Inhoud
VOORWOORD LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN
V XV
1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6
Scheiden of niet Inschakeling van een advocaat Verzoening Gescheiden wonen Risico’s bij het verlaten van de echtelijke woning Het begin van de zaak
2
VERSCHILLEN TUSSEN ECHTSCHEIDING, SCHEIDING VAN TAFEL EN BED,
DE FASE VOOR DE SCHEIDING
1 1 2 10 11 12 14
ONTBINDING VAN HET HUWELIJK NA SCHEIDING VAN TAFEL EN BED, NIETIGVERKLARING VAN HET HUWELIJK EN EINDE GEREGISTREERD PARTNERSCHAP
17 17 18 21 26 27 29 32
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
Algemeen Echtscheiding Scheiding van tafel en bed Ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed Nietigverklaring van het huwelijk Einde geregistreerd partnerschap Flitsscheiding
3 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.3 3.4
Algemeen Welke voorzieningen zijn mogelijk Toewijzing van de echtelijke woning Beschikbaarstelling goederen tot dagelijks gebruik Voorzieningen ten aanzien van minderjarige kinderen Alimentatie voor de andere echtgenoot Procedure Duur van de voorlopige voorzieningen
4 4.1 4.1.1
NEVENVOORZIENINGEN 51 Nevenvoorzieningen ten aanzien van gevolgen van de scheiding 51 Alimentatie voor de andere echtgenoot 52
VOORLOPIGE VOORZIENINGEN
35 35 36 36 38 39 42 43 48
X
4.1.2 4.1.3 4.1.4 4.1.5 4.1.6 4.2 5 5.1 5.2 5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.3.4 5.3.5 5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.5 5.4.6 5.4.7 5.5 5.5.1 5.5.2 5.6 5.6.1 5.6.2 5.6.3 5.7 5.7.1 5.7.2 5.7.3 5.7.4 5.8 5.8.1 5.8.2 5.8.3 5.8.4 5.9 5.10 5.10.1 5.10.2 5.10.2.1 5.10.2.2
Inhoud
Voorzieningen met betrekking tot verdeling van gemeenschap en verrekening Regelingen met betrekking tot kinderen Voortgezet gebruik echtelijke woning en de daarin aanwezige inboedel Huurrecht van de echtelijke woning Andere voorzieningen Procedure HET VERLOOP VAN DE PROCEDURE
Inleiding De duur van de procedure Internationale rechtsmacht: echtscheiding Inleiding Brussel II-bis verordening Nationale bronnen Litispendentie-connexiteit Absolute en relatieve bevoegdheid Internationale rechtsmacht: ouderlijke verantwoordelijkheid Inleiding Hoofdregel Uitzonderingen Internationale kinderontvoering Verwijzing naar een ander recht Haags Kinderbeschermingsverdrag 1996 Nationale bronnen Internationale rechtsmacht: alimentatie Inleiding Bevoegdheidsgronden Internationale rechtsmacht: huwelijksvermogensrecht Inleiding Samenhangende verzoeken Zelfstandige procedures Toepasselijk recht Echtscheiding Ouderlijke verantwoordelijkheid en bescherming kinderen Alimentatie Huwelijksvermogensrecht Erkenning van Nederlandse uitspraken in het buitenland en van buitenlandse beslissingen in Nederland Inleiding Echtscheiding Ouderlijke verantwoordelijkheid en bescherming van kinderen Alimentatie Het verloop van de procedure in eerste instantie Het verzoekschrift Gemeenschappelijk verzoek Eenzijdig verzoek Algemeen Indiening en betekening
52 54 56 57 58 58 63 63 65 67 67 68 70 70 70 72 72 73 73 73 74 74 75 75 75 75 76 76 76 77 77 77 79 79 80 80 80 80 82 82 82 83 85 87 87 88
Inhoud
5.10.2.3 5.10.2.4 5.10.3 5.10.4 5.10.5 5.10.6 5.11 5.12 5.13 5.14
6 6.1 6.2 6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.3.4 6.3.5 6.3.6 6.3.7 6.3.8 6.3.8.1 6.3.8.2 6.3.8.3 6.3.8.4 6.3.8.5 6.3.9 6.4 6.5 7 7.1 7.2 7.2.1 7.2.2 7.2.2.1 7.2.2.2 7.2.2.3 7.3 7.3.1 7.3.2
XI
De wederpartij voert geen verweer/referte De wederpartij voert verweer Mogelijk verweer tegen verzoek tot echtscheiding; het pensioenverweer Scheiding van tafel en bed Ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed Procedures na scheiding Hoger beroep Cassatieberoep Wijziging Wanneer is de scheiding definitief. De inschrijving van de beschikking KINDEREN
Algemeen Voorlopige voorzieningen Definitieve voorzieningen Ouderlijk gezag Hoofdverblijfplaats De verdeling van de zorg- en opvoedingstaken en omgang Informatie en raadpleging Co–ouderschap Het ouderschapsplan Nakoming van zorg- en opvoedingstaken, omgang, informatie en raadpleging Procedures Processuele bevoegdheden van de minderjarige Nevenvoorzieningen in de scheidingsprocedure Afzonderlijk verzoek zorg- en opvoedingstaken/omgang, informatie en raadpleging; omgang niet-ouders Wijziging gezag en gezagsuitoefening of omgangsregeling en andere beslissingen Ouderlijk gezag na overlijden Naamswijziging kinderen Heffingskortingen en persoonsgebonden aftrek Nakomende kinderen ALIMENTATIE
Algemeen Wie heeft recht op alimentatie? Kinderen De ex-echtgenoot Voorwaarden voor aanspraak op levensonderhoud Wangedrag Nieuw huwelijk of duurzaam samenlevingsverband van de alimentatiegerechtigde; proefsamenleving Fiscale aspecten Alimentatie aftrekbaar? Persoonsgebonden aftrek
90 91 96 97 98 99 100 104 105 105 109 109 111 112 113 115 116 121 122 123 125 126 126 128 129 130 131 131 133 135 139 139 141 143 147 148 150 151 155 155 157
XII
7.3.3 7.3.4 7.3.5 7.4 7.5 7.5.1 7.5.2 7.5.3 7.5.4 7.5.5 7.6 7.7 7.8 7.9 7.10 7.11 7.11.1 7.11.2 7.11.3 7.11.4 7.11.5 7.11.6 7.12 7.13 7.13.1 7.13.2 7.13.3 7.13.4 7.14
Inhoud
Heffingskorting Afkoop van alimentatie Eigen woning Omvang van de kinderalimentatie Omvang van de alimentatie voor de ex-echtgeno(o)t(e) Draagkracht Nieuw huwelijk of samenlevingsverband van de alimentatieplichtige Behoefte Overlijdensrisico alimentatieplichtige De alimentatiegerechtigde en een nieuwe partner Alimentatienormen Indexering Wijziging van alimentatie Limitering van de alimentatieduur Einde van de alimentatieplicht De alimentatieovereenkomst Duur, afbouw- en kortingsregelingen Beding van niet-wijziging Wijziging bij overeenkomst van door de rechter vastgestelde alimentatie Niet-wijziging bij nieuwe partner Afkoop van alimentatie Aandachtspunten Bijstand en verhaal Hoe wordt de alimentatie vastgesteld? Voorlopige voorzieningen Nevenvoorziening in de scheidingsprocedure Afzonderlijke alimentatierekesten Wijziging van alimentatie Inning van uitkeringen van levensonderhoud. Beslag. Lijfsdwang
8
GOEDERENGEMEENSCHAP EN HUWELIJKSE
8.1 8.1.1 8.1.2 8.1.3 8.1.4 8.1.5 8.1.6 8.1.7 8.1.8 8.1.9 8.2 8.2.1 8.2.2 8.2.2.1 8.2.2.2
Algemeen Inschakeling van notaris Gemeenschap van goederen, koude uitsluiting en tussenvormen Belang van het vermogensregime Wijziging van huwelijksgoederenregime Huwelijksgoederenregime bij internationale echtscheidingen Ontbinding van de goederengemeenschap Opheffing van de gemeenschap bij beschikking Gevolgen van de ontbinding van de gemeenschap Problemen bij uitsluiting goederengemeenschap Verdeling van de goederengemeenschap Methode van verdeling Wat moet worden verdeeld? Wat behoort wel/niet tot de gemeenschap? Recht op informatie
VOORWAARDEN
158 159 162 163 171 172 179 183 188 191 192 195 198 204 212 214 215 216 219 219 220 221 222 225 226 227 227 231 231
237 237 237 237 238 239 241 243 244 246 247 247 247 251 251 256
Inhoud
8.2.2.3 8.2.2.4 8.2.2.5 8.2.3 8.2.4 8.3
XIII
8.3.1 8.3.2 8.3.2.1 8.3.2.2 8.3.2.3 8.3.2.4 8.3.2.5 8.3.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8
Opbrengsten en gebruiksvergoeding. Rente.Vergoedingsrechten Wie krijgt wat? Peildatum samenstelling en omvang Benadeling van de goederengemeenschap Tegen welke waarde? Peildatum waardering Vorm en procedure. Uitvoering van de verdeling. Vernietiging Huwelijkse voorwaarden, vergoedingsrechten en verrekenbedingen Koude uitsluiting Vergoedingsrechten Verrekenbedingen De stand van zaken met betrekking tot verrekenbedingen Peildatum en vertragingsrente Verjaring Procedure Kosten van de huishouding Schulden. Afstand van de gemeenschap De woning Maritaal beslag Erfrechtelijke aspecten Verzekeringen
9
PENSIOENVEREVENING
9.1 9.2 9.3
Algemeen Scheindingen vanaf 1 mei 1995 Scheidingen in de periode van 27 november 1981 tot 1 mei 1995 Scheidingen voor 27 november 1981
EN PENSIOENVERREKENING
9.4 10 10.1 10.2 10.2.1 10.2.2 10.2.3 10.2.4 10.2.5 10.2.6 10.2.7 10.2.8 10.3 10.3.1 10.4 10.4.1 10.4.2 10.4.3
HET CONVENANT
Algemeen De inhoud van de overeenkomst De basis van een echtscheidingsconvenant Checklist of model? Doel van de overeenkomst Grenzen van de overeenkomst Hulpovereenkomsten; deelovereenkomst en vaststellingsovereenkomst Sideletter? Derdenwerking Derdenbeding De uitleg van de overeenkomst Het Haviltex-criterium Geschillen over de overeenkomst Gezag van gewijsde Slotbepalingen Vernietigingsacties bij vermogensrechtelijke benadeling
256 259 260 261 265 271 271 273 276 288 289 290 290 291 292 295 300 302 303
305 305 306 312 315 317 317 318 318 319 321 321 322 324 324 325 325 325 327 327 328 329
XIV
Inhoud
11
VERZOENING EN HERTROUWEN
333
12 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6
WAT KOST DE SCHEIDING
Algemeen Gefinancierde rechtsbijstand De kosten komen voor eigen rekening Griffierechten Veroordeling in de proceskosten Hoe de kosten te beperken
335 335 335 336 338 339 340
13 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5
Algemeen Kinderen Relatievermogensrecht Partneralimentatie Pensioenrechten
BEËINDIGING SAMENLEVING
343 343 344 346 349 351
Literatuurlijst
353
Trefwoordenregister
359
Jurisprudentieregister
389
Recht en Praktijk
419
