samenvatten Het maken van een berekening


25


6/7

7. Qeury’s: uitbreiding 7.1. 7.2. 7.3. 7.4.

Definitie van een parameterquery Een parameterquery maken Parameters gebruiken om een reeks records te vinden Een kruistabelquery maken

8. Actiequeries 8.1. 8.2. 8.3. 8.4.

Tabelmaakquery Bijwerkquery Toevoegquery Verwijderquery

9. Formulieren 9.1. 9.2. 9.3. 9.4. 9.5. 9.6. 9.7. 9.8.

Defintie van een besturingselement Het ontwerp van een formulier wijzigen Een label toevoegen Het formaat van de tekst en kleuren instellen Een afhankelijk besturingselement Een selectievakje maken Eigenschappen instellen Uitlijnen

10. Formulieren: uitbreiding 10.1. 10.2. 10.3. 10.4. 10.5. 10.6.

Definitie van het begrip OLE Een figuur toevoegen Een object uit een tabel inpassen in een kader Een subformulier Opdrachtknop maken Een keuzelijst met invoervak maken

11. Rapporten 11.1. Een detailrapport maken 11.2. Het afdrukvoorbeeld bekijken 11.3. Het ontwerp van een rapport 11.4. Een groepsrapport

12. Macro’s 12.1. Definitie van een macro 12.2. Macro’s maken 12.3. Macro’s uitvoeren 12.4. Autoexec macro 12.5. Groepsmacro’s


26


7/7

13. Modules 13.1. Basisstructuren 13.2. Iteratie met aanvangvoorwaarde 13.3. Iteratie met afbreekvoorwaarde 13.4. Begrensde iteratie 13.5. Toekenningsopdracht in een procedure 13.6. Invoeropdracht langs klavier 13.7. Messagebox 13.8. Functieprocedure 13.9. Gebeurtenisprocedure 13.10. Arrays

Cursustekst-Handboek Practicumtekst en opgavebundel MS AccessXP Eric Cuypers, Eddy Van den Broeck Uitgeverij: De Boeck


27

Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Tweede jaar Besturingssystemen Computernetwerken Programmeren met JAVA Practicum JAVA Database systemen Practicum database systemen Systeemanalyse en -ontwerp


28

Besturingssystemen

1/2

Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Elke computergebruiker maakt rechtstreeks of onrechtstreeks gebruik van een besturingssysteem (Windows 2003, Linux of een ander besturingssysteem). Vraag je evenwel aan een computergebruiker wat een besturingssysteem doet, dan komt hij/zij vaak niet verder dan een beschrijving van de taken van Internet/Windows Explorer. De taken van een besturingssysteem zijn evenwel veel ruimer. De cursus reikt ideeën en concepten aan die in besturingsystemen worden gebruikt. De nadruk ligt op het begrijpen en kunnen redeneren met deze concepten zodoende dat de student inzicht verwerft om besturingssystemen vanuit verschillende standpunten te bekijken, vanuit het oogpunt van applicatie-ontwikkeling of systeembeheer. De toepassing van deze concepten in hedendaagse (netwerk)besturingssystemen worden besproken ter illustratie en ondersteuning van de concepten. Op deze manier passeren de besturingssystemen: Unix, Sun Solaris, Linux en Windows 2000, … de revue. In onze informatiemaatschappij vormt de verwerking en beschikbaarheid van data een kritische rol. De onbeschikbaarheid van computerservers en netwerk leidt vaak tot grote kosten/verliezen voor de bedrijfswereld. De laatste jaren is beveiliging van computersystemen en –netwerken cruciaal geworden. Tijdens het hoorcollege besturingssystemen wordt ingegaan op de verschillende aspecten van beveiliging en oplossingen om beveiligingsrisico’s te beperken. Daarnaast heeft beschikbaarheid ook een hardware en besturingssysteem dimensie. Individuele compterservers geven vandaag nog steeds geen garantie voor hoge beschikbaarheid. Een goed ontwerp van computersservers in een netwerk is de enige mogelijkheid om aan de strenge beschikbaarheid eisen te voldoen. Aanvullend op het hoorcollege worden praktijksessies voorzien waar de student via een hands-on training leert te werken met Linux respectievelijk een Windows 2000 netwerk. Inhoud 1. Beheren van processen 1.1. Procesmodel en procestoestanden 1.2. Creëren en wisselen van processen 1.3. Procesbeheer in Unix

2. Multithreading 2.1. User versus kernel threads 2.2. Monoprocessor versus symmetrische multiprocessor 2.3. Threadbeheer in Windows en Solaris


29

Besturingssystemen

2/2

3. Parallelle processen/threads 3.1. Wederzijdse uitsluiting en synchronisatie 3.2. Ondersteuning van wederzijdse uitsluiting 3.2.1. Semaforen en monitoren 3.2.2. Implementatie in Java

4. Scheduling van processen/threads 4.1. 4.2. 4.3. 4.4.

Types schedulers: korte, middellange en lange termijn scheduler Algoritmes voor scheduling: round robin, shortest job first, prioriteiten, … Preëmptieve versus non-preëmtieve multitasking Schedulen van processen/threads in Unix en in Windows

5. Geheugenbeheer 5.1. Pagineren en segmenteren van het geheugen 5.2. Virtueel geheugen 5.3. Toepassing van geheugenbeheer in Solaris en in Windows

6. Bestands- en directorybeheer 6.1. Bouw en werking van FAT en NTFS 6.2. Unix nodebeheer

7. Het ontwerpen van een oplossing voor hoge beschikbaarheid (resilient systems) 7.1. Resilient topology/architectuur 7.2. Clustertechnologie 7.3. RAID-technologie

8. Computer systeembeveiliging 8.1. 8.2. 8.3. 8.4.

Concepten Soorten aanvallen Virussen Encryptie en authenticatie concepten

Cursustekst-Handboek Slides als leidraad voor het hoorcollege en de labs Operating Systems: achtergronden, werking en ontwerp William Stallings Uitgeverij: Academic Service Bibliografie Inside Windows NT Server Drew Heywoord Uitgeverij: New Riders Operating System Concepts Silberschatz, Galvin Uitgeverij: Addison-Wesley


30

Computernetwerken

1/3

Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Sinds het begin van de jaren ’90 heeft het wereldwijd uitwisselen van informatie een enorme vlucht genomen. Het Internet Protocol (IP), WWW en e-mail vormen de basis voor dit succes. Het IPprotocol is zo succesvol geworden dat het niet uitsluitend gebruikt wordt voor internetcommunicatie maar ook voor communicatie tussen computers in een kantooromgeving. De cursus reikt ideeën en concepten aan die in besturingsystemen worden gebruikt. De nadruk ligt op het begrijpen en kunnen redeneren met deze concepten zodoende dat de cursist inzicht verwerft om netwerken vanuit verschillende standpunten te bekijken, vanuit het oogpunt van applicatieontwikkeling of systeembeheer. De implementatie van deze concepten in de TCP/IP-stack en Ethernet worden besproken ondersteuning van de concepten. De scheiding tussen stand-alone en netwerkbesturingssystemen vervaagt. Besturingssystemen zoals Windows en Linux beheren zowel de individuele PC maar ook het netwerk. Bij netwerkbeheer ligt de klemtoon op het toegankelijk maken van resources: files, printer, fax, … via een netwerk. Voor beveiliging is de scheiding tussen besturingssysteem en netwerk moeilijk te maken. Vandaar dat we aansluitend op de bespreking van beveiliging in het vak besturingssystemen, aandacht besteden aan beveiliging van communicatie tijdens het vak netwerken. Tijdens labo sessies leert de student via hands-on training te werken met Linux respectievelijk een Windows 2000 in netwerk omgeving. Inhoud 1. LAN-netwerken 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5.

Ethernet Fast/Gigabit Ethernet Wireless LAN, Ethernet LAN LAN netwerkcomponenten: repeater, bridge, hub, switch PAN, Bluetooth

2. Internetwerking 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.

IP-adressen, IP-mask IP v4 en IP v6 RARP/ARP TCP/UDP

3. Routing 3.1. ICMP 3.2. Routing concepten illustratief ondersteund via RIP en OSPF


31

Computernetwerken

2/3

4. Internetbeveiliging 4.1. VPN/Ipsec, SSL, S/MIME, PGP 4.2. Kerberos

5. Overzicht van internetdiensten 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6. 5.7. 5.8.

WWW, http, HTML DNS E-mail services, SMTP, POP, IMAP FTP, TFTP Telnet SNMP BOOTP, DHCP LDAP

6. Snelle internettoegang 6.1. Kabelmodems 6.2. ADSL, xDSL 6.3. ISDN

Cursustekst-Handboek Slides als leidraad voor het hoorcollege en de labs Computernetwerken Andrew S. Tanenbaum Uitgeverij: Prentice Hall Bibliografie ATM Networks Othmar Kyas Uitgeverij: Thomson Computer Press ATM Networks: concepts, protocols and applications R. Händel, M.N. Huber, S. Schröder Uitgeverij: Addison-Wesley Fast Ethernet: implementation and migration solutions Martin Memzow Uitgeverij: McGraw-Hill Ethernet: building a communications infrastructure H.G. Hegering, A. Läpple Uitgeverij: Addison-Wesley TCP/IP Dr. Sidnie Feit Uitgeverij: McGraw-Hill


32

Computernetwerken

3/3

TCP/IP Blueprints R. Burk, M. Bligh, T. Lee Uitgeverij: Sams Publishing IPNG: Internet Protocol Next Generation S.O. Bradner, A. Mankin Uitgeverij: Addison-Wesley Designing Campus Networks T. Quin-Andry, K. Haller Uitgeverij: Cisco Press Interconnections: bridges and routers R. Perlman Uitgeverij: Addison-Wesley Netwerkbeveiliging en cryptografie: beginselen en praktijk W. Stallings Uitgeverij: Academic Service Building Ethernet Firewalls D.B. Chapman, E.D. Zwicky Uitgeverij: O Reilly


33

Programmeren met JAVA

1/2

Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Deze module heeft tot doel een goede basiskennis op te bouwen van de programmeertaal JAVA. Er wordt uitgegaan van een object georiënteerde aanpak. Er wordt voortdurend gerefereerd naar het object georiënteerd jargon, waarvan de programmeertaal JAVA een praktische toepassing is. Inhoud 1. Inleiding tot objecten 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5.

Overzicht OOP Wat is een object? Interface, abstractie, implementatie, inkapseling, messages & functies (methods), polymorfie Constructors, garbage collection, exception handling, multithreading, networking & internet OOA & OOD

2. Alles is een object 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6.

Overzicht van alle essentiële elementen om een JAVA-programma te kunnen schrijven Object referentie, creatie van een object Introductie van primitieve types, arrays, scoping, garbage collection Creatie van classes, functies, argumenten, return values Naam visibiliteit, gebruik van componenten uit andere bibliotheken Static, commentaar, embedded documentatie

3. Controlling program flow 4. Initialisatie en clean-up 4.1. 4.2. 4.3. 4.4.

Constructoren Functie overloading Clean-up Initialisatie: automatische member initialisatie, array initialisatie, static initialisatie

5. Verbergen van initialisatie 5.1. 5.2. 5.3. 5.4.

Package, import keywords Directory paden, bestandsnaamgeving Keywords: public, private, protected Friendly

6. Hergebruik van classes 6.1. Overerving 6.2. Base en derived classes 6.3. Compositie (aggregatie)


34

Programmeren met JAVA

2/2

7. Polymorfie 7.1. 7.2. 7.3. 7.4.

Creatie van een familie van types met overerving Manipulatie van objecten uit een familie via de base class Interface Inner classes

8. Bewaren van objecten 8.1. Arrays 8.2. Collecties (v1.1 & v1.2)

9. Foutafhandeling via uitzonderingen 9.1. 9.2. 9.3. 9.4.

Try, catch Throw, throws Finally Standaard uitzonderingen versus zelfgemaakte

10. Runtime type identification 10.1.

Exact type van een object determineren op basis van een base class referentie

11. Doorgeven van objecten 11.1. 11.2. 11.3.

Consequenties van het doorgeven van objecten als argument van een functie Consequenties van het terug geven van objecten via de return waarde van een functie De string class

12. Creatie van windows en applets 12.1. 12.2. 12.3. 12.4.

AWT Applets JAVA beans Swing

Handboek JAVA: how to program Deitel & Deitel Bibliografie Thinking in JAVA Bruce Eckel Uitgeverij: Prentice Hall – 2000 www.bruceEckel.com Standaard documentatie over JAVA www.java.sun.com


35

Practicum JAVA

1/1

Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Deze module heeft tot doel een goede basiskennis op te bouwen van de programmeertaal JAVA door het praktisch inoefenen van de in de theorie behandelde onderwerpen. Er wordt uitgegaan van een object georiënteerde aanpak. Er wordt voortdurend gerefereerd naar het object georiënteerd jargon, waarvan de programmeertaal JAVA een praktische toepassing is. Inhoud 1. Basiskennis m.b.t. de JAVA-syntax 1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Kennismaking met de standaard JAVA-tools en de API: JAVATM 2 Platform Std. Ed. v1.3 Standaard I/O Relationele operatoren Wiskundige operatoren

2. Basisoefeningen i.v.m. object georiënteerd programmeren 2.1. Class Diagram leren opstellen 2.2. Leren werken met objecten 2.3. Leren werken met aggregaten

3. Geavanceerde oefeningen i.v.m. object georiënteerd programmeren 3.1. Oefeningen m.b.t. overerving 3.2. Oefeningen m.b.t. polymorfie

4. Project 4.1. Uitgebreide oefening waarin alle aspecten aan bod komen 4.2. Een opdracht conceptueel volledig uitwerken

Bibliografie Practicumtekst Thinking in JAVA Bruce Eckel Uitgeverij: Prentice Hall – 2000 www.bruceEckel.com Standaard documentatie over JAVA www.java.sun.com


36

Database systemen

1/2

Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Deze module heeft een grondige studie van database systemen tot doel. De nadruk ligt op de huidige relationele systemen en SQL (Structured Query Language), de standaardtaal voor het gebruik van relationele databases. De studenten verwerven inzicht in de werking, de opzet en het onderhoud van een relationeel database management systeem. Inhoud 1. Inleiding tot relationele databanken 2. SQL 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.

DML DDL DCL Evolutie SQL

3. Het relationele model 3.1. Relationele databanken 3.2. Integriteitsregels 3.3. De 12 regels van CODD

4. Procedurele database objecten 4.1. Stored procedures 4.2. Triggers

5. Security 6. Concurrency 7. Recovery 8. Optimalisatie 9. Architectuur van database systemen 10. Datawarehouses 11. Embedded SQL


37

Database systemen

2/2

Handboek Het SQL Leerboek Rick F. van der Lans Uitgeverij: Academic Service Bibliografie An introduction to database systems C.J. Date Uitgeverij: Addison Wesley


38

Practicum database systemen

1/1

Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Het doel van dit practicum is de basistechnieken van een database systeem in de praktijk te leren toepassen. Ruime aandacht wordt besteed aan het inoefenen van SQL om eenvoudige en complexe zoekopdrachten te kunnen uitvoeren op een databank. Ook het ontwerpen en onderhouden van een database systeem aan de hand van SQL-Server komt uitgebreid aan bod. Inhoud 1. DML – Eenvoudige en complexere query-opdrachten 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5.

Kennismaking met een database systeem SQL-Server: aanloggen, databases en tabellen bekijken aan de hand van de Enterprise Manager Query Analyser: query-opdrachten uitvoeren op een database Acces als client voor SQL-Server: oefenen van SQL Acces als client voor SQL-Server: uitvoeren van query-opdrachten m.b.v. SQLlaboACE

2. DML/DDL – Update en Insert 2.1. Creëren van een eigen database m.b.v. stored procedures 2.2. Wijzigen van gegevens in de eigen database 2.3. Wijzigen van tabellen en eigenschappen van velden

3. Enterprise Manager – Query Analyser – Grafische Tools 3.1. Kennismaking met systeemtabellen van SQL-Server 3.2. Kennismaking met triggers, stored procedures, rules, toekennen van rechten

4.

Project 4.1. Ontwerp en creatie van een eigen database 4.2. Authentificatiebeleid opstellen 4.3. Gebruik van acces als interface naar de gebruiker: ODBC-connectie leggen met SQL-Server

Handboek-Cursustekst Practicumtekst en opgavebundel Bibliografie Het SQL Leerboek Rick F. van der Lans Uitgeverij: Academic Service


39

Systeemanalyse en -ontwerp

1/2

Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 80 lestijden Doel De hoofddoelstelling van deze module is de studenten inzicht te geven in de verschillende fasen en stappen van een informatiseringsproject. Meer specifiek leren de studenten werken met veel gebruikte modelleringstechnieken (ERD, DFD, …). Ook het leren kennen en het leren gebruiken van een ‘case tool’ behoort tot de doelstellingen van deze cursus. Op het einde van de cursus werken de studenten in groep aan een opgegeven project (uitwerken van de analyse m.b.v. een case tool). Inhoud 1. Een raamwerk voor systeemanalyse 2. Technieken voor modellering 2.1. Technieken voor gegevensmodellering 2.1.1. Gegevensanalyse en normalisatie 2.1.2. Entity Relationship modellen 2.1.3. Bedrijfsregels 2.1.4. Oefeningen 2.2. Technieken voor functiemodellering 2.2.1. Data Flow diagramma’s 2.2.2. Procesbeschrijvingen 2.2.3. Beslissingstabellen 2.2.4. Oefeningen 2.3. Technieken voor communicatie 2.3.1. Dialoogontwerp 2.3.2. Graphical User Interfaces 2.4. Technieken voor systeemontwerp 2.5. Object georiënteerde analyse en ontwerp m.b.v. UML 2.5.1. Use cases 2.5.2. Klassemodellen 2.5.3. Sequentiediagramma’s 2.5.4. Statusdiagramma’s 2.5.5. Activiteitendiagramma’s

3. Uitwerken van een gevallenstudie 3.1. Volgens de aangeleerde technieken in groepsverband (4 studenten) m.b.v. een case tool 3.2. Bespreking van het analysedossier


40

Systeemanalyse en -ontwerp

2/2

Handboek-Cursustekst Cursustekst Bibliografie System analysis and design methods - sixth edition, ISBN 0-07-121521-2, McGraw-Hill AIV – Informatiekunde voor het HBO, ISBN 90-395-1283-3, Academic Service Technieken voor informatievoorziening, ISBN 90-71996-61-1, Cap Volmac Databases ontwerpen, bouwen en gebruiken, ISBN 90-395-0574-8, Academic Service Ontwerpen van informatiesystemen, ISBN 90-6233-280-3, Academic Service Effectief GUI-ontwerp, ISBN 90-395-0903-4, Academic Service Data modeling for everyone, ISBN 1-904347-00-2, Curlingstone Objectgeoriënteerde domeinanalyse, ISBN 90-395-1579-4, Academic Service Gestructureerde analyse, ISBN 90-6233-559-4, Academic Service UML in 24 uren, ISBN 90-395-1344-9, Academic Service Tijdschriften: Informatie, Beleids Informatica Tijdschrift, Database Magazine


41

Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Derde jaar Object georiënteerde informatiesystemen Practicum object georiënteerde informatiesystemen Practicum internettechnologie Management van informatiesystemen Ondernemingsproject


42

Object georiënteerde informatiesystemen

1/3

Situering in het studieprogramma Derde jaar – 40 lestijden Doel Deze module heeft tot doel een goede basiskennis op te bouwen van gedistribueerde informatiesystemen. Er wordt uitgebreid ingegaan op de CORBA-technologie welke zich profileert als een algemeen aanvaarde standaard inzake gedistribueerde omgevingen. Inhoud 1. Objecten: de volgende client/server revolutie 1.1. Welke C/S software is nodig? 1.2. Vergelijking van de verschillende technologieën 1.2.1. SQL databases 1.2.2. TP monitors 1.2.3. Groupware 1.2.4. Distributed objects

2. Van gedistribueerde objecten naar componenten 2.1. Objecten en gedistribueerde objecten 2.2. Componenten 2.2.1. Wat kunnen we er van verwachten? 2.2.2. Wat is een component? 2.2.3. Wat is een super component? 2.2.4. Business objecten

3. CORBA: een overzicht 3.1. Distributed objects: CORBA stijl 3.1.1. IDL 3.1.2. Van system objects naar business object 3.2. OMG’s architectuur 3.2.1. ORB 3.2.2. Object services 3.2.3. OS middleware 3.2.4. OS road map 3.2.5. Gemeenschappelijke faciliteiten 3.2.6. Applicatie/business objects

4. CORBA 2.0: object bus 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5.

Anatomie van een CORBA 2.0 ORB Static versus dynamic method invocations Server zijde van CORBA Object adapter BOA en andere object adapters


43


2/3

5. CORBA meta data: IDL en interface repository 5.1. CORBA IDL in detail 5.2. CORBA 2.0 interface repository 5.2.1. Het wat en het waarom 5.2.2. IR classes 5.2.3. Federated IR’s

6. CORBA services: naming, events, life cycle 6.1. Object naming service 6.1.1. Definitie 6.1.2. Werking 6.2. Object trader service 6.3. Object life cycle service 6.3.1. Life cycle voorbeeld 6.3.2. Life cycle interfaces 6.3.3. Compound life cycle interfaces 6.4. CORBA event service 6.4.1. Leveranciers en gebruikers van events 6.4.2. Het event kanaal 6.4.3. Conclusie

7. CORBA services: transactions & concurrency 7.1. CORBA object transaction service 7.1.1. Transacties 7.1.2. Features 7.1.3. Elementen van de service 7.2. CORBA concurrency control service 7.2.1. CCS & transacties 7.2.2. Locks 7.2.3. Locksets 7.2.4. Geneste transactie & locking 7.2.5. CCS interfaces 7.2.6. Conclusie

8. CORBA services: persistentie en object databases 8.1. POS 8.1.1. 8.1.2. 8.1.3. 8.1.4. 8.1.5. 8.2. ODMS 8.2.1. 8.2.2. 8.2.3. 8.2.4.

Definitie Single-level versus two-level POS: clients view Elementen van POS POS protocols Definitie Het waarom van ODMS Implementaties ODMG-93: standaard voor ODMS

9. CORBA services: query en relaties 9.1. Query service 9.2. Collectie service 9.3. Relationship service


44


3/3

10. CORBA services: system management en security 10.1. Externalization service 10.2. Object licensing service 10.3. Object property service 10.4. Object time service 10.5. Object security service 10.6. Object change management service

Handboek Enterprise Java Beans 2.1 Stefan Denninger Uitgeverij: The Author’s Press Bibliografie Distributed systems: concepts and design George Coulouris Uitgeverij: Addison Wesley


45

Practicum object georiënteerde informatiesystemen

1/3

Situering in het studieprogramma Derde jaar – 80 lestijden Deel 1 Doel Inzicht verwerven in de fasen en de stappen van object georiënteerde systeemanalyse is de hoofddoelstelling van deze module. De studenten leren werken met UML (Unified Modeling Language), leren de mogelijkheden van een object georiënteerde case tool (Rational Rose en Together) kennen en gebruiken en vertalen een analysemodel naar een ‘Tree Tier Applicatie’ met behulp van JAVA. Inhoud 1. Bespreking en inoefenen van de verschillende analysemodellen in UML 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5.

Use case diagramma’s Klasse modellen Seqentie diagramma’s Collaboratie diagramma’s Componenten diagramma’s

2. Bespreking van een aantal populaire design patterns (Strategy, Composition, Singleton, Factory, Facade, Observer, Adapter) 3. Uitwerken van een oefening met de OO case tool Rational Rose 4. Uitwerken van een oefening met de OO case tool Together 5. Implementatie van een OO analyse (klasse diagramma’s & interactiediagramma’s ) in een OO taal (JAVA) 6. Ontwerpen van een eenvoudige grafische gebruikersinterface in JAVA, event driven programmeren in JAVA 7. Uitwerken van een ‘case study’ in UML en implementeren ervan in JAVA (uitgewerkt in groepsverband (4 studenten))


46


2/3

Handboek-Cursustekst Cursustekst en opgavebundel Bibliografie Applying UML and patterns Craig Larman

Uitgeverij: Prentice Hall


47


3/3

Deel 2 Doel De geleerde principes van het eerste deel omzetten naar de praktijk aan de hand van een projectmatige opdracht die zo dicht mogelijk bij de realiteit aansluit. De studenten lossen softwarematig een praktisch probleem op door gebruik te maken van een object georiënteerde analyse. Inhoud 1. Klassedefinities en –diagramma’s maken in Rational Rose 2. Praktisch leren gebruik maken van o.a. use cases en sekwentiediagramma’s 3. Ontwerp van een gebruiksvriendelijke en intuïtieve gebruikersinterface (met de tools binnen Forte voor JAVA) gebruik makend van de Swing API 4. Implementatie van de software met behulp van de eerder gemaakte klassestructuur en sekwentiediagramma’s waarbij de design tool kan gebruikt worden voor het genereren van de skeletcode voor de applicatie Handboek-Cursustekst Practicumtekst en opgavebundel Bibliografie UML in 24 uur J. Schmuller Uitgeverij: Academic Service How to program in JAVA Uitgeverij: Prentice Hall Thinking in JAVA Bruce Eckel Uitgeverij: Prentice Hall – 2000 www.bruceEckel.com


48

Practicum internettechnologie

1/3

Situering in het studieprogramma Derde jaar – 80 lestijden Doel De nood aan specialisten met kennis in het domein van web development laat zich de laatste jaren en maanden sterk voelen. Heel wat actoren profileren zich momenteel om in deze sector business op te zetten. De sterkte van deze module zal bijgevolg, naast de kwaliteit en actualiteit van het theoretisch gedeelte, voornamelijk liggen in de praktijkgerichtheid. De nadruk wordt gelegd op het zelfstandig ontwikkelen van webpagina’s in een step-by-step benadering. Van een eenvoudige statische webpagina in HTML gaan we gaandeweg naar interactieve, dynamische pagina’s, ontworpen met scripting talen (o.a. ASP). Naast het ontwerpmatige krijgt de student hoofdzakelijk het inzicht in de verschillende ‘authoring tools’ (CSS, JavaScript, ASP, …) aan de hand van opdrachten die hij op de web- en mailserver uitwerkt. Inhoud 1. De HTML-taal 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6.

Elementen Attributen Specificaties en ontwikkeling Opbouw Editors Controle en validatie

2. Basis HTML-tags 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7.

Commentaar Structureren van tekst Weergave van tekst Afbeeldingen en image maps Hyperlinks Lijsten Oefeningen op meta tags, image maps en hyperlinks

3. Gevorderde HTML-tags 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7.

Tabellen Frames Formulieren Mailto formulieren CGI formulieren Oefeningen frames Oefeningen formulieren (installate van ActivePerl op IIS)


49


2/3

4. Cascading Style Sheets (CSS) 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6.

Defintie: CSS-1, CSS-2 en CSS-P Style sheets verbinden met HTML Inline, stijlblok en stijlblad Structuur: selectors en pseudo-classes CSS en elementen Oefeningen op CSS-P en CSS-2

5. Multimedia objecten 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.

JAVA applets Geluidsfragmenten Filmfragmenten CGI applicaties Oefeningen op navigatiemenu met JAVA applets

6. JavaScript-algoritmen 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8. 6.9.

Basiselementen Gevorderde JavaScript-opdrachten Formulieren en JavaScript Gebeurtenissen Arrays Methods en properties Gevordere JavaScript-objecten Zelf gemaakte objecten Opdrachten in programmeren in JavaScript

7. JavaScript-toepassingen 7.1. 7.2. 7.3. 7.4.

Script element Externe scriptdocumenten Uitgebreide gebeurtenissen Voorbeelden in de praktijk

8. Active Server Pages (ASP) 8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6. 8.7. 8.8.

Syntax van ASP Server-side scripting Selectie Iteraties Arrays Formulieren en ASP Andere objecten in ASP Oefening op het maken van cookies in ASP

9. ASP en SQL (deel 1) 9.1. 9.2. 9.3. 9.4. 9.5. 9.6.

Maken van een connectie Maken van eenvoudige recordsets SQL-statements in ActiveX Data Objects Formulieren en SQL-statements Toepassingen op het lezen van databanken Geïntegreerde oefening op webserver


50


3/3

10. ASP en ADO (deel 2) 10.1. Updaten van databanken met methodes 10.2. Find methode 10.3. AddNew methode 10.4. Update en UpdateBatch methode 10.5. Delete methode 10.6. Updaten van databanken met SQL-strings en methods 10.7. Geïntegreerde oefening op webserver 10.8. Oefening op gebruikers login

11. XML 11.1. Definitie en overzicht van toepassingen 11.2. ‘Well-formed’ XML-documenten 11.3. ‘Valid’ XML-documenten (DTD en Entities 11.4. XML-schema’s 11.5. JAVA en XML (DOM-SAX) 11.6. XSL en XSL-transformations 11.7. Oefeningen op het maken van gevalideerde XML-documenten met de XML-editor 11.8. Multimedia XML-applicatie - SMIL

Bibliografie Dreamweaver 3 – Hands On Training Lynda Weinman, Caro Green Beginning ASP Databases John Kaufmann Uitgeverij: Wrox – 2000 JavaScript Developers Guide Arman Daneh Uitgeverij: Sams.Net Publishing – 1999 The ABC’s of JavaScript Lee Purcell, Mary Jane Mara Uitgeverij: Sybex – 1997 HTML by Example Todd Stauffer Uitgeverij: Que - 1996 http://www.dsdelft.nl/html/ Inside XML Steven Holzner Uitgeverij: New Riders - 2001


51

Management van informatiesystemen

1/3

Situering in het studieprogramma Derde jaar – 40 lestijden Doel De cursus ‘Management van informatiesystemen’ geeft aan de studenten in eerste instantie een overzicht van de verschillende informatiesystemen en technologieën, met de bedoeling hen bewust te maken van het feit dat deze een vitale component van een succesvol bedrijf geworden zijn. Vervolgens wordt meer ingegaan op bedrijfstoepassingen (“e-business”, “e-commerce”, beslissingstoepassingen, …) en ontwikkelingsprocessen, zodat ze op de hoogte zijn van de nieuwste ICT trends. Tot slot wordt er in de cursus ook aandacht geschonken aan een aantal nieuwe managementuitdagingen (zoals veiligheid, privacy en jobs in de informatica wereld) en wordt ICT vanuit de juridische invalshoek bekeken. Inhoud Fundamentele concepten 1. Fundamentele concepten van IS 1.1. Inleiding 1.2. Informatiesystemen en technologie 1.3. Bedrijfstoepassingen, ontwikkeling en management

2. Concurreren met IT 2.1. Inleiding 2.2. Fundamenten van strategisch voordeel

Informatietechnologieën 1. Computer hardware 1.1. Inleiding 1.2. Computersystemen 1.3. Computer randapparatuur

2. Computer software 2.1. Inleiding 2.2. Applicatiesoftware 2.3. Systeemsoftware

3. Data resource management 3.1. Inleiding 3.2. Beheer van data 3.3. Technische fundamenten van databank management

4. Telecommunicatie en netwerken 4.1. Inleiding 4.2. Overzicht van telecommunicatienetwerken 4.3. Technische telecommunicatie alternatieven


52


2/3

Bedrijfstoepassingen 1. Het e-Business bedrijf 1.1. Inleiding 1.2. Het internet, intranet en het extranet in een bedrijf 1.3. Bedrijfscommunicatie en samenwerking

2. e-Business systemen 2.1. Inleiding 2.2. Cross-functional business systemen 2.3. Functionele e-Business systemen

3. e-Commerce systemen 3.1. Inleiding 3.2. e-Commerce fundamenten 3.3. e-Commerce applicaties

4. Beslissingsondersteuning 4.1. Inleiding 4.2. Beslissingssystemen

Ontwikkelingsprocessen 1. Ontwikkelen van e-Business strategieën 1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Inleiding e-Business planning fundamenten Implementeren van e-Business strategieën Implementatie

2. Ontwikkelen van e-Business oplossingen 2.1. Inleiding 2.2. Ontwikkelen van e-Business systemen 2.3. Implementeren van e-Business systemen

Management uitdagingen 1. Veiligheid en ethische uitdagingen 1.1. Inleiding 1.2. Veiligheid, ethische en sociale uitdagingen 1.3. Veiligheid management van e-Business

2. Bedrijf en wereldwijd management 2.1. Inleiding 2.2. e-Business technologie management 2.3. Wereldwijd e-Business technologie management


53


3/3

Informaticarecht 1. Informatica en intellectuele rechten 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6.

Inleiding Auteursrecht Softwarewet Bescherming van databanken Chipswet Internet domeinnamen

2. Informatica en het verbintenissenrecht 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5.

Elektronische handtekeningen Informatica en contracten Informatica en bewijsrecht Elektronische handel Aansprakelijkheden

3. Bescherming van de persoonlijke levenssfeer 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5.

Juridische bescherming van privé communicatie Verwerking van persoonsgegevens Informatica en strafrecht Inleiding Nieuwe informaticamisdrijven

Handboek-Cursustekst Cursustekst Bibliografie Management Information Systems James A. O’Brien Uitgeverij: MacGraw-Hill Publishing Company


54

Ondernemingsproject

1/1

Situering in het studieprogramma Derde jaar – 80 lestijden Doel Het ondernemingsproject wordt gerealiseerd in een onderneming, onder begeleiding van een promotor en copromotor uit de onderneming. Met het ondernemingsproject leveren de studenten het bewijs dat zij in staat zijn om: - een probleem, zowel in zijn praktische als theoretische dimensie te vatten; - de informatie, nodig om dit probleem op te lossen, zelfstandig te vinden en te hanteren; - de oplossingsmethoden te kiezen, correct te hanteren en zowel keuze als gebruik kunnen verantwoorden; - de gekozen oplossing aan de realiteit kunnen toetsen; - het project op een professionele manier kunnen communiceren in een schriftelijk rapport en een mondelinge presentatie voor een jury. Recente ondernemingsprojecten Programma voor het beheer van consultaties en materialen in een centrum voor pijnbegeleiding Browserapplicatie voor CD-kleinhandel ‘Music Tunnel’ Magtool: project and stockmanagement Online boekhandel: website en voorraadbeheer Web printing Wagenparkbeheer voor een transportbedrijf Migration tracking Informatisering van de productieplanning en de administratie Geïnformatiseerd systeem voor het beheer van retours en stalen Nacalculatie voor algemene bouwondernemingen Website voor de verhuisfirma Van Brussel Afsprakenbeheer Web based database driven sollicitatie-applicatie PlaTO: Placing a Tupperware Order – Management toot for home presentations Helpdeskapplicatie Croissy orderbeheer Offerte- en bestelsysteem voor Dionex nv Commercieel en logistiek beheerspakket Helpdesk


H.-Hart Ziekenhuis – Roeselare Music Tunnel – Scherpenheuvel PBE – Lubbeek Xerox nv – Zaventem Steftrans nv – Herent Deloitte Consulting – Diegem Hoebreckx bvba – Linter A&C Systems – Berg ECQ Applications – Keerbergen Van Brussel & Zonen – Boechout Yves Rocher – Vilvoorde Belgische Technische Coöperatie – Brussel Tupperwareverdeler Dehaes – Kampenhout Securis – Zaventem Croissy nv – Haacht Dionex nv – Mechelen ITAT bvba – Leuven Ascom Hasler - Evere

55

Evaluatie Per schooljaar worden twee examenzittijden georganiseerd. De eerste examenzittijd wordt verdeeld over twee ondervragingsperiodes op het einde van elk semester. De tweede examenzittijd wordt georganiseerd in augustus. Een cursist mag in de loop van hetzelfde schooljaar maximaal tweemaal examen afleggen over een bepaald vak. Naast een permanente evaluatie tijdens het jaar op basis van het uitvoeren van laboproeven, gevallenstudies, verslagen van bedrijfsbezoeken, bedrijfspractica, ... worden de colleges geëvalueerd door middel van een mondeling en/of schriftelijk examen. Het ondernemingsproject wordt enerzijds permanent geëvalueerd door de promotor (in samenspraak met de copromotor) en anderzijds door een team van juryleden op basis van de tekst, de presentatie en de verdediging van het project. De resultaten van zowel de permanente evaluatie als van de examens worden in rekening genomen voor de bepaling van het eindresultaat. Als gewichtsfactor wordt het aantal wekelijkse lestijden voor een bepaald vak genomen (20 punten per wekelijkse lestijd). Voor het ondernemingsproject van het derde studiejaar wordt een vast puntenaantal van 60 als maximale score in rekening genomen. Om te slagen voor een studiejaar moet de cursist ten minste 60% halen op het totaal aantal punten van het studiejaar. Cursisten die niet slagen voor de eerste examenzittijd worden verwezen naar de tweede examenzittijd met overdracht van het resultaat voor vakken waarop hij/zij minstens 12/20 scoort. Vakken met permanente evaluatie worden automatisch overgedragen naar de tweede examenzittijd tenzij de examencommissie anders beslist.


56

No title

Recommend Documents