December 2013
Nieuwsbrief voor scholen
Website Ik!Opgroeien in nieuw jasje
De Nieuwsbrief voor scholen gaat digitaal! Voor u ligt de laatste papieren uitgave van de Nieuwsbrief Scholen van de GGD Brabant-Zuidoost. Met deze nieuwsbrief bieden we scholen voor basisen voortgezet onderwijs informatie over allerlei zaken die met gezondheid te maken hebben. Uit onderzoek weten we dat scholen de nieuwsbrief op prijs stellen. Vanaf 2014 gaan we digitaal! Tot nu toe lag deze nieuwsbrief misschien op een centrale plek binnen uw school, in de toekomst kunt u persoonlijk een exemplaar in uw digitale postvakje ontvangen. Daarbij splitsen we de nieuwsbrief op in twee versies: één voor basisscholen en een voor voortgezet onderwijs. Wilt u deze nieuwsbrief digitaal blijven ontvangen? Dan hebben we uw e-mailadres nodig. Meld u aan via onze website: www.ggdbzo.nl/partners/scholen en u blijft verzekerd van onze relevante informatie over gezondheid voor scholen. U kunt tevens aangeven of u geabonneerd wilt zijn op de nieuwsbrief voor het basisonderwijs, de nieuwsbrief voor het voortgezet onderwijs of op beide nieuwsbrieven.
De interactieve website Ik!Opgroeien is vernieuwd! Ouders vinden hier nu nog meer informatie over de groei en ontwikkeling van kinderen, overzichtelijk weergegeven per leeftijdscategorie. Ik!Opgroeien biedt ouders informatie en ondersteuning bij de opvoeding van hun kinderen. Met thema’s als zindelijkheid, gezond eten, dood en rouw, seksuele ontwikkeling en pesten. Daarnaast is de website ook een online forum, kunnen ouders testjes doen, vragen stellen en krijgen zij een overzicht van activiteiten in de regio. De site is ontwikkeld door Jeugdgezondheidszorg van de GGD, ZuidZorg en Zorgboog.
Kijk op www.ikopgroeien.nl
Jeugdarts spil in onderwijs rond behandeling door GGZ Wist u dat 100% van de verwijzingen van de jeugdarts naar de GGZ juist is? En dat GGZ deze verwijzingen als zeer waardevol beschouwt? GGZ pleit er dan ook voor dat
Als de jeugdarts verwijst naar de GGZ, kan hij of zij alle nodige informatie over de ontwikkeling van het kind vanaf de geboorte meegeven. Bovendien kan JGZ ook alle relevante informatie geven over het functioneren van het kind op school. Vanaf nu vraagt GGZ Oost Brabant bij iedere ouder (voor kinderen tot 16 jaar) om naast de huisarts ook de
jeugdarts te mogen informeren over de start, tussentijdse berichtgeving en afsluiting van een behandeling. Deze gegevens worden opgenomen in het digitaal dossier jeugdgezondheidszorg. Met deze samenwerking kan JGZ ook na afronding van een behandeling samen met de school het kind volgen en actie ondernemen als dat nodig is.
scholen, wanneer zij denken dat een
dit doen via de jeugdarts.
Extra contactmoment JGZ voor adolescenten vanaf dit jaar middelen beschikbaar gesteld aan gemeenten voor de uitvoering van een extra contact-
ting is, dat dit contactmoment vanaf 2015 verplicht wordt. In de regio Zuidoost-Brabant heeft een ruime meerderheid van gemeenten besloten het contactmoment ook daadwerkelijk uit te voeren. Dit betekent dat de GGD begin 2014 start
kunnen nu via Twitter snel, gemakkelijk en laagdrempelig vragen stellen en informatie delen over (opvoed)vragen.
mogelijkheid om met jongeren in gesprek te gaan. Sinds deze maand kan dit nu ook via Twitter. @deschoolarts Twee van onze jeugdartsen beheren samen met drie andere collega’s in het land het landelijke twitteraccount @deschoolarts. Via dit kanaal kunnen ouders, jongeren en professionals medische (opvoed-)vragen stellen
Samenwerking Jeugdgezondheidszorg en onderwijs in beeld
Het ministerie van VWS heeft
Jeugdgezondheidzorg. De verwach-
Ouders, jongeren en ook leerkrachten
Jeugdgezondheidszorg wil optimaal toegankelijk en bereikbaar zijn voor jongeren, hun ouders en andere opvoeders. Daarnaast willen we ook veel meer met hen in gesprek gaan. De inzet van social media speelt daarbij een belangrijke rol, zeker in deze digitale tijd. Voorzichtig maar wel actief zetten we de eerste stappen om de social media te gebruiken in onze contacten met jeugd en opvoeders. Op onze website www.ggdbzo.nl/ouders kunnen zij veel inhoudelijke informatie vinden en via ons GGD Facebook www.facebook.com/ggdbzo account plaatsen we nieuws en bestaat de
verwijzing naar de GGZ nodig is,
moment voor adolescenten door
Een vraag aan de schoolarts? Stuur een tweet!
met het uitvoeren van pilots. Vanaf de zomer wordt het contactmoment dan feitelijk geïmplementeerd in de gemeenten of subregio’s die akkoord zijn. Onze inschatting is dat dit waarschijnlijk in het grootste deel van Zuidoost-Brabant is, met uitzondering van vier Kempengemeenten, Nuenen, Waalre en Cranendonck. Uitvoering vindt plaats in zeer nauwe samenwerking en afstemming met scholen voor voortgezet onderwijs.
Jeugdgezondheidszorg voert hier al een contactmoment uit in klas 2 en daar komt dus een contactmoment voor pubers (klas 4, eventueel eind klas 3) bij. Volgens opdracht van het ministerie ligt de nadruk op ongezonde leefstijl van pubers en preventie. Waarbij het gebruik van de eigen kracht van jongeren en hun omgeving centraal staat.
Het ministerie van VWS maakte een korte film over de samenwerking van JGZ en het onderwijs en de kansen die in deze samenwerking liggen. In de film “JGZ en onderwijs komen samen” wordt vooral ingegaan op de ondersteuning van de individuele ouder en het kind, de rol van JGZ binnen de zorgstructuur en de ziekteverzuimbegeleiding. Naast gemeente, ouders en JGZ-medewerkers komt ook onderwijspersoneel uitgebreid aan het woord. U kunt de film bekijken via Youtube: www.youtube.com/watch?v=A9K3ESQKfQY
aan de jeugdarts. Binnen een tot twee werkdagen krijgen zij dan antwoord. Het is een laagdrempelig en snel medium. Jeugdgezondheidszorg geeft actief informatie, maar via het account kunnen ouders, andere opvoeders en jongeren dus ook zelf vragen stellen of een reactie geven. Volg de schoolarts via www.twitter.com/deschoolarts
Seksuele weerbaarheid scholieren Romantische jeugd van tegenwoordig
Can you fix it
In de game ‘No or Go!’ reageren jongeren op vijf situaties om te ontdekken welk liefdestype ze zijn. ‘No or Go!’ kan niet alleen worden gespeeld op het schoolplein maar ook via de website van www.sense.info.
Dat blijft nodig want 18 procent van de meisjes en 4 procent van de jongens is wel eens gedwongen om iets te doen of toe te staan op seksueel
Can You fix it is een online game om jongeren weerbaar te maken tegen ongewenst seksueel gedrag.
gebied. Daarnaast worden veel jongeren door vreemden benaderd via internet. Dit is ook het geval bij grooming, waarbij er met jongeren wordt gechat met als uiteindelijke doel het verleiden tot seksueel contact. Can you fix it kan gespeeld worden via www.sense.info
Websites over seksuele diversiteit www.gayandschool.nl Materialen en informatie voor leerlingen en docenten. www.edudivers.nl Informatie over onderwijs en seksuele diversiteit. www.iedereenisanders.nl Info en tips over ‘anders’ zijn.
Deze online versie trok het afgelopen jaar al ruim 100.000 unieke spelers en had een verrassende uitkomst: de jeugd van tegenwoordig tussen de 13 en 18 jaar is romantisch en lang niet zo losbandig als vaak wordt gedacht. Dat geldt zowel voor meisjes (53%) als voor jongens (37%). Deze romantici gaan niet voor een snelle flirt, willen alleen seks binnen een vaste relatie en wachten op de ander wanneer deze nog niet zover is.
www.vrijzoalsjebent.nl Informatie voor jongeren.
Doel van het project is: n Een gunstig schoolklimaat creëren voor de acceptatie van seksuele diversiteit bij docenten, medewerkers, leerlingen en ouders. n Pesten, discriminatie en uitsluiting op grond van (vermeende)
Van 17 tot en met 21 maart 2014 is de jaarlijkse Week van de Lentekriebels. De GGD ondersteunt scholen in de uitvoering van de week met materialen, een workshop voor docenten of een ouderavond. Zo helpen we mee om de landelijke projectweek over relaties en seksualiteit voor groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs tot een succes te maken! Door de grote belangstelling is het niet meer mogelijk om uw school aan te melden voor ondersteuning van de GGD voor de week in 2014. U kunt wel zelf als school aan de slag met de Week van de Lentekriebels.
www.seksuelediversiteit.nl Informatie voor scholen.
Het project voldoet aan de vernieuwde kerndoelen zoals die gelden vanaf december 2012 en richt zich op vier thema’s: n Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld n Voortplanting en gezinsvorming n Sociale en emotionele ontwikkeling n Seksuele weerbaarheid
Seksuele diversiteit op scholen in Helmond en Eindhoven De school moet een prettige en veilige plek zijn voor alle leerlingen en medewerkers. Het project Seksuele diversiteit ondersteunt daarom scholen voor voortgezet onderwijs om de tolerantie rondom homoseksualiteit en seksuele diversiteit te vergroten.
Week van de lentekriebels
homoseksualiteit structureel tegen te gaan. n Dit te borgen in algemeen schoolbeleid. Voor wie? Het project richt zich hierbij op alle medewerkers en leerlingen van een school. Meer informatie Ans van de Ven - de Laat telefoon 088 0031 237 Monique de Kok telefoon 088 0031 464
Zes van de tien jongeren weet niet zeker of homoseksualiteit bespreekbaar is op school Uit een inventarisatie van de GGD Brabant-Zuidoost op de deelnemende scholen blijkt dat de meerderheid van de jongeren niet zeker weet of homoseksualiteit bespreekbaar is op school. Een kwart van de jongeren denkt dat homoseksualiteit niet bespreekbaar is, en ruim een derde weet het niet. Nog een kwart van de jongeren denkt dat het alleen bespreekbaar is met vrienden. Slechts 4% verwacht dat homoseksualiteit openlijk bespreekbaar is op school.
Meer informatie Emmy Thijssen,
[email protected] of 088 0031 246 www.weekvandelentekriebels.nl
Meisjes lijken in het algemeen een tolerantere houding te hebben tegenover een lesbische klasgenote dan jongens tegenover een homoseksuele klasgenoot. Naarmate de vragen over de houding ten aanzien van homoseksualiteit meer ‘dichtbij’ komen, neemt de tolerantie af.
Wist u dat: n Volgend
jaar in Eindhoven het Roze jaar plaatsvindt? n Op zaterdag 5 juli 2014 de Roze zaterdag neerstrijkt in Eindhoven? n Meer informatie via www.rozezaterdageindhoven.nl
Verkoop tabak naar 18 jaar, wat betekent dit voor uw school?
Rookvrij schoolplein Het kabinet verhoogt de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak vanaf 1 januari 2014 van 16 naar 18 jaar. Dit is een manier om het roken door jongeren te ontmoedigen. De meeste leerlingen op het Voortgezet Onderwijs zijn jonger dan 18 jaar. Deze wet kan voor u als school een reden zijn om uw rookbeleid te herzien. De sociale omgeving van jongeren heeft een grote invloed op de keuze om wel of niet te gaan roken. Hierbij gaat het naast de ouders, familie, vrienden en de sportclub ook om school. Als school kunt u een bijdrage leveren met lessen over roken en de realisatie van een rookvrij schoolterrein voor leerlingen en medewerkers. Hiermee krijgt ‘niet roken’ als norm de aandacht. Het Longfonds helpt met een concreet stappenplan voor een rookvrij schoolterrein.
Ga daarvoor naar longfonds.nl/schoolterrein. U vindt hier ook voorbeelden van scholen met een rookvrij schoolterrein.
bijdrage leveren aan het onderzoek? Neem dan contact op met onderstaande contactpersonen.
Onderzoek In december start een onderzoek naar de invoering van rookvrije schoolterreinen. Hierin wordt het stappenplan voor het realiseren van een rookvrij schoolterrein geëvalueerd en doorontwikkeld. Daarnaast wordt onderzocht wat de effecten zijn van een rookvrij schoolterrein op de houding, sociale norm en rookgedrag van leerlingen en personeel. Het is mogelijk dat onderzoekers hiervoor contact zoeken met uw school. Op dit moment zijn voor het onderzoek scholen nodig die nog niet rookvrij zijn, maar dit wel willen worden. Bent u zo’n school, en u wilt een
Informatie Voor meer informatie over een rookvrij schoolterrein of lesmateriaal over roken kunt u terecht bij Tineke Meeldijk, telefoon 088 0031 453,
[email protected] Voor informatie over het onderzoek kunt u terecht bij Paula Dijkema, telefoon 088 0031 431,
[email protected]
Schokkende gebeurtenissen
Per 1 januari 2014 gaat de leeftijdsgrens voor verkoop van alcohol van 16 naar 18 jaar. Het Ministerie van
Niemand is echt voorbereid op een
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
schokkende gebeurtenis en als het
(VWS) is een campagne gestart om
gebeurt heeft dat ingrijpende
de sociale norm ‘het is normaal om
gevolgen.
tot je 18e niet te drinken en niet te
Als leerkrachten samen met kinderen een aangrijpende gebeurtenis meemaken, is dat voor hen dubbel zo moeilijk. Zij hebben dan niet alleen te maken met hun eigen reacties en verdriet, maar willen ook de kinderen steunen. Wat kunt u doen om uw leerlingen zo goed mogelijk te helpen?
roken’ te versterken.
Leeftijdsgrens alcohol Begin december brengt het Ministerie van VWS ook de wettelijke wijzigingen onder de aandacht. Campagne Een norm veranderen in de samenleving lukt alleen als deze door iedereen uniform wordt ondersteund en mensen begrijpen wat de norm is. De landelijke campagne biedt handvatten om deze norm uit te dragen,
ook voor het onderwijs. Op www.naar18jaar.nl kunt u kennismaken met de campagne. Vrijwel alle scholen in het voortgezet onderwijs hebben een alcoholbeleid. Maar juist bij speciale evenementen zoals feesten, examenuitreikingen, meerdaagse excursies of kampen, kan de verhoging van de leeftijdsgrens consequenties hebben voor
het huidige beleid en de afspraken en regels die u als school stelt. Informatie Voor meer informatie over de campagne of advies om te komen tot een geschikt alcoholbeleid kunt u contact opnemen met de sector gezondheidsbevordering, telefoon 088 0031 436.
PSHi team Zuidoost-Brabant Krijgt uw school te maken met een ingrijpende gebeurtenis? In dergelijke situaties coördineert Psychosociale Hulpverlening bij ingrijpende gebeurtenissen (PSHi) de hulp om te zorgen dat slachtoffers de juiste hulp krijgen en de maatschappelijke onrust zo klein mogelijk blijft. Ingrijpende gebeurtenissen zijn bijvoorbeeld een
suïcide, een zedenzaak, een gezinsdrama, een ongeval, bedreigingen of een andere gebeurtenis die tot onrust onder de leerlingen en de ouders leidt. In het coördinatieteam PSHi zijn de vaste partners vertegenwoordigd: Maatschappelijk Werk, GGD, Slachtofferhulp en politie. De GGZ heeft in Eindhoven een consultatieve rol, in Helmond is GGZ vaste partner. Het kernteam wordt aangevuld met vertegenwoordigers van geestelijke verzorging en direct betrokkenen (zoals vertegenwoordigers van een school). De GGD zorgt voor coördinatie. Het team komt binnen 24 uur na melding bij elkaar. De GGD Van de GGD zijn een aantal jeugdartsen en psychologen betrokken bij het team. Volgens een rooster is steeds een van deze medewerkers bereikbaar. Bij een incident coördineren deze medewerkers de psychosociale hulpverlening.
Het centrale nummer voor melding van een ingrijpende gebeurtenis is 088 00 26 415. Meer informatie? Neem contact op met Marianne van Dijk, Gz-psycholoog via
[email protected] of bel 088 0031 386.
GGD Brabant-Zuidoost. Een gezonde keuze
Gezonde school in uitvoering Basisschool ’t Vijfblad in Geldrop is in september begonnen aan een Gezonde School-traject met een subsidie van Jeugdimpuls. Directeur Ingeborg Westerbeek vertelt over haar motivatie en eerste ervaringen. “Met de Gezonde School-aanpak kun je de school iets extra’s geven, namelijk expliciete aandacht voor onderwerpen waar je anders niet aan toekomt. Ik wil graag bereiken dat onze leerlingen bewuster met gezondheid omgaan. School is meer dan taal en rekenen; je leert er hoe te leven. Daarom besteden wij structureel aandacht aan de sociaal-emotionele ontwikkeling. Nu gaan we aan de slag met een ander gezondheidsthema: voeding. Juist bij dit thema hebben ouders en school veel invloed en kunnen zij elkaar als partners versterken. Het gaat
om samenwerking met respect voor ieders mening. We zijn onlangs begonnen met een ouderpanel en gaan daarmee in gesprek over voeding. Draagvlak in het team is ook belangrijk. We hebben een werkgroep met begeleiding van een GGD-adviseur. Door stil te staan bij gewoontes die er ingeslopen zijn praten we ook over onderlinge verschillen en gaan we op zoek naar doordachte en gedeelde keuzes. De GGD beschouw ik als een kritische vriend met expertise, die ons door het stellen van vragen helpt om onze eigen weg te vinden. Ruimte voor een eigen invulling is belangrijk, net zoals praktische uitvoerbaarheid. Je hebt er meer aan als het haalbare lukt, dan dat het ideale mislukt!” Meer informatie: Antonie Verhees,
[email protected]
Wist u dat: n veilig
en correct gebruik van internet, telefoon, camera en sociale media een actueel onderwerp is op veel scholen? n ook ouders hier veel vragen over hebben? n de brochure Lekker slim en safe met internet en mobiele telefoon op www.kinderconsument.nl tips geeft voor jongeren, voor ouders én voor scholen? n op de site www.mediaopvoeding.nl deskundigen antwoord geven op heel veel vragen over jeugd (0-18 jaar) en media? n scholen voor voortgezet onderwijs een beroep kunnen doen op de Schoolkantine Brigade voor persoonlijk advies over het aanbod in de kantine en de automaten?
n zij
hiervoor contact kunnen opnemen via telefoonnummer 070 30 68 875? n de Brigade ook tips heeft om van een gezonde schoolkantine een populaire plek te maken? n meer informatie te vinden is op www.voedingscentrum.nl/ gezondeschoolkantine? n het belangrijk is dat kinderen vanaf de basisschool al leren over het gehoor, geluid en gehoorschade en dat ze zuinig moeten zijn op hun oren? n hiervoor het lespakket De HoorToren is ontwikkeld voor de hele basisschool? n u meer informatie vindt op www.hoortoren.nl?
Nieuwsbrief voor basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs in de regio Zuidoost-Brabant GGD Brabant-Zuidoost Postbus 810 5700 AV Helmond Telefoon 088 0031 100
[email protected] www.ggdbzo.nl
Oplage 1.400 stuks
