Ton van de Wijngaard
WEGWIJZER NEDERLANDSE DIALECTOLOGIE
Rubriek A geeft een overzicht van relevante literatuur die er op het gebied van de Nederlandse streektalen en dialecten is verschenen. De rubriek is onderverdeeld in: A1, een overzicht van literatuur die de dialecten op landelijk niveau behandelt of een groter gebied als onderwerp heeft. A2, een overzicht van de belangrijkste literatuur over het dialect of de dialecten van een bepaalde regio of deel daarvan. Rubriek A is alfabetisch op eerste auteursnaam geordend. Rubriek B bestaat uit een inventarisering van adressen van instellingen en instituten die zich in Nederland en Vlaanderen bezighouden met de bestudering van de streektalen en dialecten. Bovendien zijn er de adressen in opgenomen van een aantal bibliotheken die bij dialectonderzoek van belang kunnen zijn. De rubriek is onderverdeeld in: B1, een overzicht van adressen van landelijke instituten of instellingen. B2, een overzicht van adressen van regionale instituten of instellingen. De Wegwijzer is ook via internet te raadplegen: http://fuzzy.arts.kuleuven.ac.be/rewo/
1
A1. PUBLICATIES LANDELIJK HANDBOEKEN, OVERZICHTEN R. Belemans, H. van de Wijngaard (red.), Het dialectenboek 3. Dialect in beweging. Groesbeek 1995. Geeft per regio een overzicht van de veranderingen in de Nederlandse en Vlaamse dialecten in de laatste honderd jaar. Bevat literatuurverwijzingen. Bibliografie van de Nederlandse taal- en literatuurwetenschap 1965... . Antwerpen enz. Bibliografie der dialecten van Nederland 1951-1964. Amsterdam 1982. Aanvulling op Meertens en Wander. J. Daan, J.P. Blok, Van Randstad tot Landrand. Toelichting bij de kaart dialecten en naamkunde. Amsterdam 1967. J. Daan, K. Deprez e.a., Onze veranderende taal. Utrecht 1985. Bevat literatuurverwijzingen. H. Entjes, Dialecten in Nederland. Haren 1974. M. Gerritsen (red.), Taalverandering in Nederlandse dialekten: honderd jaar dialektvragenlijsten, 1879-1979. Muiderberg 1979. Bevat literatuurverwijzingen. J. Goossens. Inleiding tot de Nederlandse dialectologie. Groningen 19772. Bevat literatuurverwijzingen en auteursregister. J. Goossens, ‘Wat is dialectologie?’ In: B.T. Vervoort (ed.), Wetenschap en taal. Muiderberg 1977, blz. 173-189. J. Goossens, ‘Geschiedenis van de Nederlandse Dialektstudie’. In: D.M. Bakker, G.R.W. Dibbets (red.), Geschiedenis van de Nederlandse Taalkunde. Den Bosch 1977, blz. 285-311. K. Heeroma, J. Naarding (ed.), Oostnederlands. Bijdragen tot de geschiedenis en streektaalkunde van Oost-Nederland. 's Hertogenbosch 1964. Heeft betrekking op Groningen, Drenthe, Stellingwerven, Overijssel en Gelderland. D. van der Heide, S. Reker (inl.), Groot schimpnamenboek van Nederland. Bedum 1998. J. van der Kooi (ed.), Dialectliteratuur. Balans en perspectief van de Moderne Streektaalletterkunde in Oostnederland en Nederduitsland. (Nedersaksische Studies 14), Groningen 1990. 2
Bevat o.m. veel bibliografische gegevens over naoorlogse dialectliteratuur in Groningen, Drenthe, Stellingwerven, Overijssel en Gelderland. J. Kruijsen, N. van der Sijs (red.), Honderd jaar stadstaal. Amsterdam 1999. Bevat bijdragen over en woordenlijsten van de dialecten van de grotere steden in Nederland en Vlaanderen P.J. Meertens, B. Wander, Bibliografie der Dialecten van Nederland, 1800-1950. Amsterdam 1958. Bibliografie van dialectteksten in Nederland tot 1950. P. Th. van Reenen, M.E.H. Schouten (eds.), New Methods in Dialectology. Dordrecht 1990. Bevat literatuurverwijzingen. H. Scholtmeijer, Naast het Nederlands: dialecten van Schelde tot Schiermonnikoog. Amsterdam 1999. J. Stroop, Nederlands Dialectonderzoek. Artikelen uit de periode 1927 - 1982. Amsterdam 1983. J. de Vries, R. Willemyns, Het verhaal van een taal. Amsterdam 1993. A. Weijnen, De Nederlandse dialecten. Groningen/Batavia 1941. A. Weijnen, Nederlandse Dialectkunde. Assen 1958 en 19662. Bevat literatuurverwijzingen. J. te Winkel, De Noordnederlandsche tongvallen. Leiden 1899-1901. J. Winkler, Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. 's Gravenhage 1874. (2 delen). [Herdruk: Walluf bei Wiesbaden 1972]. HULPMIDDELEN H.J. Claeys, Vlaams dialectenwoordenboek. [Antwerpen] 2001. G. Geerts (e.a.), Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS). Groningen/Deurne 19972. (2 delen) G. Geerts, H. Heestermans, m.m.v. C. Kruyskamp, Van Dale. Groot Woordenboek der Nederlandse Taal. Utrecht/Antwerpen 199913. (3 delen). L.W. Schuermans, Algemeen Vlaamsch Idioticon. Leuven 18651870. [Herdruk: Torhout 1984]. L.W. Schuermans, Bijvoegsel aan het Algemeen Vlaamsch Idioticon. Leuven 1883.
3
P. van Veen, i.s.m. N. van der Sijs, Etymologisch Woordenboek. Utrecht/Antwerpen 19972. A.A. Weijnen, Etymologisch dialectwoordenboek. Assen 1996. In 2003 verscheen een vermeerderde tweede druk. Woordenboek der Nederlandsche Taal. 's Gravenhage/Leiden 18821998. TAALATLASSEN J. Daan, M.J. Francken, Atlas van de Nederlandse Klankontwikkeling. Amsterdam 1972-1977. M. Gerritsen (red.), Atlas van de Nederlandse dialectsyntaxis. Amsterdam 1991. J. Goossens, J. Taeldeman, G. Verleyen, Fonologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (F.A.N.D.) Deel I. Gent 1998. Deel II en III. Gent 2000. Deel IV. Gent 2005. K. Heeroma, Taalatlas van Oost-Nederland en aangrenzende gebieden. Assen 1957-1963. 3 Afleveringen van elk 10 kaarten met toelichtingen. Beslaat het hele gebied ten oosten van het IJsselmeer tot aan het noorden van Limburg. Reeks Nederlands(ch)e Dialectatlassen. 1. E. Blancquaert, Dialect-atlas van Klein Brabant. Antwerpen 1925 en 19522 (met aanvullingen door Fr. Vanacker). 2. E. Blancquaert, H. Vangassen, Dialect-atlas van Zuid-Oost Vlaanderen. Antwerpen 1930. 3. E. Blancquaert, Dialect-atlas van Noord-Oost-Vlaanderen en Zeeuwsch-Vlaanderen. Antwerpen 1935. 4. H. Vangassen, Dialect-Atlas van Vlaamsch-Brabant. Antwerpen 1938. 5. E. Blancquaert, P.J. Meertens, Dialect-Atlas van de Zeeuwsche eilanden. Antwerpen 1940-1941. 6. W. Pée (m.m.w. van E. Blancquaert), Dialect-Atlas van WestVlaanderen en Fransch-Vlaanderen. Antwerpen 1946. 7. W. Pée, Dialektatlas van Antwerpen. Antwerpen 1958. 8. E. Blancquaert, J.C. Claessens, W. Goffin, A. Stevens, Dialektatlas van Belgisch-Limburg en Zuid-Nederlands-Limburg. Antwerpen 1962. 9. A. Weijnen, Dialect-atlas van Noord-Brabant. Antwerpen 1952.
4
10. A. Hol, J. Passage, Dialect-atlas van Oost-Brabant, Noord-Limburg en de Rivierenstreek. Antwerpen 1966. 11. L. van Oyen (m.m.w. van E. Blancquaert en Chr. J. van der Voet), Dialektatlas van Zuid-Holland en Utrecht. Antwerpen 1968. 12. H. Entjes, A.R. Hol, Dialektatlas van Gelderland en ZuidOverijssel. Antwerpen 1973. 13. Jo Daan, Dialektatlas van Noord-Holland. Antwerpen 1969. 14. H. Entjes, Dialektatlas van Zuid-Drente en Noord-Overijsel. Malle 1982. 15. K. Boelens, G. van der Woude (m.m.w. van K. Fokkema en E. Blancquaert), Dialect-atlas van Friesland. Antwerpen 1955. 16. A. Sassen, Dialekt-atlas van Groningen en Noord-Drenthe. Antwerpen 1967. Alle Groningse plaatsen zijn ook te raadplegen via internet: http://rnd.eldoc.ub.rug.nl De RND bestaat telkens uit twee delen. In het atlasdeel zijn per aflevering meestal 150 op kaart ingetekende verschijnselen voor de betrokken regio ondergebracht. Het tekstdeel bevat per plaats de in fonetisch schrift weergegeven vertalingen van plusminus 140 zinnen en woordenreeksen. Taalatlas van Noord- en Zuid-Nederland. Deel I, afl. 1-5 (19391952), uitgegeven door G.G. Kloeke en zijn medewerkers. Deel II, afl. 6-8 (1956-1965), voortgezet door de Dialectencommissie van de Kon. Ned. acad. v. Wetenschappen te Amsterdam. Taalatlas van het Nederlands en het Fries. Leiden 1981-... TIJDSCHRIFTEN Handelingen van de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie, sinds 1927. Bevat bijdragen op het gebied van de naamkunde en dialectologie. Nederlandse Taalkunde, sinds 1996. Algemeen taalkundig tijdschrift. Onze Taal, sinds 1932. Tijdschrift van het Genootschap Onze Taal. Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde, sinds 1881. De vakgebieden zijn onder meer: lexicografie, etymologie, dialectologie. Leuvense Bijdragen, sinds 1896. 5
Het vakgebied is vooral de indogermanistiek. Taal en Tongval, sinds 1949. Het vakgebied is uitsluitend dialectologie en verwante gebieden. Driemaandelijkse Bladen, sinds 1949. Tijdschrift van het Nedersaksisch Instituut te Groningen. Het vakgebied is dialectologie. Jaarboek Zannekin, sinds 1977. Uitgegeven door de Vereniging/Stichting Zannekin (Ieper/ Soest).
6
