Mechanisatie van het landschapsbeheer Werktuigen voor het beheer van opgaande kleine landschapselementen, (oever)bermen en recreatiepaden Delarue, S. Willem, J.
Innovatie- en Kenniscentrum (IKC) Groenmanagement (KATHO-HIVB) 31 augustus 2006
Mechanisatie van het landschapsbeheer Werktuigen voor het beheer van opgaande kleine landschapselementen, (oever)bermen en recreatiepaden
Delarue S. Willem J.
Innovatie- en Kenniscentrum (IKC) Groenmanagement (KATHO-HIVB) 31 augustus 2006 2
Delarue, S. & Willem, J. 2006. Mechanisatie van het landschapsbeheer. Werktuigen voor het beheer van opgaande kleine landschapselementen, (oever)bermen en recreatiepaden. IKC Groenmanagement, i.o.v. InterregIII en provincie West-Vlaanderen. 92p. Dit project vormt een deelprogramma van het Frans-Vlaamse InterregIII-project: ‘Landschap zonder grenzen: een kwaliteitsimpuls‘ en kwam tot stand met de steun van de EU (Interreg III) en provincie WestVlaanderen en vormt een samenwerking tussen het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels, het Regionaal Landschap IJzer en Polder, het Provinciaal Centrum voor Landbouw en Milieu (Proclam) en het Innovatie- en Kenniscentrum (IKC) Groenmanagement (KATHO-HIVB). Stuurgroep: Kelly Mermuys (Proclam), Henk Schaut (Regionaal Landschap IJzer en Polder), Dirk Cuvelier (Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels), Luk Dombrecht (Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels), Filip Boury (provincie West-Vlaanderen), Wouter Vuylsteke (provincie West-Vlaanderen). Correspondentieadres: KATHO-HIVB IKC Groenmanagement Wilgenstraat 32 B-8800 Roeselare (t) 051 23 23 30 (f) 051 22 82 58 (e)
[email protected] (http) www.katho.be/hivb/onderzoekendienstverlening
Fotoverantwoording: Fotografen: Luk Dombrecht, Jan Vande Walle, Luk Nuytten, Iwan Decorte, Johny Willem & Stefanie Delarue. Overige foto’s afkomstig van websites leveranciers of constructeurs of achteraan vermelde bronnen. Dit document wenst een overzicht te geven van de verschillende types werktuigen die bij de mechanisatie van het landschapsbeheer kunnen ingezet worden. Naar wens van de opdrachtgevers zijn ook constructeurs en/of verdelers van machines opgenomen. De auteurs hebben de voor hen beschikbare informatie in dit document opgenomen. Indien u eventuele aanvullingen wenst te maken, kunt u zich wenden tot het correspondentieadres. Wanneer informatie over kostprijs en productiviteit is opgenomen, dan is die gestandaardiseerd volgens de vermelde bronnen. Dit document vormt een momentopname. Alle opgenomen gegevens – ook de vermelde contactgegevens – zijn onderhevig aan veranderingen.
3
Inhoudstafel Inhoudstafel ...........................................................................................................................................................4 Samenvatting.........................................................................................................................................................6 1 Mechanisatie landschapsbeheer binnen Regionale Landschappen provincie West-Vlaanderen............7 1.1 Aanleiding............................................................................................................................................7 1.2 Doelstellingen......................................................................................................................................7 1.3 Kanttekening: beperkingen mechanisatie landschapsbeheer...........................................................8 1.4 Leeswijzer............................................................................................................................................8 2 Werkwijze .....................................................................................................................................................9 2.1 Algemeen.............................................................................................................................................9 2.2 Deskresearch ......................................................................................................................................9 2.3 Bezoek gespecialiseerde beurzen .................................................................................................. 10 2.4 Organisatie DemoDag ..................................................................................................................... 11 3 Beheer van hagen, heggen, houtkanten en houtwallen.......................................................................... 13 3.1 Klepelmaaier (klepelrotor)................................................................................................................ 13 3.2 Snoeibalk met schijfmaaiers............................................................................................................ 15 3.3 Heggenslagmaaier ........................................................................................................................... 15 3.4 Heggenschaar .................................................................................................................................. 16 3.5 Snoeibalk met cirkelzagen............................................................................................................... 16 3.6 Aanbevelingen.................................................................................................................................. 17 3.7 Constructeurs en verdelers.............................................................................................................. 18 4 Beheer van knotbomen............................................................................................................................. 20 4.1 Hydraulische knipschaar.................................................................................................................. 20 4.2 Hydraulische tang met kettingzaag ................................................................................................. 21 4.3 Enkelvoudige cirkelzaag .................................................................................................................. 21 4.4 Constructeurs en verdelers.............................................................................................................. 22 5 Verwerking van snoeiresten ..................................................................................................................... 24 5.1 Aandachtspunten aankoop houtversnipperaars ............................................................................. 24 5.1.1 Messenschijf of trommel?............................................................................................................ 24 5.1.2 Welke capaciteit?......................................................................................................................... 25 5.1.3 Welke aandrijving? ...................................................................................................................... 26 5.1.4 Welke uitvoering? ........................................................................................................................ 26 5.1.5 Geluidsniveau? ............................................................................................................................ 28 5.1.6 Veiligheid?.................................................................................................................................... 28 5.2 Machines met kleine capaciteit (< 10cm)........................................................................................ 28 5.3 Machines met grote capaciteit (> 10cm)......................................................................................... 29 5.3.1 Het invoermechanisme................................................................................................................ 29 5.3.2 Houtversnipperaars met messenschijf – versnippering en meskeuze...................................... 30 5.3.3 De uitvoer van het gehakseld materiaal ..................................................................................... 30 5.4 Constructeurs en verdelers.............................................................................................................. 31 6 Maaibeheer................................................................................................................................................ 37 6.1 De schijvenmaaier............................................................................................................................ 37 6.1.1 Gebruiksmogelijkheden............................................................................................................... 37 6.1.2 Bouw en werking ......................................................................................................................... 37 6.1.3 Veiligheid...................................................................................................................................... 38 6.1.4 Productiviteit ................................................................................................................................ 38 6.1.5 Voor- en nadelen ......................................................................................................................... 39 6.1.6 Aanbevelingen ............................................................................................................................. 39 4
6.2 De trommelmaaier............................................................................................................................ 39 6.2.1 Gebruiksmogelijkheden............................................................................................................... 39 6.2.2 Bouw en werking ......................................................................................................................... 39 6.2.3 Veiligheid...................................................................................................................................... 41 6.2.4 Productiviteit ................................................................................................................................ 41 6.2.5 Voor- en nadelen ......................................................................................................................... 41 6.2.6 Aanbevelingen ............................................................................................................................. 41 6.3 De cirkel(slag)maaier ....................................................................................................................... 42 6.3.1 Bouw, werking en gebruik ........................................................................................................... 42 6.3.2 Veiligheid...................................................................................................................................... 43 6.3.3 Productiviteit ................................................................................................................................ 43 6.3.4 Voor- en nadelen ......................................................................................................................... 43 6.3.5 Aanbevelingen ............................................................................................................................. 43 6.4 De klepelmaaier ............................................................................................................................... 43 6.4.1 Gebruiksmogelijkheden............................................................................................................... 43 6.4.2 Bouw en werking ......................................................................................................................... 43 6.4.3 Klepelmaaieruitvoeringen............................................................................................................ 44 6.4.4 Grasafvoer ................................................................................................................................... 46 6.4.5 Veiligheid...................................................................................................................................... 47 6.4.6 Voor- en nadelen ......................................................................................................................... 47 6.4.7 Aanbevelingen ............................................................................................................................. 48 6.5 Spiraalmulchmaaier ......................................................................................................................... 48 6.6 Maaibalk .......................................................................................................................................... 49 6.6.1 Gebruiksmogelijkheden............................................................................................................... 49 6.6.2 Bouw en werking ......................................................................................................................... 49 6.6.3 Voor- en nadelen ......................................................................................................................... 50 6.6.4 Aanbevelingen ............................................................................................................................. 50 6.7 Verzamelen en ruimen maaisel....................................................................................................... 51 6.7.1 Cirkelschudders en wiersmachines ............................................................................................ 51 6.7.2 Maaisel ruimen............................................................................................................................. 52 6.8 Constructeurs en verdelers maaiwerktuigen .................................................................................. 53 7 Bestrijdingsmiddelenvrij onkruidbeheer ................................................................................................... 69 7.1 Situering............................................................................................................................................ 69 7.2 Soorten verhardingen....................................................................................................................... 69 7.3 Onkruidgroei..................................................................................................................................... 71 7.4 Mechanische onkruidbestrijding ...................................................................................................... 72 7.4.1 Vegen ........................................................................................................................................... 72 7.4.2 Borstelen ...................................................................................................................................... 73 7.4.3 Rotorkopeg................................................................................................................................... 75 7.5 Thermische onkruidbestrijding......................................................................................................... 76 7.5.1 Branden........................................................................................................................................ 76 7.5.2 Heetwatermethode met of zonder schuim.................................................................................. 78 7.5.3 Stomen ......................................................................................................................................... 80 7.6 Aanbevelingen.................................................................................................................................. 81 7.7 Verdelers .......................................................................................................................................... 82 8 Bronnen ..................................................................................................................................................... 84 9 Bijlagen ...................................................................................................................................................... 86
5
Samenvatting Binnen de provincie West-Vlaanderen is de afgelopen tien jaar sterk geïnvesteerd in de uitbouw van het landschap. Daarbij werden de bestaande kleine landschapselementen (KLE’s) uitgebreid met nieuwe hagen, houtkanten en bomenrijen, zowel op openbaar als particulier domein. Binnen Vlaamse inrichtingsprojecten werden naast de KLE’s ook oeverstroken en recreatieve padennetwerken aangelegd. Het beheer van veel van deze elementen komt ten laste van gemeenten en particulieren met de steun van de provincie en het Vlaamse Gewest. De regionale landschappen coördineren de beheerstaken. Omwille van het toegenomen werkvolume en het efficiënt gebruik van beschikbare middelen is een mechanisatie van het landschapsbeheer aangewezen. Een advisering over de werktuigen die bij deze mechanisatie kunnen ingezet worden, vormt het uitgangspunt van deze publicatie, om zo de huidige en potentiële planners en uitvoerders van het beheer te informeren bij aankoop of huur. Deze publicatie geeft dan ook een overzicht van de werktuigen die inzetbaar zijn voor het beheer van opgaande houtige kleine landschapselementen, evenals voor bermbeheer en voor het onderhoud van het recreatief netwerk. Daarbij worden de verschillende beheerstoestellen besproken, waarbij bouw, uitvoeringen, werking, inzetbaarheid en aanbevelingen voor aankoop/huur worden behandeld. Een overzicht van constructeurs en/of verdelers van de werktuigen is telkens opgenomen. De werktuigen worden behandeld in de hoofdstukken beheer van hagen, heggen, houtkanten en houtwallen, beheer van knotbomen, verwerking van snoeiresten, maaibeheer en bestrijdingsmiddelenvrij onkruidbeheer. Gezien het machinepark voortdurend evolueert, en er bij uitbreiding van de beheersactiviteiten nieuwe vragen kunnen rijzen betreffende de mechanisatie van het landschapsbeheer, werd er van bij het begin van het project gestreefd naar de ontwikkeling van een herhaalbare werkwijze voor het opsporen van het meest geschikte werktuig voor het gevraagde beheer. In deze publicatie worden hiervoor de nodige richtlijnen meegegeven. Naast voorliggende publicatie werd binnen het project ook een demonstratiedag georganiseerd. Deze DemoDag liet diverse werktuigen voor landschapsbeheer aan het werk zien en wist een uitgebreid en divers publiek te bereiken, wat duidelijk wijst op een nood aan dergelijke informatie. Bij dit project wordt ook de kanttekening gemaakt dat mechanisatie binnen de huidige inrichting van het betreffende gebied en met de momenteel voorhanden zijnde werktuigen en machines niet altijd even goed toepasbaar blijkt te zijn. Bij de inrichting van het gebied moet dan ook gestreefd worden naar een hogere efficiëntie van het beheer en moeten de nodige maatregelen getroffen worden om gemechaniseerd beheer haalbaar te maken: de bereikbaarheid en de oppervlakte van de te beheren stukken moet aangepast worden en de potentiële beheerstaken moeten zoveel als mogelijk beperkt worden. Dit project vormt een deelprogramma van het Frans-Vlaamse InterregIII-project: ‘Landschap zonder grenzen: een kwaliteitsimpuls‘ en kwam tot stand met de steun van de EU (Interreg III) en provincie WestVlaanderen.
6
1
Mechanisatie landschapsbeheer binnen Regionale Landschappen provincie WestVlaanderen
1.1
Aanleiding
De laatste tien jaar is in de provincie West-Vlaanderen veel geïnvesteerd in landschapsontwikkeling. Dit gebeurde zowel door het Vlaamse Gewest, de provincie als de gemeenten. Achterstallig beheer werd uitgevoerd en nieuwe hagen, houtkanten en bomenrijen werden aangeplant, zowel op openbaar als privaat terrein. In Vlaamse inrichtingsprojecten – recente ruilverkavelingen, land- en natuurinrichtingen – werden zowel kleine landschapselementen (KLE’s), (oever)bermen en wandelpaden aangelegd. Recreatieve padennetwerken werden uitgebouwd in landschappelijk aantrekkelijke gebieden. Het beheer van veel van deze elementen komt ten laste van gemeenten en particulieren met de steun van de provincie en het Vlaamse Gewest. De regionale landschappen coördineren de beheerstaken. Bij de opstart van die beheerscoördinatie werd het beheer van hagen, heggen en houtkanten de eerste jaren veelal manueel uitgevoerd, voornamelijk door sociale tewerkstellingsplaatsen. Omwille van het toegenomen werkvolume en efficiënt gebruik van de beschikbare middelen is echter mechanisatie van het beheer aangewezen, zowel van de KLE’s, oeverstroken als padennetwerken. Daarbij willen de provincie West-Vlaanderen en de West-Vlaamse Regionale Landschappen de huidige en potentiële uitvoerders van het beheer – sociale tewerkstellingsplaatsen, landbouwers, gemeenten, aannemers, loonwerkers, de provincie zelf en particulier geïnteresseerden – adviseren. De aankoop van beheersmachines is immers een dure zaak en daarom is het wenselijk vooraf over goede informatie te beschikken om zodoende de juiste, beheersaangepaste aankoop- en/of huurkeuzes te kunnen maken. Tevens willen de opdrachtgevers via deze advisering meer uitvoerders bij het beheer betrekken en de deelname aan landschaps- en agrarisch natuurbeheer verder stimuleren. Daarom wensen de provincie West-Vlaanderen en zijn partners een overzicht te krijgen van de op de markt aanwezige machines voor het uitvoeren van het geschetste landschapsbeheer. De inventarisatie gebeurt in het kader van een grensoverschrijdend Europees InterregIII-project ‘Landschap zonder grenzen: een kwaliteitsimpuls’, een Frans-Vlaams deelprogramma. 1.2
Doelstellingen
Doelstellingen studie ‘Mechanisatie landschapsbeheer’: (i) Overzicht van machines inzetbaar voor het onderhoud van volgende KLE’s: hagen, heggen, houtkanten en knotbomen (ii) Overzicht van machines voor het beheer van oeverstroken (5 à 10 m breed) en bermen: maaien en afvoer van groenresten (iii) Overzicht van machines voor onderhoud van smalle wandelpaden (maximum 3 m breed): houtige elementen die doorgang belemmeren verwijderen, oneffenheden wegwerken, bestrijdingsmiddelenvrij onkruidbeheer etc. Naast de eerste fase van de opdracht, inventarisatie van de beschikbare types beheersmachines, wordt binnen de opdracht ook een demonstratiemoment ingelast.
7
1.3
Kanttekening: beperkingen mechanisatie landschapsbeheer
Mechanisatie verhoogt de efficiëntie van het beheer: er is een besparing op arbeid, een verlaagd risico op arbeidsongevallen en ook de capaciteit van het beheer verhoogt. Die efficiëntieverhoging is echter niet in elke terreinsituatie geldend. Bijvoorbeeld in het geval van enkele recente ruilverkavelingen onder het beheer van de regionale landschappen van West-Vlaanderen zijn de te beheren stukken sterk versnipperd; zij zijn vaak vrij klein in oppervlakte en veelal moeilijk te bereiken. Hierbij kunnen kleinere machines – zoals werktuigen gekoppeld aan een eenasser – wel ingezet worden, maar is het moeilijk of weinig interessant om groter materieel in te zetten. De landschapsinrichting zal dus ook rekening moeten houden met een mechanisatie van het beheer. Enerzijds moeten de beheerstaken zoveel als mogelijk beperkt worden – bijvoorbeeld bij de aanleg van paden kiezen voor verhardingen die geen of nauwelijks kruidgroei kennen, anderzijds moeten de bereikbaarheid en de oppervlakte van de te beheren stukken zo ingetekend worden dat mechanisatie van het beheer efficiënt kan uitgevoerd worden en zo ook interessant wordt voor de (potentiële) uitvoerders. Daarnaast is er niet altijd voor elke soort beheer een aangepast en geschikt toestel op de markt. Een goede afstemming tussen de wensen van de beheerders en de constructeurs is aangewezen. Het is ook wenselijk meer vergelijkend onderzoek tussen de diverse types toestellen en de merken onderling uit te voeren op het vlak van operationele kosten, beheersresultaten, werksnelheid etc. Zo kunnen de beheerders een betere afweging maken bij de aankoop of inzet van de werktuigen én kunnen de toestellen verder geoptimaliseerd worden. 1.4
Leeswijzer
In hoofdstuk 2 Werkwijze wordt de werkwijze gepresenteerd en komt de informatieverzameling aan bod. Vanaf hoofdstuk 3 komen de diverse beheerstypes aan bod. Daarbij worden de verschillende beheerstoestellen besproken, waarbij bouw, uitvoeringen, werking, inzetbaarheid en aanbevelingen voor aankoop/huur worden behandeld. Een overzicht van constructeurs en/of verdelers van de werktuigen is ook opgenomen. Hoofdstuk 3 Beheer van hagen, heggen, houtkanten en houtwallen behandelt de werktuigen die kunnen ingezet worden voor het beheer van opgaande houtige elementen. In hoofdstuk 4 Beheer van knotbomen worden drie werktuigen besproken die vanuit de bosbouw mogelijk inzetbaar zijn voor het knotbeheer. Voor de verwerking van de snoeiresten afkomstig van het beheer van hagen, heggen, houtkanten, houtwallen en knotbomen tot houtsnippers wordt in hoofdstuk 5 Verwerking van snoeiresten advies over houtversnipperaars gegeven. In hoofdstuk 6 Maaibeheer worden diverse maaitoestellen besproken, net als een kort overzicht van werktuigen die kunnen ingezet worden voor het verzamelen en ruimen van het maaisel. Dit hoofdstuk heeft betrekking op het beheer van wandelpaden en bermen. Hoofdstuk 7 Bestrijdingsmiddelenvrij onkruidbeheer start met een situering van het decreet houdende vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door openbare diensten in het Vlaamse Gewest (21 december 2001), waarbij openbare diensten hun pesticidengebruik moeten afbouwen tegen 1 januari 2015. Daarna volgt een inleiding tot de opdeling in soorten verhardingen en onkruidklassen om tenslotte de mechanische en thermische bestrijdingsmethoden en –toestellen te bespreken.
8
2
Werkwijze
2.1
Algemeen
Bij deze studie is op verschillende manieren informatie verzameld. Enerzijds is gespecialiseerde vakliteratuur geraadpleegd, anderzijds is de informatie beschikbaar via constructeurs en verdelers ook in deze studie verwerkt. Daarnaast zijn ook vakbeurzen bezocht, een in binnenland en een in het buitenland. Omdat deze studie tot doel heeft de huidige uitvoerders van het beheer te informeren en adviseren bij aankoop of verhuur van beheersmachines en ook potentiële uitvoerders over de lijn wil trekken, werd ook een druk bijgewoond demonstratiemoment ingericht, de DemoDag. Meer vindt u hierover terug in de betreffende paragrafen. Gezien het machinepark voortdurend evolueert, en er bij uitbreiding van de beheersactiviteiten nieuwe vragen kunnen rijzen betreffende de mechanisatie van het landschapsbeheer, werd er van bij het begin van het project gestreefd naar de ontwikkeling van een herhaalbare werkwijze voor het opsporen van het meest geschikte werktuig voor het gevraagde beheer. Vanuit de toegepaste werkwijze worden de meest geschikte bronnen geselecteerd om de opdrachtgevers in staat te stellen zelf de nodige informatie te verzamelen voor de mechanisatie van het landschapsbeheer. De opdrachtgevers wensen diverse uitvoerders in te schakelen voor het landschapsbeheer: eigen overheidsdiensten, gemeenten, landbouwers, loonwerkers, sociale tewerkstellingsplaatsen, tuinaannemers etc. Elke doelgroep voert een apart aankoopbeleid. Zo opteren sociale tewerkstellingsplaatsen eerder voor kleiner materieel, terwijl de doelgroep landbouwers vooral zal geïnteresseerd zijn in werktuigen die op hun bestaand landbouwmaterieel kunnen gekoppeld worden of een aanvulling vormen op de werktuigen die zij reeds voorhanden hebben en veelal zowel in landschapsbeheer als in hun landbouwactiviteiten kunnen ingezet worden. Deze studie geeft dan ook een algemene beschrijving van de in te zetten werktuigtypes, zonder zich te beperken tot een uitvoering.
2.2
Deskresearch
Om een overzicht te verkrijgen over de beschikbare werktuigen werd gespecialiseerde vakliteratuur en informatie verkregen via constructeurs en verdelers – via brochures en websites – geraadpleegd. Uit de geraadpleegde bronnen kunnen wij voor toekomstige advisering volgende literatuur aanbevelen: Een basiswerk dat nog steeds actueel is, hoewel een eerste uitgave reeds in 1993 verscheen, is Groenwerk, een gezamenlijke uitgave van Alterra, het Expertisecentrum LNV, IPC Groene Ruimte en Elsevier Bedrijfsinformatie (met Spijker, J.H. als projectleider van deze serie). De uitgave is opgesplitst in verschillende delen die zijn verschenen tussen 1993 en 2000: Persoonlijkheidsbescherming (1), Groenrestproducten(2), Kruiden op verharding (3), Bermbeheer (4), Graslanden (5), Natuurvriendelijke oevers (6), Stads- en Laanbomen (7), Bosaanleg (8), Bosverjonging (9), Houtoogst (10), Milieu (11), Sport- en Recreatievelden (12) en Werktuigen (zonder nummer). Dit praktijkboek voor bos, natuur en stedelijk groen beschrijft per thema de nodige achtergrondinformatie, de beheersmaatregelen en de in te zetten middelen, waarbij de werktuigen uitgebreid besproken worden. Tuin en Park Techniek (www.tuinenparktechniek.nl, een tijdschrift van Agrimedia B.V.) is een aan te raden tijdschrift voor al wie op de hoogte wil blijven van de recentste ontwikkelingen op vlak van mechanisatietechniek voor landschapsbeheer, openbaar groen en tuinen. Als gespecialiseerd tijdschrift bieden zij goede overzichtsartikels – waarbij per type werktuig de verschillende merken naast elkaar 9
gezet worden, werktuigrapporten – waarbij gebruikers bevraagd worden en een evaluatie van het toestel gepubliceerd worden, posters – waarbij de nieuwste machines worden getest en doorgelicht en de meest recente innovaties op vlak van mechanisatie. Ook Tuin & Landschap (een tijdschrift van Reed Business Information, www.reedbusiness.nl) publiceert af en toe een evaluatie of overzichtsartikel van werktuigen en machines, zij het beperkter. De merken/constructeurs van de werktuigen werden in kaart gebracht via: Bezoek aan beurzen (§2.3) Beschikbare vakliteratuur Om voor elk merk een verdeler op te lijsten werden volgende bronnen geraadpleegd: Bezoek aan beurzen (§2.3) Beschikbare vakliteratuur Websites en/of brochures constructeurs Fedagrim – Gids 2006 (www.fedagrim.be) Agritica (www.agritica.com) Gouden Gids Bij de vermelding van de verdelers werd getracht om in eerste instantie een Belgische firma te vermelden. Indien die volgens de beschikbare bronnen niet aanwezig was, dan is een buitenlandse verdeler vermeld.
2.3
Bezoek gespecialiseerde beurzen
Vakbeurzen vormen de ideale gelegenheid om de meeste recente innovaties aan het werk te zien en een overzicht te krijgen van de beschikbare machines en werktuigen, waarbij een vergelijking tussen de verschillende constructeurs meteen mogelijk is. In het kader van dit project werd in juni 2005 het Demopark in Eisenach (Duitsland, www.demopark.de) bezocht. Dit is de grootste Europese openluchtexpositie waar machines en werktuigen voor tuinieren, landschaps- en natuurbeheer en openbaar groenbeheer getoond en gedemonstreerd worden. Dit vormt zeker een aanrader voor prospectie bij aankoop van beheerstoestellen. In december 2005 werd Agribex (Brussel, www.agribex.be) bezocht, het Internationaal Salon voor Landbouw, Veeteelt, Tuin en Groene Zones. In de sector Tuin & Groene Zones kan men een groot aantal Belgische en internationale constructeurs en verdelers terugvinden. Daarnaast kan men ook de klassieke landbouwwerktuigen – die ook in het landschapsbeheer kunnen ingeschakeld worden – bekijken. Ook deze beurs is een bezoek waard. Hieronder worden een aantal vakbeurzen opgelijst die interessant zijn om op de hoogte te blijven van het marktaanbod: Demogroen (Brussel, www.demogroen.be) richt zich op tuin-, park- en bosbeheer. Demodagen Recreatie en Groen (Papendal-Nederland, www.demo-dagen.nl) GaLaBau (Nürnberg-Duitsland, www.galabau.info-web.de): een grote vakbeurs voor het ontwerp, de aanleg en het beheer van openbaar groen en landschap. Scandinavische landen richten zich sterk op werktuigen voor bosbouw, die ook in het landschapsbeheer kunnen toegepast worden. Elmia Wood in Zweden vormt de grootste vakbeurs rond bosbouw (Vaggeryd-Zweden, www.elmia.se/wood).
10
2.4
Organisatie DemoDag
Om met deze studie meteen ook praktijkgericht naar buiten te treden, werd op 30 mei 2006 de DemoDag ingericht (Figuur 1 en Bijlage 1). Binnen de setting van Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels in Zillebeke (Ieper), waar elk beheerstype aanwezig is, werden verschillende toestellen gedemonstreerd: Beheer van knotbomen: o Enkelvoudige cirkelzaag o Hydraulische knipschaar Beheer van hagen en heggen: o Klepelrotor o Snoeibalk met cirkelzagen/schijfmaaiers o Heggenslagmaaier o Heggenschaar Bestrijdingsmiddelenvrij onkruidbeheer: o Handmatige brandtoestellen o Rotorkopeg o Onkruidborstels Maaibeheer: o Compacte klepelmaaier o Klepelmaaier op hydraulische arm met afzuigsysteem o Standaard klepelmaaier in diverse uitvoeringen met hooglossysteem (Figuur 2) o Zijklepelmaaier Verwerking snoeiresten: o Houterversnipperaars met eigen motor o Houtversnipperaar voor grote capaciteit met kraaninvoer Deze demonstraties werden binnen een vast parcours ingericht waarbij gidsen en de betrokken firma’s of organisaties telkens een korte inleiding gaven over inzetbaarheid en werking van de toestellen. Daarnaast was er ook een beperkte infobeurs van een aantal firma’s en organisaties aanwezig. Met deze DemoDag werden zowel de planners als de uitvoerders van het beheer bereikt. Het publiek bestond uit provinciale en gemeentelijke groen- en technische diensten, intercommunales, landbouworganisaties, Westtoer en leerkrachten en leerlingen technisch onderwijs en ook een delegatie van de Noord-Franse partners binnen het InterregIII-project. Een bezoekersaantal van 160 mensen op deze low-profile demonstratiedag wijst op een grote interesse en de noodzaak aan informatie over beheerswerktuigen.
11
Figuur 1 – Bericht uit Het Nieuwsblad over de DemoDag (editie West-Vlaanderen, 31/05/2006)
Figuur 2 – Tijdens de DemoDag werden onder andere getrokken klepelmaaiers met hooglossysteem gedemonstreerd.
12
