Laboratorium voor Akoestiek Bepaling van de geluidisolatie van het Clickpanell wandelement, fabrikaat Clickpanell
Rapportnummer A 2515-1-RA-001 d.d. 20 november 2013
Laboratorium voor Akoestiek Bepaling van de geluidisolatie van het Clickpanell wandelement, fabrikaat Clickpanell
opdrachtgever
Clickpanell Services BV K u bu s 1 3 0 3364 DG Sliedrecht Postbus 1052 3350 CB Papendrecht
rapportnummer
A 2515-1-RA-001
datum
20 november 2013
referentie
TS/TS/AvdS/A 2515-1-RA-001
verantwoordelijke Th.W. Scheers opsteller
Th.W. Scheers +31 24 3570747
[email protected]
peutz bv, postbus 66, 6585 zh mook, +31 24 357 07 07,
[email protected], www.peutz.nl opdrachten volgens 'De nieuwe regeling 2011' (DNR 2011) ingeschreven kvk onder nummer 12028033 lid NL-ingenieurs, iso-9001:2008 gecertificeerd mook – zoetermeer – groningen – düsseldorf – dortmund – berlijn – leuven – parijs – lyon – sevilla
A 2515-1-RA-001 2
Inhoudsopgave 1
Inleiding
4
2
normstelling en richtlijnen
5
3
onderzochte constructie
6
4
Metingen
8
4.1 Meetmethode
8
4.2 Nauwkeurigheid
8
4.2.1
Herhaalbaarheid (r)
8
4.2.2
Reproduceerbaarheid (R)
9
4.3 Omgevingscondities
9
4.4 Meetresultaten
9
A 2515-1-RA-001 3
1
Inleiding In opdracht van C l i c k p a n e l l S e r v i c e s B V te Sliedrecht zijn geluidisolatiemetingen uitgevoerd aan het: Clickpanell wand element De metingen zijn verricht in het Laboratorium voor Akoestiek van Peutz bv te Mook, zie figuur 1.
Voor het uitvoeren van bovengenoemde metingen is het Laboratorium voor Akoestiek erkend door de Raad voor Accreditatie (RvA). De RvA is lid van de EA MLA (EA MLA: European Accreditation Organisation MultiLateral Agreement: http://www.european-accreditation.org). EA: “Certificates and reports issued by bodies accredited by MLA and MRA members are considered to have the same degree of credibility, and are accepted in MLA and MRA countries.”
:
A 2515-1-RA-001 4
2
normstelling en richtlijnen De metingen zijn uitgevoerd conform het kwaliteitshandboek van het Laboratorium voor Akoestiek en de volgende normen: ISO 10140-2:2010 N.B.
Acoustics - Laboratory measurements of sound insulation of building elements – Part 2: Measurement of airborne sound insulation De norm ISO 10140-2 is binnen alle landen van de EG aanvaard als Europese Norm EN ISO 10140-2:2010
Uit de meetresultaten welke in tertsen van 50 tot 5000 Hz worden weergegeven kunnen ook enkele ééngetalsaanduidingen worden berekend. Hiervoor worden de volgende normen gebruikt: ISO 10140-1:2010 N.B.
Acoustics - Laboratory measurements of sound insulation of building elements – Part 1: Application rules for specific products De norm ISO 10140-1 is binnen alle landen van de EG aanvaard als Europese Norm EN ISO 10140-1:2010
ISO 10140-4:2010 N.B.
ISO 10140-5:2010 N.B.
ISO 140-2:1991 N.B.
ISO 717-1:2013 N.B.
NPR 5079:1999
Acoustics - Laboratory measurements of sound insulation of building elements – Part 4: Measurement procedures and requirements De norm ISO 10140-4 is binnen alle landen van de EG aanvaard als Europese Norm EN ISO 10140-4:2010 Acoustics - Laboratory measurements of sound insulation of building elements – Part 5: Requirements for test facilities and equipment De norm ISO 10140-5 is binnen alle landen van de EG aanvaard als Europese Norm EN ISO 10140-5:2010 Acoustics - Measurement of sound insulation of building elements - Part 2: Determination, verification and application of precision data De norm ISO 140-2 is binnen alle landen van de EG aanvaard als Europese Norm EN 20140-2:1993 Acoustics - Rating of sound insulation in buildings and of building elements - Part 1: Airborne sound insulation De norm ISO 717-1 is binnen alle landen van de EG aanvaard als Europese Norm EN ISO 717-1:2013 Geluidwering in woongebouwen Het bepalen en hanteren van ééngetalsaanduidingen voor de geluidwering in gebouwen en van bouwelementen.
A 2515-1-RA-001 5
3
onderzochte constructie Onderstaande gegevens zijn verstrekt door de opdrachtgever en/of verkregen uit eigen waarnemingen. De metingen zijn verricht aan een wandsysteem, type Clickpanell met afmetingen: breedte x hoogte x diepte = 4297 x 2796 x 100 mm. De constructie is door de opdrachtgever opgebouwd in meetopening D tussen meetruimtes 1 en 2 (zie figuur 1 en 2). Gebruikte materialen: − MDF stroken, breedte 75 mm, dikte 18 mm; − Aluminium U-profiel (boven), breedte ca. 102 mm; − Clickpanell wandelement (zie foto), breedte 600 mm, dikte 100 mm, hoogte 2750 mm, massa ca. 20,2 kg/m 2. Het wandelement is opgebouwd uit een van karton vervaardigde verbindingsstijlen (dikte ca. 4 mm, breedte 75 mm) met aan weerszijden een gipskartonplaat van 12,5 mm dikte; − Steenwol, Knauf RS35 BLX, afmeting 1200 x 600 x 40 mm; massa ca. 35,8 kg/m 3; − Voegengips.
Clickpanell ingeklapt
Clickpanell uitgeklapt
Opbouw: Tegen de onderzijde en de zijkanten van de meetopening werden MDF stroken geschroefd. Aan de bovenzijde van de meetopening werd een aluminium U-profiel geschroefd. De wandpanelen werden vervolgens (dichtgevouwen) met de bovenzijde in de bovenbak gestoken en met de onderzijde op de MDF strook gezet. Wanneer het wandpaneel wordt openklapt, valt het over de MDF onderregel en zakt daardoor ca. 18 mm. De ruimte die daardoor ontstaat aan de bovenzijde van de panelen wordt afgedicht door de aluminium bovenbak. In het verticale vlak schuiven de panelen ter plaatse van de wandaansluiting over de MDF strook en onderling in elkaar. De verticale aansluitingen werden met voegengips afgedicht en de aansluitingen met de meetopening zijn met elastische kit kierdicht afgesloten.
A 2515-1-RA-001 6
Onderzochte constructies: − Variant 1
Clickpanell G-100 Clickpanell wand element met ongevulde luchtspouw;
− Variant 2
Clickpanell G-100a Clickpanell wandsysteem, in de ca. 75 mm diepte spouw is 40 mm steenwol aangebracht.
De gepresenteerde resultaten gelden alleen voor de hier beproefde monsters onder de laboratorium omstandigheden zoals omschreven. Het laboratorium kan geen uitspraak doen over de representativiteit van de onderzochte monsters. Voorliggend rapport is geldig zolang de toegepaste constructies en/of materialen ongewijzigd zijn.
A 2515-1-RA-001 7
4
Metingen
4.1 M e e t m e t h o d e
De metingen zijn uitgevoerd conform ISO 10140-2 in de isolatiemeetruimten van Peutz bv te Mook. Een nadere omschrijving van de meetruimten is in figuren 1 en 2 van dit rapport gegeven. De geluidisolatiemetingen worden in twee richtingen uitgevoerd door verwisseling van zend- en ontvangfunctie. De uiteindelijke geluidisolatiewaarden zijn gemiddeld over beide meetrichtingen. In ISO 10140-2 wordt de luchtgeluidisolatie van een object gedefinieerd als de "sound reduction index R" welke wordt bepaald volgens vergelijking 1 en uitgedrukt in dB :
R = L1 − L2+ + 10 log
() S A
waarin : L1 = geluiddrukniveau in de zendruimte L2 = geluiddrukniveau in de ontvangruimte S = oppervlakte van het te testen object A = equivalente geluidabsorptie [m 2] in de ontvangruimte berekend volgens : A = waarin : V = volume van de ontvangruimte T = nagalmtijd in de ontvangruimte
0,16 V T
(1)
[dB] [dB] [m2]
(2)
[m3] [s]
4.2 N a u w k e u r i g h e i d
De nauwkeurigheid van de berekende geluidisolaties kan getalsmatig worden uitgedrukt in termen van de herhaalbaarheid (binnen één laboratorium) en de reproduceerbaarheid (tussen verschillende laboratoria). 4.2.1 H e r h a a l b a a r h e i d ( r )
Wanneer kort na elkaar twee keer een geluidisolatiemeting wordt uitgevoerd met een zelfde methode aan een identiek meetobject onder gelijkblijvende omstandigheden is de waarschijnlijkheid 95% dat het verschil tussen de twee metingen onderling maximaal r bedraagt.
A 2515-1-RA-001 8
Om inzicht te krijgen in de herhaalbaarheid van de luchtgeluidisolatiemetingen tussen twee meetruimten van Peutz bv is een onderzoek uitgevoerd conform ISO 140-2. Uit dit onderzoek blijkt dat de herhaalbaarheid in de frequentiebanden 100 t/m 250 Hz maximaal r = 2,0 dB bedraagt en daarboven tot 3150 Hz maximaal r = 1,3 dB. De herhaalbaarheid betrekking hebbende op de ééngetalswaarde R w bedraagt maximaal r = 0,7 dB, zodat bij afronding op hele dB's (zoals in ISO 717 voorgeschreven) uitgegaan kan worden van een nauwkeurigheid van ±1 dB. Uit deze meetresultaten blijkt dat herhaalbaarheid (ruimschoots) voldoet aan de eisen gesteld in ISO 140-2. 4.2.2 R e p r o d u c e e r b a a r h e i d ( R )
Wanneer twee keer een geluidisolatiemeting wordt uitgevoerd met een zelfde methode aan een identiek meetobject in verschillende laboratoria onder andere omstandigheden is de waarschijnlijkheid 95% dat het verschil tussen de twee metingen onderling maximaal R bedraagt. Mede op basis van diverse onderzoeken is in ISO 140-2 aangegeven welke reproduceerbaarheid verwacht mag worden. De reproduceerbaarheid van de ééngetalswaarde R w bedraagt ca. R=3 dB. 4.3 O m g e v i n g s c o n d i t i e s
In onderstaande tabel 4.1 zijn de ten tijde van de geluidisolatiemetingen gemeten omgevingscondities weergegeven. t4.1 Omgevingscondities tijdens de metingen ruimte
temperatuur
relatieve vochtigheid
[°C]
[%]
1
19
56
2
20
57
4.4 M e e t r e s u l t a t e n
De resultaten van de geluidisolatiemetingen worden weergegeven in onderstaande tabel 4.2 en in de figuren 4 t/m 5. De metingen zijn uitgevoerd in tertsbanden. De resultaten van de octaafbanden zijn uit deze meetresultaten berekend. In de tabel en de grafieken worden de gevonden isolatiewaarden per frequentieband gegeven. Uit deze waarden zijn verder nog berekend en aangegeven de "weighted sound reduction index R w" en de aanpassingstermen C en C tr conform ISO 717-1.
A 2515-1-RA-001 9
t4.2 meetresultaten Clickpanell wandelementen LUCHTGELUIDISOLATIE [dB] type
Clickpanell G-100
Clickpanell G-100a
steenwol 40 mm in de spouw
nee
ja
4
5
figuur nr.
#32
#42
record nr. frequentie [Hz]
1/3 oct.
1/1 oct.
1/3 oct.
50
18,5
63
15,5
80
12,5
12,5
100
14,9
17,8
125
20,2
160
22,4
30,5
200
25,5
29,2
250
28,5
315
31,2
400
34,9
500
38,4
630
40,8
800
44,0
1000
46,6
1250
48,8
1600
50,2
2000
48,2
2500
44,0
55,1
3150
43,6
52,5
4000
47,8
5000
53,2
Rw(C;Ctr)
1/1 oct.
20,2 14,8
18,0
27,8
16,0
15,2
25,1
21,6
33,1
32,1
38,4 44,1 37,4
49,6
47,4
53,1 56,6 46,0
58,8
58,4
60,9 61,4 46,7
46,6
60,1
58,0
54,9
54,4
57,0 39(-2;-7)
45(-2;-9)
A 2515-1-RA-001 10
De isolatiewaarden zijn berekend uit de metingen onder laboratoriumomstandigheden. In de praktijk kunnen andere waarden verkregen worden onder invloed van onder andere de begrenzingen van de constructie, de afmetingen van het ontvangvertrek, het aanwezig zijn van geluidlekken enz. (zie onder andere: “NPR 5079).
Mook,
Th. Scheers Hoofd Laboratorium voor Akoestiek
dr. ir. M.L.S. Vercammen Directie
Dit rapport bevat 11 pagina's en 5 figuren.
A 2515-1-RA-001 11
LABORATORIUM VOOR AKOESTIEK PEUTZ bv Lindenlaan 41, NL-6584 AC MOLENHOEK (LB)
OVERZICHT Verdieping
demper
hamerzolder
plenum
demper
(E) vloeren/ daken (8)
vide nagalmkamer
(9)
vide
opslag 2800+
(afgesloten) doorvoeropening (A) b x h = 1300 x 1905 mm
plenum
Begane grond
ventilatieruimte (6)
werkplaats
cv
nagalmkamer (3)
ontvangkamer
zendkamer
sanitair
(2)
(1)
(7)
wc
spreekkamer
MEETOPENINGEN (b x h in mm): (B) 1000 x 2200 mm (C) 1500 x 1250 mm (D) 4300 x 2800 mm (E) 4000 x 4000 mm
A 2515-1-RA
(D)
(C)
meetruimten (B) (4)
douche
overlangs(5)
afvoerleidinge n
ventilator
analyse overhead-deur
0 1 2 3 4 5m
schaal
figuur 1
LABORATORIUM VOOR AKOESTIEK PEUTZ bv Lindenlaan 41, 6584 AC MOLENHOEK (LB)
ISOLATIE-MEETRUIMTES De meetruimtes voldoen aan de in ISO 10140-5 gestelde eisen. Verder gegevens: – inhoud ontvangkamer: 111 m3 – inhoud zendkamer: 94 m3 – oppervlak proefwand: 12,0 m2 Beide vertrekken zijn trillinggeïsoleerd opgesteld door het toepassen van een zogenaamde kamer-in-kamer constructie. Hierdoor wordt flankerende transmissie tot een minimum beperkt.
hoogte: langs de wanden 2840 mm verloopt naar 2920 mm bij rand vloer-meetopening
A 2515-1-RA
hoogte bij a: 3055 mm hoogte bij b: 3058 mm hoogte bij c: 3052 mm hoogte bij d: 3062 mm
figuur 2
LABORATORIUM VOOR AKOESTIEK
A 2515-1-RA
figuur 3
LABORATORIUM VOOR AKOESTIEK LUCHTGELUIDISOLATIE VAN EEN SCHEIDINGSCONSTRUCTIE CONFORM ISO 10140-2:2010 opdrachtgever: Clickpanell Services BV
1. kern van karton 4 mm 2. gipskartonplaat 3. wandaansluitstrook
2
1
22
600
1/3 oct. 1/1 oct. ref. curve (ISO 717)
12,5
75
3
12,5
onderzochte constructie: variant 1, type G-100 Clickpanell wandelement met ongevulde spouw
60
50
volume meetruimte: 111 m3
40
volume meetruimte: 94 m3 oppervlakte proefwand: 12 m2
30
gemeten in: Peutz Laboratorium voor Akoestiek
20
Insulat versie 3.12.3 mode 1. bestandsnaam: a2515 S#:31-32 ##:33
signaal: breedband ruis bandbreedte: 1/3 octaaf
ISO 717-1:2013 Rw(C;Ctr) = 39(-2;-7) dB C100-5000;Ctr,100-5000 = (-1;-7) dB C50-3150;Ctr,50-3150 = (-3;-10) dB C50-5000;Ctr,50-5000 = (-2;-10) dB
10
0
63
125
500
1k
2k
4k
frequentie [Hz] 18,5 1/3 oct. 15,5 12,5
14,9 20,2 22,4
25,5 28,5 31,2
34,9 38,4 40,8
44,0 46,6 48,8
50,2 48,2 44,0
43,6 47,8 dB 53,2
1/1 oct.
18,0
27,8
37,4
46,0
46,7
46,6 dB
14,8
publicatie is slechts toegestaan in de vorm van dit gehele blad
rapport A 2515-1-RA
250
Mook, 12-09-2013
figuur 4
LABORATORIUM VOOR AKOESTIEK LUCHTGELUIDISOLATIE VAN EEN SCHEIDINGSCONSTRUCTIE CONFORM ISO 10140-2:2010 opdrachtgever: Clickpanell Services BV
1. kern van karton 4 mm 2. gipskartonplaat 3. wandaansluitstrook 4. 40 mm steenwol
2
4
1
22
600
1/3 oct. 1/1 oct. ref. curve (ISO 717)
12,5
75
3
12,5
onderzochte constructie: variant 2, type G-100a Clickpanell wandelement, spouw gevuld met 40mm steenwol
70
60
volume meetruimte: 111 m3
50
volume meetruimte: 94 m3 oppervlakte proefwand: 12 m2
40
gemeten in: Peutz Laboratorium voor Akoestiek
30
Insulat versie 3.12.3 mode 1. bestandsnaam: a2515 S#:40-41 ##:42
signaal: breedband ruis bandbreedte: 1/3 octaaf
ISO 717-1:2013 Rw(C;Ctr) = 45(-2;-9) dB C100-5000;Ctr,100-5000 = (-1;-9) dB C50-3150;Ctr,50-3150 = (-5;-14) dB C50-5000;Ctr,50-5000 = (-4;-14) dB
20
10
63
125
500
1k
2k
4k
frequentie [Hz] 20,2 1/3 oct. 16,0 12,5
17,8 25,1 30,5
29,2 33,1 38,4
44,1 49,6 53,1
56,6 58,8 60,9
61,4 60,1 55,1
52,5 54,9 dB 57,0
1/1 oct.
21,6
32,1
47,4
58,4
58,0
54,4 dB
15,2
publicatie is slechts toegestaan in de vorm van dit gehele blad
rapport A 2515-1-RA
250
Mook, 12-09-2013
figuur 5
