No title

DAGCENTRUM SINT-NIKLAAS vzw Onze-Lieve-Vrouwplein 31 9100 Sint-Niklaas Tel. 03/776 03 86 [email protected]

www.dagcentrum.be

Erkend en gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap

VERKLARENDE NOTA WOORD VOORAF

3 5

1. HET DAGCENTRUM IN RELATIE MET DE ZORGSECTOR 1.1. Invloeden en tendensen vanuit het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) 1.1.1. De persoonsvolgende financiering 1.1.2. Samenwerking met andere voorzieningen van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap 1.1.3. Opstart Centrale aanmeldingspunt 1.1.4. Zelfevaluatie 1.1.5. Bezoek zorginspectie 1.2. Tentoonstelling 2. HET DAGCENTRUM IN RELATIE MET ZIJN CLIËNTEN 2.1. Overzicht van de cliënten 2.1.1. Bezetting 2.1.2. In- en uitstroomgegevens 2.1.3. Statistische gegevens betreffende de cliënten 2.1.4. Deelnemers begeleid werken 2.2. Inspraak voor de gebruikers: 2.2.1. Meldingen van ontevredenheid 2.2.2. Tevredenheidsmeting bij cliënten 2.3. Individuele Dienstverleningsovereenkomst (IDO) 2.4. Emotionele ontwikkeling 2.5. Infomoment voor ouders 3. HET DAGCENTRUM IN RELATIE MET ZIJN MEDEWERKERS 3.1. Vrijwilligers 3.2. Tevredenheidsmeting 3.3. Vorming, training en opleiding 4. TENDENSEN EN DOELSTELLINGEN 4.1. Inleiding 4.2. Uitdagingen die we op lange termijn zien ontstaan 4.2.1. Afronding klassiek loopbaan- en diversiteitsplan 4.2.2. Lange termijnplan 2015-2019 4.2.2.1. Inleiding 4.2.2.2. Afronding lange termijnplan 2010-2015 4.2.2.3 Opstart Lange termijnplan 2015-2019

2

Jaarverslag 2015

Dagcentrum Sint-Niklaas vzw

7 7 8 10 11 14 16 17 17 18 18 20 23 25 27 32 33 39 40 41 45 45 45 47 47 47 48

4.3. Uitdagingen die we op korte termijn zien ontstaan 4.3.1. Onderzoek hiaten binnen regionaal aanbod 4.3.2. Voorbereiding opstart projectwerk 4.3.3. Voorbereiding op komst PVF 4.3.4. Fondsenwerving COLFON

51 51 53 55 56 58

5. BIJLAGEN 5.1. Begeleid werk: details van het aantal deelnemers in 2015 5.2. Lange Termijndoelen 2015- 2019 5.3. Kwaliteitsplanning 2015-2016 5.4. Planning Vorming, Training en Opleiding 2016

Jaarverslag 2015


3

VERKLARENDE NOTA

4

Beleidsgroep

Hieronder verstaan we de directie, beleidsmedewerker, zorgbemiddelaars en coördinatoren van de orthoagogische dienst.

BOB

Basisondersteuningsbudget: maandelijkse tegemoetkoming van 300 euro voor personen met een erkende handicap en een aantoonbare ondersteuningsnood, die geen gebruik maken van de niet-rechtstreeks toegankelijke VAPH-ondersteuning.

Coördinator

Leidinggevende van team(s).

CRZ

Centrale Registratie van Zorgvragen.

DIO

Diensten Inclusieve Ondersteuning zijn diensten gesubsidieerd door het VAPH die personen met een handicap op een zo inclusief mogelijke manier ondersteunen bij hun zelfstandig wonen en leven.

Gebruiker

Een gebruiker is een persoon die beroep doet op de hulp- en dienstverlening van het Dagcentrum. In de tekst worden ook de benamingen gast en cliënt gebruikt.

MDT

Multidisciplinair team: team dat samengesteld is uit personen die deskundig zijn op verschillende terreinen.

n-RTH

Niet Rechtstreeks Toegankelijke Hulp: handicap-specifieke ondersteuning waarvoor men een goedkeuring van het VAPH nodig heeft. Het aanbod van ons Dagcentrum valt onder n-RTH.

Orthoagogische dienst

Geheel van medewerkers die instaan voor het begeleiden van onze cliënten (zorgbemiddelaars, coördinatoren en begeleiders)

Ouders

Hieronder verstaan we: ouder(s) of pleegouder(s) of vertegenwoordiger(s) of vertrouwenspersoon. Op heel wat plaatsen wordt ook de benaming ouders/(wettelijke) vertegenwoordigers gebruikt.

PAB

Persoonlijke-Assistentie Budget: budget dat het VAPH een zorgvrager geeft om zijn assistentie thuis, op school of op het werk te organiseren en financieren. Met het PAB kan iemand assistenten aanwerven en wordt dus werkgever.

Jaarverslag 2015


Persoonsvolgend

Wanneer een individuele dienstverleningsovereenkomst tussen de cliënt en een bepaalde voorziening wordt beëindigd, blijft het budget ter beschikking van de cliënt en kan deze hiermee een nieuwe individuele dienstverleningsovereenkomst afsluiten met een andere voorziening.

PVB

Persoonsvolgend Budget: budget dat het VAPH aan iemand persoonlijk toekent om gedeeltelijk of volledig zijn/haar ondersteuning te organiseren en te financieren. Men heeft daarbij een grote keuzevrijheid en kan zelf beslissen welke ondersteuning men waar en wanneer inkoopt. Zo kan men een beroep doen op zowel persoonlijke assistenten als op al dan niet door het VAPH erkende diensten en voorzieningen

PVC

Persoonsvolgende Convenant: hierbij krijgt de zorgvrager een budget toegekend waarmee op een flexibele manier een oplossing gezocht kan worden voor zijn of haar zorgvraag.

PVF

Persoonsvolgende Financiering: budget dat door de Vlaamse overheid wordt toegekend aan een persoon met een beperking. Dit kan onder de vorm van een BOB of een PVB.

RPC

Regionale Prioriteitencommissie: oordeelt over de dringendheid van een vraag naar ondersteuning. Men doet dit op basis van een verslag, opgemaakt door een MDT.

RTH

Rechtstreeks Toegankelijke Hulp: beperkte, handicap-specifieke ondersteuning waarvoor men geen goedkeuring van het VAPH nodig heeft. RTH bestaat in drie vormen: begeleiding, dagopvang en verblijf. Men kan kiezen voor één van deze vormen of voor een combinatie.

TNW

Tehuis niet werkenden

VAPH

Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap.

Zorgbemiddelaar

Orthoagoog die inhoudelijke ondersteuning geeft aan begeleiders en cliënten en opkomt voor de noden van de individuele cliënt.

Jaarverslag 2015


5

Leen Herwege

6

Jaarverslag 2015


WOORD VOORAF Perspectiefplan 2020 werd door onze Vlaamse regering in 2010 gecommuniceerd. Dit plan kondigde een aantal wijzigingen aan. Sommige zijn reeds gerealiseerd, andere zitten nog in een voorbereidende fase. In de perspectiefnota wordt bewust het woord "perspectief" gebruikt. Deze nota heeft van bij zijn aanvang de ambitie om een aantal doelstellingen te realiseren. Van bij de aanvang werden alle actoren in de mate van het mogelijke betrokken in dit perspectiefplan. Bij elke stap die gezet werd, werd het draagvlak afgetoetst bij alle vertegenwoordigers van voorzieningen, werkgevers, de VAPH-administratie en vooral bij de betrokken gebruikers. Ieder kijkt vanuit zijn eigen visie en is het zeker niet altijd met elkaar eens. Maar wel steeds centraal hetzelfde perspectief 2020:  garantie op de zorg voor personen met een beperking met de grootste ondersteuningsnood  gebruikers goed geïnformeerd en mogelijk om hun middelen vraaggestuurd in te zetten. Het Dagcentrum zal zich voorbereiden op het nieuwe perspectief. We zullen onze werking uitzetten in een nieuw landschap. De persoonsvolgende financiering (waarbij de gebruiker een “rugzakje” middelen heeft) is een andere kijk naar een organisatie, naar een gebruiker en naar de relatie tussen beiden. Maar de voorbije 5 jaar perspectiefnota hebben ons geleerd dat alle betrokkenen bovenstaande doelen met elkaar delen. Iedere voorziening kent kansen en bedreigingen die naar zich komen en waar men mee om dient te gaan. Het perspectiefplan is zo een externe factor. Het Dagcentrum zal zorg dragen met de bezorgdheden én inspelen op de mogelijke kansen. Het blijft daarnaast onze opdracht om onze sterktes verder uit te bouwen en aan te pakken wat we nog kunnen verbeteren. In tijden van verandering en waar we overstelpt worden met de informatie van de persoonsvolgende financiering, is het een reële valkuil dat we ons vergalopperen. Het Dagcentrum wil in evenwicht blijven. Onze lange termijn doelen illustreren dit. Toevallig (?) werd in 2015 het voorgaande lange termijn doel van 5 jaar afgerond. Het nieuwe lange termijn doel werd in 2015 voorbereid zodat dit kan starten vanaf 2016. U kan in dit jaarverslag lezen dat persoonsvolgende financiering in de nieuwe lange termijn doelen meer ruimte krijgt dan in het voorgaande. Dit lijkt ons logisch gezien de fase waar we ons nu situeren. Maar we willen in ons nieuwe lange termijn doel onze focus houden op het Dagcentrum: onze kernopdracht is dagbesteding bieden aan volwassen personen met een beperking.

Jaarverslag 2015


7

Deze kernopdracht is gebaseerd op onze visie: emancipatie, gelijkwaardigheid, begeleiding op maat, geloof in de groei, keuze en inspraak. Het Dagcentrum wil samen met u in een “nieuw” landschap blijven werken aan onze “oude” waarden. Dit vertrouwen vragen we aan u. Dit engagement garanderen we. Ik wens u veel leesplezier in dit jaarverslag. Ik hoop dat u bovenstaand engagement leest in het verhaal dat we samen met u wil schrijven. Philip Claes Directeur Dagcentrum Sint-Niklaas vzw

8

Jaarverslag 2015


Ann Beda

Jaarverslag 2015


9

1. HET DAGCENTRUM IN RELATIE MET DE ZORGSECTOR 1.1. Invloeden en tendensen vanuit het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) 1.1.1. Persoonsvolgende financiering Mensen met een beperking zijn mensen met rechten, net als ieder ander. Om dit te verzekeren, vaardigden de Verenigde Naties een verdrag uit inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VRPH). Het verdrag opent geen nieuwe rechten maar herinnert eraan dat alle mensenrechten volledig van toepassing zijn op personen met een handicap en dat er garanties voor hen moeten zijn wat de toepassing betreft. Het houdt ook rekening met de specifieke behoeften van personen met een handicap en wat voorzien moet worden (maatregelen en aanpassingen) om er voor te zorgen dat ze op voet van gelijkheid staan met andere personen. België onderschreef dit verdrag en engageerde zich hiermee om het beleid, de wetten en administratieve maatregelen af te stemmen op de bescherming van die rechten. De conceptnota “Perspectief 2020: nieuw ondersteuningsbeleid voor personen met een beperking” is de vertaling van het VN-verdrag voor Vlaanderen. Deze nota ligt aan de basis van het Decreet Persoonsvolgende Financiering. De zorg, ondersteuning en assistentie voor personen met een handicap worden met de komst van Persoonsvolgende Financiering (afgekort tot PVF) anders georganiseerd en gefinancierd. Het legt de regie van zijn/haar zorg in handen van de persoon met een beperking zelf. De PVF wil voor iedere persoon met een beperking een budget organiseren dat ingezet kan worden om de nodige zorg op maat in te kopen. De omvang van de ondersteuningsvraag zal de grootte van het toegekende budget bepalen. De invoering van dit systeem zal geleidelijk aan gebeuren. In 2015 werden alle voorbereidingen getroffen om in 2016 de eerste persoonsvolgende budgetten voor nietRechtstreeks Toegankelijke Hulp (n-RTH )1 te kunnen toekennen. Zo werden de verschillende diensten (o.a. het VAPH) gereorganiseerd en werd de wetgeving aangepast. Daarnaast zijn alle voorzieningen gestart met een soepeler aanbod van verschillende diensten. 2016 wordt een druk jaar voor de voorzieningen. Zij zullen immers in overleg met de gebruikers het voorbereidende werk moeten leveren zodat vanaf 1 januari 2017 voor iedere cliënt de persoonsgebonden financiering kan ingaan.

1

10

Het aanbod dagbesteding van Dagcentrum Sint-Niklaas vzw valt onder n-RTH

Jaarverslag 2015


1.1.2. Samenwerking met andere voorzieningen van het Vlaams Agentschap voor Personen met ene Handicap In 2013 engageerden zich vier voorzieningen (De Klokke/Wase Werkplaats vzw, het Bint vzw, Dagcentrum Sint-Niklaas vzw en Vesta vzw) zich om nauwer te gaan samenwerken via een samenwerkingsverband. Vanaf 1 januari 2015 werkt De Klokke vzw afgescheiden van de Wase Werkplaats, als aparte vzw. Om de ontwikkeling van hun eigen werking alle kansen te bieden, kozen zij er voor om toch niet onmiddellijk mee te gaan in dit samenwerkingsverband. We blijven echter elkaar volgen en sluiten een latere samenwerking niet uit. Het samenwerkingsverband bestaat bijgevolg momenteel uit drie partners en werkt aan een zorgaanbod waarbinnen de persoon met (vermoeden van) een beperking een antwoord krijgt dat beter afgestemd is op zijn individuele vraag. Iedere voorziening blijft autonoom werken, ieder binnen zijn eigen deskundigheid. De samenwerking situeert zich op vlak van de vraagverduidelijking en antwoord zoeken op deze vraag (zie ook verder: centraal aanmeldingspunt). Naast het eigen aanbod willen we ook verbinding maken met diensten en organisaties buiten het VAPH. Het is immers een streven binnen het Perspectief 2020 om zorg zoveel als mogelijk binnen de samenleving te bieden. Er werd gezocht naar een passende naam voor dit samenwerkingsverband. En de keuze viel op … KEUS Het hebben van een keuze is een basisrecht van de mens, dat deel uitmaakt van een volwaardig burgerschap. De naam KEUS is gekozen om zowel het samenwerkingsverband als het cliënt gecentreerde weer te geven: we kiezen er voor om samen te werken, om identiteit te ontwikkelen en zo maximaal rekening te kunnen houden met de keuze van de cliënt. Keuze is KEUS:    

Kwalitatief (in efficiëntie en in effectiviteit) Emancipatorisch Uniek (unieke partners met als gemeenschappelijke waarde het uitgaan van het unieke van iedere cliënt) Samenwerkingsverband

Synoniemen van KEUS zijn immers optie, alternatief, aanbod, verscheidenheid, diversiteit, …

Jaarverslag 2015


11

KEUS KEUS heeft als ambitie een vernieuwde benadering van de zorgvraag te realiseren, wat moet leiden tot nieuwe mogelijkheden voor de persoon met een beperking. De persoon met een handicap beheert zelf zijn/haar ondersteuningsbudget en zal meer kunnen onderhandelen over welke ondersteuning hij/zij wenst en wanneer hij/zij dit wenst. De persoon met een beperking heeft immers recht op zorg die afgestemd is op zijn ondersteuningsvraag. We vertrekken hierbij vanuit de persoon met zijn/haar eigen levensverhaal, dromen, verwachtingen en zijn netwerk. Dit houdt in dat de zorg die op de individuele vraag wordt afgestemd, inclusiegericht is en vertrekt vanuit volwaardig burgerschap. Een persoon met (vermoeden van) een beperking kan bij ons aankloppen voor een heel gamma aan ondersteuning en zorg. Wij willen een antwoord bieden dat maximaal rekening houdt met de cliënt en zijn keuze. Centraal aanmeldingspunt Een volwassen persoon met een beperking kan contact opnemen via een centraal telefoonnummer of een centraal e-mailadres. Dit contactpunt zal afwisselend beheerd worden door de drie voorzieningen (zie item 1.1.3. opstart centraal aanmeldingspunt). Een gezicht … Om KEUS (her)kenbaarheid te geven, hebben we een logo ontworpen en is een website ontwikkeld: [email protected] Logo

De gekromde lijn in het logo geeft beweging aan, toont een weg naar “buiten” zonder dat bepaald is wat “buiten” is. Het punt symboliseert dan weer de individuele aanpak die men binnen KEUS hanteert.

12

Jaarverslag 2015


1.1.3. Opstart Centraal Aanmeldingspunt Op 18 mei 2015 werd de aftrap gegeven van het Centraal Aanmeldingspunt (CAP) van het samenwerkingsverband KEUS. De doelstelling van het CAP KEUS is personen met een (vermoeden van) beperking ondersteunen in hun zoektocht naar woonondersteuning, dagondersteuning of individuele ondersteuning in de regio Waasland. Het CAP beoogt: - de persoon met een (vermoeden van) beperking te informeren over de bestaande ondersteuningsmogelijkheden in de sector voor personen met een beperking. - een doorverwijzing te organiseren die het best aansluit bij de ondersteuningsvraag van de persoon. Deze doorverwijzing kan binnen de ondersteuning van KEUS liggen of daarbuiten. Om vlotte doorverwijzingen buiten KEUS te kunnen realiseren beschouwt het CAP het ook als haar taak om de contacten en de samenwerking met de verschillende aanbieders van ondersteuning aan personen met een (vermoeden van) beperking verder uit te breiden. Het CAP engageert zich tevens om de persoon tijdens het proces van doorverwijzing individueel te ondersteunen. Het CAP bestaat uit 3 leden: 1 lid uit elk van de samenwerkende voorzieningen (Het Bint vzw, Vesta vzw en Dagcentrum Sint-Niklaas vzw). Alle werkdagen tussen 9u en 16u, behalve op feestdagen, is er iemand van het CAP telefonisch bereikbaar op het nummer 03/246 44 44. Hiervoor werd een permanentiesysteem voorzien, waarbij afwisselend één van de leden van het CAP de telefonische permanentie voorziet. In geval van ziekte, verlof of afwezigheid, wordt door iemand anders van de voorziening een boodschap aangenomen. Voor 9u en na 16u worden alle oproepen beantwoord met een voicemail-bericht. Mensen kunnen dan een boodschap inspreken. Daarnaast is het CAP steeds bereikbaar via een contactformulier, dat te vinden is op de website www.KEUS.vlaanderen of via het mailadres [email protected] . Om alle aanmeldingen en vragen te bespreken, komen de leden van het CAP om de 2 weken samen. Hierbij worden nieuwe aanmeldingen en vragen besproken, maar ook op te volgen dossiers overlopen. Er wordt steeds één van de leden aangewezen om het dossier op te volgen tot er een antwoord is op de vraag. Dit kan gaan van informatie geven tot doorverwijzen of effectief ondersteuning voorzien. Van aan de opstart van het CAP tot eind 2015 kwamen 43 vragen binnen. Dit gaat om zowel informatieve vragen (8) als zorgvragen voor één of meerdere partners van KEUS (35).

Jaarverslag 2015


13

1.1.4. Zelfevaluatie Op 4/2/2011 keurde de Vlaamse regering een nieuw uitvoeringsbesluit goed rond kwaliteitszorg en erkenningsvoorwaarden. Concreet betekent dit dat het kwaliteitshandboek een nieuwe structuur kreeg en twee nieuwe procedures werden toegevoegd: zelfevaluatie en tijdelijke afzonderings(vrijheidsbeperkende) maatregelen. In de procedure ‘zelfevaluatie’ moet een organisatie beschrijven hoe ze in een cyclus van 5 jaar de interne processen systematisch evalueert en bijstuurt. Hierbij moet ook vermeld worden hoe men de cliënten en medewerkers hierin betrekt. Per jaar houden we een overzicht bij van interne processen die moeten besproken worden of al besproken zijn dat jaar, zodat de systematiek in evalueren en bijsturen duidelijk is en kan opgevolgd worden. 1.1.4.1. Zelfevaluatie in 2015 Om jullie een beter zicht te geven over welke interne processen dit gaat en hoe deze besproken worden, geven we jullie graag enkele voorbeelden die het voorbije jaar besproken zijn : a. In 2015 werden in de organisatorische, administratieve en logistieke dienst de jaardoelstellingen van 2015 geëvalueerd en nieuwe jaardoelstellingen voor 2016 werden opgesteld. Dit ook met iedere werkgroep (bvb; werkgroep emotionele ontwikkeling, werkgroep SMOG,…). Nadien worden deze besprekingen teruggekoppeld naar de beleidsgroep, waar bijsturingen en feedback gegeven wordt. Deze feedback wordt op zijn beurt opnieuw doorgegeven en besproken met het betrokken team, dienst,… . b. Verschillende besprekingen rond de lange termijndoelstellingen kwamen aan bod : − Zo werden de laatste evaluaties en besprekingen gedaan van de lange termijndoelen 2010-2014 (bvb. terugkoppeling in de beleidsgroep en in de teams van de bespreking van het item IDO2 tijdens de gebruikersraad van oktober 2014). − Door de beleidsgroep werd een nieuwe aanzet gegeven in het uitwerken van de lange termijnvisie 2015-2019. Deze aanzet werd daarna teruggekoppeld naar de teams. Alle gegeven feedback werd gebundeld en opnieuw besproken in de beleidsgroep, waardoor de lange termijnvisie bijgewerkt en verfijnd werd. − Zo werd door een van de medewerkers van de beleidsgroep een onderzoek gedaan naar de noden en hiaten in het dagbestedingsaanbod (zie ook 4.3. 2

14

IDO = individuele dienstverleningsovereenkomst

Jaarverslag 2015


−

Uitdagen die we op korte termijn binnen het Dagcentrum zien ontstaan). Dit onderzoek werd teruggekoppeld naar alle medewerkers, alsook naar directies van het Samenwerkingsverband KEUS. Maar ook de uitwerking en opstart van het projectwerk, het ontstaan en groeien van het Samenwerkingsverband KEUS werden toegelicht en besproken met de medewerkers van de orthoagogische dienst.

c. Ten slotte werd in 2015 gewerkt aan de evaluatie van de procedure ‘missie, visie, waarden’ en de procedure ‘klachten’. Hoe deze procedure herwerkt is, hoe we medewerkers betrokken, lichten we graag meer toe.

1.1.4.2. Procedure klachten De manier van werken, waarbij medewerkers meer betrokken worden bij het evalueren en bijsturen van een procedure, is nieuw voor het Dagcentrum. Daarom leek het ons zinvol te starten met de evaluatie en bijsturing van een procedure waarop ouders, wettelijk vertegenwoordigers, cliënten en medewerkers uit de verschillende diensten op betrokken zijn. Bijkomend leek het ons boeiend dit te doen met behulp van een werkgroep, waarin medewerkers uit zowel de beleidsgroep als de orthoagogische dienst konden aansluiten. Vanuit dit idee startte in maart 2015 een werkgroep bestaande uit een beleidsmedewerker en twee medewerkers uit de orthoagogische dienst. Hun taak was om binnen 6 maanden de procedure ‘klachten’ onder de loep te nemen. Onder de procedure ‘klachten’ vallen de meldingen van ontevredenheid en dit is een item waar velen van ons wel eens mee in aanraking komen. In september 2015 werd het werk afgerond. De werkgroep besprak de inhoudelijke teksten, corrigeerden kleine aspecten, maar deden vooral enkele voorstellen tot verbetering. We geven u graag enkele items mee die in 2016 zullen aangepast worden : 1) Het item ‘klachten’ zal een vast tweemaandelijks item worden tijdens de verschillende teamvergaderingen. Tijdens deze teamvergadering zullen alle meldingen van ontevredenheid vernomen zijn van ouders, wettelijke vertegenwoordigers en cliënten besproken worden. Daarnaast zal ook aandacht gaan naar een goede opvolging van deze meldingen. 2) Om de zes weken zullen alle meldingen van ontevredenheid en/of klachten die besproken zijn tijdens teamvergaderingen of rechtstreeks doorgegeven zijn aan medewerkers van de beleidsgroep tijdens de beleidsvergadering besproken worden. Ook tijdens deze vergadering wordt belang gehecht aan een goede opvolging van de meldingen.

Jaarverslag 2015


15

3) In 2016 willen we een e-mailadres aanmaken waar cliënten, ouders en wettelijke vertegenwoordigers naar kunnen mailen als ze een opmerking hebben, ontevreden zijn of een klacht hebben rond een bepaalde gang van zaken. 4) Omdat vele meldingen van ontevredenheid betrekking hebben op de ophaaldienst, wordt: − het item ophaaldienst besproken tijdens een IDO3-bespreking. Hierbij kan nagedacht worden over op welke wijze de gast best naar het Dagcentrum komt en welke ondersteuning hij/zij hierbij nodig heeft. − een werkgroep ophaaldienst opgestart, waarbij medewerkers uit de verschillende diensten (ondersteunende diensten, orthoagogische dienst, beleidsgroep) aansluiten om problemen, vragen rond ophaaldienst te bespreken. 5) Via de periodieke tevredenheidsvragenlijst willen we blijven polsen naar hoe tevreden cliënten zijn over de werking van het Dagcentrum. 6) In de Infoflash zal in 2016 of 2017 de procedure rond meldingen van ontevredenheid aan alle cliënten, ouders, wettelijke vertegenwoordigers toegelicht worden. Op die manier lichten we veel cliënten in over onze manier van werken Vele kleine veranderingen waarbij we hopen dat ze onze werking ten goede komen! De medewerkers uit deze werkgroep vonden het werken rond een bepaald item met behulp van een werkgroep met een zeer duidelijk mandaat en afgebakend in tijd zeer zinvol. De betrokkenheid en inzet van de betrokken medewerkers was zeer groot. Deze manier van werken zal dan ook de komende jaren voor de evaluatie van andere procedures herhaald worden.

3

16

IDO = individuele dienstverleningsovereenkomst

Jaarverslag 2015


1.1.5. Bezoek Zorginspectie 1.1.5.1. Zelfevaluatie In de procedure ‘zelfevaluatie’ moet een organisatie beschrijven hoe ze in een cyclus van 5 jaar de interne processen systematisch evalueert en bijstuurt. Hierbij moet ook vermeld worden hoe men de gebruikers en medewerkers hierin betrekt (zie ook item 1.1.4.). Omdat dit ook voor de Zorginspectie een nieuw gegeven was, konden organisaties zich kandidaat stellen voor een eerste inspectie rond de zelfevaluatie. Ons Dagcentrum stelde zich kandidaat voor een inspectie en ontving op 23 oktober de Zorginspectie. De inspecteur kreeg inzage in alle documenten die verband houden met de zelfevaluatie. Op deze manier toetste hij de beschrijving van de werkwijze aan de praktijk. Hij zette zijn bevindingen op papier. We ontvingen een formeel verslag van deze bevindingen op 17 december : Volgende elementen binnen onze zelfevaluatie werden als sterkten ervaren: ● De bijsturing van de tevredenheidsmeting: wijziging naar een thematische meting voor gebruikers én medewerkers (zie pagina xxx) ● De verbinding tussen kwaliteitsplanning en beleidsplan: de jaardoelstellingen van de organisatie zijn een concretisering van de lange termijndoelen ● Sterkte/zwakte analyse (= onderzoekswerk naar expertise en lacunes bij de partners binnen het samenwerkingsverband en de lacunes in het regionale zorgaanbod) zie item 4.3.1. ● Participatie van medewerkers bij de opmaak en evaluatie van het beleidsplan Vaststellingen van de te verbeteren punten: ● De praktijk van de zelfevaluatie stemt niet overeen met de beschreven werkwijze van de procedure zelfevaluatie In onze procedure schrijven we dat in juni een tussentijdse evaluatie van de jaardoelstellingen wordt gehouden. In 2015 is dit niet gebeurd. ● In de procedure wordt onvoldoende gegarandeerd dat gebruikers kunnen deelnemen in de opmaak van de lange termijndoelstellingen en van de jaardoelstellingen (maw aan het beleidsplan). Hiermee wordt bedoeld dat we niet beschrijven hoe gebruikers kansen krijgen om mee te denken over onze zelfevaluatie en dit in de praktijk enkel doen via de gebruikersraad. De gebruikersraad wordt wel op volgende wijze geconsulteerd:

Jaarverslag 2015


17

→

Wijzigingen in processen die hun rechtstreeks aanbelangen (bv herwerken van IDO). → De tevredenheid van gebruikers over de werking wordt bevraagd door de tevredenheidsvragenlijsten. → Gebruikers worden geïnformeerd over het beleidsplan via het jaarverslag, dat door iedereen kan worden ingekeken. Maar inhoudelijk meedenken over de opmaak van het beleidsplan gebeurt voorlopig nog niet. Gebruikers betrekken in de opmaak en evaluatie van een beleidsplan is een uitdaging. We willen in 2016 onderzoeken op welke manier we dit kunnen realiseren. Een eerste bespreking hiervan is geagendeerd op de gebruikersraad in februari 2016.

1.1.5.2. Tijdelijke afzonderings- (vrijheidsbeperkende) maatregelen In de procedure ‘tijdelijke afzonderings- (vrijheidsbeperkende) maatregelen’ schrijft een voorziening uit welke stappen er gezet worden wanneer er wordt overgegaan tot een vrijheidsbeperkte maatregel. Deze procedure wordt in een van de volgende inspectieronden onder de loep genomen.

Katya Muylaert

18

Jaarverslag 2015


1.2. Tentoonstelling Samenwerken met andere voorzieningen van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap hoeft niet uitsluitend binnen een samenwerkingsverband te gebeuren. Getuige hiervan is de samenwerking die werd opgezet voor het organiseren van een kunsttentoonstelling. Expo kunstwerken in samenwerking met Vesta vzw en De Klokke vzw Van 22 april tot 31 mei stelden gasten van Dagcentrum Sint-Niklaas vzw, de Klokke vzw en Vesta vzw hun kunstwerken tentoon in de Foyer en Wandelgangen van de Stadsschouwburg in Sint-Niklaas. De kunstwerken werden in de ateliers of themagroepen van de verschillende voorzieningen gemaakt, maar voor de opbouw van de tentoonstelling in de Stadsschouwburg werden de handen in elkaar geslagen. Cliënten en begeleiders van deze drie voorzieningen werkten samen om deze expo op te zetten en mochten fier zijn over het resultaat. De kunstenaars gaven uitleg tijdens geleide bezoeken. De felicitaties van de bezoekers, de belangstelling van de pers en de bevredigende verkoop van het aantal werken deden ons allen deugd. Op maandag 18 mei werd de tentoonstelling in aanwezigheid van gasten, ouders en sympathisanten plechtig afgerond met een slotreceptie in de Foyer van de Stadsschouwburg. De schepen van welzijn van de stad Sint-Niklaas gaf een speech met veel lof aan de kunstenaars. We konden ook genieten van een spetterend muzikaal optreden. Voor 2016 is er geen tentoonstelling gepland. Cliënten blijven wel actief bezig met het maken van kunstwerken want in 2017 lonkt het Special Art festival alweer!

Jaarverslag 2015


19

Karel Smet

20

Jaarverslag 2015


2. HET DAGCENTRUM IN RELATIE MET ZIJN CLIËNTEN 2.1. Overzicht van de cliënten 2.1.1. Bezetting We maken een kort overzicht van hoe druk onze groepen bezet zijn. Hoeveel cliënten zijn er in een groep? Is dit altijd zo? Zijn er grote verschillen tussen de groepen? … De cijfers werden verkregen op basis van de theoretische bezetting. Dit op basis van de overeenkomsten tussen de cliënten en het Dagcentrum. Op basis van een kleine steekproef van 3 groepen kunnen we concluderen dat er op jaarbasis gemiddeld 1 cliënt per groep minder aanwezig is door verlof. Bij deze aantallen is geen rekening gehouden met het programma van sport, beweging en expressie.

Groep Leefgroep Knaptand Leefgroep OLVPlein Bak & Crea Creatieve Hout Kook Plastische Tuin

Gemiddeld aantal cliënten 10

Gemiddeld aantal extra bezoekers +0,5

Aantal extra bezoekers 3

Maximum aantal cliënten 13

Minimum aantal cliënten 7

10

+0,5

3

11

9

12 15,5 13,5 11 11 Paars4: 11 Oranje: 12,5

+0,5 +1 +1,5 +0,5 +0,5 +1

5 7 11 3 3 3

13 17 15 14 13 17

10 13 11 9 10 8

De eerste kolom, ‘gemiddeld aantal cliënten’ geeft de totale gemiddelde bezetting weer per groep. Dit zowel verdeeld over alle dagen van de week als voor- en namiddag. De tweede kolom ‘gemiddeld aantal extra bezoekers’ duidt aan hoeveel niet-vaste cliënten de betreffende groep bezoeken, gemiddeld over de hele week. Dit gaat zowel om cliënten uit andere groepen, als RTH-cliënten (Rechtstreeks Toegankelijke Hulp), als cliënten die opgenomen zijn met een Persoonsvolgend Convenant (extra middelen).

4

In het Dagcentrum werken we met een tweewekelijks systeem. Om dit visueel te maken voor cliënten werken we met kleuren: paarse weken zijn de oneven weken, oranje weken de even weken.

Jaarverslag 2015


21

In de derde kolom vind je terug hoeveel extra cliënten een groep heeft. Dit gaat soms over cliënten die een halve dag per week aansluiten, dus zeker niet om het aantal extra bezoekers per dag. De vierde kolom laat zien hoeveel cliënten er maximaal in de groep aanwezig zijn. Dit werd bekeken per halve dag. Er zijn bijvoorbeeld maximum 17 cliënten aanwezig in themagroep tuin op dinsdagvoormiddag in de oranje week. Diezelfde dag in de namiddag zijn er maximaal 15 cliënten aanwezig. De vijfde kolom laat het tegenovergestelde zien, hoeveel cliënten er minimum aanwezig zijn in een groep. In themagroep Hout zijn er bijvoorbeeld op woensdagnamiddag maar 11 cliënten aanwezig, terwijl dit er diezelfde voormiddag 15 zijn. 2.1.2. In- en uitstroomgegevens In 2015 mochten we in het Dagcentrum 8 nieuwe cliënten verwelkomen. 6 van deze cliënten werden opgenomen volgens de regels van de zorgregie, waarvan 4 een Prioritair te bemiddelen dossier (PTB) hadden. 1 van deze 6 cliënten werd opgenomen in begeleid werk. De overige 2 cliënten worden door ons geholpen met een persoonsvolgend convenant (extra middelen) vanuit Vesta vzw. Daarnaast namen we in 2015 afscheid van 3 cliënten. 1 cliënt, die reeds in een woonzorgcentrum verbleef, besliste om een rustiger pad te bewandelen en het Dagcentrum te verlaten. De andere 2 cliënten werden opgenomen in een tehuis-niet werkenden. Als men deze cijfers vergelijkt, lijken er meer nieuwe cliënten in het Dagcentrum te zijn toegekomen dan er zijn weggegaan. De eerste 2 opnames van 2015 dateren echter nog van cliënten die het Dagcentrum verlieten eind 2014. De overige 3 nieuwe cliënten van het Dagcentrum zijn in de plaats gekomen van de 3 cliënten die het Dagcentrum verlieten in 2015. Als laatste werd, omwille van de aanwerving van een tweede jobcoach, beslist om extra ruimte te maken voor een nieuwe cliënt voor begeleid werk. Zo zijn het aantal nieuwkomers in evenwicht.

2.1.3. Statistische gegevens betreffende de cliënten Eind 2015 telde het Dagcentrum 119 cliënten. 92 van hen bezoeken enkel het Dagcentrum, al dan niet voltijds (66 voltijds – 26 deeltijds). Daarnaast zijn er 22 cliënten die zowel naar het Dagcentrum komen als gaan begeleid werken. 5 cliënten maken enkel gebruik van het aanbod begeleid werken.

22

Jaarverslag 2015


Verhouding voltijds-deeltijds 2015 4% 19%

voltijds deeltijds 55%

22%

deeltijds + BW Begeleid Werk

De gemiddelde leeftijd van de cliënten van het Dagcentrum is 39,5 jaar oud. Er zit echter een grote variatie in leeftijd: De jongste cliënt is 18 jaar, de oudste 76. Het meest aantal cliënten zijn tussen de 20 en de 30 (34), en tussen de 40 en de 50 jaar oud (38).

Bijna de helft van de cliënten (55) woont in Sint-Niklaas of één van de deelgemeenten. Temse en de deelgemeenten komt op de 2 plaats met 21 cliënten. Daarnaast komen nog een aantal cliënten uit Sint-Gillis-Waas en Stekene. Het minst aantal cliënten komt uit Kruibeke, Waasmunster, Hamme, Lokeren en Vrasene (Beveren).

Jaarverslag 2015


23

2.1.4. Deelnemers begeleid werken Begeleid werken wil personen met een beperking de kans geven om binnen het reguliere arbeidscircuit werk op maat uit te voeren. Dit gebeurt door ondersteuning van de jobcoach. Hij ondersteunt en begeleidt waar nodig tot de begeleid werker zoveel mogelijk zelfstandig aan de slag kan. Een getuigenis van een cliënt begeleid werken: ‘Ik ben Wim en werk in een reisbureau. Ik werk daar een halve dag per week. Ik doe administratief werk; brochures bestikkeren, kopiëren, de post wegen en frankeren en bestelbonnen klasseren. Ik vind dit interessant werk. Ik vind het leuk om bij andere mensen te werken en dit op mijn eigen tempo. Ik leer nieuwe dingen bij en ik krijg ook een grotere verantwoordelijkheid. Dat vind ik leuk. Vroeger kwam ik vooral in groep onder de mensen en nu kan ik dit alleen doen, dat vind ik zeer belangrijk.’ In het Dagcentrum worden volgende cliënten ondersteund:  Cliënten met wie het Dagcentrum een overeenkomst heeft voor dagbesteding.  Cliënten die enkel voor begeleid werken een ondersteuningsvraag hebben.  Begeleid werk vanuit Zorg binnen Groene Zorg, Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening of vanuit een samenwerkingsovereenkomsten met andere voorzieningen: Zorg binnen Groene Zorg Groene Zorg zorgt ervoor dat kwetsbare personen voor lange of korte tijd opgevangen worden op een zorgboerderij. Deze opvang bestaat erin dat men meedoet met de dagdagelijkse activiteiten op de boerderij/ in het bedrijf. Door de kleinschaligheid van de zorgboerderijen en de regelmaat van de uit te voeren taken, probeert men een klimaat van positieve ontwikkeling te creëren voor de cliënt . De zorgboer en de cliënt worden steeds begeleid vanuit een welzijnsvoorziening, voornamelijk door een jobcoach. Dit alles wordt gecoördineerd door de Provincie. Er zijn dus steeds drie betrokken partijen: - De zorgboer(in) en zijn/haar gezin: dit kan een land- of tuinbouwbedrijf zijn. - De cliënt: een persoon met een handicap, een jongere, een psychisch kwetsbare persoon, een ex-verslaafde, een ex-gedetineerde, een dementerende oudere… - Een welzijnsvoorziening zoals onder meer het Dagcentrum: hier wordt de cliënt begeleid.

24

Jaarverslag 2015


Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening (RTH) De ondersteuning die iemand met een handicap nodig heeft verschilt van persoon tot persoon. Sommigen hebben geen ondersteuning nodig, anderen net heel veel. Er is ook nog een groep tussenin, zij krijgen hulp van vrienden of familie, maar hebben af en toe nood aan extra ondersteuning. Vaak handicap specifieke ondersteuning. Dit is hulp die geboden wordt door een voorziening erkend door het VAPH. Met beperkte hulp kunnen mensen vaak veel zelfstandiger leven. Bovendien worden mantelzorgers als familie en vrienden hierdoor even minder belast. Daarom bestaat er RTH, rechtstreeks toegankelijke hulp. Dit is beperkte, handicap specifieke ondersteuning waarvoor je geen goedkeuring nodig hebt van het VAPH. Je hoeft hiervoor dus geen aanvraag bij het VAPH in te dienen. Samenwerkingsverband met andere voorzieningen Het Dagcentrum begeleidt binnen begeleid werk ook een aantal cliënten vanuit andere voorziening. Dit binnen persoonsvolgende convenanten en vanuit het samenwerkingsverband KEUS.

Geschiedenis van uitbreiding binnen het team van begeleid werken Voor 2013 hadden we een deeltijdse jobcoach die de ondersteuning van onze gasten en werkposten op zich nam. In maart 2013 werd er een uitbreiding toegekend aan deze uren en gebeurde een uitbreiding van 0.5 naar 0.7 fulltime equivalenten. De evaluatie van deze uitbreiding, 6 maanden later, werd als positief ervaren. Deze uitbreiding van begeleid werken werd toen mogelijk gemaakt via middelen van het Dagcentrum. Het ging niet over bijkomende middelen, maar over een verschuiving van besteding van reeds bestaande middelen. Bij een eindevaluatie in december merkten we dat we naar een verdubbeling gingen van de begeleid werkers. Hierbij kwamen meteen enkele vragen terug aan bod. Kunnen we dit bereik aanhouden, zelfs met de extra uren die reeds geïnvesteerd zijn? We hadden ons als Dagcentrum geëngageerd om RTH-vragen te begeleiden. Konden we deze vragen blijven opvolgen en zou dit dan niet ten koste gaan van onze eigen interne wachtlijst? Na het afwegen van de pro’s en contra’s werd beslist dat we, vanaf januari 2014, de jobcoach voltijds te werk zouden stellen. Op deze manier konden we ons engagement naar onze gasten, maar ook naar de mensen van Groene zorg, RTH en vanuit de samenwerkingsovereenkomsten blijven waarmaken. Deze uitbreiding naar 1 FTE5 werd 5

FTE= fulltime equivalent of voltijdse medewerker

Jaarverslag 2015


25

mogelijk dankzij het samenvoegen van de middelen die met deze engagementen verbonden waren. Eén jaar later, bij het opmaken van de balans voor 2014, merkten we dat de vraag naar begeleid werk nog verder bleef groeien. Het was een goede keuze om te investeren in een voltijdse medewerker binnen begeleid werk. Omdat de vragen voor begeleid werken ook in 2015 bleven toenemen, zowel bij gasten binnen het Dagcentrum als vanuit RTH, zorg binnen groene zorg en het samenwerkingsverband, werd er in maart 2015 beslist om het een extra jobcoach toe te voegen aan het team begeleid werken. Dit voor 0,8 fulltime equivalenten. Deze uitbreiding werd voor 0,5 fulltime equivalenten mogelijk dankzij het samenvoegen van de middelen die met de engagementen van RTH en Groene zorg verbonden waren en voor 0,3 fulltime equivalenten door eigen middelen. Door de toevoeging van deze extra uren binnen begeleid werk, konden we in 2015 maar liefst 51 mensen begeleiden binnen begeleid werk terwijl dit er in 2014 ‘nog maar’ 38 waren. Ook werd er voor een aantal van onze begeleid werkers een extra werkpost toegevoegd.

evolutie in het aantal deelnemers begeleid werk 60

6

50

15 2 9

40 30

1 7

10

7

samenwerking RTH groene zorg Dagcentrum

20 26

22

2013

2014

10

27

0

26

Jaarverslag 2015

2015


2.2. Inspraak voor de gebruikers 2.2.1. Meldingen van ontevredenheid Vanuit onze emancipatorische visie vinden we het belangrijk om iedere vraag, opmerking of klacht, (hoe klein ook) ernstig te nemen. Dit verschaft ons belangrijke informatie om de kwaliteit van onze werking te verhogen en beter af te stemmen op de (individuele) noden en behoeften van onze gebruikers. Om de duidelijkheid en werkbaarheid van de procedure rond klachten te bevorderen, maken we een kunstmatig onderscheid tussen : Vragen en opmerkingen (geregistreerd in dagboeken, tevredenheidsvragenlijsten, teamverslagen,…) Meldingen van ontevredenheid (geregistreerd in de map ‘meldingen van ontevredenheid’) Klachten (geregistreerd in een klachtenregister, bijgehouden door directie). Wat is het verschil tussen deze categorieën ?  Een vraag en een opmerking is elk ongenoegen door gelijk welke gebruiker dat door het begeleidend team kan uitgeklaard en opgelost worden. 

Een melding van ontevredenheid is elk ongenoegen, elke kritische bedenking die gesteld wordt door gelijk welke gebruiker en op organisatieniveau dient uitgeklaard te worden. Het is de betrokken zorgbemiddelaar of coördinator die bepaalt of een vraag of opmerking zal behandeld worden als een melding van ontevredenheid .



Wanneer echter de ontevredenheid een zekere ernst heeft, wanneer de gebruiker zelf, zijn ouder(s), wettelijke vertegenwoordiger(s) of een vertrouwenspersoon van de gebruiker niet tevreden is met de aangereikte oplossing, dan kan hij/zij ervoor kiezen om een klacht te formuleren. Een klacht is een officieel neergeschreven ontevredenheid, gericht aan directie. Een klacht wordt behandeld volgende de klachtenprocedure, beschreven volgens het Besluit van de Vlaamse Executieve.

5-wekelijks tijdens een beleidsvergadering worden alle meldingen van ontevredenheid en alle klachten besproken die geuit zijn. Er wordt gekeken welke stappen reeds ondernomen zijn en welke stappen nog moeten uitgevoerd worden en wie deze op zich neemt. Elke melding van ontevredenheid wordt ook teruggekoppeld naar de melder én naar de betrokken teams of diensten. Daarnaast gebeurt er van elke melding ook een registratie, dit door de betrokken coördinator. Deze meldingen worden bijgehouden in een map.

Jaarverslag 2015


27

Jaarlijks wordt een evaluatie gehouden waarbij alle meldingen overlopen worden, alsook hoe ze aangepakt zijn. Tijdens de beleidsvergadering wordt ook nagegaan welke preventieve en corrigerende maatregelen bijkomend nog kunnen genomen worden om meldingen van ontevredenheid te vermijden. Het proces van luisteren en opvolgen van iedere opmerking of melding van ontevredenheid van ouders, wettelijke vertegenwoordigers en/of gasten vinden we heel belangrijk. Daarom willen we in het registreren en opvolgen van elke melding graag onze medewerkers betrekken. Als u meer wil weten over deze uitwerking, verwijzen we u graag naar de tekst over zelfevaluatie in dit jaarverslag (zie item 1.1.4. zelfevaluatie). In 2015 zijn er 21 meldingen van ontevredenheid geregistreerd. Dit zijn 4 meldingen meer dan in 2014. Er waren geen schriftelijk ingediende klachten. 18 meldingen van ontevredenheid kwamen van ouders, 2 meldingen kwamen van gebruikers. De meldingen handelden over heel verschillende thema’s, namelijk : - afspraken en veiligheid met betrekking tot de ophaaldienst - de kwaliteit van de maaltijd - administratieve dienst en onthaal op slechts 1 locatie - informatie na een doktersbezoek - (opvolging van) afspraken omtrent de begeleiding van gebruikers - afspraken omtrent (schriftelijke) communicatie Bovenstaande meldingen zijn besproken tijdens de beleidsvergadering en de nodige bijsturingen zijn uitgevoerd en teruggekoppeld naar gebruikers en/of ouders. De bijsturingen die gebeurd zijn, zijn enerzijds soms oplossingen van praktische aard, zoals : - wijzigende afspraken omtrent ophalen - bijsturingen op vlak van onthaal - opvolging in communicatie - …. Anderzijds gaan sommige bijsturingen ook over : - op welke manier wordt een gast ondersteund - wie kan aansluiten bij welke activiteiten - opnieuw onder de aandacht brengen van afspraken die voor vele betrokkenen (alsook bij externe diensten) belangrijk zijn (bvb. manier van begeleiding van de bus tot thuis)

28

Jaarverslag 2015


2.2.2. Tevredenheidsmeting bij cliënten Inleiding Dagcentrum Sint-Niklaas wil blijvend peilen naar de tevredenheid van zijn cliënten. Jaar na jaar deden we dit op eenzelfde manier: naar aanleiding van een IDO-bespreking werden ouders/netwerk en cliënten uitgenodigd om een tevredenheidsvragenlijst in te vullen. De vragen waren eerder algemeen van aard. Hierdoor kwamen er niet vaak verbeterpunten voor onze werking aan het licht. Om meer te halen uit de tevredenheidspeiling, besloten we om tweejaarlijks in te zoomen op één bepaald thema. Voor 2015 werd voor het thema ‘communicatie’ gekozen. We willen ons inzetten voor een optimale open communicatie en goede Informatievoorziening voor iedereen die daar belang bij kan hebben. Onze cliënten zijn hierbij de belangrijkste doelgroep. Wij zetten hiervoor verschillende middelen in. Of onze boodschap steeds overkomt, is enkel na te gaan door het de doelgroep en hun ouders/netwerk zelf te vragen. Vandaar dat wij een tevredenheidspeiling hebben verspreid onder alle cliënten en aan hun ouders, familieleden of wettelijke vertegenwoordigers. Hiervoor zijn aparte vragenlijsten opgemaakt. Deze bestaan uit korte vragen en stellingen die anoniem konden beantwoord worden. De vragenlijsten voor ouders, familieleden of wettelijke vertegenwoordigers zijn eerst ter feedback voorgelegd aan de gebruikersraad. Communicatie Het doel van de enquête is samengevat antwoord te krijgen op in ieder geval de volgende vragen:  Zijn onze cliënten tevreden over onze wijze van communiceren?  Bereiken de huidige communicatiemiddelen hun doel?  Is men tevreden over de communicatiemiddelen?  Is het zinvol/wenselijk meer in te zetten op digitale communicatie tegenover papieren communicatie? Respons en representativiteit De vragenlijst is verspreid naar alle cliënten en hun vertegenwoordigers. In totaal betekent dit 142 exemplaren. Er zijn 59 ingevulde lijsten teruggekomen wat betekent dat 42 % van de geadresseerden heeft geantwoord.

Jaarverslag 2015


29

Bevindingen en conclusies Over het algemeen zijn cliënten tevreden over de communicatie in het Dagcentrum. Opvallend is dat heel weinig mensen via internet informatie zoeken. Onze Facebookpagina en website worden minder frequent bezocht door ouders of familieleden. Dit is mede te verklaren door het feit dat 57 % van de cliënten antwoordden geen computer te gebruiken. De infoflash6 is dan weer een communicatiemiddel dat door iedereen gelezen en gesmaakt wordt. Er is vraag naar meer informatie over de dagelijkse werking van het Dagcentrum. Veel ouders sluiten graag aan bij een praatcafé in de groep. Ze hebben ook hier vraag naar meer toelichting van de dagelijkse werking: waar zijn groepen mee bezig, een demonstratie van een techniek, tonen van beelden, … De resultaten van deze tevredenheidsmeting bevestigen dat een uitbreiding van de infoflash wenselijk is. We gaan per locatie op zoek naar een fotograaf die de dagelijkse werking en gelegenheidsactiviteiten in beeld brengt.

Linda De Peuter

6

De Infoflash is een informatieblad dat het Dagcentrum tweemaal per jaar uitgeeft. Het bevat naast nieuws uit het Dagcentrum ook informatie rond VAPH – onderwerpen.

30

Jaarverslag 2015


2.3. Individuele Dienstverleningsovereenkomst (IDO) De individuele dienstverleningsovereenkomst is een belangrijk instrument in onze dagelijkse werking. Een goed afgestemde begeleidingsstijl is afhankelijk van een volledig beeld op vlak van kunnen en aankunnen van de cliënt. Om deze reden wordt veel tijd besteed aan het opstellen van dit beeld van de cliënt en aan het opmaken van dit verslag . Op verschillende vlakken hebben we bijgestuurd. 2.3.1. Zelfevaluatie van de individuele dienstverleningsovereenkomst Sinds 2014 wordt van het Dagcentrum verwacht de uitgewerkte procedures (zie item 1.1.4 zelfevaluatie) zelf te evalueren. Hoe we dit doen, kunnen we zelf bepalen. In dit kader was ook in de jaardoelstellingen van 2014 opgenomen dat we de gebruikersraad wilden betrekken bij deze zelfevaluatie. Omdat we in 2013 de IDO-procedure herwerkt hebben, vonden we het interessant om de leden van de gebruikersraad hun mening te vragen over deze procedure. Op de gebruikersraad van 8 oktober 2014 werd de vraag aan ouders/vertegenwoordigers en cliënten gesteld wat zij van de IDO-procedure vonden. Bij cliënten gebeurde de bevraging aan de hand van een spel. Eén van de besluiten van deze vergadering was dat zowel ouders, wettelijk vertegenwoordigers en cliënten de vraag hadden om meer betrokken te worden op het proces van het verwezenlijken van de ondersteuningsnoden (voor een uitgebreider verslag : zie ook jaarverslag 2014). Om aan deze vraag tegemoet te komen werd in januari 2015 beslist om iedere 8 maanden na de bespreking van de individuele dienstverleningsovereenkomst de afgesproken ondersteuningsnoden of concrete acties te evalueren. - Voor elke cliënt wordt na de bespreking van de individuele dienstverleningsovereenkomst (IDO) een document opgesteld waarin zijn/haar ondersteuningsnoden vermeld zijn en in welke mate deze gerealiseerd zijn 7. De beschrijving van de ondersteuningsnoden worden hierin aangepast voor de cliënten (in eenvoudige taal geformuleerd, pictogrammen toegevoegd,..). - Elke 8 maanden zit de persoonlijke begeleider met de cliënt samen om zijn ondersteuningsnoden te evalueren. Dit wel enkel indien de cliënt dit kan en aankan (zie item 2.4 emotionele ontwikkeling). Indien de cliënt dit niet kan of aankan, wordt dit op het document ‘tussentijdse evaluatie van de ondersteuningsnoden van de gast’ beschreven, waarbij ook gemotiveerd wordt waarom een cliënt dit niet (aan)kan.

7

Dit formulier heet : “tussentijds bespreken van de ondersteuningsnoden met gast X”

Jaarverslag 2015


31

-

Na iedere opmaak van de ondersteuningsnoden, plant de zorgbemiddelaar (na 8 en 16 maanden) een teambespreking in om de ondersteuningsnoden te evalueren.

Door deze manier van werken willen we meer verantwoordelijkheid toedelen aan de persoonlijk begeleider : - De persoonlijk begeleid(st)er volgt de ondersteuningsnoden op. - De persoonlijk begeleid(st)er brengt na het gesprek met de cliënt de ondersteuningsnoden ter sprake tijdens een teamvergadering. Om aan de feedback van de ouders en wettelijk vertegenwoordigers met betrekking tot meer geïnformeerd worden te voldoen, wordt - sinds mei 2015 - na elke bespreking een kopie van dit document meegegeven aan de ouders, wettelijk vertegenwoordigers,… . 2.3.2. Zorg voor privacy Maar naast feedback van ouders en wettelijk vertegenwoordigers, kregen we in 2015 ook feedback van de zorginspectie. Zij vroegen ons om medische informatie gescheiden van de andere informatie te bewaren. Daarnaast vroegen zij om de verslagen van de individuele dienstverleningsovereenkomst van elke cliënt achter slot en grendel te bewaren. Dit laatste hadden we tot hier toe nog niet toegepast, omdat we het belangrijk vonden dat alle cliënten op elke moment zelf hun individuele dienstverleningsovereenkomst kunnen raadplegen. Omdat echter cliënten, ouders en wettelijk vertegenwoordigers de individuele dienstverleningsovereenkomst steeds mee krijgen naar huis, besloten we de privacy van onze cliënten meer te beschermen en te respecteren en de individuele dienstverleningsovereenkomsten achter slot te bewaren. Als cliënten in het Dagcentrum hun IDO willen inlezen, mogen ze er steeds naar vragen. Daarnaast wordt medische informatie (bvb. of iemand epilepsie heeft, welke medicatie iemand dagelijks moet innemen,…) niet meer in de individuele dienstverleningsovereenkomst opgenomen. Deze worden zowel op papier, als op de server, in een aparte map of document neergeschreven en bewaard. Als er een ondersteuningsnood uit de medische informatie voortvloeit, nemen we deze wel op in de concrete acties van de individuele dienstverleningsovereenkomst.

32

Jaarverslag 2015


2.3.3. Aanpassingen aan de structuur van de individuele dienstverleningsovereenkomst In 2013 is er in de structuur van de individuele dienstverleningsovereenkomst heel wat gewijzigd. Zo maken we nu een onderscheid tussen het emotioneel functioneren en de adaptieve vaardigheden8 van een cliënt. Daarnaast werden ook vragen opgenomen rond de leefsituatie en de kwaliteit van leven van een cliënt. De structuur van de individuele dienstverleningsovereenkomst ziet er als volgt uit : Deel 1 : A. B. C. D.

Algemene gegevens (geboortedatum, opnamedatum, handicap) Beschrijving van het emotioneel functioneren Optimale omgevingssituatie Beschrijving van de mogelijkheden en de vaardigheden 1. Communicatieve vaardigheden 2. Zelfredzaamheid 3. Gebruik maken van de mogelijkheden van de samenleving 4. Voeding en gezondheid 5. Keuzes maken 6. Dagbesteding 7. Ontspanning 8. Relatievorming en seksualiteit 9. Functioneel gebruik van schoolse vaardigheden 10. Variabele activiteiten (sport, beweging, expressie, vorming, extra aanbod) E. Leefsituatie F. (Para)medische factoren

Deel 2 : Concrete acties : dit zijn de ondersteuningsnoden die het Dagcentrum de komende 18 of 24 maanden naar voren schuift voor een bepaalde cliënt.

8

Adaptieve vaardigheden, of ook wel aanpassingsvaardigheden, zijn de cognitieve, communicatieve en schoolse vaardigheden van een cliënt. Ze bepalen voor een belangrijk deel hoe een persoon in het dagelijkse leven functioneert.

Jaarverslag 2015


33

Een eerste evaluatie van deze herwerking in 2014 leerde begeleiding en zorgbemiddelaars dat we nog onvoldoende geoefend hadden met deze nieuwe methodiek. Begin 2016 werd deze evaluatie herhaald en kwamen we tot volgende conclusie : − De opgestelde richtvragen voor het opstellen van de individuele dienstverleningsovereenkomst zijn duidelijk. De verslagen zijn bondiger, korter en duidelijker geworden. De verandering in de structuur wordt positief bevonden. − Niet alle vragen rond het emotioneel functioneren zijn even gemakkelijk te beantwoorden. Dit omdat men of soms het antwoord niet weet (nog te bevragen bij de ouders,…, onvoldoende kennis omdat de cliënt nieuw is,…),maar soms ook omwille van het laag emotioneel functioneren van een cliënt. − Er worden enkele vragen gesteld naar grensoverschrijdend gedrag, maar niet naar hoe omgegaan wordt met spanning vooraf door de cliënt. Het signaleren en omgaan met deze spanning wordt zeker zo belangrijk gevonden. − Het beschrijven van de optimale omgevingssituatie is moeilijk. Het evenwicht bewaren tussen wat nodig is voor de cliënt, wat dromen zijn en wat realiseerbaar is, is niet steeds gemakkelijk. Bovendien worden in deze rubriek ook doelstellingen of een begeleidingsaanpak beschreven die voor meerdere jaren gevolgd wordt. Hierdoor is de inhoud van deze rubriek niet altijd even duidelijk. De vraag wordt gesteld of we ondersteuningsnoden die vele jaren opvolging nodig hebben, geen duidelijkere plaats kunnen krijgen. − De vragen waarin gepeild worden naar de leefsituatie zijn steeds op maat te maken van elke cliënt, waardoor ze niet gemakkelijk te bevragen zijn. Met de verkregen feedback zullen de zorgbemiddelaars een verdere aanpassing doen in de vragen en de structuur van de individuele dienstverleningsovereenkomst. Dit zal gebeuren in het voorjaar van 2016. 2.3.4. Samenwerking binnen KEUS In 2015 pleegden de zorgbemiddelaars van Vesta vzw en Dagcentrum Sint-Niklaas vzw overleg. Doel was om tot een betere afstemming te komen bij het opstellen van een individuele dienstverleningsovereenkomst voor cliënten die gebruik maken van diensten van beide vzw’s. Dubbel werk, waarbij voor 1 cliënt die in twee voorzieningen ondersteuning krijgt twee individuele dienstverleningsovereenkomsten opgemaakt werden, willen we vermijden. Enkele gemaakte afspraken : - De voorziening waar een cliënt woont, is meestal de hoofdvoorziening, tenzij anders afgesproken. De hoofdvoorziening zorgt voor het opmaken van de individuele dienstverleningsovereenkomst. Hierbij worden de volgende vragen gesteld : o Wie is de cliënt vanuit verschillende perspectieven bekeken ? o Wat zijn de grote uitgangspunten in de begeleiding?

34

Jaarverslag 2015


-

-

Dagcentrum Sint-Niklaas deelt - indien noodzakelijk - informatie over het kunnen en aankunnen binnen dagbesteding van de betrokken cliënt met de samenwerkende organisaties. De hoofdvoorziening deelt het IDO met betrokken organisaties - indien nodig - op vraag en met toestemming van de cliënt, ouders, wettelijke vertegenwoordigers

Voor (momenteel) alle cliënten die zowel een overeenkomst hebben met Vesta vzw als Dagcentrum Sint-Niklaas vzw, maken we als Dagcentrum een verkort IDO. Dit wordt maximaal 2-jaarlijks besproken tijdens een teamvergadering en indien gewenst ook met de ouders/wettelijke vertegenwoordigers. In dit verkort IDO worden enkel de volgende rubrieken beschreven : - Emotionele ontwikkeling - Optimale omgevingssituatie - Voeding en gezondheid - Dagbesteding - Ontspanning in het DC - Variabele activiteiten (sport, beweging, expressie, vorming, begeleid werken, projectwerk,…) - Leefsituatie (familiale en evt. schoolse geschiedenis) - Concrete ondersteuningsnoden - Gebruik maken van de mogelijkheden van de samenleving (optie) - Relatievorming en seksualiteit (optie) - In apart verslag : Medische factoren (optie) en Paramedische factoren (optie) Hiermee hopen we om van de cliënt binnen dagbesteding een zo goed mogelijk beeld te kunnen opstellen. Samen met de informatie van de hoofdvoorziening, leidt dit - waar nodig en gevraagd - tot een zo volledig mogelijk beeld.

Sidney Vereecken

Jaarverslag 2015


35

2.4. Emotionele ontwikkeling In het Dagcentrum hechten we groot belang aan het in kaart brengen van het functioneren en de noden van onze cliënten. Op basis daarvan kunnen we onze begeleidingsaanpak afstemmen op iedere cliënt individueel. Een belangrijk aspect hierin is het zicht krijgen op de emotionele ontwikkeling van de cliënt en de bijbehorende ondersteuningsnoden voor die cliënt. Om dit proces te ondersteunen, werd in 2011 de Werkgroep Emotionele Ontwikkeling opgericht. Deze werkgroep is samengesteld uit de twee zorgbemiddelaars en twee tot drie begeleiders. De taak van de werkgroep is het uitwerken van hulpmiddelen om elke gebruiker te benaderen in overstemming met zijn emotionele ontwikkelingsniveau. Een bijkomende taak is het verzorgen van vorming rond emotionele ontwikkeling voor de medewerkers van het Dagcentrum. In 2015 organiseerde de Werkgroep opnieuw een vorming emotionele ontwikkeling voor de medewerkers van de orthoagogische dienst. Na een korte herhaling van de theorie werden een aantal concrete situaties met cliënten besproken. Om de theorie van emotionele ontwikkeling levendig te houden in de organisatie, is het belangrijk om nieuwe medewerkers actief te informeren en te betrekken. De Werkgroep stelde een boekje samen waarin de vijf fasen van de emotionele ontwikkeling volgens Dösen9 op een toegankelijke manier worden beschreven. We wensen dit boekje zowel voor de huidige begeleiders als voor nieuwe begeleiders, stagiairs en vrijwilligers ter beschikking te stellen. Daarnaast blijven we er alert voor om regelmatig de basisvorming rond emotionele ontwikkeling aan te bieden aan vaste medewerkers die hier nog niet de gelegenheid toe gehad hebben. Ook het informeren van ouders over de emotionele ontwikkeling van hun zoon of dochter, vinden we zinvol. In de eerste plaats voorzien we tijdens een IDO-bespreking10 de mogelijkheid om hier dieper op in te gaan met ouders. Indien we reeds een inschatting gemaakt hebben van het emotioneel ontwikkelingsniveau van hun zoon of dochter door middel van de Schaal Emotionele Ontwikkeling, wordt dit zoveel mogelijk tijdens de IDObespreking toegelicht. In 2015 gingen we dan ook met enkele ouders het gesprek hierover

9

Anton Dösen maakte een beschrijving van de emotionele ontwikkeling van kinderen van 0 jaar tot 12 jaar zoals deze normaal gezien verloopt. Op basis daarvan maakte hij de vergelijking met volwassen personen met een handicap. Vaak zijn zij in een of enkele van deze niveau’s blijven hangen of vallen hier gemakkelijk in terug in stressvolle situaties. De beschrijving in het boekje is o.a. op de ideeën van Dösen gebaseerd. 10

IDO is de afkorting die we in het Dagcentrum gebruiken voor Individuele DienstverleningsOvereenkomst. Meer uitleg over het IDO vindt u onder 2.3 IDO

36

Jaarverslag 2015


aan. We wensen in de toekomst geleidelijk aan nog meer in te zetten op het betrekken van ouders bij de emotionele ontwikkeling van hun zoon of dochter.

2.5. Infomoment voor ouders Op dinsdag 16 juni 2015 organiseerde het Dagcentrum een infomoment voor ouders over Perspectief 2020 en de zorgregie. Dit infomoment werd gesplitst in een namiddag- en avondsessie. In totaal waren 42 personen aanwezig, die samen 25 gebruikers vertegenwoordigden. In de namiddag waren 29 personen aanwezig (representatief voor 17 gebruikers), ’s avonds 13 personen (voor 8 gebruikers). Het overgrote deel van de vertegenwoordigers waren ouders, maar ook andere familieleden (broers/zussen) waren geïnteresseerd. Een samenvatting van de informatie die die dag gegeven is, vindt u hier. 2.5.1. Perspectief 2020 Met het perspectiefplan wil minister Van Deurzen de zorg zo vernieuwen tegen 2020 dat personen met een beperking een volwaardige plaats krijgen in de maatschappij. “Zo veel mogelijk gewoon, zo weinig mogelijk uitzonderlijk.” Hiervoor worden 2 krachtlijnen gebruikt: 

Alle zorg vraaggestuurd Het is de bedoeling dat meer en meer beroep wordt gedaan op bestaande diensten en het aanbod buiten de handicapspecifieke sector. Daarnaast zullen er binnen de handicapspecifieke sector minder regels bestaan vanuit de overheid. Hierbinnen zijn de FAM’s ontstaan (Flexibel aanbod meerderjarigen). Dit regelluw kader biedt meer mogelijkheden tot samenwerking en flexibel antwoord bieden op zorgvragen. In dit licht is ook het samenwerkingsverband KEUS ontstaan.



Zorggarantie voor personen met de grootste ondersteuningsnood Om dit doel te bereiken, moeten een aantal randvoorwaarden voldaan zijn: − Een ruim aanbod aan rechtstreeks toegankelijke diensten, zowel binnen het VAPH (RTH-aanbod van voorzieningen en diensten) als daarbuiten (vb. thuiszorg) − Een persoonsgebonden budget (PGB) waarbij de financiering van het VAPH rechtstreeks naar de persoon gaan i.p.v. naar de voorzieningen. Hiermee kan de persoon zelf zijn ondersteuning inrichten en kiezen.

Jaarverslag 2015


37

−

Een budget op maat, afhankelijk van de zorgzwaarte en de ondersteuningsnood. Dit wordt bepaald op basis van het zorgzwaarteinstrument en een ondersteuningsplan.

2.5.2. Zorgregie OPGELET! Deze informatie dateert van midden 2015. Door de veranderingen naar een Persoonsvolgende Financiering (cfr. Perspectief 2020), is de informatie van DEEL 2 mogelijk niet meer volledig correct. Onderstaande manier van werken is van toepassing tot en met 31 maart 2016. Vanaf 1 april 2016 gaat de nieuwe toeleidingsprocedure van de Persoonsvolgende Financiering (PVF) van start. (zie 1.1.1. De persoonsvolgende financiering) Voor de laatste correcte informatie kan u terecht bij de sociale dienst en de directie. Daarnaast zullen door verschillende instanties in de loop van 2016 infomomenten georganiseerd worden om u op de hoogte te stellen. 2.5.2.1. Ik heb een vraag naar ondersteuning, wat nu? Om een antwoord te zoeken op een zorgvraag, zijn er verschillende stappen die doorlopen moeten worden. − fase 1: administratieve luik Als eerste is het belangrijk dat de zorgvrager een goedkeuring heeft van het VAPH, het zogenaamde ‘PEC-ticket11’. Hierop staat voor welk soort VAPH ondersteuning de zorgvrager beroep kan doen. Indien nodig, gebeurt het ‘PEC-ticket’ in orde laten maken door een multidisciplinair verslag te laten maken door een multidisciplinair team. Zij dienen dan de aanvraag in bij het VAPH, die je aanvraag zal goedkeuren of afkeuren. Je kan hiervoor terecht bij de dienst maatschappelijk werk van je ziekenfonds, maar er bestaan ook andere diensten. − fase 2: de gevraagde zorg laten registreren In bezit zijn van het juiste ticket is niet voldoende. De zorgvrager moet zijn zorgvraag laten registreren door een contactpersoon. Deze contactpersoon is een medewerker uit een organisatie. Voor een groot aantal personen in het Dagcentrum is de medewerker sociale dienst contactpersoon. Deze contactpersoon registreert de zorgvraag en duidt aan of het gaat om een toekomstgerichte zorgvraag of een actieve zorgvraag.

11

PEC = Provinciale Evaluatie Commissie: beslist op basis van een dossier of iemand in aanmerking komt om ingeschreven te worden bij het VAPH en voor welke ondersteuning de persoon in aanmerking komt.

38

Jaarverslag 2015


− fase 3: bemiddeling Als derde is er de bemiddelingsfase. Voornamelijk bij zorgvragen: dagcentrum, beschermd wonen (met of zonder dagbesteding), tehuis niet werkenden (zowel bezigheid als nursing),… is het niet voldoende om de zorgvraag te registreren. Omdat er meer vraag dan aanbod is werd dit systeem door de overheid aangepast. stap 1: Vooraleer de zorgvrager beroep kan doen op gespecialiseerde zorg (erkend en gesubsidieerd door het VAPH) moeten alle andere mogelijkheden maximaal aangesproken zijn. Dit wordt weergegeven aan de hand van de concentrische cirkels.

Cirkel 1

Zelfzorg: de zorg en ondersteuning die de persoon zelf opneemt

Persoon zelf

Cirkel 2

Gebruikelijke zorg: de dagelijkse zorg en ondersteuning die gezinsleden die bij elkaar wonen aan elkaar geven

Het gezin

Cirkel 3

Zorg en ondersteuning van familie, vrienden en kennissen die niet bij elkaar wonen

Vrienden, kennissen, verder familie, buren (mantelzorgers)

Cirkel 4

Professionele zorg en ondersteuning voor alle burgers

Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW), gezinszorg, poetshulp, kinderopvang …

Cirkel 5

Professionele zorg en ondersteuning die het VAPH vergoedt

Professionele diensten en organisaties voor personen met een handicap

Jaarverslag 2015


39

stap 2: Wanneer de ondersteuning vanuit cirkel 1 t.e.m. 4 onvoldoende blijkt te zijn kan de contactpersoon nagaan of de situatie voldoet aan de criteria om een dossier in te dienen bij het VAPH om een voorrangsstatuut te verkrijgen. Het gaat hier om een Prioritair Te Bemiddelen dossier (kortweg, PTB dossier). De criteria: − Het betreft een actieve zorgvraag en men is instapbereid; − Er is een duidelijke kloof tussen de zorg en ondersteuning die de persoon met een handicap nu ontvangt en de zorg en ondersteuning die noodzakelijk is; − De huidige situatie wordt op korte termijn onhoudbaar; − De draagkracht van het sociaal netwerk is overschreden; − Een intensief bemiddelingstraject kan geen antwoord bieden op de zorgvraag; − De geestelijke en lichamelijke integriteit van de persoon met een handicap of zijn sociale context is in het gedrang of is geschonden; − Er is geen perspectief op gepaste zorg en ondersteuning. Voldoet de situatie niet aan de vooropgestelde criteria dan kan er met de contactpersoon in overleg gegaan worden. Voldoet de situatie wel aan de criteria dan kan men een aanvraag indienen voor een PTB dossier. Deze wordt beoordeeld door de Regionale Prioriteitencommissie van Oost-Vlaanderen (RPC). stap 3: Indien het dossier wordt geweigerd zal de RPC dit motiveren. In dit geval kan er een overleg met de contactpersoon plaatsvinden om verdere mogelijkheden te bekijken. Indien het dossier wordt goedgekeurd zal de contactpersoon de zorgvrager op de hoogte brengen wanneer er een geschikte open plaats is. Bij akkoord kan de contactpersoon de zorgvrager aanmelden. Er is geen garantie dat men terecht zal kunnen in de voorziening van uw voorkeur. Als een PTB dossier werd goedgekeurd, gaat men uit van instapbereidheid. Dit wil zeggen dat je in wil gaan op elk aanbod dat geschikt is, ook al is dit in een andere regio of zelfs andere provincie. Indien je toch in de eigen regio terecht wil komen, kan altijd een migratievraag gesteld worden (= verhuizen van voorziening).

40

Jaarverslag 2015


2.5.2.2. Wat bij nood? Onverwachte situaties kunnen altijd gebeuren. Om die reden is er een noodprocedure in het leven geroepen. De contactpersoon gaat na of de situatie voldoet aan de criteria: − het gaat om een plotse gebeurtenis met een onverwacht karakter − het netwerk valt plots weg Indien de situatie voldoet aan de criteria maakt de contactpersoon het dossier op en dient deze in. Wanneer deze wordt goedgekeurd kan de zorgvrager 10 weken ondersteuning genieten. De contactpersoon contacteert voorzieningen met de vraag wie in de mogelijkheid is om de zorgvrager gedurende deze 10 weken op te nemen. In de loop van deze 10 weken kan de zorgvrager en/of zijn net werk in overlegd gaan met de contactpersoon om de ondersteuningsmogelijkheden na deze opname van 10 weken verder in kaart te brengen.

Jaarverslag 2015


41

Karel Smet

42

Jaarverslag 2015


3. HET DAGCENTRUM IN RELATIE MET ZIJN MEDEWERKERS 3.1. Vrijwilligers Jaar na jaar groeit het aantal vrijwilligers in ons Dagcentrum. Ze schilderen, poetsen, harken, installeren computers, begeleiden atleten, gaan met een gast naar de markt, doen een babbel, een wandeling, geven een duwtje om op het paard te helpen, .... Stuk voor stuk bouwen zij mee aan onze missie. Zij vormen een kwalitatieve ondersteuning van onze individuele begeleidingen en de algemene werking. Eind 2015 werd onze werking ondersteund door 24 geëngageerde vrijwilligers. Sommigen komen wekelijks een of meer halve of volledige dagen, anderen komen om de twee weken. Binnen de orthoagogische dienst waren afgelopen jaar acht vrijwilligers in opleiding actief (een persoon per leef- of themagroep) en zeven vrijwilligers niet in opleiding. In de loop van het jaar kwamen er nog drie nieuwe gezichten bij. Ze helpen onze begeleiders mee in het op maat maken van onze ondersteuning aan gasten. Ook in de ondersteunende diensten mochten we een nieuwe vrijwilligster verwelkomen, waardoor er momenteel zes vrijwilligers actief zijn. Zij komen wekelijks schilderen, de tuinen onderhouden of administratieve taken verrichten. Allen samen maken zij van onze werken leefomgeving een aangename plek om te vertoeven. Naast de vrijwilligers die op regelmatige basis onze werking ondersteunen, kunnen wij rekenen op een aantal mensen die zich engageren voor kortlopende activiteiten. Dit kan gaan over daguitstappen en begeleiden van atleten tijdens de Special Olympics tot meehelpen op festiviteiten of het seizoensgebonden onder handen nemen van de tuinen. Dit jaar ontvingen we opnieuw een ploeg medewerkers van een bankinstelling die hun gebruikelijke dagtaak een dagje ruilden voor klussen in ons Dagcentrum. Ze verfden enkele muren in themagroep Bak & Crea chocoladebruin en ruimden onze tuin op. Het stijgend aantal vrijwilligers deed ons stilstaan bij onze visie op vrijwilligerswerk. Uit respect voor de inzet van de vrijwilligers plannen de coördinatoren jaarlijks een ondersteunend coachingsgesprek met de vrijwilligers van hun groepen/dienst. In de loop van het jaar nemen we enkele gelegenheden te baat om onze vrijwilligers te bedanken voor hun warme betrokkenheid op ons Dagcentrum. Een kaartje, een attentie, een ontmoetingsmoment, … Danken kan je vrijwilligers immers niet genoeg. Aan iedereen die tijd vrijmaakt om op welke manier dan ook iets bij te dragen aan ons Dagcentrum: van harte bedankt voor jullie inzet! Blijf vertellen over jullie vrijwilligerswerk en besmet op deze manier de mensen rondom je met dat vrijwilligersvirus.

Jaarverslag 2015


43

3.2. Tevredenheidsmeting medewerkers en vrijwilligers Inleiding In 2014 beslisten we in het kader van de zelfevaluatie om onze tevredenheidsmetingen tweejaarlijks rond een bepaald thema te houden. Deze manier van werken vervangt de algemene tevredenheidsvragenlijsten die cliënten ontvingen12. Vanaf nu ontvangen ook onze medewerkers en vrijwilligers een vragenlijst, om te peilen naar hun tevredenheid. Het centrale thema was - net zoals bij onze cliënten - onze interne communicatie. Respons en representativiteit De link naar de onlinevragenlijst voor medewerkers is naar alle medewerkers verspreid. 33 medewerkers of 66% hebben de vragenlijst ingevuld. Ook voor de vrijwilligers werd een online vragenlijst op maat opgesteld. 3 vrijwilligers in opleiding en 7 andere vrijwilligers deelden hun bevindingen. Bevindingen en conclusies medewerkers a) Sommige medewerkers vinden dat de stafcommunicatie hen te laat bereikt. Iemand stelt voor om de stafcommunicaties op de server te zetten. b) Medewerkers vinden enerzijds dat ze teveel info krijgen en anderzijds dat ze te weinig info krijgen. c) Het feit dat verschillende leidinggevenden zaken anders vertalen of uitleggen, kan onduidelijkheid opleveren. We beamen dit. Verschillende mensen geven verschillende stijlen en verschillende nuances. Bevindingen en conclusies vrijwilligers a) Vrijwilligers in opleiding Er vulden te weinig vrijwilligers in opleiding de bevraging in. Hierdoor zijn de resultaten niet representatief. b) Vrijwilligers (andere dan vrijwilligers in opleiding) Het is duidelijk dat vrijwilligers nood hebben aan persoonlijk contact en persoonlijke meldingen rond post, uitnodigingen. Sommige vrijwilligers hebben vraag naar inhoudelijke vormingen rond personen met een beperking. 12

44

Zie 2.2.2. Tevredenheidsmeting cliënten

Jaarverslag 2015


3.3. Vorming, training en opleiding (VTO) Onze opdracht vraagt van onze medewerkers een sterke motivatie en engagement, maar ook een grote mate van deskundigheid. Dit geldt zowel voor de medewerkers van de orthoagogische dienst als voor medewerkers die in een ondersteunende dienst ingezet worden. Voor de organisatie van de vorming, training en opleiding wordt een planning opgemaakt voor drie jaar. In 2015 zetten we de lijnen uit voor een VTO-plan voor de periode 2016-2018. (zie bijlage) Hiervoor baseerden we ons op:  Evaluatie VTO-plan 2013-2015  Langetermijndoelstellingen van onze organisatie  Individuele vragen en noden van medewerkers mbt vorming, training, of opleiding  Individuele vragen en noden van ouders mbt VTO  Centralisering van voorkeuren van vormingsmethodieken in orthoagogische dienst  Evaluatieformulieren gevolgde vormingen intern/extern 2010-2012  Individuele VTO bevraging januari 2015 Vanuit deze bronnen wordt een basisplan voor 3 jaar vastgelegd, dat tegemoet komt aan leerbehoeften vanuit strategische invalshoek: welke competenties/vaardigheden moeten medewerkers ontwikkelen om de organisatiedoelstellingen te realiseren? Een aantal vormingen laten we alle medewerkers volgen omdat ze aansluiten op onze visie en lange termijndoelen. Voor de overige interne vormingen bekijken medewerkers met hun leidinggevende aan welke vormingen ze al dan niet deelnemen. Ook bijkomende vormingsvragen worden tijdens dit overleg bekeken. Basisplan 

Intervisie voor begeleidend personeel In het Dagcentrum bieden we al een aantal jaren intervisiemomenten aan voor de begeleiders. Tijdens deze momenten staan zij in kleine groepjes stil bij gebeurtenissen met gebruikers/gasten en hun begeleidingsaanpak hierbij. Deze intervisiemomenten worden telkens opgebouwd rond een specifieke methodiek. Een aantal begeleiders en een zorgbemiddelaar komen regelmatig samen om zich te oefenen in het begeleiden van deze intervisiemomenten. Zij vormen de Werkgroep Intervisie. Nadat een van de leden van de werkgroep een opleiding gevolgd heeft rond intervisiemethodieken (zie ook item 4.2.2.), is beslist om het aantal intervisies op jaarbasis van twee naar drie te brengen.

Jaarverslag 2015


45

46



Spreken Met Ondersteuning van Gebaren (SMOG) Een blijvende herhaling van de SMOG gebaren is noodzakelijk om een goede basis te behouden. Nieuwe begeleiders en vrijwilligers worden hiervoor als het ware ondergedompeld in een SMOG-bad. We merken dat medewerkers SMOG op verschillende manieren willen oefenen. Sommigen willen graag woorden rond een bepaald thema (bv. eten en drinken) goed inoefenen, anderen graag samengestelde woorden of de integratie in de praktijk. Bij de individuele VTO-bevraging bij de aanvang van ieder jaar, kan iedere medewerker de manier waarop hij/zij wil oefenen doorgeven. De frequentie van twee vormingsmomenten per jaar blijft behouden zowel voor de ondersteunende diensten als voor de orthoagogische dienst.



Interventietechnieken Het inzetten van fysieke interventietechnieken wordt in onze visie gezien als een vrijheidsbeperkende maatregel. Vrijheidsbeperkende maatregelen worden als laatste maatregel toegepast in situaties waarin er sprake is van beschermingsnood. Net omwille van het gegeven dat we omzichtig omgaan met het toepassen van fysieke interventietechnieken, ondersteunen we medewerkers met het aanleren of oefenen van eenvoudige technieken en tips. De interesse in het aanbod interventietechnieken wordt aan iedere medewerker van de orthoagogische dienst jaarlijks bevraagd naar aanleiding van het persoonlijk vormingsplan. Voor het inoefenen van de technieken doen we beroep op de expertise van medewerkers van Vesta vzw. We willen volgend jaar een van onze medewerkers zelf de trainersopleiding laten volgen, om beter te kunnen ingaan op vragen van onze begeleiders.



Emotionele ontwikkeling (zie ook item 2.4.) We willen blijven inzetten op het benaderen van cliënten volgens hun kunnen en aankunnen. Hierdoor blijft het een opdracht om medewerkers op te leiden en te vormen op vlak van emotionele ontwikkeling. Wie nieuw is in onze organisatie, krijgt een basisopleiding rond emotionele ontwikkeling. Aan stagiairs wordt een informatiebundel aangeboden. Door het benaderen van cliënten op basis van hun emotionele ontwikkeling creëren we soms een spanningsveld met een volwassen benadering. In 2016 gaan we een opleiding organiseren om de volwassen benadering te verbinden met de emotionele ontwikkeling van cliënten.

Jaarverslag 2015




Inzichten bieden in vraagstellingen van gasten Net zoals afgelopen jaren willen we medewerkers uit de logistieke, administratieve en personeelsdienst inzichten bieden in vraagstelling van gasten. Aan de hand van ingebrachte casussen worden theoretische inzichten en praktische tips meegegeven. Ook in deze vormingsmomenten wordt het inzicht in de emotionele ontwikkeling meegenomen.

Dit basisplan wordt verder aangevuld met opleidingen die tegemoet komen aan leerbehoeften vanuit evoluties in de functies of individuele leerbehoeften (blijkend uit de formele gesprekken en individuele VTO bevraging). Het VTO-plan voor 2016 is in bijlage toegevoegd.

Morad Bajou

Jaarverslag 2015


47

Brenda Van Den Brande

48

Jaarverslag 2015


4. TENDENSEN EN DOELSTELLINGEN 4.1.

Inleiding

Een organisatie doet er goed aan af en toe vooruit te blikken, doelen te bepalen en lijnen uit te zetten voor de komende jaren. Binnen deze lijnen kunnen kleinere stappen gepland worden die helpen om dichter bij de grotere doelen te komen. Hierbij is de lange termijnvisie als het ware het inhoudelijke kompas dat de richting aangeeft op deze weg. In dit hoofdstuk staan we stil bij uitdagingen die we zien ontstaan. Deze uitdagingen hebben invloed op onze doelstellingen op langere termijn13, maar ook op een aantal van onze jaardoelstellingen14.

4.2. Uitdagingen die we op lange termijn zien ontstaan 4.2.1. Afronding klassiek loopbaan- en diversiteitsplan Midden 2013 diende het Dagcentrum een klassiek loopbaan- en diversiteitsplan in bij het regionaal sociaal- economisch overlegcomité (RESOC). Dit plan werd eind 2013 goedgekeurd, wat concreet inhoudt dat twee derden van de kosten van het project gesubsidieerd worden door het RESOC. De acties binnen dit plan worden gespreid over een periode van twee jaar: van september 2013 tot augustus 2015. In 2015 werden volgende acties ondernomen: a) Supervisie voor leidinggevenden Om onze leidinggevenden en zorgbemiddelaars te ondersteunen en ervaringen te laten uitwisselen op vlak van coachen van medewerkers, werd in 2013 supervisie opgestart. In 2015 gingen nog twee supervisiemomenten door. Na afloop van deze reeks sessies, werd de methodiek positief geëvalueerd. Omdat de deelnemers van deze supervisie ondervonden dat dit hen helpt om stappen te zetten in het coachen, werd besloten om ook in 2016 supervisie voor leidinggevenden te organiseren. b) Vorming competentiegericht selecteren Bij een nieuwe aanwerving willen we uiteraard die kandidaten selecteren die het meest geschikt zijn. Het voeren van competentiegerichte selectiegesprekken vormt daarbij een zeer belangrijk onderdeel. Een van onze leidinggevenden binnen de orthoagogische dienst volgde hierrond een vorming. Zij koppelde de inhoud van deze opleiding terug naar de 13 14

Zie bijlage 5.2. Lange termijndoelen 2015-2019 Zie bijlage 5.3. Kwaliteitsplanning 2015-2016

Jaarverslag 2015


49

andere leidinggevenden. We concludeerden dat we toekomstige selectiegesprekken uitgebreider willen voorbereiden. We willen per vacature drie hoofdcriteria selecteren en hieraan vragen koppelen volgens de methodiek uit de vorming. c) Talentontwikkeling Enkele medewerkers gingen op zoek naar een methodiek om het talent van onze medewerkers in beeld te brengen. Op deze manier willen we medewerkers bewust maken van talenten van zichzelf en anderen. De methodiek werd voorgestel op een dienstoverleg 15 en bekrachtigd op een beleidsvergadering. In 2016 gaan we hiermee aan de slag. d) Loopbaanbegeleiding Enkele medewerkers hadden vraag naar bijkomende opleiding: 

Intervisiemethodieken

Een bijzondere manier om vorming aan te bieden is door middel van intervisie tussen medewerkers onderling. Intervisie is een professionele uitwisseling tussen medewerkers die werkzaam zijn in hetzelfde vakgebied. Het doel is de deskundigheid van de betrokkenen te bevorderen en de kwaliteit van het werk te verbeteren. In 2015 heeft een begeleidster buitenshuis een vorming gevolgd rond het geven van intervisiemomenten en mogelijke methodieken hierbij. Wat zij daar leerde, zette ons aan om onze intervisiemomenten in het Dagcentrum bij te sturen. In 2015 ging dan ook drie keer een intervisiemoment door voor elke begeleider. De begeleiders zijn hiervoor ingedeeld in vaste groepjes en komen dus telkens met dezelfde mensen samen. Dit bevordert het wederzijdse vertrouwen en de diepgang van de besprekingen. Daarnaast schakelden we over naar een nieuwe intervisiemethodiek. In deze methodiek worden de begeleiders aangemoedigd om elkaar veel vragen te stellen. Op die manier ondersteunen zij elkaar om gebeurtenissen te plaatsen, bewust na te denken over hun eigen handelen, andere manieren van handelen te zien,… De begeleiders ervaarden deze nieuwe manier van werken in 2015 als positief. We wensen in 2016 dan ook op dit spoor verder te werken 

Netwerken van cliënten aanspreken

Onze jobcoaches begeleiden cliënten die buiten het Dagcentrum Begeleid werken. Vooral de fase waarin een cliënt opstart op een nieuwe werkplek, is begeleidingsintensief. Bedoeling is om de begeleidingen langzaamaan af te bouwen en eventueel zelfs “onnodig” te maken. Hiervoor wordt ondersteuning gezocht binnen het netwerk van de cliënt. Maar hoe pak je

15

50

Dienstoverleg: overlegmoment met afvaardiging vanuit alle diensten

Jaarverslag 2015


dit aan, hoe betrek je het netwerk bij deze ondersteuning? De jobcoaches volgden de cursus Start2Network om te oefenen in netwerkontwikkeling. e) Thuiswerk Door de komst van de server is thuiswerken in functie van het Dagcentrum een stuk eenvoudiger geworden. We zien hier voordelen in (bv ongestoord doorwerken) maar kiezen er voor om slechts per uitzondering van thuis uit te werken. M.a.w. thuiswerk kan in het Dagcentrum occasioneel, maar niet structureel. Van thuis uit werken vraagt duidelijke afspraken. We werkten hiervoor een visietekst uit waarin omschreven staat waarrond afspraken worden gemaakt tussen de leidinggevende en de thuiswerkende medewerker. Deze tekst moet nog verder gefinaliseerd en bekrachtigd worden. De uitwerking van het klassiek loopbaan- en diversiteitsplan werd goedgekeurd en de hieraan verbonden subsidie uitgekeerd.

4.2.2. Lange termijnplan 2015-2019 4.2.2.1. Inleiding Een lange termijnplan geeft richting op termijn. Het toont ons hoe het Dagcentrum eruit zal zien binnen vijf jaar. Dat is hetgeen waaraan we werken of waartoe we als Dagcentrum en dus ook elke medewerker naar wil streven. Dat zijn de lange termijndoelen. Hoe we dat zullen realiseren wordt omschreven in concrete doelen en acties. Samen met toetsstenen16 en een tijdsplanning vormen ze een lange termijnplan. Het lange termijnplan stellen we op voor telkens vijf jaar. 4.2.2.2. Afronding Lange termijnplan 2010-2015 In het lange termijnplan 2010 – 2015 werden aan de volgende doelstellingen gewerkt: - Gasten worden benaderd volgens hun kunnen en aankunnen. - Als medewerker werk ik bewust en gedreven aan de competenties die belangrijk zijn voor mijn functie. Gasten worden benaderd volgens hun kunnen en aankunnen. Het kunnen, dat gaat over de vaardigheden die je bezit om bijvoorbeeld te koken, te schrijven, te werken, …. Het aankunnen dat gaat over je emotionele draagkracht of je emotioneel functioneren. Het kunnen wordt sterk beïnvloed door je aankunnen. Zo is de ene 16

Een toetssteen is een manier waarop je kan nagaan of een doelstelling gerealiseerd is. Bv. wat zal iemand anders doen als dat doel bereikt is.

Jaarverslag 2015


51

dag de andere dag niet en kan het zijn dat je een dag minder sterk in je schoenen staat en je daardoor minder tot werken komt. Elke medewerker kreeg leerkansen om emotioneel functioneren te leren kennen. Vorming zorgde voor een eerste leerervaring. Onze zorgbemiddelaars hebben een tweedaagse vorming gegeven aan alle begeleiders van het dagcentrum. Een herhalingsmoment het jaar daarop zorgde voor het uitdiepen van de kennis. Het toepassen in de praktijk door middel van inschaling17 van cliënten en toevoegen van een onderdeel ‘emotionele ontwikkeling’ in het IDO zorgde voor integratie van deze kennis. Op deze manier werd deze lange termijndoelstelling gerealiseerd. We durven met trots zeggen dat al onze begeleiders een hele weg afgelegd hebben en dat hun kennis over het emotioneel functioneren voor hen een belangrijke kapstok is in de dagelijkse begeleiding van cliënten.

4.2.2.3. Opstart Lange termijnplan 2015-2019 Het afronden van een lange termijnplan 2010 - 2015 betekent eveneens het begin van een nieuw lange termijnplan. In 2014 werden de eerste kiemen gelegd voor de nieuwe lange termijndoelstellingen. In de stafgroep werd gebrainstormd over de volgende vraag: “Hoe willen we dat het Dagcentrum er in 2020 uitziet.” Tijdens deze brainstorm kreeg het woord ‘Umami’ een andere betekenis… Umami is een van oorsprong Japans woord, het betekent 'heerlijkheid' of 'hartig'; het is een van de vijf basissmaken, samen met zout, zoet, zuur en bitter. In het kader van de lange termijn doelen zochten we uit welke ingrediënten nodig zijn om kwalitatieve dagbesteding te kunnen aanbieden aan onze gebruikers. We dachten na wat hierbij belangrijk is op vlak van de werkingsstructuur van het Dagcentrum: welke noden en sleutelvaardigheden hebben medewerkers nodig in de begeleiding van de gebruikers, welke stijl hanteren we naar onze gebruikers, naar ouders, externen, samenwerkende partners, …, welke procedures zijn belangrijk. Enkel op deze manier kunnen we alle kleine tandwieltjes goed laten werken in één groot geheel ! Allemaal belangrijke elementen die zorgen voor een goed draaiend geheel : daar is bijsturing dan ook regelmatig nodig. Zoeken naar iets extra, zoeken naar de ultieme oplossing,… ofwel… ‘Umami’. Het mag niet ontbreken in onze denkoefeningen. Umami is het bijzondere ingrediënt, iets wat het Dagcentrum heel speciaal maakt!

17

Inschalen is onderzoeken in welk niveau van emotioneel functioneren de cliënt zich bevindt. Dat gebeurd aan de hand van een vragenlijst die mede werd ontwikkeld door professor A. Došen.

52

Jaarverslag 2015


In 2015 droomden we over een betere samenwerking met het netwerk en met andere diensten. We droomden over nog meer inspraak en vraaggestuurd werken voor onze gebruikers, we droomden over meer transportmogelijkheden op zowel het vlak van dagbesteding (naar bepaalde activiteiten buiten het dagcentrum) als in de vrije tijd. En… we droomden over een goede profilering als Dagcentrum, waarbij het duidelijk is wat we als Dagcentrum doen, waarvoor we staan en naar waar we kunnen doorverwijzen als nodig. Samengevat kwamen we tot volgende afgebakende thema’s: - Onderzoeken waar we als Dagcentrum voor staan en waar we voor willen gaan. Hoe willen we ons als Dagcentrum profileren? - Onderzoeken wat onze gedeelde visie is op dagbesteding binnen de samenwerking KEUS. - Uitbouwen van een flexibele werkingsstructuur. Op welke manier kunnen we onze werkingsstructuur een antwoord geven voorbij de grenzen van onze huidige werking als Dagcentrum. - Flexibiliteit van medewerkers wordt steeds belangrijker. Bijvoorbeeld het antwoord op vragen van cliënten niet enkel te zoeken binnen het Dagcentrum, maar vanuit de samenwerking en / of in het reguliere arbeidscircuit. Deze thema’s werden besproken met de medewerkers op een teamvergadering. Uit de verschillend teamvergaderingen konden we de volgende conclusies trekken: - Medewerkers vinden het fijn om vroeg in het proces van de opmaak van de lange termijndoelen betrokken te worden. Anderzijds leidde dat tot veel vragen waar we nog geen antwoord op kennen. Bijvoorbeeld: Wat zal persoonsvolgende financiering betekenen voor de flexibiliteit van het Dagcentrum? Als we als Dagcentrum flexibeler willen opstellen naar steeds veranderende vragen, hoe zal dat dan in zijn werk gaan? En wat betekent dit voor onze job-inhoud? - Medewerkers vragen om het onderzoekswerk uit het verleden over de werkingsstructuur niet verloren te laten gaan en mee te nemen in dit verhaal. In 2008 was er een werkgroep ‘werkingsstructuur’ die onderzoekswerk gedaan heeft naar onze werkingsstructuur. - Het belang van zelforganiserende teams wordt benadrukt. - Tijdens de bespreking valt het op dat we vanuit het Dagcentrum als organisatie denken en niet vanuit de samenwerkingskansen (KEUS, andere partners Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, partners buiten dit Vlaams Agentschap). Met andere woorden we hebben nog een weg af te leggen. - Wat de samenwerking in KEUS betreft, nemen we hieruit mee dat het vertrouwen tussen de organisaties en de medewerkers van de organisaties nog moet groeien.

Jaarverslag 2015


53

Na deze feedback formuleerden we volgende algemene lange termijndoelen: -

Onze zorggebonden werkingsstructuur is aangepast aan perspectief 2020. Iedere medewerker neemt zijn/haar verantwoordelijkheid op. Onze organisatie is afgestemd op de persoonsvolgende financiering.

In een volgende stap werden alle medewerkers op de hoogte gebracht van de algemene thema’s waarover de lange termijn planning zal handelen. Hun feedback gaf de aanzet voor het formuleren van concrete doelen, acties en toetsstenen. Ter afronding werd alles in tijdsplan gegoten en kreeg het lange termijnplan concreet vorm. Het lange termijnplan kunnen we als Dagcentrum niet alleen verwezenlijken. De partners binnen de samenwerking KEUS zijn hierin heel belangrijk en worden betrokken bij verschillende doelen en acties van het lange termijnplan. In de lange termijndoelen wordt er een onderscheid gemaakt tussen zorggebonden en organisatiegebonden werkingsstructuur. De zorggebonden werking heeft betrekking op dat deel van onze werking dat rechtstreeks verbonden is met de zorg voor cliënten. Bijvoorbeeld: de organisatie van thema- en leefgroepen, … Met de organisatiegebonden werking wordt het deel bedoeld dat eerder onrechtstreeks instaat voor de zorg van cliënten. Bijvoorbeeld: administratie, onderhoud gebouwen, … De lange termijndoelen zijn onderverdeeld in doelen, die we realiseren aan de hand van concrete acties. Als voorbeeld staat hieronder een onderdeel van de lange termijnplanning.

Lange termijndoel: Onze zorggebonden werkingsstructuur is aangepast aan perspectief 2020 Doel

Optimaliseren van zorggebonden werkingsstructuur

Concrete acties Een evaluatie maken van onze eigen werkingsstructuur De evaluatie bespreken met Vesta vzw Verbetervoorstellen formuleren in afstemming met Vesta vzw Projectwerk opstarten

Naast de concretisering werden in 2015 de eerste acties uitgevoerd:  onderzoek naar hiaten binnen het huidige regionale aanbod (zie item 4.3.1.))  voorbereiding opstart projectwerk (zie item 4.3.2.)

54

Jaarverslag 2015


4.3. Uitdagingen die we op korte termijn binnen het Dagcentrum zien ontstaan 4.3.1. Onderzoek naar hiaten binnen het regionale aanbod Een van onze Umami-elementen uit de brainstorm was hoe we ons als Dagcentrum de komende jaren zullen profileren: wat is onze visie en welk aanbod willen we als Dagcentrum (binnen het samenwerkingsverband KEUS) aanbieden op vlak van dagbesteding. Hierbij wordt dagbesteding ruim bekeken, nl. dagbesteding, vrije tijd, mobiliteit,… . . We vinden het belangrijk dat niet alleen elke medewerker van het Dagcentrum, maar ook alle gebruikers, ouders en externen ons als Dagcentrum kennen en weten waar we de komende jaren voor staan én voor gaan. Door gedurende zes maanden een personeelslid 0,2 Fte vrij te stellen wilden we tijd maken voor zowel een onderzoek naar de noden en hiaten op vlak van dagbesteding binnen de regio. Ook wilden de onderzoeken hoe we onze werkingsstructuur flexibeler kunnen maken, waardoor we een beter antwoord kunnen geven op de steeds meer gedifferentieerde en gefragmenteerde vragen van onze gebruikers. Vanaf 1 maart 2015 startte een beleidsmedewerker van het Dagcentrum met dit onderzoek. Eind september werd dit onderzoekswerk afgerond met een terugkoppeling naar directies van KEUS, alsook met een terugkoppeling naar medewerkers van het Dagcentrum. Uit het onderzoek kwamen enkele hiaten weer. Sommige hiaten waren reeds gekend, anderen eerder verrassend (bv. vraag naar dagbesteding voor personen met een zeer intensieve zorgvraag). In dit onderzoek werden verschillende externe organisaties en diensten betrokken, zoals alle partners van het samenwerkingsverband KEUS (namelijk het Bint vzw en Vesta vzw), SBSO Baken, BuSo Broeders Lokeren, CAW, CGGZ Waas en Dender, Emiliani vzw, vzw Dienst Ondersteuningsplan Oost-Vlaanderen, samenwerkingsverband Alezi, groep Intro, thuisbegeleidingsdienst Tanderuis, thuisbegeleidingsdienst De Tandem en Focus vzw. Nogmaals dank voor alle medewerking! We geven u graag een korte blik op dit onderzoek : 1) Er werd een visie op dagbesteding uitgewerkt. Deze luidt als volgt : -

-

Mensen dragen bij aan de samenleving waarvan zij deel uitmaken. “Ieder mens, hoe hulpbehoevend en kwetsbaar ook, is gelijkwaardig en beschermenswaardig en kan tegelijkertijd op zijn verantwoordelijkheid voor zichzelf en anderen worden aangesproken. Deze verantwoordelijkheid geeft zin aan het bestaan” (Bron : handvest van de Verenigde Naties) Dit betekent dat de ondersteuning die KEUS biedt altijd gericht is op de individuele mogelijkheden van mensen. Een beperking hebben, is bij KEUS geen uitgangspunt.

Jaarverslag 2015


55

-

-

-

-

-

KEUS biedt iedere cliënt de ondersteuning waar hij of zij om vraagt, zodat hij of zij zich in de samenleving kan begeven. Daarnaast wil KEUS iedere volwassen cliënt ondersteunen bij dagbesteding/ bij werken in de samenleving, samen met andere mensen, al dan niet met een beperking. Binnen dagbesteding kunnen we over een breed spectrum van mogelijkheden spreken. Het kan gaan over activiteiten die hoofdzakelijk overdag plaats vinden, maar ze kunnen ook s’ avonds en/of in het weekend plaats vinden (bvb. muziekschool, reizen, vrijetijdsaanbod,…). Dagbesteding binnen KEUS kan gaan over regulier werken met ondersteuning, al dan niet op afstand. Het kan gaan over dagbesteding met een uitgesproken arbeidsmatig karakter. Maar het kan ook gaan over dagbesteding gericht op persoonlijk ontwikkeling en/of persoonlijke welbevinden. Dagbesteding binnen KEUS kan in een aangepaste setting gebeuren (bvb. in een atelier binnen de muren van een dagcentrum of binnen muren van je woongroep), maar kan ook in een reguliere omgeving gebeuren. Dat onder de vorm van enclavewerk (met een groep onder begeleiding gaan werken in een reguliere arbeidsplaats) of begeleid werk (jij alleen gaat werken in een reguliere arbeidsplaats). We zoeken ook naar activiteiten die doorgaan binnen het reguliere aanbod, zoals de muziekschool, de tekenacademie,… (ondersteuning in de samenleving zelf / inclusie) Binnen dagbesteding kan je dus uit veel verschillende vormen kiezen.

2) Er werd bij verschillende organisaties gepeild naar de noden en hiaten op vlak van het dagbestedingsaanbod binnen de regio. Volgende noden en hiaten kwamen naar boven: a) Op vlak van vrije tijd is er een tekort aan : - een vrijetijdsaanbod voor personen met een matig tot ernstig verstandelijke beperking, dit rekening houdende met hun zorgnoden en moeilijke mobiliteit ! - enerzijds een wekelijks vrijetijdsaanbod, anderzijds een jaarlijks vakantie-aanbod. Ook voor personen met een licht verstandelijke beperking is het aanbod te beperkt. - vrijwilligers voor een babbeltje en/of kleine uitstappen (winkelen, kapper, kleding kopen,…) b) Er wordt een tekort ervaren aan mogelijkheden op vlak van mobiliteit. - Er worden in alle voorzieningen veel mobiliteitsproblemen aangehaald door gebruikers om zich naar bvb. vrijetijdsactiviteiten te verplaatsen. - Enerzijds is er een te beperkt aanbod, anderzijds is het soms ongekend en/of te duur.

56

Jaarverslag 2015


c) Ook op vlak van begeleidingen die gericht zijn op het psychosociaal welzijn van de gebruiker en/of zijn gezin wordt een tekort ervaren. - Het aanbod en de mogelijkheden op vlak van psychosociale begeleidingen (vooral rond het aanvaarden van de beperking) is te klein. - Er is veel vraag naar gezinsbegeleiding , waarbij er een nog grotere nood is aan ondersteuning tijdens crisismomenten. d) Op vlak van dagbesteding is er een tekort aan : - dagbestedingsmogelijkheden voor personen met een verstandelijke beperking. Deze nood zien we bij de verschillende doelgroepen: licht, matig en ernstig verstandelijke beperking terugkeren. - dagbestedingsmogelijkheden voor gebruikers met een licht verstandelijke beperking waarbij gewerkt wordt met meer homogene groepen en meer semiindustrieel gerichte activiteiten aangeboden worden. - mogelijkheden voor de doelgroep van personen met een autismespectrumstoornis, zowel met, als zonder verstandelijke beperking - mogelijkheden voor vluchtelingen met een beperking. - plaatsen en mogelijkheden voor personen met een heel ernstige verstandelijke beperking, waarbij aangevoeld wordt dat Dagcentrum Sint-Niklaas daar te weinig op aangepast is. - arbeidszorgtrajecten, waarbij gebruikers al dan niet betalend kunnen gaan werken buiten een Dagcentrum. - mogelijkheden voor kortdurende overeenkomsten, waarbij gebruikers bvb. een dagdeel per week, kunnen aansluiten in het Dagcentrum, kunnen overnachten in een tehuis,… .

Aan welke noden en hiaten prioriteit zal gegeven worden en waar elke voorziening binnen het samenwerkingsverband op wil inzetten, zal verder uitgewerkt worden in de strategische doelstellingen van het samenwerkingsverband KEUS.

Jaarverslag 2015


57

4.3.2. Voorbereiding opstart projectwerk Inleiding Binnen het lange termijndoel ‘Onze zorggebonden werkingsstructuur is aangepast aan perspectief 2020’ was een van de acties het opstarten van projectwerk.

Toelichting projectwerk Perspectief 2020 nodigt ons uit om onze visie op individuele benadering verder vorm te geven. Via het persoonsvolgend budget kunnen cliënten in de toekomst een welbepaalde activiteit als vraag stellen. Om in te spelen op deze gefragmenteerde vragen kozen we ervoor om in afgebakende periodes te werken aan bepaalde vragen en bijgevolg voor projectwerk te kiezen. Waarin verschilt het projectwerk van het extra variabel aanbod dat we reeds aanbieden? Het extra variabel aanbod is afhankelijk van de aanwezigheid van de begeleiders. Bij verlof of ziekte van begeleiders, vallen deze activiteiten weg. Projectwerk wordt echter structureel georganiseerd: door te investeren in een tweeledige begeleiding, garanderen we dat de activiteiten steeds doorgaan, maar toch flexibel blijven in tijd, thema en het aansluiten van cliënten. In het najaar van 2015 werd gestart met de voorbereidingen voor het projectwerk. Doelstellingen We willen met dit projectwerk een antwoord bieden op gefragmenteerde vragen. Sommige ondersteuningsnoden kunnen we niet of moeilijk realiseren in de basisgroep maar kunnen binnen dit projectwerk wel gerealiseerd worden. Daarnaast willen we ook de basisgroepen ontlasten. Door op drukke momenten enkele cliënten uit de vaste basisgroep te halen, creëren we ook daar meer rust. Het projectwerk geeft ons de mogelijkheid te werken aan inclusie. Cliënten die vraag hebben naar activiteiten in andere voorzieningen of naar andere dagbestedingsvormen (b.v. academie) kunnen in dit projectwerk geholpen worden. Doordat we voldoende tijd voorzien voor netwerking, kan begeleiding tijd vrijmaken om met vragen als deze aan de slag te gaan. Eens onze visie en doelen duidelijk waren, werden in oktober en november de stappen verder verfijnd. De inhoud werd uitgewerkt door de zorgbemiddelaars en besproken in de teams, de personeelsplanning werd opgemaakt en er werd een begroting voorzien. In

58

Jaarverslag 2015


december werd het lokaal onder handen genomen door de logistieke ploeg en opgefrist met een nieuw laagje verf. Het team trof de laatste voorbereiding in de ruimte qua inrichting om in januari 2016 van start te kunnen gaan. Concretisering van het aanbod We hebben gekozen om 3 verschillende types van groepen, activiteiten op te starten: - rust en structuurgroepen: Het doel van deze groep is stress verlagend werken, ontspanning bieden door nabijheid van de begeleiding en door duidelijk gestructureerde en laagdrempelige activiteiten aan te bieden (snoezelactiviteiten, wellness, crea in kleine groep…) - enclave groepen: Enclave is werken in groep. In tegenstelling tot bij begeleid werken, blijft de begeleiding bij enclave op de werkpost en werkt men samen. We hebben ervoor gekozen zowel enclavewerk aan te bieden voor binnen ( vegen, post sorteren, enveloppes kleven…) als voor buiten (op een varkensboerderij helpen met de dieren eten geven, stallen schoonmaken…). - groep met tuin – en belevingsgerichte activiteiten: In deze groep ligt het accent meer op buiten zijn, genieten van een wandeling in de natuur, lichte arbeid in de tuin, verzorgen van de dieren van het Dagcentrum… Het aantal cliënten dat zal aansluiten in het projectwerk werd bewust laag gehouden opdat we voldoende aandacht kunnen blijven hebben voor de specifieke ondersteuningsnoden van iedere individuele cliënt.

4.3.3. Voorbereiding op komst Persoonsvolgende Financiering (PVF) De overschakeling naar de PVF komst steeds dichterbij. Toch was het voor voorzieningen in 2015 nog niet echt mogelijk om al concrete voorbereidingen te treffen. Het decreet Persoonsvolgende Financiering is in 2014 goedgekeurd door de Vlaamse regering. Het decreet trekt de krijtlijnen voor een heel andere aanpak van de organisatie en de financiering van de ondersteuning en zorg voor personen met een handicap. Een decreet blijft een eerder vage tekst die de grote lijnen uitzet. Maar hoe zet je de inhoud van dit decreet om in de praktijk? Hiervoor werd een werkgroep PVF opgericht. Deze werkgroep, met vertegenwoordigers van personen met een handicap, van voorzieningen, van werknemersorganisaties en van medewerkers van het VAPH kwam geregeld samen om

Jaarverslag 2015


59

de verschillende elementen van de persoonsvolgende financiering uit te werken en te vertalen naar de praktijk. Ze bundelden de concrete voorstellen in uitvoeringsbesluiten. In de loop van 2015 werden de eerste uitvoeringsbesluiten goedgekeurd. In 2016 zullen de resterende uitvoeringsbesluiten gestemd worden. Op 16 juni organiseerde het Dagcentrum een infomoment voor ouders rond Perspectief 2020 en de vernieuwingen binnen de Zorgregie (zie ook item 2.5). De powerpointpresentaties die tijdens dit infomoment werden gebruikt, werden op de website van het Dagcentrum geplaatst. In de Infoflash18 van juni 2015 werd een artikel gewijd aan de PVF en wat te doen wanneer iemand een vraag heeft naar ondersteuning. In september grepen we een beleidsvergadering aan om de stafleden een tussentijdse update te geven. Eens alle uitvoeringsbesluiten gestemd zijn, zal onze informatie naar ouders en medewerkers concreter door ons gebracht worden.

4.3.4. Fondsenwerving

De werking van het Dagcentrum wordt mogelijk gemaakt door subsidies vanuit het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Daarnaast betalen onze gebruikers een door de overheid vastgelegde bijdrage voor de dienstverlening. Om onze werking beter uit te bouwen, te verfijnen en meer op maat van alle cliënten te kunnen werken, gaan wij al geruime tijd op zoek naar bijkomende (financiële) middelen. Hiervoor voeren we een actief beleid inzake fondsenwerving, waarbij we ons richten op drie sporen:  Fondsen werven bij milde schenkers (bv. via brief n.a.v. het jaarlijkse tuinfeest, op het einde van het jaar, …)  Fondsen werven bij organisaties die hiervoor specifieke acties op touw zetten of middelen ter beschikking stellen (bv. serviceclubs)  Gericht zoeken naar sponsoring (al dan niet in natura) door eigen acties of n.a.v. actuele nood (b.v. oproep fietsen/ bedrijf aanschrijven om verf te sponsoren voor renovatie, …)  Subsidies bij overheden (stad, provincie, gewest, …) Deze inspanningen zorgden er onder meer voor dat in 2015 nieuw tuinmeubilair kon voorzien worden op het terras op het Onze-Lieve-Vrouwplein en er een bijdrage werd verkregen voor de aankoop van een nieuwe liftbus.

18

De Infoflash is een informatieblad dat het Dagcentrum tweemaal per jaar uitgeeft. Het bevat naast nieuws uit het Dagcentrum ook informatie rond VAPH – onderwerpen.

60

Jaarverslag 2015


Fondsenwerving blijft ook in de toekomst belangrijk voor het financieren van bijkomende projecten. Binnen het Dagcentrum is daarom een werkgroep opgericht, die acties bedenkt om meer inkomsten te genereren en ons Dagcentrum meer bekendheid te geven in de regio. In 2015 werd voor de eerste maal ingezet op inkomsten via reclame tijdens het jaarlijks tuinfeest. Bedrijven die diensten leveren aan ons Dagcentrum werden bereid gevonden om publiciteit te maken op placemats. De werkgroep organiseerde ook een filmmatinee: 105 kijklustigen kwamen op zondagochtend 15 november afgezakt naar de voorstelling van de film ‘Brabançonne’. Na een kop koffie met een boterkoek konden zij genieten van een muzikale romantische komedie. Na afloop werd er bij een glaasje schuimwijn bijgebabbeld. Beide nieuwe initiatieven werden positief geëvalueerd en worden volgend jaar hernomen.

Jaarverslag 2015


61

COLOFON Werkten mee aan het tot stand komen van dit jaarverslag: Teksten Christiaens Lies Claes Philip Dullaert Kristel Mees Karen Piské Lore Storme Bert Van Haver Elise Van Laere Anne Vercammen Caroline

Illustraties Bajou Morad Beda Ann Bolsens Marc De Peuter Linda Deckers Kristel Herwege Leen Muylaert Katya Smet Karel Van Den Brande Brenda

62

Jaarverslag 2015


Marc Bolsens

Jaarverslag 2015


63

5.1. Begeleid werk: details van het aantal deelnemers in 2015

1. Deelnemers begeleid werken van het dagcentrum Gast 1

Organisatie Dierenzaak Hobbyboer

2 3 4 5

8

9 10

11

12 13

64

1

Aanvullen in bakkerij afdeling

Taverne Middelbare school

Afwas, schoonmaak

van 2 naar 1 2

Administratief werk

2

Supermarkt

Kinderrevalidatie centrum

7

Dagdelen 1

Supermarkt

Lagere school

6

Aard van de job Verzorgen van dieren Verzorgen van dieren, stallen kuisen…

Ziekenhuis Schouwburg Thuiszorgwinkel Middelbare school rusthuis Vrijetijdsatelier voor kinderen Lagere school

Rekken aanvullen, magazijnwerk Papier ophalen, leeggoed ophalen Papier ophalen, hulp in leefgroepen… Afwas, afruimen, stofzuigen,… Administratief werk Secretariaatswerk

2 1 1 2 1 1

Secretariaatswerk

1

Secretariaatswerk

1

Creatieve ondersteuning

1

Secretariaatswerk

1

Ziekenhuis

Hulp in cafetaria

2

Supermarkt

Aanvullen van winkelrekken

1

Supermarkt Reisbureau

Aanvullen winkelrekken Administratie Secretariaatswerk, brieven Mutualiteit vouwen Natuurvereniging Archivering NGO Administratie

1 1

Winkel

In – en uitpakken

1

Winkel

In- en uitpakken Jaarverslag 2015

1 1 2

Opstart 23/05/2005 02/10/2013

Einde

17/03/2000 19/12/2007 29/09/2004 04/03/2013 17/05/2005 16/01/2012 30/03/2001 16/08/2007 23/04/2001 5/01/2004 16/11/2015 20/05/2007 01/04/2015 16/11/2009 6/05/2008 09/12/2014 14/09/2001 24/4/2012 28/07/2010 11/12/2012 31/05/2013 13/10/2014


03/09/15

Gast 14 15 16 17 18

Organisatie Restaurant Marktkramer Kleuterschool Brouwerij Hobby boerderij Concertzaal Tuincentrum Supermarkt

19 20 21 22 23

Bibliotheek

25 26 27

Dagdelen 4 2 1 1 1 1 Van 1 naar 2 1 1

kinderopvang

Fruit snijden, eten geven…

2

Winkel

In – en uitpakken, sorteren

1

School reisbureau

Hulp in de klas Administratief werk Opkuisen stallen, verzorgen van dieren Opkuisen stallen, verzorgen van dieren Fruit snijden, was opplooien… Kledij uitpakken, opplooien… Administratief werk Was opvouwen

1 1

Manege Kinderboerderij

24

Aard van de job Hulp in keuken Hulp bij voorbereidend werk Hulp in de klas/speelplaats Aanvullen, sorteren… Verzorgen van dieren Aanvullen, sorteren drank… Aanvullen rekken, opruimen… Aanvullen van winkelrekken, vershouddata controleren… Kinderboeken afwassen, ordenen…

Kinderopvang Kledingwinkel Rusthuis Rusthuis

6 2 1 2 1 1

Opstart 9/02/2012 16/05/2012 05/11/2013 21/06/2012 14/12/2012 24/06/2013 05/03/2013

Einde

08/06/15

24/11/2011 17/09/2013 27/11/2013 09/01/2014 25/11/2015 16/01/2015 01/03/2013

18/06/15

09/09/2014 25/03/2015 17/11/2015 23/01/2015 16/01/2015

2. Cliënten begeleid werken via Groene zorg

Cliënt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

dagdelen 3 1 1 5 1 3 1 1 1 1 1

Jaarverslag 2015

Opstart 10/01/2013 11/07/2013 13/03/2014 12/07/2013 02/04/2014 02/01/2014 08/08/2014 03/09/2015 10/11/2015 27/01/2015 19/05/2015

Einde 30/04/2015

09/06/2015 Overstap vanuit RTH Dagcentrum Sint-Niklaas vzw

65

3. Cliënten begeleid werk via RTH

Cliënt 1 2

dagdelen 2 2 op 2 posten

3

1 1 1 1 4

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Opstart Einde 12/12/2013 23/01/2014 24/02/2015 15/10/2014 16/10/2015 16/10/2015 17/01/2014 18/02/2014 10/09/2014 Overstap naar Groene zorg 20/01/2014 in april 2015 24/06/2015 26/11/2015 08/12/2015 01/09/2015 09/09/2015 25/03/2015 22/05/2015 17/04/2015 15/04/2015

3 8 1 2 4 4 op 2 posten 2 7 op 2 posten 1 1

4. cliënten begeleid werken via samenwerking tussen verschillende organisaties Gast

dagdelen

1

1

2

2 1

3 4

5

66

1 1 1 1 1 2 1

Vanuit welke Voorziening Emiliani

Vesta Vesta Vesta Vesta

Jaarverslag 2015

Aard van de job

Opstart

Tuinwerk op begraafplaats fietsenwinkel Helpen in een ezel asiel zorgboerderij CKG kleuterschool supermarkt kleuterschool dierenwinkel kinderboerderij

01/03/08

Einde

21/05/2015 28/05/2015 19/05/2015 19/05/2015 17/12/2015 15/06/2015 1/10/2015 03/09/2015 11/09/2015 21/05/2015


5.2.

LANGETERMIJNDOELEN 2015 –2019

Lange termijndoel: onze zorggebonden werkingsstructuur is aangepast aan Perspectief 2020 Doel

Concrete actie Onderzoek naar hiaten binnen de regio

Bepalen van kernopdracht (aanbod/doelgroep) binnen KEUS

Vernieuwende benadering van zorgvragen binnen KEUS

Optimaliseren van de zorggebonden werkingsstructuur

Bespreking: verfijning van kernopdracht, enerzijds als dagcentrum, anderzijds als partner van KEUS

Doelen mbt werksituatie Met wie en met wat Onderzoeker (Lies)werkt hiervoor samen met leden uit organisaties binnen KEUS (werkgroep)

    

Beleidsgroep Partners KEUS Raad v Bestuur Medewerkers CAT

Timing/ PB Toetsstenen Maart-juni 2015 Lies We hebben een zo volledig mogelijk zicht op de hiaten in het regionaal aanbod

Het aanbod van iedere partner is duidelijk Philip

CAT verwijst door naar dagbestedings- of woonteam

partners binnen KEUS

2015

Evaluatie werking CAT

CAT en directies binnen KEUS

2016

Opstarten projectwerk


2016

Samenleggen van de noden van de partners

Overleg met KEUS

Evalueren van zorggebonden werkingsstructuur en verbetervoorstellen formuleren

Bevindingen uitwisselen met Vesta

Mei-juni

Najaar 2016

- nieuwe vragen via CAT - reeds beantwoorde vragen van gasten, worden –indien nodig en mogelijk- organisatie overschrijdend bekeken Nog onbeantwoorde noden van cliënten zijn opgenomen in projectwerk

Lange termijndoel: iedere medewerker neemt zijn/haar toegewezen verantwoordelijkheden op (*) Doelen mbt vaardigheden. Met wie en met wat 2016

Doel

Concrete actie Zicht geven op/leren kennen van aanbod andere organisaties (al Antwoord op de vraag van de dan niet VAPH, al dan niet binnen gast centraal stellen KEUS) Orthoagogische dienst tool ontwikkelen om het IDO op Procesbewaker: Elise een meer dynamische manier uit te werken Werkgroep opstarten die een procedure inhoudelijk bekijkt Methodiek werkgroep evalueren en beslissen of dit willen Eigenaarschap: meer zelf continueren, uitbouwen,… Alle diensten organiserend denken en werken, Teams ondersteunen in zoektocht zowel op individueel niveau, als naar efficiënt werken en op teamniveau. vrijmaken van voorbereidingstijd: -bespreking in beleidsgroep PB: Anne -terugkoppeling naar teams Functieomschrijvingen binnen orthoagogische dienst aanpassen Delen van info: bepaalde verantwoordelijkheden opnemen, betekent ook andere zaken loslaten.


2016

Timing

Toetsstenen

Medewerkers uit de orthoagogische dienst zijn zowel manager als begeleider, behouden het houvast van medewerker naar gast.

2015 2016

2017

2017


individuele medewerkers hebben meer mandaat gekregen. vb. : ieder heeft over een of meerdere specifieke items het eigenaarschap en neemt hiervoor verantwoordelijkheid op.

De PB’s hebben meer mandaten in de uitwerking en realisering van ondersteuningsnoden De FO van de Co en ZB zijn hierop afgestemd Medewerkers vinden info makkelijk terug. Begeleiders blijven voeling houden met gasten, maar geven ook opvolging / taken door.

(*) Uitgangspunt: Iedere medewerker stelt het antwoord op de vraag van iedere individuele cliënt centraal en stelt zich hier flexibel in op. Hiermee wordt bedoeld dat iedereen bereid is om zich in elke vraag(stelling) te verdiepen en ermee op weg te gaan. Medewerkers gaan meer zelf-organiserend denken en werken, zowel op individueel als op teamniveau. Hiervoor worden meer verantwoordelijkheden toegekend aan individuele medewerkers.

68

Jaarverslag 2015


Lange termijndoel: Onze organisatie is afgestemd op de persoonsvolgende financiering Doel

Timing

Visie bepalen op kostprijs

Concrete actie Met wie en met wat Bespreking bv wordt de kostprijs gekoppeld aan de Beleidsgroep, RvB, gebruikers begeleidingsintensiteit?

Vaste kostprijs per aanbod

Bepaling kostprijs per aanbod

Alle diensten

2016

Opnamebeleid volgens PVF

Bijsturing opnamebeleid

Medsoc, provincie, VAPH

2017

Jaarverslag 2015


Toetsstenen Visietekst kostprijs

2016 iedere gebruiker heeft zicht op transparante kostprijs

69

5.3. Kwaliteitsplanning 2015-2016

Jaardoelstelling 2015

Evaluatie van deze jaardoelstelling einde 2015


1..1. Groeikansen geven aan zelfsturing van de teams

Digitale verlofkaarten: Verdere implementatie van het document Beheer van het document waar mogelijk door medewerker zelf

Gerealiseerd Procesbewaker:

1.2. Doelstellingen in kader van groeiplan naar individueel en vraaggestuurde werking

Vormingstraject emotionele ontwikkeling : In 2015 wordt opnieuw een herhaalmoment rond EO voorzien voor begeleiders.

70

Jaarverslag 2015

gerealiseerd


Planning :




1.3 Milieuzorg Zwart/wit visualisaties op verzamelpunten vervangen door exemplaren in kleur Installatie milieuhut: aankoop nodige bakken en rekken Beheer door groep Tuin Knaptandstraat: regenwater opvangen (Babbelhoeve en chalet) in vaten die voorzien zijn van een kraantje (drinkwater dieren en sproeiwater serre)

gerealiseerd Doelstelling wordt meegenomen naar 2016

Installatie milieuhut: aankoop nodige bakken en rekken Beheer door groep Tuin

Gerealiseerd In kaart brengen van mogelijkheden om te besparen op energie:  Nieuwe energiescan  Inventaris ruimtes waar automatische schakeling wenselijk is Onderzoek naar mogelijkheden en kostprijs Sandra tegen september

1.4 SMOG SMOG op maat organiseren en evalueren. Dit door middel van herhaalmomenten. SMOG levendig houden binnen het Dagcentrum, zowel voor medewerkers als voor gasten. We willen iedereen erbij betrekken. We doen dit door middel van SMOG-borden op beide locaties. Het Dagcentrum staat ingeschreven op de wachtlijst voor een intensieve SMOG-cursus. Een lid van de SMOG-werkgroep zou deze volgen en de opgedane kennis doorgeven aan de andere leden van de

Gerealiseerd

Nog niet gerealiseerd.

SMOG levendig houden binnen het Dagcentrum, zowel voor medewerkers als voor gasten. We willen iedereen erbij betrekken. We doen dit door middel van SMOGborden op beide locaties.

De cursus is gevolgd. Overdracht naar andere leden werkgroep doen we in 2016.

Overdracht van de opleiding naar alle leden werkgroep SMOG.

71

werkgroep. Jaardoelstelling 2015

Intensieve SMOG-cursus aanbieden aan medewerkers die deze nog niet gehad hebben.

Evaluatie van deze jaardoelstelling einde 2015 1.4 SMOG (vervolg)


Gerealiseerd. 1.3 Archivering

Verderzetting digitale archivering

1.6 Visualisaties Evaluatie van de visualisaties van de aanwezigheden. We gaan op zoek naar een beter systeem.

Gerealiseerd

Vernieuwen van moeilijk herkenbare foto’s van medewerkers en gasten

Gerealiseerd

Aanbrengen van visualisaties in de Knaptandstraat

Gerealiseerd

Updaten van de visualisaties omtrent brandveiligheid

Gerealiseerd

Inplannen van een 3 maandelijks overlegmoment

Gerealiseerd

2 maandelijks updaten van dit systeem

Aanpassen visualisaties OLVP

.

Opmaken van een fotobestand van gasten die aansluiten 72

binnen RTH




1.7. Medisch-sociale dienst

Mee uitwerken van het centraal aanmeldingspunt binnen het samenwerkingsverband Sint-Niklaas

Als na aanmelding bij het CAP, gasten worden opgenomen in het Dagcentrum, volgt de opnameprocedure. Die is herwerkt eind 2014, maar wordt ook in 2015 verder aangepast aan de ontwikkelingen in het werkveld (RTH, FAM, PVF,…) Aanpassingen ten gevolge van opstart RTH: De procedure van aanmelding tot beëindiging van de RTH begeleiding zal in 2015 met alle betrokkenen overlopen, geëvalueerd en bijgestuurd worden waar nodig. Een standaard document voor het opmaken van protocol van begeleiding voor dagbesteding en een voor begeleid werken, wordt aangemaakt. De bestaande protocollen worden geleidelijk aan vernieuwd.

De samenwerking binnen het CAP is in voege en hier wordt actief aan meegewerkt.  Deels gerealiseerd

meegenomen naar 2016

De opnameprocedure is niet aangepast. Hier worden in 2016 de hoogstnodige aanpassingen aan gedaan. In 2017 zal dit door de PVF opnieuw aangepast moeten worden. De opnameprocedure is herwerkt eind 2014. In 2016 zullen de aanpassingen naar aanleiding van de opstart van het CAP KEUS gebeuren. Procesbewaker: Caroline

Planning : mei

gerealiseerd

Niet gerealiseerd In 2017 zal elke gebruiker een nieuw protocol moeten krijgen naar aanleiding van de overgang naar PVF. Actualisering van de zorgvragen van de zorgvragers waarvoor het Dagcentrum contactpersoon is Procesbewaker: Caroline Planning : mei Afsluiten van nieuwe overeenkomsten met de gebruikers nav transitie naar PVF Procesbewaker: Veerle Planning : december

73




1.7. Medisch-sociale dienst (vervolg) Nieuw protocol van begeleiding RTH opmaken Voor alle nieuwe cliënten RTH vanaf 1/1/2016 en na aflopen of wijziging van de huidige RTH-overeenkomsten, aangepast aan nieuwe regelgeving Procesbewaker: Caroline/Veerle Planning : december Actualisering visie op jaarlijkse algemene preventieve onderzoeken cliënten Procesbewaker: Caroline Planning : mei Aanpassing charter collectieve rechten en plichten wordt aangepast aan PVF en visie op jaarlijks preventief onderzoek Procesbewaker: Caroline/Veerle Planning : december 1.8 Kwaliteit onderhoud laten uitwerken van een applicatie voor opmaak en opvolging werkplanning logistieke dienst. Deze applicatie voorstellen en implementeren in de logistieke dienst

verder onderzoek blijven doen naar uitbesteding van een aantal periodiek opdrachten binnen de schoonmaakplanning

De hoofdlijnen van de applicatie werden uitgewerkt in 2015 maar vroeg nog om verdere aanpassingen alvorens gebruiksklaar te zijn.

Voorstelling en implementatie van de applicatie voor logistieke medewerkers is voorzien voor de 1e helft van 2016. Dit om op termijn over te stappen van een papieren naar een digitale versie van de planning voor logistieke dienst.

Grondige schoonmaak van de grootkeuken, het periodiek (groot) onderhoud van de tuinen op beide locaties en het onderhoud van de burelen op locatie Onze-Lieve-Vrouwplein werden uitbesteed aan gespecialiseerde onderhoudsfirma’s.

Prijsvergelijkingen opvragen m.b.t de onderhoudsuitbestedingen die lopende zijn en verder onderzoek doen naar nieuwe uitbestedingen. We denken hier o.a. aan een samenwerking met Fietspunt Sint-Niklaas voor het onderhoud van onze pendelfietsen.

74




1.9 ICT

Voorbereiden overgang naar website in eigen beheer Onderzoek naar aanmaak individuele accounts per medewerker Implementatie planningstool logistiek Onderzoek naar programma ter digitalisering van de facturatie Onderzoek naar mogelijkheden digitale tijdsregistratie

1.10 Preventie – adviseur Aanpassen van de werkpostfiches aan het nieuw KB psycho-sociale belasting Uitwerken van een intern noodplan

Niet gerealiseerd Gerealiseerd

Deze doelstelling wordt meegenomen naar 2016 Communiceren en implementeren van het noodplan bij medewerkers.

1.11 vrijwilligerswerking Blijvend erkenning tonen aan vrijwilligers. Bestaande acties hieromtrent uitbreiden met verjaardagswensen

gerealiseerd

Blijvende doelstelling Via persoonlijk gesprek vormingsvragen bij vrijwilligers detecteren.

75




1.12 Ophaaldienst Stapsgewijze invoering van nieuwe regeling ophaaldienst 1.13 Samenwerking met andere organisaties Uittekenen van de (juridische) structuur van het samenwerkingsverband Opstart centraal aanmeldingspunt

gerealiseerd

Uitwisseling ervaringen EO ( hoe inschalen, mdw betrekken, …)

1.14 Zelfevaluatie Pilootproject om medewerker te betrekken bij de zelfevaluatie: werkgroep neemt in het voorjaar procedure klachten onder de loep. Zij koppelen hun voorstellen in juni 2015 terug naar de stafgroep.

Gerealiseerd. De methodiek is positief geëvalueerd

Overzicht maken over een periode van 5 jaar: welke procedures wanneer evalueren? Met wie? Methodiek wordt bepaald op ogenblik van evaluatie. Procesbewaker: Anne Planning : juni

1.15 Personeelsbeleid Voorbereiden van juridische structuur om nietzorggebonden samenwerking mogelijk te maken. Methodiek bepalen en competentieprofiel met gedragsindicatoren uitwerken voor functies binnen logistieke dienst Visie en afsprakenkader opmaken voor thuiswerk

gerealiseerd

gerealiseerd Nog te finaliseren

76




1.15 Personeelsbeleid (vervolg) Teamcompetentieprofielen uitwerken

Aanzet tot ontwikkelen methodiek is genomen. Doelstelling wordt meegenomen naar 2016

Teamcompetentieprofielen uitwerken ‘Talent in de kijker’: ahv methodiek medewerkers bewust maken van eigen talenten

1.16 Fundraising

Stappenplan opmaken mbt fondsenwerving komende jaren

gerealiseerd

De acties placemats en filmmatinee zijn positief geëvalueerd en worden hernomen Onderzoeken hoe een actie het beste gepromoot wordt

1.17 Andere Finaliseren folders Dagcentrum

gerealiseerd

oprichten van een werkgroep voedselveiligheid Voorbereidend onderzoek werd gedaan in de betrokken groepen Emotionele ontwikkeling : inhoudelijke evaluatie van het IDO

Concrete acties uitwerken om het hygiëneprotocol bij het bereiden van voedsel tijdens groepsactiviteiten te verzekeren en te continueren. Dit o.a door het ter beschikking stellen van instructies en tips bij deze activiteiten.

gerealiseerd Visualiseren van onze visie: Uitwerken van een beeld dat onze visie/ missie weergeeft 77




2.1. Jaardoelstellingen themagroep bak & crea De rustruimte een bestemming geven die afgestemd is op de noden van gasten. we bespreken de emotionele ontwikkeling van één van de gasten in een extra teamvergadering. Evaluatie van de kwaliteit van onze bakproducten oa door te experimenteren met kant en klare producten.

Gerealiseerd Gerealiseerd en hernemen we in 2016 voor een andere gast.

we bespreken de emotionele ontwikkeling van één van de gasten in een extra teamvergadering.

Gerealiseerd wegens een negatieve evaluatie werken we niet met kant en klare producten Gerealiseerd

Gebruiksvriendelijk maken voor gasten en begeleiding van de dagprogramma’s van gasten. Onderzoeken hoe we meer systematiek in de administratieve opdrachten kunnen steken. Acties ondernemen om tijdens de momenten die als ‘druk’ worden aangevoeld meer rust creëren.

2.2. Jaardoelstellingen themagroep hout

De productie van K-Lumet verhogen

De productie werd verhoogd, door aanpassingen in het proces. Na overleg Dienstencentrum Mozaïek zijn er geen quota opgesteld.

Inschaling van de emotionele ontwikkeling van één gast en bespreken in een extra teamvergadering.

Gerealiseerd en hernemen we in 2016 voor een andere gast.

we bespreken de emotionele ontwikkeling van één van de gasten in een extra teamvergadering. 78




2.2. Jaardoelstellingen themagroep hout (vervolg) Bespreken wie we kunnen aanspreken met onze themaproducten om deze te verkopen. En op welke manier we dit kunnen doen. Richtlijnen maken voor de prijsbepaling van semi industrieel werk.

Folder is gemaakt en wordt verspreid in 2016

Gerealiseerd Smog nieuw leven in blazen bij gasten door een vaste smogactiviteit te plannen. Onderzoeken hoe we de koffiepauzes rustiger kunnen laten verlopen. Acties ondernemen om orde en netheid na te streven in het houtatelier. 2.3. Jaardoelstellingen themagroep tuin

Inschaling van de emotionele ontwikkeling van een gast Koffiepauze in de namiddag herbekijken. Dit qua tijdsplanning, maar ook individueel per gast.

Gerealiseerd

Verder verdiepen in emotionele ontwikkeling adhv inschaling en bespreking casussen.

Gerealiseerd. Geen grote wijzigingen, enkel aandachtspunten geformuleerd. Werkbakken uitwerken voor gasten rond knutselen, rekenen, lezen en schrijven en matchen. Samenwerkingsgesprek voor het team 79




2.4. Jaardoelstellingen begeleid werken We doen een inhaalmanoever in de evaluatiegesprekken. We willen nieuwe RTH vragen eerst bekijken adhv een checklist. Heeft de persoon wel voldoende arbeidsvaardigheden? Evaluatie groene zorg. Voorlopig wachten we verdere vragen af adhv interne en RTH vragen We onderzoeken hoe we eventuele vragen van partners voor BW binnen het samenwerkingsverband kunnen opnemen.

Gerealiseerd Niet gerealiseerd. Bijsturing en meenemen naar 2016

Uitwerken van een instrument voor de assesmentfase

Gerealiseerd. Meer kandidaten kunnen opnemen dan eerst gepland. Gerealiseerd. Samenwerking met Vesta voor een aantal bewoners.

Opvolging zorg binnen groene zorg: toekomst onzeker vanuit Provincie.

Profilering van de dienst begeleid werken RTH: netwerking onderzoeken. Hoe en wanneer afbouwen? Visualisatie van de begeleid werkers binnen RTH

2.5 Jaardoelstellingen vorming We plannen maandelijks een overlegmoment op team voor de projectverslagen. Opstellen van een meerjarenplan met sociaal – emotionele vorming als rode draad.

vormingsbevraging: We willen op zoek gaan naar een andere manier, een beter systeem van bevragen.

Niet gerealiseerd. Bijsturing in 2016.

Aanpassen van de vorm van de projectverslagen.

Gerealiseerd.

Deels gerealiseerd.

Beter informeren van gasten en begeleiding over de vorming Verder op punt stellen van de vormingsbevraging. 80




2.6. Jaardoelstellingen leefgroep Onze-Lieve-Vrouwplein Inhoudelijke verdieping autisme: - Isabelle volgt vorming over eetproblemen - Terugkoppeling van deze vorming aan het hele team. Werkingsstructuur: Taakverdeling voor begeleiding aanpassen. Inschaling van de emotionele ontwikkeling van één gast en bespreken in een extra teamvergadering. Richtlijnen opstellen voor het maken van werkbakken om deze voor gasten eenduidig en gebruiksvriendelijk te maken.

Gerealiseerd Gerealiseerd wordt opnieuw onder de loep genomen bij de komst van stagiaires en vrijwilligers in 2016 Gerealiseerd en hernemen we in 2016 voor een andere gast.


Gerealiseerd en kenbaar gemaakt naar alle groepen van het dagcentrum.

Inhoudelijke verdieping in het thema autisme door middel van een vorming We maken het materiaal die een persoon nodig heeft voor de permanentie up to date. 2.7 Jaardoelstellingen Leefgroep Knaptandstraat Het groepsprogramma aanpassen en opmaken door alle begeleiding van het team. Alle medewerkers van het team krijgen een zicht op en worden betrokken bij het invullen van het programma. Inschaling van de emotionele ontwikkeling van een gast.

Gerealiseerd. Dit blijft hoofdtaak van één begeleidster. De andere begeleidster kan overnemen indien nodig. Gerealiseerd.

81




2.7 Jaardoelstellingen Leefgroep Knaptandstraat (vervolg) We bekijken op welke manier de maaltijd efficiënter kan verlopen. Is er op sommige momenten meer ondersteuning wenselijk en zo ja, wanneer en wat zijn de criteria? We bekijken ook de tafelverdeling. Herstructurering van de ruimte en herstructureren van de werking. We willen de werking meer aanpassen aan de vragen van gasten (beleving / structuur), gezellige zithoek, afspraken rond telefoon, binnen-en buitenwandelen in de groep, … Gemeenschappelijke doelen stellen, op één lijn werken. We doen dit via een samenwerkingsgesprek. We stemmen afspraken op elkaar af, bekijken de tijdsplanning, bekijken wat nodig is om tot een evenwaardig team te komen.

Er zijn nieuwe afspraken gemaakt. Uitgangspunt = 3 begeleiders voor de maaltijd.

Gerealiseerd.

Gerealiseerd.

Afspraken maken rond storing van de groep: prikkels beperken Gebruik maken van schalen van emotionele ontwikkeling Belevingsactiviteiten verder uitwerken en bekijken wanneer deze best doorgaan (planning) 82




2.7 Jaardoelstellingen Leefgroep Knaptandstraat (vervolg)

Themawerking verder implementeren Gesplitste werking evalueren 2.8. Jaardoelstellingen themagroep kook Inschaling van de emotionele ontwikkeling van één gast en bespreken in een extra teamvergadering. We onderzoeken de mogelijkheid van een software programma om dagprogramma’s voor gasten te maken. We bespreken de inrichting van onze ruimte. Vooral de ruimte met de zetels daar hebben we bedenkingen bij.

Gerealiseerd en hernemen we in 2016 voor een andere gast.


Vorming is gegeven, maar hernemen we in 2016

Gerealiseerd

We maken de smogmap die gebruikt wordt voor de smogactiviteit aantrekkelijker door foto’s en prenten te hernieuwen. Een stappenplan maken om sensopathische activiteiten meer ruimte te geven in onze werking. 2.9 Jaardoelstellingen themagroep creatieve handwerken Alle collega’s betrekken bij de crea-activiteiten. Zicht krijgen op datgene waar collega’s mee bezig zijn, zodat het kan overgenomen worden van elkaar bij verlof of ziekte. Individueel per gast bekijken: wie kan wat aan om iets anders te maken?

Gerealiseerd.

83




2.9 Jaardoelstellingen themagroep creatieve handwerken (vervolg) Inschaling van de emotionele ontwikkeling van een gast. Verfraaien van de ruimte (opfrissen, herschikken, …) Koffiemoment bekijken: individueel per gast bekijken

Gerealiseerd. Deels gerealiseerd.

Inschalen van een gast zijn/haar emotionele ontwikkeling Opkuis van ons materiaal en verdere verfraaiing van de ruimte

Gerealiseerd. We onderzoeken hoe we de dagopening zo efficiënt mogelijk kunnen laten verlopen We onderzoeken hoe we de tafelsituatie zo goed en rustig mogelijk kunnen laten verlopen nu we met een extra tafel werken 2.10 Jaardoelstelling team plastische activiteiten

Optimaal gebruik van de compartimentering: we bekijken welke ruimte we voor welke activiteit wensen te gebruiken. Dagopening/onthaal gasten onder loep. Welke stappen kunnen we zetten om gasten een rustig en warm onthaal te beiden, wat kunnen stagiairs of vrijwilligers hier in opnemen, … Draaiboek maken voor stagiairs: wat moeten ze weten, wat zijn onze uitgangspunten. Emotionele ontwikkeling van een gast inschalen.

Nog niet gerealiseerd. We nemen deze mee naar volgend jaar.

Nog niet gerealiseerd. We nemen deze mee naar volgend jaar.

Optimaal gebruik van de compartimentering: we bekijken welke ruimte we voor welke activiteit wensen te gebruiken. Dagopening/onthaal gasten onder loep. Welke stappen kunnen we zetten om gasten een rustig en warm onthaal te beiden, wat kunnen stagiairs of vrijwilligers hier in opnemen, …

Gerealiseerd Gerealiseerd Terugkoppeling vorming emotionele ontwikkeling + inschalen van een gast Weekplanning laten doorgaan zoals ze voorzien is: overdracht naar nieuwe collega 84




2.11. Jaardoelstellingen sport- en bewegingsaanbod We visualiseren het aanbod van SBE aan de hand van picto’s We maken een geïntegreerd instrument (fotoboek en picto’s/uitleg) om te gebruiken in de groepen bij de bevraging van gasten. Bespreking sportfiches: we plannen 2 besprekingen per jaar voor gasten van beide locaties. Orde en netheid: we ruimen op, labelen, inventariseren en visualiseren de sporthal. We willen meer continuïteit in ons sportaanbod door begeleiding meer met 2 in te schakelen en de activiteiten in de even/oneven weken meer op elkaar af te stemmen Aanpassing van de benamingen, zodat het voor gasten duidelijk is wat een sportactiviteit inhoudt.

Deels gerealiseerd. De picto’s werden gemaakt, verdere afwerking in 2016. Gerealiseerd.

Deels gerealiseerd. Het labelen werd losgelaten gezien de tijdsinvestering tov de winst. Gerealiseerd waar mogelijk.

We werken het geïntegreerd instrument voor de bevraging van gasten i.v.m. hun sportkeuze verder af. We staan stil bij de sportfiches en onder welke vorm we dit willen behouden. We visualiseren het materiaal en zijn plaats in de sporthal.

Gerealiseerd.

We springen bewuster om met de maaltijd tijd

85

5.4. PLANNING VORMING, TRAINING EN OPLEIDING 2016 Maand Januari

[Kies de datum]

Datum

Onderwerp

Intern/ Extern E I E E E

Indiv/ groep I G I I I

Dienst

8, 22 18,19,21,26 19 26 28

leiden en begeleiden Intervisie Vlaggensysteem Infosessie PVF en zorgregie Hoe uw RvB professionaliseren

19 9 4, 18 8 of 10 14 18 19 22

leiden en begeleiden Inzichten in vraagstellingen leiden en begeleiden informatieveiligheid Supervisie Kijk op handicap Symposium Vesta Pictoselector Geestelijke gezondheidszorg bij personen met een beperking leiden en begeleiden Dieren in de zorgsector Motivatie en belonen SMOG SMOG

E I E E I E E I I

I G I I G G G G G

Ortho Log/admin/medsoc Ortho medsoc LG + ZB Vrijwilligers groepen Ortho Ortho Ortho

E E E I I

I I I G G

Ortho Ortho Ortho Ortho Log/admin/medsoc

leiden en begeleiden Intervisie PVF leiden en begeleiden Supervisie interventietechnieken

E I E E I E

I G G I G G

Ortho ortho ouders Ortho LG + ZB Ortho

Supervisie Transactionele analyse Basis EO (door Inge Willem) Trainersopleiding interventietechnieken Inzichten in vraagstellingen Intervisie Trainersopleiding interventietechnieken SMOG SMOG Supervisie Refresh day IPA

I I E

G G G

E

I

LG + ZB Ortho Ortho Ortho

I I

G G

E

I

I I I E

G G G I

Ortho ortho Ortho Medsoc/dir/ RvB

Februari Maart

April

15,29 14,15,21,22 19 en 20

Mei 13

Juni

Juli Augustus September

18 10 20

26 de 2 helft 27 23, 29

Oktober 7 November December

12 15

Log/admin/medsoc ortho Ortho Ortho Log/admin/medsoc LG + ZB IPA

86

No title

Recommend Documents