Kwaliteitsjaarrapport 2013-2014 Kwaliteitsjaarverslag 2013 en Kwaliteitsjaarplan 2014
Stratumse Apotheek Mevr. Drs. A.M.C.M. Couteau, Dhr. Drs. J.K. Arkink Dhr. Dr. J.J. Keyzer, apothekers Mevr. M. Nawobi, farmaceutisch manager P.C. Hooftlaan 8 5611 NV Eindhoven www.stratumseapotheek.nl AGB code 9488 Kwaliteitskring Eindhoven FTO-groep Centrum 1 (606)
Inhoudsopgave Inhoudsopgave......................................................................................................................................... 2 1.
Inleiding ........................................................................................................................................... 3
2.
Profielschets .................................................................................................................................... 4
3.
Visie op verantwoorde farmaceutische zorg................................................................................... 9
4. Jaarverslag Farmaceutische Patiëntenzorg ......................................................................................... 9 4.1
Onderzoekprogramma Kwaliteit Apotheken (OKA) ................................................................ 9
4.2
FarmacoTherapieOverleg (FTO) Centrum I ............................................................................. 9
4.3
Geïndividualiseerd FTO kloosterverzorginghuis Glorieux en Terhaghe ................................ 10
4.4
Bloedsuiker-, en bloedglucosemeter controle ...................................................................... 10
4.5 Verlenging FPZ project: Therapietrouw bevorderen door continuïteit van chronische medicatie te waarborgen m.b.v. de proactief herhaalservice. ......................................................... 11
5.
6.
4.6
Verlenging FPZ project: Therapietrouw verhogen door te baxteren .................................... 12
4.7
Voorlichting aan artsen en patiënten van actuele wijzigingen in het medicijngebruik ........ 12
4.8
Medicatiebeoordeling ........................................................................................................... 13
Jaarverslag apotheekorganisatie ................................................................................................... 14 5.1
Inrichting Apotheek ............................................................................................................... 14
5.2
Automatisering Apotheek ..................................................................................................... 14
5.3
Track en Trace ....................................................................................................................... 14
5.4
Inspectiebezoek en HKZ-certificaat ...................................................................................... 15
5.5
Klanttevredenheidonderzoek ................................................................................................ 16
5.6
Apotheekteam ....................................................................................................................... 19
5.7
AHOED: Samenwerken met 5 huisartsen in Gezondheidscentrum Granida......................... 21
5.8
Vrijdagavond verruimde openingstijd en deelname aan de centrale dienstapotheek ......... 21
5.9
Open dag 29 maart 2014 ....................................................................................................... 21
5.10
Landelijk Schakelpunt (LSP) ................................................................................................... 22
5.11
Optimaliseren substitutiegraad ............................................................................................. 23
Jaarplan 2014 ................................................................................................................................ 26 6.1
Plannen voor farmaceutische en doelmatige patiëntenzorg 2014 ....................................... 26
6.1.1 Het organiseren van medicatiebeoordelingen ..................................................................... 26 6.1.2 Opioide-gebruikers en laxantia ............................................................................................ 27 6.1.3 Analyseren van het FPZ project: Therapietrouw bevorderen door continuïteit van chronische medicatie te waarborgen m.b.v. de proactief herhaalservice. ................................... 28
2.28
1. Inleiding Voor u ligt het kwaliteitsjaarrapport 2013-2014 van de Stratumse Apotheek met hierin het kwaliteitsjaarverslag van 2013 en het kwaliteitsjaarplan van 2014. Het verslagjaar loopt, evenals het planjaar, van mei tot en met april. U maakt eerst, met behulp van een profielschets, kennis met de apotheek. In de paragraaf Visie op verantwoorde zorg leert u vervolgens onze idealen en doelen kennen. In het jaarverslag maken we de balans op van het afgelopen jaar en vergelijken we de resultaten met de doelstellingen van vorig jaar. Verbeterpunten kunnen worden opgenomen in de plannen van 2014 of worden als verbeterpunten in de routine van het kwaliteitsmanagementsysteem opgenomen. In januari 2010 is de Stratumse Apotheek voor het eerst HKZ-ISO 9001 gecertificeerd. In januari 2012 is het HKZ versie 2009- ISO 9001: 2008 certificaat voor de Stratumse Apotheek tot januari 2015 verlengd. In 2014 worden alle processen in de apotheek opnieuw geaudit en zal het certificaat tot 1 januari 2018 worden verlengd.
(HKZ=Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector http://www.hkz.nl/) Dit HKZ keurmerk maakt zichtbaar dat de apotheek voldoet aan de eisen die gezamenlijk door apothekers, zorgverzekeraars, patiënten en overheid zijn opgesteld. Wij zijn erg trots op deze erkenning en hechten veel waarde aan deze certificering. De Stratumse Apotheek doet mee aan het Feeddex klanttevredenheidsonderzoek. Feeddex is een continu tevredenheidsonderzoek. Middels de klantenmonitor van Feeddex wordt de klanttevredenheid continu gemeten en weergegeven in een F100-score. Eén keer per 3 jaar wordt een doelstelling aan de hand van de Feeddex scoren vastgesteld. In 2013 zijn er een aantal doelstellingen vastgelegd en deze zijn in 2013 gerealiseerd. Tot slot wordt het kwaliteitsjaarplan voor 2014 toegelicht. We streven naar een hoog niveau en dit betekent dat de Stratumse Apotheek zich voortdurend wil verbeteren. Wij stellen het op prijs wanneer met ons wordt meegedacht en wij nodigen u dan ook uit om uw mening over dit kwaliteitsjaarrapport met ons te delen. Wij staan open voor al uw opmerkingen en/of klachten. Deze vormen voor ons waardevolle informatie en zullen we verwerken in ons kwaliteitssysteem. Wij wensen u veel leesplezier! Namens het team van de Stratumse Apotheek Aimée Couteau, apotheker
3.28
2. Profielschets Na een bloeiende historie van 77 jaar op de hoek van de Stratumsedijk in het centrum van Eindhoven is de Stratumse Apotheek vanaf 14 februari 2005 gevestigd aan de P.C. Hooftlaan in het Gezondheidscentrum Granida. In het Gezondheidscentrum werken meerdere zorgverleners onder één dak: vijf huisartsen, vier praktijkondersteuners POZOB (tbv diabetes, COPD en GGZ), een orthopeed, drie praktijken voor fysiotherapie en manuele therapie en de Stratumse Apotheek. (zie ook: www.granida.net)
Verzorgingsgebied Het verzorgingsgebied van de Stratumse Apotheek is het centrum van Eindhoven. Door de nabijgelegen antroposofische en homeopatische artsenpraktijken en de grote voorraad aan deze alternatieve geneesmiddelen bij de Stratumse Apotheek wordt onze apotheek bezocht door patiënten vanuit de hele stad Eindhoven en de omliggende gemeenten. Aan vele van deze, niet in het centrum wonende, patiënten wordt ook allopatische medicatie afgeleverd. Hierdoor komt de receptuur van een groot aantal niet in het centrum wonende huisartsen. Er wordt specialistenreceptuur van 5 ziekenhuizen uit de regio aangeboden.
4.28
Teamsamenstelling Het apotheekteam bestaat in 2013 uit 2 apothekers (totaal 1 FTE) (vlnr Aimée Couteau, Jules Keyzer en Joeri Arkink), Sinds maart 2014 is een fulltime tweede apotheker, Joeri Arkink, gestart.
1 farmaceutisch manager (Malolay Nawobi 1 FTE), 1 farmaceutisch consulente (Betty Swart 0,6 FTE),
13 apothekersassistenten waarvan er 3 fulltime werken (totaal 7,36 FTE) (Arti, Carla, Eveline, Hanneke, Halime, Ingrid, Irma, Joanna, José, Marianne, Mariëtte, Monique en Yvonne)
3 administratieve medewerksters (1 FTE) (Bertine, Janneke, Rianne), 1 interieurverzorgster (0,2 FTE) (Artje) en 2 bezorgers (1 FTE ) (Jack en Wiljan). 1 farmaceutische medewerker (0,67 FTE) ( Jana)
5.28
Opbouw van het patiëntenbestand van de Stratumse Apotheek in april 2014 Leeftijdscategorie 0-10 jaar 10-20 jaar 20-30 jaar 30-40 jaar 40-50 jaar 50-60 jaar 60-70 jaar 70-80 jaar 80-90 jaar
Man 724 522 1026 1637 1342 1029 957 421 240
Vrouw TOTAAL TOTAAL% 731 1455 8,36 525 1047 6,0 1713 2739 15,74 2136 3773 21.67 1275 2617 15,02 1126 2155 12,38 936 1893 10,87 515 936 5,38 375 615 3,54
90-100 jaar 100 jaar en ouder Totaal Totaal %
50 9 7957 45,7
109 14 9455 54,30
159 23 17412
0,91 0.13
(Bron. Apotheek Informatie Systeem MIRAClienten per leeftijdsgroep. April 20114) In april 2014 is het totaal aantal patiënten van de Stratumse Apotheek met 6% t.o.v. december 2012 gegroeid (16420 patiënten in december 2012). De Eindhovense gemeentelijke bevolkingsgroei is 0,55% in 2013 t.o.v. 2012. Ondanks de scheve vergelijking in periodes kan er geconstateerd worden dat de groei van de Stratumse Apotheek significant meer is dan de Eindhovense bevolkingsgroei. Er zijn in de nabijheid van de apotheek nieuwe woningen/appartementen gebouwd en de nieuwe bewoners hebben zich bij de Stratumse Apotheek ingeschreven. Ons patiëntenbestand is ten opzichte van 2012 zowel in de verdeling van de leeftijdscategorieën als in de geslachtsverdeling niet veel veranderd. Het totaal aantal mannen is met 0,52% gestegen en het aantal patiënten ouder dan 100 jaar is met 0,11 % gestegen. Opmerkelijk is de stijging van de 100 plussers. Tevens zien wij een lichte daling bij de leeftijdscategorie 0 tot 10 (van 0,14%) en 20 tot 30 jaar (van 0,8%). Apotheekinrichting In de apotheek bestaat ruim de gelegenheid voor individueel contact tussen patiënt en medewerkers. Er zijn aan de balie 5 werkplekken gecreëerd, die door middel van zuilen van elkaar zijn afgescheiden. Dit bevordert de privacy van de patiënten, aangezien elke patiënt aan een eigen balie wordt geholpen. Elke balie heeft een eigen computerterminal, waarop het Apotheek Informatie Systeem, internet en een aantal voorlichtingsprogramma’s beschikbaar zijn. Een medicijnuitgifterobot zorgt dat de apotheekmedewerker bij de balie kan blijven werken, zodat er ruime gelegenheid tot goede farmaceutische zorgverlening mogelijk is.
6.28
Er is een spreekkamer voor inhalatie-instructie, incontinentie-voorlichting, diabeteshulpmiddelenvoorlichting en privacygevoelige onderwerpen.
Producten en diensten De Stratumse Apotheek biedt het volgende diensten- en productenpakket: Producten die geleverd worden: • receptgeneesmiddelen en zelfzorgartikelen • bereidingen op maat • wondverzorgingsmiddelen • diabetestestmaterialen • incontinentiematerialen • vitamines en voedingssupplementen • homeopathische en fytotherapeutische producten • diagnostische tests (bijvoorbeeld zwangerschapstest) • dieetvoeding • informatiemateriaal zoals folders, brochures en zorgboeken • chemische grondstoffen voor kleinverbruik • klein elektronische apparatuur (bijvoorbeeld bloeddrukmeter, oorthermometer) • ADL(=Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen)-artikelen en bandages Geleverde diensten: • medicatiebewaking en medicatiebegeleiding • farmacotherapeutisch overleg met artsen • instructie specifieke toedieningsvormen • zelfzorgadviezen • instructie, begeleiding en controle bloedglucosemeters • advisering incontinentiematerialen • reizigersadvisering • kosteloze bezorgdienst genees- en hulpmiddelen • medicijnconsult door apotheker • herhaalrecept service • jaarlijkse bloedsuikertest • voorlichtingsavonden met wisselende thema’s • leveren van medicatie uitgezet in weekdoseersystemen (medicijnrollen) • uitleenmogelijkheden informatiematerialen zoals boeken • proactieve herhaalservice
7.28
De apotheek zet zich continu in om het aanbod van kwalitatief hoogwaardige producten en diensten verder uit te breiden. Daarbij vinden wij het belangrijk dat de klant ons feedback geeft op onze service en dienstverlening.
Samenwerking De apothekers van de Stratumse Apotheek zijn lid van de Koninklijke Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP), de beroepsorganisatie van apothekers in Nederland. Al sinds de oprichting in 1842 faciliteert de KNMP apothekers bij de dagelijkse beroepsuitoefening en bedrijfsvoering en helpt zij om de kwaliteit binnen de apotheekpraktijk te behouden. De KNMP formuleert een visie over de beroepsuitoefening, streeft naar een goede farmaceutische patiëntenzorg en geneesmiddelenvoorziening en bevordert de wetenschappelijke uitoefening van farmacie in Nederland. (www.knmp.nl ) De Stratumse Apotheek is een BENU Apotheek. De missie van BENU Apotheek is als volgt geformuleerd: ‘BENU Apotheek levert door haar persoonlijke aanpak een bijdrage aan een gezonder dagelijks bestaan’. BENU Apotheek combineert de traditionele deskundigheid van de apotheek met een persoonlijke en zorggerichte benadering die past in deze tijd. (www.benuapotheek.nl ) De apothekers werken op een aantal gebieden samen met de collegae in Eindhoven. Er is een gezamenlijke dienstregeling voor de stad Eindhoven. Jules Keyzer is voorzitter van de Raad van Commissarissen van deze CDA. (www.centraledienstapotheek.nl ) De apothekers nemen samen met de collegae van Apotheek Fellenoord, Mensfort en Nijpels deel aan het Farmaco Therapeutisch Overleg (FTO) Centrum 1. Dit overleg vindt gemiddeld 6 keer per jaar plaats en verloopt in een open en prettige sfeer. Sinds 2012 is de Stratumse Apotheek deelnemer van de Stichting Categorale Zorg voor apothekers in Zuidoost Brabant (afgekort: CaZo). De Stichting heeft als doel het ontwikkelen, organiseren en uitvoeren van farmaceutische zorg in de regio Zuidoost Brabant en het aangaan van samenwerkingsrelaties met overige zorgaanbieders. In 2013 wordt door CaZo een samenwerkingsverband aangegaan met de Zorggroep PoZoB (PoZob staat voor Praktijkondersteuners Zuidoost Brabant). PoZoB ondersteunt met 150 praktijkondersteuners en 5 zorgprogramma's circa 200 huisartsen in ZuidoostBrabant en Noord-Limburg. Zij richt zich op het actief verbeteren van de eerstelijns zorg voor patiënten met een chronische, psychische of ouderdomsaandoening. Vanaf 1989 is de farmaceutische dienstverlening in de Stratumse Apotheek geautomatiseerd en worden alle gegevens verwerkt en bewaakt door ons computersysteem. In de nieuwe apotheek werken we nauw samen met de H(uisartsen)O(nder)E(én)D(ak). Een computerkoppeling tussen de Stratumse Apotheek, de HOED en andere huisartsen is gerealiseerd. Als direct gevolg hiervan heeft de voorschrijvende huisarts inzicht in de medicatie van zichzelf en de behandelende specialisten. Dit betekent een doelmatiger voorschrijven. Het samenwerken onder één dak biedt vele aanknopingspunten tot meer rationeel voorschrijven. Gezamenlijke
8.28
automatisering met EVS en regelmatig contact, ook buiten FTO-bijeenkomsten, kunnen gerealiseerd worden.
3. Visie op verantwoorde farmaceutische zorg Het team van onze apotheek streeft ernaar om farmaceutische patiëntenzorg in de dagelijkse werkzaamheden te integreren om zo de therapietrouw, de omgang met het ziektebeeld, de gezondheid en de levenskwaliteit van de patiënten te verbeteren. Ook door de persoonlijke aandacht voor onze patiënten verhogen we de therapietrouw. Door deskundig voorlichting en een goede organisatie verdienen wij het vertrouwen van de patiënt. Ons doel is tijdig het juiste geneesmiddel aan de juiste persoon af te leveren met het juiste gebruiksadvies. Dit gebeurt mede door dagelijks contact met onze voorschrijvers. Wij zijn ons bewust van het spanningsveld tussen goede zorgverlening en de daaraan gerelateerde kosten. Onze apotheek draagt actief bij aan de bevordering van doelmatig geneesmiddelgebruik, door het begeleiden van patiënten bij hun geneesmiddelgebruik en het adviseren van huisartsen bij het voorschrijven. Een continue ontwikkeling van de eigen professionele deskundigheid en gestructureerde verbeteringen in onze interne organisatie zijn noodzakelijk om dit alles te bewerkstellingen.
4. Jaarverslag Farmaceutische Patiëntenzorg 4.1
Onderzoekprogramma Kwaliteit Apotheken (OKA)
Per 2013 heeft AMP de naam van haar Mystery Guest Onderzoek Jaarprogramma in Onderzoekprogramma Kwaliteit Apotheken (OKA) veranderd. De dienstverlening van onze apotheek wordt 6 keer getoetst door de mystery guest van de objectieve externe organisatie van het OKA.Uit de terugrapportages wordt het genormeerde advies vanuit de voorgelegde problematiek beschreven. Vervolgens wordt in een overzicht de scores van de onderdelen bejegening, analyse van de zorgvraag, voorlichting en advisering en organisatie vergeleken met het gemiddelde en de beste score van 800 deelnemende apotheken. Tijdens het werkoverleg wordt de terugrapportage besproken. Ons doel, het kwaliteitsbesef en de kwaliteitsmotivatie binnen de apotheek te bevorderen c.q op peil te houden, is geslaagd. Hierbij verwijzen we naar het hoofdstuk klanttevredenheidsonderzoek.
4.2
FarmacoTherapieOverleg (FTO) Centrum I
9.28
Het FTO-centrum I is een bijzonder FTO omdat het samengesteld is uit diverse ver van elkaar gevestigde huisartsen en apothekers. Op twee praktijken na (duopraktijken) werken de huisartsen als solist. De heterogeniteit van de groep kan als knelpunt gezien worden. Totdat de Proeftuin Doelmatig Voorschrijven werd opgericht was het niet mogelijk de groep van actuele prescriptiecijfers te voorzien. Gelukkig kan dit nu wel. Prescriptiecijfers voor deze FTO-groep worden gegenereerd uit de databank van de proeftuin Zuidoost Brabant en door Meetpunt bewerkt. Het FTO-overleg heeft van 2013 t/m april 2014 9 keer plaatsgevonden. De volgende onderwerpen zijn er behandeld: 21-1-2013: Enquête onderwerpen FTO, 4-3-2013: Evaluatie FTO en doelmatigheid, 22-4-2013: Euthanasie; 27-5-2013: Zwangerschap en lactatie, 23-09-2013: Schildklier, 18-11-2013: Slimmer met Zorg,13-1-2014: Jaarplanning 2014, 24-2-2014:Nieuwe standaard DM2; 31-3-2014: Bemoeilijkte mictie bij oudere mannen. Voorbereiding van een hoofdonderwerp gebeurt steeds door een apotheker samen met een huisarts. Er worden vier kwaliteitscategorieën FTO onderscheiden: 1 geen gestructureerd overleg; 2 regelmatig overleg zonder duidelijke afspraken; 3 regelmatig overleg van minimale duur, gezamenlijke voorbereiding, maken concrete afspraken en werken met prescriptiecijfers; 4 als 3 plus het toetsen van afspraken. Het ministerie van VWS beschouwt de kwaliteit van het FTO als een belangrijke indicator voor de regionale doelmatigheid van de geneesmiddelenvoorziening en wilde dat vanaf 2007 tenminste 80% van de FTO-groepen in Nederland op niveau 3 of 4 functioneerde. Het FTOCentrum I Eindhoven behoort tot het FTO kwaliteitscategorie 3. Het maken van afspraken m.b.t. het voorschrijven van een bepaald(e) kostenbesparend geneesmiddel(groep) en de concrete planning van de evaluatie hiervan worden in 2013 toegepast. 4.3
Geïndividualiseerd FTO kloosterverzorginghuis Glorieux en Terhaghe
Eén van de apothekers van de Stratumse apotheek bespreekt, samen met de huisarts Dr. Wouda en het hoofd van de verzorging, de medicatie van 80 bewoners van kloosterverzorgingshuis Glorieux en 40 bewoners van Klooster Terhaghe In 2013 vond dit FTO 4 maal plaats. Dit resulteerde o.a. dat de dosering van temazepam van 20mg naar 10mg werd teruggebracht, dat de vitamine D dosering verhoogd werd naar 50.000IE per maand, dat er calcium toegevoegd werd en dat bij het gebruik van diuretica natrium en kaliumwaarden gecontroleerd werden. Ook werd afgesproken, gezien de hoge leeftijd van de kloosterzusters om altijd maagprotectie bij NSAID’s en laxantia bij opioïden voor te schrijven.
4.4
Bloedsuiker-, en bloedglucosemeter controle
Dagelijks werkt het apotheekteam volgens de protocollen uit het Zorgdossier Diabetes. Er zijn twee diabetes-deskundigen opgeleid met speciale kennis van diabetes, bloedglucosemeters, insulinepennen enz. Met de apotheker en deze diabetesdeskundigen kan door patiënten een afspraak worden gemaakt voor meer informatie 10.28
over medicatie en/of hulpmiddelen. De bloedglucosewaarde kan op aanvraag gedurende heel het jaar in de spreekkamer onder deskundige leiding van deze diabetesdeskundigen worden bepaald. 4.5
Verlenging FPZ project: Therapietrouw bevorderen door continuïteit van chronische medicatie te waarborgen m.b.v. de proactief herhaalservice.
Aanleiding In 2011 bleek dat een groot deel van de cliënten met een chronisch herhaalrecept twee keer naar de apotheek kwamen. Een keer om geneesmiddelen te bestellen, daarna om deze medicatie op te halen. Sommige cliënten bezoeken verschillende specialisten. De herhaalrecepten liepen niet synchroon met elkaar. Hierdoor kan het voorkomen dat cliënten vaker dan nodig de apotheek bezoeken. In 2012 zijn wij gestart met proactiefherhaalservice. In 2013 waren er 749 patiënten bij de Stratumse Apotheek, die dagelijks 2 of meer medicijnen gebruiken. Hiervan doen 283 patiënten mee met het proactief herhaalsysteem en 245 met het baxtersysteem. Om meer mensen bekend te maken met onze proactief service werd ons plan verder uitgevoerd en werden 221 patiënten benaderd door middel van een brief om kennis te maken met onze service. Doelstelling: Op dit moment zijn er 283 patiënten die meedoen met het proactief herhaalsysteem en wij willen het verhogen met 100 nieuwe cliënten in 2013.
Evaluatie Wij hadden als doel om in 2013 100 extra cliënten deel te laten nemen aan de proactiefherhaalservice. Helaas is dat niet behaald. Negentien extra cliënten hebben in 2013 deelgenomen aan de proactiefherhaalservice. Conclusie De Stratumse Apotheek is er van overtuigd dat de proactiefherhaalservice niet alleen een bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de organisatie maar ook aan een betere zorg, u kunt hierbij denken aan therapietrouw. De apotheek blijft een belangrijk orgaan bij het ontdekken van een therapie ontrouwe cliënt. De proactiefherhaalservice is een continue controle op therapietrouw. Wanneer een client een geneesmiddel niet ophaalt, wordt dat opgemerkt door de apotheek medewerker en zal dat direct gecommuniceerd worden met de behandelende arts. De arts kan eventueel contact opnemen met de cliënt en zo erachter komen waarom een client de behandeling niet volgt. Dit is niet alleen ten voordele van de cliënt maar ook kostenbesparend. Door de boven genoemde punten blijft dit project belangrijk en zal ook in 2014 ook veel aandacht hebben. Cliënten overtuigen van de voordelen van de proactiefherhaalserivce blijft een moeilijke zaak. Een goed lopend project behaald zijn succes door een compleet en goed plan van aanpak. Wij hebben ons in ons vorige plan vooral gericht tot de cliënt, maar misschien blokkeren andere factoren het proces. 11.28
Om dit te kunnen ontdekken wordt er in 2014 een plan uitgevoerd om er achter te komen wat de knelpunten zijn . Aan de hand van deze gegevens zal in 2015 een ander plan van aanpak gemaakt worden ter verbetering van de proactiefherhaalservice. 4.6
Verlenging FPZ project: Therapietrouw verhogen door te baxteren
Aanleiding Wanneer uit gesprekken met klanten blijkt dat zij moeite hebben met de therapietrouw doordat zij regelmatig vergeten hun medicijnen in te nemen, kan een medicijnrol uitkomst bieden. In een medicijnrol zijn de geneesmiddelen per innamemoment verpakt (dit is de baxterrol). Wanneer de apotheker vermoedt dat een medicijnrol uitkomst biedt, wordt dit besproken met de cliënt of diens mantelzorger en de behandeld arts. Vervolgens worden de geneesmiddelen beoordeeld op geschiktheid voor het verpakken in een medicijnrol. Bovendien wordt het medicijngebruik geëvalueerd met de arts en waar nodig geoptimaliseerd. De klant of diens mantelzorger krijgt uitleg over het gebruik van de medicijnrol, waarna de geneesmiddelen in een rol kunnen worden geleverd. Door aandacht en specifieke ondersteuning kan een juist gebruik van geneesmiddelen bij bepaalde patiëntengroepen, bijvoorbeeld ouderen en psychiatrische patiënten, bevorderd worden. Dit zal de therapietrouw verhogen. Doelstelling voor 2013 Het doel is om bij 100 nieuwe patiënten de therapietrouw te verhogen door de medicatie in een wekelijkse medicijnrol per innamemoment te verpakken. Evaluatie In april 2014 ontvangen 255 patiënten een wekelijkse medicijnrol. Dat zijn 5 extra patiënten t.o.v. 2013. Doelstelling om 100 extra patiënten op te nemen in de baxterservice is niet behaald. Conclusie Tegenover vele nieuwe patiënten met een wekelijkse baxterrol staan er bijna evenveel mensen, die overlijden of naar een AWBZ verpleegafdeling worden overgeplaatst. In 2014 wordt in het kader van de medicatiebeoordeling een plan gemaakt om polyfarmaciepatiënten te benaderen. Samen met de huisarts wordt een wekelijkse medicatierol overwogen als oplossing bij therapieontrouw.
4.7
Voorlichting aan artsen en patiënten van actuele wijzigingen in het medicijngebruik
Door de fabrikant, zorgverzekeraar of de overheid worden medicatiewijzigingen aan de apotheek aangekondigd. Deze zullen van invloed zijn op de continuering van het medicatiegebruik van onze patiënten. Door middel van een brief of telefonisch contact bereiden we de voorschrijvers en/of patiënten voor op de wijziging. Zo werden in 2013 19 recall acties van de fabrikant geregistreerd, waarbij er in 4 gevallen patiënten van de Stratumse Apotheek werden betrokken. Zij werden allen door de apotheek geïnformeerd.
12.28
4.8
Medicatiebeoordeling
Medicatiebeoordeling is een systematische beoordeling van het geneesmiddelengebruik door arts, apotheker en patiënt op basis van een periodieke gestructureerde, kritische evaluatie van de medische-, farmaceutische- en gebruiksinformatie. Het doel is optimale farmacotherapie voor de individuele patiënt. Dit houdt in dat de medicamenteuze behandeling van de patiënt wordt geoptimaliseerd volgens de meest actuele richtlijnen en dat de risico’s op geneesmiddelgerelateerde problemen worden verminderd. Alhoewel de apotheker dagelijks de medicatie bewaakt, de medicatie beoordeelt, in gesprek gaat met de patiënt en de voorschrijver om de therapie te optimaliseren, zijn er in 2013 geen medicatiebeoordelingen vastgelegd zoals door de zorgverzekeraars worden vereist. In 2014 wordt hiervoor een plan gemaakt en uitgevoerd.
13.28
5. Jaarverslag apotheekorganisatie 5.1
Inrichting Apotheek
Ons hele apotheekteam is betrokken in het creëren van een zo prettige en efficiënt mogelijke omgeving voor zowel de patiënt als de medewerker. In ons werkoverleg is veel aandacht gegeven aan deze plannen. Er is een aparte spreekkamer ingericht, waar in alle privacy informatie en voorlichting kan worden verstrekt.
5.2
Automatisering Apotheek
Sinds 2012 is een nieuw apotheek computersysteem (MIRA) geïmplementeerd. Met dit computersysteem zijn alle, voor onze bedrijfsvoering belangrijke, koppelingen gerealiseerd. De Stratumse Apotheek is gekoppeld met vele huisartsen (via Ezorg of via Lifeline), heeft op alle werkplekken toegang tot het internet en is intern verbonden met een medicijnuitgifterobot. Deze medicijnrobot verzorgt de geneesmiddeluitgifte voor circa 70% van de afleverregels. Door gebruik te maken van deze medicijnrobot is het contact met de patiënt langduriger en intensiever. De recepten kunnen hierdoor aan de balie verwerkt worden. De aangetypte medicijnen liggen binnen 10 seconden in het uitgiftepunt klaar, waardoor er veel tijdswinst ontstaat. Elk recept wordt bij binnenkomst gecontroleerd op juistheid, dosering, interactie, dubbelmedicatie en contra-indicatie. Van elke klant leggen wij de medicatiehistorie vast, zodat wij de nieuw voorgeschreven geneesmiddelen kunnen controleren op interacties en (afgeleide) contra-indicaties. Er worden een eerste en tweede uitgifte gesprekken volgens de richtlijnen uitgevoerd. Relevante zaken, zoals geneesmiddelinteracties en afhandelingen, worden elektronisch vastgelegd. Alle afgeleverde recepten worden in de computer ingescand. Gedurende de dag controleert en accordeert de apotheker van de Stratumse Apotheek deze recepten op digitale wijze.
5.3
Track en Trace
Aanleiding Wachttijd voor cliënt kan oplopen door de zoektocht naar de actuele locatie van een recept en de bijbehorende medicatie in de apotheek. Doelstelling Het vergroten van de klantentevredenheid door het verkorten van de wachttijd. Activiteiten In 2013 heeft de Stratumse Apotheek Track en Trace van ServiSoft aangeschaft. Door de koppeling met het Apotheek Informatie Systeem en ServiSoft Track&Trace worden receptnummer en cliëntgegevens automatisch ingeladen. Hierna zijn deze beschikbaar om te gaan tracken en te traceren. Door middel van (draadloze) scanners worden in de apotheek de recepten op locatie 14.28
gescand. Via Servisoft Track&Trace kan op het moment dat de cliënt zijn recept (en) komt ophalen de actuele locatie van het recept opgezocht worden. Dus niet meer zoeken of misgrijpen. Wanneer een recept klaar is om afgehaald te worden kan de cliënt geïnformeerd worden door middel van een e-mail bericht. Dit verhoogt niet alleen de service aan de cliënt, maar vermindert ook het aantal interrupties in het apotheekproces; de cliënt zal minder vaak langs komen voor een recept dat nog niet klaar is. Conclusie Het Track en Trace systeem van Servisoft heeft de zoektijd naar de actuele locatie van een recept verkort. Hierdoor is de wachttijd verkort voor de patiënten, die medicatie ophalen en is de klantentevredenheid vergroot. 5.4
Inspectiebezoek en HKZ-certificaat
Op 30 juni 2011 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg een onaangekondigd toezichtbezoek aan de Stratumse Apotheek gebracht. We zijn trots op de conclusie van de inspecteur, Drs. F.K. Steenhuisen: De Stratumse Escura Apotheek profileert zich als een modelapotheek. Alle items zijn gescoord zonder risico. Dit is een compliment voor de apotheek als geheel. Vanaf 1 januari 2010 is de Stratumse Apotheek ISO-gecertificeerd volgens de HKZ normen. Het kwaliteitssysteem van de Stratumse Apotheek is een duidelijke beschrijving van de huidige dagelijkse praktijk. Het kwaliteitssysteem is ondergebracht in een elektronisch systeem, een op internettechnologie gebaseerd kwaliteitssysteem, dat bestaat uit beleidhoofdstukken, procedurebeschrijvingen, formulieren en werkinstructies, een elektronische auditsystematiek en een geautomatiseerd klantentevredenheidsonderzoek. Met dit systeem wordt nagestreefd dat het: - een effectief instrument is voor de bedrijfsvoering, - duidelijkheid geeft voor elke medewerker, - de kwaliteit van zorg en dienstverlening wordt bewaakt - bijdraagt aan een cultuur van voortdurend verbeteren: de lerende organisatie. De farmaceutisch manager coördineert samen met de apothekers het schrijven en het onderhouden van het kwaliteitshandboek, bewaakt de kwaliteit van alle werkprocessen in de apotheek en ondersteunt bij het ontwikkelen, de implementatie en de evaluatie van het kwaliteitsbeleid. Vanaf 2010 wordt de Stratumse apotheek jaarlijks door het certiceringsbedrijf geaudit. Op 8 december 2012 is de Stratumse Apotheek opnieuw geaudit en is het certificaat HKZversie 2009-ISO 9001:2008 door het cerificeringsbedrijf DEKRA tot januari 2015 verlengd. In juni wordt de Stratumse Apotheek opnieuw geaudit en zal het certificaat tot 1 januari 2018 worden verlengd.
15.28
5.5
Klanttevredenheidonderzoek
Onderdeel van het kwaliteitsmanagementsysteem is het meten van de klanttevredenheid. De Stratumse Apotheek doet mee aan Feeddex klanttevredenheidsonderzoek. Feeddex is een continu tevredenheidsonderzoek. Middels de klantenmonitor van Feeddex wordt de klanttevredenheid continu gemeten en weergegeven in een F100-score. Aangezien Feeddex en Argo samenwerken vindt er ook een Q-meting plaats. In 2013 scoort de Stratumse Apotheek ten opzichte van de andere Benu apotheken over het algemeen hoger. Gemiddeld scoort de Stratumse Apotheek op F100 scoren 52+ en dat betekend dat wij hoger scoren in vergelijking met andere Benu apotheken die 46+ scoren. Zie onderstaande figuur 1. scoren en figuur 2. voor uitleg over scoren:
Figuur 1. scores, in het donkerblauw: de gemiddelde score, in turkoois scores onderverdeeld per maand.
16.28
Figuur 2. uitleg scoren
Naast continu verbeteren van onze kwaliteiten wordt er ook 1 keer per 3 jaar extra aandacht besteed aan de doelstelingen die wij hebben ter verbetering van de kwaliteit. Deze doelen worden samengesteld aan de hand van de scoren die wij van onze clienten ontvangen. Om u een beeld te geven over de scoren, hebben wij de onderstaande tabel toegevoegd (scoren die de cliënten aan ons toewijzen):
17.28
Figuur 3. Gemiddelde score BENU Apotheken Nederland vs. de Stratumse Apotheek. Rood en groen indexeren waarop de Stratumse Apotheek beter scoort ten opzichte van de gemiddelde BENU Apotheek.
In 2013 hebben we onderstaande zaken naar aanleiding van de Feeddex scoren verbeterd: • Telefonische bereikbaarheid • Tweede uitgifte gesprek In 2013 is er ook een cliëntenpanel samengesteld. Er werden 15 clienten uitnodigd. Helaas heeft niemand deelgenomen aan deze bijeenkomst. De uitgenodigden gaven als reden, dat ze geen tijd en/of geen belangstelling hadden.
18.28
5.6
Apotheekteam
Functioneringsgesprekken Eind 2013 en begin 2014 zijn er door de apotheker en de farmaceutisch manager met alle werknemers functioneringsgesprekken gevoerd. Persoonlijke initiatieven van medewerkers leiden tot verbetervoorstellen. Opleiding en training De Stratumse Apotheek stimuleert het vergaren van kennis en deskundigheid en investeert in goed opgeleid personeel. Naar aanleiding van het Persoonlijke Opleidingsplan (POP), dat gemaakt werd tijdens de functioneringsgesprekken van 2013, worden diverse nascholingscursussen gepland voor de apotheekteamleden. Dit alles wordt vastgelegd in een opleidingsplan. In 2013 en 2014 begeleiden we 1 stagiaire van de dagopleiding aan het ROC tot apothekersassistente (eerstejaars BOL studente Jihan ). In 2014 wordt de 2-jarige opleiding van de tweede apotheker gestart tot specialist openbare apotheek. Hiervoor volgt ook de beherend apotheker een opleiding tot Apotheek opleider. Werkoverleg Er is 6 keer een werkoverleg gepland met het gehele apotheekteam. Dit is na werktijd en duurt minimaal 2 uur. In 2013 is o.a. aandacht gegeven aan het verbeteren van de werkefficiëntie, het kwaliteitsmanagementsysteem, de fouten- en klachtenanalyse, de AMP casussen, het voorraadbeheersysteem, het werken met de medicijnenuitgifterobot en nieuwe beleidsmaatregelen van de overheid en zorgverzekeraars.Tevens worden de nieuwe en lopende projecten besproken. In het verslag van het werkoverleg wordt de actielijst met de namen van de uitvoerders en de streefdata geactualiseerd. In een overzicht worden de gemaakte afspraken bewaakt. Projectassistenten Om de kennis en inzet van onze assistenten maximaal te benutten werken we in de apotheek met verschillende projectassistenten. Deze assistenten ondersteunen het team bij het handhaven en optimaliseren van de kwaliteit en de service in de apotheek. Naast de basistraining, worden de projectassistenten regelmatig opgeroepen voor vervolgbijeenkomsten. De taken worden uitgevoerd naast de normale werkzaamheden. • De OTC-assistente is onder andere verantwoordelijk voor de implementatie van de zelfzorgstandaarden, houdt het team op de hoogte van nieuwe standaarden en producten, draagt zorg voor een representatieve uitstraling van de OTC-artikelen en displays. • In de apotheek nemen assistenten deel aan zogenaamde expertisegroepen, zoals luchtweg- en gewrichtsaandoeningen, hart- en vaataandoeningen, maagdarmkanaal en stofwisselingsaandoeningen. Deze expertisegroepen zijn verantwoordelijk voor de voorlichting en zorgmodules voor deze patiëntgroepen en brengen kennis over aan de andere collega’s.
19.28
Personeelsbezetting De verwerkingsgraad is het aantal voorschriften dat een fulltime apothekersassistente gemiddeld per jaar verwerkt. Het geeft een indruk van de productiviteit van de apotheek. De optimale personele bezetting van de Stratumse Apotheek wordt vastgesteld door het totaal aantal verwerkte voorschriften in een jaar te delen door de landelijke SFK verwerkingsgraad (bron. SFK Data en Feiten) en door de eigen personele bezetting te benchmarken met vergelijkbare stadsapotheken. Een goede personele bezetting is een voorwaarde om hoge werkdruk te voorkomen. Bij de wijze waarop de werkdruk wordt ervaren, spelen ook andere factoren dan de personele bezetting een rol. In 2013 is landelijk de werkdruk verder gestegen door het feit dat de zorgverzekeraars en de overheid de uitvoering van steeds meer uiteenlopende verzekeringsregelingen (o.a. preferentie-, machtigingenbeleid, eerste uitgifte transparantie in 2014) afwentelen op de apotheek. Het preferentiebeleid heeft nog steeds zeer grote invloed op de bedrijfsvoering in de apotheek. Doordat iedere zorgverzekeraar net weer even een andere invulling geeft aan het preferentiebeleid gaat er veel tijd zitten in het voorraadbeheer en het uitleg geven aan klanten waarom het uiterlijk van het medicijn is veranderd en in een ander doosje is verpakt. De KNMP heeft berekend dat de uitvoering van het preferentiebeleid in de apotheek gemiddeld een halve FTE per week kost. Naast het preferentiebeleid zorgt het eerste uitgifte transparantiebeleid in 2014 voor meer discussie en ontevredenheid aan de balie. De apotheekmedewerkers worden soms verbaal bedreigd en beledigd. Dit is erg zorgelijk. Het beantwoorden van vragen van patiënten over het eerste uitgifte transparantiebeleid, naast de vragen over het preferentiebeleid, kosten veel extra tijd. Om de werkdruk in de Stratumse Apotheek te verlagen en een fijne werksfeer te creëren wordt o.a. gestreefd om zoveel mogelijk elektronisch aangeboden recepten te verwerken, de meest voorgeschreven geneesmiddelen vanuit de robot af te leveren en met het proactief herhaalsysteem dan wel de baxterservice te werken. Een variërend takenrooster zorgt voor de afwisseling in het werk van de apothekersassistenten. Ziekteverzuim In 2012 was het ziekteverzuim 1,62%. In 2013 is de frequentie van ziekmelden iets gestegen, maar de gemiddelde verzuimduur is gedaald. Dit resulteert in eenzelfde verzuimcijfers als in 2012, namelijk.1,62%. Dit percentage ziekteverzuim is lager dan het gemiddeld landelijk ziekteverzuim in 2013 van 3,8%. ( bron. ANP persbericht: Ziekteverzuim op laagste punt sinds 1996 31 maart 2014) Het verzuimcijfer over het 1e kwartaal van 2014 stijgt naar 1,85% . (Bron.Verzuimcijfers 2013 tot en met april 2014 arbodienst DvU www.diagnostiekvooru.nl ). Het personeelsbeleid is gericht op het zo laag mogelijk krijgen en houden van het verzuimpercentage. Met behulp van de arbodienst van het DvU is er in 2013 veel aandacht voor de tijdigheid van stappen in het verzuimproces om frequent verzuimen te voorkomen en voor preventieve advisering om zo verzuim te voorkomen. Dit beleid wordt ook in 2014 gecontinueerd.
20.28
5.7
AHOED: Samenwerken met 5 huisartsen in Gezondheidscentrum Granida
Op 14 februari 2005 is de Stratumse Apotheek voor de patiënten geopend in het nieuwe Gezondheidscentrum Granida. In de nieuwe apotheek wordt er nauw samengewerkt met de huisartsen. Een computerkoppeling tussen apotheek en huisartsen is gerealiseerd. Als direct gevolg hiervan heeft de voorschrijvende huisarts inzicht in de medicatie van de behandelende specialisten. Dit betekent een doelmatiger voorschrijven. Het samenwerken onder één dak biedt vele aanknopingspunten tot meer rationeel voorschrijven. Gezamenlijke automatisering met EVS en regelmatig contact, ook buiten FTO-bijeenkomsten, kunnen gerealiseerd worden.
5.8
Vrijdagavond verruimde openingstijd en deelname aan de centrale dienstapotheek
Vanaf december 2011 is de Stratumse Apotheek op vrijdagavond tot 18.30u geopend. Door deze verruimde openingstijd komt de Stratumse Apotheek tegemoet aan een behoefte van onze patiënten om na werktijd medicijnen te kunnen ophalen. Vrijdagavond is koopavond in Eindhoven en deze avondopenstelling wordt hoog gewaardeerd door onze cliënten. Een belangrijk kwaliteitsaspect is de dienstverlening buiten openingstijden. De apothekers van de Stratumse Apotheek nemen actief deel aan het bestuur, de planning en organisatie van CDA op het terrein van het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven, waar ook de Centrale Huisartsenpost is gevestigd. Naar de mening van de kwaliteitskring van apotheken in Eindhoven biedt deze centrale nachtdienstapotheek naast de centrale huisartsenpost veel duidelijkheid voor de patiënt en kan de veiligheid van deze dienstverlening beter gewaarborgd worden.
5.9
Open dag 29 maart 2014
Aanleiding Om de patiënten te laten zien wat de apotheek voor hen kan betekenen en omdat er veel veranderingen zijn voor patiënten in de apotheek is er een open dag gehouden op 29 maart 2014. Hierbij kwam o.a. aan bod: voorlichting over diabeteszorg, incontinentie, inhalatie-instructies, preferentiebeleid, nieuwe declaratie eerste uitgifte en de receptgang. Daar wij als team erg trots zijn op wat wij doen wilden we dit ook graag overbrengen tijdens een open dag. Doelstelling Patiënten meer inzicht geven over wat er allemaal in de apotheek gebeurt en zo meer begrip realiseren wanneer er iets tegen verwachting van de patiënt gebeurt. Evaluatie De patiënten die aanwezig waren tijden de open dag hebben zeer enthousiast gereageerd op de informatie die gegeven werd. Men was geïnteresseerd in hoe een recept in de computer wordt ingebracht en welke controles daarbij komen kijken. Ook de uitleg over het preferentiebeleid was zeer verhelderend. Tevens was het contact met 21.28
het team heel prettig vertelden patiënten. Zij vonden het fijn elkaar ook eens te ontmoeten op een andere manier. Het team was gedreven om de informatie over te brengen aan de patiënten. Deze dag was voor hen ook fijn om dit uit te kunnen stralen. Conclusie Een open dag is voor patiënten is zeer informatief. Er blijkt meer te gebeuren achter de schermen. Voor het team was het een dag waarop men haar enthousiasme voor het werk heeft laten zien. Deze dag is zeker voor herhaling vatbaar. Jammer is de lage opkomst ( 0,1%) van onze vaste patiënten. Vervolgactiviteit In 2017 wil de apotheek opnieuw een open dag gaan organiseren. Aandachtspunt is het verhogen van de opkomst.
5.10 Landelijk Schakelpunt (LSP) Ook in 2013 communiceert de Stratumse Apotheek d.m.v. het lokale Eindhovense OZIS met andere zorgverleners.‘OZIS’ staat voor Open Zorg Informatie Systeem. Het gaat hier om doelmatige en vertrouwelijke uitwisseling van gegevens binnen de zorgsector. Op 1 juli 2014 is dit OZIS systeem niet langer beschikbaar en wordt het LSP geactiveerd. Ter voorbereiding van het werken met het LSP ondersteunt het regionaal ZorgCommunicatie Centrum (RZCC) de apotheek bij het aanmelden van patiënten op de LSP-index. Uitgangspunt is dat de patiënt zelf beslist over het al dan niet uitwisselen van gegevens uit het medisch dossier. Patiënten moeten aldus actief toestemming geven. Eind 2013 zijn 10% van de dossiers van onze patiënten aangemeld bij het LSP. Hieronder vallen naar schatting 80% dossiers van chronische gebruikers.
22.28
5.11 Optimaliseren substitutiegraad Aanleiding Sinds 17 jaar werken wij aan het verbeteren van de substitutiegraad door dure spécialités te vervangen door goedkopere generieke of parallelle geneesmiddelen. Het voorgeschreven geneesmiddel kan op 2 manieren goedkoop en gelijkwaardig worden gesubstitueerd. Het Nederlandse spécialité kan vervangen worden door een generiek geneesmiddel of door een uit het buitenland geïmporteerd spécialité. Wanneer het patent van het spécialité is vervallen, kunnen andere leveranciers generieke geneesmiddelen produceren met een lagere prijs omdat de ontwikkelkosten van het oorspronkelijke geneesmiddel niet door deze generieke producenten moeten worden terugverdiend. De prijzen van eenzelfde spécialité zijn verschillend per land. Wanneer de Nederlandse farmaceutische groothandel een buitenlands spécialité aankoopt dan wordt dit parallel import genoemd. Dit parallelle spécialité is goedkoper dan het Nederlandse. Doelstelling Substitutiegraad van de Stratumse Apotheek voor generieke en parallel geïmporteerde geneesmiddelen verhogen naar de landelijke substitutiegraden. Activiteiten Ook in 2013 is door het Stratumse apotheekteam veel aandacht besteed aan substitutie. Met behulp van de AIDA formule van de farmaceutische groothandel Brocacef m.b.t. gemiste substitutieproducten is het generiek- en parallelassortiment geoptimaliseerd. Sinds 14 februari 2005 werken wij met een geneesmiddel-uitgifterobot. In onze uitgifterobot zijn 800 kanalen gedefinieerd met geneesmiddelen uit de top 500 van onze apotheek. Er zijn vele voordelen aan deze machine. Zo liggen de aangeschreven medicijnen binnen 10 seconden in het uitgiftepunt klaar, waardoor er veel tijdswinst ontstaat. Begin 2007 zijn de breedste robotkanalen vervangen door smallere kanalen waardoor we sneller robotuitgiftekanalen kunnen herdefiniëren voor seizoensgevoelige en nieuwe substitutieproducten. Resultaten Aan de hand van cijfermateriaal van het SFK en van de farmaceutische groothandel Brocacef over 2013 evalueren we onze substitutiegraad. In onderstaande tabel zijn de door Stratumse Apotheek behandelde WMG-voorschriften uitgesplitst naar de categorieën specialité, generiek, parallelimport, magistrale receptuur en overige.
Tabel 1: Voorschriften naar productgroep (WMG) Stratumse Apotheek
Generiek Specialité Parallelimport Overig Magistrale receptuur
66,7% 23,5 % 7,3% 0,8% 1,7%
23.28
Nederland
70% 21,7% 5,8% 1,4% 1%
Verantwoording cijfermateriaal Stichting Farmaceutische Kengetallen aan de Stratumse Apotheek, terugrapportage SFK januari -december 2013
Over 2013 bedraagt het generieke WMG aandeel in de Stratumse Apotheek 66,7 %, landelijk was dit 70%. Er werd 83,9% van het generieke potentieel en 77,3% van het parallelle potentieel benut.(zie onderstaande tabel 2)
Tabel 2: Farmaceutische Groothandel Brocacef Substitutie cockpit 2013 Afnemer Bijgewerkt tot en met Relatieve substitutie Generiek Parallel
Stratumse BENU Apotheek 31 dec 2013 201304 81,8% 57,9%
201305 77,5% 66,7%
201306 78,2% 82,0%
201307 75,4% 84,1%
201308 84,7% 83,6%
201309 88,0% 87,7%
201310 90,5% 69,6%
201311 89,8% 74,5%
201312 96,2% 79,1%
83,9% 77,3%
De mate waarin u het potentieel (=100%) van de beschikbare substitutiemogelijkheden heeft benut.
Knelpunten Allergische patiënt Sommige patiënten zijn allergisch voor de hulpstoffen van het generieke substitutiegeneesmiddel en verdragen uitsluitend het Nederlandse specialité. Het grote aantal homeopathisch patiënten, welke over het algemeen gevoeliger zijn voor substitutie, kan een verklaring zijn voor onze lagere substitutiegraad. Moeilijk leverbaar parallel Alvorens een parallel geïmporteerd geneesmiddel in het assortiment van de Stratumse Apotheek wordt opgenomen, wordt dit artikel door de apotheker kritisch geëvalueerd op beschikbaarheid, prijs en de buitenlandse verpakkingsvorm/presentatie. Af en toe blijkt dat dit parallel geïmporteerd geneesmiddel toch niet leverbaar is door de groothandel en wordt het Nederlandse spécialité noodgedwongen besteld en afgeleverd aan de patiënt. Verzekeringsmaatschappijen hebben spécialité als preferent aangewezen ( bijv. Flixonase). Preferentiebeleid Voor de invoer van het preferentiebeleid in 2008 hebben wij altijd gekozen voor generieke medicijnen geproduceerd door één fabrikant. Onze chronische patiënt krijgt zijn vertrouwde medicijn in de voor hem herkenbare verpakking. Door de invoering van het preferentiebeleid is er weinig mogelijkheid om zelf productkeuzes te maken. De zorgverzekeraar bepaalt in veel gevallen welk label geleverd moet worden. Dit doorkruist het eigen substitutiebeleid volledig. In 2008 is het preferentiebeleid in eerste instantie geïntroduceerd voor drie geneesmiddelen: simvastatine, pravastatine en omeprazol. In 2009 is het preferentiebeleid voor een groot aantal geneesmiddelen uitgebreid. Het preferentiebeleid heeft zeer grote invloed gehad op de bedrijfsvoering in de apotheek. Doordat iedere zorgverzekeraar net weer even een andere invulling geeft aan het preferentiebeleid gaat er veel tijd zitten in het voorraadbeheer en het uitleg geven aan klanten waarom het uiterlijk van het medicijn is veranderd en in een ander doosje is verpakt.
24.28
De KNMP heeft berekend dat de uitvoering van het preferentiebeleid in de apotheek gemiddeld een halve FTE per week kost. De SFK monitort de gevolgen van het niet beschikbaar zijn van geneesmiddelen die zorgverzekeraars in het preferentiebeleid hebben opgenomen. Voor niet leverbare preferente geneesmiddelen moeten apothekers op zoek naar een alternatieve leverancier of een alternatief geneesmiddel. Deze monitor is bedoeld om inzicht te geven in de problemen die apothekers ervaren bij de verkrijgbaarheid van preferente geneesmiddelen. Wekelijks ontvangt de SFK een overzicht van de groothandels met per verzekeraar alle aangewezen geneesmiddelen die in die betreffende week niet leverbaar waren. Aan de hand van deze gegevens en de verstrekkinggegevens van openbare apotheken bepaalt de SFK in welke mate apotheken hinder ondervinden van deze beschikbaarheidsproblemen. In de periode van week 13 van 2013 – de week waarover de SFK voor het eerst gegevens van de groothandels heeft ontvangen – tot en met week 52 bleken wekelijks tussen de 120 en de 180 preferent aangewezen artikelen in meer of mindere mate niet leverbaar. Dit heeft zijn weerslag op gemiddeld 200.000 verstrekkingen per week (150.000 tot 240.000). Dit betekent dat een apotheker bij ongeveer 1 op de 20 verstrekkingen op zoek moet gaan naar een alternatief omdat het door de zorgverzekeraar preferent aangewezen geneesmiddel niet leverbaar is. Als de afhandeling gemiddeld 15 minuten extra per keer zou kosten, gaat dat om een verspilling van de zorgcapaciteit van zo’n 60 tot 70 miljoen euro op jaarbasis. De beschikbaarheidproblemen doen zich bij alle grote verzekeraars met preferentiebeleid naar verhouding in vergelijkbare mate voor. In de genoemde periode hadden leveringsproblemen van metformine 1000 mg tabletten de meeste impact. Gevolgd door de bij de meeste verzekeraars aangewezen perindopril 8 mg tabletten. Ook de opname van atorvastatine 40 mg tabletten na verloop van het patent zorgde aanvankelijk voor leveringsproblemen. ( Zie onderstaande figuur 1) Figuur 1: Aantal verstrekkingen waarvoor preferente geneesmiddelen door leveringsproblemen niet beschikbaar zijn Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen
Leveringsproblemen in het preferentiebeleid variëren wekelijks Evaluatie Het is verheugend om te constateren dat onze inspanningen m.b.t. parallelle substitutie in 2013 geresulteerd heeft in een aandeel van 7,3% parallelimport t.o.v. 5,8% in Nederland.
Bijstuuracties
25.28
We zullen ons in de toekomst blijven inzetten voor het afleveren van het goedkoopste middel. Hierbij houden wel altijd het kwaliteitsaspect voor ogen. Substitutie mag nooit ten koste gaan van de farmacotherapeutische behandeling.
6. Jaarplan 2014 Naar aanleiding van de resultaten en evaluaties van projecten uit 2013 hebben wij onze plannen gemaakt voor 2014. Ook de veranderende omgeving is een inspiratiebron voor nieuwe projecten. Omdat met steeds minder mensen en middelen hogere kwaliteit van zorg geleverd moet worden, is het belangrijk dat de nieuwe projecten voor het apotheekteam uitvoerbaar blijven. De invoering van projecten en zorgmodules moet dan ook kritisch worden beoordeeld op de toegevoegde waarde. Ofwel het draagt bij aan het realiseren van de vastgestelde basiskwaliteitseisen van de te leveren farmaceutische zorg, ofwel het heeft een toegevoegde waarde waarvoor men bereid is te betalen. Het kan zijn dat de zorgverzekeraars deze zorg als plusmodule willen financieren of dat de klant zelf bereid is een financiële bijdrage te leveren. 6.1
Plannen voor farmaceutische en doelmatige patiëntenzorg 2014 6.1.1 Het organiseren van medicatiebeoordelingen
Aanleiding 1. Polyfarmaceutische zorg veiliger en doeltreffender maken. 2. Volgens de NAN is het uitvoeren van medicatiebeoordelingen onderdeel van het takenpakket van de apotheker, als medebehandelaar. 3. Tegemoet komen aan de eis van zorgverzekeraars een aantal medicatiebeoordelingen per jaar te organiseren. Doelgroep Patiënten van 65 jaar en ouder die minstens 5 chronische geneesmiddelen in gebruik hebben en daarnaast een risicofactor hebben: verslechterde nierfunctie (< 30mL/min), astma/COPD, diabetes mellitus of onder cardiovasculair risicomanagement vallen. Doelstelling 2014 Het realiseren van 50 medicatiebeoordelingen, op een consequente, efficiënte en zorggerichte manier. Activiteiten Medicatiebeoordelingen worden uitgevoerd in het zorgprogramma Care2U of BenuCheck. Daarnaast wordt een medicatiebeoordeling aangeschreven bij een patiënt, op de datum van het gehouden vraaggesprek ter documentatie van de apotheek. De declaratie van de medicatiebeoordeling geschiedt volgens afspraak, afhankelijk van het betreffende zorgprogramma. Nulmeting Op 8-5-2014 zijn er 0 medicatiebeoordelingen afgerond, en zijn er 4 uitgevoerde medicatiebeoordelingen in Care2U die nog met de arts besproken moeten worden. Daarnaast zijn er 17 medicatiebeoordelingen besproken met dokter Wouda, deze moeten nog verwerkt worden. 26.28
Evaluatie Begin 2015 evalueren we of er in 2014 50 medicatiebeoordelingen zijn gerealiseerd. 6.1.2 Opioide-gebruikers en laxantia Aanleiding Een bekende bijwerking van opioïden is obstipatie. Landelijke apotheekkengetallen via SFK tonen aan dat de opioïdegebruikers van de Stratumse Apotheek minder een laxans meekrijgen ter voorkoming van de obstipatie dan het landelijk gemiddelde.
Indicator: Percentage opioïdegebruikers met laxans per maand
Aantal opioïde patiënten met laxans in uw apotheek
Percentage opioïde patiënten met laxans in uw apotheek
50. percentiel landelijk
90. percentiel landelijk
Jaar
Maand
2013
11
15,3
36,5
45,9 %
58,4 %
2013
12
14,3
39,8
46,2 %
59,1 %
2014
1
16,5
34,4
45,4 %
57,7 %
2014
2
20,0
46,5
45,3 %
58,3 %
2014
3
23,2
51,5
44,8 %
57,5 %
2014
4
15,0
40,5
44,2 %
56,2 %
Uit de kwaliteitsindicatoren farmacie, meting over 2013, blijkt dat van de 150 patiënten, waaraan gedurende een of meerdere maanden in 2013 opioïden ter hand zijn gesteld, er aan 62 patiënten een laxans is verstrekt. Dit komt overeen met 41%. Doelstelling Het doel is om obstipatie ontstaan door gebruik van opioïden te voorkómen en het laxantia gebruik bij deze medicatie te verhogen naar het landelijk gemiddelde. Activiteiten Het apotheekteam gaat ervoor zorgen dat de patiënten een opioïde in combinatie met een laxans gaan gebruiken, voor zover geen duidelijke reden bestaat om dit niet te doen. Er wordt een werkwijze gemaakt voor assistentes hoe om te gaan de melding in het apotheek systeem. De werkwijze wordt uitgelegd in het eerst volgende werkoverleg. Evaluatie
27.28
Na vier maanden opnieuw een SFK uitdraai maken en nagaan of er inderdaad de verstrekking van laxans vaker gebeurt en of de afhandelingen in het systeem goed beheerst worden door de assistentes. Evaluatie met de assistentes na vijf maanden in het werkoverleg. 6.1.3 Analyseren van het FPZ project: Therapietrouw bevorderen door continuïteit van chronische medicatie te waarborgen m.b.v. de proactief herhaalservice. Aanleiding In 2012 waren er 283 cliënten ingeschreven in de proactief herhaalservice. 18 Extra cliënten hebben in 2013 deelgenomen aan de proactief herhaalservice. Het doel om 100 extra cliënten in 2013 deel te laten nemen aan de proactief herhaalservice is niet behaald. Momenteel zijn er 301 cliënten, die deelnemen aan deze service. In het nieuwe plan van aanpak moet geanalyseerd worden of de doelstelling van 100 extra cliënten t.o.v. de belemmeringen haalbaar is. Om een project succesvol te laten verlopen moet men eerst alle doorstroom factoren controleren en eventuele obstakels oplossen. Om er achter te komen waarom de Stratumse Apotheek zijn doel niet heeft behaald, is er een plan van aanpak gemaakt. Doelstelling Binnen 6 maanden er achter komen wat of wie de doorstroom van het project “Therapietrouw bevorderen door continuïteit van chronische medicatie te waarborgen m.b.v. de proactief herhaalservice” belemmerd. Activiteiten Om een duidelijke overzicht te maken wordt er de theorie van Eli Goldratt (management goeroe) toegepast. Invoer
Productie
Uitvoer
Verkoop
Service
Invoer Om de bottleneck van het project in kaart te brengen zullen de bovenstaande stappen van het project geanalyseerd worden. Wij zullen dan ook vooral gebruik maken van de eerste regel van de vijf hoofdregels van Goldratts:
1.
Identificeer de bottleneck in het systeem
2.
Bepaal hoe deze bottleneck maximaal kan worden geëxploiteerd.
3.
Maak al het overige in de keten ondergeschikt aan dit besluit
4.
Verhoog de capaciteit van de bottleneck
5.
Als de beperkende factor is overwonnen, begin weer opnieuw met stap 1.
Regels 2 t/m 5 zullen benut worden in het plan van aanpak voor 2015. Wij weten dan wat dit project belemmerd en dat kunnen we verbeteren. Evaluatie
28.28
In november 2014 zullen de problemen in kaart zijn gebracht en wordt het plan van aanpak voor 2015 gemaakt. ****************************************************
29.28
