Landelijke Kwalificaties MBO

Landelijke Kwalificaties MBO

Sector: Assisterenden gezondheidszorg Branche: Gezondheidszorg Beroepengroep: Doktersassistent Versie 2007-2008

Doktersassistent versie 2007-2008

Inhoudsopgave Inleiding ................................................................................................................................................. 3 Deel A: Beeld van de beroepengroep................................................................................................. 4 Deel B: De kwalificaties ....................................................................................................................... 7 1. Inleiding ................................................................................................................................. 7 2. Algemene informatie ............................................................................................................. 7 2.1 Colofon ............................................................................................................................ 7 2.2 Formele vereisten............................................................................................................ 8 2.3 Typering Beroepengroep................................................................................................. 9 2.4 Loopbaanperspectief..................................................................................................... 10 2.5 Trends en innovaties ..................................................................................................... 11 3. Overzicht van het kwalificatiedossier .................................................................................. 13 4. Beschrijving van de uitstromen ........................................................................................... 14 4.1 Doktersassistent ............................................................................................................ 15 5. Beschrijving van de kerntaken ............................................................................................ 19 5.1 Kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies.......................................... 19 5.2 Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg ..................................................................... 21 6. Totaal overzicht proces-competentie-matrices ................................................................... 24 6.1 Proces-competentie-matrix kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies ............................................................................................................................................. 25 6.2 Proces-competentie-matrix kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg ......................... 26 Deel C: Uitwerking van de kwalificaties ........................................................................................... 28 1. Inleiding ............................................................................................................................... 28 2.1 Doktersassistent ............................................................................................................ 28 3. Certificeerbare eenheden ................................................................................................... 55 Deel D: Verantwoording ..................................................................................................................... 56 1. Inleiding ............................................................................................................................... 56 2. Proces- en inhoudsinformatie ............................................................................................. 57 2.1 Betrokkenen .................................................................................................................. 57 2.2 Verwantschap................................................................................................................ 57 2.3 Vertaling beroepscompetentieprofielen in kwalificatiedossier....................................... 60 2.4 Discussiepunten ............................................................................................................ 60 3. Ontwikkel- en onderhoudsperspectief................................................................................. 63


2

Inleiding Voor u ligt het kwalificatiedossier doktersassistent. Dit dossier bestaat uit een aantal onderdelen. In deel A wordt voor alle geïnteresseerden een korte omschrijving gegeven van de beroepengroep en de taken die de beroepsbeoefenaar zoal uitvoert en de competenties die zij daarbij nodig heeft. In deel B, de kwalificaties, worden op hoofdlijnen de diploma-eisen beschreven. Deze eisen geven samen weer wat de gediplomeerde moet kunnen als zij op de arbeidsmarkt start. Deze diploma-eisen worden vastgesteld door de minister van OCW/LNV en vormen daarmee de wettelijke basis voor de instellingen om het onderwijs vorm te geven en voor de inspectie en KCE voor het toezicht hierop. In deel C wordt een uitwerking gegeven aan hetgeen in deel B is gesteld. Deel C is zowel inhoudelijk als methodologisch aan deel B gekoppeld, er is een 1-1 relatie tussen respectievelijk de kerntaken, de proces-competentie-matrices en de daarin opgenomen werkprocessen, de certificeerbare eenheden met deze entiteiten in deel C. Deel C is vastgesteld door het bestuur van het kenniscentrum op advies van de paritaire commissie. In deel D wordt verantwoording afgelegd over de totstandkoming van dit kwalificatiedossier. Ook vindt u hier de verwijzingen naar het voor dit dossier relevante bronnenmateriaal. Hieronder vindt u de grafische weergave van de relaties tussen de verschillende elementen van dit kwalificatiedossier. dossier

beeld van beroep

deel A

alg. / spec. informatie

trends / innovatie

uitstroom (diploma)

kerntaak

diploma eisen

typering

proces competentie matrix

deel B

verantwoording

certificeerb. eenheden

vaste lijst competenties deel D

werk proces

resultaat

competentie

gedrags componenten

= heeft nul of meerdere

deel C


vakkennis vaardigheden prestatie indicator

3

Deel A: Beeld van de beroepengroep DOKTERSASSISTENT Jouw sector Je werkt in de sector gezondheidszorg, in één van de branches zoals de huisartsenpraktijk, sociale gezondheidszorg en de jeugdgezondheidszorg. Jouw baan Met jouw opleiding kun je in allerlei praktijken en omgevingen aan de slag. Bijvoorbeeld bij een huisartsenpost, de polikliniek, bloedtransfusiediensten, laboratoria en verpleeghuizen. Je richt je voornamelijk op het te woord staan van de zorgvrager en draagt zorg voor het goed behandelen van de zorgvraag, je assisteert de behandelaar. Jouw werk Je ondersteunt de behandelaar bij het voorbereiden, uitvoeren en afronden van medische behandelingen zodat deze efficiënt en effectief kunnen worden uitgevoerd. Je zorgt voor de intake, voorlichting en advisering van de zorgvrager, levert een bijdrage aan de medische zorg en houdt je bezig met de praktijkvoering. Je voert veel werkzaamheden zelfstandig uit. Je bent verantwoordelijk voor een deel van de organisatie van de artsenpraktijk. Je neemt complexe beslissingen en overlegt bij twijfel met de behandelaar of je leidinggevende. Je voert ook zelfstandig medische deelhandelingen uit binnen de geldende weten regelgeving, zoals: • Onderzoeken uitvoeren, bijvoorbeeld: meten van bloeddruk, ECG; • Laboratoriumbepalingen uitvoeren, zoals: urine-onderzoek verrichten met behulp van sticks, zwangerschapsbepaling, bepaling HB-, bloedsuiker-, cholesterolgehalte; • Voorbehouden handelingen uitvoeren in opdracht van de behandelaar, zoals injecteren. • Voorlichting en advies geven aan de zorgvrager. Je taken variëren van gemiddeld tot moeilijk. Extra complicerende factoren zijn: • De diversiteit van de doelgroep (naar demografische, sociale en/of culturele achtergrond en bekendheid met medisch zorgaanbod); • De zorgvuldigheid en nauwkeurigheid waarmee je moet doorvragen en de risico’s die verbonden zijn aan de aard van en de urgentie van de te kiezen vervolgstap; • De grote verscheidenheid aan zorgvragen (en de aard van de vragen) en zorgvragers (en hun gedrag); • De risico’s die verbonden zijn met het verkeerd geven en/of opvolgen van voorlichting/advies; • De noodzaak snel te kunnen schakelen tussen taken in situaties van werkdruk in combinatie met de vereiste nauwkeurigheid en hygiëne; • De risico’s die verbonden zijn aan het uitvoeren van en assisteren bij medischtechnische handelingen voor de zorgdrager, de behandelaar en de assistent. Ook in situaties waar de werkdruk hoog is of waar zich complicaties voordoen.


4

Jouw kwaliteiten Je beschikt over inlevingsvermogen en een open, consciëntieuze, hulpvaardige, professionele, doelgerichte en communicatieve houding. Je kunt goed met druk omgaan en bent kritisch en communicatief. Je beroepshouding wordt gekenmerkt door deskundigheid, inlevingsvermogen, doelgerichtheid, gastvrijheid en klantgerichtheid. Je bent representatief en gaat respectvol om met zorgvragers. Jouw toekomst Veel doktersassistenten maken gebruik van nascholingscursussen. Hiernaast kunnen doktersassistenten vrijstelling krijgen als doorstromen naar andere mbo-opleidingen zoals apothekersassistent, tandartsassistent, technisch oogheelkundig assistent, mboverpleegkundige en SAW-4 opleidingen. Horizontale loopbaanmogelijkheden zijn mogelijk als je overstapt naar een andere (type) organisatie. Op Hbo-niveau zijn twee specialisaties mogelijk. Dit zijn de zorginhoudelijke specialisatie en de specialisatie naar organisatie en management. Met deze specialisaties kun je een loopbaanstap maken naar bijvoorbeeld de functie van praktijkondersteuner, specialistisch assistent of leidinggevende.


5

GEZONDHEIDSZORG Kwalificatiestructuur

Assisterenden Gezondheidszorg (AG)

Niveau 4

Apothekersassistent Doktersassistent Tandartsassistent

3

2

1


6

Deel B: De kwalificaties 1. Inleiding Voor u ligt Deel B van het kwalificatiedossier Doktersassistent. In dit deel worden op hoofdlijnen de diploma-eisen beschreven voor: (i)

Doktersassistent

2. Algemene informatie

2.1 Colofon Onder regie van Ontwikkeld door Verantwoording

OVDB, kenniscentrum voor leren in de praktijk in de sectoren Gezondheidszorg, Welzijn, Sport en Dienstverlening. Kenniscentrum OVDB Vastgesteld door: Het bestuur van OVDB op advies van de paritaire commissie beroepsonderwijs bedrijfsleven van OVDB. Op 12 december 2006 Te Bunnik


7

2.2 Formele vereisten Diploma(s)

Doktersassistent, niveau 4

In- en doorstroomrechten

Voor instroom- en doorstroomrechten worden de wettelijke bepalingen aangehouden zoals vermeld in: - de Doorstroomregeling VMBO-Beroepsonderwijs (ministerie van OCW, 2003) - WEB; Wet educatie en beroepsonderwijs (Staatsblad 501, 31 oktober 1995) - WHW: Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, stb. 1992, 593)

Certificeerbare eenheden

Voor dit kwalificatiedossier zijn geen Certificeerbare eenheden vastgesteld. nee ja

Wettelijke beroepsvereisten Branche vereisten Bron- en referentiedocumenten

nee ja -

-


In dit kwalificatiedossier is gebruik gemaakt van het referentiedocument (Moderne) Vreemde talen en Nederlands, juni 2004. Onlosmakelijk met dit kwalificatiedossier verbonden is het Brondocument Leren, Loopbaan en Burgerschap, september 2006. De kwalificatie-eisen die in dit brondocument worden beschreven vormen samen met de diplomavereisten in dit kwalificatiedossier de wettelijke basis voor het onderwijs. Het brondocument is te vinden op www.coördinatiepunt.nl De volgende BCP’s vormen de basis voor dit dossier: o Beroepsprofiel Doktersassistent, NVDA, 24 juni 2004

8

2.3 Typering Beroepengroep De doktersassistent is werkzaam in diverse typen organisaties, zoals de (solo en groeps-) huisartsenpraktijk, huisartsenpost, polikliniek, sociale gezondheidszorg (bv. Arbo-diensten) en de Jeugdgezondheidszorg, bloedtransfusiediensten, laboratoria en verpleeghuizen. Zij* voert haar werkzaamheden uit in opdracht van de behandelaar en in voorkomende gevallen ook voor praktijkondersteuners, verpleegkundigen en/of anderen. Daarbij heeft ze een eigen, herkenbare bijdrage in de individuele gezondheidszorg. De doktersassistent draagt zorg voor de intake, voorlichting en advisering van de zorgvrager, levert een bijdrage aan de medische zorg en houdt zich bezig met de praktijkvoering. De essentie is het helder krijgen van de zorgvraag, (zelfstandig) handelen en adviseren conform protocollen en het scheppen van randvoorwaarden zodat de behandelaar efficiënt en effectief de zorgvrager kan helpen/behandelen. De doktersassistent functioneert in grote mate zelfstandig, al dan niet in teamverband. Zij is verantwoordelijk voor haar eigen werk en de continuïteit van het werkproces. Zij voert haar werkzaamheden uit volgens professionele richtlijnen, protocollen en richtlijnen van de organisatie. Ze neemt zelfstandig beslissingen waarbij de overwegingen complex zijn en de mogelijke gevolgen onduidelijk. Ze kan haar mening beargumenteren. Bij twijfel overlegt ze met de behandelaar, leidinggevende en/of collega´s. De doktersassistent is in staat haar eigen bekwaamheid te beoordelen en op basis daarvan te handelen. Voorbehouden handelingen voert zij in opdracht van de behandelaar uit. * Er bestaat in het Nederlands een dilemma als het gaat over het gebruik van woorden die als mannelijk en vrouwelijk geïnterpreteerd kunnen worden. We zouden consequent kunnen werken met 'hij/zij' en 'zijn/haar', maar dat geeft een gedwongenheid die wij stilistisch niet verantwoord vinden. De personen die in dit stuk de handelingen verrichten of beschreven worden, kunnen in onze optiek net zo goed mannen zijn als vrouwen


9

2.4 Loopbaanperspectief De opleiding tot doktersassistent is een Mbo-opleiding (niveau 4) en is een basisopleiding om te kunnen werken in alle typen organisaties waar doktersassistenten werkzaam kunnen zijn. Doktersassistenten zijn vooral werkzaam bij de (solo en groeps-) huisartsenpraktijk, huisartsenpost, polikliniek, sociale gezondheidszorg (bv. Arbo-diensten) en de Jeugdgezondheidszorg. In mindere mate werken de doktersassistenten ook bij bloedtransfusiediensten, laboratoria en verpleeghuizen. Er is op dit moment onvoldoende informatie beschikbaar over het loopbaanperspectief van de doktersassistent. Mede door de ontwikkelingen waar het beroep mee te maken heeft, maken veel doktersassistenten gebruik van bij- en nascholingscursussen. Doktersassistentes die werken in huisartsenposten moeten verplicht bijscholing volgen voor het uitvoeren van triage. De gediplomeerde doktersassistent kan vrijstellingen krijgen voor onderdelen van andere mboopleidingen op niveau 4, zoals Tandartsassistent, Apothekersassistent, Verpleegkundige, Technisch oogheelkundig Assistent. De doktersassistent heeft verschillende loopbaanmogelijkheden. Horizontale loopbaanmogelijkheden zijn mogelijk als de doktersassistent overstapt naar een andere (type) organisatie. In de onderzoeksrapportage ´The only way out is together´ (NVDA, 2003) worden twee mogelijke specialisaties voor het maken van een verticale loopbaanstap genoemd. Dit zijn de zorginhoudelijke specialisatie en de specialisatie naar organisatie en management. Beide varianten zijn op Hbo-niveau. De doktersassistent kan een verticale loopbaanstap maken naar bijvoorbeeld de functie van praktijkondersteuner, praktijkmanager, specialistisch assistent of leidinggevende. De benaming en de invulling van de functie is afhankelijk van het type organisatie.


10

2.5 Trends en innovaties Hieronder worden enkele, voor de in dit kwalificatiedossier beschreven beroepen relevante ontwikkelingen beschreven. Het gaat hierbij om ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de beroepspraktijkvorming, ontwikkelingen in wetgeving en overheidsregulering en ontwikkelingen in de beroepsuitoefening zelf (b.v. technologische veranderingen of marktontwikkelingen in de sector). Deze ontwikkelingen worden beschreven om instellingen daarmee de mogelijkheid te bieden in de opleiding al rekening te houden met toekomstige veranderingen in de beroepsuitoefening. Arbeidsmarkt en Beroepspraktijkvorming

Wanneer we kijken naar het aantal geregistreerde BPVplaatsen in het register van de OVDB en de behoefte aan BPV-plaatsen op basis van het huidig aantal leerlingen in de opleiding, dan is er sprake van voldoende aanbod. Daarbij wordt er vanuit gegaan dat alle geregistreerde leerplaatsen ook daadwerkelijk benut kunnen worden. Informatie over de arbeidsmarktbehoefte in relatie tot het aantal doktersassistenten dat wordt opgeleid ontbreekt. De arbeidsmarktpositie van doktersassistenten verschilt per regio. De verwachting is dat de arbeidsmarkt voor doktersassistenten de komende jaren ongeveer gelijk zal blijven. Wel kan geconcludeerd worden dat er, gezien het aantal geregistreerde BPV-plaatsen, meer deelnemers opgeleid zouden kunnen worden dan nu het geval is.

Wetgeving en regelgeving

De invloed van veranderingen in wetgeving is groot. De veranderingen in de sociale wetgeving hebben veel gevolgen voor het werk van de doktersassistent. De behoefte aan voorlichting over de veranderingen is groot. Zorgvragers uiten hun onrust tegen de doktersassistent en vragen om brieven, machtigingen en bemiddeling. De veranderingen in de privacywetgeving en de invoering van de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) hebben invloed gehad op de werkwijze van de doktersassistent. De doktersassistent moet weten wanneer en aan wie ze wel en niet informatie moet geven, i.v.m. het informatierecht en het recht op privacy van de zorgvrager. De invoering van de Wet BIG heeft gevolgen gehad voor de verantwoordelijkheid en de civielrechtelijke aansprakelijkheid van de doktersassistent. Het beroep doktersassistent wordt tot nu toe niet expliciet geregeld in de Wet BIG. De doktersassistent oefent echter wel een beroep uit op het gebied van de individuele gezondheidszorg en valt dus onder de werking van de wet BIG. Op dit moment is er ‘nog’ geen specifieke beroepscode voor de doktersassistent beschikbaar. De doktersassistent dient zich aan de geheimhoudingsplicht te houden.


11

Ontwikkelingen in de beroepsuitoefening

Verwacht wordt dat een aantal ontwikkelingen leidt tot een toenemende zorgvraag. Dit komt onder andere door: - vergrijzing en diversiteit van de bevolking; - veranderingen in levensstijl, kenmerken en ziektebeleving van de zorgvrager; - de mondigheid neemt toe; - behoefte aan voorlichting. Voor de doktersassistent betekent de toenemende zorgvraag meer werkdruk. Het beheren van de agenda van de behandelaar is ook onder grotere druk komen te staan. De planning van het werk is ingewikkelder geworden en triage is een belangrijkere taak geworden van de doktersassistent. Er vindt taakverschuiving en functiedifferentiatie plaats. De doktersassistent neemt meer taken op zich. Deze ontwikkeling gaat samen met de toegenomen professionalisering van de doktersassistenten. De beeldvorming over de deskundigheid van de doktersassistent is verbeterd. De doktersassistent moet openstaan voor alle ontwikkelingen en hierop inspelen door deskundigheidsbevordering. ICT en medische technologie: Er vinden snelle ontwikkelingen plaats in het gebruik van ICT en medische technologie. Dit heeft consequenties voor diagnostiek, behandeling en informatie-uitwisseling. Voorbeelden zijn het elektronisch patientendossier dossier en elektronische informatiesystemen. De doktersassistent moet zich op de hoogte stellen van nieuwe medische onderzoeksmethoden en moet op haar beurt ook meer uitleg geven aan zorgvragers over de nieuwe methoden. Van solo naar samenwerking: De doktersassistent werkt steeds minder vaak met één behandelaar samen. In toenemende mate functioneert zij in een team van doktersassistenten, praktijkondersteuners, artsen en andere hulpverleners. De toename van de werkbelasting heeft ertoe geleid dat behandelaars de werkzaamheden grootschaliger organiseren.


12

3. Overzicht van het kwalificatiedossier Een kwalificatiedossier kan één of meerdere uitstromen bevatten. Met behulp van onderstaande matrix wordt, door te markeren welke kerntaken en werkprocessen de verschillende uitstromen gemeen hebben, duidelijk gemaakt waar de verwantschap tussen de verschillende uitstromen zich bevindt en waar uitstromen van elkaar verschillen. Indien een dossier slechts 1 uitstroom bevat, wordt in deze matrix alleen het overzicht gegeven van de kerntaken en werkprocessen die bij deze uitstroom horen.

1. Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies.

2. Bijdragen aan medische zorg.

3. Zorgdragen voor de praktijkvoering.

Werkproces

Uitstroom doktersassistent

Kerntaak

1. Staat de zorgvrager te woord en kanaliseert de zorgvraag.

X

2. Geeft voorlichting en advies

X

1. Maakt de behandelruimte, materialen en middelen gereed voor behandeling.

X

2. Assisteert de behandelaar bij de medische handeling.

X

3. Voert medisch-technische (deel)handelingen zelfstandig uit.

X

4. Begeleidt en informeert de zorgvrager.

X

5. Registreert de gegevens inzake de medische zorg.

X

1. Plant en organiseert de dagelijkse gang van zaken.

X

2. Zorgt ervoor dat middelen en materialen aanwezig en gebruiksklaar zijn.

X

3. Voert de administratie van de artsenpraktijk.

X


13

4. Beschrijving van de uitstromen In dit hoofdstuk worden de verschillende uitstromen van dit kwalificatiedossier nader omschreven. De uitstromen welke deel uit maken van dit dossier zijn: (i)

Doktersassistent


14

4.1 Doktersassistent Algemene informatie Context van de uitstroom

De doktersassistent werkt bij een solopraktijk, groepspraktijk en huisartsenpost, ziekenhuis (met name de polikliniek), sociale gezondheidszorg (bijvoorbeeld de Arbo-dienst), jeugdgezondheidszorg (GGD), bloedtransfusiediensten, laboratoria en verpleeghuizen.

Typerende beroepshouding

De doktersassistent heeft een inlevende, open, consciëntieuze, hulpvaardige, professionele, doelgerichte en communicatieve houding. Ze ziet er representatief uit. Ze is zich bewust is van maatschappelijke normen en haar eigen normen en waarden, de wijze waarop de organisatie daarop inspeelt en op welke punten deze al dan niet overeenkomen met haar eigen principes. Ze is kritisch ten opzichte van haar eigen beroepshouding en past deze indien nodig aan. Ze gaat zorgvuldig, integer, respectvol en met gevoel voor privacy om met zorgvragers, ook in hectische situaties waarin van verschillende kanten een beroep op haar wordt gedaan en met ethische kwesties. Ze denkt (pro)actief mee met de zorgvrager, collega´s en de behandelaar. Ze houdt tevens rekening met de waarden & normen, wensen, gewoonten en gevoelens van de zorgvrager. Ze realiseert zich dat de relatie met de zorgvrager niet altijd gelijkwaardig is, doordat de zorgvrager afhankelijk is van zorg en dienstverlening. Zij is zich bewust van haar machtspositie en kan deze hanteren. Typerend voor de doktersassistent is dat zij verbanden kan leggen tussen ervaringen die ze heeft opgedaan in verschillende situaties. De doktersassistent dient te voorzien in de behoefte en zorgvraag van de zorgvrager, waarbij zij de afweging moet maken tussen de belangen van de zorgvrager, van de behandelaar, eventuele andere betrokkenen (collega’s, verpleegkundigen, artsen, andere medische diensten) en haar persoonlijke belangen en verwachtingen. Zij gaat professioneel om met een mogelijk spanningsveld tussen haar persoonlijke (ethische) normen en die van anderen. Zij signaleert wanneer zij de grenzen van haar draagkracht en belastbaarheid bereikt en communiceert daarover met betrokkenen op een adequate wijze De doktersassistent staat voor de opgave om optimaal te voldoen aan geldende kwaliteitsnormen enerzijds en haar werkzaamheden uit te voeren binnen situatiegebonden factoren anderzijds. Zij kan omgaan met een spanningsveld tussen de geldende kwaliteitseisen en het uitvoeren van haar werkzaamheden wanneer de situatie daarvoor niet optimaal is. Op basis van eigen inschatting en eventueel aanwijzingen van de leidinggevende bepaalt zij welke activiteit op dat moment


15

voorrang heeft en handelt in overeenstemming daarmee.

Niveau van beroepsuitoefening

Rol en verantwoordelijkheden

De doktersassistent is erop gericht haar beroepscompetenties te ontwikkelen om gedurende haar loopbaan goed te blijven functioneren in haar beroep niveau 1 niveau 2 niveau 3 niveau 4 De doktersassistent vervult in de uitvoering van haar werkzaamheden verschillende rollen. De meest voorkomende rollen zijn uitvoerend, ondersteunend en adviserend van aard. Daarnaast heeft ze een representatieve, informerende, organiserende en coördinerende rol. De doktersassistent verricht werkzaamheden in opdracht van de werkgever (veelal de behandelaar) of ondersteunend aan ** een behandelaar . Zij heeft een eigen, zelfstandige bijdrage in de individuele gezondheidszorg. Ze werkt alleen of in teamverband onder ** Met de term ‘behandelaar’ wordt gerefereerd aan de arts, specialist, praktijkondersteuner, fysiotherapeut, verpleegkundige en andere hulpverleners.

eindverantwoordelijkheid van haar werkgever. Ze deelt zelfstandig haar werkzaamheden in, stelt prioriteiten en voert de werkzaamheden zelfstandig uit volgens professionele richtlijnen, protocollen en richtlijnen van de organisatie. Ze neemt zelfstandig beslissingen (o.a. over de noodzaak van bepaalde taken) waarbij de overwegingen complex zijn en de mogelijke gevolgen onduidelijk. Ze kan haar mening beargumenteren en bij twijfel overlegt ze met de behandelaar en/of collega´s. De doktersassistent is verantwoordelijk voor: • het verhelderen van de zorgvraag, het nemen van beslissingen en het geven van adviezen. • de informatie die ze aan de zorgvrager verstrekt en de adviezen die ze geeft; • het zelfstandig uitvoeren van of het assisteren bij medisch-technische handelingen (binnen de grenzen van haar bevoegdheid en bekwaamheid) en het begeleiden van de zorgvrager; • het zelfstandig uitvoeren van de administratie, het beheren van de medische dossiers en de organisatie van de interne werkprocessen. De doktersassistent is verantwoordelijk voor haar eigen handelen. Zij staat voor de opgave per situatie te bepalen of en in welke mate van zelfstandigheid zij bevoegd en in staat is om een taak/handeling uit te voeren, rekening houdend met: weten regelgeving, persoonlijke competenties en situatie (zoals kennis, vaardigheden, ervaring, gemoedstoestand, emotionele betrokkenheid), Doktersassistent versie 2007-2008

16

mogelijkheden, beperkingen en richtlijnen vanuit de organisatie. De grenzen van haar bekwaamheid en verantwoordelijkheid kunnen per situatie verschillen en vragen van de doktersassistent om te beslissen: zelf de handeling uit te voeren overleg te plegen met een collega of de behandelaar de handeling over te dragen aan een collega of de behandelaar -

Complexiteit

De complexiteit van de werkzaamheden van de doktersassistent varieert van gemiddeld- tot hoogcomplex. De complexiteit is onder andere afhankelijk van de grote diversiteit in complexiteit van de kenmerken van de zorgvragers, de organisatie, de werkplek waar ze mee te maken heeft en de vragen waar ze mee te maken krijgt. Taken op het gebied van de intake en het informeren en adviseren van de zorgvrager zijn over het algemeen gemiddeld complex. Taken inzake het assisteren bij of het zelfstandig uitvoeren van medisch-technische handelingen zijn complex. En taken betreffende het organiseren van de werkprocessen en het vastleggen van gegevens zijn gemiddeld complex. Ze voert haar werk uit volgens bestaande protocollen en richtlijnen. Ze maakt vaak gebruik van combinaties van procedures of nieuwe procedures die eigen deskundigheid en vindingrijkheid vereisen. De doktersassistent dient te voorzien in de behoefte en zorgvraag van de zorgvrager, waarbij zij de afweging moet maken tussen de belangen van de zorgvrager, van de behandelaar en haar persoonlijke belangen. De doktersassistent dient in staat te zijn te bepalen welke belangen prevaleren, zonder dat dit haar eigen belangen schaadt. Afbreukrisico’s bij deze kerntaak zijn gelegen in het leveren van zorgproducten die voldoen aan zowel formele als interne kwaliteitsnormen van de organisatie. Beperkte beschikbaarheid van tijd, geld, middelen en competenties en belemmeringen op het gebied van samenwerkingsrelaties kunnen een negatieve invloed hebben op de naleving van kwaliteits- en veiligheidseisen. Er ontstaat een verhoogd risico op fouten. Complicerende factoren zijn: • de diversiteit van de doelgroep (naar demografische, sociale en/of culturele achtergrond, bekendheid met medisch zorgaanbod); • de zorgvuldigheid en nauwkeurigheid waarmee de doktersassistent moet doorvragen. En de risico’s die verbonden zijn aan de aard en de urgentie van de te kiezen vervolgstap; • de grote verscheidenheid aan zorgvragen (en de aard van de vragen) en zorgvragers (en hun gedrag); • risico’s verbonden aan het verkeerd geven en/of


17

• •

Wettelijke beroepsvereisten Branche vereiste Nederlands en (Moderne) Vreemde Talen

opvolgen van voorlichting/advies; de noodzaak snel te kunnen schakelen tussen taken in situaties van werkdruk in combinatie met de vereiste nauwkeurigheid en hygiëne; risico’s verbonden aan het uitvoeren van en assisteren bij medisch-technische handelingen (voor de zorgvrager, de behandelaar en de assistent). Ook in situaties waar de werkdruk hoog is of waar zich complicaties voordoen. nee ja

nee ja Standaard is in onderstaande matrix uitgewerkt wat voor de startend beroepsbeoefenaar de eisen zijn voor de beheersing van het Nederlands. De (Moderne) Vreemde Taal of Talen zijn voor zover relevant voor de beroepsuitoefening uitgewerkt. Nederlands C2 C1 B2 B1 A2 A1


Begrijpen Luisteren Lezen

Spreken Schrijven Productie Interactie

18

5. Beschrijving van de kerntaken In dit hoofdstuk zijn de verschillende kerntaken in dit kwalificatiedossier beschreven. 5.1 Kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies Kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies

Werkprocessen bij kerntaak 1

Beschrijving kerntaak: De doktersassistent verwelkomt de zorgvrager aan de telefoon of in de praktijk, vraagt naar de reden van contact, controleert de NAW-gegevens en de verzekeringsgegevens van de zorgvrager en past deze zonodig aan in het informatiesysteem. De doktersassistent luistert naar de zorgvraag van de zorgvrager, stelt vragen om de zorgvraag helder te krijgen. Ze signaleert een behoefte aan informatie/advies bij de zorgvrager. Ze stelt de aard en spoedeisendheid van de zorgvraag vast, met behulp van standaard vragenlijsten, protocollen en medische kennis (triage). Ze overlegt bij twijfel met de behandelaar over de spoedeisendheid van de zorgvraag en/of de noodzaak voor een consult. Zij kiest de vervolgstap en stelt de zorgvrager op de hoogte. Checkt of de informatie duidelijk is. De doktersassistent registreert de zorgvraag en de gemaakte afspraken in het zorgdossier/informatiesysteem. De doktersassistent geeft voorlichting en/of adviseert de zorgvrager over uiteenlopende medische vragen voorzover dit binnen haar bevoegdheid en bekwaamheid ligt. Zij stelt vast of zij in staat is de gevraagde voorlichting of het advies te geven of de zorgvrager te wijzen op anderen die de voorlichting/het advies kunnen geven. De doktersassistent gebruikt protocollen, voorlichtingsmateriaal en haar medische kennis om voorlichting/advies te geven, op een voor de zorgvrager begrijpelijke manier. Zij motiveert de zorgvrager actief gevolg te geven aan het gegeven advies. De doktersassistent checkt bij de zorgvrager of de informatie of het advies duidelijk en naar tevredenheid is.

1.

Staat de zorgvrager te woord en kanaliseert de zorgvraag.

2.

Geeft voorlichting en advies.

Toelichting:


19

Het uitvoeren van triage is specifiek voor de dokterassistent werkzaam in de huisartsenpraktijk. Bij het uitvoeren van de intake en het geven van voorlichting en advies moet de doktersassistent klantgericht en doelgericht handelen, ook wanneer het druk is aan de balie of de telefoon.


20

5.2 Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg


Beschrijving kerntaak: De doktersassistent bereidt de behandelruimte voor om de behandeling zo efficiënt mogelijk en volgens de geldende kwaliteitsnormen te laten verlopen. Zij beoordeelt welke materialen, instrumenten en hulpmiddelen nodig zijn en legt/zet deze klaar voor de behandeling. Ruimt na de behandeling de gebruikte materialen op, reinigt en maakt deze weer gereed voor gebruik. De doktersassistent reikt de behandelaar tijdig materialen aan en voert op aanwijzing van de behandelaar (deel)handelingen uit. De doktersassistent assisteert de behandelaar bij de uitvoering van de medische behandeling.

1.

behandeling.

2.

De doktersassistent registreert de verrichte behandeling, verbruikte materialen, gebruikte hulpmiddelen en eventuele vervolgafspraken en bijzonderheden in het zorgdossier/ informatiesysteem.

Assisteert de behandelaar bij de medische handeling.

3.

De doktersassistent voert zelfstandig medisch-technische (deel)handelingen uit: zoals laboratoriumbepalingen, onderzoeken of voorbehouden handelingen op aanwijzing van de behandelaar. Zij handelt adequaat bij complicaties. Zij houdt rekening met de situatie van de zorgvrager. De doktersassistent informeert de zorgvrager over de behandeling die uitgevoerd gaat worden en wat de zorgvrager kan verwachten. Zij begeleidt de zorgvrager tijdens de behandeling en handelt adequaat bij complicaties. De doktersassistent geeft informatie na afloop van de medische handeling over de eventueel te verwachten complicaties en geeft instructie volgens richtlijnen. Zij checkt of de zorgvrager tevreden is over de behandeling.

Maakt de behandelruimte, materialen en middelen gereed voor

Voert medisch-technische (deel)handelingen zelfstandig uit.

4.

Begeleidt en informeert de zorgvrager.

5.

Registreert de gegevens inzake de medische zorg.

Toelichting:


21


2 en 3. De doktersassistent voert in opdracht van de behandelaar, medischtechnische handelingen uit. De handelingen die zij verricht bestaan uit zowel voorbehouden handelingen als uit handelingen die niet voorbehouden maar wel risicovol zijn. De handelingen die de doktersassistent uitvoert of waar ze bij assisteert voert zij uit volgens weten regelgeving bevoegd en bekwaam en is deskundig om de (deel)handelingen uit te voeren, en vallen onder de werking van de Wet Beroepen in de Individuele gezondheidszorg. Zij voert de handelingen uit volgens protocollen en geldende kwaliteitsnormen. Ze houdt rekening met de gezondheidssituatie, behandeling en/of therapie van de zorgvrager. Ze neemt mogelijke angst en onzekerheid van de zorgvrager weg door uitleg over wat, waarom en hoe ze de medich-technische handeling(en) uitvoert. Ze voorziet in een optimaal controlesysteem en weet adequaat te handelen indien zich complicaties voordoen.

De doktersassistent werkt volgens protocol en voert de handelingen uit volgens richtlijnen op het gebied van kwaliteit, veiligheid, hygiëne, milieu en werkt ergonomisch verantwoord.

22

5.3 Kerntaak 3 Zorgdragen voor de praktijkvoering. Kerntaak 3 Zorgdragen voor de praktijkvoering.


Beschrijving kerntaak: De doktersassistent organiseert en plant de werkprocessen van de artsenpraktijk. Zij onderhoudt de agenda, maakt een planning voor de uit te voeren werkzaamheden zoals visites, spreekuren en werkoverleg. Zij vervult een rol in de afstemming van werkprocessen tussen zorgverleners.

1.

Plant en organiseert de dagelijkse gang van zaken.

De doktersassistent draagt er zorg voor dat de middelen en de materialen en hulpmiddelen aanwezig en gebruiksklaar zijn. De doktersassistent beheert en controleert de voorraden. Ze let daarbij op de houdbaarheid van producten, het aanwezig zijn van actuele versies van voorlichtingsmateriaal en bestelt materialen. Zij controleert of de levering van materialen tijdig en volledig is en neemt bij problemen contact op met de leverancier.

2.

De doktersassistent beheert, archiveert medische dossiers, verwijskaarten en machtigingen en verzorgt de (herhaal)receptuur. Ook verwerkt ze de post en verzorgt de correspondentie. Zij doet de financiële administratie en maakt in enkele gevallen ook roosters.

3.

Zorgt ervoor dat middelen en materialen aanwezig en gebruiksklaar zijn.

Voert de administratie van de artsenpraktijk.

Toelichting: De doktersassistent zorgt er voor dat de werkprocessen in de artsenpraktijk efficiënt en effectief verlopen, zowel voor zichzelf als voor de anderen ook wanneer het druk is. Ze zorgt dat de juiste voorwaarden zijn gerealiseerd voor het uitvoeren van de werkprocessen en dat er voldoende voorraden aanwezig zijn.


23

6. Totaal overzicht proces-competentie-matrices In de proces-competentie-matrix wordt aangegeven welke competenties aangewend worden bij de uitvoering van de werkprocessen van een kerntaak. De kruisjes in de tabellen zijn wit op zwart gemarkeerd indien deze bij alle uitstromen van toepassing zijn.


24

6.1 Proces-competentie-matrix kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies

Kwaliteit leveren

Instructies en procedures opvolgen

Omgaan met verandering en aanpassen

Met druk en tegenslag omgaan

Gedrevenheid en ambitie tonen

Ondernemend en commercieel handelen

Bedrijfsmatig handelen

X

X

X

X

Samenwerken en overleggen

Ethisch en integer handelen

Relaties bouwen en netwerken

Overtuigen en beïnvloeden

Presenteren

Formuleren en rapporteren

Vakdeskundigheid toepassen

Materialen en middelen inzetten X

Plannen en organiseren

Aandacht en begrip tonen

X

Leren

Begeleiden

X

Creëren en innoveren

Aansturen

X

Onderzoeken

Beslissen en activiteiten initiëren

X

Analyseren

L

X

K

X

Op de behoeften en verwachtingen van de ‘klant’ richten

Y J

X

1.2

Geeft voorlichting en advies.

25 Doktersassistent versie 2007-2008

X I

X X

W H

X

X

V G

Werkprocessen

X

U F


X

T

X

S R E

Q D

P C

O B

M N A

1.1

Competenties Kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies

6.2 Proces-competentie-matrix kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg

Kwaliteit leveren








Leren


H

I

J

K

L Aansturen

Begeleiden






Presenteren



Materialen en middelen inzetten

Onderzoeken Analyseren


Y G

26

X F

X

X X

2.5

W E Beslissen en activiteiten initiëren

X X

V D

X

2.4


X

X

X

2.3

U Q C

X

X

X

2.2

T P B

X X

X

X

X

X X

Maakt de behandelruimte, materialen en middelen gereed voor behandeling. Assisteert de behandelaar bij de medische handeling. Voert medischtechnische (deel)handelingen zelfstandig uit. Begeleidt en informeert de zorgvrager. Registreert de gegevens inzake de medische zorg. 2.1

S O

R M N A

Werkprocessen

Competenties Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg

W


V


U


T


S

Kwaliteit leveren

R


Q


P

Leren

O


M N

Onderzoeken

X X

27

X

X

X

X

X

Y X


K


J


I

Presenteren

H


G


F


E


D


C

Begeleiden Aansturen Beslissen en activiteiten initiëren

X

3.3

3.2


Plant en organiseert de dagelijkse gang van zaken. Zorgt ervoor dat middelen en materialen aanwezig en gebruiksklaar zijn. Voert de administratie van de artsenpraktijk. 3.1

Werkprocessen

X

X

X

L


B

Analyseren

A

Competenties Kerntaak 3 Zorgdragen voor de praktijkvoering.

Proces-competentie-matrix kerntaak 3 Zorgdragen voor de praktijkvoering.


Deel C: Uitwerking van de kwalificaties 1. Inleiding Deel C is vastgesteld door het bestuur van het kenniscentrum, op advies van de paritaire commissie beroepsonderwijs en bedrijfsleven. Het (beroeps)onderwijs en bedrijfsleven hebben in gezamenlijkheid besloten dat de nadere uitwerking van deel C het onderwijs een goede basis biedt om een beroepsopleiding op te bouwen. In dit deel van het kwalificatiedossier wordt de informatie uit deel B gespecificeerd, voor elke uitstroom. In de proces-competentie-matrices wordt specifiek per uitstroom aangegeven welke competenties aangewend worden bij de uitvoering van de onderscheiden werkprocessen. In de detaillering van de matrices wordt verantwoord waarom en hoe deze competenties van toepassing zijn. 2.1 Doktersassistent Kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies


28

Proces-competentie-matrix doktersassistent

Kwaliteit leveren







X

X

X

X





Presenteren



Materialen en middelen inzetten X



X

Leren

Begeleiden

X


Aansturen

X

Onderzoeken

Beslissen en activiteiten initiëren

X

Analyseren

L

X

K

X


Y J

X

1.2

Geeft voorlichting en advies

29 Doktersassistent versie 2007-2008

X I

X X

W H

X

X

V G

Werkprocessen

X

U F


X

T

X

S R E

Q D

P C

O B

M N A

1.1

Competenties Kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies

Betekenis van de kerntaak in deze uitstroom

In deze matrix is per kerntaak aangegeven welke competenties aangewend worden bij de uitvoering van de werkprocessen voor deze uitstroom. Dit is zichtbaar door middel van een kruisje in de matrix.

Detaillering proces-competentie-matrices doktersassistent In de detaillering van de matrices wordt duidelijk dat een bepaalde competentie van toepassing is, en wordt beschreven hoe die competenties worden aangewend ten behoeve van het resultaat van het werkproces. Per competentie kunnen meerdere componenten van toepassing zijn. Waar van toepassing, zijn kennis en vaardigheden vermeld welke nodig zijn voor competent gedrag, eventueel aangevuld met referenties (naar concrete geldende normen). Kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies 1.1 werkproces Staat de zorgvrager te woord en kanaliseert de zorgvraag. Omschrijving: De doktersassistent verwelkomt de zorgvrager aan de telefoon of in de praktijk, vraagt naar de reden van contact, controleert de NAW-gegevens en de verzekeringsgegevens van de zorgvrager en past deze zonodig aan in het informatiesysteem. De doktersassistent luistert naar de zorgvraag van de zorgvrager, stelt vragen om de zorgvraag helder te krijgen. Ze signaleert een behoefte aan informatie/advies bij de zorgvrager. Ze stelt de aard en spoedeisendheid van de zorgvraag vast, met behulp van standaard vragenlijsten, protocollen en medische kennis (triage). Ze overlegt bij twijfel met de behandelaar over de spoedeisendheid van de zorgvraag en/of de noodzaak voor een consult. Zij kiest de vervolgstap en stelt de zorgvrager op de hoogte. Checkt of de informatie duidelijk is. De doktersassistent registreert de zorgvraag en de gemaakte afspraken in het zorgdossier/informatiesysteem. Gewenst resultaat:

Competentie A. Beslissingen en activiteiten initiëren

D. Aandacht en begrip tonen

De zorgvrager is op vriendelijke wijze te woord gestaan aan de telefoon of in de praktijk en de NAW- gegevens en verzekeringsgegevens van de zorgvrager zijn zorgvuldig en volledig opgenomen in het informatiesysteem. De gegevens benodigd om de aard en de spoedeisendheid van de zorgvraag vast te stellen zijn verzameld en geanalyseerd. De zorgvraag van de zorgvrager is (indien nodig) in overleg met de behandelaar vastgesteld en verwerkt in het informatiesysteem. De ontvangen informatie en vervolgstap is duidelijk voor de zorgvrager. Component(en) Prestatie-Indicator Vakkennis en vaardigheden Standaard vragenlijsten, Beslissingen nemen De doktersassistent neemt binnen de weten protocollen en medische kennis. Op eigen initiatief handelen regelgeving tijdig de nodige beslissingen, zij neemt zelf het initiatief om de spoedeisendheid van de zorgvraag vast te stellen, overlegt bij twijfel met de behandelaar, zodat snel actie kan worden ondernomen bijspoedeisende zorgvrager. Interesse tonen De doktersassistent toont interesse in de zorgvrager, Communicatieve vaardigheden. Luisteren verbaal en/of non-verbaal, zij luistert actief en aandachtig, vraagt door, en neemt de tijd om te Omgangsvormen. beluisteren wat de aard van de zorgvraag is, zodat de


30

Integer handelen

F. Ethisch en integer handelen


Anderen raadplegen en betrekken Afstemmen

E. Samenwerken en overleggen

31

zorgvrager zich gehoord voelt en de zorgvraag helder wordt voor de doktersassistent. De doktersassistent overlegt met de behandelaar over de spoedeisendheid van de zorgvraag en de te nemen actie bij de zorgvraag en de noodzaak voor een consult, zodat zij zich verzekerd weet van een passend antwoord op de zorgvraag. De doktersassistent respecteert de zorgvrager, gaat discreet om met gevoelige zaken en houdt zich aan gemaakte beloften en afspraken, zodat de zorgvrager met respect en zorgvuldigheid behandeld kan worden. Omgangsvormen.

Uitvoeren van triage. Waarden en normen hanteren.

Omgangsvormen.

Communicatieve vaardigheden.

J. Formuleren en rapporteren

Nauwkeurig en volledig rapporteren Vlot en bondig formuleren

K. Vakdeskundigheid toepassen

Vakspecifieke mentale vermogens aanwenden

M. Analyseren

Informatie genereren uit gegevens Informatie uiteenrafelen Conclusies trekken Oplossingen voor problemen bedenken

De doktersassistent voert de gegevens van de zorgvrager nauwkeurig en compleet in zodat de gegevens actueel en volledig zijn, formuleert tijdens overleg met de zorgverlener de zorgvraag van de zorgvrager kort en bondig, scheidt hoofd- en bijzaken zodat de zorgvraag van de zorgvrager snel duidelijk is voor de zorgverlener. De doktersassistent kan tijdens het intakegesprek snel informatie die de zorgvrager verstrekt inschatten en interpreteren waarmee ze de hulpvraag van de zorgvrager op de juiste manier kan kanaliseren. De doktersassistent analyseert de beschikbare informatie, legt de juiste verbanden en herkent risicovolle of complexe situaties en trekt conclusies zodat er een passend antwoord op de zorgvraag geboden kan worden.

Zorginformatiesystemen. Standaard vragenlijsten en protocollen. Planningssystemen en medische dossiers. (Elektronisch) Informatiesysteem.

Symptomen herkenen van gezondheidsklachten. Ernstige en niet-ernstige gezondheidsstoornissen onderscheiden. Kennis hebben van onderzoek, behandelmethoden en zelfzorgmogelijkheden. Relatie tussen de subjectieve beleving van gezondheid en ziekte en de zorgvraag van de zorgvrager herkennen.

N. Onderzoeken

Informatie achterhalen


De doktersassistent stelt op systematische en methodische wijze vragen aan de zorgvrager zodat relevante informatie met betrekking tot de zorgvraag beschikbaar komt.

32

Risicovolle levenspatronen. Gespreksvaardigheden.

Q. Plannen en organiseren

Activiteiten plannen Tijd indelen Mensen en middelen organiseren

S. Kwaliteit leveren

Kwaliteitsniveaus halen Systematisch werken

T. Instructies en procedures volgen

Werken conform voorgeschreven procedures

U. Omgaan met verandering en aanpassen

Met diversiteit (tussen mensen) omgaan

V. Met druk en tegenslag omgaan

Effectief blijven presteren onder druk


De doktersassistent houdt bij het plannen van afspraken rekening met de benodigde (tussenliggende) tijd,de urgentie en de agenda van de behandelaar en eventuele benodigde middelen, zodat het consult tijdig gepland wordt. De doktersassistent richt zich tot op detailniveau en op systematische wijze op het volledig duidelijk krijgen van de hulpvraag zodat haar formulering van de hulpvraag volledig overeenstemt met de hulpvraag van de zorgvrager. De doktersassistent stelt bij de intake de spoedeisendheid van de zorgvraag vast, waarbij zij binnen de weten regelgeving gebruik maakt van standaard vragenlijsten en protocollen. De doktersassistent communiceert op passende wijze met verschillende zorgvragers, houdt daarbij rekening met hun cultuur, leeftijd en achtergrond zodat zorgvragers met verschillende achtergronden zich gerespecteerd en begrepen voelen tijdens hun (telefoon)gesprek De doktersassistent blijft in stressvolle situaties (onvoorziene of acute situaties) gericht op het werk en de zaken die gedaan moeten worden zodat de zorgvraag van de zorgvrager effectief gekanaliseerd kan worden.

33

Wet- en regelgeving. Standaard vragenlijsten en protocollen. Kennis van diversiteit van de doelgroep, wat betreft demografische, sociale en culturele achtergrond en bekendheid met medisch zorgaanbod.

Kerntaak 1 Zorgdragen voor intake, voorlichting en advies 1.2 werkproces Geeft voorlichting en advies Omschrijving: De doktersassistent geeft voorlichting en/of adviseert de zorgvrager over uiteenlopende medische vragen voorzover dit binnen haar bevoegdheid en bekwaamheid ligt en signaleert hierbij de behoefte van de zorgvrager aan informatie en advies Zij stelt vast of zij in staat is de gevraagde voorlichting of het advies te geven of de zorgvrager te wijzen op anderen die de voorlichting/het advies kunnen geven. De doktersassistent gebruikt protocollen, voorlichtingsmateriaal en haar medische kennis om voorlichting/advies te geven, op een voor de zorgvrager begrijpelijke manier. Zij motiveert de zorgvrager actief gevolg te geven aan het gegeven advies. De doktersassistent checkt bij de zorgvrager of de informatie of het advies duidelijk en naar tevredenheid is Gewenst resultaat:

De zorgvrager heeft voorlichting en advies op een begrijpelijke en gestructureerde wijze ontvangen en is hierover tevreden. De doktersassistent heeft op professionele wijze gebruik gemaakt van protocollen en voorlichtingsmateriaal t.b.v. voorlichting en advies.

Competentie C. Begeleiden

Component(en) Adviseren

H. Overtuigen en beïnvloeden

Gesprekken richting geven

I. Presenteren

Duidelijk uitleggen en toelichten Kernachtig communiceren Op de toehoorder(s) toeschouwer(s) inspelen

Prestatie-Indicator De doktersassistent geeft deskundige en passende voorlichting en eventueel goed onderbouwd advies zodat de zorgvrager correcte informatie en vakkundig advies heeft gekregen. De doktersassistent geeft uitleg over het doel van het gesprek, leidt het gesprek in duidelijke banen zodat de zorgvrager op logische wijze passende informatie krijgt en gemotiveerd wordt om het advies op te volgen. De doktersassistent geeft op doeltreffende, begrijpelijke en professionele manier voorlichting en advies, controleert of de informatie begrepen is zodat de zorgvrager en betrokkenen beschikken over de juiste informatie.

Vakkennis en vaardigheden Communicatieve vaardigheden.

Gesprekstechnieken.

Communicatieve vaardigheden. Omgangsvormen. Wet- en regelgeving/Protocollen m.b.t. bevoegdheid en bekwaamheid. Medische kennis.


34

L. Materialen en middelen inzetten

Geschikte materialen en middelen kiezen Materialen en middelen doeltreffend gebruiken

R. Op behoeften en verwachtingen van de “klant” richten S. Kwaliteit leveren

Materialen en middelen doelmatig gebruiken Aansluiten bij behoeften en verwachtingen “Klant”-tevredenheid in de gaten houden Systematisch werken


De doktersassistent kiest voorlichtings- en/of instructie materiaal, zet deze doeltreffend en doelmatig in zodat de gekozen materialen en middelen op een juiste wijze gebruikt gaan worden.

De doktersassistent geeft voorlichting en advies gericht op de zorgvrager en passend bij de situatie en omstandigheden van de zorgvrager zodat voldaan wordt aan de verwachtingen en wensen van de zorgvrager. De doktersassistent geeft op systematische en ordelijke en zorgvuldige wijze voorlichting zodat de zorgvrager op logische en professionele wijze informatie krijgt.

35

Nieuwe onderzoeksmethoden. Protocollen en standaard voorlichtingsmateriaal.

Communicatieve vaardigheden. Omgangsvormen.

Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg


36

Proces-competentie-matrix doktersassistent

Kwaliteit leveren








Leren


H

I

J

K

L Aansturen

Begeleiden






Presenteren




Onderzoeken Analyseren


Y G

37

X F

X

X X

2.5

W E Beslissen en activiteiten initiëren

X X

V D

X

2.4


X

X

X

2.3

U Q C

X

X

X

2.2

T P B

X X

X

X

X

X X

Maakt de behandelruimte, materialen en middelen gereed voor behandeling. Assisteert de behandelaar bij de medische handeling. Voert medischtechnische (deel)handelingen zelfstandig uit. Begeleidt en informeert de zorgvrager. Registreert gegevens inzake de medische zorg. 2.1

S O

R M N A

Werkprocessen

Competenties Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg

Betekenis van de kerntaak voor deze uitstroom In deze matrix is per kerntaak aangegeven welke competenties aangewend worden bij de uitvoering van de werkprocessen voor deze uitstroom. Dit is zichtbaar door middel van een kruisje in de matrix.


38

Detaillering proces-competentie-matrices Doktersassistent In de detaillering van de matrices wordt duidelijk dat een bepaalde competentie van toepassing is, en wordt beschreven hoe die competenties worden aangewend ten behoeve van het resultaat van het werkproces. Per competentie kunnen meerdere componenten van toepassing zijn. Waar van toepassing, zijn kennis en vaardigheden vermeld welke nodig zijn voor competent gedrag, eventueel aangevuld met referenties (naar concrete geldende normen). Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg 2.1 werkproces Maakt behandelruimte, materialen en middelen gereed voor behandeling. Omschrijving: De doktersassistent bereidt de behandelruimte voor om de behandeling zo efficiënt mogelijk en volgens de geldende kwaliteitsnormen te laten verlopen. Zij beoordeelt welke materialen, instrumenten en hulpmiddelen nodig zijn en legt/zet deze klaar voor de behandeling. Ruimt na de behandeling de gebruikte materialen op, reinigt en maakt deze weer gereed voor gebruik. Gewenst resultaat:

De behandelruimte en materialen/hulpmiddelen zijn volledig en passend bij de behandeling in gereedheid gebracht zodat de behandeling efficiënt, veilig en hygiënisch kan worden uitgevoerd. De behandelunit is gereinigd en opgeruimd volgens de voorschriften zodat voldaan is aan de kwaliteitseisen.

Competentie F. Ethisch en integer handelen

Component(en) Omgevingsverantwoord handelen

L Materialen en middelen inzetten

Geschikte materialen en middelen kiezen

T Instructies en procedures opvolgen



Prestatie-Indicator De doktersassistent maakt de behandelruimte en materialen schoon volgens de richtlijnen op het gebied van milieu zodat het milieu niet onnodig belast wordt met afvalstoffen. De doktersassistent legt voor de behandeling de juiste materialen en middelen in een logische volgorde gereed en ruimt deze na afloop van de behandeling op zodat de behandelruimte en materialen weer gebruiksklaar zijn voor een volgende behandeling. De doktersassistent maakt behandelruimte en materialen schoon volgens de procedures en richtlijnen zodat de behandeling efficiënt en conform kwaliteitseisen kan worden uitgevoerd.

39

Vakkennis en vaardigheden

Kennis van materialen, instrumenten e hulpmiddelen.

Kwaliteitsnormen. Protocollen en voorschriften

Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg 2.2 werkproces Assisteert de behandelaar bij de medische handeling. Omschrijving: De doktersassistent reikt de behandelaar tijdig materialen aan en voert op aanwijzing van de behandelaar (deel)handelingen uit. De doktersassistent assisteert de behandelaar bij de uitvoering van de medische behandeling Gewenst resultaat:

De behandelaar krijgt tijdig materialen aangereikt en de doktersassistent heeft de juiste voorwaarden geschapen zodat de arts zijn werkzaamheden zo efficiënt mogelijk kan uitvoeren. De behandeling is uitgevoerd conform werkinstructies en voldoet aan de gestelde kwaliteitseiseneisen.

Competentie E Samenwerken en overleggen

Component(en) Afstemmen

K Vakdeskundigheid toepassen

Openhartig en oprecht communiceren Vakspecifieke mentale vermogens aanwenden Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden Vakspecifieke fysieke kwaliteiten tonen


Geschikte materialen en middelen kiezen Materialen en middelen doeltreffend gebruiken

T. Instructies en procedures opvolgen

Materialen en middelen doelmatig gebruiken Instructies opvolgen Werken conform


Prestatie-Indicator De doktersassistent overlegt tijdig, duidelijk en regelmatig bij het aanreiken van materialen waardoor kan worden geanticipeerd op de handelingen van de behandelaar zodat het assisteren vloeiend en correct verloopt. De doktersassistent voert assisterende handelingen op een adequate manier uit, neemt een juiste ergonomische werkhouding aan tijdens de assisterende handelingen en werkt op een accurate manier samen met de behandelaar, zodat de zorgvrager geen onnodig risico loopt en zo min mogelijk pijn ondervindt en de behandeling efficiënt en vlot verloopt en er geen fysieke klachten ontstaan bij de doktersassistent. De doktersassistent volgt instructies van de behandelaar op en gebruikt middelen en instrumentarium volgens voorschrift zodat de medische behandeling volgens protocol zo efficiënt mogelijk verloopt voor zorgvrager, behandelaar en haarzelf. De doktersassistent werkt volgens de instructies van de behandelaar op en gebruikt middelen en instrumentarium volgens de richtlijnen, werkt volgens

40

Vakkennis en vaardigheden Communicatieve vaardigheden. Omgangsvormen. Protocollen m.b.t. medischtechnische handelingen.

Kennis van materialen en medische instrumenten en persoonlijke beschermingsmiddelen.

voorgeschreven procedures Werken conform veiligheidsvoorschriften


voorschriften zodat de behandeling zo efficiënt mogelijk en veilig verloopt voor zorgvrager, behandelaar en doktersassistent.

41

Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg 2.3 werkproces Voert medisch-technische (deel)handelingen zelfstandig uit. Omschrijving: De doktersassistent voert zelfstandig medisch-technische (deel)handelingen uit: zoals laboratoriumbepalingen, onderzoeken of voorbehouden handelingen op aanwijzing van de behandelaar. Zij handelt adequaat bij complicaties. Zij houdt rekening met de situatie van de zorgvrager. Gewenst resultaat:

De medisch-technische (deel)handeling is uitgevoerd op aanwijzing van de behandelaar en conform de procedures en kwaliteitseisen. De doktersassistent heeft adequaat gehandeld bij complicaties.

Competentie D Aandacht en begrip tonen

Component(en) Inleven in andermans gevoelens Begrip hebben voor de standpunten en houding van anderen

Prestatie-Indicator De doktersassistent geeft aandacht en toont interesse en heeft begrip voor de situatie en het welzijn van de zorgvrager zodat de medische handeling naar verwachting en volgens protocol en kwaliteitsrichtlijnen kan verlopen.

Vakkennis en vaardigheden

De doktersassistent voert op aanwijzing van de behandelaar medisch-technische handelingen op een adequate manier uit, werkt op een adequate wijze volgens de voorschriften en protocollen zodat de zorgvrager geen onnodig risico loopt en zo min mogelijk pijn ondervindt tijdens de behandeling.

Kennis en toepassing van: protocollen m.b.t. medischtechnische handelingen.

Anderen steunen

K Vakdeskundigheid toepassen

Bezorgdheid tonen voor anderen Vakspecifieke mentale vermogens aanwenden Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden


42

Kennis en toepassing van: onderzoeken uitvoeren zoals: meten van bloeddruk, opnemen hartfrequentie en ademhalingsfrequentie, lichaamstemperatuur, lengte en gewicht bepalen,visus bepalen, longcapaciteit meten, spirometrie, audiometrie, ECG, kweken en


S Kwaliteit leveren

Geschikte materialen en middelen kiezen Materialen en middelen doelmatig gebruiken Kwaliteitsniveaus halen Systematisch werken


De doktersassistent maakt gebruik van de gekozen materialen en middelen en hun gebruiksmogelijkheden zodat deze efficiënt benut kunnen worden bij de medisch-technische handelingen. De doktersassistent richt zich bij de afgesproken (deel)handelingen op de kwaliteit en productiviteit aan de hand van de geldende kwaliteitsnormen zodat de

43

uitstrijkjes maken. Kennis en toepassing van: laboratorium bepalingen uitvoeren zoals: urinesediment beoordelen,dipslide inzetten en aflezen, urineonderzoek, zwangerschapsbepaling, BSE inzetten en aflezen, bepaling Hb-, bloedsuiker- en cholesterolgehalte, bloed in de ontlasting, fluor onderzoek. Kennis en toepassing van voorbehouden handelingen zoals: injecties toedienen ic, sc, im en venapunctie. Kennis en toepassing van overige medisch-technische handelingen zoals: basis reanimatie en EHBO, verwijderen van hechtingen en staplers, oordruppelen en oogzalven, uitspuiten van oren, oogdruppelen, zalven, spoelen en bezemen, aanstippen van wratten, wond- en blessureverzorging en verbinden, mitella aanleggen, compressieverbanden aanleggen en allergietest uitvoeren. Kennis van materialen en medische instrumenten en persoonlijke beschermingsmiddelen. Kwaliteitsnormen/eisen.


Werken conform voorgeschreven procedures Werken conform veiligheidsvoorschriften Werken overeenkomstig de wettelijke richtlijnen


medisch-technische (deel)behandelingen volgens de kwaliteitseisen worden uitgevoerd. De doktersassistent werkt volgens instructies en binnen de weten regelgeving, houdt zich aan de voorgeschreven instructies, volgt veiligheidsregels en voorschriften op zodat de medisch-technische handelingen adequaat uitgevoerde worden en voldoen aan de gestelde eisen.

44

Protocollen en voorschriften voor veiligheid, hygiëne, milieu en Arbo

U Omgaan met verandering en aanpassen

Met diversiteit (tussen mensen) omgaan


De doktersassistent past haar gedrag en stijl van omgang met zorgvragers aan op de zorgvragers die wat betreft achtergrond en leeftijd verschillen, houdt rekening met de behoefte aan privacy van de zorgvrager en stelt zich tolerant op en behandelt de zorgvrager met respect , zodat de zorgvrager tevreden is over de manier waarop hij is behandeld.

45

Kennis van mogelijke complicaties. Omgangsvormen. Normen en waarden hanteren.

Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg 2.4 werkproces Begeleidt en informeert de zorgvrager. Omschrijving: De doktersassistent informeert de zorgvrager over de behandeling die uitgevoerd gaat worden en wat de zorgvrager kan verwachten. Zij begeleidt de zorgvrager tijdens de behandeling en handelt adequaat bij complicaties. De doktersassistent geeft informatie na afloop van de medische handeling over de eventueel te verwachten complicaties en geeft instructie volgens richtlijnen. Zij checkt of de zorgvrager tevreden is over de behandeling. Gewenst resultaat:

De zorgvrager ervaart begrip en steun voorafgaand en tijdens het uitvoeren van de behandeling en is voldoende en op heldere wijze geïnformeerd over eventuele complicaties, vervolgstappen en vervolgafspraken. De begeleiding, instructie en nazorg is volgens bestaande standaarden en richtlijnen op een professionele wijze uitgevoerd.

Competentie D. Aandacht en begrip tonen

Component(en) Anderen steunen

F. Ethisch en integer handelen

Integer handelen

R Op de behoeften en verwachtingen van de “klant” richten

Aansluiten bij behoeften en verwachtingen “Klant”-tevredenheid in de gaten houden


Prestatie-Indicator De doktersassistent herkent wanneer de zorgvrager het moeilijk heeft voorafgaand, tijdens en/of na de behandeling en biedt de nodige ondersteuning zodat de zorgvrager zich begrepen en gesteund voelt. De doktersassistent communiceert eerlijk, open en duidelijk, gaat discreet met gevoelige zaken om zodat de zorgvrager op een professionele manier wordt begeleid. De doktersassistent gaat bij de zorgvrager na of de behandeling verloopt naar verwachting en geeft duidelijkheid over wat de zorgvrager kan verwachten zodat de begeleiding aansluit bij de behoeften en verwachtingen van de zorgvrager.

46

Vakkennis en vaardigheden Sociale en communicatieve vaardigheden. Omgangsvormen.

Kennis van behandelingen en mogelijke complicaties. Benaderingsmethoden. Gesprekstechnieken

Kerntaak 2 Bijdragen aan medische zorg 2.5.werkproces Registreert de gegevens inzake de medische zorg Omschrijving: De doktersassistent registreert de verrichte behandeling, verbruikte materialen, gebruikte hulpmiddelen en eventuele vervolgafspraken en relevante bijzonderheden in het zorgdossier/informatiesysteem. Gewenst resultaat: De gegevens inzake de verrichte behandeling, de gebruikte materialen, de vervolgafspraken en eventuele bijzonderheden ten aanzien van de behandeling zijn verwerkt in het zorgdossier/ informatiesysteem. Competentie Component(en) Prestatie-Indicator Vakkennis en vaardigheden J Formuleren en Correct formuleren De doktersassistent structureert de gegevens op een Schriftelijke communicatieve rapporteren logische, systematische wijze en noteert de gegevens vaardigheden. kernachtig en compleet zodat de gegevens volledig Structuur aanbrengen en helder zijn terug te lezen. Kennis van (be)handelingen. Vlot en bondig formuleren Geautomatiseerde informatiesystemen. S Kwaliteit leveren

Kwaliteitsniveaus halen Systematisch werken




De doktersassistent richt zich op systematische wijze en tot op detailniveau op het correct en volledig rapporteren van de gegevens zodat de rapportage 100% correct en volledig is. De doktersassistent hanteert bij het registreren van de gegevens en het schrijven van recepten en verwijsbrieven de vaststaande procedures en afspraken zodat de gegevens op eenduidige wijze en voor andere betrokkenen duidelijk en vlot terug te vinden/ leesbaar zijn.

47

Elektronisch patiënten dossier.

Kerntaak 3 Zorgdragen voor de praktijkvoering


48

Proces-competentie-matrix Doktersassistent

Kerntaak 3 Zorgdragen voor de praktijkvoering.

Presenteren




X

X

X

R

S

T

U

V

W

X

Y Bedrijfsmatig handelen


Q



P



O



M N


L


K

Kwaliteit leveren

J


I


H

Leren

G


F

Onderzoeken

E

Analyseren

D Aandacht en begrip tonen

3.3

C Begeleiden

3.2

Plant en organiseert de dagelijkse gang van zaken. Zorgt ervoor dat middelen en materialen aanwezig en gebruiksklaar zijn. Voert de administratie inzake de artsenpraktijk.

B Aansturen

3.1

A Beslissen en activiteiten initiëren

Werkprocessen

Competenties

X

X

X

X

x

x

X

Betekenis van de kerntaak voor deze uitstroom In deze matrix is per kerntaak aangegeven welke competenties aangewend worden bij de uitvoering van de werkprocessen voor deze uitstroom. Dit is zichtbaar door middel van een kruisje in de matrix.


49

X

Detaillering proces-competentie-matrices In de detaillering van de matrices wordt duidelijk dat een bepaalde competentie van toepassing is, en wordt beschreven hoe die competenties worden aangewend ten behoeve van het resultaat van het werkproces. Per competentie kunnen meerdere componenten van toepassing zijn. Waar van toepassing, zijn kennis en vaardigheden vermeld welke nodig zijn voor competent gedrag, eventueel aangevuld met referenties (naar concrete geldende normen). Kerntaak 3 Zorgdragen voor de praktijkvoering 3.1 werkproces Plant en organiseert de dagelijkse gang van zaken Omschrijving: De doktersassistent organiseert en plant de werkprocessen van de artsenpraktijk. Zij onderhoudt de agenda, maakt een planning voor de uit te voeren werkzaamheden zoals visites, spreekuren en werkoverleg. Zij vervult een rol in de afstemming van werkprocessen tussen zorgverleners. Gewenst resultaat:

De agenda’s zijn actueel en bijgehouden. De doktersassistent heeft een planning gemaakt van de uit te voeren werkzaamheden en werkoverleg, vervult een rol in de afstemming tussen zorgverleners binnen de artsenpraktijk.

Competentie E Samenwerken en overleggen

Component(en) Afstemmen

Q Plannen en organiseren

Openhartig en oprecht communiceren Activiteiten plannen Tijd inschatten


Kwaliteit- en productiviteitsniveaus bewaken

V. Met druk en tegenslag omgaan

Effectief blijven presteren onder druk


Prestatie-Indicator De doktersassistent legt de planning voor, overlegt, maakt bedoelingen duidelijk, raadpleegt anderen zodat een adequate afstemming plaatsvindt over de uit te voeren werkzaamheden. De doktersassistent regelt de werkzaamheden, geeft aan welke werkzaamheden prioriteit hebben, zorgt voor een goede afstemming, houdt rekening met de mogelijkheden, omstandigheden en mogelijke problemen, schat de benodigde tijd reëel in zodat de werkzaamheden in de artsenpraktijk op een efficiënte manier verlopen. De doktersassistent houdt de tijd en hoeveelheid van het werk in de gaten zodat zij naderende knelpunten tijdig kan signaleren en rapporteren naar de behandelaar. De doktersassistent blijft onder druk en in stressvolle situaties productief werken en benadert situaties in de

50

Vakkennis en vaardigheden Werkprocessen binnen de artsenpraktijk. Dagplanning. Agendabeheer. Bedrijfscultuur.

Een positieve kijk houden


praktijk positief, zodat ze haar werkzaamheden optimaal kan uitvoeren.

51

Kerntaak 3 Zorgdragen voor de praktijkvoering 3.2 werkproces Zorgt ervoor dat middelen en materialen aanwezig en gebruiksklaar zijn. Omschrijving: De doktersassistent draagt er zorg voor dat de middelen en de materialen en hulpmiddelen aanwezig en gebruiksklaar zijn. De doktersassistent beheert en controleert de voorraden. Ze let daarbij op de houdbaarheid van producten, het aanwezig zijn actuele versies van voorlichtingsmateriaal en bestelt materialen. Zij controleert of de levering van materialen tijdig en volledig is en neemt bij problemen contact op met de leverancier. Gewenst resultaat:

De instrumenten, materialen, apparatuur en hulpmiddelen zijn steriel, schoon en gebruiksklaar in de behandelruimte. Er is te allen tijde voldoende voorraad aanwezig. Het voorlichtingsmateriaal is actueel.

Competentie J Formuleren en rapporteren

Component(en) Nauwkeurig en volledig rapporteren


Goed zorgdragen voor materialen en middelen


Instructies opvolgen Werken conform voorgeschreven procedures Werken conform veiligheidsvoorschriften


Prestatie-Indicator De doktersassistent houdt de voorraden en onderhoud van apparatuur nauwkeurig bij met behulp van onderhoudlijsten, voorraadlijsten en het voorraadbeheersysteem, administreert accuraat zodat duidelijk is wat de actuele voorraad en de staat van onderhoud van apparatuur is. De doktersassistent steriliseert de te steriliseren materialen, bestelt tijdig benodigde middelen en materialen, controleert geleverd materiaal op aantal en juistheid en bergt op de juiste wijze op, rekening houdend met levertijd en vervaldata, zodat er te alle tijden voldoende materialen en middelen, steriel en klaar voor gebruik aanwezig zijn. De doktersassistent werkt conform de geldende regels en instructies bij het schoonhouden van de instrumenten, materialen, apparatuur en hulpmiddelen zijn steriel, schoon, zodat ze gebruiksklaar zijn voor de behandelaar.

52

Vakkennis en vaardigheden Werken met voorraadbeheersysteem en onderhoudcontracten.

Y. Bedrijfsmatig handelen

Kostenbewust handelen


De doktersassistent let bij producten en materialen op de beperkte houdbaarheidsduur, bestelt op tijd de juiste hoeveelheid producten, zodat er geen overbodige kosten gemaakt worden.

53

Kerntaak 3 Zorgdragen voor de praktijkvoering 3.3 werkproces Voert de administratie inzake de artsenpraktijk. Omschrijving: De doktersassistent beheert, archiveert medische dossiers, verwijskaarten en machtigingen en verzorgt de (herhaal)receptuur. Ook verwerkt ze de post en verzorgt de correspondentie. Zij doet de financiële administratie en maakt in enkele gevallen ook roosters. Gewenst resultaat:

Correspondentie wordt tijdig verwerkt. De financiële administratie is actueel en geordend, nota’s worden tijdig gemaakt en verstuurd.

Competentie J Formuleren en rapporteren

Component(en) Correct formuleren Nauwkeurig en volledig rapporteren Structuur aanbrengen


Systematisch werken

T. Instructies en procedures opvolgen



Prestatie-Indicator De doktersassistent zorgt voor een nauwkeurige correspondentie en verwerking van gegevens, zodat uitgevoerde behandelingen correct verwerkt worden en de financiële administratie accuraat gevoerd kan worden. De doktersassistent voert de administratieve werkzaamheden op systematische wijze uit zodat de (financiële) administratie logisch, ordelijk en overzichtelijk is. De doktersassistent archiveert en verwerkt post volgens de afspraken en maakt en verstuurt nota’s volgens de afgesproken werkwijze zodat gegevens makkelijk terug te vinden zijn en correspondentie en nota’s uniform en volledig zijn.

54

Vakkennis en vaardigheden Administratieve verslaglegging. Kennis van financiële en administratieve werkzaamheden. Geautomatiseerde informatiesystemen.

3. Certificeerbare eenheden Voor dit kwalificatiedossier zijn geen Certificeerbare eenheden vastgesteld.


55

Deel D: Verantwoording 1. Inleiding De verantwoording bij het kwalificatiedossier heeft tot doel de ontwikkeling van het kwalificatiedossier toe te lichten en te verantwoorden. Het is een verantwoording van de stappen die zijn gezet bij het opstellen van het kwalificatiedossier zodat voor derden de procesgang transparant is. Het is een toelichting op de keuzes die zijn gemaakt bij het opstellen van de kwalificaties, zodat voor gebruikers inzichtelijk is wat wel en niet in het kwalificatiedossier is opgenomen en waarom die keuzes zijn gemaakt. Het is een vooruitblik op het ontwikkelingsperspectief van de kwalificaties in het licht van de dynamiek op de arbeidsmarkt en de dynamiek in de relaties tussen opleidingsinstellingen en behoeften van het bedrijfsleven. Het Verantwoordingsdocument is van en voor de gebruikers. De verantwoording helpt het beroepsonderwijs keuzes te maken bij de inrichting van het onderwijs, de inhoud van de beroepspraktijkvorming en de examinering. Voor het bedrijfsleven wordt inzichtelijk gemaakt wat de relatie is tussen hun ‘eigen’ beroepscompetentieprofiel en het uiteindelijke kwalificatiedossier. Daarbij zijn twee vertaalslagen aan de orde: • de selectie van één, respectievelijk het verwant verklaren van meerdere beroepscompetentieprofielen • de vertaling van vakvolwassen beroepsbeoefenaar naar beginnend beroepsbeoefenaar met inachtneming van de wettelijke beroepsvereisten De verantwoording bestaat uit twee delen: • Proces- en inhoudsinformatie • Ontwikkel- en onderhoudsinformatie In Proces- en inhoudsinformatie staat reflectie op het ontwikkelingsproces van het kwalificatiedossier centraal. Belangrijke thema' s zijn wie in welke hoedanigheid betrokken is geweest bij de ontwikkeling van het kwalificatiedossier en welke onderwerpen en discussies aan de orde waren. In de Ontwikkel- en onderhoudsinformatie geven de betrokken partijen aan welke agenda voor de toekomst uit het overleg en de discussiepunten tussen alle partijen tijdens het tot stand komen van het kwalificatiedossier naar voren zijn gekomen.


56

2. Proces- en inhoudsinformatie 2.1 Betrokkenen Dit kwalificatiedossier is ontwikkeld door OVDB, afdeling Arbeidsmarktkwalificering. Tijdens de ontwikkeling van dit kwalificatiedossier is overleg gevoerd met: 1. Bestuurscommissie Assisterenden gezondheidszorg: - Namens werknemersorganisaties: o CNV Publieke Zaak o Landelijk bestuurder zorgsector ABVAKABO FNV o Onafhankelijk adviseur NVDA - Namens werkgeversorganisaties: o Beleidsmedewerker KNMG/LHV o Westfries Gasthuis te Hoorn, NVZ o Apotheker te Rotterdam, KNMP o Beleidsmedewerker onderwijs NMT -

Namens MBO-raad: o Teamleider AG Regiocollege Zaanstreek-Waterland o Directeur AG en Zorg ROC FriesePoort

2. Paritaire Commissie: - Namens werknemersorganisaties o Bestuurder CNV/Publieke Zaak - Namens werknemersorganisaties o Manager Werkgeverszaken, VGN - Namens MBO-raad: o Directeur Onderwijseffectiviteit, Koning Willem 1College o Directeur Gezondheidszorg, Welzijn en Sport, ROC van Twente 3. Bestuur: - Namens werknemersorganisaties: • Landelijk bestuurder welzijnssector ABVAKABO FNV • Sectorbestuurder Zorgsector ABVAKABO FNV • Landelijk bestuurder Zorg- en Welzijnssector CNV Publieke Zaak - Namens werkgeversorganisaties: • Directeur MO Groep, MO Groep + VGN • Manager Sociale Zaken, NVZ + GGZ Nederland • Voorzitter directie / bestuurder Zorggroep Almere, ActiZ -

Namens MBO-raad: • Voorzitter CvB Regiocollege Zaanstreek-Waterland, • Lid CvB ROC Eindhoven, portefeuille onderwijs

2.2 Verwantschap Het beroepscompetentieprofiel dat ten grondslag ligt aan dit kwalificatiedossier is verwant aan de andere beroepscompetentieprofielen binnen Assisterenden Gezondheidszorg. Het kwalificatiedossier Doktersassistent vertoont inhoudelijke relaties met de andere gezondheidszorg kwalificatiedossiers van de OVDB. Er ligt een relatie met werkvelden en doelgroepen. Doktersassistent versie 2007-2008

57

De beroepscompetentieprofielen voor de Assisterenden gezondheidszorg, die voor Apothekersassistent, Doktersassistent en Tandartsassistent vertonen overeenkomsten voor wat betreft taken en competenties. Deze zijn echter onvoldoende om te worden samengevoegd in één kwalificatiedossier Assisterenden gezondheidszorg aangezien de drie beroepen worden uitgeoefend in, in grote mate gescheiden beroepsomgevingen. Het samenvoegen van de drie kwalificatiedossiers zou ten koste gaan van de herkenbaarheid van het beroep. De bestuurscommissie Assisterenden Gezondheidszorg stelt dat het kwalificatiedossier Doktersassistent voor het onderwijs binnen de nominale studieduur van 3 jaar kan worden uitgevoerd. Door sociale partners en onderwijs, op het niveau van bestuurscommissie en paritaire commissie, is eveneens aangegeven dat dit kwalificatiedossier uitvoerbaar is, onafhankelijk van het gekozen onderwijsconcept. Op de volgende pagina is een overzicht opgenomen van alle OVDB-kwalificaties


58

. Deelraamwerk kwalificaties voor experimenten schooljaar 2007-2008 Gezondheidszorg, dienstverlening, welzijn en sport GEZONDHEIDSZORG Kwalificatie-

Assisterenden

Verpleging en

structuur

Gezondheidszorg (AG)

Verzorging (V&V)

Niveau 4

Apothekersassistent

Mbo-verpleegkundige

WELZIJN Sociaal Agogisch Werk (SAW)

SPORT

PRAKTIJKOPLEIDER

Sport en Bewegen

Praktijkopleider

AKA AKA

(SB) Sociaal-cultureel werker

Sport- en bewegings-

Praktijkopleider

coördinator Doktersassistent

Sociaal-maatschappelijk

uitstromen:

dienstverlener

- BOS-medewerker

Tandartsassistent

- Trainer/coach Maatschappelijke zorg

- Bewegingsagoog

Uitstromen:

- Operationeel sport-

- Volwassenenwerk

en bewegingsmanager

- Gehandicaptenzorg Pedagogisch werk uitstromen: - Kinderopvang - Jeugdzorg Onderwijsassistent Niveau 3

Verzorgende

Pedagogisch werk

Sport- en

uitstroom:

bewegingsleider

- Pedagogisch werker Maatschappelijke zorg uitstroom: - Medewerker maatschappelijke zorg Niveau 2

Helpende Zorg en Welzijn

Sport- en bewegingsbegeleider

Niveau 1

Zorghulp

Arbeidsmarkt gekwalificeerd Assistent


59

2.3 Vertaling beroepscompetentieprofielen in kwalificatiedossier In het kwalificatiedossier zijn de competenties uit het beroepscompetentieprofiel ‘vertaald’ naar de Powered bij SHL competenties uit het Competentiemodel Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven . Voor de ontwikkeling van dit kwalificatiedossier is gekeken naar de verschillen tussen de vakvolwassen beroepsbeoefenaar en de beginnend beroepsbeoefenaar, gebaseerd op de verwerking hiervan in het kwalificatiedossier 06-07, waar dit kwalificatiedossier een sterke relatie mee vertoont. Ook in dit kwalificatiedossier is het begeleiden van stagiaires niet ondergebracht in het kwalificatiedossier. Dit werd niet relevant geacht voor de beginnend beroepsbeoefenaar. Net als in dit kwalificatiedossier is het onderscheid dat in het BCP wordt gemaakt tussen ‘zorgvraag’, ‘vraag om voorlichting en/of advies’ niet gemaakt. De term ‘zorgvraag’ wordt gebruikt voor alle vormen van ‘behoefte aan zorg’. Alleen waar dat relevant is wordt de ‘zorgvraag’ nader gespecificeerd. In de ontwikkelagenda is een traject opgenomen om voor de ontwikkeling van het kwalificatiedossier 08-09 opnieuw het proces te doorlopen om van de vakvolwassen beroepsbeoefenaar tot een verantwoorde beschrijving van de beginnend beroepsbeoefenaar te komen. Voor het kwalificatiedossier Doktersassistent zijn geen certificeerbare eenheden vastgesteld. Vreemde talen Er is geen vreemde taal opgenomen in dit kwalificatiedossier gezien het feit dat in het beroepscompetentieprofiel niet wordt gesproken over het gebruik van een vreemde taal binnen de context van het beroep. De bestuurscommissie Assisterenden Gezondheidszorg van de OVDB adviseert met het oog op doorstroming naar het hbo als vreemde taal Engels aan te bieden. De onderwijsinstelling dient voor ogen te houden dat de vreemde taal geen struikelblok mag vormen in het kader van diplomering. 2.4 Discussiepunten 1. Kwalificatiedossier 06-07 migreren naar Kwalificatiedossier in nieuw format Na uitgebreide discussies over het nieuwe format in commissies binnen de OVDB heeft het bestuur van de OVDB in juni 2006 besloten alle kwalificaties van de OVDB in het nieuwe format te gaan ontwikkelen gericht op indiening in december 06, ten behoeve van de experimenten in 07-08. 2. Indeling in kerntaken en werkprocessen Voor de indeling in kerntaken hebben ontwikkelaars voor de Assisterenden Gezondheidszorg kwalificatiedossiers een model ontwikkeld van twee of drie kerntaken per kwalificatiedossier. De kerntaken voor de apothekers-, tandarts- en doktersassistent zijn zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Bij de doktersassistent worden in de eerste kerntaak de werkprocessen rondom het contact met de zorgvrager aan de telefoon en aan de balie opgenomen. De tweede kerntaak beschrijft de medisch-technische handelingen, zowel assisterend als zelfstandig, en de derde kerntaak beschrijft voorwaarde-scheppende, coördinerende en administratieve werkzaamheden van de doktersassistent. 3. Keuze van competenties Bij de keuze van de competenties is de selectie gemaakt op basis van wat noodzakelijk is. In eerdere conceptversies van het dossier was sprake van een grotere hoeveelheid geselecteerde competenties. Deze competenties zijn in overleg met de betrokkenen teruggebracht tot de essentiële competenties. Dat betekent niet dat daar waar competenties zoals Ethisch en integer handelen,


60

Kwaliteit leveren, Vakdeskundigheid toepassen niet zijn aangemerkt deze niet van toepassing zijn, maar dat zij bij die betreffende werkprocessen niet tot de essentiële competenties behoren.


61

4. Nederlands en de (Moderne) Vreemde talen Opnieuw is de positie van Nederlands en de (Moderne) Vreemde taal besproken. Aangezien het brondocument Leren, Loopbaan en Burgerschap geen aanvullende taaleisen stelt en de (Moderne) Vreemde Taal geen eis is vanuit de beroepsuitoefening is besloten het niveau voor het Nederlands te baseren op het referentiedocument (Moderne) Vreemde Talen en Nederlands (juni 2004). Een (Moderne) Vreemde Taal wordt geadviseerd in het kader van doorstroming. 5. Kwaliteitsverbetering kwalificatiedossiers Uit beoordelingen van kwalificatiedossiers door het Coördinatiepunt is gebleken dat verdere kwaliteitsverbetering van dossiers mogelijk en wenselijk is. Dat betreft onder meer het realiseren van meer eenduidigheid tussen de kwalificatiedossiers van alle kenniscentra samen. Het kenniscentrum onderkent de wenselijkheid van verdere kwaliteitsverbetering. Aangezien het dossier -vanwege de experimentele status in 2007- opnieuw ingediend wordt, zal het kenniscentrum die gelegenheid gebruiken om verdere kwaliteitsverbetering van het dossier te realiseren.


62

3. Ontwikkel- en onderhoudsperspectief In de onderstaande ontwikkelagenda is aangegeven wat in de paritaire commissie is afgesproken over: - de termijn waarop het kwalificatiedossier opnieuw bekeken wordt; - de items bij het onderhoud van het kwalificatiedossier in elk geval aan de orde zullen komen; - de wijze waarop informatie uit het kwaliteitszorgsysteem van het kenniscentrum over de tevredenheid van gebruikers van het dossier bij de onderhoudsbeurt betrokken wordt. Onderwerp Indeling in kerntaken en werkprocessen

Actie Wie Indeling nogmaals kritisch Ontwikkelaars bekijken Bestuurscommissies/Paritaire commissie Organisatiegebonden organisatiegebonden en Ontwikkelaars en professiegebonden professiegebonden taken Bestuurscommissies/Paritaire taken zijn voor sociale partners commissie herkenbaar positioneren binnen het kd Evaluatie Evaluatiegegevens Ontwikkelaars kwalificatiedossiers genereren t.b.v. 06-07 ontwikkeling kwalificatiedossiers 08-09 Afstemming Kwalificatiedossiers Ontwikkelaars kwalificatiedossiers binnen de domeinen binnen het domein verder op elkaar afstemmen o.a. gericht op eenduidigheid Van vakvolwassen Vanuit bcp’s opnieuw Ontwikkelaars naar beginnend kritisch kijken naar Bestuurscommissies/Paritaire beroepsbeoefenaar vertaalslag van commissie vakvolwassen naar beginnend beroepsbeoefenaar Afstemming met Kwalificatiedossiers Ontwikkelaars andere ovdb-kd’s OVDB verder op elkaar afstemmen Afstemmen met verwante KD’s van andere kenniscentra

Implementatie experimenten KD’s nieuwe format 20072008

KD Doktersassistent afstemmen met aanpalende kwalificatiedossiers, zoals Dierenartsassistent en Technisch oogheelkundig assistent, gericht op eenduidigheid Afstemming OVDB-breed van implementatie nieuwe KD’s in experimenten


Wanneer Begin 2007 begin 2007

e

1 helft 2007

e

1 helft 2007

e

1 helft 2007

e

1 helft 2007

e

Ontwikkelaars 1 helft 2007 Bestuurscommissies/Paritaire commissie

Leren in de praktijk (LIP) Arbeidsmarktkwalificering (ARK) Sociale partners, MBO-raad

1e helft 2007

63

Onderwerp Verbeterpunten Coördinatiepunt Colo

Inhoud van kolom “kennis en vaardigheden”

Dubbelingen Herkenbaarheid

Actie opmerkingen uit de Coördinatiepunt Colorapportages meenemen in verbeterslag kwalificatiedossiers opgenomen kennis en vaardigheden in deel C zijn optimaal gerelateerd aan de bcp’s en zijn uitvoerbaar voor het onderwijs Resterende dubbelingen verwijderen het kd is herkenbaar voor sociale partners

Uitvoerbaarheid en toetsbaarheid

het kd is uitvoerbaar en toetsbaar in het onderwijs en de bpv Mate van abstractie kwalificatiedossiers in de en detaillering mate van abstractie en detaillering meer op elkaar afstemmen gericht op een hoger abstractieniveau Certificeerbare mogelijkheden eenheden certificeerbare eenheden nogmaals onderzoeken Kd aanpassen aan Eventuele nieuw innovatie’s binnen de gesignaleerde trends en beroepsuitoefening innovaties verwerken in kwalificatiedossiers Doorlopende leerlijnen Afstemmingsdocument afstemming kd met per kwalificatiedossier vmbo ontwikkelen Doorlopende leerlijnen Afstemmingsdocumenten afstemming kd met ontwikkelen hbo

Wie Ontwikkelaars

Wanneer 2007

Ontwikkelaars Klankbordgroepen

2007

Ontwikkelaars

2007

Ontwikkelaars Sociale partners Paritaire commissie Ontwikkelaars Onderwijsgeleding Paritaire commissie Ontwikkelaars Paritaire commissie

2007

Ontwikkelaars Sociale partners Paritaire commissie Ontwikkelaars Sociale partners Ontwikkelaars in samenwerking met docenten vmbo en mbo Ontwikkelaars in samenwerking met docenten mbo en hbo

Notitie ter verantwoording Ontwikkelaars van technische en inhoudelijke verwerking van beroepscompetentieprofiel tot kwalificatiedossier Afstemming Doorstroomprofielen Ontwikkelaars doorlopende leerlijnen binnen het domein (door- en terugstroom ontwikkelen en zij-instroom) Relatie bcp – kd


2007 2007

2007 2007

2007 2007

2007

e

1 helft 2007

64

binnen het domein AG Onderwerp Afstemming doorlopende leerlijnen (door- en terugstroom en zij-instroom) tussen domeinen, OVDBbreed Moderne vreemde talen (MVT)

Actie Doorstroomprofielen tussen de domeinen ontwikkelen

Afstemming OVDB-breed van opname MVT in kwalificatiedossiers Kwalificatiedossier Kwalificatiedossiers aan klankbordgroepen worden voorgelegd aan voorleggen klankbordgroepen Onderhoud kd' s Het monitoren van trends en ontwikkelingen in de beroepsuitoefening en het plaatsen daarvan in onderhoudsperspectief Ontwikkelingen bcp’s Nieuwe bcp’s / geactualiseerde bcp’s worden aangeleverd Actualisatie Op basis van nieuwe en/of kwalificatiedossier geactualiseerde bcp’s wordt het kwalificatiedossier aangepast

Wie Ontwikkelaars

Wanneer 2007

Paritaire Commissie

2007

Ontwikkelaars Klankbordgroepen

2007

Ontwikkelaars

2008 – eind 2010

Sociale partners

2011

Ontwikkelaars Bestuurscommissies Paritaire commissie

2012

De OVDB voert jaarlijks een klanttevredenheidsonderzoek (kto) uit. Het ene jaar een onderzoek onder leerbedrijven, het andere jaar onder onderwijsinstellingen. Het betreft onderzoek naar de tevredenheid over de producten en diensten van de OVDB. Daarbij komen ook de producten en diensten rond de kwalificatiestructuur aan de orde. Resultaten worden meegenomen bij het actualiseren van de kwalificatiedossiers.


65

Landelijke Kwalificaties MBO

Recommend Documents