Rapportage ErfgoedStem 20 maart 2009
• • •
Analyse abonneegedrag Analyse abonneebestand Resultaten enquête abonnees
www.erfgoedstem.nl/abonneer
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Analyse abonneegedrag Achtergrond De Erfgoedstem is een onafhankelijk geproduceerde e-mail nieuwsbrief die wekelijks aan de hand van het in de media verschenen nieuws (20 – 40 artikelen per week) een breed overzicht geeft van wat er gaande is in de Erfgoedwereld. De nieuwsbrief bevat samenvattingen en verwijzingen naar door derden gepubliceerde nieuwsartikelen. De nieuwsbrief wordt gratis verspreid onder alle geïnteresseerden, maar is primair gericht op professionals, experts en organisaties en individuen die erfgoedgerelateerde belangen hebben. Doel van de ErfgoedStem is het informeren en het bevorderen van gezamenlijkheid in de erfgoedsector. In Januari 2008 is de ErfgoedStem in beta-(ontwikkel-)versie vier keer in kleine, kritische kring verschenen en met succes op zijn technische en inhoudelijke merites getest. In November is de Erfgoedstem met een handvol abonnees officieel van start gegaan. Door de verschillende (ondersteunende) organisaties zijn aanbevelingsmailingen rondgestuurd. Er is op andere manieren aandacht op de Erfgoedstem gevestigd oa. via de websites van de ondersteunende organisaties, via attenderingen in een aantal bladen en interviews en door middel van een officiële startpresentatie in Utrecht (tijdens bijeenkomst ‘Contouren van de nieuwe monumentenwet’,12 december 2008). Aanmeldingen Op 20 maart waren er na vier maanden Erfgoedstem, 1044 abonnees. Alle aangemelde abonnees hebben het ‘van horen zeggen’ of van zelf vinden. Alle aanmeldingen zijn dus vrijwillig en er zijn geen bestaande adressenbestanden ingevoerd.
Afmeldingen In het totaal zijn er 23 mensen geweest die zich als abonnee hebben uitgeschreven. In het overgrote deel van de gevallen betrof het mensen die zich dubbel hadden aangemeld, van emailadres zijn gewisseld of zich per ongeluk hebben uitgeschreven. Waarschijnlijk heeft slechts een handjevol mensen echt afscheid genomen. Dat is een zeer laag percentage en dat kan erop wijzen dat men zich
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
heel bewust op de Erfgoedstem abonneert en dat deze vervolgens aan de verwachting/behoefte voldoet. Openen en doorklikken Gemiddeld wordt de Erfgoedstem door ongeveer 60% van de abonnees geopend. Dat percentage is normaal te noemen. Niet iedereen is elke week in staat om tussen alle werkzaamheden en andere mail de nieuwsbrief te openen en te lezen. Dit percentage is redelijk stabiel, er is geen duidelijke invloed van een groter wordend abonneebestand.
Doorklikken Iets meer dan 60% van de abonnees die de nieuwsbrief opent, klikt vervolgens door naar één of meerdere artikelen. Dit wordt bevestigd door de enquête die er onder de abonnees is gehouden. In veel gevallen volstaat mensen kennelijk met het lezen van de koppen en eventueel de korte samenvatting daaronder.
Waarop doorklikken? De Erfgoedstem nieuwsbrief bevatte in de afgelopen periode tussen 20 en 30 artikelen. Met agenda, de logo’s van de ondersteunende organisaties en de video’s zijn er gemiddeld 40 items waar op geklikt kan worden. In de meetmethode die we hanteren is het totaal aantal clicks per nieuwsbrief (100%) verdeeld over al die links. Het gemiddelde voor een artikel ligt ongeveer op 3,3 procent bij een bandbreedte van ongeveer 0 – 12% (=extreem klikgedrag per artikel). De standaarddeviatie (niet uitgerekend) zal laag zijn: de spreiding over de artikelen is goed te noemen: veel artikelen krijgen aandacht. De videos worden bovengemiddeld vaak worden aangeklikt. Evenals de ‘ontspannings’ artikelen (‘Eeuwenoude sandaal gevonden’, ‘Hoopje hout blijkt waardevolle klotendolk’). Eigenlijk zijn de algemene nieuwswaardigheidsregels gewoon ook hier van toepassing: afwijkende berichten, conflict, schandaal en dicht op de eigen huid, scoren het hoogst. Lokaal nieuws zit meestal aan de onderkant van het klikspectrum. Duidelijk zichtbaar is dat nieuws over de sector zelf bovengemiddeld hoog scoort Er is nog geen duidelijk onderscheid te maken tussen aandachtsgebieden als monumenten of herontwikkelingsprojecten. Archeologische onderwerpen lijken het over het algemeen wat beter te doen en ook lijkt het dat ‘beleid’ en natuurlijk vooral rijksbeleid met de minister voorop, meer interesse weet te wekken als het andere nieuws.
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Doelstelling Bij het wegen van deze resultaten moeten we ons wel realiseren dat het streven van de Erfgoedstem niet specifiek gericht is op het optimaliseren van het aantal klicks. Dat zou betekenen dat er vooral naar spectaculair nieuws gezocht zou worden. Juist het uitwisselen en het tonen van de volle breedte van het erfgoedspectrum zijn belangrijkere doelstellingen.
Analyse abonneebestand 19 maart 2009
Een analyse van de 1050 abonnees die de Erfgoedstem midden maart had, geeft een aardig beeld van de dynamiek rondom het Nederlandse Erfgoed. Belangrijk is daarbij te weten dat alle abonnees ‘via via’ op de erfgoedstem uit zijn gekomen. Er zijn geen bestaande abonneebestanden ingevoerd en iedereen heeft zich vrijwillig aangemeld. Dit maakt dat we vooral een beetje zicht krijgen op het netwerk. Het laat zien wie met wie in contact staat en ook wie daarbuiten vallen. Wie abonneren zich op de erfgoedstem en wie niet? • •
•
• • •
•
Van de 12 provincies zijn er 10 onder de abonnees vertegenwoordigd. Utrecht heeft de zwaarste delegatie, Brabant en Flevoland ontbreken vooralsnog. Van de 451 gemeentes zijn er ongeveer 60 vertegenwoordigd, de grote monumentengemeenten voorop (Hoorn, Alkmaar en bijvoorbeeld Leeuwarden ontbreken nog wel). Zij worden gevolgd door een twintigtal verspreidde kleinere gemeenten waarvan de aanwezigheid in een aantal gevallen verklaard kunnen worden doordat de betreffende gemeenten zelf in het nieuws waren. ‘Gemeentes’ is wel een van de snelst groeiende categorieën. Van de rijksoverheid, waaronder de sectorinstituten, is de RACM het best vertegenwoordigd met 18 abonnees. Bij het ministerie van OC&W zijn er 7 mensen die de Erfgoedstem volgen, en verder zijn de rijksgebouwendienst (4) en het atelier rijksbouwmeester (4) vertegenwoordigd. In het totaal zijn er 51 abonnees uit de sectorinstituten ( = 5%). Positief opvallend is dat er een goede spreiding is over de functieniveaus van de abonnees. Het zijn niet alleen de communicatiemedewerkers die de Erfgoedstem volgen. Overheidorganisaties leveren bij elkaar de grootste groep abonnees (35%). Waterschappen zijn kennelijk nog niet goed op het netwerk aangesloten, hoogstwaarschijnlijk toch een signaal dat erfgoedbeleid daar nog niet diep verankerd is. Van de 26 waterschappen zijn er op moment van meten 2 abonnees teruggevonden. Minstens zo opvallend is de afwezigheid van de woningbouwcorporaties, daarvan zijn er volgens koepelorganisatie Aedes 500 bestaan. Er zijn twee abonnees teruggevonden. Je zou zeggen dat woningbouwcorporaties vooraan staan als het om gebouwde omgeving gaat, zeker nu ook hun woningbestanden langzaam maar zeker monumentwaardiger worden. Bond heemschut is met 88 abonnees de grootste abonneeclub maar maakt daarmee meteen ook iets duidelijk: het blad tweemaandelijkse blad heemschut heeft een oplage van 7600. Vergeleken hiermee bereikt de Erfgoedstem (nog) maar een kleine kring. Voor een deel zal dat liggen aan de acceptatie van het medium in bepaalde leeftijdscategorieën en ook de relatief korte periode waarin de erfgoedstem het abonneenetwerk heeft kunnen opbouwen zal een rol spelen. Maar misschien zegt het ook wel dat de Erfgoedstem vooral gelezen wordt door mensen die met beleid te maken hebben.
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
•
In zijn geheel laat het abonneebestand een zeer brede spreiding zien naar achtergrond en werkterrein van de abonnees. Van het niveau rijksadviseur en directie ministerie, via de sectorinstituten, provincies en gemeentes, erfgoedadviesbureaus naar de vele lokaal actieve organisaties naar projectontwikkelaars, bouwers en plannenmakers. Daarbij zie je meteen wat de kracht van erfgoed is: het gaat een breed deel van de samenleving aan.
De Erfgoedstem is opgezet door een coalitie van organisaties om dwarsverbanden in het erfgoedveld aan te brengen, kennis te delen en samenwerking te bevorderen. Dat is van een niet te onderschatten belang aan voor het functioneren van de sector en de kwaliteit van de omgang met de Nederlandse cultuurhistorie.
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Hoofdgroepen Bij de analyse van het abonneebestand zijn de abonnees, arbitrair, naar hun achtergrond, in vier hoofdgroepen ingedeeld:
Abonnees in vier hoofdgroepen
absoluut
procent
Stichtingen of verenigingen (‘particuliere initiatief’) waarvan heemschut met 88 abonnees een stevig deel voor zijn rekening neemt Commerciële dienstverlening, zakelijke bedrijven en bureaus Overheidsorganisaties Particulieren/onbekend, hieronder vallen ook de abonnees die het veld ‘organisatie’ blanco hebben gelaten.
249
24%
265 358 146
25% 35% 16%
Totaal
1038
100%
NB. In het overzicht van de vier hoofdclusters zijn museum en universiteit bij ‘Overheidsorganisatie’ ingedeeld. De categorie buitenland is buiten beschouwing gelaten.
Per hoofdgroep:
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Vereniging of stichting
absoluut
procent
Gericht op beheer/behoud (Gelderse kastelenstichting, Heemschut ed.) Gericht op hobby/onderzoek (AWN, Genealogie ed.) Fondsen Overige/onbekend
165 36 24 18
68% 15% 10% 7%
Totaal
243
100%
Overheidsorganisatie
absoluut
procent
Rijksoverheid (Ministeries, sectorinstituten ed.) Provinciale overheid (waaronder bijv. ook erfgoedhuizen) Gemeentelijke overheid (inclusief samenwerkingen Gelders Genootschap ed.) Waterschap
79 84
26% 27%
144 4
46% 1%
Totaal
311
100%
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Commerciële dienstverlening
absoluut
Vastgoed/ruimtelijke ontwikkeling (architect, vastgoedbeheer ed.) Onderzoek/advies (archeologisch opgravingsbureau, monumentenadvies) Communicatie (journalist, uitgever, presentatiebureau) Overige/onbekend Totaal
Overige
78 99 34 42 253
absoluut
Universiteit Woningbouwcorporatie Museum Student Buitenland Particulier/onbekend Totaal
24 2 14 13 20 142
procent 39% 31% 13% 17% 100%
procent 10% 1% 7% 17% 10% 72% 100%
Resultaten enquête abonnees Enquête onder abonnees van erfgoedstem, 12 maart, totaal 76 reacties. Over het algemeen geven de resultaten een positief beeld van de ervaringen met de Erfgoedstem. Deze voldoet in zijn opzet om een kort en breed overzicht te geven van het beeld dat er uit de media naar voren komt.
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Hoe vaak bekijkt u de Erfgoedstem gemiddeld? 1 - Nooit
0 0%
2
0 0%
3
2 3%
4
0 0%
5
8 10%
6
10 13%
7 - elke week 57 74% nooit
elke week
Hoe kompleet vindt u het nieuwsoverzicht?
1 - zeer incompleet 0 0%
zeer incompleet
zeer compleet
2
0 0%
3
1 1%
4
8 10%
5
23 29%
6
27 35%
7 - zeer compleet
19 24%
Hoe belangrijk vindt u het dat de erfgoedstem compleet is?
onbelangrijk
heel belangrijk
1 - onbelangrijk
1 1%
2
1 1%
3
2 3%
4
4 5%
5
12 15%
6
23 29%
7 - heel belangrijk 35 45%
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Wat vindt u van de hoeveelheid artikelen? 1 - te weinig 0 0%
te weinig
2
1 1%
3
3 4%
4
39 52%
5
14 19%
6
12 16%
7 - te veel
6 8%
te veel
Kijkt u tussendoor wel eens op de site van de erfgoedstem? 12
19 25%
3
7 9%
4
8 10%
5
8 10%
6
2 3%
7nooit
nooit 31 40%
vaak 2 3%
vaak
Wat vindt u van de breedte van de onderwerpen dat aan bod komt?
Te breed
Niet breed genoeg
1 - Te breed
1 1%
2
1 1%
3
8 10%
4
52 67%
5
7 9%
6
9 12%
7 - Niet breed genoeg 0 0%
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Waar zou volgens u meer aandacht voor moeten zijn? 28% heeft gereageerd op deze vraag • • • • • •
• • • • •
Industrieel erfgoed, musea, kunst, Vacatures?, buitenlands erfgoed (België en Duitsland), bredere ro kwesties, met link cultuurhistorie uiteraard, Beleid van het rijk, heel erg leuk initiatief!!! dat ten eerste. maar voor mij wel wat veel te veel waardoor ik het niet meer lees, alleen de belangrijkste artikelen noemen en de rest kleine lettertjes voor de liefhebbern-degene die er tijd voor hebben/nemen. of thematisch indelen, nu is het 1 grote 'brij; Wet van Malta en haar consequenties! Voor alle partijen! Mogelijkheden tot woon/werkbestemming zoals atelierwoningen, vacatures in de erfgoedsector Speciale projecten Archeologie, kijk vooral naar informatie in provincie Gelderland kan er niets over zeg
• • •
•
• •
ik neem nog te weinig tijd om goed te kijken op de site dus agrarisch erfgoed, Direkt in nood verkerende monumenten waar op het eerste zicht geen oplossing voor lijkt, Door bekendmaking komt er mogelijk iemand met een reddingsplan. Er is veel aandacht voor gebouwde monumenten, maar ik mis nog de aandacht voor archeologie. Ook op dit gebied gebeurt veel, maar er is eigelijk geen actuele archeologische nieuwssite meer. Nieuws uit het buitenland vind ik minder van belang Kansen en procedures. Hoe kom je als eenvoudige stichting in de gelegenheid om jouw speciale objecten onder de aandacht van politiek en bestuur te krijgen. uit de pers worden artikelen verzameld okee, men zou ook thematische zaken aan de orde stellen als mogelijk is de vrijwilligers op de 40 historisch gemalen als voorbeeld, waarom maar 100 naoorlogse monumenten op rijkslijst om maar enkele voorbeelden te noemen.
Hoe vaak klikt u door om het gehele artikel te lezen?
nooit
heel vaak (gemiddeld meer dan 5 artikelen)
1 - nooit
0 0%
2
8 10%
3
21 27%
4
20 26%
5
14 18%
6
9 12%
7 - heel vaak (gemiddeld meer dan 5 artikelen) 5 6%
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Welke informatie zou u graag nog meer in de erfgoedstem zien? Een overzicht van vacatures van de sector Een overzicht van relevante cursussen Informatie over mensen die van baan veranderen regelmatig een stelling meer ruimte voor opinie en debat
Other
24
48%
32
64%
11
22%
17
34%
18
36%
4
8%
Mensen kunnen meer dan één selectievakje selecteren, en daarom kan het percentage hoger dan 100% zijn.
Zou u iets aan de vormgeving of de structuur van de erfgoedstem verbeterd willen zien? 30% heeft gereageerd op deze vraag: • • • •
• • • • •
Ja overzichtelijker, net als een krant (dat je allen thema's hoeft te lezem en niet steeds hele titels) nu staat alles door elkaar. Bekopter. Ik krijg zoveel nieuwsbrieven. neen, duidelijke rubrieken: gemeente / provincie / rijk / ambacht etc, Mogelijk een index waar snel te zien is wat de onderwerpen zijn en waar, nee, Rubricering van de artikelen: allerlei thema's staan nu door elkaar, waarom is de bandbreedte zo smal? soms zie je plaatje en artikel niet in een scherm, neen, Nee,
• • • • • • • • • •
nee, Minder grote koppen (= corps) gebruiken, Artikelen categoriseren, Foto's en ander beeldmateriaal plaatsen, is prima!, Een doorlink werkt vaak erg langzaam. Ligt dit aan dit aan de Erfgoedstem of aan het eigen systeem?, Vormgeving erg rommelig. Graag heldere opmaak, nee, Ja, meer uitdagende lay-out, Wellicht een indeling per gebied / provincie waar men zich op kan aanmelden, om op bepaalde punten nog meer de diepte in te kunnen gaan?..
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009
Weet u welke organisaties er achter de Erfgoedstem zitten?
nee
16 21%
ja, ik ken er één
21 28%
ja, ik ken er meer dan één 38 51%
Heeft u nog andere op of aanmerkingen waarmee de Erfgoedstem zijn voordeel kan doen? 17% heeft gereageerd op deze vraag • • • • • • •
succes! M te E. wel blijven bestaan!! desnoods in deze versie, Erfgoedstem is m.i. een goede aanvulling op het bestaande aanbod!, Prima. maximaal eenmaal per week zenden nieuws uit regelgeving MO-MO, Hou het zo overzichtelijk mogelijk en ga zo door, succes. met vriendelijke groet, Ruud Saarloos, Heel erg leuk, zou mooi zijn als er nieuwe contacten, Samenwerkings-verbanden door ontstaan. Op allerlei gebied, gemeentelijk (de kleine ambtenaren, maar ook de particuliere bureaus etc.).Kortom, werkveldkoppelingen plus belangenverbinding,
•
•
• • • • •
stuur flyer en/of e-mail naar allerlei historisch clubs en awn afdelingen endergelijke om verspreiding van de nieuwsbrief te vergroten, Erfgoed als eigen thema is goed, leuk en interessant. Maar erfgoed dat een plaats krijgt in visies en plannen voor de toekomst is één van de thema's waar partijen als gemeenten, waterschappen en ontwikkelaars inspiratie en kansen zoeken. Ook dat verdient wellicht een betere plaats in de Erfgoedstem. zie hierboven, Misschien de artikelen onder thema's onderbrengen? Prima initiatief, Nee Zo doorgaan, Ga vooral zo door!!
De Erfgoedstem lijkt in een behoefte te voorzien. Punten van aandacht die naar voren komen: het al of niet categoriseren van het nieuws en het uitbreiden van de erfgoedstem met erfgoedvacatures en een actueel cursusoverzicht.
hj HIEP/ Stichting ErfgoedLab 20 maart 2009