Waarde: € 5
Kunststoffen in perspectief: materialen voor een duurzame toekomst
Vereniging van Producenten van Kunststof- en Rubberartikelen vzw
M O E T E N W E B A N G Z I J N VA N …
De globalisering? Danielle, 21 jaar, Brussel, studente journalistiek
De
“Nu de communicatie planetair geworden is en er ongekende elektronische communicatiemiddelen (gsm, pc...) beschikbaar zijn, krijgen we een historische kans om hele bevolkingsgroepen uit de armoede te halen. We mogen die kans niet laten liggen!”
toek
Moeten we bang zijn van… Gudrun, 34 jaar, Hasselt, evenementenorganisator
2 20 De technologische ontwikkeling?
“De technologie helpt ons om steeds kleinere en steeds slimmere toestellen te ontwerpen die minder kosten. Heel wat beroepen zullen veranderen. Net als ons dagelijks leven.”
Dirk, 63 jaar, Brugge, bankbediende
“Een baby die in 2030 wordt geboren, zal een levensverwachting van 130 jaar hebben. Dat zal de maatschappij, de geneeskunde, het werk en de vrije tijd compleet veranderen. Een hele uitdaging voor de generaties na ons!”
2
De vergrijzing van
“Tegen 2030 zullen er zo’n 8 à 9 miljard mensen op de wereld zijn. En al die mensen hebben nood aan eten, drinken, verzorging, vervoer…”
omstt Jean-François, 38 jaar, Doornik, fysiotherapeut
M O E T E N W E B A N G Z I J N VA N …
bevolkingstoename?
Emilie, 20 jaar, Namen, studente verpleegkunde
De klimaatveranderingen?
“Onze mentaliteit en ons gedrag veranderen. Onze kinderen leren om bewuster te consumeren om beter te leven. Leren omgaan met de gevolgen van een veel extremer klimaat. Recyclage een vast onderdeel van ons dagelijks leven laten worden. Met het grootste respect voor het milieu en het water.”
30 De energiecrisis?
de bevolking?
Francis, 56 jaar, Zwijnaarde, leerkracht
“Het einde van de aardolie, dat is nog voor deze eeuw. De oplossingen? Die zien we overal rond ons: de wind, de golven, de bodem, de zon... en energiebezuinigingen.”
3
ay yd
ge
In fu u s za k
m
the
se vo o r h e m i ple g
tië ie p a
nt
all
ur
KUNSTSTOF EN GEZONDHEID
Kle
Pro
ar
Sonde
ke
erd
g Gre e son d e s – F o to :
or
yH
Kunststoffen: onvervangbaar materiaal in de gezondheidssector Kunststoffen worden gebruikt in hartpompen, platen en verloopschroeven voor botbreuken, heup- of knieprotheses, kunstlenzen, zelfverterende hechtingen (de draadjes hoeven niet meer door een dokter verwijderd te worden) enz.
Kunststof en gezo “ Naar een comfortgeneeskunde: ondanks de veroudering” Jean de Leval (° 1943, Luik) Professor emeritus ULg, vermaard uroloog en chirurg
Tegen 2030 zou de levensverwachting stijgen naar 130 jaar. Hoe ziet u de geneeskunde evolueren als gevolg daarvan? De geneeskunde zal de opvolging van functionele en motorische aandoeningen verder verbeteren. We evolueren naar een comfortgeneeskunde, dus een geneeskunde die de levenskwaliteit verbetert, ondanks de veroudering. Een voorbeeld: we gaan niet dood aan incontinentie, maar we voelen ons wel beter als daar wat aan gedaan wordt, indien de cognitieve functies behouden blijven uiteraard. De degeneratie van de hersenen blijft een essentieel probleem waar tot op vandaag geen echte oplossing voor bestaat. Welke rol zullen technologie en instrumenten gaan spelen? In ons vakgebied, de urologie, beschikken we over fantastische nieuwe technologieën waarmee we diverse urinaire pathologieën kunnen onderzoeken en behandelen. Daarnaast werken we ook aan nieuwe heelkundige technieken waarvoor revolutionaire instrumenten ontwikkeld worden. Sommige daarvan bestaan uit kunststof. Bijvoorbeeld een draadgeleider in polyethyleen, een uiterst doeltreffend materiaal: het kwetst niet en het is glad en niet te scherp, zodat we de incontinentiebandjes perfect in positie kunnen plaatsen. Denkt u dat meer mensen, ook uit de arme gebieden van de wereld, toegang zullen krijgen tot kwalitatieve geneeskunde? In de minder ontwikkelde landen zijn niet zozeer de functionele problemen prioritair, dan wel de infectieproblemen. De remedies zijn bekend: een betere hygiëne, drinkbaar water voor iedereen en vaccinatie.
4
KUNSTSTOF EN GEZONDHEID
schoon en veilig
Tijdens mijn stages in het ziekenhuis leer ik met de instrumenten omgaan: naalden, sondes, bloedzakken, dialysekits, perfusies, katheters enz. Dat is niet evident! Het ziekenhuis dringt sterk aan op een zeer hoog niveau van hygiëne. Kunststoffen zijn daar erg voor geschikt: ze zijn schoon en proper, en helpen ons om de risico’s op infectie te verminderen en de gezondheid van de patiënten te beschermen.” Emilie, 20 jaar, Namen, studente verpleegkunde
levenskwaliteit
© G-VIR
ndheid
Viruswerende chirurgische handschoenen Ze bevatten een ontsmettende vloeistof. Wanneer een besmette naald door de handschoen prikt, worden de virussen vernietigd.
revolutionair
Biocompatibele heup
stevig en soepel
Een keramische bol gecombineerd met een kern in polyethyleen: steviger en soepeler.
comfort essentieel Kunstspier
Een elektrische prikkel? De “spier” strekt, spant, trekt en duwt, net als een menselijke spier.
30 minuten
De tijd die een chirurg nodig heeft om een incontinentiebandje te plaatsen. Eén miljoen vrouwen werden al met zo’n bandje geholpen.
5
K U N S T S T O F E N WAT E R
“ We moeten een nieuw waterparadigma vinden” Riccardo Petrella, (° 1941, Brussel) Professor emeritus UCL, Voorzitter van het Institut Européen de Recherche sur la Politique de l’Eau
Water voor iedereen, dat is een van uw strijdpunten. Welke verantwoordelijkheid hebben wij als burger in die strijd? Het gaat om de manier waarop wij water produceren en gebruiken. De wereldeconomie slaagt er na een halve eeuw nog altijd niet in om de 40 miljard dollar vrij te maken die nodig zijn om 2,6 miljard mensen die geen toegang hebben tot openbare toiletten te kunnen helpen (dat zou de kindersterfte aanzienlijk doen dalen). Maar banken blijven wel miljarden aan bonussen en premies uitdelen. Idem voor de dividenden. Ik ken geen enkele aandeelhouder die daar bezwaar tegen heeft. Water voor iedereen: ziet u 2030 optimistisch of pessimistisch tegemoet? Als het huidige waterbeleid niet verandert, zal de toestand nog verergeren. We zitten in een model waarin water geprivatiseerd en verhandeld wordt. Landen verklaren dat ze vrij beslissen over “hun” water, ook al maakt dat water deel uit van multinationale hydrografische bekkens. We moeten een nieuw waterparadigma vinden, gebaseerd op het principe dat water een algemeen goed van de mensheid is en dat het recht op water voor iedereen daadwerkelijk nageleefd wordt. Kunnen nieuwe technologieën ons daarbij helpen? Dat hangt af van de manier waarop je ze gebruikt. Technologieën zijn nuttig wanneer ze gelijke rechten op leven voor alle mensen bevorderen. Dankzij een verbetering van de waterproductiviteit kunnen we bijvoorbeeld graangewassen telen met minder water. Dat is een pluspunt, op voorwaarde dat die technologie gebruikt wordt voor de mensen die het echt nodig hebben en niet voor speculanten. Technologieën – ontzilting, filtering enz. – zijn uiterst belangrijk, maar ze kunnen niet alles oplossen. Vooral het model moet veranderen.
het waterverlies inperken
Onder de Bosporus 2 m diameter, 9 cm dik: deze leiding in hogedichtheidpolyethyleen PE-HD is een van de breedste ter wereld. Ze voorziet Istanboel van drinkwater, via de Bosporus-engte, en beperkt het waterverlies tot wel 60%!
6
K U N S T S T O F E N WAT E R
Al van toen ik nog student was, deed ik de was voor mijn broer en mezelf: dat was toen ongeveer 100 liter per machine. Sinds ik mijn eigen huis heb, blijf ik op het waterverbruik letten. We zitten nu aan 50 liter per machine. De nieuwe onderdelen in kunststof beperken de waterlekken. Ook in de badkamer zijn de nieuwe douchekoppen veel zuiniger. Gelukkig maar, want we hebben een groot gezin!
Jean-François, 38 jaar, Doornik, kinesist
noodzakelijk Ongezouten Zout water zuiveren: een activiteit in volle expansie, over de hele wereld. Het principe? Een bijzonder fijn filtersysteem, ook “omgekeerde osmose” genoemd, samengesteld uit membranen in kunststof.
Leidingwater drinken Europa legde de geleidelijke afschaffing van buizen in lood op. Lood veroorzaakt vergiftigingen en een ziekte die saturnisme genoemd wordt. Buizen in kunststoffen zijn veiliger en veel makkelijker te plaatsen!
Om de 20 seconden Sterft een kind aan verontreinigd water. Met de nieuwe filtertechnieken kan het water van rivieren, kranen en putten gezuiverd worden. En dat zonder elektriciteit of gesofisticeerde installaties.
Sp
W
at e
Bu
roe
rz u
iz e
ie n :
iv er
eb e e n o n s c h ul dig g
i n g s st atio n - F o to : P
n ge
aa
an
le m a rk e e rd d . m .v. k
r
elt
ure
im
n
“Lifestraw ® family system” Foto: Vestergaard Frandsen
7
KUNSTSTOF EN ENERGIE
“ We moeten ons op de Onder de arm
Brandstof van de toekomst
De nieuwe organische fotovoltaïsche cellen bestaan uit flexibele membranen uit kunststof die je onder de arm kunt oprollen om je laptop te laden of op een parasol of tent kunt leggen om als kleine generator te gebruiken.
57
Waterstof zet onderzoekers aan het dromen. Het idee? Waterstof als brandstofcel, waarbij membranen in kunststof een rol spelen. Specialisten verwachten dat er tegen 2030 auto’s op waterstof zullen rondrijden.
Dat is in procent hoeveel het energieverbruik zou toenemen als alle kunststoftoepassingen door andere materialen zouden worden vervangen.
4
Kunststof verbruikt slechts 4% van de ruwe aardolie.
stof
Raadseltje
Wat is stevig, licht, duurzaam am en tegen corrosie bestand? Antwoord: de schoep ep van h een windturbine. Die schoepen bestaan voorr het grootste deel uit vezelversterkte kunststoffen.
Hernieuwbare energie: onmogelijk zonder kunststoffen Europa bepaalde dat het aandeel van de hernieuwbare energie van 7% nu naar 20% moet stijgen tegen 2020. Kunststoffen, bestand tegen corrosie en extreme weersomstandigheden, zijn onmisbaar voor de productie van zonnepanelen, brandstofcellen, flexibele fotovoltaïsche zonneschermen en -cellen, schoepen van windturbines, fotovoltaïsche dakpannen enz.
St a d stu r bi n e
8
Z e il
v a n su p e rt a n k er
F o to
v olt aïs c h e p a n e le n
Jo Dewulf (° 1969, Gent) Professor Schone en Milieuvriendelijke Technologie aan de Universiteit Gent
Om de opwarming van de aarde tegen te gaan, moeten we ons gedrag veranderen. Hoe kunnen we minder en beter consumeren? Een van de beste methodes, die weinig aandacht krijgt overigens, is ons te concentreren op de gebruikte bronnen, wat ik “resources engineering” pleeg te noemen. Dat betekent dat we niet alleen andere bronnen gebruiken, maar dat we ze ook op een veel efficiëntere manier aanwenden.
KUNSTSTOF EN ENERGIE
natuurlijke bronnen concentreren”
Ziet u 2030 optimistisch of pessimistisch tegemoet? Niet optimistisch en niet pessimistisch. De maatschappij, met haar wetenschappers en ingenieurs, was altijd al erg vindingrijk om nieuwe uitdagingen aan te kunnen, maar toch is ze er nog niet in geslaagd om de problemen rond duurzame ontwikkeling op te lossen. Kunnen we veel verwachten van de nieuwe technologieën? Dat denk ik wel. De inbreng van die nieuwe technologieën moet veel verder gaan dan de technologie in se: van bij het ontwerp zou technologie verankerd moeten worden in een hele bevoorradingsketen die rekening houdt met de levenscyclus.
to
zonnepanelen
lt a
nn
Fo
vo
en
en energie rgie rgi ïs c
he
ce lle n
g e ïnt e g
in re e r d
da
kp
a
Ik ben een fan van hernieuwbare energie. Vijf jaar geleden liet ik zonnepanelen installeren. Om het dak niet te beschadigen, gebruikte de installateur pvc-profielen met een aluminium inzet als basis voor de panelen. Hij plaatste ook een wit dichtingsmembraan, eveneens in pvc, dat het rendement van de installatie positief beïnvloedt. Ik overweeg om een zelfklevende plastic film op de panelen te laten plakken om het licht nog beter te absorberen. Francis, 56 jaar, Zwijnaarde, leerkracht
9
KUNSTSTOF EN HET DAGELIJKS LEVEN
We proberen om de ecologische voetafdruk van onze events tot een minimum te beperken. Aan alles hebben we gedacht: groene communicatie, spaarlampen, locaties die met het openbaar vervoer bereikbaar zijn. Voor het luik “catering” was ik nogal verrast: als je rekening houdt met alles – productie, vervoer, verwerking – dan zijn bekers en borden in plastic de grote winnaars. Ze zijn minder duur en hygiënischer. We zamelen ze weer in om ze achteraf te kunnen verwerken. Gudrun, 34 jaar, Hasselt, evenementenorganisator
Als plastic verpakkingen niet bestonden… Zou het gewicht van de alternatieve verpakkingen bijna 4 keer zo groot zijn en zou de uitstoot van broeikasgassen met 61% toenemen.
Kunststof en
“ Goedkoop, licht, stevig… kunststof zal de huidige trends Virginie Jacobs (° 1979, Brussel) Architecte en tv-presentatrice “Décoration”
Wat is momenteel de grote trend bij designers? Het ecodesign, een “obligate trend” voor elk voorwerp dat nu op de markt gebracht wordt. Ontwerpers zijn op zoek naar materialen die makkelijk te gebruiken zijn, goedkoop, recycleerbaar en energiezuinig bij de productie. Dat is de reden waarom kunststof een hoofdrol blijft spelen in de productie van meubels, maar ook van verlichting, schoenen, juwelen, horloges en kleding. Durven designers kunststof gebruiken? Ja, want kunststof biedt heel wat mogelijkheden voor vormen en kleuren. Grote Italiaanse merken ontwerpen erg trendy keukenmateriaal in kunststof. Ook beroemde designers als Philippe Starck gebruiken dit materiaal. Ik denk ook aan de stoel die Verner Panton in 1960 ontwierp in glasvezelcomposiet, een bros en duur materiaal. Die stoel wordt nu door Vitra heruitgebracht in polypropyleen, tegen een betaalbare prijs. Welke toekomst ziet u voor dit materiaal? De toekomst van de materialen zal afhangen van het feit of ze al dan niet milieuvriendelijk zijn. In tegenstelling tot wat vele mensen denken, heeft kunststof aardig wat voordelen op dat vlak. Kunststof is makkelijk in model te gieten en te vervoeren, en is licht en sterk tegelijk. Dat is de reden waarom kunststof de huidige trends zal overstijgen.
10
rpa
k ki n
e g v o or v er s e gr o
n te
n
Ve r
pakk
in g v o or s oft d r
in k
Hi -
tech
e n d e sig n s to fz u
ig e
r
Her
br ui k b ar e w in k e lta s
het dagelijks leven
KUNSTSTOF EN HET DAGELIJKS LEVEN
Ve
overstijgen” image © designboom
8
verser Slaatjes Een komkommer blijft 3 dagen vers; verpakt in folie is deze groente wel 14 dagen houdbaar.
zuinig
Het gewicht van het Atomium Dat is het gewicht (2.400 ton) aan nieuw plastic dat Spadel jaarlijks bespaart op zijn flessengamma. Die flessen bestaan voor 50% uit gerecycleerd materiaal.
Er gaan 8 plastic flessen in een voetbaltruitje. Tijdens de wereldbeker 2010 droegen 9 teams de nieuwe truitjes in gerecycleerd polyester. De truitjes kenden een groot succes: in totaal werden 13 miljoen PET-flessen gerecycleerd (255.000 kilo afval).
100 gram Zoveel weegt een professionele sportschoen. Op 20 jaar tijd werd dat gewicht gehalveerd dankzij het gebruik van kunststoffen. In de sportwereld vinden we kunststoffen in truitjes van atleten, scheenbeschermers, rackets, fietsgels, sturen, hengels, maskers, en, zwemvliezen, beschermende helmen.
11
KUNSTSTOF EN WONEN
Toen de kinderen het huis uit waren, zochten we een woning die beter op onze levensstijl afgestemd was. Die nieuwe fase in mijn leven boeide me en ik was er heel erg mee bezig. Ik zocht veel informatie over de nieuwe isolatieen dichtingssystemen om het energierendement van mijn woning te verbeteren. Ze doen ongelooflijke dingen tegenwoordig! Dirk, 63 jaar, Brugge, bankbediende
kunststof voelt zich overal thuis Van kelder tot zolder Op elke verdieping van het huis helpen kunststoffen om de energieprestaties van gebouwen te verbeteren: isolatiematerialen, dichtingsmembranen, Canadese putten, verluchtingssystemen.
Ge
go
lf d
“ gl a
h s d ak ” va n e e n lu c
V lo e r v
tha
ve
n
Kunst
er w ar m i n g
Pakkend
R aa
12
m pr o
fi el - F o to : S o
lv a y
Je hoeft geen bouwprofessional te zijn om je steentje bij te dragen. Een eerste energiebesparende reflex van gezinswoning tot kleine flat: de buizen isoleren met soepel polyethyleenschuim. Makkelijk, goedkoop en bijzonder rendabel!
Bernard Deprez
KUNSTSTOF EN WONEN
“ De technologieën bestaan, nu moeten de actoren gemobiliseerd worden” (° 1962, Brussel) Hoofdredacteur van “be.passive”, een driemaandelijkse uitgave over de passiefnorm
Zijn Belgische woningen goed geïsoleerd? Uit een McKinsey-rapport van 2009 blijkt dat de energie-efficiëntie van onze huizen tot de laagste van Europa behoort. Er is dus nog heel veel werk. Parallel daarmee blijken nieuwe normen, zoals de passiefnorm, zich heel snel te ontwikkelen. Zou u voor een totale energierenovatie pleiten? Toen ik mijn rijhuis 15 jaar geleden renoveerde, gebruikte ik mijn gezond verstand en probeerde ik “zo goed mogelijk” te isoleren. Tegenwoordig kan iedereen fors op energie besparen met een meer systematische aanpak. Uiteraard zijn de middelen beperkt, daarom moet een gedeeltelijke renovatie achteraf nog verbeterd kunnen worden zonder meerkosten. We moeten een globale energieaudit maken en geleidelijk proberen onze energiebehoefte te verminderen om het comfort te verbeteren. En wat met de nieuwbouw? Daar ontbreekt het aan een totaalaanpak, maar de markt zit niet stil. Zo neemt de dikte van de voorgeschreven isolatie elk jaar met 10% toe. De technologieën bestaan, nu moeten de actoren nog gemobiliseerd worden en moet er een globale visie verspreid worden die als kader dient voor elke actie, hoe klein ook.
stof en wonen Zon, niet te veel en niet te weinig Zonlicht en zonnewarmte slim regelen? Dat is de taak van de zonneweringen die met de beheersystemen van het gebouw verbonden zijn.
Esthetisch, zuinig en groen Kunstmatige natuursteen, gemaakt van fijngemalen mineralen en hars, verdient een plaats in huis. Deze grondstoffenzuinige producten worden naadloos uitgevoerd. Dat scheelt in onderhoudsgemak!
13
B
u it
lle
n
KUNSTSTOF EN MOBILITEIT
Ik ga heel vaak op pad sinds ik in Brussel studeer. Eerst ging ik te voet, nu heb ik een elektrische fiets. De batterij is uitgerust met een nanomembraan dat een maximum aan energie opslaat op een heel klein volume. Resultaat: iedereen denkt dat ik met een gewone fiets rij! En kers op de taart: de fiets is superlicht. Het geheim? Een frame in staal gecombineerd met glasvezelversterkte kunststof.
en
boo
rd m
o to r o p f ot o vo lta ïs
che
ce
B in
nenk
ant
Danielle, 21 jaar, Brussel, studente journalistiek
Kunststof en
“Een veilig en stevig
Hoge vlucht
zuinig
1400
Aantal kunststof onderdelen in een auto. In de motor, de transmissie, het wielstel, de dichting, de trilwering... wordt kunststof vooral gewaardeerd om zijn lichte gewicht. Resultaat: 30% minder gewicht en jaarlijks 12 miljoen ton minder brandstofverbruik in Europa.
De Boeing 787 Dreamliner zal voor 50% uit composietmaterialen bestaan. Deze lichtere versie zal 20% minder verbruiken dan een traditioneel vliegtuig.
470 km met het equivalent van 1 liter benzine Een sterk staaltje dat Luikse studenten neerzetten tijdens de Shell Ecomarathon in mei 2010. Hun voertuig (40 kg) in epoxycarbon wordt aangedreven door een waterstofbatterij. Een soort “sandwich” bestaande uit 2 elektrodes met daartussen synthetisch membraan dat niet dikker is dan een blad papier. © Shell Ecomarathon - Universiteit van Luik
14
ag v a n a irb
Au
t o st
o el: c o m fo rt e n d e s
ign
Hybride technologie Kunststof wordt al lang gebruikt in voertuigen. Nieuw is dat kunststof nu met metaal verbonden kan worden. Deze lichtere en dus energiezuinige voertuigen zijn even veilig.
KUNSTSTOF EN MOBILITEIT
kunststof in combinatie met metaal
mobiliteit
materiaal dat het transport in de toekomst zal veranderen” Pierre Alain De Smedt (° 1944, Oostende) Voorzitter van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) en de Belgische Automobiel- en Tweewielerfederatie (FEBIAC)
Een vloeiende en niet-verontreinigende mobiliteit is een enorme uitdaging tegen 2030. Zal de mens daar in slagen? We gaan naar een rationeler en collectiever gebruik van de transportmiddelen. Dat is geen modeverschijnsel, maar een noodzaak. De mobiliteit past zich aan. Welke rol speelt kunststof in die grote uitdaging? Voor heel wat mensen staat kunststof alleen synoniem met aardolie. En daarom zou kunststof dus niet goed zijn. Maar wat ze vergeten is dat kunststof stilaan een recyclagegraad van 90% haalt. Zowat alles in een moderne auto kan gerecycleerd worden. Zelfs kunststof? Uiteraard, en zelfs meer dan men zou denken. Mensen beseffen niet hoeveel kunststof er gebruikt wordt, dat gaat tot 15% van het totale gewicht van een auto, 20% van een vliegtuig enz. Ze zien dat er kunststof in de bumpers zit, maar niet echt in andere elementen, zoals de spatborden. Kunststof kan kleine schokken bijzonder goed opvangen. Het is een veilig en stevig materiaal dat het transport in de toekomst zal veranderen.
15
KUNSTSTOF EN MILIEU
“ Vandaag worden 7 op 10 William Vermeir Hoe zit het in België met de recycling in het algemeen en met de recycling van kunststoffen in het bijzonder? Dankzij het sorteer-, inzamelings- en recyclingschema – ondersteund door Fost Plus en beschikbaar voor alle Belgische burgers – haalt België een recyclingpercentage van 93% voor huishoudelijk verpakkingsafval. Daarmee behoort ons land tot de beste leerlingen op Europees niveau. Wat kunststof betreft, worden vandaag 7 op 10 flessen gerecycleerd. De uitdaging voor de komende jaren bestaat uit het buitenshuis sorteren, wat hand in hand gaat met onze consumptiegewoontes.
(° 1955, Opwijk) Managing Director Fost Plus
Je hoort vaak praten over het “zero afvalniveau”. Denkt u dat die doelstelling haalbaar is tegen 2030? Wat is afval eigenlijk? Ingezameld en gerecycleerd verpakkingsafval vertegenwoordigt ongeveer 700.000 ton per jaar en heeft op de recyclingmarkt een waarde die tussen 30 à 50 miljoen euro schommelt, afhankelijk van de conjunctuur. Met dat “afval” maakt men nieuwe fietsen, textielvezels, nieuwe verpakkingen enz. Wat momenteel niet gerecycleerd kan worden, wordt dan nog omgezet in energie. Is dat al geen “zero afval”? Stof tot nadenken. Zal schaarsere en duurdere aardolie de economische vooruitzichten van gerecycleerde kunststoffen beïnvloeden? De evolutie van de aardolieprijs laat de kunststofrecyclerende sector beslist niet onberoerd. De impact van die schommelingen vertaalt zich op verschillende manieren: een stijging van de inzamelings- en sorteerkosten, een opbloei van de R&D en creativiteit om eventueel nieuwe recyclingtakken te ontwikkelen en de recyclingcapaciteit van kunststoffen op te trekken. We zien ook de opkomst van kunststoffen op biobasis, dus op basis van hernieuwbare plantaardige grondstoffen in plaats van fossiele grondstoffen, een toegenomen concurrentie tussen recycling en energieproductie in een context van autarkie.
Kunst
Recycleren als wat?
re n
: ee
n m a at sc h
ijk appel
ge
ba
ar
cli
cy
16
r te
ed
Re
So
er
Truien, sweatshirts, mutsen, handschoenen en sjaals in fleece worden gemaakt van gerecycleerd pet. Andere courante ndustriële folies, toepassingen: vullingsmateriaal van jassen, matrassen, slaapzakken en tapijten. In de industrie: industriële n, dozen, kabelkokers, blisterverpakkingen, flessen, flacons en potten. HDPE wordt gerecycleerd tot opbergbakken, boxen, pallets, wanden en buizen. (pet: polyethyleen tereftalaat – HDPE: hogedichtheidpolyethyleen)
ng
: ve
rw e
g r ki n g t ot e e n h o m o
ee
np
o
Ge
re c
y cl e er
d e ei n d pr o d
uct
en
bewaren Biet De biohernieuwbare kunststof die van bieten geproduceerd wordt door Futerro in Escanaffles (Henegouwen) is waterdicht, maar ook dampdoorlatend wat interessant is voor de bewaring van groenten en fruit. Daarenboven is ze recycleerbaar.
KUNSTSTOF EN MILIEU
flessen gerecycleerd”
Algemene mobilisatie Wereldwijd vertegenwoordigen kunststoffen 60 tot 80% van het drijvend afval op zee. De kunststoffennijverheid zet zich in om die overlast te beperken: toenemend hergebruik en recycling, ontwikkeling van nieuwe biologisch afbreekbare kunststoffen, sensibilisatie van het grote publiek.
93%
Percentage van de huishoudelijke verpakkingen die in België gerecycleerd worden.
2 gram Twee gram kunststof volstaan om 200 gram kaas te verpakken, 38 gram om anderhalve liter water op te slaan en 4,5 gram om 125 yoghurt te bewaren. Door de bank weegt een verpakking in kunststof 4 keer minder dan andere verpakkingen.
recycling
stof en milieu zero afval
Producten in kunststof hebben een goede ecologische balans. Daarom gebruiken we kunststof voor al onze events. Het probleem? Mensen staan er niet bij stil en gooien plastic in de natuur. Maar dat plastic kan hergebruikt of gerecycleerd worden. Het is een kwestie van voorlichting en mentaliteit. Iedereen kan er wat aan doen! We doen er alles aan om “zero afval” events te organiseren. Gudrun, 34 jaar, Hasselt, evenementenorganisator
17
KUNSTSTOF EN NIEUWE TECHNOLOGIEËN
nieuwe Plastic geld België was altijd al een pionier in elektronische betaaloplossingen. In ons land zijn meer dan 12 miljoen elektronische kaarten in omloop. Het aantal elektronische betalingen stijgt jaar na jaar (997 miljoen elektronische betalingen in 2009 tegen 446 in 2000).
Door de toevoeging van nano-additieven aan kunststof ontstaan er substraten die elektriciteit kunnen geleiden. Op die manier kunnen er elektronische toestellen vervaardigd worden op een schaal die 100.000 keer kleiner is dan een haartje.
“ Een formidabel middel om de toegang tot nieuwe technologieën te democratiseren” Bruno Schröder (° 1956, Genappes) Microsoft Belux Technology Officer Sommige studies suggereren dat computers in 2030 miljoenen keer krachtiger zullen zijn dan onze huidige computers. Denkt u dat zelf ook? Ja, en dit is pas het begin. De beroemde ‘wet van Moore’ stelt dat het vermogen om de 18 maanden verdubbelt en dat blijkt keer op keer te kloppen. De toestellen worden democratischer. Terwijl het vermogen van de beste computer tien jaar geleden nog 25 miljoen dollar kostte, is dat vandaag nog amper 4000 dollar, waarmee het binnen handbereik komt van het grote publiek. Computers zijn krachtiger, maar tegelijk kleiner dankzij de nanoprocessors. Wat betekent dat voor ons dagdagelijks leven? Dat zal resulteren in goedkopere en veel intuïtievere toestellen dan vandaag. Momenteel zijn er 2 miljard mensen geconnecteerd en dat aantal zal toenemen. Ook de manier van verbinden zal veranderen: met de stem, met een handgebaar… Toestellen zullen onderling verbinding maken zonder dat de mens iets hoeft te doen. Welke rol spelen polymeren in die evolutie? De informaticawereld kijkt ongeduldig uit naar de ontwikkeling van diverse en goedkope materialen. Die evolutie zal uit de wereld van de chemie komen, een wereld die een nieuwe generatie substraten kan ontwikkelen. We denken dan bijvoorbeeld aan kleine flexibele schermen, aan soepel affichagepapier dat niet groter is dan een creditcard, aan digitale stoffen. Dat is een formidabel middel om de toegang tot nieuwe technologieën te democratiseren.
18
50 keer kleiner dan een rode bloedcel
KUNSTSTOF EN NIEUWE TECHNOLOGIEËN
technolo ogieën C om
p ut er el e m e nt e n
Elektrische kabels: wel of niet isoleren
M u zi ek s p el er
Spectaculair
Intelligent
Antiseptisch, uv-werend, brandbestendig, hitteabsorberend, vlekbestendig, stroomgeleidend… dat zijn slechts enkele eigenschappen die kunststoffen kunnen krijgen dankzij de nanotechnologie.
H o of dt el ef o o n
Intelligentie in dienst van de mens Dankzij sensoren zal onze wasmachine continu kunnen informeren naar de prijs van de elektriciteit en de beste prijs kunnen “bedingen” bij de energieleveranciers. Deze bijzonder discrete sensoren zijn uiterst doeltreffend en bijzonder energiezuinig: de trilling van het gebouw volstaat om ze aan te drijven. Bye bye batterijen!
informatie en communicatie
Radio-etiketten (RFID tags), nanoprocessors, elektrische sondes en sensoren, diodes, optische vezels: over een paar jaar zullen die elementen hoofdzakelijk in kunststof gemaakt worden, een materiaal dat stilaan echt intelligent wordt.
kunststof = de toekomst We zullen over ongekende communicatiemiddelen beschikken. Internet, gsm, radio en tv zullen versmelten en beschikbaar zijn tegen een steeds beter betaalbare prijs. We zullen nieuwe manieren ontdekken om samen te werken, om projecten en kennis te beheren. Jean-François, 38 jaar, Doornik, kinesist
19
M O E T E N W E WA K K E R L I G G E N VA N … ?
MISSIE In dialoog met de maatschappij en de aangesloten ondernemingen ondersteunt Federplast.be de ontwikkeling van de kunststof- en rubberverwerkende industrie in België en stimuleert haar bijdrage voor een Belgische Vereniging van Producenten van Kunststof- en Rubberartikelen vzw
duurzame toekomst.
Diamant Building Auguste Reyerslaan 80 B - 1030 Brussel www.federplast.be
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Het gebruik van illustraties en foto’s wordt ondersteund door de nodige bronvermeldingen. Indien u zou vaststellen dat een illustratie of foto zonder bronvermeling gebruikt werd, gelieve ons hiervan op de hoogte te brengen via de uitgever. De informatie in deze brochure kan niet als bindend worden beschouwd en kan op elk ogenblik door Federplast.be gewijzigd worden.
20
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Geert Scheys | Algemeen secretaris Federplast.be asbl | Diamant Building | Auguste Reyerslaan 80 | B - 1030 Brussel Gedrukt op papier met Forest Stewardship Council-label (FSC). Deze organisatie garandeert een verantwoord bosbeheer dat economisch rendabel, milieuvriendelijk en sociaal rechtvaardig is. Ontwerp en ontwikkeling: Apunta | Teksten: Kalamos | Copyright foto’s: Gregory Hallyday, Vestergaard Frandsen, Shell Ecomarathon | Credits foto’s: leden van Federplast.be en PlasticsEurope | Bronnen: “Le monde en 2030”; Ray HAMMOND, Yago edition 2007, DENKSTATT Rapport, PlasticsEurope 2010 | Met de steun van PlasticsEurope | Ondanks onze opzoekingen hebben wij niet alle rechthebbenden van de gebruikte foto’s en illustraties kunnen bereiken. Wij nodigen hen uit om met ons contact op te nemen via
[email protected].
