Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
Oktober staat in het teken van borstkanker, een ingrijpende ziekte. Moedige vechters overleven het, maar helaas is de ziekte soms sterker dan welke wil om te leven dan ook. Nicole Grimmelt overleefde deze vreselijke ziekte en uitte haar manier van verwerken in een reeks gedichten. Een van die gedichten heet 'A Breast or Two'.
Tekst: Sarah Kuiper Foto’s: Mike Schepers Een gedicht waarin ze op een wonderlijke en inspirerende manier beschrijft hoe ze haar ziel kwijtraakte, haar identiteit, en deze 10 jaar later ook weer terugvond maar dan in een geheel nieuw jasje. Ze realiseert zich dat wat begon bij het verliezen van een borst of twee, resulteerde in een compleet nieuwe identiteit en visie op het leven. Ze benadrukt vooral hoe mooi een nieuwe kans is en dat zij die ook kreeg. Steeds
1 / 10
Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
dichter is ze bij het moment waarop ze zeggen kan ‘ik sta er weer’.
Kunstexpositie
Grimmelt inspireerde Daisy Casimiri, eigenaresse van de Mon Art Gallery in het Rif Fort in Otrobanda en voorzitter van de Fundashon di Artista om hier werk van te maken. In eerste instantie kwamen de twee vrouwen bij elkaar om de gedichtenreeks te publiceren; Casimiri beschikt namelijk tevens over haar eigen uitgeverij. Al gauw leidde het gesprek tot diepere ideeën. Ze wilden het onderwerp borstkanker meer onder de aandacht brengen van het Curaçaose volk en dit op een creatieve en kunstzinnige manier, een expositie die moet inspireren, fascineren en doordringen tot iedereen die zou komen kijken.
Wat begon met een gedichtenreeks mondde zes maanden later uit in een expositie waaraan ruim 40 lokale kunstenaars hun bijdrage leverden en waarvan een deel van de opbrengst geschonken wordt aan de afdeling oncologie van het St. Elisabeth Hospitaal (Sehos). Betrokken oncoloog-internist Franke Scheper heeft de eer om de opbrengst in ontvangst te nemen en ervoor te zorgen dat de donaties op de juiste plaats terecht komen.
Uniek werk
Alle kunstwerken (uiteenlopend van schilderijen en beelden tot keramiek en sieraden), dragen hun eigen boodschap met zich mee die de maker persoonlijk aan het werk heeft gegeven. Deze boodschappen zijn samen met afbeeldingen van de kunstwerken gebundeld in een Art Diary die Casimiri speciaal voor deze expositie heeft gemaakt. Jaarlijks maakt zij een Art Diary en dit jaar staat deze in het teken van ‘A Breast or Two’. Deze agenda, met een prachtige bundeling van alle werken, bevat een uitgebreid jaaroverzicht met een culturele gids en alle belangrijke evenementen van 2013. De agenda is te koop bij de Mon Art Gallery.
2 / 10
Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
Sommige kunstenaars hebben zelf de ziekte overwonnen, andere hebben een vriend of geliefde verloren aan de ziekte en voor een aantal staat het nog vrij ver van ze af. Maar allen uiten op een prachtige creatieve manier hun eigen gevoel bij het onderwerp: borstkanker. Verwerking van de pijn, het verdriet, de verwoesting van het lichaam, al deze onderwerpen zijn terug te vinden in de werken die vanaf 26 oktober te zien zijn bij de Mon Art Gallery.
“Het aanraakgehalte is hoog, de bezoekers worden echt betrokken bij het werk en dat is ook het uitgangspunt”, aldus de enthousiaste Daisy Casimiri.
Focus op borstkanker
De expositie werd geopend door Franke Scheper. Scheper is sinds 1991 oncoloog-internist bij onder meer het Sehos te Curaçao. Tevens is hij werkzaam op Bonaire en Sint Maarten en een ervaren arts op het gebied van borstkanker en de behandeling hiervan. Hij vertelt dat het hoog tijd is om meer aandacht te besteden aan de patiënten, zowel de survivors als degenen die nog steeds tegen de ziekte vechten.
“Wij willen ons voor honderd procent focussen op de patiënt en door de financiële status van de zorg gaat dat niet altijd”, vertelt Scheper met pijn in het hart.
Hij meent dat patiënten met borstkanker een veel intensievere zorg nodig hebben dan andere patiënten. “Patiënten die moeten vechten tegen borstkanker kunnen nu eenmaal niet op
3 / 10
Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
dezelfde manier worden behandeld als andere patiënten. Er komt een speciale tak van zorg aan te pas, de psychosociale en emotionele ondersteuning is cruciaal.”
Daar wil Scheper werk van maken. Het gaat niet alleen om vernieuwing van de materialen, het meubilair en de omgeving, maar ook om de scholing van het personeel. “Ik wil dat het personeel van de afdeling oncologie goed getraind is, daarvoor moeten wij hen ook wat te bieden hebben. Alleen op die manier kunnen we het gewenste effect verkrijgen.”
Teambuilding, meer aandacht voor de manier van verbale en non-verbale communicatie is hier ook een onderdeel van. “We streven in het Sint Elisabeth Hospitaal naar een specifieke afdeling oncologie, waarbij het personeel uitstekend samen kan werken en zich compleet kan focussen op de patiënten. Ambitieus en vooruitstrevend personeel, dat wil ik zien.”
Zo heeft Scheper ook speciaal voor deze gelegenheid een apart bankrekeningnummer voor het ziekenhuis laten openen voor alle donaties. “We willen er zeker van zijn dat alle donaties naar aanleiding van de expositie maar één doel hebben, en dat is de afdeling oncologie van het Sint Elisabeth Hospitaal. Daar werken we hard voor en daar sta ik ook alleen voor.”
Wachten is taboe
Scheper vertelt dat een afdeling oncologie zich onderscheidt van andere afdelingen in het ziekenhuis, omdat het woord ‘wachten’ hier nu eenmaal taboe is. “Wachten kan niet wanneer je kanker hebt, de patiënt moet meteen worden behandeld om consequenties als uitzaaiingen te voorkomen.” Daarom is het belangrijk dat er aandacht wordt besteed aan de oncologie-afdeling.
Een paar jaar geleden werd de poli Oncologie al opgeknapt vertelt de oncoloog. “Hoewel de
4 / 10
Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
beddenafdeling (de afdeling waar de patiënten voor langere duur verblijven, red.) ook van groot belang is, hebben wij er toentertijd voor gekozen om de poli eerst op te knappen. Wij kunnen zeker zeven jaar weer vooruit na de renovatie en daar zijn we als vakgroep hemato-oncologie erg blij mee.” Nu hoopt Scheper door te kunnen pakken. “Wij liggen qua afdeling oncologie voor op andere landen in het Caribisch gebied en daar zijn wij erg trots op. Deze positie willen wij ook zeker behouden, maar we moeten het ook waar kunnen maken in de toekomst.”
Hij zet zich met man en macht in voor de expositie en hoopt dat men actief en enthousiast reageert op het initiatief van Casimiri en Grimmelt.
“Nu is het tijd om de beddenafdeling aan te pakken. Deze afdeling is ontzettend belangrijk omdat de patiënten hier een lange tijd doorbrengen. De manier van werken en de sfeer op de afdeling is van grote invloed op hun genezingsproces.” Scheper zegt dat al jaren de vraag speelt of er een nieuw ziekenhuis moet komen. Op een nieuwe locatie of op dezelfde locatie maar dan in geheel nieuwe vorm. Het is onduidelijk wat er gaat gebeuren. “We moeten er daarom rekening mee houden dat alle veranderingen die wij aanbrengen aan het huidige systeem, mee te nemen zijn naar een andere lokaliteit. Ik wil een kwaliteitskader creëren dat altijd en overal meegenomen kan worden.”
Deze manier van denken dankt Scheper aan zijn ‘ziekenhuisbrede’ visie. “Natuurlijk heeft iedere afdeling zijn eigen vakgroep die verantwoordelijk is voor alle veranderingen en ontwikkelingen, en deze verlies ik zeker niet uit het oog. Iedere vakgroep organiseert zelf acties die bijdragen aan het welzijn van het ziekenhuis. Mijn actie is deze expositie en ik ben er ontzettend enthousiast over.”
Patiënten aan het woord
“Ik ben erg blij dat de patiënten deze keer aan het woord zijn. Vaak worden er plannen gemaakt
5 / 10
Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
door architecten en experts die helemaal niet bezig zijn met de patiëntenzorg, maar daar gaat het juist om!”, zegt hij met een ongeëvenaarde kracht in zijn blik. “Ik wilde dat er meer en vaker patiënten bij plannen betrokken werden. Alleen zij weten namelijk waar de problemen zich voordoen en waar verbetering nodig is. Dit kunnen wij echt niet negeren.”
Scheper verwijst naar een toneelstuk dat enige tijd geleden op Curaçao werd opgevoerd en waar hij zelf als oncoloog ontzettend veel van geleerd heeft. “In juni ben ik met collega’s naar het theaterstuk ‘Ontboezemingen’ in Teatro Luna Blou geweest en dat heeft mij enorm gefascineerd, omdat het gebaseerd is op waargebeurde ervaringen van borstkankerpatiënten.”
Graag betrekt hij de donateurs en degenen die een bijdrage geleverd hebben aan de actie bij de voortgang van de afdeling. “Natuurlijk wil ik iedereen die bijgedragen heeft uitnodigen voor de opening wanneer de beddenafdeling klaar is. Wat we precies gaan doen en wanneer de opening zal plaatsvinden valt natuurlijk nog niet te zeggen. We hebben al een paar plannen gemaakt, maar we zullen ook moeten kijken wat het financiële plaatje ons uiteindelijk gaat bieden.” Toch is Scheper ervan overtuigd dat het plan eerst solide moet zijn. “Daarna kan er gesproken worden over de prijs, maar ook hier valt over te praten”, zegt hij vastberaden.
Tegen de stroom in
Scheper benadrukt dat hij vaak het gevoel heeft gehad tegen de stroom in te zwemmen. “Soms voelde ik me samen met de afdeling vergeten, het leek alsof niemand naar het welzijn van de patiënten wilde kijken, maar alleen naar het imago van het ziekenhuis zelf. Op dat soort momenten heb ik er zelfs over nagedacht om op te stappen.” Gelukkig heeft de kracht van de patiënten er uiteindelijk voor gezorgd dat hij bleef en met vol goede moed. “Door onze afdeling naar voren te brengen door een expositie als deze, krijg ik veel positieve en inspirerende
6 / 10
Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
reacties van patiënten. Deze geven ons nog meer kracht om te vechten voor een gezonde en stabiele afdeling oncologie, we zijn nog lang niet klaar”, zegt hij met een glimlach om de mond.
--------------------
Daisy Casimiri is al 20 jaar de voorzitter van de Fundashon di Artista. Deze stichting is 40 jaar geleden opgericht door de lokale kunstenaar Ocalia. Het doel van de stichting is om de kunst en kunstenaars van Curaçao te stimuleren en te promoten. Dit gebeurt onder meer door de jaarlijks uitgegeven Dutch Caribbean Art Diary. Ook voor deze expositie is er een speciale agenda uitgegeven die, hoe kon het ook anders, vernoemd is naar het gedicht van Nicole Grimmelt ‘A Breast or Two’. Speciaal voor deze uitgave heeft Grimmelt alle kunstenaars die hun bijdrage hebben geleverd aan de expositie geïnterviewd, om zo te achterhalen wat hun achterliggende gedachte bij het werk was. Het werk en de teksten van de kunstenaars zijn gebundeld in de A Breast or Two Art Diary en deze is te koop bij de Mon Art Gallery in het Rif Fort in Otrobanda.
7 / 10
Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
8 / 10
Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
9 / 10
Kunst voor kanker
zaterdag, 27 oktober 2012 00:00
10 / 10
