Nikola Tesla : biografie, leven en werk 1. Zijn kindertijd en studies Nikola Tesla werd geboren de nacht van 9-10 juli 1856 in Smiljan, een dorpje in de provincie Lika in het voormalige Kroatië. Tesla’s vader Milutin was een afstammeling van een oude familie van priesters en officieren en hij was de geestelijke van het dorp. Hij was een excellente prediker en bezat een ongelofelijk geheugen. Tesla’s moeder kon lezen noch schrijven, doch ze kon wel naast haar moedertaal drie verschillende vreemde talen begrijpen. Dat kwam omdat ze ook een ongelofelijk goed geheugen had en zo kon ze bundels gedichten citeren in 4 talen, haar moedertaal, Duits, Frans en Italiaans. Bovendien vertelde Tesla later dat zijn moeder een bijzondere gave had om allerhande gereedschappen en hulpmiddelen zelf te maken. Ze waren in totaal met 5 kinderen, 2 zonen en 3 dochters. Zijn oudere broer Dane was 7 jaar ouder dan Nikola en was bijzonder getalenteerd en was de oogappel van zijn ouders. Echter stierf Dane op 12 jarige leeftijd na een tragisch ongeval met een paard. De dood van zijn broer heeft heel wat sporen nagelaten bij de jonge Nikola, vooral ook dat de verwachtingen die zijn ouders koesterden tegenover zijn broer nu naar hem gericht waren. Hij moest bewijzen dat hij even slim en intelligent was als zijn broer.
Geboortehuis van Tesla in Smiljan – foto uit 1933 – de kerk is verwoest in de 2 de wereldoorlog
In 1862 verhuisde de familie naar Gospic een nabijgelegen stadje waar Nikola zijn lagere school verder zette nadat hij reeds 1 jaar had gevolgd in Smiljan. In 1866 startte hij de lagere secundaire school, maar steeds meer werd hij geplaagd door lichtflitsen en beelden die door zijn hoofd spookten. Zo ging het steeds over onderwerpen en dingen die hij eerder had gezien. Wanneer een woord werd uitgesproken over een object, dan verscheen het object uiterst gedetailleerd in zijn geest, zodat hij zichzelf soms afvroeg of het werkelijk aanwezig was. Toen hij als
zeventien jarige zich begon bezig te houden met uitvindingen kwam deze eigenschap goed van pas. Hij had geen modellen, tekeningen of experimenten nodig. Alles speelde zich vooraf af in zijn geest en hij maakte wijzigingen en verbeteringen en liet het product van zijn uitvinding werken in zijn geest. Het was voor hem hetzelfde of hij zijn turbine liet draaien in zijn geest of op de werkbank van zijn labo, het resultaat bleef hetzelfde. Alles werkte achteraf zoals hij het vooraf had gezien. In al zijn jaren van gigantische research en constructie was er op die regel geen uitzondering. Na een ernstige ziekte die hem bijna het leven kostte volgde hij de hogere secundaire school in Karlovac, een stad wat verder gelegen. Hij werkte de 4 jarige cyclus af in 3 jaar. Gestimuleerd door de experimenten van een leraar fysica, die hem duizenden lichtflitsen en beelden bezorgde, besloot hij zijn leven te wijden aan het bestuderen van de elektriciteit. Zijn ouders hadden echter andere plannen met hem. Vanuit zijn kindertijd zou hij voorbestemd zijn om net zoals zijn vader als geestelijke door het leven te gaan. Die vooruitzichten hingen als een donkere wolk boven zijn hoofd. Zou hij zijn vader niet gehoorzamen? Zou hij de diepste wens van zijn moeder niet respecteren of zou hij zijn lot aanvaarden? Hoe dan ook hij keerde terug naar Gospic waar op dat moment een cholera epidemie heerste. Hij werd snel geïnfecteerd en verbleef 9 maanden lang in zijn ziekbed tot op een zeker moment zijn vader hem beloofde dat hij ingenieursstudies mocht aanvatten indien hij geneesde. Met behulp van kruiden hem gebracht door een oude vrouw werd hij vlug beter en de toekomst van zijn studies deed hem sneller dan normaal herstellen.
Foto van Nikola Tesla op ongeveer 20 jarige leeftijd.
Hij begon zijn ingenieurstudies aan de technische hogeschool van Graz in 1877 en toen had hij al beslist zijn leven te wijden aan de natuurwetenschappen en zijn afgeleiden. Niets of niemand kon hem van deze gedachte weerhouden. Het was professor Poeschl die hem voor het eerst introduceerde in de studie van de elektrische machines. In het tweede jaar van zijn studie in Graz kwam er vanuit Parijs een Gramme dynamo die door professor Poeschl werd gedemonstreerd en gebruikt als motor. De borstels van de motor gaven voortdurend vonken en problemen en Tesla verklaarde aan de professor dat het mogelijk moest zijn een motor te ontwerpen zonder deze nadelen. Zijn professor zei dat het onmogelijk was en dat het hem nooit zou lukken. Onderdrukt door de autoriteit van de professor bleef hij zelf toch overtuigd dat zoiets wel mogelijk was. Zijn periode in Graz verliep intens met veel ideeën maar met weinig resultaat, zodat hij bijna zelf tot de conclusie kwam dat sommige zaken niet kunnen worden opgelost of verbeterd. Tesla ontving in zijn eerste jaar in Graz financiële support van een Oostenrijkse militaire organisatie. Die organisatie werd nogal snel ontbonden en Tesla zat zonder financiële steun. Indien hij niet aan het nodige geld kon komen, dan zou hij zijn studies moeten stopzetten. Toch bleef hij ondertussen alle lezingen volgen en zat hij constant in de bibliotheek van de universiteit. Omwille van zijn financiële problemen veranderde hij drastisch zijn leefgewoonten. Hij begon aan biljard en kaartspelen en zijn levensstijl veranderde volledig, zodat zijn ouders zich terecht zorgen begonnen te maken. Omdat hij er niet in slaagde werk te vinden keerde Tesla terug naar huis. In 1879 aan het sterfbed van zijn vader beloofde hij zijn studies verder te zetten aan de universiteit van Praag. Aangezien hij in Graz geen Grieks had gestudeerd werd hij in Praag geweigerd, maar toch bleef hij 1 jaar in Praag om de laatste ontwikkelingen op het gebied van elektriciteit te bestuderen door zelfstudie. In januari 1881 reisde Tesla naar Budapest op vraag van een vriend van de familie, Ferenc Puskas. In dat jaar zou daar een telefooncentrale gebouwd worden en Puskas zou het project moeten leiden. Tesla werd aanvaard als een slecht betaalde tekenaar, want hij had geen verdere keuze sinds de dood van zijn vader.
Nikola Tesla : biografie, leven en werk 2. Zijn eerste realisaties Omwille van zijn inzet en zijn briljante geest kreeg hij snel de positie van chef ingenieur. Hij werkte aan de plannen en berekeningen van een nieuwe telefooncentrale en in veel opzichten kon hij verbeteringen aanbrengen. Zijn grootste verwezenlijking was de uitvinding van een geluidsversterker, wat mag gezien worden als de voorloper van de luidspreker. Gedurende zijn hele periode in Budapest kon hij het idee om een wisselstroom motor uit te vinden niet van zich afzetten. Terwijl hij in het park aan het wandelen was samen met een vriend Szigety kreeg hij opeens terug zijn lichtflitsen en zag hij een wisselstroom motor draaien op een principe die hij toen met een stok in het zand tekende. Hetzelfde principe was de grondslag van zijn patenten die hij later in Mei 1888 zou nemen op de uitvinding van de wisselstroom motor die vandaag nog steeds in ontelbare apparaten is gebruikt. In de herfst van 1882 verliet Tesla zijn job in Budapest en vertrok naar Parijs in de hoop daar zijn wisselstroom systeem te kunnen ontwikkelen. Tesla werd aanbevolen bij de “Continental Edison Company”, een bedrijf die gelijkstroom dynamo’s en licht installaties bouwde volgens de patenten van Edison. Tesla’s werkingsgebied was het onderdrukken van stoorvelden in de bestaande elektriciteitscentrales van Frankrijk en Duitsland. Hij vond in Parijs geen financiering voor zijn wisselstroom systeem en hij besloot naar America te gaan. Tesla kwam aan in New York op 6 juni 1884. De volgende dag had hij reeds een afspraak met Thomas Alva Edison, die toen 37 jaar was. Hij was het hoofd van “Edison Machine Works”, de “Edison Electric Light Company”, een heel groot laboratorium en diverse vertakkingen naar andere bedrijven. Tesla beschreef zijn eerste indruk als volgt. “De ontmoeting met Edison was een gebeurtenis in mijn leven om te onthouden. Ik was verbaasd dat deze bijzondere man zonder wetenschappelijke opleiding reeds zoveel had bereikt”. Tesla werkte regelmatig van kort voor de middag tot 5u de volgende morgen. Hij ontwikkelde 24 verschillende standaard modellen van dynamo’s die hij uitrustte met automatische regulatoren. Edison had hem 50.000 US $ beloofd indien hij daarin zou slagen. Al gauw bleek dat een leugen te zijn en dat was zeer pijnlijk voor Tesla en hij nam ontslag bij Edison. Door zijn succesvol werk bij Edison had hij reeds een goede reputatie opgebouwd bij de experten in deze materie. Met een paar medewerkers van de Edison company vond hij uiteindelijk investeerders die hem de raad gaven een firma op te richten. In maart 1885 werd de “Tesla Electric Light Company and Manufacturing Company” opgericht. Hier dacht hij direct de wisselstroom motor te kunnen ontwikkelen, maar zijn investeerders wensten eerst de booglamp, die waren niet geïnteresseerd in zijn wisselstroom idee. Na de ontwikkeling van de booglamp werd Tesla uit de firma geweerd en kwam hij op straat terecht. Door de economische crisis kon hij geen werk vinden als ingenieur en verdiende hij zijn brood als dagloner. In April 1887 was het eindelijk zover en Tesla kon over een startkapitaal beschikken van 500.000 US $ om zijn firma the “Tesla Electric Company” op te richten. De bedoeling was nu zijn droom te verwezenlijken om een wisselstroom motor en generator te ontwikkelen gesteund op zijn eerdere uitvinding van het roterend magnetisch veld. Na een half jaar had hij reeds 3 volledige systemen ontwikkeld, voor één fase, twee fasen en driefasen wisselstroom, inclusief de bijbehorende generators, motors, transformatoren en automatische regelaars. Hij vroeg de patenten aan op 10 oktober, 30 november en 23 december 1887.
Eén van de eerste modellen van de inductiemotor van Tesla
De publicatie van de patenten gebeurde op 1 mei 1888 en zijn eerste lezing gaf hij op 16 mei 1888 waar hij de aandacht trok van de zakenman en uitvinder George Westinghouse, die meteen het belang van de multifase wisselstroom kon inschatten. In july 1889 maakte Westinghouse met Tesla een overeenkomst, om de patenten van Tesla tot dan verworven in zijn bezit te krijgen. Tesla kreeg daarvoor een bedrag van 60.000 US $ te verdelen met zijn aandeelhouders en een licentievergoeding van 2,5 US $ per paardekracht elektriciteit die toen tussen de 6 US $ en 8 US $ lag. Deze licentievergoeding zal Westinghouse later in grote financiële problemen brengen en Tesla gaf om Westinghouse te helpen zijn rechten op om deze licentievergoeding nog verder te ontvangen. Daardoor zou hij verschillende miljoenen dollars ontlopen.
George Westinghouse
Diagramma van zijn patent van de motor in 1888
