MINISTERE DE LA REGION DE BRUXELLES-CAPITALE
MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLES-CAPITALE CLASSANT COMME MONUMENT LA TOTALITE DE LA VILLA "LE PARADOR", Y COMPRIS LE MOBILIER FIXE PAR DESTINATION, LE PAVILLON ET LE JARDIN SIS AVENUE LOUIS JASMIN 297 A WOLUWE-SAINTPIERRE.
BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING TOT BESCHERMING ALS MONUMENT VAN DE TOTALITEIT VAN DE VILLA "LE PARADOR", HIERBIJ INBEGREPEN HET MEUBILAIR DAT VAST IS DOOR BESTEMMING, VAN HET PAVILJOEN EN VAN DE TUIN, GELEGEN LOUIS JASMINLAAN 297 TE SINTPIETERS-WOLUWE.
Le Gouvemement Bruxelles-Capitale,
De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
de
la
Region
de
Vu I'ordonnance du 4 mars 1993 relative a la conservation du patrimoine immobilier, notamment les articles 22 .et 23;
Gelet op de ordonnantie van 4 maart 1993 inzake het behoud van het onroerende erfgoed, inzonderheid op artikelen 22 en 23;
Vu l'arrete du Gouvernement de la Region de Bruxelles-Capitale du 20 mai 1999 entamant la procedure de classement comme monument de la totalite de la villa "Le Parador", y compris de I'ensemble du mobilier fixe par destination, du pavilion et du jardin sis avenue Louis Jasmin 297 a Woluwe-Saint-Pierre;
Gelet op het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke regering van 20 mei 1999 houdende instelling van de procedure tot bescherming als monument van de totaliteit van de villa "Le Parador", hierbij inbegrepen het geheel van het meubilair dat vast is door bestemming, van het paviljoen en van de tuin, gelegen Louis Jasminlaan 297 te SintPieters-Woluwe;
Vu I'avis favorable du College des Bourgmestre at Echevins de la commune de Woluwe-Saint-Pierre ernis Ie 5 juillet 1999;
Gelet op het gunstig advies van het college van burgemeester en schepenen van de gemeente Sint-Pieters-\lVoluwe uitgebracht op 5 juli 1999;
Vu I'avis favorable de la Commission royale des Monuments et des Sites emis Ie 11 aout 1999;
Gelet op het gunstig advies van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, uitgebracht op 11 augustus 1999;
Considerant que les proprietaires ont transmis leurs observations Ie 20 juillet 1999 et que celles-ci peuvent etre resurnees comme suit:
Overwegende dat de eigenaars hun opmerkingen op 20 juli 1999 hebben meegedeeld en dan deze als voigt kunnen worden samengevat :
1° possibilite de transformer en habitation I'annexe construite en 1951;
1°de mogelijkheid het bijgebouw uit 1951 tot woning te verbouwen;
2° abattage des arbres du jardin jouxtant les 2° het omhakken van de bomen in de tuin haies de separation qui, vu leur age, ' naast de gemeenschappelijke hagen die, constituent un danger pour les habitations gezien hun leeftijd, een gevaar vormen voor voisines; de naburige woningen;
v.2000/02
etre rencontrees comme suit:
Overwegende dat deze opmerkingen als voigt kunnen worden tegemoet gekomen:
1° la separation eventuelle des deux corps d'habitation n'entrainerait aucune modification majeure, y compris en facade avant;
1° de eventuele scheiding van de twee woongedeelten zou geen belangrijke wijziging met zich meebrengen, ook niet die van de voorgevel;
2° I'abattage des arbres en bordure des proprietes voisines constituant un acte propre a toute propriete plantae est autorise s'il respecte les procedures patrimoniales et urbanistiques;
2° aangezien het omhakken van de bomen aan de rand van de naburige eigendommen een daad is die eigen is aan elk beplant eigendom, wordt hiervoor vergunning verleend, op voorwaarde dat de patrimoniale en stedenbouwkundige procedures gerespecteerd worden;
Sur la proposition du Ministre-Pn3sident du Gouvernement de la Region de BruxellesCapitale et du Secretaire d'Etat charge des Monuments et Sites,
Op de voordracht van de Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en van de 8taatssecretaris belast met Monumenten en Landschappen,
ARRETE:
B.E.8.L.U.I.T. :
Article f " - Sont classes comme monument, en raison de leur interet historique et artistique precise dans I'annexe I au present arrete, la totatite de la villa "Le Parador", y compris I'ensemble du mobilier fixe par destination, Ie pavilion et Ie jardin sis avenue Louis Jasmin 297 a Woluwe-Saint-Pierre, connus au cadastre de Woluwe-Saint-Pierre, 3eme division, section D, 8eme feuille, parcelles n" 3248 23, 324T 23, 324V 23.
Artikel 1 - Worden beschermd als monument, wegens hun historische en artistieke waarde, zoals nader bepaald in bijlage I van dit besluit, de totaliteit van de villa "Le Parador" hierbij inbegrepen het geheel van het moblair dat vast is door besternrninq, het paviljoen en de tuin, gelegen Louis Jasminlaan 297 te SintPieters-Woluwe, bekend ten kadaster te Sint-Pieters-Woluwe, 3de afdeling, sectie 0, 8ste blad, percelen nrs 3248 23, 324T 23, 324 V 23.
La delimitation du bien est reprise sur Ie plan figurant a I'annexe II du present arrete.
De . afbakening van het goed wordt aangeduid op het plan in bijlage II van dit besluit.
Art. 2 - La zone de protection relative au monument decrit dans I'article t'" comprend "ensemble des parcelles et des voiries ainsi que les parties de parcelles et de voiries reprises dans Ie perimetre deumlte sur Ie plan figurant a I'annexe II du present arrete.
Art. 2 - De vrijwaringszone met betrekking tot het in artikel 1 vermelde monument omvat het geheel van de percelen en de wegen, alsook de gedeelten van de percelen en de wegen opgenomen in de omtrek zoals afgebakend op het plan in bijlage II van dit besluit.
Constderant que ces observations peuvent
v.2000/02
Art. 3 - Le ministre qui a les monuments 'at sites dans ses attributions est charge de l'execution du present arrete.
Art. 3 - De minister bevoegd voor de monumenten en landschappen, is belast met de uitvoering van dit besluit.
Bruxelles, Ie
Brussel,
(I 7
-o,
2000
Par Ie Gouvemement de la Region de Bruxelles-Capitale,
Door de Regering,
Brusselse
Hoofdstedelijke
Le Ministre-President du Gouvernement de la Region de Bruxelles-Capitale, charge des Pouvoirs locaux, de l'Amenageme du Territoire, des Monuments et Sites, de la Renovation Urbaine et de la Rec er he Scientifique,
De Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Plaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Landschappen, Stadsvemieuwing en Wetenschappelijk Onderzoek,
Le Secretaire d'Etat a la Re de Bruxelles-Capitale, charge de l'Amenagement du Territoire, de la Renovation Urbaine, des Monuments et Sites et du Transport rernunere des personnes,
De Sta tssecretaris bij het Brussels Hoofdste elijk Gewest, belast met Ruimtelijk Ordening, Stadsvernieuwing, Monum n en en Landschappen en Bezoldi er van Personen,
Copie certifiee conforme }fU1n
v.2000102
ANNEXE I A L'ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLESCAPITALE CLASSANT COMME MONUMENT LA TOTALITE DE LA VILLA Ie LE PARADOR n Y COMPRIS L'ENSEMBLE DU MOBILIER FIXE PAR DESTINATION, LE PAVILLON ET LE JARDIN SIS AVENUE LOmS JASMIN 297 A WOLUWE-SAINT-PIERRE Ref. cadastrale : Woluwe-Saint-Pierre, 3 erne division, section D, 8 erne feuil1e, parcelles 324
s23, 324 t 2 3 , 324 v 23.
Description sommaire La villa _ Le Parador" constitue un exemple remarquable de l'architecture bourgeoise de
l'immediat apres-guerre, Concue par l'architecte Jacques Dupuis pour son frere le docteur Paul Victor Dupuis _ 1£ Parador " est une oeuvre totale, l'architecte ayant imagine a la fois l'habitation, l'ensemble du mobilier, de la decoration interieure, ainsi que le jardin et les pavilions annexes, le tout s'interpenetrant de maniere organique. Le corps principal de la villa a ete erige entre 1946 et 1948. Au fil du temps, la maison a subi quelques transformations, egalement concues par Jacques Dupuis, dans le respect de 1 elevation d'origine. 11 s'agit essentiellement de la construction d'une nouvelle aile avec salle de jeu et bar en 1950-1951, de la decoration du petit salon rose au rez-de-chaussee ainsi que de la salle a manger de l'etage (1957) et plus tard du reamenagement de la salle de jeu en appartement (1978). L'ensemble des meubles et decors sont en materiaux nobles. Ils adoptent des lignes simples et raffinees qui souvent se referent a la personnalite des occupants ou au nom de la maison, Ce nom _ Parador " fait allusion aux casernes espagnoles transformees en auberge. Ce choix provient des origines espagnoles de la famille Dupuis et de son attachement a ce pays. L'eau (du puits) et le soleil sont les motifs recurrents, presents dans de nornbreux elements de decors - ferronneries, dallages, portes. I
Les plans de la villa qui se developpent sur deux niveaux sont d'une grande clarte fonctionnelle. D'emblee l'elevation en briques espagnoles peintes en blanc et pierre de meuse se distingue par sa mise en 'scen e , sobre dans ses lignes mais qui au travers de ses details, tous tres soignes, laisse transparaitre des accents regionalistes et un certain sens de l'humour. Elle temoigne d'une interpretation tres personnelle et originale de la modernite, Le rapport a la lumiere joue un role majeur dans la maison qui est implantee en biais sur la parcelle de maniere a s'orienter sur les points cardinaux. La combinaison de fenetres tantot larges tantot etroites cree un dosage tres subtil d'eclairement. L'ensemble des chassis sont en bronze. Au nord, cote rue, le corps principal ne presente pratiquement pas d'ouvertures. 11 est perce dans son axe par l'entree principale a encadrement de pierre bleue orne .d 'u n decor de volutes stylisees. La porte a battant unique est bordee d'un decor moulure et orne en son milieu par un motif en ferronnerie a decor rayonnant. La cle est gravee d'une figure feminine s'elevant d'un puits enroule d'un serpent symbolisant La verite. Lateralement, des fenetres etroites a large larmier evoquent des meurtrieres, A droite, formant un retour, s'eleve le corps de batiment erige en 1951. Cette elevation OU dominent les larges surfaces vitrees s'ouvre sur Ie jardin de devant et contraste avec les parties plus anciennes. A gauche de l'entree un pavillon bas abrite les garages. La facade posterieure au sud est completement tournee vers le jardin, elle se developpe en largeur et se presente comme un quadrilatere divise par des medianes, Les quartiers ainsi dermis adoptent selon un rythme diagonal des jeux de pleins et de vides auxquels participent les ouvertures. Au rez-dechaussee, la partie gauche traitee en maconnerie est simplement percee d'une petite fenetre rectangulaire protegee d'une grille ouvragee et d'une porte qui ouvre sur Ie jardin. Sur la droite, la facade est entierement vitree, Elle se compose de quatre fenetres jumelees et d'une porte- fenetres qui eclaire Ie salon de reception. Les encadrements sont en pierre blanche. A l'etage, a gauche, la piece de sejour entierement vitree est devancee d'une large loggia ceinte d'un garde-corps metallique; a droite, le mur de maconnerie est perce par deux baies a· encadrement rectangulaire. Sur la droite, une imposante tour en pierre de Meuse dominela facade. De plan carre, et pratiquement aveugle elle donne a la villa l'aspect d'un castel.
V.9511
Quelques elements omementaux renforcent le caractere pittoresque de cette construction : Cadran solaire, hampe de drapeaux, fenetres meurtrieres. Le cote est de la tour est perce au rez-de-chaussee d'une fenetre a auvent et a l'etage d'une baie a claustra qui eclaire la chambre. A l'ouest, le pignon gauche est traite en partie avec des moellons de pierre. II est perce de deux baies jumelees pour profiter des rayons du solei! couchant. La toiture d'ardoises, debordante, est a plan incline. La corniche sur consoles est decoree de fleur de lyse L'agencement interieur de la maison tient a la fois compte des exigences familiales et professionnelles de ses occupants (un medecin et sa famille). Deux salons de reception, un petit cabinet de consultation et diverses pieces de service occupent le rez-de-chaussee. Les pieces destinees a la vie familiale occupent l'etage, Les espaces sont clairs, les articulations d'une grande lisibilite. Le hall d'entree voute traverse le batiment de part en part, J. Dupuis y a dessine un ciel et un ange en hommage a l' un de ses neveux mort en bas age. Ce hall est pave comme le salon de dalles de schistes, certaines etoilees, D'un cote, i1 dessert les pieces de service et un vestibule qui donne acces a l'appartement occupant l'extension, d'autre part, il s'ouvre sur le salon de reception prolonge par un petit salon-bar situe dans le pied de la tour. La decoration de ces deux pieces est originale. Une large cheminee en pierre prend place sur le mur nord et focalise l'attention. Son manteau particulierement imposant s'appuie sur la cage d'escalier menant aux etages et retombe sur des consoles a volutes. De part et d'autre de la cheminee, le mur est agremente d'une peinture murale realisee dans les tons ocrejaune par Z. Busine et P. Boelman. Dediee au soleil, elle illustre dans un style assez libre les jeux des enfants, on y observe entre autres un coq, des tournesols, une figure feminine inspiree des fresques italiennes de Campigli. Le cote sud est entierement ouvert sur le jardin par une serie de baies et portes-fenetres. Cette piece se prolonge par un petit-salon bar (salon rose) dont le mobilier est en grande partie fixe (bar, armoire, table-applique, radiateur). Cette piece etait a l'origine concue comme une bibliotheque et etait separee du salon par un mur egalement decore d'une fresque representant une scene champetre et integrant un solei! en stuc. L'ensemble du mobilier d'une grande sobriete est reduit au minimum et s'integre a la decoration interieure, Des jeux de miroirs (ancienne piece d'eau et ebrasement de porte) agrandissent l'espace. L'acces a l'etage s'effectue par un vestibule. Un escalier en pierre blanche et a rampe en ferronnerie caracteristique conduit a. un palier qui donne d'une part acces aux chambres et de l'autre debouche sur un large espace de vie. Une serie de niches decore la cage d'escalier, Le sejour comprend un coin salon et la salle a manger. 1.£ salon qui s'organise autour d'un foyer se caracterise par son mobilier entierement integre (bibliotheque, armoire radio, etagere, banquette) et son plafond stuque a motif rayonnant. Les murs sont recouverts d'un parement en flexwood (cedre du Honduras). Un mur incorporant un aquarium fait la transition vers la salle a manger. Le couvrement des murs et le mobilier - tables en sycomore et bronze - fauteuils - cacheradiateur - constituent des exemples tres interessants d'art applique, dont l'originalite s 'exprime tant au travers de leurs formes que par l'utilisation de materiaux inhabituels. Une grande porte-fenetre a l'origine coulissante, eclaire la piece sur toute sa longueur et donne acces a la loggia. Une porte separe la salle a manger de l'office et de la cuisine. Encore d'origine, celle-ci entierement carrelee est tres fonctionnelle. Son mobilier mural est completement modulable et integre une cuisiniere et une chambre froide. A partir de la cuisine une porte ouvre sur une petite terrasse. Trois chambres occupent le cote est de la maison. La chambre principale se situe dans la tour et est eclairee par une fenetre a claustra. Un bureau - bibliotheque occupe l'etage superieur de la tour. Son mobilier dessine par Antoine Pompe a ete concu pour une autre habitation du maitre d 'ouvrage et readapte en fonction de la configuration de la tour. L'extension occupee a l'origine par une salle de jeu a ete transformee en appartement. Les murs couverts de lambris conservent quelques elements interessants dont une table rabatable et des armoires murales.
a l'architecture de la villa, son orientation nord-sud ne suit pas l'alignement adopte dans 18 rue. En facade, le terrain sureleve est delimite par un
Le jardin participe completement
V.9511
muret de pierre et une haie d'ifs qui renforcent le caractere discret de la facade a rue: Une petite allee de dalles de pierre chemine jusqu'a la porte d'entree. Une sculpture abstraite de Jacques Guimont a trouve sa place dans le jardinet gazonne plante de quelques bouleaux. Le jardin se developpe largement jusqu'a l'avenue Montgolfier. Jadis, avant le percement de celle-ci, il se prolongeait englobant la propriete qui lui fait face et qui est egalement occupee parune villa que Jacques Dupuis realisa pour sa niece. Le jardin s'organise autour d'une vaste pelouse traversee dans toute sa longueur par un chemin pave. Une terrasse pavee borde la facade sud et fait la transition avec le batiment. Autour du jardin des alignements d'arbres (epiceas, thuyas, haie d'ifs et de tilleuls) forment un ecran visuel qui isole la villa de son environnement. Des tilleuls palisses doubles la rangee de thuyas en fond de parcelle. A l'est, une butte artificielle et des sorbiers argentes palisses rompent la perspective et renforcent l'impression de profondeur. On remarque notamment un beau bosquet d'azalees et un erable rouge du japon. Derriere la butte, a l'abri des regards, un bac a sable a ete amenage pour les enfants. 1£ cote ouest se compose d'un mixed-bored et d'une petite piece d'eau, devancant un pavillon de jardin. Ce pavilion a toiture d'ardoises reunit un trapeze ouvert et un carre ferme, fonnule qui annonce les realisations posterieures de J. Dupuis notamment ses chapelles . Largement vitre, il est relie visuellement a la villa par unmur de cloture qui protege la maison des vents du sud-ouest et integre une fontaine murale a decor en mosaiques reprenant un motif de solei! or sur fond bleu Un saule pleureur et un magnolia completent ce decor. En fond de jardin, s'elevent un imposant cedre du Liban et des arbres fruitiers.
Interet presente par Ie bien selon les criteres definis a l'article 2, de l'ordonnance du 4 mars 1993 relative a la conservation du patrimoine immobUier : Interet historique et artistique : La villa Ie _ Parador" figure parmi les realisations les plus remarquables de l'immediat apres-guerre, Elle etonne tant par la modernite de sa conception que par la qualite des materiaux mis en oeuvre a une epoque OU Ie contexte economique est peu favorable et ou la standardisation s'impose, souvent au detriment de la creativite, Tout son programme (maison pour reception et vie familiale) temoigne d'une complicite etroite entre l'architecte et le maitre d'ouvrage. Chaque intervention, tant au niveau de l'elevation, du mobilier que du jardin, est issue d'une reflexion globale ou l'impact de la lumiere occupe une place particuliere. L'architecte Jacques Dupuis (Quaregnon 1914-1994) s'impose comme l'un des architectes belges les plus interessant de l'apres-guerre. On peut le considerer comme l'un des heritiers du mouvement moderne. Ayant etudie a l'institut des Arts decoratifs de la Cambre, Jacques Dupuis est impregne des enseignements des maitres du fonctionnalisme : J.J. Eggericx, Victor Bourgeois, Jean de Ligne. De 1945- a 1950, i1 effectue plusieurs voyages d'etudes en Angleterre, au Pays-Bas, au Danemark et en Suede en compagnie de l'architecte Roger Bastin. Son travail sera fortement influence par ces rencontres. Au travers de son oeuvre on retrouvera les influences de Gio Ponti, et des architectes scandinaves tels Alvar Aalto et Gunnar Asplund. L'architecture de Jacques Dupuis est modeme, vivante et profondement humaine. Rejetant a la fois les doctrines fonctionnalistes et l'integrisme regionaliste, elle s'inscrit en quelque sorte dans la continuite de l'oeuvre d'Antoine Pompeo Attache a ses racines, on sent au travers les realisations de Dupuis le souci de tirer parti de l'environnement tout en s'assimilant avec lui. Dupuis realisera au cours de sa carriere un bon nombre d'habitations privees originales ( Maison van der Vaeren. Herent 1959, Maison atelier de Gaston Bertrand a Uccle (1949), mais aussi des habitations sociales, un stade, un jardin d'enfant, et une serie de chapelles. La maison le _ Parador" est la premiere habitation privee qu'il realise. Elle constitue un champ d'experiences OU 1'0n sent la volonte de creer un style personnel. Oeuvre de jeunesse, on y decele de nombreux elements empreints d'anecdotes qui paraissent parfois un peu anachronique tandis que le rapport a la lumiere, les lignes claires et Ie souci de modernite laissent presager l'oeuvre future. Le Parador est une oeuvre totale et finement
V.9511
reflechie qui integre l'architecture, le mobilier, la decoration, le jardin et tient compte tant des notions de concepts que de fonctions. Les modifications apportees au cours du temps, egalement pensees par J. Dupuis, permettent par le refus du pastiche de juger de l'evolution de son style. Pour ses qualites architecturales et paysageres cette villa ainsi que son jardin rneritent d'etre proteges.
Vu pour etre annexe it I'arrete du
Le Ministre-President du Gouv Pouvoirs locaux, de l'Amenagem Urbaine et de la Recherche Scienti
o7
-o;
2000
t de la Region de Bruxelles-Capitale, charge des
erritoire, des Monuments et Sites, de la Renovation
Le Secretaire d'Etat ala Region de Bruxelles-Capitale, ch ge de l'Amenagement du Territoire, rt remunere des personnes, de la Renovation urbaine, des Monuments et Sites et du
Copie certifiee conforme
.:' [Juti Voor eensluidend afschrift
V.9511
BIJLAGE
I
BIJ BET BESLUIT VAN DE BRUSSELSE BOOFDSTEDELIJKE REGERING
TOT BESCHERMING ALS MONUMENT VAN DE TOTALITEIT VAN DE VILLA "LE
PARADOR", IDERBIJ INBEGREPEN HET GEHEEL VAN BET MEUBILAIR DAT VAST IS DOOR BESTEMMING, VAN BET PAVILJOEN EN VAN DE TUIN, GELEGEN LOUIS JASMINLAAN 297 TE SINT-PIETERS-WOLUWE Kadastrale ref. : Sint-Pieters-Woluwe, 3de afdeling, sectie D, 8ste blad, percelen 324s23, 324t2 3, 324v2 3. Beknopte beschrijving De villa "Le Parador" is een merkwaardig voorbeeld van burgerlijke architectuur uit de onmiddellijke naoorlogse periode. Ontworpen door architect Jacques Dupuis voor zijn broer, dokter Paul Victor Dupuis, is "Le Parador" opgevat als een totaalwerk. De architect heeft zowel de woning als het volledige meubilair, de decoratie van het interieur, de tuin en de aanpalende paviljoenen ontworpen, zodat alles op een organische manier met elkaar verweven is. Ret hoofdgebouw van de villa is opgericht tussen 1946 en 1948. In de loop der jaren heeft het huis enkele verbouwingen ondergaan, eveneens naar plannen van Jacques Dupuis, maar zonder te raken aan de oorspronkelijke opstand. Het betreft voornamelijk de bouw van een nieuwe vleugel met speelkamer en bar in 1950-1951, de decoratie van het kleine roze salon op de benedenverdieping en van de eetkamer op de verdieping (1957). Nog later werd de speelkamer ingericht als appartement (1978). AIle meubels en decors zijn vervaardigd uit edele materialen. Ze hebben een eenvoudige en geraffmeerde belijning die vaak verwijst naar de persoonlijkheid van de bewoners of de naam van het huis. De naam "Parador" verwijst naar de Spaanse kazernes die tot herberg werden omgebouwd. De keuze van deze naam vloeit voort uit de Spaanse oorsprong van de familie Dupuis en haar gehechtheid aan dit land. Het (put)water (du puits = van de put) en de zon zijn vaak terugkerende motieven die in talrijke decorelementen - ijzersmeedwerk, betegeling, deuren - voorkomen. De plannen van de villa, gespreid over twee bouwlagen, zijn van een grote functionele helderheid. De opstand in wit geschilderde Spaanse baksteen en Maassteen valt onmiddellijk op door de sobere vormgeving. De bijzonder goed afgewerkte details legt echter bepaalde regionalistische accenten en geeft blijk van een zekere zin voor humor. De vormgeving getuigt van een zeer persoonlijke en .originele opvatting van de moderniteit. De wisselwerking met het licht speelt een erg belangrijke rol in het huis, dat schuin op het perceel werd opgetrokken zodat dat het naar de vier windstreken gericht is. De afwisseling van brede en smalle ramen zorgt voor een zeer subtiele dosering van het binnenvallende licht. AIle raamlijsten zijn van brons. In het noorden, aan de straatkant, heeft het hoofdgebouw nagenoeg geen openingen. De gevel wordt in de aslijn doorbroken door de hoofdingang met hardstenen omlijsting, versierd met een decor van gestileerde voluten. De enkele deur is afgezet met een lijstdecor en in het midden versierd met een smeedijzeren motief in de vorm van een stralenkrans. De sleutelsteen is gegraveerd met een vrouwenfiguur die zich opricht boven een put waarrond een slang gekronkeld ligt die de Waarheid symboliseert. De smalle laterale ramen met brede waterlijst doen denken aan schietgaten. Aan de rechterkant verrijst het utspringend gebouw dat in 1951 is opgetrokken. Deze opstand waarin grote glaspartijen overheersen, kijkt uit op de tuin aan de voorkant en contrasteert met de oudere gedeeltes. Links van de ingang bevndt zich een paviljoen dat de garages huisvest. Dezuidelijke achtergevel is volledig naar de tuin gericht en in de breedte uitgebouwd als een vierhoek verdeeld door medianen. De aldus gevormde kwartieren vertonen volgens een diagonaal patroon een afwisseling van volle en lege vlakken waarvan ook de gevelopeningen deel uitmaken. Op de benedenverdieping telt .h et bakstenen linker gedeelte een klein rechthoekig raam beschermd door een kunstig traliewerk en een deur die toegang verleent tot de tuin. Aan de rechterkant is de gevel volle dig in glas, bestaande uit vier dubbele ramen en een glazen deur die de ontvangstsalon van licht voorzien. Het lijstwerk is in witte steen. Op de verdieping links
V.9511
springt uit de eveneens volledig glazen gevel van de woonkamer een brede loggia omsloten door een metalen borstwering. De bakstenen muur rechts heeft twee rechthoekige raamopeningen. Aan de rechterkant domineert een imposante toren in Maassteen de gevel. Met zijn vierkant grondvlak en bijna blinde muren geeft deze toren de villa het karakter van een versterkt kasteel. Een paar decoratieve elementen versterken het schilderachtige karakter van dit bouwwerk : zonnewijzer, vlaggenmast, ramen in de vorm van schietgaten. In de oostzijde van de toren bevindt zich op debenedenverdieping een raam met luifel en op de verdieping een raamopening met claustra die het licht binnerilaat in de achterliggende kamer. Aan de westzijde is de puntgevel gedeeltelijk met breukstenen uitgevoerd. Deze gevel wordt doorbroken door een dubbel raam waarlangs de stralen van de ondergaande zon binnenvallen. Ret uitstekende leien dak heeft een hellend vlak. De kroonlijst rust op consoles en is versierd met lelies. De binneninrichting van het huis houdt zowel rekening met de huishoudelijke als professionele behoeften van de bewoners (een arts en zijn gezin). De benedenverdieping wordt ingenomen door twee ontvangstsalons, een klein dokterskabinet en diverse dienstvertrekken. De kamers bestemd voor het gezinsleven bevinden zich op de verdieping. De ruimtes zijn helder eri vloeien in elkaar over. De gewelfde toegangshalloopt door het hele huis. J. Dupuis heeft er een hemel en een engel getekend als eerbetoon aan zijn jong gestorven neven. Deze hal heeft een vloer van schisttegels, sommige met stervonnig patroon. Hij geeft langs de ene kant toegang tot de dienstvertrekken en een vestibule die naar het appartement in de uitbreiding leidt, langs de andere kant tot het ontvangstsalon, verlengd door een klein barsalon in de voet van de toren. De decoratie van deze twee kamers is origineel. Een brede natuurstenen schouw trekt alle aandacht naar zich toe op de noordelijke muur. De bijzonder indrukwekkende mantel leunt tegen het trappenhuis dat naar de verdiepingen leidt en steunt op consoles met voluten. Aan weerszijden van de schouw bevindt zich een decoratieve muurschildering uitgevoerd in okergele tinten door Z. Busine en P. Boelman. Deze aan de zon gewijde schildering beeldt kinderspelen uit in een nogal vrije stijl. Men bemerkt onder andere een haan, zonnebloemen en een vrouwenfiguur geinspireerd op de Italiaanse fresco's van Campigli. De zuidkant is volledig open op de tuin via een reeks ramen en tuindeuren. In het verlengde van deze kamer ligt een kleine salonbar (roze salon) waarvan het meubilair voor een groot deel vast is (bar, kast, wandtafel, radiator). Deze kamer was oorspronkelijk bedoeld als bibliotheek en van het salon gescheiden door een muur die eveneens versierd was met een fresco van een landelijk tafereel met ingewerkte zon in stuc. Ret zeer sobere meubilair is tot het minimum beperkt en vormt een geheel met de decoratie van het interieur. Spiegeleffecten (voormalig bassin en deuromlijsting) doen de kamer groter lijken. De verdieping is toegankelijk via de vestibule. Een witstenen trap mondt uit in een brede woonkamer. Een reeks nissen siert de trappenhal. De leefruimte bestaat uit een salonhoek en eetkamer. Het salon dat rond een open haard is opgebouwd, kenmerkt zich door het volledig geintegreerde meubilair (bibliotheek, radiokast, wandrek, zitbank) en stucplafond met radiaal motief. De muren zijn bekleed met flexwood (Honduras-ceder). Een muur met ingebouwd aquarium vormt de overgang naar de eetkamer. De muurbekleding en het meubilair - tafels in es en brons, fauteuils, radiatorscherm - zijn zeer interessante voorbeelden van toegepaste kunst, die hun originaliteit zowel aan. hun vormen als aan het gebruik van ongewone materialen ontlenen. Een kamerhoge deur, die oorspronkelijk kon openschuiven, verlicht de kamer over de hele breedte en geeft toegang tot de loggia. Een deur scheidt de eetkamer van het bureau en de keuken. Deze laatste is nog origineel, volledig betegeld en zeer functioneel. Het muurmeubilair is volledig moduleerbaar en bevat een ingebouwd fornuis endito koelkast. Een deur.leidt van de keukennaar een klein terras. Aan de oostkant van het huis liggen drie kamers. De grootste kamer bevindt zich in de toren en wordt verlicht door een raam met claustra. De bovenste verdieping van de toren wordt ingenomen door een bureau-bibliotheek. Ret door Antoine Pompe getekende meubilair was eerst bestemd voor een andere waning van de bouwheer en is nadien aangepast aan de afmetingen van de toren.
V.9511
De uitbreiding die oorspronkelijk als speelkamer diende, is later verbouwd tot appartement. De met lambrisering beklede muren bevatten nog enkele interessante elementen, waaronder een uitklapbare tafel en muurkasten. De tuin maakt integraal deel uit van de architectuur van de villa. Zijn noord-zuidrichting volgt het trace van de straat niet. Aan de kant van de voorgevel wordt het verhoogde terrein begrensd door een stenen muurtje en een taxushaag die het discrete karakter van de straatgevel versterken. Een kort pad van stenen tegels leidt naar de voordeur. Een abstract beeldhouwwerk van Jacques Guimont is opgesteld op het kleine gazon waar enkele berken staan. De tuin strekt zich uit tot aan de Montgolfierlaan. Vroeger, vooraleer deze laan was aangelegd, liep de tuin door en omvatte ook het eigendom ertegenover, waar een villa staat die Jacques Dupuis ontworpen heeft voor zijn nicht. De tuin is aangelegd rond een groot grasperk dat over zijn hele lengte wordt doorsneden door een geplaveide weg. Aan de zuidgevel vormt een geplaveid terras de overgang tussen tuin en huis. Rond de tuin staan rijen bornen (sparren, levensbomen, taxushagen en linden) die een scherm vormen dat de villa van de omgeving isoleert. Opgebonden linden vormen een dubbele rij met de levensbomen achteraan op het terrein. In het oosten breken een kunstmatig heuveltje en opgebonden zilverlijsterbessen het perspectief en versterken de indruk van diepte. Men Merkt er onder andere een mooie groep azalea's en een Japanse rode esdoorn. Achter het heuveltje, aan het gezicht onttrokken, bevindt zich een zandbak voor de kinderen. De westzijde bestaat uit een mixed-bored en een kleine vijver, met daarachter een tuinpaviljoen. Dit paviljoen met leien dak houdt het midden tussen een open trapezium en een gesloten vierkant, een vorm die reeds de latere realisaties van J. Dupuis aankondigt, met name zijn kapellen. Het paviljoen, voorzien van grote ramen, is visueel met de villa verbonden door een afsluitingsmuur die het huis beschut tegen de zuidwestenwinden en een muurfontein bevat met een mozaiekdecor waarin opnieuw het motief van de zon opduikt tegen een blauwe achtergrond. Een treurwilg en een magnolia maken dit decor volledig. Achteraan in de tuin verrijst een indrukwekkende ceder uit Libanon, naast diverse fruitbomen.
Waarde van het goed volgens de maatstaven bepaald in artikel 2 van de ordonDantie van 4 maart 1993 inzake het behoud van het onroerende erfgoed : Historisch en artistiek belang : De villa "Le Parador" behoort tot de meest opmerkelijke realisaties van de periode vlak na de Tweede Wereldoorlog, De villa maakt indruk zowel door de moderniteit van zijn ontwerp als door de kwaliteit van de aangewende materialen in een tijd waarin de economische omstandigheden weinig gunstig waren en standaardisering de regel, dikwijls ten koste van de creativiteit. Ret hele programma (huis voor dokterspraktijk en gezinsleven) getuigt van een nauwe samenspraak tussen de architect en de opdrachtgever. Elke ingreep, zowel wat betreft de opstand als het meubilair en de tuin, is het resultaat van een globale visie waarin de impact van het licht een zeer belangrijke plaats inneemt. Architect Jacques Dupuis (Quaregnon 1914-1994) is een van de interessantste Belgische architecten van de naoorlogse periode. Men kan hem beschouwen als een van de erfgenamen van de modernistische stroming. Tijdens zijn studies aan het Institut des Arts decoratifs de la Cambre werd hij doordrongen van de principes van de boegbeelden van het functionalisme : J.J. Eggericx, Victor Bourgeois, Jean de Ligne. Tussen 1945 en 1950 maakte hij verschillende studiereizen naar Engeland, Nederland, Denemarken en Zweden in .gezelschap van architect Roger Bastin. Zijn werk werd sterk beinvloed door deze contacten. Men treft er de invloeden aan van Gio Ponti en van Scandinavische architecten als Alvar Aalto en Gunnar Asplund. De architectuur van Jacques Dupuis is modern, levendig en diep menselijk. Ze verwerpt de doctrines van functionalisme en regionalistisch integrisme, om in zekere zin voort te bouwen op het werk van Antoine Pompeo Gehecht aan zijn wortels voelt men in de realisaties van Dupuis de bekommernis om het bouwwerk te assimileren met de omgeving.
V.9511
Hij zal in de loop van zijn carriere meerdere originele prive-woningen ontwerpen (woning van der Vaeren, Herent 1959; atelierwoning van Gaston Bertrand in Ukkel, 1949), maar ook sociale woningen, een kindertuin en diverse kapellen. De villa "Le Parador" is zijn eerste ontwerp voor een prive-woning, Ret huis is een oefenterrein waar men de zoektocht van de architect voelt naar een persoonlijke stijl. Ret is een jeugdwerk, waar talrijke elementen anekdotische ontleningen lijken die soms wat anachronistisch aandoen. Maar de houding tegenover het licht, de klare lijnen en het streven naar moderniteit wijzen reeds vooruit naar het latere werk.- De Parador is een goed doordacht totaalwerk dat de architectuur, het meubilair, de decoratie en de tuin integreert, en dat rekening houdt met zowel het conceptuele als het functionele. De later aangebrachte wijzigingen, eveneens uitgewerkt door J. Dupuis, maken het door de afwijzing van elke pastiche mogelijk de ontwikkeling van zijn stijl te volgen. Op grand van deze architecturale en landschappelijke kwaliteiten verdient deze villa alsook de tuin ervan te worden beschermd.
Gezien om te worden gevoegd bij het besluit van
De Minister-Voorzitter van de Brussel e oofdstedelijke Regering, belast met Plaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening, Mon enten en Landschappen, Stadsvemieuwing en Wetenschappelijk Onderzoek
De Staatssecretaris bij het Brussels Hoofdstedelijk last met Ruimtelijke Ordening, Stadsvemieuwing, Monumenten en Landschapl-mPl~n~~z ldigd Vervoer van Personen
Copie certifiee conforme
V.9511
ANNEXE n AL' ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLES-eAPITALE CLASSANT COMME. MONUMENT LA TOTALITE DE LA vnLA «LE PARADOR» Y COMPJUS L'ENSEMBLE DU MOB~IER FIXE PAR DESTINATION, I.E PAVllLON sr LE JARDIN SIS AVENUE LOUIS JASMIN 297 A WOLtJWE.SAINT-PIERRE. .
BIJLAGE II VAN HET BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELUKE -REGERING TOT BESCHERMING ALS MONUMENT VAN DE TOTALITEIT VAN DE vnLA «LE PARADOR», HIERBU INBEGREPEN BET GEHEEL VAN BET MEUBILAIR OAT VAST IS DOOR BESTEMMING, VAN HET PAVILJOEN EN VAN DE TUIN, GELEGEN LOUIS JASMINLAAN 297 TE SINT-PIETERSWOLUWE.
DELIMlTATION DE LA ZONE DE
AFBAKENING VAN DE VRIJWARINGSZONE
PROTECI10N
Objet du ciassement Te beschermen zone Zone legale de protection WeHe!ijke vriiworingszone ~->~
10mt
25
~~~"" Echelle - schaal
Vupour etre ennexe al'mrete du
Gezien om te worden gevoegd bij het besluitvan
Le Ministre-President du Gouvemement de la Re on Bruxelles-Capitale, charge des Pouvoirs loea I'Amenagement du Territoire, des Monuments et S· , la Renovation Urbaine et dela Recherche Scientifi
De Minister-VOOIZitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met P1aatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening, Monmnenten en Landschappen, emieuwing en Wetenschappelijk Onderzoek,
Le Seeretaire d'Etat a 1a Region de Bruxelles-Capitale, charge de l'Amenagement do Territoire, de la Renovation Urbaine, des Monmnents et Siteset du Transport remUIlere des personnes,
De Staa bij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, belast met Ruimtelijke Ordening, Stadsvemieuwing, Monmnenten en Lan Bezoldigd Vervoervan
Caple certifiee conforme
P_~J~
, 0 7 ---'11) _ 2000
