XJL
15
SEP. 2011
Gemeente Heemstede Uitvoering Openbare Ruimte T.a.v. de heer P.C. Schot Postbus 352 2100 AJ HEEMSTEDE
datum uw brief van uw kenmerk projectnummer onderwerp
Postbus 321
7400 AH Deventer T (0570) 65 39 93 F (0570) 65 39 92 saveiaioranjewoud.nl www.save.nl
14 september 2011
243108 (DJ73) Bereikbaarheid appartementen Watertorenpark
Het bijgaande wordt u zonder begeleidende brief toegezonden: D D D • • D D D D
op uw verzoek ter goedkeuring/advies met het verzoek om commentaar/advies ter informatie volgens afspraak ter behandeling/ondertekening met dank voor het gebruik besprekingsverslag nummer tekening(en)
Met vriendelijke groet, Ingenie Oranjewoufl B.V.
ke Top-Strikwerda secretaresse Save
contactpersoon: e-mail: bijlage(n):
drs. G. Jongsma govert.jongsma(S)oranjewoud.nl notitie
Handelsregister Leeuwarden 29021830 ingeschreven onder Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. btw.nr. NL003662317B01 Vestigingen in Heerenveen / Assen / Schoonebeek / Deventer / Almere / Capelle a/d IJssel / Goes / Oosterhout / Geleen
typ.: ats coll.:
.
s/a/v/e save is een onderdeel van oranjewoud
Nummer datum aan van kopie projectnummer betreft
1
110774 6 september 2011 Gemeente Heemstede Save 243108 - DJ73 Bereikbaarheid apparte
Inleiding
Het nieuwbouwplan Watertorenpark omvat de invulling van het oude gasfabriekterrein in Heemstede. Onderdeel van de onlangs gerealiseerde appartementengebouwen is het zogenaamde Watertorenpad, dat is gelegen tussen de appartementen. Door de brandweer zijn bezwaren geuit tegen de mate van uitvoering van het Watertorenpad dat ook als toegangspad dient voor de hulpverleningsdiensten ten tijde van een incident. Dit pad zou volgens de brandweer van de veiligheidsregio Kennemerland niet aan de daarvoor geldende eisen voldoen. De concrete vragen die de gemeente Heemstede naar aanleiding hiervan heeft zijn: • Welke regelgeving of wet is op de bereikbaarheid van de appartementen van toepassing? • Zijn de richtlijnen die brandweer Kennemerland hanteert met deze regelgeving in overeenstemming en hebben ze daarmee een wettelijke basis? • Voldoet de gemeente Heemstede niet aan deze regelgeving, indien niet aan de eisen van de brandweer wordt voldaan? In deze notitie gaan we in op de geldende normen, richtlijnen en voorschriften die van toepassingen zijn op de bereikbaarheid voor de brandweer. We gaan specifiek in op de situatie van de appartementen aan het Watertorenpark.
2
Wettelijk kader voor de bereikbaarheid van gebouwen
Woningwet De bereikbaarheid van gebouwen ligt verankerd in de Woningwet. Artikel 7b 2. Het is verboden: a. een bouwwerk te gebruiken ofte laten gebruiken, anders dan in overeenstemming met de op dat gebruik van toepassing zijnde voorschriften, bedoeld in artikel 8, tweede lid, onderdeel o; b. een open erf of terrein te gebruiken ofte laten gebruiken, anders dan in overeenstemming met de op dat gebruik van toepassing zijnde voorschriften, bedoeld in artikel 8, tweede lid, onderdeel b; c. een open erf of terrein in een staat te brengen, te laten komen of te houden die niet voldoet aan de op de staat van dat open erf of terrein van toepassing zijnde voorschriften, bedoeld in artikel 8, tweede lid, onderdeel b;
blad 1 van 5
memonummer: 110774 betreft: Bereikbaarheid appartementen Watertorenpark
^ ^ j C 3
s/a/v/e save is een onderdeel van oranjewoud
Artikels De bouwverordening bevat voorschriften omtrent: a. het gebruik van woningen, andere gebouwen en bouwwerken, geen gebouwen zijnde, waaronder in elk geval zijn begrepen voorschriften met betrekking tot: 1 °. de beschikbaarheid van drinkwater en energie;
2°. de reinheid;
b.
3°. 4°. 5°. het
het bestrijden van schadelijk of hinderlijk gedierte; de brandveiligheid en voor zover het woningen betreft, het aantal personen dat in een dergelijk gebouw mag wonen; gebruik van open erven en terreinen en de staat, waarin deze zich moeten bevinden;
In de Woningwet w o r d t dus verwezen naar de gemeentelijke bouwverordening waarin nadere voorschriften zijn opgenomen. Bouwverordening De gemeente Heemstede heeft een bouwverordening vastgesteld (laatste versie dateert van 26 mei 2011). Hierin zijn voorschriften opgenomen ten aanzien van de bereikbaarheid van bouwwerken (art. 2.5.3 voor nieuwbouw en art. 5.1.2. voor bestaande bouw) 1 . Artikel 2.5.3 Bereikbaarheid van bouwwerken voor wegverkeer. Brandblusvoorzieningen 1.
2.
3 4.
Indien de toegang tot een bouwwerk dat voor het verblijf van mensen is bestemd, meer dan 10 meter is verwijderd van een openbare weg, moet een verbindingsweg tussen die toegang en het openbare wegennet aanwezig zijn die geschikt is voor verhuisauto's, vuilnisauto's, ziekenauto's, brandweerauto's en het overige te verwachten verkeer. Een geschikte verbindingsweg in de zin van het eerste lid moet, tenzij de gemeenteraad voor de desbetreffende weg in een bestemmingsplan of in een.verordening of anderszins voorschriften heeft vastgesteld: a. een breedte hebben van ten minste 4,5 m, over een breedte van ten minste 3,25 m zijn verhard en een vrije hoogte boven de kruin van de weg hebben van ten minste 4,2 m; b. zijn verhard op een wijze die geschikt is voor motorvoertuigen met een massa van ten minste 14.600 kg en zijn voorzien van de nodige kunstwerken; en c. op doeltreffende wijze kunnen afwateren. Nabij ieder bouwwerk dat voor het verblijf van mensen is bestemd, moeten zodanige opstelplaatsen voor brandweerauto's aanwezig zijn, dot een doeltreffende verbinding tussen die auto's en de bluswatervoorziening kan worden gelegd.
Uit de toelichting op de model-Bouwverordening blijkt dat 10 meter uit lid 1 (de eis voor de aanwezigheid van een verbindingsweg tussen de openbare weg en een bouwwerk) geen keiharde grenswaarde hoeft te zijn: Toelichting op Artikel 5.1.2 Bereikbaarheid van gebouwen voor wegverkeer Lid 1. Indien de maat in het eerste lid door de gemeenteraad op 10 meter wordt bepaald, dan correspondeert deze met de maat, bij overschrijding waarvan - ingevolge artikel 5, lid 4 van de Postregeling 2009 dat op artikel 20 van de Postwet 2009 berust - een brievenbus aan het tuinhek moet worden aangebracht in plaats van aan de voordeur, een zgn. buitenbus. De maat van 10 meter verdient uit een oogpunt van brandbestrijding eveneens de voorkeur, omdat anders de lengte van de blusslangen te groot wordt. Samengevat betekent voorgaande dat ten aanzien van de bereikbaarheid van bouwwerken voorschriften zijn opgenomen in de bouwverordening (Woningwet) en dat deze buiten toepassing blijven als hierover in het bestemmingsplan (Wet ruimtelijke ordening) voorschriften zijn opgenomen. In het bestemmingsplan voor het Watertorenpark is dit niet het geval, alleen de openbare wegen zijn als zodanig bestemd. Ten aanzien van de paden tussen de gebouwen is in het bestemmingsplan niets geregeld. De bepalingen uit de bouwverordening zijn in dat geval van toepassing.
Ten tijde van de vrijstellingsprocedure van het bestemmingsplan en de bouwvergunning was voor het onderdeel 'bereikbaarheid' de opgenomen artikelen in de toen vigerende bouwverordening (d.d. 31 maart 2005) gelijk als in de huidige vigerende bouwverordening.
blad 2 van 5
memonummer: 110774 betreft: Bereikbaarheid appartementen Watertorenpark
^ ^ ^ D
s/a/v/e save is een onderdeel van oranjewoud
NVBR Handleiding Bluswatervoorziening en bereikbaarheid Naast de voorschriften uit de bouwverordening bestaat er een praktische handleiding op het gebied van de bereikbaarheid van bouwwerken : de "Handleiding Bluswater en Bereikbaarheid". Deze is in 2003 opgesteld door de NVBR (Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorgen Rampenbestrijding). Hierin is opgenomen (in bijlage 2): Rijbaanbreedte: 3,5 meter (of eventueel 3 meter indien langs beide kanten van de rijbaan sprake is van een obstakelvrije ruimte van 0,50 meter breed en 4,2 meter hoog Voor de 'echte' erftoegangswegen (d.w.z. geen hulpverleningsroute) kan een rijbaanbreedte van 4,5 meter voldoende zijn in verband met het ontbreken van tegemoetkomend vrachtverkeer en een zeer lage snelheid Voor doodlopende wegen met aan het eind een keerlus kan gekozen worden voor een wegbreedte van 4,5 meter (conform de erftoegangswegen) of 3,5 meter of 3 meter indien dit een exclusieve brandweerroute is (conform de minimale eis). Hierbij moet gelet worden op bochtstralen. Als aan het eind geen keerlus aanwezig is, moet achteruit worden gereden, een extra 0,5 meter wegbreedte is dan geen luxe. Over opstelplaatsen voor brandweervoertuigen is in de handleiding opgenomen: Voor een tankautospuit kunnen de volgende afmetingen worden aangehouden: een breedte van 4 meter, een lengte van 10 meter, een hoogte van 4,2 meter, bestand tegen een aslast van 10 ton en een totaal gewicht van 15 ton. In de handleiding wordt een verwijzing gemaakt naar de gemeentelijke bouwverordening voor wat betreft verbindingswegen. Verbindingswegen tussen de openbare weg en bouwwerken zijn op basis van de bouwverordening vereist als de afstand tussen beiden meer dan 10 meter bedraagt. In de handleiding wordt een uitzondering gemaakt voor eengezinswoningen. Er wordt beredeneerd dat een afstand van 40 meter acceptabel is voor dit gebouwtype omdat een binnenaanval met een hoge drukstraal van minimaal 60 meter slanglengte wordt uitgevoerd, waardoor binnen de eengezinswoning minimaal 20 meter slanglengte beschikbaar is. Deze uitzondering op de regel wordt landelijk algemeen geaccepteerd en toegepast. De handleiding geeft de mogelijkheid om af te wijken van 4,5 meter wegbreedte. Als een verbindingsweg een exclusieve brandweerroute is, kan namelijk worden volstaan met 3,5 meter (of 3 meter als aan beide zijden van de weg een obstakelvrije ruimte van 0,5 meter breed aanwezig is). Ten slotte wordt in de handleiding ook nog stilgestaan bij doodlopende wegen. Doodlopende wegen zonder vertakkingen zijn toegestaan als deze een minimale wegbreedte hebben. Uitgangspunt is wederom 4,5 meter of 3,5 meter als het een exclusieve brandweerroute betreft. Indien een keerlus aan het einde van de weg ontbreekt, moet achteruit worden gereden en wordt aanbevolen 0,5 meter extra wegbreedte aan te houden.
3
Bereikbaarheid Watertorenpark
Hieronder worden de in de vorige paragraaf beschreven uitgangspunten met betrekking tot bereikbaarheid per aspect behandeld vanuit het oogpunt van de situatie in het Watertorenpark. Noodzaak verbindingswegen Op basis van artikel 2.5.2 lid 1 van de bouwverordening van de gemeente Heemstede zijn verbindingswegen tussen de appartementengebouwen en de openbare weg noodzakelijk. De grenswaarde die de bouwverordening stelt voor het al dan niet noodzakelijk zijn van een verbindingsweg is 10 meter. Gezien de handleiding van de brandweer kan praktisch uitgegaan worden van een afstand van 40 meter. Deze afwijkende grenswaarde is acceptabel gezien de overwegingen zoals beschreven in de NVBR-handleiding. De uitvoering van het Watertorenpad als verbindingsweg (in geval van een calamiteit) is in dit geval toereikend om aan de gestelde in de bouwverordening te voldoen.
blad 3 van 5
memonummer: 110774 betreft: Bereikbaarheid appartementen Watertorenpark
^ ^ j £ 3
s/a/v/e save is een onderdeel van oranjewoud
Breedte verbindingswegen De bouwverordening schrijft in het tweede lid van artikel 2.5.3 voor dat een geschikte verbindingsweg een breedte dient te hebben van ten minste 4,5 meter, tenzij de gemeenteraad voor de desbetreffende weg in een bestemmingsplan of in een verordening of anderszins voorschriften heeft vastgesteld. Voor de verbindingsweg (paden) is in het bestemmingsplan niets vastgesteld, anders dan dat ze worden uitgevoerd als voetpaden. In principe geldt in dat geval de breedte vanuit de bouwverordening. Op basis van de Handleiding bereikbaarheid en bluswatervoorziening kan een minimale breedte van 3,5 meter worden aangehouden (in verband met de aanwezige lantaarnpalen). Indien het pad niet doodlopend is, doch een aansluiting aanwezig is op zowel de Van den Eijndekade en de Nijverheidsweg, kan met deze 3,5 meter worden volstaan. Indien er sprake is van een doodlopende verbindingsweg dan stelt de handleiding van de NVBR voor om 0,50 meter extra wegbreedte te realiseren in verband met het achteruitrijden met brandweervoertuigen. Dit komt neer op een breedte van 4 meter. Draagvermogen verbindingswegen Volgens de Bouwverordening artikel 2.5.3 lid 2 dient de weg dusdanig te zijn verhard dat deze geschikt is voor motorvoertuigen met een massa van ten minste 14.600 kg. Een blusvoertuig van de brandweer (tankautospuit) kan bij een dergelijke weg hier gebruik van maken. Een hoogwerker of ladderwagen (redvoertuig) is in veel gevallen zwaarder, gedacht moet worden aan een gewicht van 20 ton (20.000 kg.). Een dergelijk voertuig wordt gebruikt voor de redding van personen uit hoger gelegen gebouwen en het blussen vanaf hoogte. Indien de appartementen voldoen aan de regelgeving qua brandveiligheid zoals opgenomen in het Bouwbesluit 2003 (dit houdt in goede preventieve voorzieningen (bouwkundig) en de aanwezigheid van voldoende vluchtwegen) is de taak van het redvoertuig voor redding of blussing in principe niet noodzakelijk bij deze appartementen. Opstelplaatsen bij brandkraan Volgens de bouwverordening artikel 2.5.3 lid 4 dienen opstelplaatsen aanwezig te zijn voor het leggen van een doeltreffende verbinding tussen de bluswatervoorziening (brandkraan) en het gebouw. Er wordt in de Bouwverordening niet omschreven welke afmetingen nodig zijn voor het leggen van een doeltreffende verbinding. In de Handleiding bereikbaarheid en bluswatervoorziening wordt als praktische maat voorgesteld om een breedte van 4 meter en een lengt van 10 meter aan te houden. Het pad kan ter hoogte van de brandkranen dienen als opstelplaats. De tankautospuit staat dan op het pad. Indien de breedte 3,5 meter bedraagt is dit onzes inziens voldoende voor het parkeren van de tankautospuit en het leggen van een verbinding tussen de brandkraan en de tankautospuit.
4
Conclusie
De huidige uitvoering van het Watertorenpad (breedte 2,5 meter) is op dit moment ontoereikend om te dienen als verbindingsweg voor hulpdiensten tussen de openbare weg en de appartementengebouwen. Op basis van de bouwverordening is de aanwezigheid van een verbindingsweg noodzakelijk. De praktische afstand van 40 meter tussen de openbare weg en de ingang van een object kan worden aangehouden als richtlijn. Op basis van de bouwverordening zou het Watertorenpad een breedte van 4,5 meter moeten hebben. De praktische handleiding van de brandweer (NVBR) stelt een breedte van 3,5 meter voor en bij doodlopende verbindingswegen 4,0 meter. Deze breedte heeft de brandweer voorgesteld. Indien niet sprake is van een doodlopende weg, kan uitgegaan worden van een breedte van 3,5 meter. Het huidige pad dient met een meter te worden verbreed. Dit kan in de voorgestelde uitvoering met grastegels gebeuren. Ter hoogte van de brandkranen is ons inziens deze breedte voldoende om te dienen als opstelplaats. De tankautospuit staat dan op het pad. Het doodlopende deel vanaf het Watertorenpad richting 'Het Schip' dient ook uitgevoerd te worden als verbindingsweg tot een afstand van ten minste 40 meter tot de ingang van dit appartementengebouw.
blad 4 van 5
memonummer: 110774 betreft: Bereikbaarheid appartementen Watertorenpark
^^jf~)
s/a/v/e save is een onderdeel van oranjewoud
Voor dit gedeelte wordt op basis van de handleiding van de NVBR een breedte van 4 meter aangeraden (vanwege het zijn van een doodlopende weg en het achteruit moeten rijden van de tankautospuit). Het pad (dus ook de eventuele grastegels) dienen volgens de bouwverordening een gewicht van 14.600 kg. te kunnen dragen. Dit is voldoende voor het dragen van een blusvoertuig (tankautospuit). Een redvoertuig kan in dat geval niet de appartementen bereiken. Noch in de bouwverordening, noch in de Handleiding bereikbaarheid van de NVBR worden reflecterende paaltjes vereist. In het geval van een calamiteit is het raadzaam te regelen dat het pad als eenrichtingsverbindingsweg door de brandweer wordt gebruikt, zodat de voertuigen niet achteruit hoeven te rijden.
blad 5 v a n 5
