Op zaterdag 27 september 2014 heeft het
Lemster Mannenkoor
een concert verzorgd in Multi Functioneel Centrum
“De Hege Fonnen” in Lemmer:
.
“De Freonskip hâldt ús fêst”
Het was een concert in samenwerking met de bekende Friese schrijver
Hylke Speerstra
Hylke verzorgde een aantal bijdragen over de achtergrond en levenservaringen van Friese emigranten uit de eerste helft van de twintigste eeuw. De verhalen hadden betrekking op emigranten uit verschillende delen van Friesland die soms naar verre oorden vertrokken om daar een nieuw bestaan op te bouwen. Iets wat naar hun idee in het Heitelân niet goed mogelijk was. Hylke heeft over dit onderwerp een aantal boeken geschreven: “It wrede Paradys” “It Ferfolch”
“De Oerpolder” “De Treastfûgel”. Het koor stond onder leiding van dirigent
Harm van der Meer terwijl
het orgel werd bespeeld door
Jan Kroeske
Aan het optreden werd meegewerkt door sopraan Marleen van Dijk
en onze eigen 1e tenor Ieke Rippen
Het concert bestond uit afwisselend een verhaal van Hylke, gevolgd door zang van het koor. Tekst en liederen vormden het thema waarbij de verhalen door Hylke zodanig zijn herschreven dat proza en zang goed op elkaar aansluiten.
Het concert begon met het zingen van het nummer:
“Benedictus”
Uit Cecilia mis; bew.: Charles Guinod
door koor samen met Marleen van Dijk Hierna werd het concert door de voorzitter LMK Lammert Wassenaar geopend. Vervolgens zongen koor en Marleen van Dijk het nummer
“Ode aan Lemmer” Teksten: Harm van der Meer Comp. L. von Beethoven Arr.: Harm vd Meer
Hierna volgde Hylke Speerstra met zijn eerste bijdrage
“In skip mei djoere lading”
Het verhaal van de Lemster schipper Rintsje Jelles die 150 jaar geleden met zijn zeegaande tjalk van Sint Petersburg naar de Lemmer voer. Zijn tjalk, maximaal tot op het uitwateringsmerk beladen met een kostbare lading. Later bleek de lading te bestaan uit louter verhalen waar een mens zijn leven lang plezier van kon hebben; zeker wanneer vriendschap een belangrijke rol speelt.
Koor
“De Freonskip hâldt ús fêst” Teksten:Oscar Hammerstein/Eppie Dam Comp.:Richard Rodgers/Arr.:G.M.Veldman .
Speerstra “De leafde fan Sint Jut”
Het verhaal van Lyckle en Alie uit Sintjohannesga die zo van schaatsen hielden. Ook in de bergen van Nieuw Zeeland waar Lyckle aan een grote stuwdam werkte, “gie dat oan” en Lyckle was erg dankbaar dat zijn oude vader toch nog een paar schaatsen in zijn koffer had gestopt toen hij uit Nederland vertrok.
Koor
“De Terp”
Tekst; Bruorren Halbertsma Comp.: W.A.Mozart/Arr.:Harm v/d Meer/Jan Overbeek
Speerstra
“It Middenpaad”
Een geschiedenis die zich afspeelt in Bakhuizen vlak na de 2e wereldoorlog. Over Leo Bult, zoon van Pieter Bult, een tuinder die het vooral na de droge zomer van 1947 niet meer ziet zitten in Gaasterland en tegen de wil van zijn vader wil emigreren naar Nieuw Zeeland. Vader biddend dat zijn zoon moet blijven en de zoon aansluitend biddend om de zegen van Hogerhand om te kunnen emigreren. Dit is een verhaal uit “It Ferfolch” op “It wrede Paradys”
Koor
“Jou ús in Dream” Tekst: Eppie Dam Comp.:Lowell Mason
Speerstra
“De Treastfûgel” Een speciaal als vertelling herschreven fragment uit de nieuwste novelle van Speerstra “De Treastfûgel” Over Ytsje Wytsma en Meindert Boorsma, kinderen uit twee buurgezinnen in het dorp Hichtum. Een troostvogel is een vogel die als eenling op trektocht gaat in een grote groep vogels van een andere soort. Het verhaal over een wilsterlokfluit (wilster=goudplevier) die van vader op zoon in de familie overgaat en ook over de kleinkinderen van Ytsje en Meindert die gaan emigreren; de ene naar Amerika en de ander naar Duitsland. In de oorlog zouden twee van deze kleinkinderen als vijanden tegenover elkaar komen te staan terwijl hun beider grootouders ooit als buurkinderen naast elkaar woonden op de Hichtumer terp.
Koor
“It Heitelân” Tekst:J.L. van der Burg Comp.: J.Lindeman/Arr.: Harm v/d Meer
Tot slot couplet 1 nogmaals maar nu met publiek
Speerstra
“Ytsje stapt oan board”
Verhaal uit “De Treastfûgel” over de zware zeereis met slecht weer en huizenhoge golven op de Atlantic van Ytsje Wytsma- Namminga met haar drie zonen en schoondochters met hun kleinkinderen.
Koor
“See,see, do wide see” Tekst: Pieter Jelles Troelstra Comp.:Ierske Folkswize/Arr.: Harm v/d Meer
Koor met Ieke Rippen
“It lot fan Tea”
Tekst: Fedde Schurer Comp.:Roel Slofstra/Arr.:Jan Overbeek/Harm v/d Meer
Solozang Ieke Rippen
P
A
U Speerstra
Z vervolgt met:
E
Yntermezzo : “De Harkema yn Kanada en harren Folksliet“
Over de weduwnaar Klaas Van der Veen uit Harkema die in 1947 met 10 kinderen emigreerde naar Canada. Na een moeizaam begin krijgt de familie eindelijk “fuotten ûnder it gat” . In 2008 is de familie inmiddels uitgedijd naar 395 personen. Maar het viel niet mee om uiteindelijk van Harrekyt een Canadees te worden. .
Koor
“By it opgean fan’e Sinne” Tekst: Gysbert Japicx Oorspr. Franse melodie Bew.: Harm vd Meer
Speerstra
Vraagt zich wel eens af: Zijn al die jonge nakomelingen van Friese emigranten nu eigenlijk Canadezen of Canadese Friezen of Friese Canadezen??Eén ding moge duidelijk zijn en dat is dat de schaatssport en met name het ijshockey zeer sterke Friese roots heeft. Dit merkte Speerstra toen hij tijdens de Olympische winterspelen in 2010 in Vancouver de ijshockey wedstrijd Canada-Ver. Staten meemaakte. Uiteindelijk zou een
Canadees van Friese komaf, Wiggele Crossby van oorsprong afkomstig uit Oosterzee, het winnende doelpunt tegen de Amerikanen scoren.
Koor en Marleen van Dijk
“O Canada”
(Canadese volkslied) Tekst: Robert Stanley Weir Comp.: Calixa Lavallée/Arr.: Harm v/d Meer
Speerstra
“Norwegian Hill” Een verhaal uit “De Treastfûgel” Ytsje’s schoonzoon Douwe Hiemstra boerde in “Norwegian Hill”vlakbij de Missouri river in Zuid Dakota. Prachtig bouwland maar door geweldige regenval door de Missouri overstroomd en de complete tarweoogst vernietigd!!. Dus moesten ze weer van voren af aan beginnen. Een jaar later krijgen ze een tweeling. Twee jongens. Nammen, één van de twee, zou later in de tweede wereldoorlog naar Europa worden gestuurd om tegen de Duitsers te vechten.
Koor
“The Exodus Song”
Tekst: Pat Boone Comp.:Ernest Gold/Arr.: Johan de Mey
Speerstra
“Yn Ruslân/Leningrad” Ferhaal út “De Treastfûgel” Kleinzoon van Meindert Boorsma uit Hichtum, buurjongen van Ytsje, ook weer een Meindert Boorsma, komt terecht in de loopgraven van Leningrad. Met het sturen van wat extra winterkleding hadden zijn ouders ook een wilsterfluitje meegestuurd. Hij zou 370 dagen lang in de loopgraven liggen vechten tegen een stad die zich nooit wilde overgeven.
Koor: “Te-be Po-em” Russisch Kerklied
Speerstra
“Ynfaazje” Ferhaal út “De Treastfûgel Nammen, kleinzoon van Ytsje uit Hichtum, moet met de geallieerden naar Europa om dat van de Duitsers te bevrijden. Na de invasie en Ardennenoffensief komt hij in Duitsland op een boerenerf waar hij met een boerin praat die haar beide zonen en haar man in de oorlog heeft verloren.
Koor met Marleen van Dijk
“Whispering Hope”
Tekst:Septimus Winner/Friese vert. Sibbele Witteveen Comp.:Septimus Winner/Arr.: Harm v/d/Meer
Koor en Marleen van Dijk
“Slavenkoor”
uit Nabucco
Libretto: Temistocle Solera Comp.: Giuseppe Verdi Arr.: Harm vd Meer
Speerstra
“De Moeting” It slotferhaal út it boek “De Treastfûgel” Meindert Boorsma raakt op het eind van de oorlog in Duitsland krijgsgevangen bij de Amerikanen. Hij raakt in gesprek met een Amerikaans soldaat en dat blijkt onze Nanno Hiemstra uit Zuid Dakota te zijn. Zo hebben ze heel veel te bepraten nu blijkt dat beider grootouders uit hetzelfde Hichtum afkomstig zijn. Ook over het beroemde wilsterfluitje van Meindert dat hij altijd aan een koordje om zijn hals droeg
Koor met Marleen van Dijk
“Ea sjoch’k jim wer”
(We’ll meet again)
Tekst:Hughie Charles/Fryske Bew. Jurjen v/d Meer Comp.:Ross Parker/Arr.:Harm v/d Meer
Aansluitend wordt dit nummer nogmaals gezongen maar nu met publiek.
Hierna wordt het concert door voorzitter Lammert Wassenaar besloten met bloemen voor artiesten en spreker overhandigd door Wim Courage, voorzitter Stichting Cultuurbevordering Lemsterland..
Het concert wordt afgesloten met het gezamenlijk zingen van het
“Frysk Folksliet”
Recensie in nieuwsblad Zuid Westhoek 29-9-2014
“De Freonskip hâldt ús fêst” is een boeiende en muzikale reis. (THIJS DE BOER)
LEMMER- De samenwerking tussen het Lemster Mannenkoor en schrijver Hylke Speerstra is een gouden greep. Dat blijkt tijdens de uitverkochte voorstelling “De Freonskip hâldt ús fêst” afgelopen zaterdag in de theaterzaal van De Hege Fonnen. Het verhalende karakter van de voorstelling blijkt goed uit te pakken. Het bijna 50-jarige immense mannenkoor van ruim 100 zangers is steeds vernieuwend bezig om een nieuw publiek aan te boren. Dirigent Harm van der Meer is een bevlogen en steeds naar nieuwe uitingsvormen van zijn mannenkoor zoekend man. Dat is zeker gelukt met deze voorstelling met Hylke Speerstra. Ook de inbreng van sopraan Marleen van Dijk mag niet onvermeld blijven. Een stem als een klok. Voor deze niet-Friestalige zangeres een geweldige prestatie om de Friestalige liederen te vertolken. Ze heeft zich goed ingeleefd in de Friese taal. Je moet goed luisteren voor het je opvalt dat ze niet van Friese afkomst is. Hylke Speerstra heeft allerlei verhalen uit zijn boeken gehaald over de belevenissen van Friese emigranten in Canada en Nieuw Zeeland. Zoals die van de weduwnaar Klaas van der Veen uit De Harkema, die in 1946 met 10 kinderen naar Canada is vertrokken. Inmiddels zijn er ruim 400 nakomelingen met ook nog een paar in de oven. En zo trakteert Speerstra ons op nog veel meer prachtige verhalen. Hij kan heel beeldend vertellen. Je moet overigens de Friese taal wel goed beheersen om hem volledig te kunnen volgen. Maar zoals de voorzitter van Stichting Cultuurbevordering Lemsterland, Wim Courage, in zijn dank=woord zei: “Ik versta slechts 10 %, maar heb voor 100% genoten”. De liederen van het Lemster Mannenkoor, regelmatig versterkt met de schitterende zang van Marleen van Dijk, sluiten naadloos aan op de verhalen van Hylke Speerstra. De bevlogen Harm van der Meer heeft zijn koorleden volledig in de hand. Het neigt overigens soms wel naar een robotachtig automatisme. Dit verraadt enerzijds de ervaring van het koor, maar kan anderzijds ook tot concentratieverlies leiden. Met ruim 100 mannen is het best moeilijk werken. Maar tóch weet van der Meer de spanning er in te houden. Fijne uitvoeringen krijgen o.a. het Canadese volkslied “O Canada” en “By it opgean fan ‘e Sinne”. Erg mooi is overigens ook het lied, dat na Speerstra’s boeiende verhaal over de ervaringen van Friese Canadezen in Russische loopgraven met het Wilsterfluitje, is gezongen: “Te-be Po-em”. Als afsluiter van het concert zingt het koor met sopraan Marleen het Friese volkslied. Prachtig!
