Montfoort 11 januari 2016
Inspreekdocument forum gemeente Montfoort Voor behandeling staat vanavond de notitie ‘doorontwikkeling beleid jeugd en WMO 2016’ op de agenda. We hebben met interesse deze notitie doorgenomen en ervaringen opgehaald vanuit de samenleving voor een reactie die ik in een aantal punten uiteenzet. Klopt het dat de beleidsregels jeugdhulp niet gepubliceerd zijn op www.overheid.nl, waar kunnen inwoners ze vinden?
Evaluatie In de notitie staat dat voorzichtig de conclusie getrokken kan worden dat de ingezette koers een goede basis is voor beide wetten. Hoe kan deze conclusie getrokken worden zonder een onderzoek te doen naar de ervaringen van de gebruikers? De wet WMO en jeugdwet stellen dit onderzoek verplicht vanaf 2016 met een jaarlijkse verslag voor 1 juli. (art 2.1.3, derde lid, en art 2.5.1 van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, Jeugdwet artikel 2.10) In artikel 3 van de regeling jeugdwet worden de kaders voor dit onderzoek bepaald. Er is een modelvragenlijst voor dit onderzoek ontwikkeld waardoor een snelle uitvoering met geringe kosten mogelijk is. Reactie college: Het college evalueert in 2016 het beleid van 2015, zoals ook door de wet voorgeschreven. In 2015 zijn gedurende het jaar tussenresultaten opgeleverd met betrekking tot uitvoeren beleid en begroting en aan de gemeenteraad aangeboden. Het gaat hierbij om de halfjaarrapportage sociaal domein, voorjaarsrapportage, najaarsrapportage en in januari wordt/is de Q3 rapportage verstuurd naar de raad. De teams (sociaal team en jeugdteam) vragen cliënten naar de klantervaring. In het jaarverslag van het jeugdteam worden de ervaringen van ouders meegenomen.
Transformatie 2015 was een overgangsjaar en vanaf 2016 is het belangrijk om de transformatie vorm te geven omdat het anders onmogelijk is om met de gestelde bezuinigingen gezinnen goede hulp te geven. Door de wethouders in de 7 gemeenten van Utrecht west zijn de transformatie thema’s bepaald. Maar wat zijn deze transformatiethema’s, hoe zijn ouders betrokken bij het vaststellen van deze thema’s? Gezin centraal en transformeren kan niet zonder inbreng van ouders en jongeren in het beleid. Gebruik maken van inspreekrecht en adviezen van de participatieraad waar voor jeugd geen cliënten in zitten is wat UW Ouderplatform betreft onvoldoende. De wet WMO en jeugdwet geven duidelijke kaders waarin meer mogelijk is en daarom vragen wij u om hieraan invulling te geven? WMO Art. 2.1.3 en jeugdwet art 2.10 Om dit ook effectief te maken is het van belang dat gezinnen op de hoogte gebracht worden hoe ze het beleid kunnen beïnvloeden. Reactie college: De transformatiethema's zijn afgeleid uit de lokale beleidsplannen van de Utrecht West gemeenten en landelijke richtlijnen. Verschillende partijen, waaronder ook vertegenwoordigers van cliënten, zijn betrokken geweest bij het opstellen van de lokale beleidsplannen. In Montfoort is UW ouderplatform bijvoorbeeld betrokken geweest bij het vormgeven van het jeugdbeleid.
Financiën leidend? Budgetten worden aangepast aan beschikbaar budget van de mei circulaire. De kortingen zijn fors en oplopend tot ruim een miljoen per jaar in 2019. Dit heeft tot gevolg dat de budgetten met 25% naar beneden worden bijgesteld. Een kwart minder budget dan begroot heeft ongetwijfeld gevolgen voor kinderen en hun ouders die hulp nodig hebben. We lezen dat dit behaald moet worden door minder inzet van specialistische hulp, eigen kracht en normaliseren.
Betekent dit dat ouders nog meer zelf moeten oplossen? Kinderen specialistische hulp onthouden wordt en hiermee art. 24 van het kinderrechtenverdrag wordt geschonden? Belangrijk dat u beseft dat ouders vaak als het echt niet meer lukt de stap maken naar hulpverlening, vaak allerlei pedagogische stappen gemaakt hebben voordat ze een diagnostiek traject instappen. Ouders balanceren al regelmatig op het randje van een burn-out omdat het veel is. Normaliseren, eigen kracht en minder specialistische hulp schiet dan echt in het verkeerde keelgat. Waarom wordt er niet ingezet op zorg op maat, match care? Snel de juiste hulp, ook specialistische hulp is vaak veel goedkoper dan eerst aanmodderen en vervolgens tot de conclusie komen dat het niet werkt en alsnog naar de specialist. Nu investeren in de kinderen van Montfoort is belangrijk voor de kostenbeheersing in de toekomst. Kinderen snel de juiste hulp bieden zorgt ervoor dat de ontwikkeling zo min mogelijk stagnatie oploopt. Kinderen met langdurige uitval op school, met mogelijk gevolg dat ze volledig thuiszitter worden heeft een grote impact op de gezinnen en zorgt voor stijgende kosten. Reactie college: Het sociale domein (jeugd, participatie en maatschappelijke ondersteuning) in Montfoort wordt hard getroffen door de kortingen op het macrobudget en de herverdeeleffecten van nieuwe verdeelmodellen. Met de middelen die we van het Rijk ontvangen moeten we passende ondersteuning bieden aan de inwoners van Montfoort. Als ouders vragen om ondersteuning dan wordt inhoudelijk beoordeeld, door deskundige triage aan de voorkant, welke ondersteuning en zorg nodig. De zorg die nodig is wordt geboden, maatwerk staat hierbij centraal. Als uit de triage blijkt dat specialistische zorg nodig is, dan wordt deze ook meteen ingezet.
Onafhankelijke cliëntondersteuning Het contract met MEE is per 1 januari 2016 beëindigd omdat MEE niet geschikt is om voor elke onafhankelijke cliëntondersteuning advies te geven. We hebben geconstateerd dat onafhankelijke cliëntondersteuning afgelopen jaar niet actief is aangeboden bij de inwoners. Begrijpelijk dat dit dan duur is door weinig gebruik, want inwoners weten gewoon niet dat ze er gebruik van kunnen maken. Juist in een tijd van grote veranderingen is cliëntondersteuning van groot belang om ouders te helpen bij het voeren van eigen regie. Het is een wettelijk verplichte algemene voorziening die gratis beschikbaar moet zijn en levens brede invulling moet geven. Een belangrijk middel om juist ook integraal werken te versterken. Het is een illusie dat 1 organisatie zoveel kennis heeft om alle doelgroepen te bedienen. MEE staat goed bekend in de samenleving van voor de transitie en ook voor de gezinnen die daar wel gebruik van gemaakt hebben. Er is vanaf 1 januari 2016 geen onafhankelijke cliëntondersteuning meer beschikbaar. Hierdoor staan kwetsbare gezinnen met een complexe hulpvraag in de kou en dat dankzij een gemeente die zijn wettelijke plicht niet heeft ingevuld om cliëntondersteuning aan te bieden bij de aanvraag van hulp. Wie kan nu mee naar een lastig gesprek met school? Wie helpt om de formulieren in te vullen voor financiële ondersteuning van een minima gezin? Wie helpt om de jongeman die net 18 is met de aanvraag voor UWV en participatiewet? Reactie college: Het college stond en staat voor de wettelijke kaders en geeft hier invulling aan. Burgers in Montfoort kunnen ook in 2016 en verder rekenen op onafhankelijke cliëntondersteuning. Het afgelopen jaar moest deze ondersteuning bij de organisatie MEE worden ingekocht in het kader van zorgcontinuïteit. Vanaf 2016 is hier voor gemeenten meer vrijheid in ontstaan. Het college neemt als uitgangspunt dat de cliënt hierin zelf zeggenschap heeft. Het college faciliteert de wens van de cliënt op welke wijze hij/zij onafhankelijk ondersteunt wenst te worden. Dat kan een ondersteuningsaanbod van MEE betreffen, het mag ook een andere organisatie zijn die hierin voorziet. Het college zal er hierbij op toezien dat dit goed in de uitvoeringspraktijk is geborgd
Familiegroepsplan Een ander belangrijk onderdeel dat aangeboden moet worden door de gemeente is het familiegroepsplan. Het familiegroepsplan is een hulpverleningsplan of plan van aanpak opgesteld door de ouders samen met familie en het sociale netwerk. Dit is juist een belangrijk middel om een goede balans te vinden tussen inzet van netwerk, vrijwilligers en professionele hulp. Om het familiegroepsplan tot stand te laten komen is het belangrijk dat de mogelijkheid geboden wordt door de gemeente, communicatie naar de gezinnen op orde is en onafhankelijke ondersteuning beschikbaar is om dit proces te ondersteunen. (jeugdwet artikelen 1.1, 2.1 lid g en 4.1.2) Tot nu wordt er zover wij weten geen gebruik gemaakt van het familiegroepsplan, communicatie hierover ontbreekt en de onafhankelijke ondersteuning ook. Vraag: Wanneer wordt een goede mogelijkheid voor het bevorderen van eigen regie en eigen kracht d.m.v. het familiegroepsplan geïmplementeerd in Montfoort? Reactie college: In het beleidsplan jeugd is het familiegroepsplan opgenomen en dit is geborgd in de uitvoering. Ouders kunnen zelf een plan van ondersteuning opstellen en dit voorleggen aan het jeugdteam. Het is ook mogelijk dat ouders ondersteund worden door het jeugdteam bij het opstellen van een plan.
Toegang tot zorg Jeugdteam De bereikbaarheid van het jeugdteam was voor veel ouders ronduit slecht in het afgelopen jaar. Vele keren bellen, niet terug gebeld worden en uitblijvende reacties op mail heeft veel frustratie veroorzaakt. Verder krijgen ouders met kinderen die 18 worden met 3 loketten (SWOM, jeugdteam en Ferm werk) te maken en werd het integraal werken nog niet opgepakt. Gelukkig wordt dit in 2016 opgepakt waarbij voldoende deskundigheid de garantie is voor het slagen van integraal werken. Er is in veel deskundigheid geïnvesteerd in het jeugdteam. Dat is ook belangrijk voor ouders want een deskundig advies helpt om snel vertrouwen op te bouwen. Per 1 januari 2016 is het contract met MEE gestopt en hiermee is ook de consulent met veel kennis over beperkingen verdwenen uit het jeugdteam. Verder merken we vanuit casuïstiek dat er onvoldoende kennis aanwezig is over huiselijk geweld en veiligheidsaspecten voor kinderen. Ondertussen is de ouder verhuisd en wordt in een andere gemeente gelukkig goed geholpen. In het Besluit jeugdwet artikel 2.1 staat een omschrijving van de deskundigheid die aanwezig moet zijn in de toegang naar jeugdhulp. Vraag: Kunt u er op toezien dat ook met bezuinigingen de diversiteit van expertise in het jeugdteam altijd ingevuld wordt volgens de jeugdwet? Reactie college: Het jeugdteam is via telefoon, e-mail en website bereikbaar. Als de telefoon niet direct opgenomen kan worden dan wordt teruggebeld. Integraal werken is een belangrijk aandachtpunt voor het college en het college ziet erop toe dat dit geborgd wordt in de uitvoeringspraktijk. In 2015 is ingezet op de samenwerking tussen Ferm Werk, SWOM en het Jeugdteam, in 2016 wordt deze samenwerking verder geïntensiveerd. In 2015 is er veel geïnvesteerd in de deskundigheid van het jeugdteam. Het jeugdteam bestaat uit medewerkers met verschillende deskundigheid op een breed terrein van welzijn en zorg (1e en 2e lijns zorg). Het team beschikt over pedagogische, sociaal- maatschappelijke en psychosociale expertise en heeft kennis van psychiatrie en kinderen met een beperking (jeugdhulpverleners, orthopedagogen). De jeugdgezondheidszorg (jeugdverpleegkundigen en jeugdarts) is ook onderdeel van het Jeugdteam. Alle medewerkers zijn minimaal HBO geschoold en hebben werkervaring in het jeugdveld. Het jeugdteam is in 2015 geschoold op de onderwerpen veiligheid en huiselijk geweld. Tevens maakt een oud medewerker van Bureau Jeugdzorg (nu Samen Veilig Midden Nederland) onderdeel uit van het jeugdteam, met veel ervaring rond veiligheid en huiselijk geweld. In
gesprekken heeft Samen Veilig Midden Nederland aangegeven dat het jeugdteam in Montfoort een best practice is, o.a. waar het gaat om deskundigheid in het team m.b.t veiligheidsvraagstukken.
Verwijzing van de huisarts In de Jeugdwet Artikel 2.6 lid 1g is duidelijk gesteld dat huisartsen, jeugdartsen en specialisten rechtstreeks kunnen verwijzen. Er zijn situaties bekend waarbij (acute) hulp nodig was en de huisarts verplicht eerst naar het jeugdteam moest verwijzen. Het duurde een maand voordat er een afspraak met het jeugdteam was waarna kind weer terug moest naar de huisarts voor een verwijzing. In totaal duurde het 5 maanden voordat het kind de juiste hulp had in deze acute situatie. Dit veroorzaakt zware overbelasting voor het gezin en stagnatie van de ontwikkeling van het kind met gevaarlijke situaties. - Het kind heeft recht op toegang tot medische (psychische) zorg en dit kan niet na verwijzing arts tegengehouden worden door een jeugdteam. IVRK artikel 24 - Het college is er voor verantwoordelijk dat jeugdhulp laagdrempelig toegankelijk is en direct beschikbaar als dat nodig is. Jeugdwet artikel 2.6 lid 1b Vraag: Welke afspraken zijn er gemaakt met de huisartsen? Mogen zij niet rechtstreeks verwijzen of is hier sprake van een communicatie probleem? Reactie college: De huisarts heeft het recht om door te verwijzen.
Proces van aanvraag Het proces van aanvraag tot beschikking is voor ouders niet duidelijk. Ouders maken nu eerst een afspraak met het jeugdteam waar al snel een flink aantal weken overheen gaan. In het gesprek wordt gekeken of er een maatwerkvoorziening aangevraagd moet worden, terwijl dit al duidelijk is voor veel ouders. Vervolgens wordt het aanvraagformulier ingevuld en ingediend bij de gemeente. Dit komt niet overeen met de algemene wet bestuur. Daarbij zien we beschikkingen waarbij niet de mogelijkheid geboden wordt voor bezwaar en/of zonder eind datum waardoor ook voor aanbieder niet duidelijk is wanneer de hulp klaar moet zijn of een nieuwe aanvraag gedaan moet worden. Verder zien we dat er tussen het jeugdteam en de backoffice medische gegevens worden uitgewisseld. In de verordening is aangegeven om dit in te vullen volgens AWB art. 4.1. De uitvoering nu klopt niet met de wet en de verordening jeugdhulp in Montfoort. Als eerste vinden wij het belangrijk dat er een overzicht komt welke hulp vrij beschikbaar is en bij welke hulp een aanvraag nodig is. Ouders kunnen dan zelf zien welke kant ze op kunnen wat de eigen regie versterkt. Het proces start met een aanvraag, handig als hier een goed formulier voor beschikbaar is waarop ook de mogelijkheid voor een familiegroepsplan en de onafhankelijke cliëntondersteuning beschreven staat. Vervolgens komt er een onderzoek door het jeugdteam. Het jeugdteam geeft een advies voor de beschikking en de gemeente levert de beschikking af met mogelijkheid voor bezwaar. Dit proces moet binnen 8 weken rond zijn en kan alleen uitlopen na een schriftelijke melding naar de aanvrager. Er zijn nu situaties bekend van gezinnen waar de aanvraag veel te lang heeft geduurd tot wel 10 maanden aan toe. Dit kan en mag niet en komt door onvoldoende informatie en geen transparant proces. Vraag: Wanneer is het proces van aanvraag zo ingericht dat het duidelijk is voor ouders, voldoet aan wettelijke kaders en binnen 8 weken een beschikking oplevert incl. informatie over de mogelijkheid tot bezwaar? Reactie college: Het college hecht waarde aan een duidelijk en tijdig proces. Het werkproces m.b.t. jeugdhulp staat beschreven op de website van het jeugdteam. Afgelopen jaar waren er twee piekmomenten, in
januari 2015 na de invoering van de jeugdwet en eind 2015. Op deze momenten was de wachttijd bij het jeugdteam wat langer, maar maximaal 4 weken en dit is een uitzondering. Als duidelijk is welke zorg (na aanvraag bij gemeente) nodig is dan duurt het ongeveer 14 dagen voor het afgeven van de beschikking. Wanneer het een spoedaanvraag betreft kan zorg direct worden ingezet Het gezinsplan en medische gegevens worden niet gedeeld met de gemeente. De gemeente versterkt een beschikking waarbij de mogelijkheid van bezwaar staat beschreven.
Privacy Goede privacy is van groot belang om het vertrouwen van de gezinnen te laten groeien. Er wordt gewacht op de Veegwet voor verdere afspraken over gegevensuitwisseling. Er is nu een tijdelijke regeling voor deze gegevensuitwisseling en veel meer zal er ook niet komen met de veegwet. Dit gaat alleen maar om afspraken over de uitwisseling van gegevens om de rekeningen te betalen en mag alleen voor dat doel gebruikt worden. Voor ouders ontbreekt er een privacy protocol die duidelijkheid geeft over de uitwisseling van gegevens, wat mag zonder toestemming, wat met toestemming en wat is het gevolg als er geen toestemming gegeven wordt? Het is belangrijk dat ouders eigen regie hebben in de uitwisseling van gegevens. We zien dat er komend jaar wordt ingezet op samenwerking met scholen, huisartsen en anderen. Maar waar blijft de regie van de ouder in deze? Het is zeer ongewenst dat er over ouders en kinderen gesproken wordt zonder hun toestemming of met een afgedwongen toestemming. Belangrijk om te beseffen dat het grootste deel van de ouders zelf regie kunnen voeren. Kan dit niet dan is het goed dat een jeugdconsulent hier een rol in krijgt. Dit onderscheid is nu niet duidelijk waardoor de inzet van jeugdconsulent ook als bemoeizucht ervaren wordt. Vraag: is privacy voor het college en de gemeenteraad een belangrijk onderwerp, waarom en hoe gaat dit ingevuld worden? Kan er een privacy protocol ontwikkeld worden die alle partijen volgen, zo ja wanneer? Reactie college Privacy is een belangrijk onderwerp. Gegevens worden niet versterkt zonder toestemming van ouders. Een uitzondering hierop kan worden gemaakt als de veiligheid van kind en/of gezinsleden in gevaar is. De borging van de privacy zal in 2016 een belangrijk aandachtspunt voor het college zijn. Op de website van het jeugdteam http://www.jeugdteammontfoort.nl/ is veel informatie te vinden, waaronder ook informatie over privacy.
Tot slot Een aantal cruciale punten heeft u kunnen horen en lezen. Er zijn een aantal duidelijke wettelijke kaders en daar kan de gemeente niet omheen. Deze kaders zijn er in het belang van de vaak kwetsbare gezinnen. Kunnen de inwoners van Montfoort op u rekenen en dat deze zaken in 2016 op orde komen? Voor vragen of meer informatie kunt u mailen naar:
[email protected]
