Liturgie Gen 1-3, 17-06-2012 -Westeremden, 09.00u -Loppersum, 10.45u
Komen tot de Here Votum/zegengroet Aanbidding: -LB 328,1-2 'Here, Jezus om uw woord' (staan) -Psalm 139,1.6.11 'Heer, U doorgrondt mij van omhoog' (zitten) (bs Holwerda) Wet van God Gebed Luisteren naar de Here: Schriftlezing(en), zie onder Zingen GK 23 'Uw Woord is een lamp voor mijn voet' Verkondiging, tekst zie onder Zingen Psalm 131 'O Heer, er is geen trots in mij' Geven aan de Here: Dank- en voorbedegebed Inzameling gaven Gaan onder de zegen van de Here Zingen LB 446,1.3-4 'O Jezus, hoe vertrouwd en goed' Zegen
Leesgedeelte(n): Gen 1,26-31, Gen 2,18-25 en Gen 3,1-7 Tekst: uit Gen 1-3 Preekthema: ‘Vaderdag 2012, wie neemt de leiding?!’
Gerwin Pruijssen
Pagina 1 van 8
Preek Gen 1-3
[inleiding] Het is vandaag vaderdag, en we gaan met Gen 1-3 nadenken over de vraag: wat is kenmerkend voor een man, wat maakt een man tot man, heeft een man andere verantwoordelijkheden dan een vrouw? In ons land, maar net zo goed wereldwijd is er een crisis gaande, zeggen deskundigen, over wat man-zijn is… …er heerst vooral onduidelijkheid over het antwoord op de vraag: wat maakt een man tot man, wat is zijn taak? Er is in de afgelopen decennia al zoveel over man- (en vrouw-zijn net zo goed) gediscussieerd/gestreden dat eigenlijk alleen maar duidelijk is wat een man NIET MOET ZIJN, of wat een vrouw NIET MOET ZIJN… De man mag in geen geval de autoritaire bullebak zijn die met harde hand de boel thuis regeert, en het is de verdienste van het feminisme die daar de vinger bij gelegd heeft. Maar is het dan zo dat een man koel en afstandelijk moet zijn, niet zo emotioneel als een vrouw, het antwoord op die vraag is ook ‘nee’, want dan is hij niet op zijn vrouw en kinderen betrokken. Zit het man-zijn dan erin dat de man kostwinner is?, nee, we weten inmiddels dat de vrouw ook het recht heeft om buiten de deur te werken. Dus, de vraag blijft: wat maakt een man tot man, wat is wel zijn taak?, wat is zijn van de vrouw onderscheiden verantwoordelijkheid? Als de man weet wat zijn door God gegeven taak is als man, en als de vrouw dat weet, dan is er harmonie, geen strijd of onduidelijkheid, dan is het niet voortdurend een gevecht tussen de sexen, maar dan beantwoorden mannen en vrouwen aan hun door God gegeven roeping, om man of vrouw naar Gods hart te zijn. Thema: 'Vaderdag 2012: 'wie neemt de leiding?' 1. Gen 1: hoe heeft God de mens geschapen? 2. Gen 2: wat leert de bijbel ons over de taak van de man? 3. Gen 3: wat gebeurt er met de zondeval?
1. Gen 1: hoe heeft de Here God de mens geschapen? We hebben uit Gen 1 gelezen, en dat is het beroemde eerste hfdst uit de bijbel over de schepping, en de boodschap van dit alles is precies wat er staat: ‘in het begin schiep God de hemel en de aarde’.
Gerwin Pruijssen
Pagina 2 van 8
Preek Gen 1-3
In deze hoofdstukken lees je hoe God de wereld heeft geschapen en je leert ook wat voor plek God aan de man en vrouw heeft gegeven – Genesis is wat dat betreft een basisboek, hierin leer je hoe God het heeft gemaakt… …en als het zo functioneert, is er die vrede, is het leven goed, is er harmonie. En als we dan gaan naar de vss 26-31 zien we dat de Here God de mens heeft geschapen, de mens is geen toevallige samenloop van moleculen… …God heeft de mens geschapen, vs 26, naar ZIJN EVENBEELD, maar wat betekent dat? Daar is altijd veel verschil van mening over geweest, de een zocht het in de intellectuele capaciteiten van de mens t.o. het dier, de ander zocht het id creativiteit vd mens – maar wat is het nou? Een ding is alvast duidelijk, de mens is niet geschapen afgeleid van het voorbeeld van een dier, nee, God keek niet naar de aap en dacht, ‘hé, laat ik eens iets bijzonders maken, en de aap is m’n voorbeeld!’ Nee, de Here God keek naar Zichzelf, Hij gebruikte Zichzelf als ‘voorbeeld’ gebruikt en Hij heeft de mens naar Zijn beeld geschapen. Wat houdt dat nou in dat de mens geschapen is naar het EVENBEELD VAN GOD?, het antwoord op deze vraag, staat in vs 26 staat: ‘opdat zij heerschappij voeren over de vissen van de zee, de vogels van de hemel…’ Dus?, de mens staat boven alle andere schepselen, of het nu dieren zijn, of het nu de plantenwereld is met al z’n verscheidenheid, de mens is door de Here God geroepen om over de schepping in het geheel te heersen. Vs 27, nu komt het, wat lezen we hier?, de mens is mannelijk en vrouwelijk geschapen, ‘mannelijk en vrouwelijk’ schiep hij hen. De Here God heeft de mens in twee-voud geschapen, twee versies, de mannelijke en de vrouwelijke, en daar leren we iets van: de mens is naar het beeld van God geschapen… …maar zowel de man als de vrouw vormen het beeld van God, de man in zijn mannelijkheid, en de vrouw in haar vrouwelijkheid laten het evenbeeld van God zien. Hier zie je hoe fundamenteel gelijkwaardig de bijbel denkt over man en vrouw, man en vrouw laten allebei het beeld van God zien, de vrouw is niet minder beeld van God, zij is niet half beeld van God, of zo… …of de man is niet minder het beeld van God, nee, beide, man en vrouw zijn evenbeeld van God. Als je naar man en vrouw kijkt, wordt je dus iets gewaar van wie de Here God is.
Gerwin Pruijssen
Pagina 3 van 8
Preek Gen 1-3
Zo heeft de Here God het gewild: als man en vrouw luisteren naar God en samenleven zoals Hij het bedoeld heeft, vormen ze samen het evenbeeld van God in het heersen over de aarde.
2. Gen 2: wat leert de bijbel ons over de taak van de man? In Gen 1 zagen we: God heeft ‘de mens’ mannelijk en vrouwelijk geschapen, en in die tweevoud vertegenwoordigt de mens het beste de Here God, man en vrouw krijgen samen de taak om in de wereld om hen heen orde aan te brengen, alles in goede banen te leiden, om goede bestuurders te zijn. Maar Gen 2 leert ons meer, we krijgen in Gen 2 een nog spannender vraag: hoe moet de man over de schepping heersen? We hebben de vss 18-25 gelezen, en je leest in vs 20 over de taak van de man, [de mens, en dan staat er in het hebreeuws: ‘ha-adam’, en daar hoor je Adam = mens in]. Wat is die taak?, de man is geroepen om NAMEN TE GEVEN – dat is de taak van de man, daarin wordt heel kort aangegeven wat de taak is van de man, maar in vs 20 leren we ook dat de vrouw is geroepen om HELPER te zijn, [vs 20]. Om bij de man te beginnen, wat houdt het in dat hier staat dat de man namen moet geven?, had de Here God Zelf geen puf meer om de dieren namen te geven, ‘nou Adam, doe jij dat nu maar, misschien heb jij een idee!’ Nee, namen geven in de bijbel is dat je het beestje letterlijk bij z’n naam noemt, dat je iets precies KARAKTERISEERT, dat je de kern aangeeft van iets, met een naam gaf Adam een beest zijn karakter aan, en wat het doel van het beest was. Het staat hier heel kort aangegeven, maar de betekenis gaat heel ver, allereerst heeft Adam de taak om categorieën aan te geven, en daarin dier en mens te onderscheiden, aan te geven wat niet bij het ene dier hoort, maar ook positief aan te geven welke dieren wel bij elkaar horen. Adam moet dus orde aanbrengen in de wereld, net zoals de Here God orde aan heeft gebracht door water van land, en licht van duisternis te onderscheiden. In het Midden-Oosten was dat veel belangrijker dan vandaag, door een naam te geven liet je zien wat je over diegene dacht, bepaalde je zijn toekomst, Wat is de taak vd man?, dit: Adam moet heersen over de schepping door namen te geven: de Here God heeft het in de man gelegd om te ordenen, te rangschikken, hij moet zorgen dat ‘ie impact heeft over wat ‘ie moet regeren…
Gerwin Pruijssen
Pagina 4 van 8
Preek Gen 1-3
…hij moet dingen beheersen, hij mag leiding geven en zorgen dat er orde in de chaos komt: dat is het namen geven- straks daarover meer. En hoe zit het met Eva?, wat is het waarin Eva zich onderscheidt van de man?, zij is helper, vs 20, maar wat betekent dat?, want hier beginnen de problemen… …hier zijn enorme fouten gemaakt, dit hebben mannen aangegrepen om vrouwen klein te krijgen, klein te houden, te onderdrukken, uit te buiten… ...terwijl God in Gen 1 laat zien: ‘zij is gelijk aan jou, man, zij heeft dezelfde waarde als de man, zij verdient hetzelfde respect, zij mag in harmonie met de man leven, ze vult je aan als helper.’ Dit woord helper is voor veel feministen een groot struikelblok, het klinkt als onderdanig zijn, en het is begrijpelijk dat vrouwen hierover struikelen als het verkeerd werd uitgelegd en als er niet naar geleefd wordt. Het woord HELPER is zo slecht uitgelegd, is het zo denigrerend bedoeld?, wordt de vrouw door de Here God hier in de hoek gezet als sloofje, als een hulpje, als iemand die de restklusjes doet, moet de vrouw de onderdanige, ondergeschikte rol spelen? Nee, als in de bijbel het woord HELPER gebruikt wordt, wordt het vooral gebruikt voor GOD, Hij is onze Helper. Aan het begin van de dienst hebben we onze afhankelijkheid van God beleden met de woorden: ‘onze hulp is in de Naam van de Here, die hemel en aarde gemaakt heeft’, Psalm 33,20. Als de Here God Eva tot helper maakt, dan KRIJGT ZIJ OOK DE MOGELIJKHEDEN om dat te zijn… …er staat in het hebreeuws dat God zegt: ‘Ik zal Adam een helper maken die bij hem past’. En die woorden: ‘een helper die bij hem past’, laten zien dat ze allereerst aan Adam gelijk is… …sterker nog, ze is een echt tegenover, iemand die de man aanvult op plekken waar die zelf in tekort schiet. Eva is door de Here God gemaakt dat ze een tegenover voor de man is, de man heeft Eva nodig, hij is beter af MET haar. Het is voor ons mensen in 2012 lastig is om dit te zien zoals het hier bedoeld is, ons denken is zo beïnvloed door het denken vanuit meer of minder, vanuit gelijke recht en plichten… …maar hier in Gen 2 zit niets in van minderwaardigheid, waar het hier om gaat isdat de vrouw een andere rol heeft, en daar heeft ze de gaven voor gekregen van God.
Gerwin Pruijssen
Pagina 5 van 8
Preek Gen 1-3
Wat leert ons dit?, het is de taak van Eva om een helper te zijn tegenover Adam, om het aan de ene kant niet van Adam over te nemen, maar om hem zo te helpen dat hij in zijn rol tot z’n recht komt.
3.Wat gebeurt er met de zondeval? Tenslotte, we hebben gelezen: Gen 3,1-7, wat we hier lezen wordt altijd zo uitgelegd, en wsl komt dat mannen goed uit: ‘zie je wel, de vrouw heeft de zonde in de wereld gebracht!’, wel eens gehoord? Maar wat gebeurt er in Gen 3?, de duivel ziet hoe de Here God het allemaal perfect in elkaar heeft gezet, hoe het goed loopt, hoe het het beste werkt… …maar satan gooit het allemaal door elkaar, de duivel haat God en haat de mens, en daarom wordt hij satan genoemd, en dat betekent: ‘hij die alle door elkaar gooit’, een leugenaar vanaf het begin al. Wat doet de duivel?, we beginnen bij vs 1, die sluwe duivel, wie spreekt ‘ie aan?, de vrouw, en niet de man, daar lees je misschien heel makkelijk overheen… …maar dit is heel bewust gedaan door satan, dit is zo gemeen en sluw van satan. Waarom spreekt de duivel de vrouw aan en niet de man?, waarom maakt hij de vrouw tot degene die het woord moet doen voor hen beide, man en vrouw? Omdat de duivel alles door elkaar wil gooien, de duivel gaat heel bewust om Adam heen, satan spreekt heel bewust de vrouw aan, en stelt vraagtekens of God het wel zo bedoeld heeft en of God wel goed is, enz. En volgende vraag: waar is Adam, is Adam ergens aardappels rooien, appels plukken, vlinders vangen?, nee, het antwoord staat in vs 6, HIJ WAS BIJ HAAR, ‘zij geeft de vrucht aan Adam die bij haar was’. Heel goed lezen wat er staat, er staat niet: ‘Eva nam van de vrucht en zij at, en haar man die bij haar was, nam ook van de vrucht en hij at’, nee, dat staat er niet. Er staat dat Eva van de vrucht nam, van die vrucht aan Adam gaf en toen at hij ook, en daarvan leer je dit… …hier zie je dat man en vrouw beide zondigen: Eva passeert Adam en neemt zelf de leiding, en Adam laat het allemaal maar gebeuren… …hij neemt niet liefdevol en beschermend z’n taak en verantwoordelijkheid op zich om zijn vrouw te beschermen, hij neemt het initiatief niet.
Gerwin Pruijssen
Pagina 6 van 8
Preek Gen 1-3
Maar satan heeft bereikt wat ‘ie wilde bereiken, hij treft Adam in de kern van zijn man-zijn, zijn taak is het om leiding te geven, om het hoofd te zijn, om problemen aan te pakken… …maar de duivel wil die orde van God verstoren en finaal op z’n kop zetten, daarom dringt satan er zo op aan bij Eva, ‘Eva, neem van de vrucht, beslis jij maar, neem jij nou maar de leiding!’ En Eva doet het, en daardoor heeft satan heeft z’n doel bereikt, Adam is heel passief, hij staat erbij… …terwijl Adam id zonde vd passiviteit valt, geeft hij daarmee aan Eva de ruimte om de zonde te doen van het nemen van de vrucht, te eten en die ook aan Adam te geven. Misschien dacht je ondertussen, ik vraag het me af, is dat wel de zonde van Adam, dat hij passief was en geen initiatief nam?... …ja, kijk maar in vs 17, wat is het oordeel van God, waar ligt het probleem: ‘omdat je naar de vrouw hebt geluisterd’ M.a.w., Adam, je hebt geluisterd naar je vrouw, terwijl je de leiding over haar had moeten nemen, dat is je zonde! We hebben nog één vraag: wat houdt het in dat de man leiding moet nemen?, super-belangrijke vraag. Wat houdt het in dat de man de leiding moet nemen?, als de man hier in Genesis de taak krijgt om de leiding te nemen, dan moeten we kijken naar God. Kijk eens naar de Here Jezus, hoe geeft Hij leiding?, als dienaar… …wat zegt de Here Jezus van zichzelf?, ik ben gekomen om jullie te dienen! En zo is de Here Jezus voor ons mannen het grote voorbeeld om leiding te geven, ‘leiden als een die dient’. Maar maak dat eens concreet?, leiden door nederig te dienen, door diep respect te hebben voor vrouwen in het algemeen, maar vooral voor je eigen vrouw… …door je vrouw de ruimte te geven om je als man te laten corrigeren als je ergens miskleunt… …door je vrouw en je gezin te dienen door bij problemen de verantwoordelijkheid te nemen en die ook echt aan te pakken, en dat niet aan je vrouw over te laten… …door als man je gezin voor te gaan in het lezen van Gods Woord en gebed, en dat niet aan je vrouw over te laten, het is de taak van de man, lees Efeze 5. Door je vrouw te beschermen, te voorzien van een goed huis om in te wonen, door te zorgen dat ze veilig op haar plek is…
Gerwin Pruijssen
Pagina 7 van 8
Preek Gen 1-3
…kortom door de zorg van God te vertegenwoordigen naar de vrouw in het algemeen of je eigen vrouw. Wie heeft de leiding?, dat was de vraag en is de vraag ie wereld die dat heel lastig vindt… …de Here God heeft iedere man – en dus niet alleen christenmannen – geroepen om liefdevol, beschermend de leiding te nemen, en DAT maakt het verschil. Je hebt als man die taak gekregen, maar je moet die dus wel verdienen, zien we, je moet het wel waard zijn om de leiding te krijgen, en hoe verdien je het dat je de leiding ook echt krijgt? Nou, hoe wint de Here God onze harten?, door zijn liefde te laten zien, de Vader wint ons hart door te laten zien dat Hij het Allerliefste voor ons over had: Jezus - zo wint de Here God onze harten, daarom durven we naar God te gaan. Wanneer verdien je het als man om de leiding te krijgen?, door te laten zien dat het je gaat om het welzijn en de bloei van je vrouw, Psalm 128, door te laten zien dat het jou om haar te doen is, en dat je minder belangrijk vindt wat je zelf wil, op die manier verdien je de leiding, alleen zo zal de vrouw zich met een gerust hart aan de leiding van een man toevertrouwen. Ons gebed, mannen, moet zijn dat we steeds weer de genade krijgen om ons ZO nederig te worden, met de Here Jezus als de Vergever van de vele zonden die we tegenover (onze) vrouwen maken, maar ook met de Here Jezus als ons voorbeeld, zo toegewijd als Hij was… …zo liefdevol en gehoorzaam als Hij was naar zijn Vader, onze Vader, die ons geroepen heeft om zijn zorg en zijn bescherming, zijn liefde en genade te laten zien aan vrouwen en allen die Hij ons toevertrouwt. Laten we bidden
Gerwin Pruijssen
Pagina 8 van 8
Preek Gen 1-3
