Nieuwsbrief december 2014

Nieuwsbrief december 2014

Van de voorzitter Beste Vrienden van het Elisabeth Weeshuis Museum, Dit afgelopen jaar is wel een heel bijzonder jaar geweest voor het vernieuwde museum. Het allereerste jaar na de verbouwing van het Elisabeth Weeshuis! Dat het een mooi gebouw geworden is, werd ook steeds weer door de bezoekers bevestigd. Ons vernieuwde museum is tot iets geworden waar jong en oud, op een interactieve manier, iets kunnen leren over de geschiedenis van de wezen en hun leefgewoonten. Ook scholen, zelfs uit Klaaswaal, bezoeken regelmatig het museum. Dit geeft aan hoe levendig en interessant dit museum is geworden. Ik zou haast zeggen: als u het nog niet bezocht heeft dan moet u dat zeker gaan doen. Uit het aantal bezoekers, dat momenteel meer dan 5000 is, blijkt dat we op de goede weg zitten. U begrijpt dus dat een bezoek aan dit museum een must is, anders heeft u zeker veel gemist. Dat u daarbij ook nog in onze Museumwinkel heerlijke dingen kunt kopen en mogelijk iets gaat nuttigen in het Weescafé, maakt het geheel compleet. Ik kan wel zeggen, dat dit museum een aanwinst is voor de gemeente Culemborg en dat wij daar trots op mogen zijn. Afgelopen jaar heeft het museum weer verschillende dingen georganiseerd waar u, als Museumvriend, aan deel heeft kunnen nemen. Ook is er weer begonnen met het organiseren van tentoonstellingen op de zolder van het Elisabeth Weeshuis Museum. Momenteel is de tentoonstelling “Het Weeshuis van kamp Westerbork” daar te bezichtigen. Als Museumvriend heeft u hiervoor reeds een uitnodiging gehad om de opening bij te wonen. Zoals reeds beloofd gaan wij in januari 2015 de boerenkoolmaaltijd ook weer organiseren, lees hierover verder in deze nieuwsbrief. Als u als Vriend waardering voor ons museum wilt uiten, vertel het dan aan uw vrienden en kennissen en maak hen ook Vriend van het Elisabeth Weeshuis Museum. Op deze manier kunt u het museum steunen, vooral nu het volgend jaar de subsidies drastisch gaan verminderen. U begrijpt: iedere nieuwe Vriend en iedere gift blijft welkom. Rest mij nog u allen, namens het gehele Vriendenbestuur, goede feestdagen en een gezond en voorspoedig 2015 toe te wensen. Johan Jansen, voorzitter Vrienden Elisabeth Weeshuis Museum

1

IN MEMORIAM Johanna Engelina (Anneke) Schots-Schipmölder Amsterdam, 1 maart 1934 - Culemborg, 7 november 2014 Lid in de orde van Oranje Nassau

Het museumdepot heeft haar naam gekregen: het Ank Schots Depot. Niet voor niets. Dat was haar domein. Daar was ze elke dinsdag te vinden, bezig met de registratie van de voorwerpen. Aanvankelijk samen met conservator Peter Schipper, die haar in 1989 als vrijwilliger binnenhaalde om de ansichten te registreren. Later werkte ze veel samen met Agatha Oosting met wie ze haar passie voor de collectie deelde. De computer was niet aan Ank besteed, ze kon alles feilloos vinden in haar eigen papieren systeem. Altijd bezig voor het museum. Wat verzette ze een werk voor ons! Wat we niet konden vinden toverde Ank voor ons boven water. Hoe vaak er niet is gezegd: 'Bel Ank maar even, die weet het wel'. Ze begon als vrijwilliger bij het stadsarchief in 1987 en twee jaar later was ze dus ook voor het Elisabeth Weeshuis Museum actief. Na 25 jaar noeste vrijwilligersarbeid kwam de eer: ze kreeg een lintje en werd Lid in de orde van Oranje Nassau. Hoewel ze er nooit op uit was om in het middelpunt te staan, was ze die dag ongelooflijk trots. Het lintje op de borst en een huis vol bloemen. Ze genoot ervan met volle teugen. Met haar gezondheid rommelde het al langer maar dat weerhield haar er niet van altijd voor het museum klaar te staan. Ank deed niet alleen de registratie, maar hielp ook met het inrichten van exposities. Ze tekende dan eerst hoe ze het voor zich zag. En dat deed ze goed. Ze had les gehad van Anton Pieck. In haar schetsen zag je iets van zijn invloed terug. Het was leuk haar zo bezig te zien, zichtbaar genietend. In 2013 hielp ze mee met het inrichten van het nieuwe museum, al vond ze het wel moeilijk om afscheid te nemen van de oude opstelling. Toen dit voorjaar de diagnose acute leukemie kwam waren we allemaal verdrietig. Maar Ank bleef het museum trouw en kwam zo lang het ging. En haar man Jaap, ook vrijwilliger bij het museum, bleef haar steunen. Reed haar naar het museum en haalde haar op of ze fietsten samen. Na de zomervakantie kwam het moment dat het werken niet meer ging. Jaap en Ank kwamen afscheid nemen en gezellig dronken we samen nog een kop koffie in het nieuwe Weescafé. Op 7 november overleed Ank rustig in het bijzijn van Jaap. We missen haar inzet, passie en creativiteit. Maar zijn dankbaar voor alles wat ze voor ons deed. Directie, medewerkers, vrijwilligers en bestuur van het Elisabeth Weeshuis Museum Bestuur Vrienden Elisabeth Weeshuis Museum

2

Het Weescafé Op 1 april 2014 ging de deur van het vernieuwde Elisabeth Weeshuis Museum weer open en dus ook de keuken van het Weeshuis. Geheel omgetoverd tot een echte horecagelegenheid, het Weescafé. Tijdens het maken van de plannen voor de algehele verbouwing van het pand, kwam al snel de wens naar voren om een horecagelegenheid te creëren. Verschillende partijen werden gepolst en ook de dames van Lekkers aan de Lek. Het was direct een goede klik van beide zijde. Wensen en verwachtingen werden helder en de overeenkomst werd getekend. Lekkers aan de Lek vond een geschikte samenwerkingspartner in Cornelieke Pieters; zij werd per 1 april de bedrijfsleider van het Weescafé en de deur van de keuken ging weer open voor publiek. In de historische keuken hangt een gezellige en gemoedelijke sfeer. De (h)eerlijke koffie en thee én het verrassende lekkers vallen bij de bezoekers goed in de smaak. Dit zijn niet alleen museumbezoekers maar ook bibliotheekgangers, cursisten van de Volksuniversiteit en natuurlijk Culemborgers die deze bijzondere plek al ontdekt hebben. In het Weescafé worden Fairtrade, biologische en lokale produkten gebruikt. Lekkers aan de Lek verzorgt een groot deel van de inkoop én bakken de heerlijk zoete taarten en koeken. Zorgbakkerij Thedinghsweert uit Kerk Avezaath (vlakbij Tiel) bakken het biologische brood en de haverkoekjes bij de koffie. De zakjes “Elisabethjes” (haverkoekjes) zijn te koop als souvenir of een als leuk cadeautje. Zorgboerderij de Witte Schuur uit Culemborg bakken de heerlijke appeltaarten van speltmeel en de favoriete hartige taarten. Eén of twee wekelijks komen “de bakkers” de taarten zelf bezorgen en lopen zij vol trots met de dozen het Weescafé binnen. Een “feestje” voor alle partijen. Het geheime wapen van het Weescafé is de tuin. Wie dat ontdekt, wil er eigenlijk niet meer weg. Het is er heerlijk rustig en, zonder op te willen scheppen, toch wel het mooiste terras van Culemborg te noemen. Samen met de partners in het Weeshuis, het museum, de bibliotheek én de Volksuniversiteit streeft het Weescafé ernaar om het Weeshuis tot dé culturele ontmoetingsplaats in Culemborg te maken, een plek waar altijd iets te beleven valt! En zo is het de bedoeling dat het aanbod van de verschillende partners elkaar gaat versterken. Enige voorbeelden hiervan: iedere eerste vrijdag van de maand organiseert de bibliotheek een open zangsessie in de centrale hal met de mogelijkheid om een heerlijke maaltijd te gebruiken in het Weescafé. Of de Volksuniversiteit organiseert een cursus “de smaak van vroeger” die gedeeltelijk plaatsvindt in de keuken van het Weeshuis, waar o.a. de oude gele kast vol inmaakpotten staat. Ook voor een feestje, borrel, high tea, uitgebreide lunch, receptie, aanschuifmaaltijd, workshop, vergadering of andere groepsactiviteit, kunt u terecht in het Weescafé of een andere bijzondere ruimte in het Weeshuis. Het Weescafé is de vaste cateraar voor activiteiten in het Weeshuis. Een plek waar u altijd welkom bent (dinsdag t/m vrijdag van 10.30 uur tot 17.00 uur en zaterdagzondag van 11.00-17.00 uur) alleen, met vrienden, familie of collega’s. Wees welkom!

3

De Boerenkoolmaaltijd Na een onderbreking van twee jaar wordt de traditionele boerenkoolmaaltijd weer gehouden en wel op maandag 26 januari 2015 in de kelder van het Elisabeth Weeshuis Museum. Vanaf 18.00 uur bent u van harte welkom, de maaltijd begint om 18.30 uur. Voor velen van u is de maaltijd een bekend gebeuren. Voor nieuwe leden is deze avond een goede gelegenheid om kennis te maken met andere leden van onze vereniging. Er wordt een drankje geschonken en vervolgens gebruiken we een boerenkoolstamppot met slagersrookworst. De maaltijd wordt afgesloten met koffie. Het tweede deel van de avond wordt ingevuld door mw. Alies Derwig. We hebben haar uitgenodigd om te komen vertellen over de Culemborgse straatnamen. De kosten voor deze maaltijd bedragen € 16, inclusief twee consumpties. Reserveer voor 15 januari 2015 via het telefoonnummer van de secretaris van de Vrienden : 0345-521687 of via e-mail: [email protected]. Na overmaking op bankrekening NL51 INGB 0004 4565 43 t.n.v. Vrienden van het Elisabeth Weeshuis Museum te Culemborg onder vermelding van “boerenkoolmaaltijd” wordt uw aanmelding definitief. Maximaal aantal deelnemers: 50 personen.

Vrijwilligers Zoals in een aantal Nieuwsbrieven te lezen is geweest zijn er in het museum veel vrijwilligers actief, zichtbaar en minder zichtbaar voor de bezoekers. We moeten afscheid nemen van een aantal baliemedewerkers. Om diverse redenen kunnen zij geen dienst meer doen. Vooral voor de verbouwing hebben zij vele uren in het Museum doorgebracht. Daar danken wij hen hartelijk voor: Fenna, Nicolette, Ferdinand en Joop: heel veel dank voor de vele uren die jullie met het ontvangen van bezoekers hebben doorgebracht. Joop blijft gelukkig als algemeen medewerker nog doorgaan- weet u dat hij tijdens de verbouwing een keer om zes uur uit zijn bed werd gebeld omdat er met het alarm iets mis was? Gelukkig blijven we Vrienden!

Mededelingen Belangrijk: indien u deze Nieuwsbrief op papier heeft ontvangen, is dit een teken dat wij nog steeds uw (actuele) E-mail adres niet hebben. Dit brengt extra kosten met zich mee, geld dat beter rechtstreeks gebruikt kan worden voor ondersteuning van het Museum! Ook komt het steeds vaker voor dat last-minute mededelingen voor activiteiten door ons, vanwege het tijdsbestek, alleen per E-mail verzonden kunnen worden. Dus: geeft alstublieft uw E-mail adressen aan ons door. Een mailtje naar het secretariaat ([email protected]) is voldoende. Ook van belang: het Museum heeft een vernieuwde website: www.weeshuismuseum.nl. Via deze site kunt u zich ook, als u dat al niet gedaan heeft, abonneren op de digitale nieuwsbrief van het Museum – een goede manier om op de hoogte te blijven van activiteiten en tentoonstellingen.

4

Activiteiten in het Museum Het Weeshuis van Kamp Westerbork 22-11-2014 / 10-05-2015 Op vrijdag 21 november jongstleden opende de tijdelijke tentoonstelling Het Weeshuis van Kamp Westerbork. Een heel speciale tentoonstelling die deze keer niet is gemaakt door het Elisabeth Weeshuis Museum zelf, maar door Guido Abuys, conservator van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. De tentoonstelling uit Westerbork is uitstekend op zijn plaats in dit themamuseum over de wezengeschiedenis. Niet alleen is er een inhoudelijk parallel met de vele verhalen over de weeskinderen, ook de locatie op zolder geeft, volgens Guido Abuys, de sfeer van barak 35, waarin het weeshuis was ondergebracht, bijzonder goed weer. Omdat de tentoonstelling nu hier in het weeshuis in Culemborg staat, is er informatie over het Elisabeth Weeshuis in de oorlogsjaren en over het lot van de Joodse Culemborgers toegevoegd.

Traditionele kerstfair in het Elisabeth Weeshuis 12, 13 en 14 december 2014 In het weekend van 12, 13 en 14 december vindt de traditionele Kerstfair plaats met sfeervolle artikelen, van kerst- en fotokaarten, sieraden en handbeschilderd porselein tot brocante en kunstnijverheid. De fair is vrij toegankelijk. Vrijdag 12 december: 19.00 – 21.00 u. Zaterdag 13 december: 11.00 – 17.00 u. Zondag 14 december: 11.00 – 17.00 u. Het Weescafé zorgt voor de bijbehorende winterse lekkernijen. Vrijdagavond 12 december tussen 17.00 uur en 21.00 uur treedt muziekduo MAY-64 op met een aantal mooie kerstsongs, afgewisseld met jazzrepertoire. Ook worden er in de kapel toepasselijke gedichten geëxposeerd. Op 14 december houdt Peter Schipper een lezing.

Peter Schipper vertelt over de geschiedenis van Kerstmis 14 december 2014 Op zondag 14 december houdt Peter Schipper een lezing met lichtbeelden over de tijd rond Kerstmis, het feest van het licht, van de geboorte van het Christuskind. Wanneer is 25 december eigenlijk die feestdag geworden? Hoe is de kunstzinnige uitbeelding van het kerstverhaal tot stand gekomen? Situeerden kunstenaars de geboorte van Christus altijd al in een stal? En wat doen die os en ezel bij de kribbe? Waar komt de kerstboom vandaan en wanneer stond de eerste in Nederland? En hoe zag die er dan uit? Wanneer is de kerstkribbe bedacht en in de huiskamer gekomen? Stuurden we elkaar altijd al op het eind van het jaar kaarten met de beste wensen? Hoe werd het Driekoningenfeest gevierd? Tijdens de lezing krijgt u antwoord op alle vragen en mag iedereen tenslotte proeven van een echte Culemborgse mop. Datum: 14 december 2014 Plaats: Elisabeth Weeshuis Museum Tijd: 14.00 – 15.00 u. Entree: € 5,Reserveren kan via de website van de Volksuniversiteit West Betuwe. Op 14 december kunt u voorafgaand aan de lezing ook aan de balie een kaartje kopen, maar vol is vol.

5

Doe-Mee-Atelier: Winterse taferelen 21 december 2014 Op zondag 21 december is er weer een gezellige Vrijstad-markt in het centrum van Culemborg. Even warm worden? Kom dan naar het Elisabeth Weeshuis Museum. Daar wacht Sylke van de Vlinderfabriek jullie op met een gratis theaterworkshop voor iedereen vanaf 4 jaar. Jong en oud gaan met elkaar de speelvloer op en laten Winterse taferelen tot leven komen! We stappen in de verhalen van vroeger en gaan op avontuur met stro in de klompen… Misschien zakt er wel iemand door het ijs, of komen we terecht in een geweldig sneeuwballengevecht. Er zijn twee workshops: de eerste is van 13.30-14.15, de tweede van 15.00-15.45 uur. Zin om mee te doen? Ervaring is niet nodig, enthousiasme wel!

Lichtjes aan de Lek op de Vrijstadmarkt 21 december 2014 Zondag 21 december presenteren het Elisabeth Weeshuis Museum en het Weescafé zich met een kraam op de Vrijstad Kerstmarkt “Lichtjes aan de Lek” in het centrum van de stad. Op de Varkensmarkt verrijst een gezellig horecaplein. Op de Markt en in de Tollenstraat staat een variëteit aan verlichte marktkramen met leuke, lekkere en aparte kerstproducten. Op meerdere locaties worden optredens verzorgd, zoals dansvoorstellingen voor jong en oud, koren, straattheater, zanger Florian Wolff, akoestische optredens en een spontane ‘Spaanse’ kermis - dat alles omgeven door vuurkorven en kaarslicht. Bovendien wordt geprobeerd om “de grootste kaarsenkroon van Nederland” te laten verrijzen in het kader van Serious Request, de landelijke actie van 3FM om geld in te zamelen voor de stille ramp van dit jaar: de meisjes en vrouwen die tijdens oorlog en conflicten slachtoffer worden van seksueel geweld. Acteur en regisseur Michiel Kerbosch zal de eerste kaars kopen. De kaarsen blijven daarna branden tot de kerstdagen en doven daarna symbolisch. Kom in Actie! Koop een van de eerste 1000 beschikbare kaarsen en steek deze op zondag 21 december aan in de binnenstad van Culemborg. Van 12.00 u tot 16.00 u kunnen de kaarsen worden afgegeven en aangestoken. De kaarsen zijn voor € 8,50 te koop bij diverse ondernemers in Culemborg. Ook bij het Elisabeth Weeshuis Museum kunt u een kaars kopen.

En tenslotte …

Bedankt het bestuur alle Vrienden voor hun inzet en steun, en wenst u allen weer een goed en cultureel 2015 toe!

Vereniging Vrienden van het Museum Elisabeth Weeshuis Secretariaat: A.M. Eckhardt [email protected]

Herenstraat 29, 4101 BR Culemborg, 0345-513912 Torenmolenpad 23, 4105 XT Culemborg 0345-521687

6