Nieuwsbrief Gooische Groningers Uitgave 10 oktober 2014

Nieuwsbrief Gooische Groningers Uitgave 10 | oktober 2014 Ellen Nollen komt steeds een stapje dichterbij het ontrafelen van de oorzaken van verouderingsziekten. Tijdens afgelopen bijeenkomst van de Gooische alumnikring vertelde ze enthousiast over een nieuwe doorbraak in het onderzoek. De muizen waarbij het 'kwade' gen SERF2 is uitgeschakeld in de hersenen, zijn levensvatbaar! Verder gaf Gooische Groninger Frits van Bruggen een interessante inkijk in het doen en laten van de ANWB.

'Goldmembers' In de Bussumse Watertoren was het maandagavond 6 oktober weer gezellig druk. De naamkaartjes met gouden stippen zorgden even voor vragende gezichten, maar notaris van de alumnikring Gerbrand Visser nam de vraagtekens snel weg. De Gooische alumnikring bestaat sinds 2010. In dat jaar gaven veertig Gooische Groningers voor het eerst steun aan het onderzoek naar ouderdomsziekten. Het 'lidmaatschap' van deze Groningers verloopt dit jaar, omdat leden het onderzoek van Ellen Nollen voor een periode van (minimaal) vijf jaar steunen. "Wij vinden deze bijeenkomsten fantastisch en zouden de alumnikring graag voortzetten. Ook is het onderzoek van Ellen nog lang niet klaar", zegt Gerbrand. Aan iedereen met een gouden stip, de groep van 2010, wordt dan ook gevraagd om hun steun voort te zetten. Meer hierover vraagt u op bij het Ubbo Emmius Fonds. Verbinden Wie De Kampioen ontvangt, zag deze zomer Frits van Bruggen op de plek van de oude hoofddirecteur staan. Frits, alumnus economie, staat sinds augustus aan het hoofd van de ANWB. Hij vertelde maandagavond over behaalde successen - de ANWB is uitgeroepen tot het meest klantvriendelijke bedrijf van Nederland - maar vooral ook over de uitdagingen waar de organisatie voor staat.

Eén van deze uitdagingen is meegaan met technologische ontwikkelingen. "Auto's zijn computers geworden. Als we goed met deze computers communiceren, kunnen we onderdelen vervangen vóór deze stukgaan", vertelt Frits. Een andere ontwikkeling die we meer zullen zien, is het afstemmen van verzekeringspremies op het rijgedrag. Frits heeft verder het voornemen om de vele producten, diensten en werkgebieden van de ANWB beter met elkaar te verbinden. De meeste mensen kennen de ANWB van de Wegenwacht, maar ook verzekeringen, rijscholen, winkels, touroperators en zelfs traumahelikopters (behalve die van Groningen) maken deel uit van de organisatie. Waar ligt de grens met zulke brede activiteiten? Frits legt uit dat alles uiteindelijk teruggebracht moet kunnen worden naar de missie van de ANWB, en eraan moet bijdragen dat de leden veilig en met plezier onderweg kunnen zijn. "Onze rol is altijd om de juiste verbinding naar onze leden te maken. Bij ieder besluit moeten wij antwoord kunnen geven op drie vragen: Wat betekent dit voor de leden? Wat levert het op voor de leden? Wat betekent het voor de samenleving?" Gezonde muizen Ellen Nollen vertelde dat het komende half jaar heel spannend wordt: in april 2015 kan gestart worden met experimenten met de muismodellen, waarbij het 'kwade' gen SERF2 is uitgeschakeld in de hersenen. Eerder ontdekte Ellen dat de genen SERF1 en SERF2 een rol spelen bij het ontstaan van verouderingsziekten. Zij heeft daarop muizen zonder het gen SERF2 gekruist, die bleken echter niet levensvatbaar. Vervolgens is het gen alleen in de hersenen uitgeschakeld. Deze gekruiste muizen leven! Dat is volgens Ellen een belangrijke doorbraak. Begin volgend jaar gaan Ellen en haar team kijken naar het plakken van eiwitten in de hersenen bij deze muizen, en zullen deze gedragsmetingen

ondergaan. Zo komt Ellen steeds een stapje dichterbij, hoewel met ieder antwoord, vaak ook weer een vraag oprijst. In dit geval: als het zo schadelijk is, waarom bestaat SERF2 dan? Heeft het nog een andere, belangrijke functie? Ook deze vraag zal Ellen de komende periode onderzoeken. Recordaantal studenten Collegevoorzitter Sibrand Poppema sloot de avond af met een korte update van onze universiteit. De Rijksuniversiteit Groningen is haar vierhonderdste jaar ingegaan met meer studenten dan ooit tevoren: aan de RUG studeren nu 30. 000 studenten. Uit het jaarlijkse onderzoek van Elsevier naar de kwaliteit van universiteiten is de RUG door studenten verkozen tot de derde beste universiteit van Nederland. Bij de waardering van opleidingen door hoogleraren van andere universiteiten staat onze universiteit op de tweede plek. Onze universiteit scoort uitstekend in rankings en dat is belangrijk, aldus onze collegevoorzitter, want studenten en onderzoekers kijken naar deze klasseringen bij hun keuze voor een universiteit. Copyright © 2014 University of Groningen, All rights reserved. U ontvangt deze mail omdat u in het alumnibestand van de Rijksuniversiteit Groningen staat. Our mailing address is: University of Groningen Postbus 72 Groningen, Groningen 9700 AB Netherlands Add us to your address book

unsubscribe from this list

update subscription preferences

Ubbo Emmius Fonds

Nieuwsbrief Gooische Groningers Uitgave 9 | April 2014 Niet alleen de Rijksuniversiteit Groningen, maar ook de Gooische alumnikring viert dit jaar haar lustrum. Maar liefst veertig Gooische Groningers geven voor het vijfde jaar op rij steun aan het onderzoek naar ouderdomsziekten van prof.dr. Ellen Nollen. Nu de kring verder gaat als Fonds op Naam, worden deze leden gevraagd om ook hun steun voort te zetten. Ellen kan deze support voor het starten van nieuwe, veelbelovende onderzoekslijnen zeer goed gebruiken. Marck Mulder is sinds het najaar van 2013 de nieuwe voorzitter van de Gooische alumnikring. Hij heet iedereen welkom en geeft aan dat het erg goed gaat met deze kring. De Gooische Groningers zijn een voorbeeld voor de andere alumnikringen in Nederland, want als eerste heeft deze kring haar doelstelling - ruimschoots! - gehaald. De Gooische Groningers gaan nu voor onbepaalde tijd verder met het steunen van onderzoek naar ouderdomsziekten, als zogenaamd Fonds op Naam.

> Klantloyaliteit en CSR < Prof.dr. Peter Verhoef is te gast om iets te vertellen over het verband tussen de loyaliteit van klanten en duurzaamheid. Hij is topeconoom en hoogleraar aan de faculteit Economie en Bedrijfskunde. Zijn onderzoek focust zich vooral op bedrijven in het ‘service’ segment. Volgens Verhoef wint ‘value to customer’ terrein. Voor de klant is Corporate Social Responsibiliy (CSR), oftewel de mate van duurzaamheid die men hanteert binnen een bedrijf, een belangrijke waarde. Klanten zijn tegenwoordig steeds gevoeliger voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Verhoef heeft onderzoek gedaan naar het verband tussen duurzaamheid en de loyaliteit van bestaande klanten, en hieruit bleek opvallend genoeg dat dit geen invloed heeft. Wel beinvloedt MVO de intenties van klanten, maar niet de echte loyaliteit. Het meest duurzame bedrijf volgens Verhoef is de ANWB, dit natuurlijk tot grote deugd van Gooische Groninger Frits van Bruggen, CEO ANWB. Uit het onderzoek blijkt verder dat ontevreden klanten door duurzaamheid van een bedrijf positiever over het merk gaan denken. Daarnaast is CSR wel effectief, wanneer je als nieuw bedrijf op de markt komt, zoals bijvoorbeeld Ben & Jerry’s. Dit merk is een groot succes geworden door de aandacht op haar duurzaamheidsstrategie te vestigen. Er ligt dus zeker een toekomst voor duurzame ondernemers!

> Genen uitschakelen < Alois Alzheimer was de eerste die ouderdomsziekte, met als bekendste symptomen verwarring en aantasting van het korte termijn geheugen, in 1906 benoemde. Wat gebeurt er in de hersenen bij Alzheimer? Als er bij iemand Alzheimer geconstateerd is, dan is er sprake van een ophoping van plakkerige eiwitten in de hersencellen. Ellen ontdekte bij wormen dat deze eiwitstapeling wordt aangestuurd door het gen MOAG4 en dat uitschakeling van dit gen beschermt tegen de gevolgen van verouderingsziekten. De vraag is nu: is de mens ook beter af zonder dit gen? Ellen en haar team proberen nu te onderzoeken of het gen ook uit te schakelen is in de hersens van muizen. “Hoe weet je nou wanneer een muis geheugenverlies heeft?” is een terechte vraag vanuit de zaal. Dit wordt getest door middel van een plateau in een waterbadje. Muizen met Alzheimer hebben problemen om te onthouden waar dit plateau zich bevindt, terwijl gezonde muizen er gemakkelijk naartoe zwemmen. > Nieuwe muismodellen < Bij de mens spelen de genen SERF1 en SERF2 een rol bij het ontstaan van verouderingsziekten. Muizen zonder SERF2 zijn niet levensvatbaar. Daarom wordt het gen alleen in de hersenen uitgeschakeld. Deze muizen zijn nu een paar maanden oud. Binnenkort wil Ellen kijken of de ‘kwade’ eiwitten werkelijk volledig weg zijn. Sinds kort is er ook een SERF1 muis beschikbaar. Ellen gaat wil nu gaan testen wat er gebeurt met muizen waarbij SERF1 is uitgeschakeld, of beide genen tegelijk. In de media lees je vaak over doorbraken in Alzheimer onderzoek. Volgens Ellen kun je dat niet zo stellen. Het gaat om de ontdekking van risico factoren, waarbij je een hele kleine verhoogde kans op Alzheimer hebt. Dit onderzoek gaat echter niet over de (genetische) oorzaken van ouderdomsziekten.

> Toponderzoekers < Collegevoorzitter van de universiteit Sibrand Poppema sluit de bijeenkomst af. Poppema heeft het vaak over rankings, vanavond over de vraag: wat zijn nou toponderzoekers? Ook hiervoor bestaan internationale criteria, zoals het aantal citaties per artikel. Op gebied van economie en bedrijfskunde staat Peter Verhoef op plaats 89 van de wereld. Hiervoor ontvangt hij van de aanwezigen spontaan applaus. Hij is daarmee volgens Poppema veruit de nummer 1 van Nederland. Op ditzelfde niveau heeft onze universiteit nog dertien wereldtoppers.

>Leden van de alumnikring<

> Vier onze 400ste verjaardag! < In het weekend van vrijdag 13 t/m zondag 15 juni 2014 vieren alumni samen het 400-jarig bestaan van de RUG. Er zijn tal van activiteiten. Op de 13e worden in de Martinikerk 13 eredoctoraten uitgereikt en in de avond ontvangen de studentenverenigingen hun alumni. De 14e is ‘de dag van het weerzien’, tijdens een gezamenlijke lunch in de binnenstad, waar per faculteit en desgewenst per studiejaar in de openlucht aan lange tafels ‘the walk down memory lane’ kan worden gemaakt. Vervolgens is er ‘s avonds een benefietdiner in de Martinikerk en in restaurants in de binnenstad. Alumni kunnen via www.rug400.nl/ terug-naar-de-rug elkaar terugvinden en alvast afspraken maken over de ontmoeting op 14 juni. > Speciale ontvangst op 14 juni < Het Ubbo Emmius Fonds organiseert op 14 juni tussen 10.30 - 12.00 uur ook een korte bijeenkomst speciaal voor alle leden van de alumnikringen in Nederland. Binnenkort zult u hier nog een uitnodiging voor krijgen. Voor het benefietdiner ‘s avonds worden tafels en stoelen verkocht. Tijdens het diner zal worden gesproken door één van de eredoctoren, zullen studenten muziek maken en zal aandacht worden besteed aan de gift for infinity, het cadeau voor de jarige universiteit! Kijk voor meer informatie over de Gift4infinity en het project dat hier aan gekoppeld is op www.rugsteunt.nl.

> Bedankt < We bedanken Sjoerd Riedstra (Meeuwsen ten Hoopen) voor het altijd fantastisch hosten van de kring bijeenkomsten.

Maarten van den Akker

Jan Prins

Jan Willem Baud

Sjoerd Riedstra

Lillian Berger

Hans Riezebeek

Frederik van Beuningen

Bernard Roeders

Aleid van Beuningen-Hamming

Henk Roerink

Frans Blommestein

Jan van Rooijen

Pamela Boumeester

Willem Jan van Rooijen

Henk Breukink

Jaap Rosen Jacobson

Onno van den Brink

Piet Schroeder

Maurits Bruel

Evert Smid

Ellen van Bruggen

Jan Snippe

Frits van Bruggen

Vreneli Stadelmaier

Reinder van Duinen

Annemarie van Tets-Asjes

Charles Eijsbouts

Albert Jan Thomassen

Heske van Eyck van Heslinga

Harmen Tjeenk Willink

Okko Filius

Hermine Tjeenk Willink-Daniëls

Age Fluitman

Gerbrand Visser

Marius Frank

Job Voorhoeve

Andre van Gils

Ronald Vles

Peter Groenen

Arent van Wassenaer van Catwijck

Mieke de Groen-Huls

Carla van der Weerdt-Norder

Rob ten Heggeler

Ids van der Weij

Ferdi van den Heuvel

Harry Weinands

Jeroen Hilberts

Willem van Wettum

Figaro den Hollander

Bert van der Wijk

Frans van der Horst

Peter Wilson

Timo Huges

Paul de Wit

Menno de Jong

Egberts Wits

Roelof Joosten

Chris Zanders

Hero van der Kaaij

Jan Zegering Hadders

Anno Kamphuis Hans Kaufmann

> introducés 7 april <

Pieter Keijzer

Marc van den Berg

Joop van Kessel

Werner Paul Boerma

Tom Kliphuis

Robbert-Jan Hinloopen

Ivo Kok

Garmt Grommers

Martijn Koopal

Frits Reijsenbach de Haan

Arnout Korteweg

Dirk Swagerman

Huibrecht Lamers

Arjen Verburg

Hanke Lange Jan Lubbers Tjeerd Meijer Rob Meuter

Vol bije gende enko mst: 6 ok tob 201 er 4 Sch r in je ijf het agen da!

Marck Mulder

> speciale relaties &

Frants Nielsen

sponsoren <

Dirk Nienhuis

Noaber Foundation

Edo Offerhaus

Stichting Elise Mathilde Fonds

Jan Ootes

Bije e zijn nkomst a de 1 ltijd o en p em van aandag en o april ktob er.

Birgitta Otto Patrick Paardenkooper Hansje Poederbach

> Contact < Voor vragen en opmerkingen kunt u contact opnemen met: Josca Westerhof Ubbo Emmius Fonds Rijksuniversiteit Groningen Postbus 72 9700 AB Groningen T: +31 (050) 363 7564 E: [email protected]

Ubbo Emmius Fonds

Nieuwsbrief Gooische Groningers Uitgave 8 | Oktober 2013 Op 7 oktober jl. vond er weer een geslaagde bijeenkomst plaats in de Bussumse watertoren. Dit keer stond een tweetal lezingen over de ziekte diabetes type 1 op het programma. Daarnaast werd door Wytse Hogewerf, analist van Ellen Nollen, verteld wat de laatste ontwikkelingen zijn in het onderzoek naar de genetische oorzaken van Alzheimer. Twee keer per jaar komen de Gooische Groningers samen voor een gezellig weerzien en staan er interessante sprekers op het programma. Centraal staat natuurlijk altijd de gezamenlijke steun aan het onderzoek van prof.dr.ir. Ellen Nollen naar de genetische oorzaak van ouderdomsziekten. Momenteel zijn er 78 Gooische Groningers en heeft de kring haar eerste doel bereikt. Rob Meuter vertelt dan ook met trots dat het gelukt is om een kwart miljoen op te brengen voor het onderzoek van Ellen Nollen. Volgens Rob is studeren in Nederland in vergelijking met bijvoorbeeld Stanford ‘bijna gratis’, en daarom is het zo mooi dat oud-studenten iets terug kunnen doen voor de universiteit. Het model van de alumnikring is hier erg geschikt voor gebleken. De alumnikring Gooische Groningers dient als voorbeeld voor vele andere alumnikringen die opgericht zijn. Momenteel zijn er 5 alumnikringen in Nederland, maar ook in o.a. New York, Hong Kong en Zurich zijn kringen opgericht.

> Update onderzoek < Ellen Nollen werkt voor het European Research Institute on the Biology of Ageing (ERIBA) en doet hier onderzoek naar de genetische oorzaken van Alzheimer, Parkinson en andere hersenaandoeningen die ontstaan tijdens de veroudering. Wytse Hogewerf, analist van Ellen Nollen, heeft verteld waar hij zich op dit moment mee bezig houdt met betrekking tot het onderzoek. SERF2, een gen dat in verband wordt gebracht met ouderdomsziekten, wordt uitgeschakeld bij een muis en deze wordt vervolgens gekruisd met een andere muis die dit gen nog wel heeft, om zo te kijken of dit de eiwitstapeling, die Alzheimer tot gevolg kan hebben, vermindert. Omdat het kruisen van muizen langer duurt dan het onderzoek dat met wormen gedaan werd, zal het ook nog even duren voordat de eerste resultaten bekend zijn. Verwacht wordt dat in het najaar van 2014 de eerste resultaten met jullie gedeeld kunnen worden. > Overzicht planning onderzoek < * Oktober 2013- medio 2014: Afmaken van laatste kruisingen * Medio 2014- Najaar 2014: Start gedragsanalyses * Najaar 2014- Najaar 2015: Afronding Gedragsanalyses

> ‘Type 1 naar type geen’ < Tijdens de bijeenkomst van 7 oktober waren er 2 gastsprekers uitgenodigd om hun kennis te delen over funding en onderzoek met betrekking tot diabetes type 1, een ziekte waar 150.000 mensen in Nederland mee te maken hebben. Johan Keurentjes, alumnus, ondernemer en bestuurslid JDRF (Juvenile Diabetes Research Foundation) vertelde over private funding en wereldwijde coördinatie door JDRF rond de voorlichting over, en onderzoek naar diabetes. Bij JDRF staat het vinden van een genezing voor diabetes type 1 en de complicaties daarvan centraal. De slogan die zij hiervoor nastreven is; ‘van Type 1 naar Type geen’. Daarvoor is inmiddels $ 1.9 miljard bijeengebracht en zijn talloze (universitaire) onderzoeken gefinancierd. > Gronings diabetes onderzoek < Prof.dr. Bruce Wolffenbuttel is endocrinoloog. Endocrinologie houdt zich bezig met de functie van hormonen in het lichaam en met ziekten die ontstaan door overproductie of juist het wegvallen van de productie van Prof.dr. Bruce Wolffenbuttel, o.a. bepaalde hormonen, zoals diabetes. Hoogleraar Endocrinologie en Hij doet o.a. onderzoek naar de invloed Stofwisselingsziekten aan de RUG van de darmflora op diabetes type 1. Als je diabetes hebt, zijn er, eenvoudig uitgelegd ‘killer’ cellen in je lichaam aanwezig die in plaats van virussen, iets van jezelf kapot maken. De waardes van suiker in je lichaam zijn dan afwijkend. De suikerspiegel van een diabetes patiënt kan van dag tot dag verschillen, van erg laag tot erg hoog. Er is nog veel niet bekend over diabetes, er wordt nog steeds veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van het ontstaan van de ziekte. Wilt u de gehele presentatie van prof.dr. Bruce Wolffenbuttel nalezen? Ga dan naar: www.gmed.nl/T1DM.pdf wachtwoord: bussum

> Nieuwe mijlpaal RUG < Ook prof.dr. Sibrand Poppema, voorzitter College van Bestuur van de RUG, was ook aanwezig bij de bijeenkomst van de Gooische Groningers. Het wordt door de Gooische Groningers buitengewoon gewaardeerd dat Sibrand altijd de moeite neemt om de bijeenkomsten van de Gooische Groningers bij te wonen, hij heeft hiervoor dan ook een bedankje ontvangen. Sibrand Poppema heeft een korte update gegeven van de stand van zaken van onze universiteit. Zo vertelde hij onder andere dat de Rijksuniversiteit Groningen is doorgedrongen tot de top 100 van de 3 belangrijkste rankings die er zijn. Over heel de wereld zijn er maar 60 universiteiten die deze status hebben en de RUG hoort daar nu bij. Volgens Sibrand Poppema is deze ranking de beste methode om te kijken of universiteiten wel of niet goed zijn. Nederland in het algemeen doet het ook erg goed in deze rankings, Nederland is het 3e land van de wereld met 12 van 13 universiteiten aanwezig in de top 200.

> Voorzitterschap < Nadat de alumnikring in 5 jaar onder het voorzitterschap van Rob Meuter, in samenwerking met Bert van der Wijk en Gerbrand Visser, tot een succesvolle groep uitgegroeid is, en door Rob ‘gebonden’ is, heeft Rob zijn stokje overgedragen aan Marck Mulder en Tom Kliphuis. Twee mannen die nog veel kansen zien voor de Gooische Groningers en ook veel ideeën heben. Namens het Ubbo Emmius Fonds willen wij Rob Meuter bedanken voor zijn toewijding in de afgelopen jaren. Mede dankzij Rob is deze kring al tot een grote groep uitgegroeid. Wij wensen Marck Mulder en Tom Kliphuis veel succes met hun nieuwe functie binnen de Gooische Groningers.

Vol bije gende enko mst: 7 ap ri 201 l 4 Sch r in je ijf het agen da!

>Leden van de alumnikring< Maarten van den Akker

Jan Prins

Jan Willem Baud

Sjoerd Riedstra

Lillian Berger

Hans Riezebeek


Bernard Roeders

Aleid van Beuningen-Hamming

Henk Roerink

Frans Blommestein

Jan van Rooijen

Pamela Boumeester


Henk Breukink

Jaap Rosen Jacobson

Onno van den Brink

Piet Schroeder

Maurits Bruel

Evert Smid

Ellen van Bruggen

Jan Snippe

Frits van Bruggen

Vreneli Stadelmaier

Reinder van Duinen


Charles Eijsbouts




Okko Filius

Hermine Tjeenk Willink-Daniëls

Age Fluitman

Gerbrand Visser

Andre van Gils

Ronald Vles

Peter Groenen

Arent van Wassenaer van Catwijck

Mieke de Groen-Huls


Rob ten Heggeler

Ids van der Weij


Harry Weinands

Jeroen Hilberts

Willem van Wettum


Bert van der Wijk

Frans van der Horst

Peter Wilson

Timo Huges

Paul de Wit

Menno de Jong

Chris Zanders

Roelof Joosten


Hero van der Kaaij Anno Kamphuis


Hans Kaufmann

Egberts Wits

Pieter Keijzer

Marius Frank

Joop van Kessel

Job Voorhoeve

Tom Kliphuis Ivo Kok


Martijn Koopal

sponsoren <

Arnout Korteweg

Noaber Foundation

Huibrecht Lamers


Hanke Lange Jan Lubbers Tjeerd Meijer

Bije e zijn nkomst a de 1 ltijd o en p em van aandag en o april ktob er.

Rob Meuter Marck Mulder Frants Nielsen Dirk Nienhuis Edo Offerhaus Jan Ootes Birgitta Otto Patrick Paardenkooper Hansje Poederbach

> Contact <

Volg onze crowdfunding projecten op:

Voor vragen en opmerkingen kunt u contact opnemen met: Josca Westerhof Ubbo Emmius Fonds Rijksuniversiteit Groningen Postbus 72 9700 AB Groningen T: +31 (050) 363 7564 E: [email protected]

Ubbo Emmius Fonds

Nieuwsbrief Gooische Groningers Uitgave 7 | April 2013 Het was als vanouds zeer gezellig in de Bussumse Watertoren op 8 april jl. Voor de achtste keer kwamen de Gooische Groningers alweer samen. Een goed moment om stil te staan bij de toekomst van deze alumnikring. De kring heeft besloten om verder te gaan als het Fonds Gooische Groningers om zo het onderzoek van Ellen Nollen blijvend te steunen. De Gooische Groningers komen twee keer per jaar samen voor een gezellig weerzien en een programma met interessante sprekers. Bovendien geven zij gezamenlijk steun aan het onderzoek van prof.dr. Ellen Nollen naar de genetische oorzaak van ouderdomsziekten. Nu de Gooische alumnikring haar doelstelling met trots bereikt heeft - een kwart miljoen - is de vraag: hoe verder? “Ellen is ons paradepaardje”, zegt voorzitter van de Gooische Groningers, Rob Meuter. Het is daarom geen verrassing dat de alumnikring na deze mijlpaal doorgaat om het onderzoek van Ellen blijvend te steunen. Dit zal gebeuren via het op te richten Fonds Gooische Groningers. > Het Fonds Gooische Groningers < Het Fonds Gooische Groningers is een zogenaamd ‘Fonds op Naam’ en laat zich het beste beschrijven als een goed doel onder de paraplu van een overkoepelend goed doel. In dit geval richten de Gooische Groningers dus een eigen fonds op binnen het Ubbo Emmius Fonds van de Rijksuniversiteit Groningen. Zolang Ellen meer geld nodig heeft voor haar onderzoek, blijft dit fonds haar steunen. Voorlopig is dat het geval, omdat het onderzoek dat zij doet kostbaarder is dan vooraf voorzien. Wat zal er gaan veranderen? Eigenlijk niet zo veel, behalve dat de kring als Fonds Gooische Groningers nu zelfstandig over de besteding van het geld kan beslissen (binnen het onderzoek van Ellen) en in principe voor onbepaalde tijd is verlengd. > Trots < Bert Verveld, algemeen directeur van de Rijksuniversiteit Groningen, vervangt vanavond Sibrand Poppema, voorzitter van het College van Bestuur. Hij kan er tot zijn grote spijt niet bij zijn. “Sibrand is ontzettend trots op jullie, op deze kring”, zegt Verveld. Andersom mogen de Gooische Groningers ook trots zijn op hun universiteit. De Rijksuniversiteit Groningen is, uit een aantal internationaal zeer hoog aangeschreven universiteiten, gekozen om een instituut voor stamcelonderzoek in Rusland op te gaan zetten: het Skolkovo Center for Stem Cell Research, nabij Moskou. ERIBA, het Groningse instituut voor verouderingsonderzoek waaraan ook Ellen verbonden is, is nauw betrokken bij de opzet van dit nieuwe topinstituut.

> Update onderzoek: nieuwe kruisingen < Voor de nieuwkomers legt Ellen kort uit wat haar onderzoek behelst. Ellen werkt voor het European Research Institute on the Biology of Ageing (ERIBA) van de medische faculteit van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij doet onderzoek naar de genetische oorzaken van Alzheimer, Parkinson en andere hersenaandoeningen die ontstaan tijdens veroudering. Ellen ontdekte bij wormen dat de eiwitstapeling kenmerkend voor deze aandoeningen, wordt aangestuurd door het gen MOAG4 (SERF2 bij mensen) en dat uitschakeling van dit gen beschermt tegen de gevolgen van verouderingsziekten. De vraag is nu: is de mens ook beter af zonder dit gen? Om hierop antwoord te geven heeft Ellen met het geld van de Gooische Groningers gericht muizen laten kruisen in een samenwerking tussen het Universitair Medisch Centrum Groningen en de Mayo Clinic in Rochester (USA). De helft van deze muizen heeft de normale hoeveelheid SERF2 en bij de andere helft is dit gen alleen in het brein uitgeschakeld. Dit jaar worden deze muizen gekruist en volgend jaar kunnen de eerste analyses gedaan worden. Spannend, want zo zou een medicijn tegen verouderingsziekten dichterbij kunnen komen. Op internationaal niveau is er een goede samenwerking en coördinatie, maar Ellen blijft met dit onderzoek uniek in de wereld.

> Tussen twee dictaturen < Te gast is ook Henk Schulte Nordholt, sinoloog en sinds 1992 oprichter en partner van handelsbedrijf Hofung Technology met kantoren in Peking en Tianjin. Henk heeft vele jaren in dit deel van Azië gewoond en vele reizen in de buurlanden gemaakt. Hij vertelt over Mongolië, een land dat hem als jongen al fascineerde vanwege zijn boekenheld Dzjengis Khan (1227). Khan verenigde Mongoolse stammen en stichtte het grootste imperium in de wereldgeschiedenis, in termen van oppervlakte. Vandaag de dag zit Mongolië vast tussen twee dictaturen (Rusland en China) en is het land erg bang zijn onafhankelijkheid te verliezen. Economisch is Mongolië al sterk afhankelijk van China; het exporteert ca. negentig procent van de gewonnen mineralen naar dit land. Verder draait de Mongoolse economie op kashmir en toerisme. Dit laatste neemt in rap tempo toe, maar met slechts drie miljoen inwoners in een land met de grootte van drie keer Frankrijk, blijft Mongolië ontzettend leeg.

>Leden van de alumnikring< Maarten van den Akker

Jan Prins

Jan Willem Baud

Sjoerd Riedstra

Lillian Berger

Hans Riezebeek


Bernard Roeders

Aleid van Beuningen-Hamming Henk Roerink Frans Blommestein

Jan van Rooijen

Pamela Boumeester


Henk Breukink

Jaap Rosen Jacobsen

Onno van den Brink

Piet Schroeder

Maurits Bruel

Evert Smid

Ellen van Bruggen

Jan Snippe

Frits van Bruggen

Vreneli Stadelmaier

Reinder van Duinen


Charles Eijsbouts




> Dankwoord <

Okko Filius

Hermine Tjeenk Willink-

Age Fluitman

Daniels

Met zulke succesvolle jaren achter ons, is een bedankje voor een aantal zeer betrokken Gooische Groningers op zijn plek. We danken Sjoerd Riedstra die ons iedere bijeenkomst host in zijn kantoor (Meeuwsen Ten Hoopen) in de Watertoren. We danken Gerbrand Visser (Allen & Overy) die pro bono de notariële akten van de alumnikring passeert. Ook Rob Meuter en de overige initiatiefnemers van de kring zijn we zeer erkentelijk. Rob bedacht het concept ‘alumnikring’ waarvoor het Ubbo Emmius Fonds dit jaar een internationale, prestigieuze bronzen award won van CASE (Counsil for Advancement and Support of Education). Het gaat dus heel goed met de alumnikring, maar het kan altijd beter, aldus Rob: “De Gooische Groningers gaan immers niet voor brons. Wij gaan voor goud.”

Andre van Gils

Gerbrand Visser

Peter Groenen

Ronald Vles

Mieke de Groen-Huls

Arent van Wassenaer van

Rob ten Heggeler

Catwijck



Jeroen Hilberts

Ids van der Weij


Harry Weinands

Frans van der Horst

Willem van Wettum

Menno de Jong

Bert van der Wijk

Roelof Joosten

Peter Wilson

Hero van der Kaaij

Paul de Wit

Anno Kamphuis

Chris Zanders

Hans Kaufmann


> Volgende bijeenkomst < 7 oktober 2013

Pieter Keijzer Joop van Kessel


Tom Kliphuis

Matthijs Bierman

Ivo Kok

Timo Huges

Martijn Koopal

Hendrik-Jan Laseur

Arnout Korteweg

Jan Hein van Joolen

Huibrecht Lamers

Hanke Lange

Jan Lubbers

Joost Pieter de Smeth

Tjeerd Meijer

Chris Fentener van Vlissingen

Rob Meuter Marck Mulder


Frants Nielsen

sponsoren <

Dirk Nienhuis

Noaber Foundation

Edo Offerhaus

Stichting Elise Mathilde

Jan OotesBirgitta Otto

Fonds

Patrick Paardenkooper Hansje Poederbach

De RUG steunt het trekvogelonderzoek van Maarten Loonen. Volg dit nieuwe project op: www.rugsteuntstern.nl

www.rugsteuntstern.nl

Voor vragen en opmerkingen kunt u contact opnemen met Josca Westerhof > Stichting Ubbo Emmius Fonds Postbus 72 9700 AB Groningen T: +31 (0)50 363 7564 E: [email protected] www.rug.nl/uef

Ubbo Emmius Fonds

Nieuwsbrief Gooische Groningers

Uitgave 6 Oktober 2012

Op 1 oktober jl. gingen de Gooische Groningers op ‘schoolreis’ naar het lab van Ellen Nollen. In het gloednieuwe ERIBA-gebouw in Groningen liet Ellen haar bezoekers met behulp van een microscoop verschillende wormpjes van elkaar onderscheiden. Wie gedacht had gemuteerde muizen tegen te komen, had pech. Deze keer waren het vooral C. elegans wormen, medewerkers uit Ellen’s onderzoeksgroep en haar collega’s waarmee kennis werd gemaakt. Op het terrein van het Universitair Medisch Centrum Groningen is speciaal voor het European Research Institute on the Biology of Ageing (ERIBA) een pand gebouwd dat voorziet in alle faciliteiten voor toponderzoek naar de biologie van veroudering. In juni namen Ellen Nollen en haar onderzoeksgroep hier hun intrek. Een goede reden voor de Gooische alumni om weer eens naar Groningen te komen.

kinson en de ziekte van Huntington. De ontwikkelde hersencellen kunnen o.m. worden gebruikt om medicijnen voor de ziektes te ontwikkelen en hopelijk in de toekomst ook om patiënten te behandelen door de cellen te vervangen die ze als gevolg van ziekte hebben verloren.

Twee Japanse wetenschappers meldden in 2006 dat ze normale cellen uit een stukje huid van een volwassen muis konden herprogrammeren tot cellen die niet te onderscheiden waren van embryonale stamcellen. Met deze doorbraak werd het idee dat stamcellen alleen verkregen konden worden uit embryo’s plotsklaps fundamenteel veranderd.

European Institute on the Biology of Ageing (ERIBA) is een onderzoeksinstituut waar topwetenschappers fundamenteel onderzoek doen naar het verouderingsproces en de ziekten die daarmee gepaard gaan. Centraal staat de vraag welke mechanismen ten grondslag liggen aan ziekten zoals Alzheimer en Parkinson, maar ook wat de basale oorzaken zijn van tumorvorming en Diabetes Mellitus. > schaaltjes wormen < > van huid- tot hersencel < In het lab werd de grote groep Gooische Groningers langs vier locaties geleid, waar steeds een bijzonder aspect van Ellen’s onderzoek werd toegelicht door Ellen’s onderzoeksteam. De Gooische alumni hingen aan de lippen van Esther, die vertelde dat ze in staat is om huidcellen van muizen om te zetten tot stamcellen en vervolgens tot hersencellen. Dit is een grote vondst voor het onderzoek naar ziekten als Alzheimer, Par-

Tijdens een practicum kregen de Gooische Groningers zes schaaltjes met C. elegans wormen. Op elk schaaltje was bij de wormpjes een specifiek gen uitgeschakeld. De vraag was welk gen op welk schaaltje was uitgeschakeld. Op één van de schaaltjes was in de wormen een Alzheimer eiwit gebracht, waardoor ze minder goed bewogen. De juiste antwoorden van het onderzoekje staan in deze nieuwsbrief. Goed nieuws voor de Gooische Groningers: volgens Ellen had bijna iedereen alles goed!

> unieke aanpak < Ook werd kennisgemaakt met Floris Foijer. Floris doet onderzoek naar aneuploïde cellen. Dit zijn cellen die verkeerd zijn gedeeld en hierdoor een afwijkende hoeveelheid DNA hebben. Tachtig procent van de kankers bestaat uit aneuploïde cellen, maar ook bij verouderingsziekten als Alzheimer zien we veel aneuploïdie. Floris maakt bij zijn onderzoek gebruik van muismodellen. Uniek is dat hij aneuploïdie introduceert op weefselniveau. Zo kijkt hij naar de gevolgen van aneuploïdie in witte bloedcellen en in de huid. Opvallend onderzoeksresultaat is dat aneuploïdie in witte bloedcellen kanker versnelt, maar dat aneuploïdie in de huid geen kanker veroorzaakt. De huid veroudert en het aantal huidstamcellen vermindert. Het resultaat: een kale muis. > prijs < De avond werd afgesloten met een tweetal goede berichten. Sibrand Poppema deelde mee dat onze universiteit is binnengedrongen op plaats 89 in de Top 100 universiteiten van de Times Higher Education Ranking List. Vorig jaar stond de RUG nog op plaats 134. Tienke Koning vertelde dat het Ubbo Emmius Fonds een prijs heeft gewonnen met het concept van de alumnikring, zoals dit met de Gooische Groningers is ontwikkeld. Het bijzondere aan de Groningse alumnikringen, vindt de jury, is dat de leden zo dicht bij het doel staan waaraan zij bijdragen. Vandaag zelfs tot in Ellen’s lab! > Antwoorden onderzoek <

A

D

B E

C A = 4 (Dumpy) B = 2 (Uncoordinated) C = 6 (Blistered) D =5 (Alzheimer; Roller) E = 3 (Long) F = 1 (Wild type)

> Leden van de alumnikring < Maarten van den Akker Jan Willem Baud Lillian Berger Frederik van Beuningen Aleid van Beuningen-Hamming Frans Blommestein Pamela Boumeester Henk Breukink Onno van den Brink Maurits Bruel Ellen van Bruggen Frits van Bruggen Reinder van Duinen Charles Eijsbouts Heske van Eyck van Heslinga Okko Filius Age Fluitman Andre van Gils Peter Groenen Mieke de Groen-Huls Rob ten Heggeler Ferdi van den Heuvel Jeroen Hilberts Figaro den Hollander Frans van der Horst Menno de Jong Roelof Joosten Hero van der Kaaij Anno Kamphuis Hans Kaufmann Pieter Keijzer Joop van Kessel Tom Kliphuis Ivo Kok Martijn Koopal Arnout Korteweg Huibrecht Lamers Jan Lubbers Tjeerd Meijer Rob Meuter Marck Mulder Frants Nielsen Dirk Nienhuis Edo Offerhaus Jan Ootes Birgitta Otto Patrick Paardenkooper Hansje Poederbach Jan Prins Sjoerd Riedstra Hans Riezebeek Bernard Roeders Henk Roerink Jan van Rooijen Willem Jan van Rooijen Jaap Rosen Jacobson Piet Schroeder Evert Smid Jan Snippe Vreneli Stadelmaier Annemarie van Tets-Asjes Albert Jan Thomassen Harmen Tjeenk Willink Hermine Tjeenk Willink-Daniels Gerbrand Visser Ronald Vles Arent van Wassenaer van Catwijck Carla van der Weerdt-Norder Ids van der Weij Harry Weinands Willem van Wettum Bert van der Wijk Peter Wilson Paul de Wit Chris Zanders Jan Zegering Hadders

Stichting Ubbo Emmius Fonds t.a.v. Josca Westerhof Postbus 72, 9700 AB Groningen T: +31 (0)50 363 7564 E: [email protected] www.rug.nl/uef

Tekst > Josca Westerhof Fotografie > Elmer Spaargaren

Introducees 1 oktober

Vormgeving >

Erni van Bruggen Richard Roolvink Lilian Vermeer Petri Ykema-Weinen Frances Zanders

Freddy Fahmawi

Speciale relaties Noaber Foundation

F

> Secretariaat en fondsenwerving <


Nieuwsbrief Gooische Groningers Uitgave 10 oktober 2014

Recommend Documents