Les 1: De basis In deze eerste les komen drie onderwerpen aan de orde waarvan het handig is iets te weten voor je aan het eigenlijke werk begint. Het is vooral van belang dat je je goed bewust bent van de grenzen van de astrologie. Ik vertel iets over de oorsprong van de astrologie, die tot in de zeventiende eeuw samenviel met de astronomie. Vervolgens komen enkele fundamentele vragen aan de orde onder de kop “Astrologie en wetenschap”. Tenslotte bekijken we hoe astrologie “werkt” en wat er wel en niet uit de sterren valt af te lezen, m.a.w.: waar liggen de grenzen?
1
Oorsprong van de astrologie
Astrologie is een kunde die berust op ervaring. Het hechte symbolische systeem dat wij nu nog steeds gebruiken, is al eeuwen oud. Dat strak-systematische maakt de astrologie aantrekkelijk: het biedt de illusie dat er een zekere orde is in de chaos van het bestaan. De oudste horoscoop die bewaard is gebleven, dateert van 17 februari 3102 voor Christus en is opgemaakt voor middernacht. De Hindoes beschouwden die dag als het begin van een nieuw tijdperk, omdat de Zon, de Maan en de toen vijf bekende planeten (Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus) op dat tijdstip allemaal in de Waterman stonden, een uiterst zeldzaam verschijnsel.1 Een dergelijke samenstand deed zich pas in deze eeuw weer voor, en wel op 4 februari 1962. Je kunt de horoscopen bekijken op de site van AstroCursus (zie Basiscursus/Horoscopen les 1).
1.1 Astronomie en astrologie Tot in de zeventiende eeuw bestond er geen onderscheid tussen astronomie en astrologie. Astrologen berekenden de banen van zon, maan en planeten, ze observeerden de hemel en ze deden voorspellingen op basis van hun berekeningen. Geleerden als Plato, Aristoteles en Pythagoras bedreven astrologie. De vader van alle artsen, Hippocrates, heeft geschreven dat wie arts wil worden zonder kennis van de astrologie, ronduit dom is. In het Europa van de late middeleeuwen geloofde een groot geleerde als Newton in astrologie. Anderen geloofden er niet alleen in, maar ze beoefenden de kunst ook. De Deen Tycho Brahe (1546-1601) verdiende bijvoorbeeld zijn brood als hofastroloog voor het Deense en later het Zweedse koningshuis. Zijn invloed was zo groot, dat de Deense koning een enorm observatorium voor hem liet bouwen, waar hij zijn waarnemingen en berekeningen kon uitvoeren. Brahe stelde zijn hele werk, dat door astronomen als zeer belangrijk wordt beschouwd, in dienst van de voorspellende astrologie. Nog bekender is de straatarm gestorven Kepler (1571-1630), hofastroloog van keizer Rudolf II en medewerker en opvolger van
1
Bij het narekenen van deze horoscoop met AstroTotaal en met AstroScoop Plus bleek dat op 17 februari vijf van de zeven gemelde planeten in Waterman stonden en Mercurius en Saturnus in de Steenbok (dus er wel vlak bij). Het kan zijn dat de mensen uit de Indusvallei de standen niet exact hebben waargenomen, maar het is ook mogelijk dat het rekenprogramma over zo veel eeuwen terug misschien niet helemaal betrouwbaar is. Overigens stond Pluto op die dag ook in Waterman, iets wat men toen uiteraard niet wist!
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
1
Brahe. Hij berekende de baan van Mars, trok honderden horoscopen en schreef diverse waardevolle werken over de sterrenkunde. Het oudste ons bekende geschrift over astrologie, de Tetrabiblos (vier boeken), dateert van de tweede eeuw na Chr. Het is van de hand van de Egyptenaar Ptolemaeus, die in dit werk oeroude wijsheden heeft vastgelegd. Het is nog steeds in bibliotheken te raadplegen en bevat onder meer berekeningen voor de indeling van een horoscoop in twaalf huizen en uitvoerige tabellen met de standen van planeten. Het boek verdween tijdelijk, maar dook later op in de Arabische wereld, waar het werd uitgebreid met allerlei Islamitische (en dus fatalistische) voorspellende teksten. Onder de naam Almagest bereikte dit werk in de negende eeuw Europa en vormde daar de basis voor de beoefening van de voorspellende astrologie. 1.2 Van voorspellende naar psychologische astrologie Voorspellen was het oorspronkelijke doel van de astrologie, en in feite is dat aspect voor velen nog altijd het interessantst, getuige de populariteit van tijdschrifthoroscopen. Maar hoe is de psychologische astrologie ontstaan? Voorspellingen werden al van oudsher gebaseerd op een persoonlijke horoscoop, meestal die van een vorst, omdat het lot van een koning of keizer natuurlijk nauw verbonden was met dat van zijn land. Een typerend verhaal is dat van de tweede keizer van Rome, Tiberius, een zeer wreed man, die leefde rond het begin van onze jaartelling. Hij had een astroloog in dienst die zo bekwaam was, dat hij wel erg veel wist, en dus wilde Tiberius hem uit de weg ruimen. Het leek hem het beste dit hoogstpersoonlijk aan te pakken en hij nodigde de man uit voor een wandeling over de muur van het paleis. Op een bepaald punt kon Tiberius de astroloog dan een zetje geven, zodat die te pletter zou vallen op de keien. ‘Weet je ook alles van jezelf af?’ vroeg de keizer hem vlak voor ze de fatale plek bereikten. ‘Ja zeker’, zei de astroloog, ‘Ik weet bijvoorbeeld dat ik me op het ogenblik in levensgevaar bevind. U ook trouwens, want het staat in de sterren dat u 24 uur na mij zult sterven.’ Tiberius heeft de man verder ongemoeid gelaten. Voorspellen mocht dan het doel zijn van de astrologie, maar om dat te kunnen doen, ging men uit van iemands geboortehoroscoop. De meer psychologisch georiënteerde astrologie heeft zich in de loop der eeuwen dus ontwikkeld als bijproduct van de voorspellende astrologie. Rond het begin van de zeventiende eeuw legde Jean Baptiste Morin de Villefranche de basis voor de psychologische astrologie als wetenschap op zichzelf. Hij maakte gebruik van traditionele berekeningen, indelingen en betekenissen die vanouds aan bepaalde posities werden gegeven, en probeerde deze uit te werken tot een systematisch instrument om iemands karakter te beschrijven. Het hele stelsel dat we nu nog gebruiken om een horoscoop te duiden, is door hem opgezet. Zijn verklaringen zijn door hun zwaar geladen taalgebruik uit de tijd, maar de functies van tekens, huizen en planeten in een horoscoop, de afweging van de belangrijkheid van verschillende posities, de
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
2
betekenis van elementen - kortom, het hele ‘duidingssysteem’ dat we nog steeds gebruiken, is terug te voeren op zijn werk. Tegenwoordig concentreert de serieuze astrologie zich op iemands karakter, persoonlijkheid en mogelijkheden. Als er al aan voorspellen wordt gedaan, dan is dat gebaseerd op de eigenschappen van het individu. Het idee is dat je je eigen toekomst voor een deel in je draagt. Om een voorbeeld te noemen: iemand die stottert zal niet gauw een publiek redenaar worden, tenzij hij of zij een vechter is - en dat valt af te lezen uit de horoscoop - of tenzij er omstandigheden buiten het individu zijn die hem of haar daartoe dwingen; dat kunnen ouders zijn, een krisis, de tijd waarin je leeft, je sekse of wat dan ook - en dat soort zaken valt niet of hooguit zeer vaag te lezen uit de horoscoop.
2
Astrologie en wetenschap
In de loop van de twintigste eeuw zijn er diverse pogingen ondernomen om te bewijzen dat astrologie al dan niet wetenschappelijk verantwoord is. Astrologie èn astrologen komen meestal niet zo best uit dit soort onderzoeken tevoorschijn. Enkele voorbeelden passeren de revue en ik besluit deze paragraaf met mijn visie op dit alles. 2.1 Vestdijk Van de schrijver Simon Vestdijk is bekend dat hij gebruik maakte van astrologische karakterschema’s voor de personages uit zijn boeken. Hij was een bekwaam astroloog, maar nadat hij in 1949 Astrologie en Wetenschap had gepubliceerd, keerde hij de astrologie de rug toe; de poging die hij in dit boek ondernam om de waarde van de astrologie te bewijzen, was namelijk op niets uitgelopen. In zijn onderzoek maakte hij gebruik van biografieën van bekende personen van wie de geboortedatum bekend was. Hij probeerde vervolgens een verband te leggen tussen het sterrenbeeld en het beschreven karakter, en liet er ten slotte wat statistische formules op los. De uitkomst was negatief en mij verbaast dat niets: iemands sterrenbeeld, dat wil zeggen de zon in een teken van de dierenriem, geeft - zoals ook uit deze cursus zal blijken (hoofdstuk 3) de meer verborgen eigenschappen aan en die zullen in een biografie nu net niet zo gauw aan de orde komen. 2.2 Gauquelin In diezelfde periode begon de Franse wiskundige Michel Gauquelin aan een poging om te bewijzen dat de astrologie niet deugde. Hij ergerde zich aan de onwetenschappelijke aanpak van astrologen die beweerden dat hun uitspraken statistisch ondersteund werden. Gauquelin zette een uitvoerig onderzoek op om aan te tonen hoe ondeugdelijk hun methoden waren en dus hoe onwaar de astrologie was. Net als Vestdijk begon hij zijn onderzoek met beroemde personen door alleen naar de geboortedatum te kijken, en net als bij Vestdijk leverde dit niets op. Maar in 1951 - net toen hij wilde stoppen - kreeg hij de beschikking over een lijst van 576 artsen die lid waren van de Académie de Médecine, van wie ook de geboorte-uren bekend waren. En wat bleek? De artsen waren significant vaker dan andere mensen ter wereld gekomen binnen twee uur nadat
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
3
de planeet Mars opging of binnen twee uur nadat deze planeet op zijn hoogste punt stond, oftewel: binnen twee uur nadat Mars in de ascendant (uiterlijk, optreden) of in het MC (beroepspunt) stond. Bovendien hadden ze juist nooit Jupiter rijzend of in het MC. Dit eerste resultaat was voor hem aanleiding om zijn onderzoekingen verder uit te diepen. Gedurende dertig jaar heeft hij tienduizenden horoscopen getrokken en geanalyseerd en allerlei interessante ontdekkingen gedaan, onder meer over erfelijkheid en in verband daarmee het belang van natuurlijke bevallingen. In zijn The Truth about Astrology uit 1983 vat hij deze jaren van statistisch onderzoek samen. Hij concludeert dat hij nog steeds gefascineerd is door de astrologie, maar dat hij achteraf toch niet meer zo absoluut durft te stellen als vroeger dat zij op realiteit berust. “Ik word nog steeds gekweld door twee demonen”, zo schrijft hij in zijn conclusie. “De eerste is de angst dat ik me vergist heb door te stellen dat de sterren inderdaad invloed hebben; de tweede is de kwellende gedachte aan alles wat ik niet heb kunnen ontdekken en verklaren.” (Vertaling uit het Engels: vM.) Overigens is Gauquelin een Schorpioen. De wens diep door te dringen in een onderwerp en de minutieuze aanpak van het onderzoek zijn typerend voor dit teken. 2.3 Een onderzoek van Skepsis Er wordt nog steeds onderzoek gedaan om bepaalde astrologische stellingen te toetsen, onder andere over het verband tussen emotionaliteit en sterrenbeeld, tussen extraversie en de positieve tekens en introversie en de negatieve tekens in de astrologie, maar de resultaten zijn niet om over naar huis te schrijven. In feite is de astrologie net zo ingewikkeld als het leven zelf. Geen enkel gegeven staat op zichzelf, alles moet worden geïnterpreteerd in verband met andere gegevens. Dat is wel te leren, maar wetenschappelijk nauwelijks te controleren. ‘De sterren zwijgen’ heet het artikel in De Groene Amsterdammer van 17 mei 1995 waarin Rob Nanninga van de stichting Skepsis verslag doet van een onderzoek onder 44 vooraanstaande Nederlandse astrologen. Hij verschaft ze de geboortegegevens van zeven personen die rond 1958 geboren zijn plus zeven door deze mensen ingevulde vragenlijsten, lijsten overigens die in overleg met de deelnemende astrologen zijn opgesteld. De bedoeling is dat de astrologen bij iedere horoscoop de juiste beschrijving zoeken. Het resultaat is - zoals al wel uit de titel blijkt - treurig voor de astrologie: niemand had er meer dan drie van de zeven goed, velen hadden zelfs alles fout. Rob Nanninga had zich ter dege in het onderwerp verdiept zoals blijkt uit zijn zeer lezenswaardige artikel, en bovendien had hij de astrologen betrokken bij de vraagstelling. De meeste deelnemers zochten achteraf de schuld bij zichzelf: ze waren kennelijk niet goed genoeg in hun vak, of ze hadden niet voldoende tijd besteed aan de analyse. Geen van hen twijfelde aan de astrologie. Nanninga vindt deze reactie opmerkelijk en schrijft: ‘Astrologie is daarmee eindelijk een echt geloof geworden, waarmee niet is gezegd dat dit geloof geen waarde heeft. Voor veel mensen is het een bron van inspiratie die zin geeft aan hun bestaan.’ Op het onderzoek valt echter ook wel het een en ander af te dingen, zie bijvoorbeeld par. 2.4.2. In de opdrachten bij deze les komen we op het onderwerp terug. Zie ook mijn artikel "Astrologie en wetenschap" op www.astrocursus.nl onder "Artikelen".
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
4
2.4 Mijn visie: grenzen van de astrologie Wetenschappelijk gezien valt de waarde van de astrologie dus nauwelijks te bewijzen. Persoonlijk vind ik dat niet zo’n probleem. Ik beschouw astrologie niet als een wetenschap, maar dat houdt nog niet in dat de waarde ervan zo vrijblijvend zou zijn als Nanninga stelt. Ook psychologie - in ieder geval de tak die zich bezighoudt met de menselijke persoonlijkheid - zie ik niet als wetenschap: indelingen in persoonlijkheidsprofielen e.d. worden gebaseerd op vragenlijsten waarbij mensen zichzelf moeten inschatten, een mijns inziens zeer wankele basis. 2.4.1 Tests op basis van zelfevaluatie En juist uitgaande van die wankele basis wordt de astrologie vaak getest. Mensen moeten hun geboortedatum opgeven en krijgen ellenlange vragenlijsten voorgelegd over hoe ze zijn (bent u introvert, extravert, emotioneel, niet (erg) emotioneel, enz., enz.) en daarbij moeten ze bijvoorbeeld op een vijfpuntsschaal aangeven in hoeverre een bepaalde eigenschap al dan niet op hen van toepassing is. De resultaten worden vervolgens vergeleken met astrologische typeringen die bij een bepaald sterrenbeeld horen. Van Rammen mag je bijvoorbeeld verwachten dat ze significant hoog scoren op extraversie, Kreeften op emotionaliteit, en dergelijke. Dit soort verbanden zijn echter nooit overtuigend aangetoond. Voor astrologen is zoiets zonder meer duidelijk: wanneer een Ram bijvoorbeeld ascendant Steenbok heeft, blijft er weinig over van zijn extraversie, maar zelfs al is hij een dubbele Ram, wanneer Saturnus in de ascendant staat, zet dat een effectieve rem op het naar buiten gerichte van de Ram. En wat de Kreeften betreft: de meesten willen helemaal niet weten dat ze emotioneel zijn; daar schamen ze zich voor, dus in een test zullen ze dat zoveel mogelijk proberen te verbergen, en al zeker in een zelfevaluatietest. 2.4.2 Waarom kan een astroloog geen seriemoordenaar herkennen? Ook tegenstanders van de astrologie zagen wel in dat de bezwaren van astrologen tegen dit soort bewijsmethoden niet helemaal onterecht waren. En dus werden er andere tests bedacht. Men legde ze horoscopen voor van jong gestorven kinderen, seriemoordenaars, mensen met ernstige ziekten, enz., enz. Ook hier weer met rampzalige resultaten voor de astrologie. Het heeft mij altijd verbaasd dat astrologen met dit type tests akkoord gingen (en nog steeds gaan), want ze zijn onzinnig. Vermoedelijk hebben ze nooit nagedacht over de grenzen van de astrologie en hebben ze er daardoor overspannen verwachtingen van. Wat die grenzen betreft: je kunt uit een horoscoop niet aflezen of iemand een (serie)moordenaar is, en ook niet of hij vroeg dood gaat dan wel in goede gezondheid de 100 jaar zal halen. Dit zijn zaken die je niet zozeer meekrijgt bij je geboorte, maar die voor een belangrijk deel worden veroorzaakt door omstandigheden buiten je zelf. Of iemand al dan niet fysiek sterk is, kan nog wel worden afgelezen uit de horoscoop, hoewel deze op dit punt vaak tegenstrijdige informatie bevat en het dus lastig is de gegevens goed te interpreteren. Maar hoe het met de hygiëne in de omgeving, de gezondheid van de moeder, enz., enz. is gesteld - dat is een andere zaak! Iets dergelijks geldt voor een seriemoordenaar. In de horoscoop is
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
5
te zien of iemand charmant overkomt maar onder de oppervlakte zeer driftig is, de neiging heeft ontevreden te zijn met zijn of haar lot e.d. Maar het is al nauwelijks meer uit te maken of iemand ook daadwerkelijk gewelddadig zal worden, laat staan dat dit vaker zal gebeuren en tot moord leidt. Bovendien worden er op een bepaald moment op een bepaalde plaats (bijvoorbeeld een ziekenhuis) vaak verschillende kinderen geboren en die gaan beslist niet allemaal op hetzelfde moment dood, evenmin als ze allemaal seriemoordenaar zullen worden. En zelfs al gaat het om geboorten die gelijktijdig plaatsvinden maar wat verder van elkaar, bijvoorbeeld in Amsterdam, Leiden en Zaanstad, dan nog zijn de horoscopen niet dermate verschillend dat je kunt verklaren waarom de één gaat moorden en de ander een nette burger wordt die nu en dan een fikse driftbui krijgt. In het laatste onderdeel van deze les komen we nog een keer op dit zeer belangrijke punt terug (voorbeeld 4). 2.4.3 Enkele opmerkingen tot slot Wat astrologie voor bepaalde mensen vermoedelijk lastig verteerbaar maakt, is het verband met ‘de sterren’. Dat doet denken aan magie, en daar houden ze niet van. Ik wil hier niet ingaan op allerlei theorieën die er over dit onderwerp bestaan, maar alleen dit zeggen: onze individualiteit zou je kunnen zien als een kleine wereld op zichzelf, die een afspiegeling vormt van een zeer grote wereld populair gezegd de ‘hemel’- op het moment van de geboorte. Astrologen kiezen niet de conceptie als uitgangspunt, omdat de mens volgens hen een individu wordt op het moment dat hij de baarmoeder verlaten heeft en zijn eerste schreeuw geeft. Hoe dat ook zij, het verbaast me nog steeds hoe veel ik kan zeggen over mensen die ik nooit gezien heb, alleen maar op basis van hun horoscoop, en hoe vaak ook de meest onverwachte dingen blijken te kloppen. In de basiscursus komen verschillende voorbeelden aan de orde. Voorbeeld 1: Het geval van de zwijgende tweeling Een interessant geval is dat van de zwijgende tweeling, twee zusjes die jarenlang alleen met elkaar optrokken, tegen niemand ooit een mond opendeden, samen op hun kamer boeken schreven en alleen ‘s nachts naar beneden kwamen om eten uit de koelkast te halen. In hun puberteit raakten ze in hun verlangen naar liefde onder de invloed van verkeerde vriendjes en pleegden alle mogelijke wandaden (brandstichting, inbraak, enz.). Het boek over dit tweetal is adembenemend en bevat ook hun geboortegegevens. 2 Toen ik de horoscopen had getrokken, was één ding duidelijk: ze bevatten opmerkelijke punten, maar eerlijk is eerlijk: als ik niets van hun tragische levensloop had geweten, zou ik dat niet uit deze horoscopen hebben gehaald. Bovendien zijn er vermoedelijk op of rond het tijdstip dat deze tweeling werd geboren meer kinderen ter wereld gekomen op ongeveer dezelfde plaats met wie verder niets speciaals aan de hand was.
2
Marjorie Wallace, The Silent Twins. Penguin Books, Harmondsworth 1987
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
6
De omstandigheden waren wel merkwaardig: twee zusjes die 10 minuten na elkaar worden geboren - wie weet hoe twee sterk op elkaar lijkende horoscopen elkaar beïnvloeden? En in hoeveel gezinnen zou het mogelijk zijn dat twee zusjes zich jarenlang aan het gezinsleven onttrekken zonder dat iemand daar iets aan doet? Het ging niet eens om een ‘a-sociaal’ gezin, maar om tamelijk welgestelde mensen - een zwart echtpaar met vier kinderen in de Verenigde Staten (de vader was in dienst van de RAF als assistentverkeersleider). Kortom, ook hier geeft de horoscoop wel aanvullende informatie, maar de problemen zijn er niet uit af te lezen. Je kunt de horoscopen bekijken op de site van AstroCursus (zie Basiscursus/Horoscopen les 1).
3
Astrologie, werking en grenzen
De astrologie werkt geocentrisch, d.w.z. dat de stand van de sterren en planeten wordt bestudeerd vanuit de aarde. Zo bezien bewegen de Zon, Maan en planeten zich door de dierenriemtekens. Weet men datum, plaats en uur van de geboorte, dan kunnen de standen van de planeten e.d. worden berekend. Is men bijvoorbeeld een Ram, dan wil dat zeggen dat de Zon op de geboortedag in het teken Ram stond. De Zon doet er gemiddeld 30 dagen over om door een teken te lopen, en keert ieder jaar om ongeveer dezelfde tijd terug op hetzelfde punt. D.w.z., in welk jaar iemand ook geboren is, als hij of zij tussen 21 maart en 21 april is geboren, is hij of zij een Ram. Wanneer iemand net op de grens van een bepaald teken is geboren, bijvoorbeeld op 21 april, dan kan met behulp van speciale tabellen (ephemeriden) worden nagekeken of de geborene Ram is of Stier. Overigens, wanneer je een computerprogramma hebt dat horoscopen uitdraait, dan zijn deze tabellen daarin verwerkt en krijg je als je de geboortegegevens invoert, automatisch het juiste resultaat. Geocentrisch bezien draaien ook de dierenriemtekens om de aarde. Elke twee uur (gemiddeld) verschijnt er een ander teken aan de horizon. Dit teken wordt ascendant genoemd oftewel het rijzend teken. De ascendant valt samen met het begin van huis 1 en geeft het uiterlijk en optreden aan: welk masker draagt men tegenover de buitenwereld. Het dierenriemteken aan de midhemel (begin van huis 10) duidt het beroepspunt aan, maar geeft ook info over iemands reputatie in de wereld. Het wordt aangeduid met de letters MC (Medio Coeli ). Recht ertegenover ligt het IC (Imum Coeli), het gezinspunt. 3.1 Geocentrisch en dús krankzinnig? Mensen die sceptisch tegenover astrologie staan, gebruiken het feit dat astrologie geocentrisch werkt vaak als argument om ertegen te zijn. Draait de aarde niet om de Zon, en is het dus niet krankzinnig om een ‘geloof’ aan te hangen dat een ander uitgangspunt heeft? Als astrologie een geloof zou zijn en als astrologen inderdaad zouden beweren dat de tekens van de dierenriem en Zon, Maan en planeten invloed hebben op het leven op aarde, dan zou het dwaas zijn om je ermee bezig te houden. Dat is echter niet het geval. In feite gaat het meer om een afspiegeling. De horoscoop is een tekening, een afbeelding, van de stand van bepaalde sterren en planeten op het moment en op
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
7
de plaats dat je geboren bent en deze sterren en planeten zijn symbolen voor bepaalde eigenschappen. Voor iemand die tegelijk met jou een kilometer verderop is geboren, staan ze alweer een beetje anders, en vaak kunnen een paar minuten vroeger of later al een heel verschil in interpretatie opleveren. Voorbeeld 2: Tien minuten later Ik had de horoscoop van een vriendin getrokken, maar toen ik hem af had, vond ik dat hij op een paar kleine punten niet klopte met wat ik van haar wist. ‘Volgens mij ben je tien minuten, maximaal een kwartier later geboren’, zei ik. Maar ze wist zeker dat ze de tijd goed had. Een paar maanden later belde ze me op. In een oud dagboek van haar moeder had ze haar geboortebewijs gevonden. Ze was inderdaad 10 minuten later geboren dan ze mij had opgegeven. Als het geboortetijdstip niet bekend is, wordt een reconstructie zoals deze overigens veel lastiger, omdat het aantal gerichte vragen dat gesteld nu enorm toeneemt, evenals het aantal variabelen. Het onderwerp is meer iets voor een cursus voor gevorderden.
Zelfs een paar minuten kunnen al een verschil opleveren, maar aan de andere kant zijn het geen levensgrote verschillen, al lijkt dat soms op het eerste gezicht wel zo. Mensen die op dezelfde dag in het zelfde jaar en binnen een uur van elkaar zijn geboren, zullen vele eigenschappen met elkaar gemeen hebben. Ik geef weer een voorbeeld. Voorbeeld 3: Een tweeling, twee heel verschillende broers Als ik lezingen heb gegeven of een artikel heb geschreven over astrologie, krijg ik vaak allerlei brieven. Een van die brieven was van de helft van een tweeling. Hij schrijft onder meer: “Ik heb een tweelingbroer die totaal niet op mij lijkt, zowel qua uiterlijk als van karakter. Ik ben 55 minuten ouder dan hij. Hoe kan dat?” Toen ik de horoscopen had getrokken, verbaasde me dat niets. Ik citeer een stukje uit mijn antwoord aan hem: “(...) Ik heb geen echte analyse gemaakt, maar toen ik jullie horoscopen naast elkaar zag, sprongen de verschillen onmiddellijk in het oog, hoewel er ook sterke overeenkomsten zijn, maar die zitten meer ‘diep van binnen’. Jullie hebben allebei de Zon en de ascendant in Steenbok, het MC (beroepspunt) in Schorpioen en de Maan in Waterman. Ook de andere planeten staan allemaal in dezelfde tekens. Met Mercurius in Boogschutter denken jullie allebei als Boogschutters: neiging tot filosoferen. Verder zijn jullie allebei betrouwbaar en harde werkers en zijn jullie geïnteresseerd in techniek en/of geneeskunde. Maar nu de verschillen: Je broer is opvallender dan jij, heeft duidelijk charisma en is socialer. Dat komt doordat hij Venus vlakbij de ascendant heeft staan (heeft te maken met uiterlijk en optreden) en Neptunus vlakbij het MC. Ik denk dat jij de meest exacte van de twee bent en dat je broer wat ‘vager’ is dan jij. Verder heeft hij Zon in 11, het huis van vrienden en relaties, terwijl jouw Zon in 12 staat, het huis van het teruggetrokken zijn. Jij bent dus iemand die zich op de achtergrond houdt. De Zon staat wel dicht bij de ascendant, daarom denk ik dat je als kind erg verlegen bent geweest, maar daar inmiddels overheen bent gegroeid. Verder denk ik dat de verschillen tussen jullie erg opvallen, want ze zitten vooral aan de buitenkant. (...)”
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
8
Wat ik schreef, bleek waar te zijn. Het aardige is dat de broers nooit zo hadden gemerkt dat ze van binnen op elkaar leken: door de uiterlijke verschillen trokken ze weinig met elkaar op. Nu gaan ze meer met elkaar om, wat ze allebei uitstekend bevalt. De verlegen en exacte broer was in de tijd dat hij me schreef bijna klaar met de HTS, de sociale broer was aanvankelijk maar wat aan het ronddolen, maar heeft later een opleiding creatieve therapie gevolgd en daar ook werk in gevonden. Je kunt de horoscopen bekijken op de site van AstroCursus (zie Basiscursus/Horoscopen les 1). 3.2 Wat kun je aflezen uit een horoscoopfiguur? En daarmee komen we op wat je wel en wat je niet uit een horoscoop kunt lezen. Een horoscoop geeft nooit een absoluut beeld, het is altijd betrekkelijk. Het gaat om aanleg, om neigingen, niet om een dwingend noodlot waaraan niet te ontkomen valt. Je kunt niet uit een horoscoop opmaken of iemand intelligent is, wel valt het type intelligentie te bepalen. Voorbeeld 4: Syndroom van Down Een paar jaar geleden bestudeerde ik op verzoek van haar moeder de horoscoop van een toen ongeveer dertigjarige vrouw met het syndroom van Down. Haar geboortedatum -jaar en -uur bleken vrijwel gelijk te vallen met die van een geval uit mijn archief: een journaliste; de horoscopen waren dus bijna identiek. In beide gevallen stond bijvoorbeeld Mercurius in Tweelingen. Dat wil zeggen: beide personen waren snelle denkers, mondig, breed, maar niet erg diep geïnteresseerd. Voor de journaliste klopte dat perfect, maar ook de vrouw met Down was een relatief snelle denker - ze had bijvoorbeeld heel aardig leren lezen en schrijven - en ze was bijzonder nieuwsgierig.
Ook kun je niet zeggen of iemand goed of slecht is. Onder bepaalde omstandigheden kan iedereen misdadig uitvallen, vaak is de achtergrond hier van minstens evenveel belang als de aanleg. De een is driftig en leert zich in te houden, een ander wordt geen strobreed in de weg gelegd en gaat zijn rauwe gang! (Vergelijk ook ‘Astrologie en Wetenschap’, pagina 3 e.v.) Of iemand ongelukkig of gelukkig wordt, is niet te zien, wel of iemand een leven met veel strijd tegemoet gaat, of dat het allemaal betrekkelijk glad verloopt. 3.3 De ideale partner uit de sterren? De ideale partner kun je niet vinden via de sterren. Wel kun je zien tot wat voor type iemand zich aangetrokken voelt, en ook kun je twee horoscopen met elkaar vergelijken om te zien hoe de relatie zal verlopen. Amateur-astrologen doen vaak nogal absolute uitspraken over goede en slechte combinaties. Voorbeeld 5: Partners, water en vuur Zo wordt wel beweerd dat niets erger is dan een relatie tussen water en vuur, bijvoorbeeld een Kreeft en een Ram. Een goede astroloog bekijkt dat
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
9
genuanceerder. Er zullen zeker grote karakterverschillen zijn tussen deze twee, omdat de tekens in wezen sterk van elkaar verschillen. Maar hebben de te vergelijken partners bijvoorbeeld allebei ascendant Steenbok, dan willen ze dezelfde dingen: zich een beetje terugtrekken, niet voortdurend op pad zijn en met andere mensen omgaan. En zo zijn er nog wel meer punten waarop je kunt letten. In les 5 kom ik daarop terug bij het bespreken van de patronen die de planeten maken.
© 1995-2009 Fokkelien von Meyenfeldt / Basiscursus Astrologie, Les 1
10