Nieuwsbrief ATL & VOAG. Beste lezer,

N i e u w s b r i e f A TL & V O A G

Nieuwsbrief ATL & VOAG

Beste lezer, Nu buiten de temperatuur daalt is het niet zo’n gek idee van de redactie om juist nu stil te staan bij “warmte” als thema van deze Nieuwsbrief. Eigenlijk zijn mensen er altijd naar op zoek. De komende maanden pakt men zich goed in om het warm te krijgen en te houden. Mensen zoeken ook warmte bij elkaar in de zin van genegenheid en verbondenheid. Vooral ook in tijden van ziekte is de betrokkenheid van anderen heilzaam. Je wordt erkend en herkend in die voor jou bijzondere si tuatie. Deze gedachten kwamen bij mij naar boven toen ik hoorde van het thema van deze afleve ring van ons blad. Uit de volgende pagina’s blijkt hoe uiteenlopend het begrip warmte ook in de geneeskunde voorkomt. Bart Janssen geeft nog eens aan hoe belangrijk de “warmteorganisatie” in ons lichaam is. Judy van den Berg komt tot dezelfde conclusie. Zij legt nog eens de nadruk op het belang van warme kleding van baby’s. Manja de Boon geeft in dit nummer ook aan wat de relatie is tussen warmte en euritmie. Toke Bezuijen ondervraagt de lezer hoe hij of zij zich voelt, warm of niet? Een uitvoerige beschouwing volgt over warmte in verschillende betekenissen. Bij Harco Alkema kunt u verkoeling en warmte zoeken in een interessante bijlage van zijn hand. Daarnaast treft u in deze aflevering een aankondiging van de nieuwe cursus “Geheimen van de mens”, waar ik uw speciale aandacht voor vraag. Elders in dit nummer vindt u ook een oproep voor een nieuw lid van het bestuur van de VOAG, de vereniging die de antroposofische genees kunst in het ATL ondersteunt en waar ondergetekende met veel genoegen voorzitter van is. Om in de sfeer te blijven: met warme groet,

Johan Halverhout (Voorzitter VOAG)

2

warmte

De warmte van de overgang In de antroposofische geneeskunst spreken we van een warmte-lichaam, een warmte organisatie die zich in het lichaam differentieert tot in de kleinst mogelijk levensvormen. De kosmische omgevingswarmte komt het lichaam binnen en wordt ook weer afgegeven, vergelijk baar met hoe we voedsel, water, lucht en licht uit de omgeving tot ons nemen en ook weer afgeven en uitscheiden. We maken onderscheid in 4 lichamen, gevormd uit de vier elementen - aarde lichaam - water lichaam - lucht lichaam - warmte lichaam De 4 elementen hebben een fysieke, stoffelijke kwaliteit. Deze 4 lichamen worden “gevoed “ door kosmische, energieën uit de omgeving. Zo nemen de 4 lichamen energieën op uit de aarde ether, chemische ether, lichtether en warmte ether. Deze ethersoorten hebben een geestelijke, kosmische substantie. Zo neemt het lichaam warmte ether op en geeft dit af aan de diverse orgaansystemen. Ieder or gaan heeft zo zijn eigen georganiseerde warmteorganisatie. Deze warmte-organisatie is belangrijk voor de gezondheid van een orgaan. Er zijn 2 warmtestromen in het lichaam: de fysieke warmte die vrijkomt door verbranding van voedsel en nodig is onder andere voor activi teiten op alle niveaus en de meer geestelijke warmte die nodig is voor de organisatie van de mense lijke organen. Meer het verschil tussen een doewarmte en denkwarmte. Beide werken intens samen en gaan in elkaar over. Warmte vormt de brug die het geestelijke met het fysieke verbindt. Het bloed is de drager van de fysieke en geestelijke warmte. In het hart ontmoet de aardse stroom de geestelijke stroom.

3


Het hart is een metafoor van de zon zowel de aardse als de geestelijke zon. Zo wordt de vaste substantie aangestuurd door en samengevoegd met de aarde-ether, de wateror ganisatie door de chemische ether en de luchtorganisatie door de lichtether. De kwaliteit van warmte is dat dit element de drie andere substanties goed kan doordringen en op warmen De warmte is het element waarmee ons geestelijk IK ( hoger Ik) zich kan verbinden tot op alle niveaus van het lichaam, deze kan doordringen, vormen en organiseren zodat het fysieke lichaam een afdruk kan worden van ons geestelijk IK. De warmte is de drager van het geestelijk IK. Al vaker hebben we in de nieuwsbrieven besproken dat met name kinderen die een fysiek lichaam aangeboden krijgen van de ouders, dit lichaam kunnen omvormen naar een beeld van zichzelf, van het eigen IK. Koorts als warmtebron is hierbij een middel om in te grijpen en te reorganiseren. Ook voor volwassenen kan het nuttig zijn om een koortsperiode te doorlopen: het leidt tot inkeer en zelfreflectie. Het kan een verandering teweegbrengen als we de tijd van koorts goed gebruiken en de koorts niet onderdrukken ( geldt natuurlijk ook voor kinderen). Nu naar het vrouwelijk organisme….. Vergelijken we mannen met vrouwen dan valt op dat vrouwen meer vitaliteit hebben. Het lijkt minder omdat mannen meer kracht etaleren. Maar mannen worden vooral door de kracht van de warmte aangevuurd. Vrouwen verdelen de energie beter. Zij zijn in staat om op eigen levenskracht een nieuw leven in zich te dragen en te voeden. Vrouwen worden gemiddeld ook ouder.

Het lijkt erop dat mannen sneller opbranden. Het vuur wakkert hoger maar korter. Vrouwen hebben het vaak koud. Mannen hebben het meestal warm. Behalve tijdens de overgang: dan breken de vlammen vaak uit. Dat wordt als hinderlijk ervaren, deze warmte impulsen uit het onderlichaam. Wat er gebeurt, is dat de eileiders stoppen met de voorplanting-activiteiten. Deze worden min der functioneel en de warmte die in de vrouwelijk organen gebonden was komt nu vrij en over stroomt het lichaam.

4

warmte

Orgaan-gebonden krachten komen vrij en kunnen gaan spoken. De eierstokken hebben een maandelijks ritme van meestal 28 dagen (maancyclus). Het ritme raakt verstoord, stopt en dit verstoorde ritme heeft samen met de vrijkomende orgaan krachten een storende werking op het hele systeem. Klachten die hiervan het gevolg zijn: opvliegers, transpiratie-aanvallen, verhoogde bloedruk, hoofdpijn, buikkrampen, heftige men struatiebloedingen, prikkelbaarheid, inslaapproblemen, gewricht- en spierklachten. De overgang lijkt een beetje op de puberteit. Tijdens de puberteit komen krachten vrij in het lichaam die heftige onrust in de ziel veroorzaken. Geleidelijk aan komen deze krachten onder de hoede van de zich ontwikkelende individualiteit. De overgang kan ook een uitdaging zijn: de vrijkomende warmte gebruiken in positieve zin (mis schien makkelijk gezegd als man). Warmte is altijd het instrument van onze individualiteit ( Ik). Te veel aan warmte is een uitdaging voor het ik om deze overstroming aan warmte weer onder con trole te krijgen en kanaliseren. Warmte kan ook zuiveren zoals koorts het lichaam zuivert. Warmte brengt verkrampingen en verstarringen in beweging en kan ook oplossend en bevrijdend werken. Oude blokkades kunnen opgeheven worden, verdriet kan vrijkomen en oud zeer verwerkt worden. Het vuur heeft een zuiverende werking en kan een nieuwe start bewerkstelligen. Onderdrukken van deze warmte door oestrogeentherapie kan misschien het opruiming- en zuive ringsproces tegengaan met schade op termijn? Transpireren en warmte ( koorts) hebben een reinigende werking. Iets wat we bij sporten opwek ken. Je zou de overgang als een soort eisprong kunnen zien maar dan een “ik-sprong” in het groot. Deze kenschets heb ik gelezen in de brochure Vrouwenzaken van Johanna Priester, antroposo fisch huisarts. Deze brochure is heel leuk om te lezen en er staan ook handige ideeën in over hoe om te gaan met de overgang. (verkrijgbaar bij de assistentes, mits leverbaar anders bestellen we bij). Het is toch ook een overgang van het meer fysieke gebonden leven naar een meer geestelijk georiën teerd leven.

5


Wat te doen als ondersteuning bij overgangsverschijnselen? Ik concentreer me op geneesmiddelen omdat dat ook als arts meer mijn gebied is. – Aurum/goud natuurlijk in sterk verdunde (gepotentieerde dosis). Goud werkt harmonise rend en ritmiserend op het hart en de baarmoeder. De baarmoeder is eigenlijk het tweede hart van de vrouw. Anatomisch lijken de organen een beetje op elkaar en functioneel zijn beide het centrum van het (nieuwe) leven. Goud is het zon metaal en draagt zon warmte in zich. Goud bij opvliegers, hartkloppingen, verhoogde bloeddruk. Goud in combinatie met de warmteplant Sint Janskruid/Hypericum (bij meer depressieve klachten). Of in de vorm van het plant aardige evenbeeld van goud, Primula/sleutelbloem in de vorm van Cardiodoron (bij verhoog de bloeddruk, hartkloppingen, emotionele onevenwichtigheid). – Oesterkalk/Conchae, heeft een samentrekkende werking, bij opvliegers en transpireren. Maar ook bij vloeiingen – Sepia/Inktvis en Spongia/Spons: bij opvliegers en transpireren – Sanguinaria/Canadese bloedwortel bij opvliegers – Sambucus/Vlier bij transpireren – Stibium/Antimoon ook in gepotentieerde dosis: heeft sterk vormende en samenbundelende kracht bij chaos, desorganisatie, vloeien, onrust en angst. – Menodoron compositie van marjoraanzaad, herderstasjeblad, eikschors, duizenbladbloem, brandnetelbloem: voor harmoniseren menstruatie cyclus (aanloop naar overgang) – Sojaproducten bevatten isoflavonoiden. In Azië bleken vrouwen veel minder opvliegers te hebben (ook minder hart en vaatziekten en borstkanker). Waarschijnlijk is dit het gevolg van het eten van veel sojaproducten. Isoflavonoiden gaan op oestrogeen receptoren zitten en ver vangen zo na de overgang het tekort aan oestrogenen.

Bij hardnekkige klachten kan ook eurytmie therapie de helpende hand bieden. Ik hoop dat ik duidelijk kan maken dat de overgang ondanks de vaak hinderlijke klachten toch een biografisch nut kan hebben en de hand kan reiken om een nieuwe stap te zetten in de vrouwelijke (innerlijke) ontwikkeling. Bart Janssen

6

warmte

Bronnen: - Vrouwenzaken- Johanna Priester - Das Bild des Menschen- Husemann, Wolff - Vom Logos Menschlicher Physis- Peter Selg

Warmte....in letterlijke, figuurlijke en overdrachtelijke zin Wanneer u dit stukje leest, zou ik u willen vragen: hoe voelt u zich op dit moment? Geniet u van aangename weldadige warmte of hoopt u juist op wat afkoeling? Waar voelt u zich warm en waar voelt u zich koud? Hoofd, buik, onderrug en billen? Armen, vingers, benen en voeten? En dat wat u denkt te voelen klopt dat ook met de realiteit? Als we over de vier aggregatietoestanden spreken dan kennen we de vaste toestand, vloeibare, gas vormige toestand en de overgang naar het plasma. We kennen ook de vier elementen: aarde (vast), water (vloeibaar), lucht (gas), vuur (warmte). Dat laatste, het vuur overstijgt het fysieke en daarmee kom je in het niet zichtbare maar nog wel voelbare energie terecht. Wanneer je kijkt naar de natuurrijken herkennen we ook weer de vierheid: de aarde, het plantenrijk, het dierenrijk en de mensenwereld. Kijkend naar karaktertrekken van mensen, dan zie je dat sommige mensen zich in hun element voelen wanneer ze louter vaste structuren hebben, anderen wanneer het leven vloeiend en flegma tisch stroomt, weer anderen wanneer alles luchtig, zwierig en fluitend verloopt en weer anderen floreren als het er warm, vurig en fel/hartstochtelijk aan toe gaat. Wanneer je jezelf goed kent dan zie je meteen jouw “talent” en weet je ook feilloos wat je een beetje moet temperen of aanwakke ren om het sociaal acceptabel te laten zijn! Warmte in de mens is heel bijzonder Wanneer je nadenkt over de menselijke conceptie dan weten we dat dat gebeurt op een heel speci fiek moment in de cyclus van de vrouw wanneer de lichaamstemperatuur een halve graad verhoogd is! Dus worden we in een warmere lichaamsomgeving geconcipieerd. In verhoogde menselijke li chaamswarmte worden wij “ontvangen”. Een halve graad lijkt misschien niet veel maar voor het menselijke lichaam betekent het dat wel. Verder weten we dat onderkoeling bij geboorte levensbe dreigend is! Daarom ook dat we direct een doek over het kindje doen, goed warm aankleden, een 7


slaapzak en trappelzak aantrekken, inbakeren en zorg dragen voor mutsje, vestje en een wollen hemdje. Allemaal opdat de warmte behouden blijft zodat het kindje zich kan ontwikkelen. Pro blemen als veel huilen, veel wakker zijn en slaapproblemen verdwijnen als “sneeuw voor de zon” zowel bij kind als volwassene wanneer we ons warmer kleden. Over warmte bij mensen kun je letterlijk spreken maar ook in figuurlijke zin. En je kunt je af vragen hoe het daar eigenlijk mee is gesteld. Ben ik wel altijd op goede temperatuur? Voel ik me overal voldoende doorwarmd? Of voel ik me toch onbehagelijk en kouwelijk? Bovendien vraag ik mezelf af: heb ik het wel voldoende in de gaten of ik me kouwelijk voel, koude voeten heb of een koude buik? Overdrachtelijk: Ben ik te koel ten opzichte van mijn omgeving, of ben ik te warm, te involve rend? Heb ik de menselijke maat aan warme interesse en aandacht in verbinding met de wereld om mij heen? Zowel tot de materiele dingen als de spirituele? Wat kan ik doen om het meer in even wicht brengen? Warme kruik en zuchten Behalve de eerste vereiste van het aanwezig zijn van warmte voor het leven van het menselijk li chaam is het ook een vereiste dat warmte gereguleerd kan worden. Dat geschiedt door de warmteorganisatie van de mens en die zetelt in de hypothalamus, de thermostaat. Er is blijkbaar een diri gent in ons lichaam die warmte reguleert en overal daar brengt waar het warm behoort te zijn. Wanneer de dirigent goed zijn muziekstuk dirigeert voelen we ons in ons lichamelijke huis thuis; in onze basis warm en veilig; weldadig en vol welbehagen; tevreden en ontspannen. Warmte en ontspanning horen samen, net als een warme kruik en zuchten. Vandaar dat ik het in mijn behandelingen van de uitwendige therapie ook altijd gezamenlijk gebruik en adviseer. Het zuchten betekent uitademen en ontspannen; loslaten van de spanning van de spieren. Zodoende komt er ruimte voor de bloedsomloop dat dan beter kan bewegen waardoor er ook weer warmte ont staat. Zuchten, goed uitzuchten, helpt je de kou, de verharding, het conflict op te lossen. Zoals een patiënt het uitdrukte: “ een zucht geeft lucht aan een hart vol smart”. Daarmee schep je nieuw evenwicht. Andersom zorgt een warme kruik of pittenzak ook voor betere doorbloeding waarmee je een blok kade of spanning kunt oplossen. Het zorgt voor betere doorbloeding zodat je kunt loslaten en in een nieuw evenwicht kunt komen. Dus ook een warme kruik heeft het vermogen te reguleren. Koorts Ons eigen lichaam wil soms ook echt reguleren. Dan maakt ze koorts. Koorts heeft een belang rijke functie om dat wat ontregeld is weer te regelen. Koorts heeft een heilzame werking en is in de meeste gevallen zinvol. Parmenides van Elea zei: “ geef mij de macht om koorts op te wekken en ik genees elke ziekte.” 8

warmte

Hij wist het zeker: koorts is heilzaam. Daarom ook werd heel vaak koorts opgewekt om “ brokken” op te lossen. Koortstherapie heeft nog oudere wortels dan de Grieken; oud Egyptische hoog staande culturen gebruikten deze overal daar om op te lossen, om te vernieuwen, om in het reine te komen. Wij kennen het ook: koorts in de kindertijd zorgt ervoor dat het overerfde materiaal van de ouders “vernieuwd” wordt naar eigen individueel model. Koorts heeft een positieve invloed op allergieën. En eczemen verbeteren meestal. Veel ouders vertellen dat na een koorts hun kind veel beter in hun vel zit, zich ontwikkeld en vernieuwd heeft. Interessant zijn ook de onderzoeken die wijzen op het feit dat mensen met kanker (en andere chro nische ziektes) vaak geen koorts kunnen maken en zich dat ook niet herinneren uit de kindertijd. Uit een onderzoek in 1996 in Zwitserland is gebleken dat als kinderen ziektes konden en moch ten doormaken waarbij de koorts niet werd onderdrukt, zij later minder kanker kregen. Omge keerd stijgt het risico van kanker wanneer in de kindertijd koorts onderdrukt is met antibiotica. Door de effecten te onderkennen van koorts als opruimer, oplosser en nieuwvormer, en door de re latie in te zien tussen chronische ziekten en koorts ( meestal dus juist bij het gebrek aan koorts) werkt men tegenwoordig steeds vaker met het kunstmatig opwekken van koorts. Zowel in de regu liere geneeskunde als in de integrale of additieve geneeskunde. Google eens op hyperthermie of neem een kijkje op www.biokrebs.de . Voor het antroposofische stukje is het interessant om eens te kijken op http://www.klinik-oeschelbronn.de/we/angebot/hyperthermie.php. In veel antroposo fische ziekenhuizen worden ook koortsbaden gegeven die van bijzonder grote waarde zijn gebleken. Warmtetherapieën Er zijn ook warmtetherapieën met als doel warmteverhogend ( dus geen koorts want dat begint bij 39 graden) die ingezet worden bij ziektes van chronische signatuur, fibromyalgie, artrose, kanker, bronchitis, astma maar ook depressieve stemmingen en traumata in de ziel. Dat zijn bijvoorbeeld de warme wikkels, warme oliebaden, inwrijvingen met olie die de warmte van de zon in opgeslagen houden. Wanneer daarbij ook in doeken gewikkeld een stijging van de algehele lichaamstempera tuur bereikt kan worden dan betekent dat veel voor het organisme: de doorbloeding verbetert, alle stofwisselingsprocessen verlopen sneller, het gehele organisme wordt in beweging gebracht, het im muunsysteem wordt krachtig gestimuleerd, cellen reageren gevoeliger, spanningen lossen zich op en gaan stromen, pijnen nemen af en slaapproblemen worden minder. Het inbakeren in de doeken brengt naast warmte, geborgenheid en rust ook heelheid en authentici teit. Wanneer bij de warmtetherapie ook nog aanrakingen gebruikt worden dan komt er nog een bijzon dere werking bij want als de tastzin gestimuleerd wordt komt het hormoon oxytocine vrij. Oxyto cine zorgt voor ontspanning, laat de adrenaline afgifte dalen, werkt verlagend op de bloeddruk en vermindert pijn. Tevens wordt het gevoelsleven versterkt. Uit een onderzoek in Zweden is geble 9


ken dat patiënten vonden dat ze “ helderder konden denken, meer konden relativeren en zich meer tevreden voelden met zichzelf” na tactiele behandelingen. Daardoor wordt een nieuw evenwicht geschapen tussen dat waarvan je voelt en wilt dat het bij je hoort en datgene dat je niet (meer) wilt. Blijkbaar wordt er een nieuwe grens getrokken tussen mijn en dijn, tussen je eigen-zijn en tussen sociaal-zijn. Je indentiteit wordt opnieuw geschapen, je wordt duidelijker, krachtiger en tegelijk ook eenvoudiger, liefdevoller. Niet voor niets dat in Zweden op scholen veelvuldig wordt gemasseerd en tactiele stimulering plaatsvindt over de kleding: men meldt dat de leerprestaties beter worden en de kinderen/adoles centen meer ontspannen en de agressie beduidend afneemt.

Antroposofische therapieën als warme therapieën Echt een vondst van antroposofische gezondheidszorg: alle therapieën werken uiteindelijk in op het versterken van het warmteorganisme. Dat ervaar ik als heel bijzonder. Er is altijd aandacht en gerichte zorg voor het steunen van dat organisme. Om iets op de ene plek te minderen, op de an dere plek te stimuleren. Dirigentversterkende maatregelen zou ik het willen noemen. Alle antro posofische medicatie (met in dit verband de maretakpreparaten expliciet te noemen omdat het koorts opwekt); dieetadviezen; baden, wikkels en inwrijvingen; ritmische massage; euritmiethera pie; kunstzinnige therapie; muziektherapie, spraaktherapie en gesprekstherapie leveren hun bij drage aan het regulerende, het in beweging brengende van de warmteorganisatie. Ieder op hun ei gen wijze. Toke Bezuijen

10

warmte

Kleding voor het kleine kind en warmte “Wat is het lekker warm in de buik van mijn moeder, ook al ben ik bloot, het is er bijna 37 graden Celcius”. Na de geboorte verzorgen de ouders de warmte van de baby, een rompertje, nog een laagje kleding, een omslagdoek en dan lekker tegen een van de ouders aan om van die warmte gebruik te maken of in de wieg met een kruik….Later allerlei laagjes over elkaar heen lukt het zonder kruik ook om warm te blijven. Baby’s en kleine kinderen zijn nog niet volledig in staat zichzelf goed warm te houden en kunn nen het ook niet aangeven aan de ouders dat de lichaamstemperatuur niet optimaal is. Ouders hebben dit te verzorgen, binnen de antroposofie noemen wij dit ‘het verzorgen van de warmtehuis houding’. Goed gekozen kleding biedt een omhulling om het lijfje wat onmisbaar is. Zo is het erg goed om de eerste 2 maanden binnenshuis de baby te wikkelen in een flanellen doek over een laagje kleding heen, het voelt dan zo lekker begrensd, dit helpt bij het ontwikkelen van de tastzin. Hierbij een mutsje van zijde, wol of wol/zijde maakt het grensgevoel compleet en houdt de warmte lekker bin nen. In de wandelwagen buiten is wikkelen in een wollen doek nodig. Bij het voelen van een grens zoals bij niet te ruim zittende kleding, een wikkeldoek, aanraking en babymassage leert de baby zijn/haar lijfje te voelen, dit draagt bij aan het geven van een gezonde, veilige basis. Baby’s en kleine kinderen zijn eerder (iets) te koud gekleed dan te warm. Een goede lichaams temperatuur is van enorm belang voor alle processen in het lichaam, maar niet te vergeten ook voor ‘het lekker IN je lijf zitten’. Als ouders de warmte weten te verzorgen is dit een VOORzorg voor vele ongemakken, zoals: onrustig zijn en onrustig spelen, overbeweeglijk zijn, niet in slaap kunnen komen, een verminder de weerstand hebben, geen eetlust voelen, darmkrampjes of niet voldoende groeien.

Tip uit de antroposofische groeiwijzer van nul tot één jaar om een goed gevoel te krijgen met je handen voor de juiste temperatuur van je baby of kind: normaal schommelt de temperatuur rond de 37 graden Celcius; neem de eerste weken dagelijks de temperatuur op van de baby en voel met je handen hoe dit op het lijfje aanvoelt. Daarna enkele keren andersom eerst met de hand voelen, de temperatuur gokken en nameten met de thermometer. Als het klopt dan alleen bij twijfel of ziekte

11


nog de thermometer gebruiken. Wat kan allemaal gekozen worden uit de keur van kleding die te koop is. Wat is het beste voor de de baby en het kleine kind. De verschillende materialen waarvan kleding wordt gemaakt zijn hoofdzakelijk katoen, synthetische stof, wol en zijde of een combinatie. Synthetische materialen als kleding kunnen warm aanvoelen, maar zijn niet ademend – het sluit te veel af, je kunt er ook erg in zweten. Voor kinderkleding is het niet geschikt of hooguit als bui tenste laagje als voor buitenshuis en dan is het nog niet aangenaam. Katoen, wol en zijde zijn natuurlijke materialen die prettig aanvoelen en in laagjes over elkaar heen de warmtehuishouding erg goed kunnen verzorgen. Is het warm dan zijn 2 laagjes katoen of zijde en katoen prettig, tussen de laagjes werkt het luchtlaagje ook isolerend. Zijde als hemdje of rompertje is erg heilzaam bij mensen die erg gevoelig zijn voor prikkels en indrukken, het werkt als een coconnetje om je heen; de buitenwereld blijft wat meer buiten en de binnenwereld binnen. Zij de kan warmte vasthouden als het koud is en warmte afstaan als het warm is. Wol is eigenlijk onmisbaar in de baby- en kindertijd, het is zo behaaglijk warm en de wollen kle ding speciaal voor baby’s en kinderen gemaakt prikt niet. Wol kan als hemd of als maillot of als trui/vest de mens aangenaam warm houden. En niet te vergeten de wollen sokken en muts! Wol kan ook vrij veel vocht opnemen en afstaan en bijzonder is dat het vuilafstotend is, je hoeft het dus niet zo vaak te wassen, wel luchten!

Als wij op het consultatiebureau wollen ondergoed aanraden om welke reden dan ook zien wij deze kinderen vaak nog jarenlang deze kleding dragen omdat het de ouders zo goed bevalt. De warmte van wol vult precies dat aan wat de kleine kinderen zelf nog niet helemaal hebben ont wikkeld. Wol is ook milieu- en diervriendelijk. Katoen is over het algemeen niet zo milieuvriendelijk hoewel zelfs grootwinkelketens steeds meer EKOkatoen verkopen. Katoen kan in de zomer goed dienst doen, maar in de winter is het eigelijk alleen geschikt als tus senlaag. Een voordeel van katoen is dat het zo makkelijk te wassen is in de wasmachine en daarom is het erg populair. Hopelijk kan wollen kleding weer wat terrein winnen na bovengenoemd belang van het verzorgen van de warmte. U kunt adressen voor de aanschaf van wollen kleding bij mij opvragen. 12

warmte

Steeds meer mensen lopen weer warm voor het zelf breien van kleding van natuurlijke materialen. Breien is een creatieve, rustgevende én nuttige tijdsbesteding. Leuk dat het weer meer aan popu lariteit wint, ik ga er ook maar weer eens iets breien komende winter!

Judy van den Berg

Water en warmte Tijd voor een verruiming van de natuurkunde naar geesteswetenschappelijk inzicht Het is zondagmiddag 31 augustus en het is 29 graden Celcius, het zal ongetwijfeld blijken één van de laatste zomerdagen van dit jaar te zijn. Ik vind het erg warm nu, maar dat is een nogal per soonlijke opvatting. Warmte zelf is moeilijk te pakken. Hoe warm iets is heeft Anders Celcius (Zweeds astronoom!) in 1742 gekoppeld aan het smeltpunt en kookpunt van water. Nul graden noemde hij de temperatuur van kokend water en 100 graden de temperatuur van smeltend ijs. Nee, u betrapt mij nu niet op een schrijffout: In 1749 draaide zijn opvolger Martin Stromer (Cel cius overleed in 1744 aan tuberculose) deze schaal om tot de schaal van Celcius zoals wij die nu nog gebruiken: met smeltend ijs op nul graden en dat water kookt bij 100 graden Celcius. Ook de hoeveelheid warmte is eeuwenlang aan het water gekoppeld: Eén Calorie (tegenwoordig vervangen door de Joule) is de hoeveelheid warmte die nodig is om één gram water van 4 graden te verwarmen tot 5 graden. Maar er moeten gek genoeg wel 80 calorieën uit één gram water van nul graden onttrokken worden om één gram ijs te krijgen. Het lijkt er dus op dat water er naar streeft zolang mogelijk vloeibaar te blijven. Nog gekker wordt het als je naar de verdampingswarmte van water kijkt: Je hebt 512 calorieën nodig om één gram water van 100 graden van vloeibaar naar 100 graden gas (waterdamp) te krijgen. Ook hier zien we dat het water er naar lijkt te streven zo lang mogelijk in de vloeibare aggregatietoestand te blijven. Ook met de massa van water is iets vreemds aan de hand. Stikstof (N2) is bij 20 graden een gas en heeft een moleculegewicht van 14, zuurstof (O2) is met een moleculegewicht van 16 ook een gas, evenals kooldioxide (CO2) met een moleculegewicht van 22. Water heeft maar een moleculege wicht van 10 en dus zou je het eigenlijk helemaal als gas verwachten maar u weet: bij 20 graden is water voornamelijk toch een vloeistof. Het water wil dus in de vloeibare fase blijven ondanks het lage moleculegewicht. Ook als je water vergelijkt met andere vloeistoffen, bijvoorbeeld alcohol (C2H5OH), zie je dat alcohol met een moleculegewicht van 26 gezien vanaf het absolute nul punt eerder vloeibaar en eerder gasvormig wordt dan water (resp bij -114 en +78 graden Celcius).

13


Er moet dus aan water(stof) een geheimzinnige kracht gekoppeld zijn die het water de zwaarte in trekt, een kracht die bij andere stoffen niet of minder aanwezig is. De Nederlandse natuurkun dige van der Waal heeft deze krachten als eerste benoemd en sindsdien dragen zij zijn naam: de van der Waalskrachten of wel de waterstofbruggen. Eigenlijk begrijpen de meeste natuurkundi ge de van der waalskrachten maar half, maar dat komt natuurlijk omdat er een engel achter zit, waarover straks meer. Leven is op fysiologisch niveau ademhaling, bloedsomloop, stofwisseling, celdeling. Bij diepvries bewaartemperatuur (-18 graden Celcius) zijn de levensprocessen volledig tot stil stand gekomen, bij het steriliseren (+100 graden Celcius) zijn alle levensprocessen ook gestopt. Maar in een koelkast (4 graden) bederft alles al veel minder snel en bij pasteuriseren (60graden) zijn ook vrijwel alle bacteriën al gedood. Alle levensprocessen spelen zich uitsluitend in het bereik van de vloeibare fase van het water af, en de bufferende eigenschappen van het water laten zien hoe het water diensbaar is aan de warmte, de bron van het leven. Rudolf Steiner heeft ons geleerd voorafgaand aan de ontstaansgeschiedenis van de aarde, eerst de materie, een ontstaansgeschiedenis heeft doorgemaakt. Daarbij was er in de oude “Saturnus” fase alleen nog maar sprake van een warm willen wat geen enkele materiele substantie had. Daar na volgde een verdichtingfase (de “Zonfae”) waarin er uitsluitend gassen en warmte waren. In de zogenaamde “Maanfase” waren er al warmte, gassen en vloeistoffen en pas sinds de huidige “Aardefase” kennen we de drie aggregatietoestanden vast, vloeibaar en damp. Dit is een enorm verdichtingproces van het spirituele naar het materiele geweest dat ver uitreikt boven de ont staansgeschiedenis van de aarde zelf. Pas in de huidige aarde-fase is de verdichting zo ver gekomen dat het biologische leven mogelijk is. Wij danken dit aan de opoffering van het waterstof dat bereid was de van der Waalskrachten op te nemen en daarmee als het ware vooruit te lopen in de verdichtingfase die nodig is voor het leven. Het water doet dat erg subtiel want door de bufferende werking bij smelten en koken wordt voor komen dat plotselinge korte schommelingen in warmteaanbod voor het leven desastreuze gevolgen hebben. Waterstof is het eerste element uit het periodiek systeem. Het heeft vooropgelopen in het ver dichtingproces dat de ontstaansgeschiedenis van de aarde omvat. De aarde heeft als taak met de warmte het biologische leven mogelijk te maken. Het biologische leven heeft als doel de mens moge lijk te maken. De mens heeft als taak .....verantwoording te dragen.

14

warmte

Minstens even interessant is dat aan de bron van alle leven, namelijk de warmte van de zon, ook een verdichtingproces van waterstof tot helium ten grondslag ligt. Zo krachtig is dus het water stofwezen. Ik ga nog even terug in de zon, hoewel ik ondertussen wel toe ben aan een verkwikkend buitje. Harco Alkema

15


Phoenix

Vlam in mij, laai weer op; hart in mij, heb geduld, verdubbel het vertrouwenvogel in mij, laat zich opnieuw ontvouwen de vleugelen, de nu nog moede en grauwe; o, wiek nu op uit de verbrande takken en laat den moed en uwe vaart niet zakken; het nest is goed, maar het heelal is ruimer.

~Hendrik Marsman~

16

warmte

Manja Wodowoz-de Boon: ‘Bewegen als levensbehoefte’ Ruim vier jaar is Manja Wodowoz-de Boon als euritmie-therapeute verbonden aan het ATL aan de Rijn- en Schiekade. Als kind kwam ze via de onderbouw van de Vrije School in contact met de euritmie. Ze vond het in Duitsland, waar ze opgroeide, al “een buitengewone harmoni sche ervaring”. Sindsdien heeft, zou je kunnen zeggen, de euritmie haar niet meer verlaten. Een opvoering van het Else Klink Ensemble uit Stuttgart was de aanlei ding om na wat zoektochten na haar eindexamen op het gymnasium een euritmie-opleiding te volgen. Na nog werkzaam geweest te zijn in ver schillende andere Europese landen, behaalde ze in 1985 het diploma heil-euritmiste. In dat jaar ook trouwde ze met Jan de Boon, de archi tect en het echtpaar vestigde zich in Nederland. Het gezin kreeg drie kinderen. In Leiden was ze vele jaren verbonden aan de Rudolf Stei ner Steinerschool en aan de praktijk van dokter Walburgh-Schmidt. Wat zijn je drijfveren om zo intensief met euritmie bezig te zijn? Manja: “ Bewegen, dansen is voor mij eigenlijk van jongs af aan een levensbehoefte. Op school in Hannover kwam ik voor het eerst met euritmie in aanraking. Maar dat was nog een meer dro merige ervaring. Pas toen ik met 17 jaar euritmie op toneel zag, werd ik daarvoor wakker. Vanaf die tijd heeft het mij altijd geboeid. Toen ik mij er later zelf in ging oefenen en verdiepen, ben ik er blijvend door gefascineerd geraakt” vertelt ze. “Wat mij ook boeit, is dat euritmie probeert de verbindende schakel te zijn tussen je binnenwereld en de buitenwereld. Net als muziek en taal dat ook kunnen. Door de euritmie kan deze verbinding zichtbaar worden. ” zegt Manja in de ver trouwde omgeving van de praktijkruimte. Deze Nieuwsbrief heeft als thema “warmte”, kun je een relatie leggen met euritmie? Manja:“Warmte in je lichaam heeft te maken met stofwisselings-processen en bloedcirculatie. Zielewarmte kan je vinden in de ontmoeting met mensen en je kan ook ergens warm voor lopen door je enthousiasme. Warmte is een bewegelijke toestand tussen heet en koud. De smid, die iets om wil vormen, verstaat de kunst het vuur te bewaken, aan te blazen, aan te wakkeren of juist te ver minderen. Euritmie-therapie is een actieve therapie. Je wordt eigenlijk je eigen smid om je zelf door de oefeningen in een goede vorm te brengen, maar dan niet alleen fysiek, maar als geheel. 17


Soms heb je oefeningen, waarvan je het ter plekke behoorlijk warm kan krijgen. Andere daarente gen hebben een uitgesproken rustig karakter. Hier kan je de warmte als een fijne stroom pas later ervaren. ” Wanneer wordt euritmie ingezet als therapie? “Dat kan in verschillende situaties. Bijvoorbeeld bij aandoeningen als hoge bloeddruk, burnout, pedagogische problemen, slaapstoornissen e.d. Eigenlijk altijd als het gezonde ewenwicht verstoord is, behalve als je koorts hebt of in verwachting bent. Euritmie als therapie wordt bij ons in het ATL altijd ingezet op basis van een verwijzing van de artsen. Het werkt steeds onder steunend in samenhang met medicatie en eventueel andere behandelingen. Is er wel eens onderzoek geweest naar de effecten van euritmie? “ Zeker. Er is een Antroposofische Medizin Outcomes Studie (AMOS) 2003,2004,2005. Harald Hamre e.a. laten zien dat patiënten met ziekten die een gering zelfhelend vermogen heb ben zoals astma, angststoornis en rugklachten een verbetering van levenskwaliteit konden ervaren. M. Moser heeft in opdracht van de Algemene Verzekering voor Ongelukken in Oostenrijk in 1999-2000 onderzoek verricht onder bouwvakkers. Zij behoren tot de bevolkingsgroep met de meeste ongelukken op de werkvloer. Het blijkt dat euritmie-oefeningen duidelijk invloed hebben op vermindering van het aantal ongelukken. Die invloed is ook merkbaar op het hartritme waar door men in de nacht tot een optimaal regenerende slaap komt en op de daaropvolgende dag minder stress optreedt”. Wat moet je doen als je meer wilt weten over euritmie? “Er is in het Duitse taalgebied veel literatuur over deze bewegingsleer van Rudolf Steiner be schikbaar, maar ook in het Nederlands. Ik noem bijvoorbeeld Roel Munniks die een boekje ge schreven heeft over Euritmietherapie (ISBN 906075988060) en er is ook het boekje van Vol ker Bentinck onder de titel: Het bijzondere van Rudolf Steiners euritmie-therapie (ISBN 9073310210). Manja Wodowoz-de Boon tot slot: “Bovendien wil ik ook nog wijzen op een actuele gebeurte nis. Op 2 oktober a.s. is er in het Lucent Danstheater in Den Haag een voorstelling van de Goetheanum-Bühne Dornach en het Else-Klink-Ensemble uit Stuttgart onder het motto Symphonie/Eurythmie 2008. Een mooie gelegenheid voor een ieder, die iets meer van de kunst zinnige kant van de euritmie wil leren kennen.” Adri Staats, VOAG-lid

18

warmte

Kunstzinnige Opbouw en Ondersteunings Groep (KOOG) Eind september start een nieuwe therapeutische groep voor mensen die gedurende langere tijd on dersteuning nodig hebben in een veilige groep. De groep zal bestaan uit 6 tot 8 deelnemers. Zij zal vanaf 29 september, de dag van de aartsengel Michael die moedskracht geeft, tot en met 15 december elf keer bij elkaar komen. Er zal gezamenlijk en individueel geoefend worden door middel van spraak en beeldende kunstzinnige oefeningen. Thema: wie trekt de stoute schoenen aan… Door middel van het spreken van oefeningen en teksten, tekenend, schilderend en boetserend zul len we met elkaar al oefenend leren onze grenzen te verleggen en durf te ontwikkelen om onszelf te uiten. En op een speelse manier de kunstzinnige elementen te beleven. Hierdoor kunnen krachten gemobiliseerd worden om beter in onszelf te leren staan en bewegen en een vrijere omgang te bevor deren in het sociale. Doel: Bewust worden van en leren omgaan met onze eigen lichamelijke en psychische mogelijkheden. De ervaringen, opgedaan tijdens het thuis oefenen, worden met elkaar uitgewisseld. Hierdoor kunnen we elkaar stimuleren in het oefenen ontwikkelingsproces. Er wordt niet expliciet individueel therapeutisch gewerkt, maar in de groep een gemeenschappe lijke weg bewandeld vanuit het kunstzinnige en therapeutische. Voor deelname aan de groep is er eerst een individueel kennismakingsgesprek en aan het eind van de periode een evaluatiegesprek. Dit om eigen leerdoelen te formuleren en te evalueren. De groep zal bestaan uit maximaal 8 deelnemers.

19


Aanvang: Maandag 29 september 2008 Maandag 6 - 13 en 27 oktober Maandag 3 - 10 -17 en 24 november Maandag 1 - 8 en 15 december Tijd:

Van 14.00 – 15.30 uur

Kosten: In rekening wordt gebracht 11 sessies therapie en 2 individuele gesprekken á € 31,00. Totaal € 403,00 (informeert u zelf bij uw ziektekosten verzekeraar voor evt. vergoeding). Plaats: Antroposofisch Therapeuticum Leiden (ATL) Rijn en Schiekade 16, 2311 AK, Leiden Opgave: Bij de assistentes van het ATL tel: 071- 5121641 Begeleiding: Liesbeth Borg, kunstzinnig therapeute Mirthe Duindam, spraaktherapeute

20

warmte

Geheimen van de mens voorzichtig ontrafeld Graag nodigen wij u ook dit jaar weer uit voor de eerste van drie thema-avonden antroposofie en gezondheidszorg onder de titel:

Geheimen van de mens voorzichtig ontrafeld Net als vorig jaar vormen deze avonden een drieluik dat bedoeld is de grote reikwijdte van de an troposofische geneeskunde te laten zien. De avonden beginnen met een voordracht door één van de artsen, gevolgd door een intermezzo door één van de therapeuten, waarna afsluitend weer een korte voordracht door een van de artsen volgt. Hoewel er een opbouw in het drieluik zit, zijn de avonden ook los te bezoeken. Vooral de eerste avond heeft echt het karakter van een kennismaking met de antroposofie. Hiermee hopen wij pati ënten die nog niet vertrouwd zijn met de antroposofie een inspirerend welkom op het ATL te he ten. De twee vervolgavonden zijn dan wat meer geschikt voor in verdieping geïnteresseerden. De toe gankelijkheid zal zorgvuldig bewaakt worden en jargon zoveel mogelijk vermeden. 1e avond: Antroposofie voor beginners Dinsdag 11 november 2008, 20.00 uur ATL – Heel de mens in vier wezensdelen ontrafeld, door Harco Alkema. Centraal staat het 4 ledig mensbeeld zoals dat de filosofische basis vormt voor het antroposofisch geneeskundig handelen. – Intermezzo: Kennismaking met kunstzinnige therapie, Liesbeth Borg. – Planetenkrachten en de plantenwereld, door Bart Janssen. Voordracht over hoe de kwalitei ten van de planeten via metalen of via de plantenwereld als geneesmiddelen ingezet kunnen worden.

21


2e avond: Onbekende zintuigen Dinsdag 22 januari 2008, 20.00 uur ATL Vanuit antroposofisch perspectief kun je de mens 12 zintuigen deze avond aan bod: – De onderste 4 zintuigen, door Bart Janssen – Intermezzo: Waarnemingsoefening met Manja Wodowoz – De bovenste 4 zintuigen, door Harco Alkema

toebedelen, daarvan komen op

3e avond: Levensfasen van de mens April 2008, 20.00 uur ATL (precieze datum volgt later) – De aardse levensfasen van de mens, door Harco Alkema. – Intermezzo: Oefening “objectiveren en afstand nemen”, door Toke Bezuijen. – Kosmische levensfasen van de mens, door Bart Janssen

U kunt op de avond zelf plaatsbewijzen kopen, echter vol=vol. De kosten bedragen 9,50 euro per avond; VOAG leden betalen 5,00 euro. Gezien het beperkt aantal plaatsen is reserveren vooraf mogelijk en wenselijk. Indien de avond snel uitverkocht is wordt ze op korte termijn herhaald. Toegangskaarten zijn te verkrijgen bij de assistente van het ATL. Kaarten kunnen ook telefo nisch worden gereserveerd. Gereserveerde kaarten dienen binnen een week te worden opgehaald. Wij verheugen ons op een reeks interessante avonden en heten u van harte welkom. Harco Alkema

22

warmte

Onze bijdrage aan de huisartsenopleiding Inmiddels zijn wij al bijna drie jaar als huisartsenopleiders verbonden aan de Universiteit van Leiden. Deze maand hebben we zelfs een tweede opleidingsplaats toegewezen gekregen. Daar zijn wij erg blij mee. Wij vinden het opleiden van artsen tot huisartsen inspirerend en een uitdaging. Bovendien kun nen we artsen kennis laten maken met de antroposofische geneeskunde. Artsen die bij ons de opleiding lopen, staan in principe open voor de antroposofische benade ringswijze maar worden niet altijd ook een antroposofische huisarts. De huisartsenopleiding is drie jaar. Vaak hebben de artsen al een of meerdere jaren een andere werkplek gehad voordat ze aan de huisartsenopleiding beginnen. Het eerste jaar werken de artsen in een huisartsenpraktijk. Het tweede jaar werken ze bijvoor beeld in de psychiatrie en in een verpleeghuis. Het derde jaar is een verdiepingsjaar in weer een andere huisartsenpraktijk. Het eerste jaar is vooral het leren van consultvoering, kennis opdoen van het huisartsenvak en handelen en het doen van vele diensten ( 20 per jaar). Er wordt veel geoefend met gesprekstechnieken. Observaties worden gedaan door de opleiders en opnames worden gemaakt, na toestemming, om beoordeeld te worden door de opleiders of door de docenten/ groepsbegeleiders van het huisartseninstituut. Er is altijd een vaste terugkomdag waar onderwijs gegeven wordt en ervaringen uitgewisseld wor den. Er wordt onderwijs gegeven over diverse huisartsenthema’s en bijvoorbeeld over kwaliteit consultvoering. Daarnaast krijgt de arts in opleiding 4 uur onderwijs op de praktijk. Ook hier het bespreken van de zogenaamde behandelstandaarden en ook veel leergesprekken. Er wordt ook verslag uitgebracht over het verloop van het spreekuur. De derdejaars gaat al veel zelfstandiger werken. Doel is verdieping van de consultvoering en huisartsenvak. Verder specifieke leerthema s zoals begeleiding van langdurig (chronisch) zie ken, begeleiding van ernstig zieke mensen, geven van onderwijs aan coassistenten en het bestude ren van de praktijkorganisatie. De diensten (minimaal 15) krijgen ook een veel zelfstandiger karakter. Er wordt toegewerkt naar het geheel zelfstandig doen van een dienst met de opleider op de achtergrond. Wel worden aan het 23


eind van de dienst alle consulten en verrichtingen doorgesproken. Ook de derdejaars krijgt 4 uur onderwijs en leergesprekken op de praktijk. Ook hebben zij een wekelijkse terugkomdag op het huisartseninstituut. De huisartsopleiders zitten ook niet stil. Ook zij hebben ongeveer 8 maal per jaar een terugkom dag op het instituut en 6 halve dagen nemen zij deel aan de zogenaamde leergangen waar vooral aandacht is voor coaching van de artsen in opleiding. Ook wij maken opnames van consulten en van leergesprekken met de artsen die we met collega’s bespreken en beoordelen. Ook wij leren veel bij en krijgen veel reflectie op ons werk en op ons op leiderschap. Voordat je toegelaten wordt als opleider wordt de praktijk gevisiteerd waarbij onderzocht wordt of er voldoende opleidingcapaciteit en kwaliteit in huis is. Zo werd ook ons registratiesysteem doorgelicht en kregen wij een aantal verbeterpunten. Momenteel hebben wij een eerstejaars en een derdejaars AIO ( arts in opleiding). Het geeft ons veel extra werkplezier. Verder zijn er ook regelmatig co-assistenten werkzaam in de praktijk. Dit zijn studenten die bijna arts zijn. Het co-schap huisartsengeneeskunde is vaak het laatste co-schap. Zij zijn 4 weken in de praktijk en zitten vaak erbij tijdens het spreekuur van de huisarts en doen ook zelfstandig consulten maar dit gaat wel onder strakke begeleiding. Het leuke van co-assistenten is de openheid en frisheid die zij meebrengen. Zij zijn bijna stu dent af en staan nog aan het begin van hun loopbaan. Opvallend is de dynamiek die zij in de praktijk brengen. Opleiden kost ons veel tijd en energie maar wij zijn beide huisartsen die al lang met het vak bezig zijn en graag onze kennis en inzichten willen overdragen.

Harco Alkema Bart Janssen

24

warmte

Kennismaking met 2e huisarts in opleiding Beste lezer, patiënt of collega, Deze nieuwsbrief geeft mij de gelegenheid mijzelf kort aan u voor te stel Sinds twee weken ben ik werkzaam als huisarts in opleiding in het An fisch Therapeuticum Leiden.

len. troposo

Mijn naam is Milovan de Buck. Achtentwintig jaar geleden werd ik geboren in Leusden. Een maand later verhuisde ons gezin naar Santpoort-Zuid. Voor de studie Geneeskunde kwam ik naar Leiden. Na mijn afstuderen ging ik werken op de afdeling chirurgie van het Groe ne Hart Ziekenhuis in Gouda. Ik bleef in Leiden wonen want het is toch wel een hele gezellige stad. De keuze voor de huisarts opleiding heb ik gemaakt vanwege de diversiteit van het vak en de in tensieve omgang met mensen, de keuze voor het Antroposofisch Therapeuticum maakte ik vooral vanwege de populatie en de locatie. Als ik niet met de opleiding bezig ben teken of schilder ik graag. Andere hobby`s van mij zijn sporten, lezen, schaken en koken met vrienden maar op het moment ben ik vooral bezig met de ver bouwing van een nieuw huis. Op het spreekuur kunt u bij uw eigen huisarts maar ook bij mij terecht. De vertrouwelijkheid en behandeling zullen dan niet wezenlijk verschillen, aan het eind van de dag bespreek ik elke behan deling na met uw huisarts en als ik ergens niet zeker van ben vraag ik het direct. Ik verwacht dat het een leerzaam jaar wordt en hoop op een prettige samenwerking. Tot ziens op de Rijn en Schiekade. Vriendelijke groeten, Milovan

25


ALV en onthulling van het beeld op de binnenplaats Trots hadden wij alle patiënten uitgenodigd voor de ALV op 20 juni. Wij hadden bedacht de ALV aantrekkelijk te maken door deze te koppelen aan de onthulling van het beeld van Paul van Dijk, een schenking van de VOAG aan het ATL. Een beetje werk en een beetje feest leek ons een mooie combinatie. Wij hadden groten schalen met kersen, verse pepermuntthee en Amé . Wij hadden er zin in. Mooi gekleed en met goede moed hebben wij een prachtige en feestelijke ALV gehad. Het offi ciële stuk was snel afgehandeld en zo konden wij overgaan tot het feestelijke gedeelte van de avond. Paul van Dijk vertelde iets over het kunstwerk en er werden vriendelijke woorden van dank heen en weer uitgesproken. Het was goed te voelen dat wij van de VOAG, de artsen en therapeuten in onze gedeelde zorg voor het ATL een gemeenschap zijn geworden. Trots hebben wij een pro ductief jaar afgesloten en het beeld onthuld. Wel was het jammer dat slechts enkele patiënten zich deze avond bij ons hebben gevoegd. Graag hadden wij het feest met meer mensen gevierd, nieuwe leden leren kennen en van een grotere ge meenschap genoten. Daarom wil ik u graag uitnodigen een volgende keer wel te komen en mee te delen en te ervaren van de warmte, die er is. Sanatha Busch, VOAG-lid

26

warmte

27


Oproep Wie heeft er zin om het VOAG bestuur een handje te komen helpen? Het bestuur zou graag in contact komen met mensen die de doelstelling van de Verenging delen. Die doelstelling, kort gezegd, is het ondersteunen van de antroposofische geneeskunde zoals die in het ATL wordt beoefend. Maandelijks is er een bestuursvergadering en daarnaast wordt deelgenomen aan de Beleidsvergadering van het ATL. Op termijn ontstaat er een vacature in het bestuur van de VOAG. De honorering bestaat uit een grotere betrokkenheid bij alle acti viteiten van het ATL. Wie belangstelling heeft kan contact opnemen met de secretaris, Bennie van Schoonderwoerd of andere bestuursleden (zie colofon) voor een oriënterend gesprek.

Tuinnieuws Wat ik me pas recentelijk heb gerealiseerd, is dat u als lezer zich waarschijnlijk afvraagt: Waar heeft die vrouw het over als ze het over “de tuin van het ATL” heeft….? Dat kan toch niet alleen over het stukje vóór het therapeuticum gaan dat altijd helemaal vol staat met fietsen….? En nee, als ik het over “de tuin” heb, dan bedoel ik het stuk ach ter de spreekkamer van Harco Alkema. Hier proberen we een plek te creëren die voor de medewerkers van het therapeuticum aan trekkelijk is om in te vertoeven tijdens hun pauzes. En zoals ik al in een eerdere nieuwsbrief heb geschreven, zijn we bezig om deze tuin stukje bij beetje een medicinale tuin te laten worden. Dat houdt in dat alle planten die we planten op de een of andere manier een medicinale werking moeten hebben. En het leuke is dat ondanks dat de tuin voor velen onzichtbaar is, er toch een betrokkenheid voelbaar is door niet alleen de “gebruikers”. Zo is er enthousiast gevolg gegeven aan mijn oproepen in eerdere nieuwsbrieven voor specifieke planten waar we de tuin nog graag mee wilden verrijken. En ook op de vraag of er nog iemand een compostbak over had zijn diverse reacties binnen gekomen! Hartverwarmend en mooi om de be trokkenheid bij het Therapeuticum ook hierin te ervaren!

28

warmte

Ook dit keer hoop ik dat mijn vraag naar 3 rode flagstones waardoor we de nieuwe composthoop makkelijker kunnen bereiken, weer veel reacties oplevert. Monique Collée tuinbeheerder

29


De zon Waar zich het sidderend oosten wijd ontvouwt bij dagebrand, steeg fel van ruimtehonger de zon, laaiend de luchten lichter, jonger, en sloeg de velden in met zijn roem van goud. De nacht en al wat donker, stil en oud geweest was vluchtte in ’t west – een vogel drong er juichend uit duistre kim, en hoger zong er zijn schal den zon toe sprenklend klankengoud. O, eeuwig oog, dat de eenheid kan ontwaren der aarde in ’t leed van slaapdoorweven duur, en heel der zee, en koelt zijn blakend vuur in ’t lange slaan der wentelende baren O, kon ‘k hoog boven ’t wolkdoorschuimde waaien smart en geluk in één vuur samenlaaien – ~ A. Roland Holst ~

30

warmte

Mededelingen vanuit de praktijkorganisatie Personele wijzigingen Praktijkverpleegkundige: Sinds juli is er een nieuwe praktijkverpleegkundige bij ons werkzaam. Haar naam is Bonnie Slegtenhorst en zij is aanwezig op woensdag en vrijdag. Zij is jarenlang verpleegkundige ge weest in diverse ziekenhuizen en heeft recentelijk de overstap gemaakt naar het werken als ver pleegkundige in de huisartsenpraktijk. De praktijkverpleegkundige werkt ter ontlasting van de werkzaamheden van de huisarts en ter verbetering van de kwaliteit van de zorg. Haar werkzaamheden bestaan uit: spreekuren voor pa tiënten met diabetes en voor patiënten met hypertensie; het bezoeken van chronisch zieken en ou dere patiënten; het onderhouden van contacten met andere hulpverleners, zoals de thuiszorg of het ziekenhuis; het houden van een “stoppen met roken spreekuur”; het instrueren van inhalatie-me dicatie en het opstarten van een “preventief spreekuur” met de bedoeling om verhoogd cholesterol, hypertensie, diabetes en dergelijke in een vroeg stadium op te sporen. 2e Huisarts in opleiding: Begin september is er een tweede huisarts in opleiding bij ons komen werken. Zijn naam is Mi lovan de Buck en hij zal, evenals Susanne van Tuijl, patiëntenzorg voor de patiënten van beide huisartsenpraktijken verlenen. Nieuwe stagiaire Sinds 1 september is er ook een nieuwe stagiaire bij de doktersassistentes in de leer. Haar naam is Eline Eykelhof, zij is derdejaars doktersassistente en zij zal op maandag, dinsdag en woensdag begeleid worden door ons vaste assistententeam. Tot eind december zal zij bij ons meewerken.

Osteopaat Vanaf half september huurt de osteopaat Brian Meerveld een therapieruimte bij ons. Elders in deze Nieuwsbrief stelt hij zich voor. 31


Herinneringsnota’s De komende tijd zal er een laatste administratieve inhaalslag gemaakt worden. De wijziging in het Zorgstelsel in het begin van 2006 heeft de afgelopen anderhalf jaar een enorme hoeveelheid ex tra administratief werk opgeleverd en hierdoor zijn de herinneringsnota’s een lange tijd niet ver stuurd. Het kan dus zo zijn dat u een zeer oude herinneringsnota ontvangt met een begeleidend schrijven waarin wij u verzoeken in ieder geval te reageren volgens de in de brief aangegeven wij zen. Wij hopen dat u begrip hiervoor heeft. Laboratoriumuitslagen Als er een laboratoriumtest voor u is gedaan moet u altijd zelf bellen voor de uitslag. U kunt niet vertrouwen op geen bericht, goed bericht. De assistentes kunnen in een aantal gevallen de uitslag zelf beoordelen en hierover iets zeggen. Het opvragen van uitslagen van laboratoriumtesten is mogelijk tussen 14.00u en 17.00u. Deze tijden houden wij aan omdat de assistentes in de ochtend een grote stroom aan telefoontjes te ver werken hebben m.b.t. afspraken enzovoorts. Als u in de middag belt is heeft de assistente normaal gesproken meer tijd en gelegenheid om u over uw uitslag te woord. Petra Alkema - de Jong, praktijkmanager

32

warmte

Osteopathie in het Antroposofisch Therapeuticum Leiden Vanaf dinsdag 16 september a.s. bestaat er de mogelijkheid om binnen het ATL osteopaat Brian Meerveld te consulteren. Hij huurt bij ons een therapieruimte en zal om te beginnen op de dins dagavonden aanwezig zijn. Belangrijk: De afspraken met de osteopaat kunt u niet via onze assistentes maken, maar uitslui tend direct via telefoonnummer: 06-30865062 Even voorstellen: Mijn naam is Brian Meerveld, osteopaat / fysiotherapeut, 37 jaar. De 6-jarige deeltijd oplei ding voor osteopathie heb ik in Amsterdam gevolgd en ik ben nu 2 jaar als osteopaat werkzaam. Osteopathie is voor mij een natuurlijke keuze geweest. Het vergroten van behandelingsvaardig heden deed me aanvankelijk besluiten tot het volgen van de opleiding osteopathie. Osteopathie, die zijn wortels heeft sinds halverwege 19e eeuw, werkt door weefsel mobiel te maken. Dit kan een gewricht, een spier, maar ook een orgaan zijn. De resultaten van osteopathie zijn met name veel belovend voor mensen met klachten als chronische nek of rugpijn, uitstralende pijn in armen of be nen, hoofdpijn, slechte darmwerking en buikpijn. Soms vinden mensen onvoldoende baat bij an dere behandelingen en kunnen dankzij osteopathie wel geholpen worden. De oorzaak van chroni sche rugpijn bijvoorbeeld kan soms gevonden worden in een beperkte beweeglijkheid van buik- of bekkenorganen, wervelkolom of voet, zonder dat de patiënt daar weet van heeft. Niet alleen wordt daarom de regio waarin de klacht optreedt onderzocht, maar het totale lichaam. Daar waar de oor zaak wordt aangetroffen, gaat de osteopaat aan het werk. Osteopathie is een manuele wijze van geneeskunde, wat wil zeggen dat bij behandeling alleen de handen worden gebruikt. Apparaten of medicijnen komen er niet aan te pas. De behandeling stimuleert het zelfgenezend vermogen van het lichaam. Dat werkt vaak heel effectief, zo leert de praktijk. Ik ben aangesloten bij de Nederlandse Osteopathie Federatie, wat een voorwaarde is voor vergoe ding. Voor meer informatie over osteopathie; www.osteopaten.nu Osteopathische behandelingen worden door de meeste zorgverzekeringen gedekt door het aanvul lende pakket en er zijn geen verwijzingen door een huisarts voor nodig.

33


Het antroposofisch consultatiebureau Nog steeds is er iedere vrijdagochtend consultatiebureau voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Afspreekmogelijkheden zijn van 9:00 tot 14:00 uur. Voor gezinnen die niet op vrijdag kunnen is een afspraak in de week wel mogelijk. U komt dan in het huisartsenspreekuur van Bart Janssen. We nemen dan wel extra tijd. Op vrijdag worden de kinderen eerst onderzocht door Judy van den Berg. Zij vraagt naar voeding, slaappa troon, lichaamsverzorging, veiligheid, ontwikkeling en op voeding. Vervolgens weegt en meet zij de kinderen. De voeding wordt vooral benaderd vanuit biologisch dynamische gezichtpunten. De verzorging vanuit natuurproducten. Vervolgens gaat u naar Bart Janssen, de huisarts en consultatie bureau arts. Hij onderzoekt de kinderen, neemt anamnese af, vraagt naar de ouders en geeft de vaccinaties. Voeding, gezondheid, ziekten en ontwikkeling worden bekeken vanuit antroposofisch (meer ho listisch) gezichtspunt. Er wordt ook rekening gehouden met de constitutie van de kinderen. Zo kan er sprake zijn van sensitieve, open kinderen ook wel kosmische kinderen die meer tijd nodig hebben om op aarde te ko men en derhalve zich wat langzamer ontwikkelen, later tanden krijgen en aanvankelijk vaak pro blemen hebben met de voeding. Dit in tegenstelling met wat wij noemen de meer aarde gerichte kin deren die zich sneller ontwikkelen en vroeger tanden krijgen. Het is mogelijk dat wij een antroposofisch medicament ter ondersteuning adviseren bijvoorbeeld bij darmkrampen, onrust, slecht slapen, eczeem, verminderde eetlust, minder groei en verhoogde vatbaarheid voor infecties. Wij adviseren vaak te letten op de hoeveelheid indrukken die het klei ne kind te verwerken heeft; te veel indrukken maken onrustig en staan de ontwikkeling in de weg. Rust & regelmaat adviezen alsook bakeradviezen worden nogal eens aangeraden. Ook is er zorg voor de moeder. Vraagt de borstvoeding niet te veel, in combinatie met slecht sla pen en weer beginnen met werk. Ondersteunende inwrijvingen of massage door onze uitwendige therapeuten of fysiotherapeute kunnen dan een optie zijn of het voorschrijven van voedende ba

34

warmte

den. Voor oudere kinderen kan uitwendige therapie ook goed zijn bijvoorbeeld bij slechte eetlust, on rust en slaapproblemen. Over de kosten kunt u informatie krijgen van Bart Janssen. Voorwaarde voor gebruik van het consultatiebureau is wel dat u zich inschrijft bij de patiënten vereniging die een jaarlijkse subsidie geeft aan het CB. Het minimale bedrag is jaarlijks 35 euro en het streefbedrag is 50 euro per gezin. Voor de mensen met een uitkering is een lager bedrag be spreekbaar. Tijdens de intake leggen wij U dit nog eens uit. Het Postbanknummer van de VOAG is 3704731. Hebt U belangstelling of wilt U zich aan melden dan graag een telefoontje naar Bart Janssen of Judy van den Berg: tel 071-5121641. Na de geboorte van een baby komen wij in de 2e week op huisbezoek indien U daar om vraagt, voor een intake en wegen. Vervolgens wordt er een afspraak gemaakt in het algemeen 4 weken later op het consultatiebureau.

VOAG De Vereniging Ondersteuning Antroposofische Geneeskunde (VOAG) wordt gevormd door patiënten van het Antroposofisch Therapeuticum, Rijn en Schiekade 16 te Leiden en stelt zich ten doel de inkomsten die voortkomen uit het lidmaatschap van de vereniging te gebruiken voor:       

het verzorgen van de Nieuwsbrief en rondschrijven administratie- en secretariaatskosten cursussen en lezingen informatiebijeenkomsten voor nieuwe patiënten informatie en seizoenentafel in de wachtkamer ondersteuning Nederlandse Vereniging voor Antroposofische Zorginstellingen ondersteuning Antroposofisch Consultatiebureau

35


Twee acceptgirokaarten Ieder jaar, in januari krijgt u twee acceptgirokaarten toegezonden. Deze zijn bestemd voor het betalen van het lidmaatschap voor de Vereniging Ondersteuning Antroposofische Geneeskunde en voor een schenking aan het solidariteitsfonds. Alle patiënten krijgen de twee acceptgirokaarten toegezonden. Ook de patiënten die tot nu toe geen lid van de Vereniging waren. We hopen uiteraard dat deze patiënten nu ook lid willen worden van de vereniging en/of aan het solidariteitsfonds willen schenken. Verenigingsjaar 2008 loopt van 1-1-2008 tot en met 31-12-2008. Het verenigingsjaar loopt gelijk met het kalenderjaar en dient bij voorkeur in de eerste maanden van het verenigingsjaar vooruit betaald te worden.

Solidariteitsfonds Het ‘Solidariteitsfonds’ biedt patiënten, die op een of andere wijze niet in de gelegenheid zijn zich te verzekeren of zich niet niet voldoende kunnen verzekeren, de mogelijkheid een verzoek in te dienen voor financiële ondersteuning van therapiekosten. Om een verzoek in te kunnen dienen, moet u wel lid zijn van de Vereniging Ondersteuning An troposofische Geneeskunde. Uw gift stelt andere patiënten in staat om antroposofische thera pieën te kunnen volgen. De patiëntenvereniging vindt het solidariteitsfonds één van haar belangrijkste taken, daarom wil de patiëntenvereniging u dan ook van harte aanmoedigen een schenkbijdrage in het solidariteits fonds te storten.

Wanneer u gekozen heeft om patiënt te zijn bij het Therapeuticum, is een aanvullende verzeke ring naast uw basisverzekering onontbeerlijk. Om later niet voor onvoorziene verrassingen te staan is een aanvullende verzekering, waarin an troposofische therapieën + medicijnen vergoed worden, van wezenlijk belang.

36

warmte

Bestuur VOAG Voorzitter Johan Halverhout Secretaris Bennie van Schoonderwoerd ([email protected]) penningmeester Johan Halverhout Algemene bestuursleden Sanatha Busch Adri Staats Monique Collée

37

Nieuwsbrief ATL & VOAG. Beste lezer,

Recommend Documents