Leeswijzer casusbeschrijvingen
I NTRODUCTIE In twee jaar tijd hebben een groot aantal vooraanstaande Nederlandse musea vraagstukken op het gebied van communicatie, marketing, design en digitale innovatie voorgelegd binnen het project Museumkompas van de Hogeschool Utrecht. De betrokken musea hebben allen deelgenomen aan de MuseumBattle. In de MuseumBattle hebben de musea uitdagende praktijkproblemen voorgelegd aan studententeams vanuit verschillende opleidingen. In competitieverband werkten de teams, een week lang, aan crossmediale oplossingen. Sommige van deze casussen zijn in het onderwijs verder ontwikkeld, bij verschillende opleidingen, en in drie gevallen is een veldtest -in de vorm van een afstudeeronderzoek- uitgevoerd. De meeste casussen die door de musea zijn ingebracht zijn in afzonderlijke casusbeschrijvingen uitgebreid beschreven. De casusbeschrijvingen zijn geschreven om het proces en de fases van briefing, MuseumBattle en uitrol in het museum en eventueel in het onderwijs (als prototype of als afstudeerproject) vast te leggen. Het doel van deze casusbeschrijvingen is om de lessen en best practices uit de vraagstukken te halen die leerzaam kunnen zijn voor de hele sector. Alle vormen van deelname schaffen namelijk een volledig overzicht van de vraagstukken die de musea hebben ingebracht en geven inzicht in welke vraagstukken op het gebied van innovatie van dienstverlening de afgelopen twee jaar in de culturele sector speelden en op welke manier zij de aangedragen (innovatieve) oplossingen in het museum al dan niet hebben geïmplementeerd. Het doel van Museumkompas is geweest om musea in Nederland te ondersteunen in hun keuze voor nieuwe ‒innovatieve- diensten. Daartoe kunnen deze beschrijvingen ook voor andere musea interessant en leerzaam zijn: welke mogelijke diensten zijn als oplossing geleverd op wellicht herkenbare vraagstukken, hoe zagen die eruit en op welke manier is dit geïmplementeerd. Het is voor musea nuttig de best practices binnen de sector te kennen waarmee ze hun eigen manier van werken mee kunnen vergelijken.
In deze leeswijzer zijn (kort) alle casusbeschrijvingen, op volgorde van deelname van de vier MuseumBattle edities, opgesomd. Tevens is er te lezen in welke mate ze hebben deelgenomen aan het project (alleen Museumbattle of verdere uitrol in het onderwijs) en welke vraag/opdracht ze aan de studenten hebben voorgelegd. De volledige casusbeschrijvingen zijn te vinden op: www.museumkompas.nl/casusbeschrijvingen
M USEUMBATTLE SEPTEMBER 2011
Casusbeschrijving Beeld en Geluid Deelname Museumbattle september 2011 Vraagstelling/opdracht: In 2013 bestaat het televisieprogramma Klokhuis 25 jaar. Het Klokhuis viert dat feestje bij Beeld en Geluid met mogelijk een tentoonstelling en bijpassende programmering. De Klokhuistentoonstelling bij Beeld en Geluid richt zich op de doelgroep 10+ ofwel prépubers. De vorm van de tentoonstelling ligt nog niet vast. Op welke manier kan Beeld en Geluid de marketing- en communicatiecampagne van de Klokhuistentoonstelling inrichten om een grote groep prépubers aan zich te binden? Casusbeschrijving Centraal Museum Deelname Museumbattle september 2011 Verder uitgewerkt door: minor Social & Virtual Networks Vraagstelling/opdracht: Het Centraal Museum Utrecht ontwikkelt in het kader van de grootse viering van de Vrede van Utrecht een historische tentoonstelling. De bezoekers moeten worden uitgedaagd actief de betekenis en de rol van de Vrede van Utrecht te koppelen aan het leven van vandaag de dag. Op welke manier kunnen bezoekers worden verleid en geprikkeld om actief de historie van de Vrede van Utrecht te verbinden met de tegenwoordige tijd? Activeer de bezoeker om te investeren in een groeiend historisch besef over de Vrede van Utrecht. Casusbeschrijving Havenmuseum Rotterdam Deelname Museumbattle september 2011 Verder uitgewerkt door: Minor Mobile Business Design van de Opleiding Digitale Communicatie Vraagstelling/opdracht: Het Havenmuseum in Rotterdam bestrijkt verschillende havens waar mensen vrij naar binnen kunnen of langs kunnen lopen. Doordat er geen entree is, of een hek om het terrein staat, is het moeilijk te zien hoeveel bezoekers in het Havenmuseum langskomen. Men zoekt in Rotterdam een manier waarop het aantal bezoekers in kaart kan worden gebracht, maar vooral ook een manier waarop bezoekers informatie krijgen over de verschillende onderdelen binnen het museum. Op welke manier kunnen bezoekers naar museumwerf Vreeswijk en Het Havenmuseum Rotterdam getrokken worden met gebruik van bestaande lokale onderdelen en kan de herkenbaarheid binnen het huidige stadsbeeld/dorpsbeeld worden vergroot?
Casusbeschrijving Museon Deelname Museumbattle september 2011 Verder uitgewerkt door: projecten van de opleiding Communicatie & Media Design Afstudeeronderzoek Roos Schrama van de opleiding Bedrijfscommunicatie Vraagstelling/opdracht: In maart 2012 is een tentoonstelling geopend waarin de Poolse bevolking van Den Haag centraal stond. Hierbij wordt het verleden van de Poolse bevolking in de twintigste eeuw centraal gesteld, maar ook de interactie tussen de Poolse en de Nederlandse bevolkingsgroepen gestimuleerd. Hiervoor zal een platform moeten worden gebouwd dat het mogelijk maakt Polen en Nederlanders op elkaar te laten reageren; de resultaten worden zichtbaar gemaakt in de tentoonstelling. Op welke manier kan het Museon Poolse en Nederlandse inwoners van Den Haag mobiliseren om deel te nemen aan de Polententoonstelling ? Hoe kunnen deze bevolkingsgroepen betrokken worden bij de tentoonstelling en ook achteraf met elkaar verbonden blijven? Casusbeschrijving Utrechts Archief Deelname Museumbattle september 2011 Verder uitgewerkt door: Minor Mobile Business Design van de Opleiding Digitale Communicatie Vraagstelling/opdracht: Casusbeschrijving TwentseWelle Deelname Museumbattle september 2011 Vraagstelling/opdracht:
M USEUMBATTLE FEBRUARI 2012
Casusbeschrijving Amsterdam Museum Deelname Museumbattle februari 2012 Verder uitgewerkt door: concepting van de opleiding Communicatie & Media Design Vraagstelling/Opdracht: Samen met de Soundscapes of the Urban Past groep van de Universiteit Maastricht maakt het Amsterdam Museum Historical Soundscapes. Hoe klonk Amsterdam in het verleden? Ontwikkel een (crossmediaal) concept om bezoekers binnen en buiten het museum de veranderingen in het geluid van Amsterdam te laten ontdekken. Het concept leidt bezoekers naar het museum en zorgt voor een groter bewustzijn voor de rol die geluid kan spelen in de stad. Daarbij is het ook de bedoeling om vorm en inhoud van de installatie in het museum zeker in het concept mee te nemen. Casusbeschrijving Armando / MOA (Museum Oud Amelisweerd) Deelname Museumbattle februari 2012 Verder uitgewerkt door afstudeerders Creative Industries
Vraagstelling/opdracht: In 2007 brandde het Armando Museum in Amersfoort af. Het Armando Museum beheert de collectie van de veelzijdige kunstenaar Armando en stelt deze op verschillende manieren tentoon. . In een nieuw museum dat de naam Museum Oud-Amelisweerd gaat dragen, moet de collectie van het Armando Museum in samenhang met de omgeving en de aanwezige kunstuitingen (in de vorm van 18e-eeuwse (Chinese) behangsels) worden getoond. Er is een overbruggingsperiode van 1,5 jaar waarin Museum Oud-Amelisweerd - zonder dat het museum open is ‒ zich al wel naar buiten toe wil presenteren. Ontwerp een concept dat de aanwezige ingrediënten gebruikt om in de overbruggingsperiode tot 2013 een groot publiek kennis te laten maken met de nieuwe bewoner van het landgoed. Casusbeschrijving Bonnefantenmuseum Deelname Museumbattle februari 2012 Verder uitgewerkt door: Crossmedia Concepting van de opleiding Digitale Communicatie Afstudeeronderzoek Maud Bongers Algemene Cultuurwetenschappen Universiteit Tilburg Vraagstelling/opdracht: Het Bonnefantenmuseum onderscheidt zich door het uitwerken van de volgende twee thema's: 'de atelierpraktijk' (oude kunst) en 'artist artists' (hedendaagse kunst). Een doelstelling van het museum is de doelgroep jonge professionals als bezoeker aan te trekken en aan het museum te binden. De jonge professional is tussen de 20 en 30 jaar oud en woont en/of werkt in Limburg. Het museum wil jullie opdragen een concept te bedenken waarmee de jonge professional Het museum zal willen bezoeken en bij het museum betrokken kan worden. Via welke crossmediale campagne kan het Bonnefantenmuseum jonge professionals tussen de 20 en 30 jaar uit Limburg naar het museum krijgen en aan het museum verbinden? Casusbeschrijving Catherijne Convent Deelname Museumbattle februari 2012 Verder uitgewerkt door afstudeerder Creative Industries Vraagstelling/opdracht: In het najaar van 2012 is een tentoonstelling geopend getiteld made in Utrecht . Het museum vraagt na te denken over een crossmediale manier waarop de middeleeuwse stad Utrecht in beeld kan worden gebracht en een marketingpush kan creëren voor de tentoonstelling. Op welke crossmediale manier kan de historische middeleeuwse Utrechtse binnenstad zichtbaar worden gemaakt, de link worden gelegd met de tentoonstelling made in Utrecht in het museum en hierdoor een extra marketingpush worden gegeven? Casusbeschrijving Speelklok Museum Deelname Museumbattle februari 2012 Vraagstelling/opdracht: De collectie van het museum is op dit moment alleen te horen tijdens de rondleidingen. Hierin wil Museum Speelklok verandering brengen. In plaats van een ordening op soort instrument en techniek zal de nieuwe presentatie thematisch worden ingericht. Daarnaast heeft het museum een mascotte laten ontwerpen. De mascotte heet Toon en is een orgelaapje dat met een speeldoos speelt. Op welke manier kan mascotte Toon binnen en buiten het museum ingezet worden als rode draad door het museum voor kinderen van 8 t/m 12 jaar, als marketingtool voor het in de markt
zetten van de herinrichting en als leidend voorwerp van merchandising?
M USEUMBATTLE SEPTEMBER 2012
Casusbeschrijving de Heksenwaag Deelname Museumbattle september 2012 Vraagstelling/opdracht: De Heksenwaag is geopend van 1 april tot 1 november dinsdag t/m zondag van 11.00 tot 17.00 uur. De Heksenwaag verkeert in (financieel) zwaar weer. Een belangrijke oplossingsrichting van de financiele nood ligt in een toename van het aantal (betalende) bezoekers. Die toename zal -omdat tijdens de piekperioden het museum aan zijn fysieke capaciteit zit- vooral gezocht worden in extra openstelling van het museum door vrijwilligers te werven. Via welke crossmediale campagne kan museum Heksenwaag Oudewater vrijwilligers aan zich verbinden die inzetbaar zijn in het museum? Casusbeschrijving Spoorwegmuseum Deelname Museumbattle september 2012 Verder uitgewerkt door: Nieuwe Dingen Doen van de opleiding Communicatie & Media Design Vraagstelling/opdracht: Momenteel wordt elke derde dinsdag van de maandag een Plusdag georganiseerd voor senioren. Tijdens een bezoek aan het Spoorwegmuseum kunnen zij naar wens een gratis rondleiding en lezing volgen. Het Spoorwegmuseum wenst een uitbreiding van dit concept om senioren aan te trekken. De hoofdvraag luidt: met welke crossmediale campagne en boodschap kan het Spoorwegmuseum meer bezoekers genereren tijdens de daluren? De deelvraag luidt: Moet het museum nieuwe producten ontwikkelen om de senioren doelgroep aan te trekken? Casusbeschrijving Vestingmuseum Deelname Museumbattle september 2012 Vraagstelling/opdracht: De ligging van het Vestingmuseum is bijzonder. De plaats Naarden Vesting heeft een grote toeristische aantrekkingskracht als geheel. Het museum is onlosmakelijk verbonden met de attractie Naarden Vesting, maar is momenteel slechts een onderdeel daarvan. Bezoekers aan de vesting brengen niet standaard een bezoek aan het museum en het museum brengt zichzelf aan de man in combinatie met de hele stad.Het vestingmuseum wil de spil in de promotie van Naarden Vesting worden, door het verhaal van Naarden op verschillende platforms en op verschillende manieren te vertellen. De opdracht is ontwerp een crossmediaal concept waarmee het Vestingmuseum zich kan positioneren binnen Naarden Vesting als de partij die het verhaal van Naarden vertelt. Het concept brengt bezoekers van de Vesting in contact met de mogelijkheden binnen de vesting en de rol van het museum
daarin. Casusbeschrijving Zuiderzeemuseum Deelname Museumbattle september 2012 Verder uitgewerkt door: Minor Virtual and Social Networks Vraagstelling/opdracht: In 2013 staat het Zuiderzeemuseum in het teken van thema erfgoed. Het Zuiderzeemuseum wil door middel van levende geschiedenis het immateriële erfgoed van het wonen, werken en leven van de Zuiderzeegemeenschappen uitdragen en tot leven brengen met behulp van vier verschillende personages. De opdracht is om een (crossmediaal) plan voor 2013 te ontwikkelen om meer bezoekers naar het museum te trekken waarbij deze personages centraal staan, waarbij communicatie vooraf, tijdens en na het bezoek plaats vinden die zich focussen op gezinnen met kinderen en senioren. Eventueel zijn de vorm en inhoud van het plan ook in te zetten voor co-creatie of participatie.
M USEUMBATTLE FEBRUARI 2013
Casusbeschrijving AMUU Deelname Museumbattle februari 2013 Verder uitgewerkt door: Nieuwe Dingen Doen van de opleiding Communicatie & Media Design Vraagstelling/Opdracht: De oorspronkelijke bewoners van Australië kennen een rijke traditie in het overbrengen van verhalen. In de nieuwe tentoonstelling Storytellers worden aan de hand van prachtige kunstwerken op doek en boombast vijf van deze belangrijke verhalen uit de Aboriginal cultuur verteld. Ter ondersteuning van de tentoonstelling is een app ontwikkeld. De Storytellerapp is een iPad applicatie waarin twee Aboriginal verhalen zijn opgenomen: De Regenboogslang, een scheppingsverhaal en De Ontmoeting, over de eerste Engelse kolonisten op Australisch grondgebied. De Storytellerapp is onderdeel van de tentoonstelling in de vorm van een interactieve installatie en kan daarnaast ook thuis of op school gebruikt worden. Het museum wil de Storytellerapp gebruiken om de beleving van de bezoekers voor, tijdens en na hun bezoek aan het museum te verbeteren. De opdracht is om een crossmediale campagne op te zetten rondom de Storytellerapp. Casusbeschrijving Paleis het Loo Deelname Museumbattle februari 2013 Verder uitgewerkt door student Communicatie & Media Design met een afstudeeronderzoek Vraagstelling/opdracht: De vraag luidt: op welke manier kan Paleis Het Loo aantrekkelijker worden voor kinderen van 6 t/m 12 jaar? Neem als uitgangspunt dat het bijdraagt aan de historische beleving tijdens het museumbezoek en dat kinderen een verrijkende ervaring opdoen ( een dag wanen in een
bewoond koninklijk paleis ). Het concept moet er voor zorgen dat er meer kinderen naar het Paleis komen. Daarbij is het ook de bedoeling dat de vorm en inhoud van het concept gebruikt kan worden in de communicatie naar buiten. Houd hier ook rekening mee en geef aan op welke manier de toevoegingen aan het aanbod in de markt gezet kunnen worden.
Casusbeschrijving Het Valkhof Deelname Museumbattle februari 2013 Verder uitgewerkt door: project jaar 2 van de opleiding Communicatie & Media Design Vraagstelling/opdracht: Met het oog op de geplande herinrichting van het museum (2013-2016) wil het museum een gezins-app en game voor smart phones laten maken die zal bijdragen aan een verdieping van de beleving van de middeleeuwse collectie van het museum en de stad. De App geeft de bezoeker mogelijkheid de laatmiddeleeuwse geschiedenis te beleven. Wat kan het museum de komende
jaren doen om het gebruik van de app zoveel mogelijk te stimuleren? Deels om het bezoek aan het museum en de stad te verdiepen, deels om nieuwe bezoekers te trekken en deels het herbezoek te stimuleren. Casusbeschrijving Het Van Gogh Museum Deelname Museumbattle februari 2013 Vraagstelling/opdracht: Het Van Gogh Museum wil door innovatie van diensten en / of producten de klanttevredenheid verhogen. Het museum wil zich daarbij richten op families met kinderen. Het van Gogh Museum raakt graag geïnspireerd over de mogelijkheden waarin een drager (hoeft niet per definitie een smartphone of tablet te zijn) een rol speelt in de oplossing. De opdracht luidt: Bedenk een innovatief
crossmedia concept voor een dienst, dat de klanttevredenheid bij families met kind(eren) van 6-12 jaar verhoogt dat samen beleefd kan worden.
