Kwaliteitsjaarrapport 2014-2015 Kwaliteitsjaarverslag 2014 en Kwaliteitsjaarplan 2015
Stratumse Apotheek Mevr. Drs. A.M.C.M. Couteau, Dhr. Drs. J.K. Arkink Dhr. Dr. J.J. Keyzer, apothekers P.C. Hooftlaan 8 5611 NV Eindhoven www.stratumseapotheek.nl AGB code 9488 Kwaliteitskring Eindhoven FTO-groep Centrum 1 (606)
Inhoudsopgave 1. Inleiding .............................................................................................................................. 3 2.
Profielschets ........................................................................................................................ 4
3.
Visie op verantwoorde farmaceutische zorg ....................................................................... 8
4. Jaarverslag Farmaceutische Patiëntenzorg 2014 .................................................................... 9 4.1
Onderzoekprogramma Kwaliteit Apotheken (OKA) .................................................. 9
4.2
FarmacoTherapeutisch Overleg (FTO) Centrum I .................................................... 10
4.3
Geïndividualiseerd FTO kloosterverzorginghuis Glorieux en Terhaghe .................. 11
4.4
Bloedsuiker-, en bloedglucosemeter controle ........................................................... 11
4.5
Opioïdegebruikers en laxantia ................................................................................... 11
4.6
Medisch farmaceutische beslisregels (MFB’s).......................................................... 12
4.7
Therapietrouw bevorderen door de proactief herhaalservice. ................................... 12
4.8
Therapietrouw verhogen door te baxteren ................................................................. 13
4.9
Voorlichting aan artsen en patiënten van actuele wijzigingen in het medicijngebruik 13
4.10 Begeleiding bij nieuw geneesmiddel ......................................................................... 14 4.11 Medicatiebeoordelingen ............................................................................................ 14 5.
6.
Jaarverslag apotheekorganisatie 2014 ............................................................................... 15 5.1
Inrichting Apotheek ................................................................................................... 15
5.2
Automatisering Apotheek .......................................................................................... 15
5.3
Inspectiebezoek en HKZ-certificaat ......................................................................... 16
5.4
Klanttevredenheidonderzoek ..................................................................................... 16
5.5
Apotheekteam ............................................................................................................ 19
5.6
AHOED: Samenwerken met 5 huisartsen in Gezondheidscentrum Granida ............ 22
5.7
Vrijdagavond verruimde openingstijd en deelname aan de centrale dienstapotheek 22
5.8
Landelijk Schakelpunt (LSP)..................................................................................... 22
5.9
Optimaliseren substitutiegraad .................................................................................. 23
Jaarplan 2015 .................................................................................................................... 26 6.1 6.1.1 6.2
Plan voor farmaceutische en doelmatige patiëntenzorg 2015 ................................... 26 Longprogramma ..................................................................................................... 26 Plan apotheekorganisatie 2015 .................................................................................. 27
6.2.1
Patiënten begeleidingssysteem............................................................................... 27
6.2.2
Afhaalkluisjessysteem ............................................................................................ 27
2.26
1. Inleiding Voor u ligt het kwaliteitsjaarrapport 2014-2015 van de Stratumse Apotheek met hierin het kwaliteitsjaarverslag van 2014 en het kwaliteitsjaarplan van 2015. Het verslagjaar loopt, evenals het planjaar, van mei tot en met april. U maakt eerst, met behulp van een profielschets, kennis met de apotheek. In de paragraaf Visie op verantwoorde zorg leert u vervolgens onze idealen en doelen kennen. In het jaarverslag maken we de balans op van het afgelopen jaar en vergelijken we de resultaten met de doelstellingen van vorig jaar. Verbeterpunten kunnen worden opgenomen in de plannen van 2015 of worden als verbeterpunten in de routine van het kwaliteitsmanagementsysteem opgenomen. In januari 2010 is de Stratumse Apotheek voor het eerst HKZ-ISO 9001 gecertificeerd. In januari 2012 is het HKZ versie 2009- ISO 9001: 2008 certificaat voor de Stratumse Apotheek tot januari 2015 verlengd. In 2014 zijn alle processen in de apotheek opnieuw geaudit en is het certificaat tot 1 januari 2018 verlengd.
(HKZ=Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector http://www.hkz.nl/) Dit HKZ keurmerk maakt zichtbaar dat de apotheek voldoet aan de eisen die gezamenlijk door apothekers, zorgverzekeraars, patiënten en overheid zijn opgesteld. Wij zijn erg trots op deze erkenning en hechten veel waarde aan deze certificering. De Stratumse Apotheek doet mee aan het Feeddex klanttevredenheidsonderzoek. Feeddex is een continu tevredenheidsonderzoek. Middels de klantenmonitor van Feeddex wordt de klanttevredenheid continu gemeten en weergegeven in een F100-score. Eén keer per 3 jaar wordt een doelstelling aan de hand van de Feeddex scoren vastgesteld. In 2013 zijn er een aantal doelstellingen vastgelegd en deze zijn in 2013 gerealiseerd. Tot slot wordt het kwaliteitsjaarplan voor 2015 toegelicht. We streven naar een hoog niveau en dit betekent dat de Stratumse Apotheek zich voortdurend wil verbeteren. Wij stellen het op prijs wanneer met ons wordt meegedacht en wij nodigen u dan ook uit om uw mening over dit kwaliteitsjaarrapport met ons te delen. Wij staan open voor al uw opmerkingen en/of klachten. Deze vormen voor ons waardevolle informatie en zullen we verwerken in ons kwaliteitssysteem. Wij wensen u veel leesplezier! Namens het team van de Stratumse Apotheek Aimée Couteau, apotheker
3.26
2. Profielschets Na een bloeiende historie van 77 jaar op de hoek van de Stratumsedijk in het centrum van Eindhoven is de Stratumse Apotheek vanaf 14 februari 2005 gevestigd aan de P.C. Hooftlaan in het Gezondheidscentrum Granida. In het Gezondheidscentrum werken meerdere zorgverleners onder één dak: vijf huisartsen, vier praktijkondersteuners POZOB (t.b.v. diabetes, COPD en GGZ), een orthopeed, drie praktijken voor fysiotherapie en manuele therapie en de Stratumse Apotheek. (zie ook: www.granida.net)
Verzorgingsgebied Het verzorgingsgebied van de Stratumse Apotheek is het centrum van Eindhoven. Door de nabijgelegen antroposofische en homeopathische artsenpraktijken en de grote voorraad aan deze alternatieve geneesmiddelen bij de Stratumse Apotheek wordt onze apotheek bezocht door patiënten vanuit de hele stad Eindhoven en de omliggende gemeenten. Aan vele van deze, niet in het centrum wonende, patiënten wordt ook allopathische medicatie afgeleverd. Hierdoor komt de receptuur van een groot aantal niet in het centrum wonende huisartsen. Er wordt specialistenreceptuur van 5 ziekenhuizen uit de regio aangeboden.
4.26
Teamsamenstelling Het apotheekteam bestaat in 2014 uit 3 apothekers (totaal 1 FTE) In maart 2014 is een fulltime tweede apotheker, Joeri Arkink, gestart. (v.l.n.r. Aimée Couteau, Jules Keyzer en Joeri Arkink),
1 farmaceutisch consulente (Betty Swart 0,6 FTE),
13 apothekersassistenten waarvan er 3 fulltime werken (totaal 7,36 FTE) (Arti, Carla, Eveline, Hanneke, Halime, Ingrid, Irma, José, Marianne, Mariëtte, Monique Rania en Yvonne)
3 administratieve medewerksters (1 FTE) (Bertine, Janneke, Rianne), 1 interieurverzorgster (0,2 FTE) (Artje) en 2 bezorgers (1 FTE) (Jack en Wiljan). 1 farmaceutische medewerker (0,67 FTE) (Jana)
5.26
Het patiëntenbestand van de Stratumse Apotheek in april 2015 In april 2015 zijn er 13.279 vaste patiënten van de Stratumse Apotheek en 2773 passanten geregistreerd. (Bron. AIS Mira Aanmaken behandelrelaties) Apotheekinrichting In de apotheek bestaat ruim de gelegenheid voor individueel contact tussen patiënt en medewerkers. Er zijn aan de balie 5 werkplekken gecreëerd, die door middel van zuilen van elkaar zijn afgescheiden. Dit bevordert de privacy van de patiënten, aangezien elke patiënt aan een eigen balie wordt geholpen. Elke balie heeft een eigen computerterminal, waarop het Apotheek Informatie Systeem, internet en een aantal voorlichtingsprogramma’s beschikbaar zijn. Een medicijnuitgifterobot zorgt dat de apotheekmedewerker bij de balie kan blijven werken, zodat er ruime gelegenheid tot goede farmaceutische zorgverlening mogelijk is.
Er is een spreekkamer voor inhalatie-instructie, incontinentie-voorlichting, diabeteshulpmiddelenvoorlichting en privacygevoelige onderwerpen.
Producten en diensten De Stratumse Apotheek biedt het volgende diensten- en productenpakket: Producten die geleverd worden: • receptgeneesmiddelen en zelfzorgartikelen • bereidingen op maat • wondverzorgingsmiddelen • diabetestestmaterialen • incontinentiematerialen • vitamines en voedingssupplementen • homeopathische en fytotherapeutische producten • diagnostische tests (bijvoorbeeld zwangerschapstest) • dieetvoeding • informatiemateriaal zoals folders, brochures en zorgboeken • chemische grondstoffen voor kleinverbruik • klein elektronische apparatuur (bijvoorbeeld bloeddrukmeter, oorthermometer) • ADL(=Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen)-artikelen en bandages Geleverde diensten: • medicatiebewaking en medicatiebegeleiding 6.26
• • • • • • • • • • • • • •
farmacotherapeutisch overleg met artsen instructie specifieke toedieningsvormen zelfzorgadviezen instructie, begeleiding en controle bloedglucosemeters advisering incontinentiematerialen reizigersadvisering kosteloze bezorgdienst genees- en hulpmiddelen medicijnconsult door apotheker herhaalreceptservice jaarlijkse bloedsuikertest voorlichtingsavonden met wisselende thema’s leveren van medicatie uitgezet in weekdoseersystemen (medicijnrollen) uitleenmogelijkheden informatiematerialen zoals boeken proactieve herhaalservice
De apotheek zet zich continu in om het aanbod van kwalitatief hoogwaardige producten en diensten verder uit te breiden. Daarbij vinden wij het belangrijk dat de klant ons feedback geeft op onze service en dienstverlening.
Samenwerking De apothekers van de Stratumse Apotheek zijn lid van de Koninklijke Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP), de beroepsorganisatie van apothekers in Nederland. Al sinds de oprichting in 1842 faciliteert de KNMP apothekers bij de dagelijkse beroepsuitoefening en bedrijfsvoering en helpt zij om de kwaliteit binnen de apotheekpraktijk te behouden. De KNMP formuleert een visie over de beroepsuitoefening, streeft naar een goede farmaceutische patiëntenzorg en geneesmiddelenvoorziening en bevordert de wetenschappelijke uitoefening van farmacie in Nederland. (www.knmp.nl ) De Stratumse Apotheek is een BENU Apotheek. De missie van BENU Apotheek is als volgt geformuleerd: ‘BENU Apotheek levert door haar persoonlijke aanpak een bijdrage aan een gezonder dagelijks bestaan’. BENU Apotheek combineert de traditionele deskundigheid van de apotheek met een persoonlijke en zorggerichte benadering die past in deze tijd. (www.benuapotheek.nl ) De apothekers werken op een aantal gebieden samen met de collegae in Eindhoven. Er is een gezamenlijke dienstregeling voor de stad Eindhoven. Jules Keyzer is voorzitter van de Raad van Commissarissen van deze CDA. (www.centraledienstapotheek.nl ) De apothekers nemen samen met de collegae van Apotheek Fellenoord, Mensfort en Nijpels deel aan het FarmacoTherapeutisch Overleg (FTO) Centrum 1. Dit overleg vindt gemiddeld 6 keer per jaar plaats en verloopt in een open en prettige sfeer. Sinds 2012 is de Stratumse Apotheek deelnemer van de Stichting Categorale Zorg voor apothekers in Zuidoost Brabant (afgekort: CaZo). De Stichting heeft als doel het ontwikkelen, organiseren en uitvoeren van farmaceutische zorg in de regio Zuidoost Brabant en het aangaan van samenwerkingsrelaties met overige zorgaanbieders. 7.26
In 2013 wordt door CaZo een samenwerkingsverband aangegaan met de Zorggroep PoZoB (PoZob staat voor Praktijkondersteuners Zuidoost Brabant). PoZoB ondersteunt met 150 praktijkondersteuners en 5 zorgprogramma's circa 200 huisartsen in ZuidoostBrabant en Noord-Limburg. Zij richt zich op het actief verbeteren van de eerstelijns zorg voor patiënten met een chronische, psychische of ouderdomsaandoening. Vanaf 1989 is de farmaceutische dienstverlening in de Stratumse Apotheek geautomatiseerd en worden alle gegevens verwerkt en bewaakt door ons computersysteem. In de apotheek werken we nauw samen met de H(uisartsen)O(nder)E(én)D(ak). Een computerkoppeling tussen de Stratumse Apotheek, de HOED en andere huisartsen is gerealiseerd. Als direct gevolg hiervan heeft de voorschrijvende huisarts inzicht in de medicatie van zichzelf en de behandelende specialisten. Dit betekent een doelmatiger voorschrijven. Het samenwerken onder één dak biedt vele aanknopingspunten tot meer rationeel voorschrijven. Gezamenlijke automatisering met EVS en regelmatig contact, ook buiten FTO-bijeenkomsten, kunnen gerealiseerd worden.
3. Visie op verantwoorde farmaceutische zorg Het team van onze apotheek streeft ernaar om farmaceutische patiëntenzorg in de dagelijkse werkzaamheden te integreren om zo de therapietrouw, de omgang met het ziektebeeld, de gezondheid en de levenskwaliteit van de patiënten te verbeteren. Ook door de persoonlijke aandacht voor onze patiënten verhogen we de therapietrouw. Door deskundige voorlichting en een goede organisatie verdienen wij het vertrouwen van de patiënt. Ons doel is tijdig het juiste geneesmiddel aan de juiste persoon af te leveren met het juiste gebruiksadvies. Dit gebeurt mede door dagelijks contact met onze voorschrijvers. Wij zijn ons bewust van het spanningsveld tussen goede zorgverlening en de daaraan gerelateerde kosten. Onze apotheek draagt actief bij aan de bevordering van doelmatig geneesmiddelgebruik, door het begeleiden van patiënten bij hun geneesmiddelgebruik en het adviseren van huisartsen bij het voorschrijven. Een continue ontwikkeling van de eigen professionele deskundigheid en gestructureerde verbeteringen in onze interne organisatie zijn noodzakelijk om dit alles te bewerkstellingen.
8.26
4. Jaarverslag Farmaceutische Patiëntenzorg 2014 4.1
Onderzoekprogramma Kwaliteit Apotheken (OKA)
In 2013 heeft AMP de naam van haar Mystery Guest Onderzoek Jaarprogramma in Onderzoekprogramma Kwaliteit Apotheken (OKA) veranderd. De dienstverlening van onze apotheek wordt 6 keer getoetst door de mystery guest van de objectieve externe organisatie van het OKA. Uit de terugrapportages wordt het genormeerde advies vanuit de voorgelegde problematiek beschreven. Vervolgens wordt in een overzicht de scores van de onderdelen bejegening, analyse van de zorgvraag, voorlichting en advisering en organisatie vergeleken met het gemiddelde en de beste score van 823 deelnemende apotheken. Tijdens het werkoverleg wordt de terugrapportage besproken. In 2014 behaalde de Stratumse Apotheek ranglijstpositie 180. (Zie onderstaande bijlage: Management review rapport 2014 AMP verklaring van behaalde resultaten.) Ons doel, het kwaliteitsbesef en de kwaliteitsmotivatie binnen de apotheek te bevorderen c.q. op peil te houden, is geslaagd. Hierbij verwijzen we naar het hoofdstuk klanttevredenheidsonderzoek.
BIJLAGE: VERKLARING VAN BEHAALDE RESULTATEN AMP Onderzoek & advies in de zorg verklaart dat Stratumse BENU Apotheek, P.C. Hooftlaan 8 Eindhoven in 2014 de volgende resultaten heeft behaald:
Onderzoekprogramma Kwaliteit Apotheken (OKA) Landelijk Uw gemiddeld apotheek e
Gemiddelde scores over 2014
Verschil
Bejegening
86,7
85,3
+1,3
Analyse zorgvraag
45,4
42,8
+2,6
Voorlichting en advisering
45,3
33,6
+11,7
Totaal
59,1
53,9
+5,2
Ranglijstpositie
2014
2013
2012
2011
2010
Stratumse BENU Apotheek
180
244
124
438
47
Totaal aantal apotheken
823
688
756
728
410
Onderzoek Ruimten & Faciliteiten Soort item + door apotheek behaalde sterren
Perc. Apoth.
Land. gem.
Beste apoth.
Ranglijst1
'Overall' (alle soorten items bij elkaar opgeteld)
78,6%
64,2%
89,3%
6
9.26
4.2
FarmacoTherapeutisch Overleg (FTO) Centrum I
Het FTO-centrum I is een bijzonder FTO omdat het samengesteld is uit diverse ver van elkaar gevestigde huisartsen en apothekers. Op twee praktijken na (duopraktijken) werken de huisartsen als solist. De heterogeniteit van de groep kan als knelpunt gezien worden. Totdat de Proeftuin Doelmatig Voorschrijven werd opgericht was het niet mogelijk de groep van actuele prescriptiecijfers te voorzien. Gelukkig kan dit nu wel. Prescriptiecijfers voor deze FTO-groep worden gegenereerd uit de databank van de proeftuin Zuidoost Brabant en door Meetpunt bewerkt. Voorbereiding van een hoofdonderwerp gebeurt steeds door een apotheker samen met een huisarts. Het FTO-overleg heeft van mei 2014 t/m april 2015 6 keer plaatsgevonden. De volgende onderwerpen zijn er behandeld, de belangrijkste FTO afspraken staan achter het onderwerp vermeld: 12-05-2014: CVRM Bij hypertensie wordt afgesproken te starten met lage dosering monotherapie diureticum, ACE-remmers of calciumantagonist en daarna eventueel een geneesmiddel er aan toe te voegen. Cholesterolverlaging: start met 40 mg simvastatine, bij klachten omzetten naar andere statine bijvoorbeeld atorvastatine of pravastatine. 15-09-2014: Osteoporose Therapietrouw is een probleem voor vele chronische medicatie. De zorgverleners spreken af om de ontrouwen op te sporen en te motiveren hun chronische medicatie te gebruiken. Het aantonen van het effect en het afspreken wanneer dit effect te evalueren is belangrijk om het chronisch gebruik te motiveren. 10-11-2014: Urineweginfecties en project Slimmer met Zorg Er wordt afgesproken dat de therapeutische substitutie van het project doelmatig voorschrijven I (PPI, Statines, AII antagonisten) en II (Calciumantagonisten, Triptanen, Bisfosfonaten) van Slimmer met Zorg door iedere huisarts van het FTO wordt opgepakt. Resultaten en knelpunten worden elk FTO geëvalueerd. 19-01-2015: Evaluatie FTO 2014 en jaarplanning 2015 02-03-2015: Diabetes Afgesproken wordt om de ervaringen met SGLT-2 remmers te verzamelen en uit te wisselen. In 2016 zal de meerwaarde worden geëvalueerd. 20-04-2015: GGZ medicatie Vele interacties bestaan met Lithium. Het is belangrijk om patiënten die Lithium krijgen te vervolgen met de noodzakelijke onderzoeken. Afgesproken wordt het Lithium-protocol, dat samen met de GGzE en Diagnostiek voor U is opgesteld, zal worden gehanteerd. Er worden vier kwaliteitscategorieën FTO onderscheiden: 1 geen gestructureerd overleg; 2 regelmatig overleg zonder duidelijke afspraken; 3 regelmatig overleg van minimale duur, gezamenlijke voorbereiding, maken concrete afspraken en werken met prescriptiecijfers; 4 als 3 plus het toetsen van afspraken. Het ministerie van VWS beschouwt de kwaliteit van het FTO als een belangrijke indicator voor de regionale 10.26
doelmatigheid van de geneesmiddelenvoorziening en wilde dat vanaf 2007 tenminste 80% van de FTO-groepen in Nederland op niveau 3 of 4 functioneerde. Het FTOCentrum I Eindhoven behoort tot het FTO kwaliteitscategorie 3. Het maken van afspraken m.b.t. het voorschrijven van een bepaald(e) kostenbesparend geneesmiddel(groep) en de concrete planning van de evaluatie hiervan worden in 2014 toegepast. 4.3
Geïndividualiseerd FTO kloosterverzorginghuis Glorieux en Terhaghe
Eén van de apothekers van de Stratumse apotheek bespreekt, samen met de huisarts Dr. Wouda en het hoofd van de verzorging, de medicatie van 80 bewoners van kloosterverzorgingshuis Glorieux en 40 bewoners van Klooster Terhaghe In 2014 vond dit FTO 4 maal plaats. Dit resulteerde o.a. dat de dosering van temazepam van 20mg naar 10mg werd teruggebracht, dat de vitamine D dosering verhoogd werd naar 50.000IE per maand, dat er calcium toegevoegd werd en dat bij het gebruik van diuretica natrium en kaliumwaarden gecontroleerd werden. Ook werd afgesproken, gezien de hoge leeftijd van de kloosterzusters om altijd maagprotectie bij NSAID’s en laxantia bij opioïden voor te schrijven.
4.4
Bloedsuiker-, en bloedglucosemeter controle
Dagelijks werkt het apotheekteam volgens de protocollen uit het Zorgdossier Diabetes. Er zijn twee diabetes-deskundigen opgeleid met speciale kennis van diabetes, bloedglucosemeters, insulinepennen enz. Met de apotheker en deze diabetesdeskundigen kan door patiënten een afspraak worden gemaakt voor meer informatie over medicatie en/of hulpmiddelen. De bloedglucosewaarde kan op aanvraag gedurende heel het jaar in de spreekkamer onder deskundige leiding van deze diabetesdeskundigen worden bepaald.
4.5
Opioïdegebruikers en laxantia
Een bekende bijwerking van opioïden is obstipatie. Landelijke apotheekkengetallen via SFK in 2013 tonen aan dat de opioïde gebruikers van de Stratumse Apotheek minder een laxans meekrijgen ter voorkoming van de obstipatie dan het landelijk gemiddelde. Uit de kwaliteitsindicatoren farmacie, meting over 2013, blijkt dat van de 150 patiënten, waaraan gedurende een of meerdere maanden in 2013 opioïden ter hand zijn gesteld, er aan 62 patiënten een laxans is verstrekt. Dit komt overeen met 41%. In 2014 zijn er aan 70 van de 157 patiënten laxantia verstrekt. Dit komt overeen met 44,6%. Conclusie Het doel om het laxantia gebruik bij deze medicatie te verhogen naar het landelijk gemiddelde van 54% is niet behaald. Het apotheekteam blijft ervoor zorgen dat de patiënten een opioïde in combinatie met een laxans gaan gebruiken, voor zover geen duidelijke reden bestaat om dit niet te doen.
11.26
4.6
Medisch farmaceutische beslisregels (MFB’s)
De apotheek werkt met BENU Check. In deze online module zijn er 22 MFB’s geactiveerd. In 2014 zijn afspraken hierover met de huisartsen nog afgeketst. Zij wilden hieraan niet meewerken. In het begin van 2015 blijken sommige huisartsen meer welwillend te zijn om de medicatie van grote patiëntgroepen te optimaliseren. Er is namelijk al met een aantal huisartsen de afspraak gemaakt de MFB’s te behandelen. De bedoeling is om alle 22 MFB’s met deze huisartsen te implementeren. In de loop van 2015 zal geprobeerd worden om met het grootste deel van de huisartsen een afspraak met betrekking tot het afhandelen van MFB’s te realiseren. Een aantal van de MFB’s wordt op dagelijkse basis en op patiëntniveau al uitgevoerd. Bij het aanschrijven van recepten. Protonpompremmers worden op eigen initiatief gestart bij een NSAID, acetylsalicylzuur of systemisch werkend corticosteroïd. Dit geldt ook voor een laxans bij opioïden. Bij het ontbreken van foliumzuur bij methotrexaat wordt altijd overlegd met de voorschrijver, maar hier wordt wel actief op geacteerd. Een groot deel van de MFB’s komen als signalen voor in het AIS. Naar aanleiding van een waarschuwingssignaal wordt dan ook altijd gehandeld. De hierboven beschreven MFB’s vallen daar onder, maar ook het starten van een antithromboticum bij gebruik van nitroglycerine en het vervangen van COXIB’s bij hart- en vaatziekten. In totaal zijn daarmee nu al zeven MFB’s in de apotheek geïmplementeerd. BENU had de BENU Check module rond september 2014 online en actief. De hier opvolgende gesprekken met de huisartsen over de implementatie van MFB’s waren in het einde van het jaar 2014 nog vruchteloos. De MFB’s hebben daarom nog geen grote procesverandering in de apotheek teweeg gebracht. Het AIS heeft wel een aantal MFB’s opgenomen. Dit helpt de apotheek MFB’s op een gemakkelijke manier langzaam in het proces te implementeren. Betere ondersteuning door het AIS bij het verwerken van de recepten is echter gewenst. Op deze manier kan er meteen gehandeld worden op een MFB. Ook wanneer de huisartsen zich ondersteunend opstellen ten opzichte van het afhandelen van MFB’s, zal het werken met MFB’s in de apotheek een vlucht nemen. 4.7
Therapietrouw bevorderen door de proactief herhaalservice.
Met de herhaalservice regelt de apotheek automatisch de levering van medicijnen die langdurig worden gebruikt. De herhaalservice is proactief. De apotheek waarschuwt op tijd de huisarts en die kijkt of de medicijnen herhaald mogen worden. Zodra de huisarts akkoord gaat, worden de medicijnen klaargemaakt. De cliënt ontvangt een bericht dat de medicijnen klaarliggen. Wanneer een cliënt een geneesmiddel niet ophaalt, wordt dat opgemerkt door de apotheek medewerker en zal dat direct gecommuniceerd worden met de behandelende arts. Er is aldus een controle op de therapietrouw. De arts kan eventueel contact 12.26
opnemen met de cliënt en zo erachter komen waarom een cliënt de behandeling niet volgt. Dit is niet alleen ten voordele van de cliënt maar ook kostenbesparend. Door synchronisatie van de medicatie, voorgeschreven door verschillende specialisten, wordt voorkomen dat de cliënt meermaals naar de apotheek komt. In 2012 zijn wij gestart met proactief herhaalservice. In april 2015 zijn er 809 patiënten, die 3 of meer geneesmiddelen gebruiken. (Bron SFK web rapportage Polyfarmacie 2015) Er doen 338 patiënten mee met het proactief herhaalsysteem, dit is 42,7% van de patiënten, die 3 of meer geneesmiddelen gebruiken. De Stratumse Apotheek is er van overtuigd dat de proactief herhaalservice niet alleen een bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de apotheekorganisatie maar ook aan een betere en betaalbare zorg, u kunt hierbij denken aan therapietrouw. De proactief herhaalservice zal ook in 2015 veel aandacht hebben.
4.8
Therapietrouw verhogen door te baxteren
Wanneer uit gesprekken met klanten blijkt dat zij moeite hebben met de therapietrouw doordat zij regelmatig vergeten hun medicijnen in te nemen, kan een geïndividualiseerde distributievorm (GDV) uitkomst bieden. In deze medicijnrol zijn de geneesmiddelen per innamemoment verpakt (dit is de baxterrol). Wanneer de apotheker vermoedt dat een medicijnrol uitkomst biedt, wordt dit besproken met de cliënt of diens mantelzorger en de behandeld arts. Vervolgens worden de geneesmiddelen beoordeeld op geschiktheid voor het verpakken in een medicijnrol. Bovendien wordt het medicijngebruik geëvalueerd met de arts en waar nodig geoptimaliseerd. De klant of diens mantelzorger krijgt uitleg over het gebruik van de medicijnrol, waarna de geneesmiddelen in een rol kunnen worden geleverd. Door aandacht en specifieke ondersteuning kan een juist gebruik van geneesmiddelen bij bepaalde patiëntengroepen, bijvoorbeeld ouderen en psychiatrische patiënten, bevorderd worden. Dit zal de therapietrouw verhogen. Samen met de huisarts wordt een wekelijkse medicatierol overwogen als oplossing bij therapieontrouw. In april 2015 zijn er 809 patiënten die 3 of meer geneesmiddelen gebruiken. (Bron SFK webrapportage Polyfarmacie 2015 ) Er doen 290 patiënten mee met het baxtersysteem, dit is 35,8 % van de patiënten, die 3 of meer geneesmiddelen gebruiken. 4.9
Voorlichting aan artsen en patiënten van actuele wijzigingen in het medicijngebruik
Door de fabrikant, zorgverzekeraar of de overheid worden medicatiewijzigingen aan de apotheek aangekondigd. Deze zullen van invloed zijn op de continuering van het medicatiegebruik van onze patiënten. Door middel van een brief of telefonisch contact bereiden we de voorschrijvers en/of patiënten voor op de wijziging. Zo werden in 2014 10 recall acties van de fabrikant geregistreerd, waarbij er in 4 gevallen patiënten van de Stratumse Apotheek werden betrokken. Zij werden allen door de apotheek geïnformeerd.
13.26
4.10
Begeleiding bij nieuw geneesmiddel
Het uitsplitsen van de prestatie “Begeleiding nieuw geneesmiddel” in de declaratiespecificatie van de patiënt heeft geleid tot veel vragen aan de balie. Voor patiënten was onduidelijk wat er nu precies veranderd was. Ook heeft het geleid tot vele claims van patiënten die beweerden geen eerste uitgiftebegeleiding gehad te hebben. Dit heeft als gevolg gehad dat de apotheek scherper is in het documenteren van de eerste uitgiftebegeleiding. Het afhandelen van deze vragen aan de balie en de claims van patiënten kostte de apotheek veel extra tijd. Naar míjn inzien, zowel als dat van het apotheekteam, is er aan de inhoudelijke eerste uitgiftebegeleiding niets veranderd. 4.11
Medicatiebeoordelingen
Medicatiebeoordeling is een systematische beoordeling van het geneesmiddelengebruik door arts, apotheker en patiënt op basis van een periodieke gestructureerde, kritische evaluatie van de medische-, farmaceutische- en gebruiksinformatie. Het doel is optimale farmacotherapie voor de individuele patiënt. Dit houdt in dat de medicamenteuze behandeling van de patiënt wordt geoptimaliseerd volgens de meest actuele richtlijnen en dat de risico’s op geneesmiddel gerelateerde problemen worden verminderd. Daarnaast bewaakt de apotheker dagelijks de medicatie, beoordeelt de medicatie, gaat in gesprek met de patiënt en de voorschrijver om de therapie te optimaliseren. In 2014 wordt gestart met het organiseren van medicatiebeoordelingen Aanleiding 1. Polyfarmaceutische zorg veiliger en doeltreffender maken. 2. Volgens de NAN is het uitvoeren van medicatiebeoordelingen onderdeel van het takenpakket van de apotheker, als medebehandelaar. 3. Tegemoet komen aan de eis van zorgverzekeraars een aantal medicatiebeoordelingen per jaar te organiseren. Doelgroep Patiënten van 65 jaar en ouder die minstens 5 chronische geneesmiddelen in gebruik hebben en daarnaast een risicofactor hebben: verslechterde nierfunctie (< 30mL/min), astma/COPD, diabetes mellitus of onder cardiovasculair risicomanagement vallen. Doelstelling 2014 Het realiseren van 50 medicatiebeoordelingen, op een consequente, efficiënte en zorggerichte manier. Activiteiten Medicatiebeoordelingen worden uitgevoerd in het zorgprogramma Care2U of Benu Check. Daarnaast wordt een medicatiebeoordeling aangeschreven bij een patiënt, op de datum van het gehouden vraaggesprek ter documentatie van de apotheek. De declaratie van de medicatiebeoordeling geschiedt volgens afspraak, afhankelijk van het betreffende zorgprogramma. Nulmeting Op 8-5-2014 zijn er 0 medicatiebeoordelingen afgerond, en zijn er 4 uitgevoerde medicatiebeoordelingen in Care2U die nog met de arts besproken moeten worden. Daarnaast zijn er 17 medicatiebeoordelingen besproken met dr.Wouda, die nog verwerkt moeten worden. Evaluatie 14.26
Een jaar later, 21-5-2015, zijn er 31 medicatiebeoordelingen uitgevoerd. Deze zijn allemaal met Care2U uitgevoerd, in het kader van de proeftuin van VGZ en POZOB. De verwachting een jaar geleden was dat er gedurende het jaar meer huisartsen zouden aansluiten bij deze proef. Echter bleken onze belangrijkste huisartsen, de artsen in het gezondheidscentrum, (nog) niet mee te doen met deze medicatiebeoordelingen. Vandaar dat het beoogde resultaat niet behaald is. Met deze artsen, én met de overige huisartsen, met zal aparte afspraken gemaakt moeten worden om via Benu Check de medicatiebeoordelingen te realiseren.
5. Jaarverslag apotheekorganisatie 2014 5.1
Inrichting Apotheek
Ons hele apotheekteam is betrokken in het creëren van een zo prettige en efficiënt mogelijke omgeving voor zowel de patiënt als de medewerker. In ons werkoverleg is veel aandacht gegeven aan deze plannen. Er is een aparte spreekkamer ingericht, waar in alle privacy informatie en voorlichting kan worden verstrekt. 5.2
Automatisering Apotheek
Sinds 2012 is een nieuw apotheek computersysteem (MIRA) geïmplementeerd. Met dit computersysteem zijn alle, voor onze bedrijfsvoering belangrijke, koppelingen gerealiseerd. De Stratumse Apotheek is gekoppeld met vele huisartsen (via Ezorg of via Lifeline), heeft op alle werkplekken toegang tot het internet en is intern verbonden met een medicijnuitgifterobot. Deze medicijnrobot verzorgt de geneesmiddeluitgifte voor circa 70% van de afleverregels. Door gebruik te maken van deze medicijnrobot is het contact met de patiënt langduriger en intensiever. De recepten kunnen hierdoor aan de balie verwerkt worden. De aangeschreven medicijnen liggen binnen 10 seconden in het uitgiftepunt klaar, waardoor er veel tijdswinst ontstaat. Elk recept wordt bij binnenkomst gecontroleerd op juistheid, dosering, interactie, dubbelmedicatie en contra-indicatie. Van elke klant leggen wij de medicatiehistorie vast, zodat wij de nieuw voorgeschreven geneesmiddelen kunnen controleren op interacties en (afgeleide) contra-indicaties. Er worden een eerste en tweede uitgifte gesprekken volgens de richtlijnen uitgevoerd. Relevante zaken, zoals geneesmiddelinteracties en afhandelingen, worden elektronisch vastgelegd. Alle afgeleverde recepten worden digitaal ingescand en gearchiveerd. Gedurende de dag controleert en accordeert de apotheker van de Stratumse Apotheek deze recepten op digitale wijze. Sinds 2013 werkt de Stratumse apotheek met de Track en Trace software van ServiSoft.
15.26
Door middel van (draadloze) scanners worden in de apotheek de recepten op locatie gescand. Wanneer een recept klaar is om afgehaald te worden, kan de cliënt geïnformeerd worden door middel van een e-mail bericht. Via de computer kan op het moment dat de cliënt zijn recept(en) komt ophalen, de actuele locatie van het recept opgezocht worden. 5.3
Inspectiebezoek en HKZ-certificaat
Op 30 juni 2011 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg een onaangekondigd toezichtbezoek aan de Stratumse Apotheek gebracht. We zijn trots op de conclusie van de inspecteur, Drs. F.K. Steenhuisen: De Stratumse Escura Apotheek profileert zich als een modelapotheek. Alle items zijn gescoord zonder risico. Dit is een compliment voor de apotheek als geheel. Vanaf 1 januari 2010 is de Stratumse Apotheek ISO-gecertificeerd volgens de HKZ normen. Het kwaliteitssysteem van de Stratumse Apotheek is een duidelijke beschrijving van de huidige dagelijkse praktijk. Het kwaliteitssysteem is ondergebracht in een elektronisch systeem, een op internettechnologie gebaseerd kwaliteitssysteem, dat bestaat uit beleidhoofdstukken, procedurebeschrijvingen, formulieren en werkinstructies, een elektronische auditsystematiek en een geautomatiseerd klantentevredenheidsonderzoek. Met dit systeem wordt nagestreefd dat het: - een effectief instrument is voor de bedrijfsvoering, - duidelijkheid geeft voor elke medewerker, - de kwaliteit van zorg en dienstverlening wordt bewaakt - bijdraagt aan een cultuur van voortdurend verbeteren: de lerende organisatie. De farmaceutisch manager coördineert samen met de apothekers het schrijven en het onderhouden van het kwaliteitshandboek, bewaakt de kwaliteit van alle werkprocessen in de apotheek en ondersteunt bij het ontwikkelen, de implementatie en de evaluatie van het kwaliteitsbeleid. Vanaf 2010 wordt de Stratumse apotheek jaarlijks door het certiceringsbedrijf geaudit. Op 8 december 2012 is de Stratumse Apotheek opnieuw geaudit en is het certificaat HKZversie 2009-ISO 9001:2008 door het cerificeringsbedrijf DEKRA tot januari 2015 verlengd. In juni 2014 is de Stratumse Apotheek opnieuw geaudit en is het certificaat tot 1 januari 2018 verlengd.
5.4
Klanttevredenheidonderzoek
Onderdeel van het kwaliteitsmanagementsysteem is het meten van de klanttevredenheid. De Stratumse Apotheek doet mee aan het Feeddex klanttevredenheidsonderzoek. De klant wordt gevraagd naar de waardering voor de Stratumse Apotheek. De klant kan anoniem blijven want Feeddex hanteert een strikte privacycode. Middels de klantenmonitor van Feeddex wordt de klanttevredenheid continu gemeten en weergegeven in een F100-score.
16.26
In 2014 scoort de Stratumse Apotheek als Benu franchise gemiddeld beter ten opzichte van de andere Benu apotheken. De Stratumse Apotheek scoort op F100 in 2014 52+ tov de gemiddelde score van de Benu eigendoms apotheken van 44+ en van de Benu franchise apotheken, die 45+ scoren. Zie onderstaande figuur 1. De gemiddelde scores Stratumse Apotheek 2014 en 2015 en figuur 2. Voorbeeld uitleg over de scoren: (Bron Feeddex F100 score)
Figuur 1. De gemiddelde scores Stratumse Apotheek, in het grijs 2014 en in het donkerblauw 2015; in turkoois scores onderverdeeld per maand.
Figuur 2. Voorbeeld uitleg scoren
Naast continu verbeteren van onze kwaliteit wordt er ook 1 keer per 3 jaar extra aandacht besteed aan de doelstelingen die wij hebben ter verbetering van de kwaliteit.
17.26
Deze doelen worden samengesteld aan de hand van de scoren die wij van onze clienten ontvangen. In 2014 hebben we naar aanleiding van de Feeddex scores de telefonische bereikbaarheid verbeterd en in 2015 gaan we de wachttijden verminderen door een patiëntenbegeleidings systeem te implementeren. Om u een beeld te geven over de scoren, hebben wij de onderstaande tabel toegevoegd (scoren die de cliënten aan ons toewijzen):
18.26
Figuur 3. Gemiddelde score BENU Apotheken Nederland vs. de Stratumse Apotheek. Rood en groen indexeren waarop de Stratumse Apotheek beter scoort ten opzichte van de gemiddelde BENU Apotheek.
5.5
Apotheekteam
19.26
Functioneringsgesprekken Begin 2015 zijn er door de apothekers met alle werknemers functioneringsgesprekken gevoerd. Persoonlijke initiatieven van medewerkers leiden tot verbetervoorstellen. Opleiding en training De Stratumse Apotheek stimuleert het vergaren van kennis en deskundigheid en investeert in goed opgeleid personeel. Naar aanleiding van het Persoonlijke Opleidingsplan (POP), dat gemaakt werd tijdens de functioneringsgesprekken van 2014, worden diverse nascholingscursussen gepland voor de apotheekteamleden. Dit alles wordt vastgelegd in een opleidingsplan. In 2014 en 2015 begeleiden we 2 stagiaires van de dagopleiding aan het SUMA tot apothekersassistente (2e jaars BOL studente Jihane en 3e jaars BOL studente Naomi ). In oktober 2014 wordt de 2-jarige opleiding van de tweede apotheker gestart tot specialist openbare apotheek. Hiervoor volgt ook de beherend apotheker een opleiding tot Apotheek opleider. Werkoverleg Er is 6 keer een werkoverleg gepland met het gehele apotheekteam. Dit is na werktijd en duurt minimaal 2 uur. In 2014 is o.a. aandacht gegeven aan het verbeteren van de werkefficiëntie, het kwaliteitsmanagementsysteem, de fouten- en klachtenanalyse, de OKA casussen, het voorraadbeheersysteem, het werken met de medicijnenuitgifterobot en nieuwe beleidsmaatregelen van de overheid en zorgverzekeraars. Tevens worden de nieuwe en lopende projecten besproken. In het verslag van het werkoverleg wordt de actielijst met de namen van de uitvoerders en de streefdata geactualiseerd. In een overzicht worden de gemaakte afspraken bewaakt. Projectassistenten Om de kennis en inzet van onze assistenten maximaal te benutten werken we in de apotheek met verschillende projectassistenten. Deze assistenten ondersteunen het team bij het handhaven en optimaliseren van de kwaliteit en de service in de apotheek. Naast de basistraining, worden de projectassistenten regelmatig opgeroepen voor vervolgbijeenkomsten. De taken worden uitgevoerd naast de normale werkzaamheden. • De OTC-assistente is onder andere verantwoordelijk voor de implementatie van de zelfzorgstandaarden, houdt het team op de hoogte van nieuwe standaarden en producten, draagt zorg voor een representatieve uitstraling van de OTC-artikelen en displays. • Er zijn twee diabetes-deskundigen opgeleid met speciale kennis van diabetes, bloedglucosemeters, insulinepennen enz. • Er zijn assistentes gespecialiseerd in kennis over incontinentiemateriaal, cosmetica, fytotherapie, homeopathie, voedingsmiddelen en verbandmiddelen.
20.26
Personeelsbezetting De verwerkingsgraad is het aantal voorschriften dat een fulltime apothekersassistente gemiddeld per jaar verwerkt. Het geeft een indruk van de productiviteit van de apotheek. De optimale personele bezetting van de Stratumse Apotheek wordt vastgesteld door het totaal aantal verwerkte voorschriften in een jaar te delen door de landelijke SFK verwerkingsgraad (bron. SFK Data en Feiten) en door de eigen personele bezetting te benchmarken met vergelijkbare stadsapotheken. Een goede personele bezetting is een voorwaarde om hoge werkdruk te voorkomen. Bij de wijze waarop de werkdruk wordt ervaren, spelen ook andere factoren dan de personele bezetting een rol. In 2014 is landelijk de werkdruk verder gestegen door het feit dat de zorgverzekeraars en de overheid de uitvoering van steeds meer uiteenlopende verzekeringsregelingen (o.a. preferentie-, machtigingenbeleid, eerste uitgifte transparantie in 2014) afwentelen op de apotheek. Het preferentiebeleid heeft nog steeds zeer grote invloed op de bedrijfsvoering in de apotheek. Doordat iedere zorgverzekeraar net weer even een andere invulling geeft aan het preferentiebeleid gaat er veel tijd zitten in het voorraadbeheer en het uitleg geven aan klanten waarom het uiterlijk van het medicijn is veranderd en in een ander doosje is verpakt. De KNMP heeft berekend dat de uitvoering van het preferentiebeleid in de apotheek gemiddeld een halve FTE per week kost. Naast het preferentiebeleid zorgt het eerste uitgifte transparantiebeleid in 2014 voor meer discussie en ontevredenheid aan de balie. De apotheekmedewerkers worden soms verbaal bedreigd en beledigd. Dit is erg zorgelijk. Het beantwoorden van vragen van patiënten over het eerste uitgifte transparantiebeleid, naast de vragen over het preferentiebeleid, kosten veel extra tijd. Om de werkdruk in de Stratumse Apotheek te verlagen en een fijne werksfeer te creëren wordt o.a. gestreefd om zoveel mogelijk elektronisch aangeboden recepten te verwerken, de meest voorgeschreven geneesmiddelen vanuit de robot af te leveren en met het proactief herhaalsysteem dan wel de baxterservice te werken. Een variërend takenrooster zorgt voor de afwisseling in het werk van de apothekersassistenten. Ziekteverzuim In 2014 is het gemiddeld verzuim 2,32%. (Bron.Verzuimcijfers 2014 arbodienst DvU www.diagnostiekvooru.nl) Dit percentage ziekteverzuim is hoger dan in 2013 ( 1,62%) maar lager dan het gemiddeld landelijk ziekteverzuim in 2014 van 3,8%. (Bron. CBS ziekteverzuim 2014 www.cbs.nl) Het personeelsbeleid is gericht op het zo laag mogelijk krijgen en houden van het verzuimpercentage. Met behulp van de arbodienst van het DvU is er in 2014 veel aandacht voor de tijdigheid van stappen in het verzuimproces om frequent verzuimen te voorkomen en voor preventieve advisering om zo verzuim te voorkomen. Dit beleid wordt ook in 2015 gecontinueerd.
21.26
5.6
AHOED: Samenwerken met 5 huisartsen in Gezondheidscentrum Granida
Op 14 februari 2005 is de Stratumse Apotheek voor de patiënten geopend in het nieuwe Gezondheidscentrum Granida. In de nieuwe apotheek wordt er nauw samengewerkt met de huisartsen. Een computerkoppeling tussen apotheek en huisartsen is gerealiseerd. Als direct gevolg hiervan heeft de voorschrijvende huisarts inzicht in de medicatie van de behandelende specialisten. Dit betekent een doelmatiger voorschrijven. Het samenwerken onder één dak biedt vele aanknopingspunten tot meer rationeel voorschrijven. Gezamenlijke automatisering met EVS en regelmatig contact, ook buiten FTO-bijeenkomsten, kunnen gerealiseerd worden. 5.7
Vrijdagavond verruimde openingstijd en deelname aan de centrale dienstapotheek
Vanaf december 2011 is de Stratumse Apotheek op vrijdagavond tot 18.30u geopend. Door deze verruimde openingstijd komt de Stratumse Apotheek tegemoet aan een behoefte van onze patiënten om na werktijd medicijnen te kunnen ophalen. Vrijdagavond is koopavond in Eindhoven en deze avondopenstelling wordt hoog gewaardeerd door onze cliënten. Een belangrijk kwaliteitsaspect is de dienstverlening buiten openingstijden. De apothekers van de Stratumse Apotheek nemen actief deel aan het bestuur, de planning en organisatie van CDA op het terrein van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven, waar ook de Centrale Huisartsenpost is gevestigd. Naar de mening van de kwaliteitskring van apotheken in Eindhoven biedt deze centrale nachtdienstapotheek naast de centrale huisartsenpost veel duidelijkheid voor de patiënt en kan de veiligheid van deze dienstverlening beter gewaarborgd worden. 5.8
Landelijk Schakelpunt (LSP)
Ook in 2014 communiceert de Stratumse Apotheek d.m.v. het lokale Eindhovense OZIS met andere zorgverleners.‘OZIS’ staat voor Open Zorg Informatie Systeem. Het gaat hier om doelmatige en vertrouwelijke uitwisseling van gegevens binnen de zorgsector. Vanaf 1 maart 2015 is dit OZIS systeem niet langer beschikbaar en wordt het LSP geactiveerd. Ter voorbereiding van het werken met het LSP ondersteunt het regionaal ZorgCommunicatie Centrum (RZCC) de apotheek bij het aanmelden van patiënten op de LSP-index. Uitgangspunt is dat de patiënt zelf beslist over het al dan niet uitwisselen van gegevens uit het medisch dossier. Patiënten moeten aldus actief toestemming geven. Eind 2014 zijn er 40 % en in april 2015 zijn er 57,4% van de dossiers van onze patiënten aangemeld bij het LSP. Hieronder vallen naar schatting 80% dossiers van chronische gebruikers.
22.26
5.9
Optimaliseren substitutiegraad
Aanleiding Continue werken wij aan het verbeteren van de substitutiegraad door dure spécialités te vervangen door goedkopere generieke of parallelle geneesmiddelen. Het voorgeschreven geneesmiddel kan op 2 manieren goedkoop en gelijkwaardig worden gesubstitueerd. Het Nederlandse spécialité kan vervangen worden door een generiek geneesmiddel of door een uit het buitenland geïmporteerd spécialité. Wanneer het patent van het spécialité is vervallen, kunnen andere leveranciers generieke geneesmiddelen produceren met een lagere prijs omdat de ontwikkelkosten van het oorspronkelijke geneesmiddel niet door deze generieke producenten moeten worden terugverdiend. De prijzen van eenzelfde spécialité zijn verschillend per land. Wanneer de Nederlandse farmaceutische groothandel een buitenlands spécialité aankoopt dan wordt dit parallel import genoemd. Dit parallelle spécialité is goedkoper dan het Nederlandse. Doelstelling Substitutiegraad van de Stratumse Apotheek voor generieke en parallel geïmporteerde geneesmiddelen verhogen naar de landelijke substitutiegraden. Activiteiten Ook in 2014 is door het Stratumse apotheekteam veel aandacht besteed aan substitutie. Met behulp van de AIDA formule van de farmaceutische groothandel Brocacef m.b.t. gemiste substitutieproducten is het generiek- en parallelassortiment geoptimaliseerd. Sinds 14 februari 2005 werken wij met een geneesmiddel-uitgifterobot. In onze uitgifterobot zijn 800 kanalen gedefinieerd met geneesmiddelen uit de top 500 van onze apotheek. Er zijn vele voordelen aan deze machine. Zo liggen de aangeschreven medicijnen binnen 10 seconden in het uitgiftepunt klaar, waardoor er veel tijdswinst ontstaat. Begin 2007 zijn de breedste robotkanalen vervangen door smallere kanalen waardoor we sneller robotuitgiftekanalen kunnen herdefiniëren voor seizoensgevoelige en nieuwe substitutieproducten. Resultaten Aan de hand van cijfermateriaal van het SFK en van de farmaceutische groothandel Brocacef over 2014 evalueren we onze substitutiegraad. In onderstaande tabel zijn de door Stratumse Apotheek behandelde WMGvoorschriften uitgesplitst naar de categorieën specialité, generiek, parallelimport, magistrale receptuur en overige. Tabel 1: Voorschriften naar productgroep (WMG) Stratumse Apotheek
Generiek Specialité Parallelimport Overig Magistrale receptuur
68,4% 22,6 % 7,1% 0,5% 1,5%
Nederland
71,8% 21,0% 4,9% 0,4% 1,9%
Verantwoording cijfermateriaal Stichting Farmaceutische Kengetallen aan de Stratumse Apotheek, terugrapportage SFK januari -december 2014
23.26
Over 2014 bedraagt het generieke WMG aandeel in de Stratumse Apotheek 68,4 %, landelijk was dit 71,8%. Uit onderstaand overzicht (Tabel 2 Farmaceutische Groothandel Brocacef Substitutie cockpit 2014) blijkt dat in 2014 92,1% van het generieke geneesmiddel potentieel en 71,7% van het parallelle geneesmiddel potentieel van de beschikbare substitutiemogelijkheden door de Stratumse Apotheek werden benut.(zie onderstaande tabel 2) Tabel 2: Farmaceutische Groothandel Brocacef Substitutie cockpit 2014 Afnemer Bijgewerkt tot en met Relatieve substitutie Generiek Parallel
Stratumse BENU Apotheek 31 dec 2014 201404 84,1% 67,1%
201405 90,5% 72,4%
201406 83,5% 73,5%
Gem.2014 201407 89,8% 76.0%
201408 92,0% 67,7%
201409 97,3% 71,2%
201410 99,1% 79,7%
201411 98,9% 63,3%
201412 99,2% 53,5%
92,1% 71,7%
De mate waarin u het potentieel (=100%) van de beschikbare substitutiemogelijkheden heeft benut.
Knelpunten Allergische patiënt Sommige patiënten zijn allergisch voor de hulpstoffen van het generieke substitutiegeneesmiddel en verdragen uitsluitend het Nederlandse specialité. Het grote aantal homeopathisch patiënten, welke over het algemeen gevoeliger zijn voor substitutie, kan een verklaring zijn voor onze lagere substitutiegraad. Moeilijk leverbaar parallel Alvorens een parallel geïmporteerd geneesmiddel in het assortiment van de Stratumse Apotheek wordt opgenomen, wordt dit artikel door de apotheker kritisch geëvalueerd op beschikbaarheid, prijs en de buitenlandse verpakkingsvorm/presentatie. Af en toe blijkt dat dit parallel geïmporteerd geneesmiddel toch niet leverbaar is door de groothandel en wordt het Nederlandse spécialité noodgedwongen besteld en afgeleverd aan de patiënt. Preferentiebeleid Voor de invoer van het preferentiebeleid in 2008 hebben wij altijd gekozen voor generieke medicijnen geproduceerd door één fabrikant. Onze chronische patiënt krijgt zijn vertrouwde medicijn in de voor hem herkenbare verpakking. Door de invoering van het preferentiebeleid is er weinig mogelijkheid om zelf productkeuzes te maken. De zorgverzekeraar bepaalt in veel gevallen welk label geleverd moet worden. Dit doorkruist het eigen substitutiebeleid volledig. In 2008 is het preferentiebeleid in eerste instantie geïntroduceerd voor drie geneesmiddelen: simvastatine, pravastatine en omeprazol. In 2009 is het preferentiebeleid voor een groot aantal geneesmiddelen uitgebreid. Het preferentiebeleid heeft zeer grote invloed gehad op de bedrijfsvoering in de apotheek. Doordat iedere zorgverzekeraar net weer even een andere invulling geeft aan het preferentiebeleid gaat er veel tijd zitten in het voorraadbeheer en het uitleg geven aan klanten waarom het uiterlijk van het medicijn is veranderd en in een ander doosje is verpakt. De KNMP heeft berekend dat de uitvoering van het preferentiebeleid in de apotheek gemiddeld een halve FTE per week kost. 24.26
De SFK monitort de gevolgen van het niet beschikbaar zijn van geneesmiddelen die zorgverzekeraars in het preferentiebeleid hebben opgenomen. Voor niet leverbare preferente geneesmiddelen moeten apothekers op zoek naar een alternatieve leverancier of een alternatief geneesmiddel. Deze monitor is bedoeld om inzicht te geven in de problemen die apothekers ervaren bij de verkrijgbaarheid van preferente geneesmiddelen. Wekelijks ontvangt de SFK een overzicht van de groothandels met per verzekeraar alle aangewezen geneesmiddelen die in die betreffende week niet leverbaar waren. Aan de hand van deze gegevens en de verstrekkingsgegevens van openbare apotheken bepaalt de SFK in welke mate apotheken hinder ondervinden van deze beschikbaarheidsproblemen. Alhoewel de omvang en de impact voor apothekers wekelijks varieert, zijn de leveringsproblemen hardnekkig. In de periode april 2012 – de startmaand van de meting – tot en met maart 2014 schommelde het aandeel niet direct leverbare verstrekkingen tussen 1,9% en de 5,3%. In het eerste kwartaal van 2014 waren er wekelijks bijna 150 door zorgverzekeraars als preferent aangewezen artikelen in meer of mindere mate niet leverbaar. Hierdoor moesten apothekers op maandbasis bij gemiddeld bijna 800.000 aangeboden voorschriften op zoek naar een alternatief. Dit is 4,3% van alle verstrekte receptgeneesmiddelen. Leveringsproblemen van simvastatine 40 mg-tabletten, macrogolpoeder met elektrolyten voor drank en atorvastatine 40 mg tabletten hadden daarbij de meeste impact. De problemen bij dit laatstgenoemde middel waren het gevolg van het importverbod dat IGZ afkondigde voor geneesmiddelen die in één van de Ranbaxy fabrieken in India zijn geproduceerd. De impact van de leveringsproblemen voor de apotheek is groot. Voor niet beschikbare preferente geneesmiddelen moeten apothekers op zoek naar een alternatieve groothandel of een alternatief geneesmiddel. Daarbij moeten ze rekening houden met de eventuele alternatieven die de verzekeraar heeft aangewezen. Verzekeraars communiceren hier bovendien op verschillende wijze over, die niet software matig wordt ondersteund. De administratieve lasten die hiermee gepaard gaan zijn dan ook aanzienlijk. De inzet van apothekers voorkomt dat de geneesmiddelentherapie van patiënten in gevaar komt. Wel moeten patiënten vaker wachten op hun geneesmiddel of van geneesmiddel wisselen. Apothekers geven aan dat dit leidt tot een toename van het aantal klachten.
Figuur 1: Aantal verstrekkingen waarvoor preferente geneesmiddelen door leveringsproblemen niet beschikbaar zijn Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen
Leveringsproblemen in het preferentiebeleid variëren wekelijks 25.26
Evaluatie Het is verheugend om te constateren dat onze inspanningen m.b.t. parallelle substitutie in 2014 geresulteerd heeft in een aandeel van 7,1% parallelimport t.o.v. 4,9% in Nederland. Bijstuuracties We zullen ons in de toekomst blijven inzetten voor het afleveren van het goedkoopste gelijkwaardige geneesmiddel. Hierbij houden we wel altijd het kwaliteitsaspect voor ogen. Substitutie mag nooit ten koste gaan van de farmacotherapeutische behandeling.
6. Jaarplan 2015 Naar aanleiding van de resultaten en evaluaties van projecten uit 2014 hebben wij onze plannen gemaakt voor 2015. Ook de veranderende omgeving is een inspiratiebron voor nieuwe projecten. Omdat met steeds minder mensen en middelen hogere kwaliteit van zorg geleverd moet worden, is het belangrijk dat de nieuwe projecten voor het apotheekteam uitvoerbaar blijven. De invoering van projecten en zorgmodules moet dan ook kritisch worden beoordeeld op de toegevoegde waarde. Ofwel het draagt bij aan het realiseren van de vastgestelde basiskwaliteitseisen van de te leveren farmaceutische zorg, ofwel het heeft een toegevoegde waarde waarvoor men bereid is te betalen. Het kan zijn dat de zorgverzekeraars deze zorg als plusmodule willen financieren of dat de klant zelf bereid is een financiële bijdrage te leveren. 6.1
Plan voor farmaceutische en doelmatige patiëntenzorg 2015 6.1.1
Longprogramma
Aanleiding: Therapietrouw is een groot probleem; meer dan de helft van de patiënten wijkt bewust af van de voorgeschreven behandeling. Longpatiënten zijn patiënten bij wie veel winst te behalen valt in het behandelresultaat. Daarom gaan wij verder met een therapietrouwprogramma voor longpatiënten met als doel het behandelresultaat verder te verbeteren. Dit kan alleen door interventies aan te bieden aan de patiënt, indien van toepassing in overleg met de voorschrijver. Doelstelling: Er worden 83 patiënten aangeschreven om in de maanden mei, juni en juli 2015 deel te nemen aan het longprogramma, met als doel de inhalatietechniek en therapietrouw te verbeteren en medicatie te optimaliseren. Activiteiten: De patiënten worden middels een brief op de hoogte gebracht van het longprogramma. Wanneer zij in de apotheek komen wordt hen deelname aan het longprogramma voorgelegd. De volgende interventies worden geprotocolleerd langsgegaan. Bestaande longpatiënt: • Toevoegen proactieve herhaalservice • Inhalatie instructie 26.26
• • • •
Synchronisatie devices Aanpassen medicatie Begeleiding stoppen met roken Signaleren ondervoeding
Nieuwe longpatiënt: Eerste uitgifte DuoResp Spiromax: • Toevoegen proactieve herhaalservice Tweede uitgifte Duaklir, Eklira, Symbicort: • Aanbieden vervolguitgiftebegeleiding via Brocacef Zorglogistiek Evaluatie: In augustus 2015 zal blijken hoeveel patiënten hebben deelgenomen en welke interventies hebben plaatsgevonden.
6.2
Plan apotheekorganisatie 2015
6.2.1 Patiënten begeleidingssysteem Uit het Feeddex klantentevredenheidsonderzoek is gebleken dat de wachttijd in de apotheek vaak als te lang wordt ervaren. De Stratumse apotheek heeft het plan om in 2015 het patiënten begeleidingssysteem Q-Manager aan te schaffen. Q-Manager is de nieuwste generatie van volgnummersysteem en klanten wachtrij management. Het nieuwe volgnummersysteem, ook wel nummertjessysteem genoemd, is van Nederlandse bodem. Q-Manager geeft de klant informatie over het aantal wachtenden per baliekeuze. Met het nummersysteem wordt er rust en duidelijkheid binnen de wachtruimte gebracht. Het systeem maakt inzichtelijk hoeveel bezoekers er op welk tijdstip zijn geweest, welke baliekeuze zij gemaakt hebben en wat de gemiddelde afhandeltijd is geweest. Met deze informatie kan de personele bezetting worden afgestemd aan de behoefte aan de balie. In 2015 is de verwachting dat de wachttijden aanzienlijk zullen verkorten met dit volgnummersysteem, dat gekoppeld wordt aan de Track en Trace software. Hierdoor kunnen cliënten een afhaalbericht ontvangen met een door T&T gegenereerde afhaalcode zodat ze versneld worden geholpen. 6.2.2 Afhaalkluisjessysteem Met de afhaalkluisjes kan de apotheek afhaaldienstverlening uitgebreid worden naar een 24-uurs service. De cliënten krijgen de mogelijkheid hun geneesmiddelen op ieder gewenst moment af te halen. In 2015 wordt uitgezocht welk kluisjessysteem er het meest geschikt is. De verwachting is dat ook hierdoor de wachttijd in de publieksruimte zal verkorten.
****************************************************
27.26
