LED en Verlichting
Van fakkel naar oled
Pieter Ledeganck Charlotte Claessens
[email protected]
Natuurlijk licht
Vuur -400.000 -13000
400
1500
1816
1814 1783
Elektrisch licht
1809
1959 1879 2003
1902 1937 1981
1965/1996
De toekomst
LEP: Light Emitting Plasma
OLED: Organic Light Emitting diode
Inductielamp
HEP: High Efficiency plasma
Licht technisch
Technisch
• Licht technisch o o o o o o o
Spanning Vermogen Stroom Frequentie Levensduur Lampvoet Energielabel
220-240V / 12V 11 watt 80 mA 50/60 Hz 15000 uur E27
E27
GU10
Fittingen E14
G9
R7S
G4 (MR11)
GX53
GU5.3 (MR16)
Levensduur
• Levensduur lampen o o o o o
Gloeilamp Halogeenlamp TL CFL LED
1.000 2.000 < 60.000 6.000 – 15.000 5.000 – 50.000
• Het kostenplaatje Kostprijs
o Aankoopprijs o Vermogen (watt) / 1000 (W/kW) x branduren per jaar x prijs per kilowattuur (€0,22)
Levensduur (uren)
Lamp kosten
Verbruik na 18.000u (kWh)
Verbruiks -kosten (aan 0,22 €/kWh)
Totale kosten
Uw winst
Gloeilamp 60W
1000
18 x 0,80 = € 14,4
1080
€ 238
€ 252
-
Spaarlamp 12W
6.000
3 x € 11= € 33
216
€ 47,5
€ 80
€ 171,5 € 9,5/jaar
LED-lamp 10W
18.000
€ 30
180
€ 40
€ 70
€ 182 € 10/jaar
IP index
• Bescherming tegen water en stof: IPXX
Licht kwaliteit
• Licht kwaliteit o o o o o
Hoeveelheid licht Lichtkleur Kleurtemperatuur Kleurindex (CRI) Of gecombineerd
600 lumen WW (Warm White) 3000K 80 830
Licht kwaliteit
• Hoeveelheid licht o Lumen: som van al het licht dat de lamp uitstraalt. Vuistregel: gloeilamp: 10 lumen per watt o Lux: hoeveelheid licht die op een oppervlak valt Regel: 100 lux in doorgangen 200 lux om te ‘leven’ 500 lux om te werken 1000 lux voor precisiewerk
Licht kwaliteit
• Kleurtemperatuur o Lichtkleur hangt samen met temperatuur gemeten in Kelvin o Gewone gloeilamp: 2700 K o Winkel: (extra) warm wit
Licht kwaliteit
•
Kleurweergave index (CRI) o Samenstelling van het licht bepaalt kleurweergave o Kleurechtheid t.o.v. natuurlijk zonlicht. o Binnenshuis: Ra boven 80 o Kleurkritisch: Ra boven 90
Lichtplan
Lichtplan
• Twee soorten verlichting
Indirect
Direct
Lichtplan
• Verschillende functies: basisverlichting o Gelijkmatig o Voldoende voor veilige verplaatsingen o Kan direct of indirect
Lichtplan
• Verschillende functies: werkverlichting o functioneel o hoog luxgehalte o Aangepast aan het werk
Lichtplan
• Verschillende functies: sfeerverlichting o esthetisch o Laag luxgehalte o Eventueel deel basisverlichting
• Verschillende functies: accentverlichting o Belicht kunstwerken of voorwerpen
Lichtplan
• Buiten- en tuinverlichting o o o o
Vertrek vanuit de functie Veiligheid - comfort Maak gebruik van verschillende circuits Plaats een tijdsschakeling – bewegingssensor
o o o o
Beperk de brandduur Vermijd verlichting naar boven Technische voorschriften (minimaal IP-X4) Ook bij buitenverlichting rekening houden met basisverlichting en accentverlichting
Lichtplan
• Plannen o Vertrek vanuit de functie o Bepaal de nodige hoeveelheid licht o Kies lampen gebaseerd op lichtopbrengst, openingshoek en esthetiek
Soorten lampen
Soorten lampen
• Gloeilamp o o o o
Gekende lamp Dimbaar 2700 K, Ra (CRI)=100%
o Rendement: 5 – 13 lm/W o niet meer in de winkel
Soorten lampen
• Halogeenlamp o Gaat langer mee dan een gloeilamp o Dimbaar o 2700 K, Ra=100% o Rendement: 7 – 18 lm/W o Verdwijnt vanaf 2013 (energielabel D of slechter)
Soorten lampen
• Verbeterde halogeenlamp o Infrarood reflectielaag o 30 – 50% minder verbruik o Uitzicht en licht identiek aan een standaard halogeen o Dimbaar o 2700 K, Ra=100% o Rendement: tot 15 – 24 lm/W o Verdwijnt vanaf 2016 (energielabel C of slechter)
Let op voor oplichters…
• 300 Watt, • drie uur per dag: •
72 euro per jaar!
Soorten lampen
• Fluorescentielamp (buislamp, TL) o Stroomvonken door kwikdamp geven UVlicht af. Fosfors zetten dit om naar zichtbaar licht. o Verschillende kleurtemperaturen 2700 – 5000K o Kleurweergave (CRI) beperkt o Rendement: tot 60 – 100 lm/W
Soorten lampen
• Fluorescentie lampen of TL-verlichting o TL lampen zijn de eerste spaarlampen o Maakt net als een spaarlamp gebruik van een voorschakelapparaat o Klassiek voorschakelapparaat CVSA o Elektronisch voorschakelapparaat EVSA (zuiniger)
Soorten lampen
• Spaarlamp o Een spaarlamp is een compacte fluorescentielamp (CFL) o Verschillende kleurtemperaturen 2700 – 5000K o Kleurweergave (CRI) beperkt o Opstart – schakelen – levensduur o Rendement: tot 40 – 65 lm/W
Soorten lampen
• Spaarlampen o Zeer diverse modellen o Zowel voor “gewone” armaturen als voor inbouwarmaturen o Verkrijgbaar in warm wit tot koud wit licht o Sommige ook dimbaar o Met dimmer (dimmable, dimmerable, …) o Zonder dimmer (DORs, Vario, …)
o Levensduur tot 15000 branduren o Schakelen tot 650000 keer o Factor 5 zuiniger dan gloeilampen
Soorten lampen
• Leds o Stroom door een halfgeleider laat elektronen licht uitstralen o Snelle opstart, goed schakelbaar o Klein design o Rendement: o goedkope leds: 5 – 15 lm/W o powerleds (betaalbaar): 35 – 80 lm/W o beste leds (2013, onbetaalbaar): tot 150 lm/W
Soorten lampen
• Led: voordelen o Korte brandtijden zijn geen probleem: direct licht o Onbeperkt schakelbaar o Sommige dimbaar met geschikte dimmer o Slagvast o Geen UV of IR-straling
LED verlichting
• Led nadelen o Vermogens beperkt: van 1 W tot 12 W o Dimmers en transfo’s moeten compatibel zijn o Temperatuursgevoelig: goed koelen! o Duur o Kwaliteit niet uniform (binning)
Verlichten met led
Verlichten met led
• Woonkamer o Bestaande spots vervangen (temperatuur!) o CFL en FL beter waar veel licht nodig is o Opletten met dimmers en transfo’s
Verlichten met led
• Keuken o Ledstrip onder bovenkastjes o Let op bescherming (IP X4) o Let op CRI o Let op temperatuur boven kookplaten
Verlichten met led
• Traphal o Veiligheid ‘s nachts o Snelle opstart
Verlichten met led
• Badkamer o Waterdichte behuizingen (IP X4) o Laagspanning o Let op voor verblinding rond de spiegel
Verlichten met led
• Tuin o Geen last van koude o Onbeperkt schakelbaar (sensoren) o Verschillende kleuren verkrijgbaar o Waterdicht (min. IP X4)
Leds aankopen
Leds aankopen
• De techniek o Spanning, lumen, verbruik o Levensduur o Lichtkwaliteit o Vorm past bij armatuur o Voor spots: stralingshoek
Leds aankopen
• De prijs o Goedkope fabrikant: o geen garantie dat verschillende lampen dezelfde lichtkwaliteit leveren. o Niet voor serie-aankoop
o Grote fabrikant o Lampen zijn gelijk aan elkaar o Duurder
o Internet of lokale winkel? o Miskoop terugbrengen o garantie
Pieter Ledeganck Charlotte Claessens
[email protected] www.gezinsbond.be/energiebesparen 02/507.88.60
