Nieuw circus in Denemarken

Nieuw circus in Denemarken Arthur Hofmeester

Københavns Internationale Teater levert een grote bijdrage aan het pushen van het nieuwe circus in Denemarken met het om de twee jaar organiseren van een festival waaraan nationale en internationale gezelschappen en artiesten deelnemen. In augustus 2012 vermeldde de line up acts GLiMT, Subliminati Corporation, Un loup pour l’homme en La meute.

Denmark has a rich circus tradition. Diana Benneweis is the circus queen of Denmark. Her circus, founded by Gottfried Benneweis, is 125 year on the road. It is one of the oldest and still touring circuses in Europe. But in Denmark, a country with 5.5 million inhabitants, there are two other large circuses, Arena and Dannebrog, both in the same scale of Diana’s circus Benneweis. Nevertheless there are more circus big tops in this country. Four midsized circuses provide entertainment in the villages. All this family run businesses have their own audiences.

All this commercial run traditional or classic circuses are selling enough tickets to be healthy and are profitable. Finally there are some social circuses, circus schools in Kopenhagen and Silkeborg and even two circus museums. It seems circus is in the blood of the Danish. But it looks like the enthusiasm is only for the native circus. Cirque du Soleil lost a fortune with Quidam in Copenhagen in the summer of 2001 because of the bad ticket sale. Was the show too ‘new’ or was it the lack of elephants, that so few tickets were sold?

In the Danish circus landscape there is one black swan. Circus Nemo, directed by actor Søren Østergaard, presents a crossover of circus, variety and cabaret. The black big top is surrounded by vintage American caravans and old wooden ‘Wohnwagens’ (living trailers). The show and atmosphere, the goosy foyer tent invites to drink a glass of wine after the show, attracts the attention of theater audience in the big cities.

In the late 80s the French equestrian Zingaro came to Copenhagen and Aarhus, followed by Archaos from France in the 90s. After that a flow of international new circus companies till today. Even in the circus building, founded in 1886, performed some new circus companies before it became a venue for diner shows.

This project has been funded with support of the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

© Unpack the Arts. Only the project leader and co-organisers of Unpack the Arts can freely use this publication. If another organization or medium wants to publish (extracts of) the article, please contact maarten@ circuscentrum.be.

New circus

www. unpack the arts .eu

2

Arthur Hofmeeste r

In the 70s Amsterdam got the Festival of Fools, ‘a comedy convention of New Clowns’ and Jango Edwards did his Friends Roadshow on the beaches of Holland. People walked a little open-eyed through Christiania in 1972, an ideal environment for new circus but they only saw a juggler. One said that the new circus was born in France. Jean Baptiste Thierrée and Victoria Chaplin put New! on the poster of a very traditional circus show from the Morales family. In the show with lions and horses and ordinary circus acts Jean and Victoria did some sketches. It was the time after Woodstock, the students and workers uprising in Paris. In the meantime, the quality of the traditional circus in France had come at a bad level and lost audience. Alexis Gruss and Anni Fratellini, descendants of famous French circus families, both founded independent from each other a circus school. Fratellini for her daughter and Gruss for his little Cirque a l’Ancienne [the circus of the old days]. It was possible for outsiders (not born in a circus caravan) to become a circus artist. By all this, the emergence of the new circus is attributed in France. Especially after the cultural and financial support from the France government. No doubt, one of the meanings of new circus is the opportunity for outsiders (not born in a circus family) is to learn circus skills, to do ‘something’ with circus in a professional way. It’s not necessary to run away from home anymore to join a circus. Students of circus schools in France, Canada, Holland and Sweden are training circus skills and for their degree they spend a lot of time on artistic research. With great passion they develop new forms of circus with cross over’s to other art forms .

Ny Cirkus Festival 2012 Eén van de internationale trekkers van het festival is ongetwijfeld de nieuwe voorstelling Face Nord van het Franse gezelschap Un loup pour l’homme.

In een hal van een voormalige tramremise in Kopenhagen ligt een groene speelvloer van 7x7 meter. Direct daaromheen vier rechte tribunes met in iedere hoek een lichtmast. Associaties met een sportveld, een boxring (maar die staat op een podium), een circuspiste (maar die is rond) of een arena komen op. Tussen speelvloer en publiek zit slechts een paar centimeter. Twee mannen in American football pakken staan afwisselend vriendelijk en dreigend tegenover elkaar. Knalhard gooit de een de ander tegen de vlakte om vervolgens face to face een dansje te maken waardoor de schouderbeschermers, als epauletten van een circus- of militairkostuum, ritmisch gaan klapperen. De eerste lach van het publiek klinkt bevrijdend na de beklemmende opening. Twee andere mannen nemen rennend bezit van de vloer. Fysieke brutaliteit ontaardt in wilde sprongen. Exercities gaan over in acrobatiek. Aftastend en kwetsbaar, aantrekken en afstoten, een ballet voor vier vechters? Dat lijkt maar even zo te zijn. Partneracrobatiek heeft al snel de overhand. Met een rijk repertoire van ongewone trics en originele vondsten. In elkaar geschoven poses, apengedrag en brute kracht lopen in elkaar over. Finale is een oude trick van de Rivel clowns: een brug van vier personen. Fragmenten zonder muziek wisselen klassieke zang en ingetogen pianospel af. Alexandre Fray, acrobaat en Frédéric Arsenault trapeze acrobaat werken al acht jaar samen als het gezelschap Un loup pour l’homme. Fray: ‘we wilden nu iets doen met vier mannen en met sport’. Na audities werden Mika Lafforgue en Sergi Parés hun nieuwe collega’s. Na een lange periode van ontwikkelen ontstond er een rauwe voorstelling met rituelen uit de sport. Arsenault: ‘de voorstelling is niet grappig bedoeld, maar het publiek lacht altijd’. Het is het effect uit een slapstickfilm, waarin een acteur een klap met een paal krijgt. De vier




3

Arthur Hofmeeste r

van Un loup verklaren dat die lach tijdens de voorstelling niet eenvoudig is. ‘Mijn enige doel tijdens de voorstelling is niet te reageren op het publiek’, aldus Parés. Werken met een masker? ‘Dat is geen oplossing. Dan is het effect weg’ pareert Arsenault de vraag met een glimlach. Het is een show met raffinement en sport als uitgangspunt. Afmattend voor de spelers, het publiek huivert van hun gezucht en de rondvliegende zweetdruppels. Een must see! La meute met ‘Tragédie Grecque’ is van een andere orde. De mannen van Un loup pour l’homme zijn al jaren on tour en hebben ook individuele optredens in andere gezelschappen als het zo uitkomt. Daarentegen zijn de zes jongens van La Meute nog fris. Zij hebben in juni 2012 met Tragédie Grecque examen gedaan aan de University of Dance and Circus (DOCH) in Stockholm. Een Griekse tragedie dus. Het speelt zich die avond af in de ronde cour van Tietgenkollegiet, een cirkelvormig gebouw [van de Deense architecten Lundgaard & Tranberg] met 360 kamers voor buitenlandse studenten. Een klein deel daarvan hangt verveeld over de balustrade van hun balkons, in afwachting van het zoveelste spektakel. Bovendien is het bijna tropisch warm in Ørestad, de plek waar de campus is gesitueerd. Het centrum van Kopenhagen is vlakbij. Verwachtingsvol kijkt het publiek, dat zo te horen enig ervaring heeft met Visual Theater, naar de Russische schommel en andere circusrekwisieten. Ze zitten rond de groene piste, zoals in een traditioneel circus. Hoewel de Denen hun eigen munt hebben, valt hier en daar het woord Eurocrisis. Dan komen ze op. Zes paar bruine en onschuldige ogen boven naakte of bijna naakte lichamen kijken verbaast naar de toeschouwers. Gekunsteld maken ze broeken van witte hotelhanddoeken. Zijn

het de roken van de Griekse wachters bij het paleis in Athene of de broeken van Sumo worstelaars? ‘Het is een idee van onze regisseur Dominique Bettenfeld’, aldus Julien Auger. ‘Het idee om dit stuk Een Griekse Tragedie te noemen heeft niets te maken met wat er nu in Griekenland aan de hand is’. Hij en zijn kameraden hebben elkaar ontmoet in de National Circus School van Rosny-sur-Bois (ENACR)bij Parijs. Na twee jaar gingen ze verder bij DOCH. Daar was Tragédie Grecque hun examenstuk. ‘Directeur Walter Ferrero heeft ons in de slotfase van dit project enorm gesteund’, aldus Arnau Serra Vila. Tragédie Grecque in Tietgenkollegiet heeft alles van een vermakelijke voorstelling. Is uitdagend, heeft humor, slapstick en toont uitstekende en gewaagde circustechnieken als Russian swing, teeterboard, banquine, hand-to-hand en floor acrobatics. Maar de show is nog niet af. Tegelijk is dat ook de kracht van deze groep jonge circusartiesten. Er is nog veel spontaniteit en onbezonnenheid. Ze reageren op het publiek dat hun dubbele salto’s vanaf de Russian swing prachtig vindt. Net als de studenten die ademloos uit hun appartementen kijken naar dit circus. Vóór het KIT NY Cirkus Festival heeft La Meute de show slechts zeven keer uitgevoerd tijdens een kleine tour in Zweden. Idney Pin: ‘Het idee voor deze voorstelling ontstond tijdens onze studie bij het zoeken naar een thema’. Zoals vaker bij nieuw circus heeft ook deze groep geen aangewezen leider. Dominique Bettenfeld fungeert als ‘external eyes’. Zoals gezegd, aan de voorstelling moeten ze schaven. ‘Bahoz Temaux: ‘we willen de teeterboard meer gebruiken en wat kleine dingetjes moeten beter’. Willen ze het publiek constant gefocust houden, dan moet de voorstelling strakker worden. Julien Auger: ‘We willen stupid things en acrobatiek laten zien. Daar hebben we lol in. We geven elkaar impulsen om nog meer




4

Arthur Hofmeeste r

de superheld uit te hangen. We werken het liefst in een piste. Dan is het publiek het meest betrokken bij de voorstelling. Alles komt dan beter over en we kunnen niet faken. Wij zeggen niet dat we contemporary circus doen. Wij doen circus! Tragédie Grecque is een hoogst vermakelijke voorstelling met af en toe verbluffend circus. Gaat dat zien! De tegenstelling tussen de voorstellingen van La Meute en Un loup pour l’homme is groot. De een is jong, fris en nog onbezonnen, de ander straalt grote mate van professionaliteit en perfectie uit. Ze munten alle twee uit in goede circustechnieken. Opvallend is dat beide groepen er bewust voor kiezen om ‘en ronde’ te werken. In de piste. Voor een beter contact met het publiek.

New circus’s balancing act In theater Republique, gevestigd een oude kruitopslagplaats van typische Deens rood baksteen, speelt Subliminati Corporation de voorstelling File_Tone. Vijf jonge artiesten, een Italiaan, een Catalaan, een Bask, een Koreaan en een Fransman bieden een mix van acrobatiek, jongleren, dance, waaghalzerij en beat box. Vrienden die elkaar kennen van de circusschool (Lido in Toulouse) De voorstelling is dynamisch en verrassend. Verrassend omdat er politieke statements aan de orde komen. Het begin is indringend door het spel en de scenografie. Een man in een rode jurk speelt een stereotype vrouwenrol. Drama en beatbox wisselen elkaar af. Maar waar is het verband? De beste circustechnieken toont Subliminati Corporation tijdens het jongleren met bolhoeden en keulen. Maar dat past helemaal niet in deze voorstelling. Tile_Tone roept meer vragen op. Waarom de politieke statements? Ze zijn nogal braaf en niet erg actueel. Waarom de nadruk op de participatie van het publiek? Acobaat Mael Tebibi speelt Barack Obama als hij boven in een hoge ladder staat. ‘Wilt u hem zien springen?’

vraagt een collega. Wil het publiek dat? Waarom de vraag of het publiek de sexe wil zien van de vrouw/man in de rode jurk? Opnieuw: wil het publiek dat? Stel de show speelt in Amsterdam, en het publiek zegt luid NEE! Wat doen ze dan? De beat box is aardig voor de liefhebber. De jongleur is goed en als acrobaten zijn de vijf van Subliminati Corporation ook goed, maar de voorstelling is ver weg van nieuw circus. ‘Is er een alternatieve opera?’ vroeg een mevrouw voor de deur van het Københavns Musikteater, waar lars Gregersen van gezelschap GLiMT zijn voorstelling Er du Os? doen. De Deense acrobaat richtte zijn gezelschap op in 2002 samen met acrobate Camila Sarrazin. In zijn solovoorstelling Er du Os? (Are you us?) levert Gregersen een strijd met een reusachtige kluwen touw die aan het plafond hangt. Hij probeert er op, in of aan te komen. Is hij op of in de knot, dan wil Gregersen weer naar de vaste grond. Wat beweegt hem? ‘Het was een lange zoektocht. Het concept hadden we snel maar de weg naar het resultaat duurde lang. Een tiental ‘external eyes’ gaf advies. Ik was benieuwd of ik voorstelling kon maken zonder circustechnieken. Alleen aan het slot doe ik iets in het verticale touw waar de bal aan hangt’. In het genre New Circus blijven definities altijd een lastige kwestie. Gregersen: ‘Ik noem deze voorstelling nieuw circus omdat ik anders geen kaartjes verkoop. Maar eigenlijk is het visueel fysiek theater’



Suddenly new circus could be a hype What is in the mind of the Smartphone generation about circus? The show of Diana Benneweis or Underman from Cirkus Cirkör? Is it the commercial circus or subsidized circus? How the new circus will reach that generation?


5

Arthur Hofmeeste r

New circus could become a hype if theater directors and of course the producers, put more effort in selling this crazy but very interesting product. Several times I was witness of a very special moment of surrender and enjoy in a local theater. The reason the audience buy tickets is the word Circus on the poster of a new circus company. For the majority the word Circus has a magical attraction! Don’t call it ‘Movement theater with acrobatics’ or something like that, nobody will buy a ticket.

A lot of new circus companies have a form of existence by the bookings of theater directors or summer festivals. The theater director takes a risk in selling tickets for an unknown company to a market which does know nothing about the product. But that was and is the same problem in the past for P.T. Barnum and his Greatest show on Earth and nowadays for Diana Benneweis. Sooner or later the Smartphone generation wants to step out the era of individualism. Let them discover the new circus! Also the new circus needs marketing. Amsterdam, August 26, 2012




Nieuw circus in Denemarken

Recommend Documents