KOMO attest Nummer
K86289/01
Vervangt
-
Uitgegeven
2015-01-01
d.d.
-
Geldig tot
Onbepaald
Pagina
1 van 10
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen
Van den Einden Machinale Timmerwerken B.V. VERKLARING VAN KIWA Dit attest is op basis van BRL 0801 d.d. 20-12-2011inclusief wijzigingsblad d.d. 31-12-2014 afgegeven conform het Kiwa-Reglement voor Productcertificatie. De prestaties van met houten gevelelementen samengestelde geveldelen zijn beoordeeld in relatie tot het Bouwbesluit en de uitgangspunten voor de beoordeling worden periodiek herbeoordeeld. Op basis daarvan verklaart Kiwa dat de met deze houten gevelelementen samengestelde geveldelen voldoen aan de in dit attest opgenomen eisen van het Bouwbesluit, mits: wordt voldaan aan de in dit attest vastgelegde technische specificatie en toepassingsvoorwaarden; de vervaardiging van geveldelen geschiedt overeenkomstig de in dit attest vastgelegde voorschriften en/of verwerkingsmethoden. In het kader van dit attest vindt geen controle plaats op de productie van houten gevelelementen, noch op de samenstelling van en/of montage in geveldelen. Dit attest is een erkende kwaliteitsverklaring voor het Bouwbesluit overeenkomstig de Tripartiete overeenkomst (Stscourant 132, 2006) en de Woningwet. Dit attest is opgenomen in het “Overzicht van erkende kwaliteitsverklaringen in de bouw” op de website van SBK: www.bouwkwaliteit.nl.
Bouke Meekma Kiwa
Het attest is opgenomen in het overzicht op de website van Stichting KOMO: www.komo.nl. Advies: raadpleeg www.kiwa.nl om na te gaan of dit attest geldig is. Kiwa Nederland B.V. Sir Winston Churchilllaan 273 Postbus 70 2280 AB RIJSWIJK Tel. 070 414 44 00 Fax 070 414 44 20
[email protected] www.kiwa.nl
Attesthouder Van den Einden Machinale Timmerwerken B.V. Brouwer 5 5711 LD SOMEREN T 0493-49 14 71 F 0493-49 15 02 E
[email protected]
Bouwbesluit
Product is: eenmalig beoordeeld op prestatie in de toepassing Herbeoordeling minimaal elke 5 jaar
KOMO attest
K86289/01
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen INHOUDSOPGAVE 1.
TECHNISCHE SPECIFICATIE................................................................................................................................... 3
1.1
ONDERWERP ............................................................................................................................................................................... 3
1.2
VEREISTE KENMEKREN ............................................................................................................................................................. 3
2.
PRESTATIES OP GROND VAN HET BOUWBESLUIT ............................................................................................. 4
2.1
BOUWBESLUITINGANG............................................................................................................................................................... 4
2.2
TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN VEILIGHEID ....................................................................... 5
2.2.1
Algemene sterkte van de bouwconstructie, BB-afdeling 2.1 ........................................................................................................... 5
2.2.2
Afscheiding van vloer, trap en hellingbaan, BB-afdeling 2.3 ........................................................................................................... 5
2.2.3
Beperking van het ontwikkelen van brand en rook, BB-afdeling 2.9 ............................................................................................... 6
2.2.4
Beperking van uitbreiding van brand (WBDBO), BB-afdeling 2.10 ................................................................................................. 6
2.2.5
Verdere beperking van uitbreiding van brand en beperking van verspreiding van rook, BB- afdeling 2.11 ..................................... 6
2.2.6
Inbraakwerendheid, BB- afdeling 2.15 ........................................................................................................................................... 6
2.3
TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN GEZONDHEID ................................................................... 6
2.3.1
Bescherming tegen geluid van buiten – nieuwbouw, BB-afdeling 3.1 ............................................................................................. 6
2.3.2
Geluidwering tussen ruimten – nieuwbouw, BB-afdeling 3.4 .......................................................................................................... 6
2.3.3
Wering van vocht, BB-afdeling 3.5 ................................................................................................................................................. 6
2.3.4
Beperking van de aanwezigheid van schadelijke stoffen en ioniserende straling, Bouwbesluit afdeling 3.9 ................................... 7
2.3.5
Bescherming tegen ratten en muizen, BB-afdeling 3.10 ................................................................................................................. 7
2.4
TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN BRUIKBAARHEID .............................................................. 7
2.4.1
Bereikbaarheid en toegankelijkheid - nieuwbouw, BB-afdeling 4.4 ................................................................................................. 7
2.5
TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN ENERGIEZUINIGHEID EN MILIEU, NIEUWBOUW ........... 8
2.5.1
Energiezuinigheid - nieuwbouw BB-afdeling 5.1 ............................................................................................................................ 8
2.6
VOORSCHRIFTEN INZAKE INSTALLATIES................................................................................................................................. 8
2.6.1
Vluchten bij brand, BB-afdeling 6.6 ................................................................................................................................................ 8
2.6.2
Tegengaan van veel voorkomende criminaliteit, BB-afdeling 6.11.................................................................................................. 9
3.
OVERIGE PRESTATIES IN DE TOEPASSING ......................................................................................................... 9
3.1
STERKTE KOZIJEN EN RAMEN, BRL 0801 ARTIKEL 6.1............................................................................................................ 9
3.2
BEPERKING VAN INWENDIGE CONDENSATIE, BRL 0801 ARTIKEL 6.4 ................................................................................... 9
4.
WENKEN VOOR DE GEBRUIKER ............................................................................................................................ 9
5.
DOCUMENTENLIJST ................................................................................................................................................ 9
Pagina 2 van 10
KOMO attest
K86289/01
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen 1.
TECHNISCHE SPECIFICATIE
1.1
ONDERWERP Dit KOMO attest is een erkende kwaliteitsverklaring en heeft betrekking op de prestaties van geveldelen samengesteld met houten gevelelementen, bestemd voor het vullen van gevelopeningen. De houten gevelelementen bestaan uit een kozijn met daarin opgenomen vaste en/of beweegbare delen, al dan niet doorschijnende vakvullingen en ventilatievoorzieningen. Dit KOMO attest heeft geen betrekking op de ventilatievoorziening zelf. De houten gevelelementen hebben geen dragende functie en zijn niet bedoeld om aan de stabiliteit van het bouwwerk bij te dragen. Dit KOMO attest heeft betrekking op in Nederland toe te passen houten gevelelementen voor plaatsing in onbeschutte buitensituaties in uitwendige scheidingsconstructies van gebouwen. Prestaties zoals vermeld in hoofdstuk 2 van dit KOMO attest zijn gebaseerd op de eisen voor nieuwbouw. Houten gevelelementen voldoen daarmee tevens aan de eisen voor bestaande bouw waarvoor het van rechtens verkregen niveau van toepassing is.
1.2
VEREISTE KENMEKREN De uitspraken in dit KOMO attest voor geveldelen samengesteld met houten gevelelementen zijn geldig indien het houten gevelelement voldoet aan de voorwaarden uit tabel 1. Tabel 1: Voorwaarden productkenmerken Prestaties Bouwbesluit Kenmerk
Bepalingsmethode
Weerstand tegen windbelasting - vervorming - sterkte
NEN-EN 12211
Eis BRL
Afscheiding van vloer, trap en hellingbaan
Aanwezigheid en hoogte, stootbelasting bepaald volgens NEN-EN 1991-1-1
Stootbelasting ≥ 0,5 kNm
Beperking van het ontwikkelen van brand en rook
NEN-EN 13501-1
Brandklasse ten minste D en rookklasse ten minste s2
Inbraakwerendheid
NEN 5096
Weerstandsklasse 0 of 2
Akoestische eigenschappen (van buiten)
NEN-EN-ISO 10140-3
≥ 23 dB
Waterdichtheid
NEN-EN 1027
Klasse 2A – klasse Exxx
Beperking toepassing van schadelijke materialen
NEN-EN 14351-1
Geen eis
Bescherming tegen ratten en muizen
Openingen ≤ 0,01 m
Geen openingen > 0,01 m
Hoogte van deuropeningen
NEN-EN 12519
≥ 2,1 m, incl. eventuele slijtstrip
Breedte van deuropeningen
Vrije breedte ≥ 0,85 m
≥ 0,85 m
Drempelhoogte woningtoegangsdeur
Hoogteverschil ≤ 0,02 m
≤ 0,02 m
Warmteoverdracht
NEN-EN-ISO 10077-1/2 of NEN-EN-ISO 12567-1/2
≤1,65 W/m²·K
Luchtdoorlatendheid
NEN-EN 1026
≥ Klasse 3
Klasse 2 - Exxx Klasse B - C
Toegang woongebouw
De toegang tot een woongebouw heeft een zelfsluitende deur en draait niet tegen de vluchtrichting in
Sterkte kozijnen en ramen (schokbelasting, mechanische vermoeiing een pulserende belasting)
NEN 3665
Geen blijvende vormverandering of breuk en behoud van prestatie
Beperking inwendige condensatie in borstweringen
Paragraaf 6.4 van BRL 0801
Geen inwendige condensatie
Pagina 3 van 10
KOMO attest
K86289/01
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen 2.
PRESTATIES OP GROND VAN HET BOUWBESLUIT
2.1
BOUWBESLUITINGANG Nr
afdeling
grenswaarde/ bepalingsmethode
prestaties volgens kwaliteitsverklaring
2.1
Algemene sterkte van de bouwconstructie
Geschikt voor de toepassing (situatie en hoogte van het gebouw)
2.3
Afscheiding van vloer, trap en hellingbaan
Uiterste grenstoestand van de bouwconstructie, bepaling volgens de van toepassing zijnde Eurocodes en/of NEN-normen. Aanwezigheid Hoogte Openingen Overklauterbaarheid
2.9
Beperking van het ontwikkelen van brand en rook
2.10
Beperking van uitbreiding van brand Verdere beperking van uitbreiding van brand en beperking van verspreiding van rook Inbraakwerendheid, nieuwbouw
Binnenoppervlak Buitenoppervlak WBDBO ≥ 30 minuten, volgens NEN 6068 WBDBO ≥ 30 minuten, volgens NEN 6068
Brand- en rookklasse ≥ D-s2 Brandklasse ≥ D Niet beoordeeld
Volgens NEN 5087 bereikbare elementen voldoen ten minste aan weerstandklasse 2 volgens NEN 5096
Afhankelijk van toepassing klasse 0 of 2
Als zodanig gemarkeerde gevelelementen voldoen aan de betreffende eis Gevelelementen zijn geschikt om aan de eis te kunnen voldoen
2.11
2.15
Voldoen aan de eisen voor een vloerafscheiding op de daarvoor geldende hoogte
opmerkingen i.v.m. toepassing
Op de gevelelementen gemonteerde doorvalbeveiligingen en/of balkonafscheidingen vallen niet onder deze kwaliteitsverklaring.
Niet beoordeeld
3.1
Bescherming tegen geluid van buiten, nieuwbouw
Karakteristieke geluidwering tussen buitenlucht en verblijfsgebied ≥ 20 dB en tussen buitenlucht en verblijfsruimte ≥ 18 dB of dB(A) volgens NEN 5077
3.4
Geluidwering tussen ruimten, nieuwbouw
Karakteristiek lucht-geluidniveauverschil ≥ 47 dB volgens NEN 5077 Gewogen contact-geluidniveauverschil ≤ 59 dB volgens NEN 5077
3.5
Wering van vocht
Waterdicht, volgens NEN 2778
3.9
Beperking van de aanwezigheid van schadelijke stoffen en ioniserende straling Bescherming tegen ratten en muizen
Volgens voorschriften Ministeriële Regeling Binnendringen van ratten en muizen wordt tegengegaan
Karakteristieke geluidwering is niet bepaald. Door middel van berekeningen, dan wel beproevingen volgens NEN 5077 moet worden aangetoond dat de geluidwering van de totale constructie aan de eis voldoet Karakteristiek lucht-geluidniveauverschil en gewogen contact-geluidniveau-verschil zijn niet bepaald. Door middel van berekeningen, dan wel beproevingen volgens NEN 5077 moet worden aangetoond dat de geluidwering van de totale constructie aan de eis voldoet Gevelelementen zijn waterdicht tot de vermelde maximalle toetsingsdruk Geen afgifte van schadelijke stoffen en/of ioniserende straling te verwachten Geen onafsluitbare openingen > 0,01 m.
4.4
Bereikbaarheid en toegankelijkheid, nieuwbouw
Vrije breedte doorgang ≥ 0,85 m en vrije hoogte ≥ 2,3 m Hoogteverschil ≤ 0,02 m
Gevelelementen zijn geschikt om aan de eis te kunnen voldoen
Bij ontwerp dient rekening te worden gehouden met vrije breedte en hoogte
5.1
Energiezuinigheid, nieuwbouw
Warmtedoorgangscoëfficiënt ≤ 2,2 W/m²·K volgens NEN 1068 Luchtvolumestroom van het totaal aan gebieden en ruimten ≤ 0,25 dm3/s/m2, volgens blowerdoortest
Warmtedoorgangscoëfficiënt ≤ 2,2 W/m²·K Vermelding bijdrage van kieren en aansluitnaden aan luchtvolumestroom
Zie voorwaarden paragraaf 2.5.1
6.6
Vluchten bij brand
Niet beoordeeld
6.11
Tegengaan van veel voorkomende criminaliteit, nieuwbouw en bestaande bouw
Deur in vluchtroute te openen d.m.v. lichte druk Voorkomen van veel voorkomende criminaliteit in woongebouwen
3.10
Gevelelementen zijn geschikt om aan de eis te kunnen voldoen
In welke situatie en tot welke hoogte toepasbaar volgens 2.3.3
Gevelelement is geschikt voor toepassing van deurdranger
Pagina 4 van 10
KOMO attest
K86289/01
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen 2.2
TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN VEILIGHEID
2.2.1
Algemene sterkte van de bouwconstructie, BB-afdeling 2.1 Bouwbesluit, artikel; leden: 2.2, 2.3; 1, 2 en 2.4; 1 t/m 3. Het houten gevelelement, geplaatst in een buitengevel bezwijkt gedurende de ontwerplevensduur niet bij de fundamentele belastingscombinaties als bedoeld in NEN-EN 1990. De sterkte is daarbij bepaald op basis van de van toepassing zijnde windstuwdruk overeenkomstig Tabel NB.4 uit de Nationale Bijlage van NEN-EN 1991-1-4, rekening houdend met de van toepassing zijnde windvormfactoren, veiligheidscoëfficiënten en modificatiefactoren. Daarbij zijn de volgende uitganspunten gehanteerd: - De sterkteklasse van het hout bedraagt ten minste C24, bepaald conform NEN-EN 338. - De (dubbele) beglazing is uitgevoerd overeenkomstig Katern 12 van de KVT. Het eigen gewicht van het glas bedraagt maximaal 25 kg/m2. - Klimaatklasse 2 (Service class 2) overeenkomstig NEN-EN 1995-1-1, artikel 2.3.2.3 is van toepassing. - De volgende partiële factoren voor gezaagd hout zijn van toepassing: - uiterste grenstoestand : γM,UGT = 1,3; - bruikbaarheidsgrenstoestand : γM, BGT = 1,0. - Gevolgklasse CC2 overeenkomstig tabel NB.20-B1 NEN-EN 1990/NB en betrouwbaarheidsklasse RC2 zijn van toepassing. - De kozijnverbindingen voldoen aan de eisen uit BRL 0819. - De raam- en (hef)schuifverbindingen voldoen aan de eisen uit BRL 2339. - De maximale kozijnbreedte bedraagt 4.500 mm; - De maximale kozijnhoogte bedraagt 3.000 mm (verdiepingshoogte); - De maximale oppervlakte van het kozijn bedraagt 12,5 m 2. De van toepassing zijnde windstuwdruk dient te worden bepaald op basis van de geldende windgebieden en terreincategorieën overeenkomstig NEN-EN 1991-1-4/NB, zoals informatief weergegeven in figuren 1 en 2. Bij afwijkende uitgangspunten moet worden vastgesteld of aan de eisen wordt voldaan.
Figuur 1 – Windgebieden
Figuur 2 – Terreincategorieën
Gebied I
Categorie 0
: Zee of kustgebied
Categorie II
: Onbebouwd gebied
Categorie III
: Bebouwd gebied
: Markermeer, IJsselmeer, Waddenzee, Waddeneilanden en de provincie Noord-Holland ten noorden van de gemeenten Heemskerk, Uitgeest, Wormerland, Purmerend en EdamVolendam.
Gebied II : Het resterende deel van de provincie Noord-Holland, het vasteland van de provincies Groningen en Friesland en de provincies Flevoland, Zuid-Holland en Zeeland. Gebied III : Het resterende deel van Nederland.
2.2.2
Toelichting: De van toepassing zijnde terreincategorie moet worden bepaald op basis van de definities uit NEN-EN 1991-1-4/NB. Terreincategorie 0 komt met name voor bij de Noordzeekust, aan de Waddenzee, het IJsselmeer en de Zeeuwse meren.
Afscheiding van vloer, trap en hellingbaan, BB-afdeling 2.3 Bouwbesluit, artikel; leden: 2.17; 1, 2.18; 1 t/m 4, 2.19; 1 t/m 5 en 2.20; 1 en 2. Bij een hoogteverschil ≥ 1 m tussen een vloer en de aansluitende vloer, terrein of water kunnen houten gevelelementen als afscheiding dienen. Houten gevelelementen die mede als afscheiding moeten dienen mogen tot een hoogte tot 0,85 m vanaf de vloer niet zijn voorzien van al dan niet te openen delen en/of tussen de 0,2 en 0,7 m hoogte boven de vloer niet voorzien in een opstapmogelijkheid. Houten gevelelementen met daarop gemonteerde doorvalbeveiligingen en/of balkonafscheidingen vallen niet onder dit KOMO attest.
Pagina 5 van 10
KOMO attest
K86289/01
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen Toepassingsvoorwaarden 1. De gevelelementen moeten zijn voorzien van beglazing waarvan het breukgedrag ten minste voldoet aan klasse B of C. 2. Het achteraf monteren van doorvalbeveiligingen en/of balkonafscheidingen, zonneschermen e.d. op het houten gevelelement is niet toegestaan. 2.2.3
Beperking van het ontwikkelen van brand en rook, BB-afdeling 2.9 Bouwbesluit, artikel; leden: 2.67; 1 en 2, 2.68; 1 t/m 5 en 2.70; 1. De houten gevelelementen voldoen voor die zijden die grenzen aan de binnenlucht aan de eisen met betrekking tot de beperking van ontwikkelen van brand en rook. De houten gevelelementen voldoen voor die zijden die grenzen aan de buitenlucht aan de eisen met betrekking tot de beperking van ontwikkelen van brand en rook. Ten hoogste 5% van de totale oppervlakte van de gevel(s) van elke afzonderlijke ruimte is vrijgesteld van de vereiste brand-en rookklasse.
2.2.4 2.2.5
Beperking van uitbreiding van brand (WBDBO), BB-afdeling 2.10 Verdere beperking van uitbreiding van brand en beperking van verspreiding van rook, BB- afdeling 2.11 Bouwbesluit, artikel; leden: 2.84; 1 t/m 4, 6 en 7 respectievelijk 2.94; 2. De bijdrage van de houten gevelelementen aan de weerstand tot branddoorslag en brandoverslag is in het kader van dit KOMO attest niet bepaald. Of de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag tussen ruimten voldoet aan de genoemde artikelen uit het Bouwbesluit, moet worden bepaald overeenkomstig NEN 6068. Toepassingsvoorbeeld NPR 6091 geeft veilige afstanden tussen gevelopeningen van verschillende brandcompartimenten. Boven deze afstand wordt de vereiste weerstand tegen brandoverslag gerealiseerd.
2.2.6
Inbraakwerendheid, BB- afdeling 2.15 Bouwbesluit, artikel; leden: 2.130. De houten gevelelementen die als zodanig zijn gemerkt behoren na correcte montage, beglazing en afhangen van eventuele deuren, tot weerstandklasse 0 of 2, bepaald overeenkomstig NEN 5096. Toepassingsvoorwaarde 1. Weerstandsklasse ≥ 2 is van toepassing op deuren, ramen, kozijnen en daarmee gelijk te stellen constructieonderdelen van een niet-gemeenschappelijke ruimte van een woonfunctie die volgens NEN 5087 bereikbaar zijn voor inbraak. 2. De gevelelementen moeten zijn voorzien van beglazing met inbraakwerendheidsklasse P4A en/of in geval van isolatieglas, zijn samengesteld met ten minste 1 ruit met een breukgedrag > klasse B of C.
2.3
TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN GEZONDHEID
2.3.1
Bescherming tegen geluid van buiten – nieuwbouw, BB-afdeling 3.1 Bouwbesluit, artikel; leden: 3.2, 3.3; 1, 3 t/m 4 en 3.4; 1 t/m 5. Kozijnen, ramen en borstweringen en bouwkundige aansluitingen conform KVT, exclusief ventilatievoorzieningen zijn geschikt om de geluidwering van de uitwendige scheidingsconstructie van een verblijfsgebied, voor zover de constructie de scheiding vormt met de buitenlucht, bepaald overeenkomstig NEN 5077 te laten voldoen aan artikel 3.1 van het Bouwbesluit. Voor het berekenen van de geluidwering van de totale uitwendige scheidingsconstructie kunnen waarden voor de andere onderdelen (zoals ventilatieroosters, suskasten etc.) ontleend worden aan andere KOMO kwaliteitsverklaringen. Toepassingsvoorwaarde Van geval tot geval dient voor de uitwendige constructie door berekening of beproeving volgens NEN 5077, dan wel door toetsing aan NPR 5070, te worden aangetoond dat aan de eisen wordt voldaan.
2.3.2
Geluidwering tussen ruimten – nieuwbouw, BB-afdeling 3.4 Bouwbesluit, artikel; leden: 3.16; 1 t/m 4, 3.17; 1 t/m 4, 6 en 7 en 3.17a, 1 t/m 5. Kozijnen, ramen en borstweringen en bouwkundige aansluitingen conform KVT, exclusief ventilatievoorzieningen zijn geschikt om de karakteristieke isolatie-index voor luchtgeluid en de isolatie-index voor contactgeluid voor de geluidsoverdracht van een besloten ruimte naar een andere verblijfsruimte van een aangrenzende gebruiksfunctie van een ander perceel, dan wel van een verblijfsruimte naar een andere verblijfsruimte van dezelfde woonfunctie te laten voldoen. Voor het berekenen van de geluidwering van de totale uitwendige scheidingsconstructie kunnen waarden voor de andere onderdelen (zoals ventilatieroosters, suskasten etc.) ontleend worden aan andere KOMO kwaliteitsverklaringen. Toepassingsvoorwaarde Van geval tot geval dient voor de uitwendige constructie door berekening of beproeving volgens NEN 5077, dan wel door toetsing aan NPR 5070, te worden aangetoond dat aan de eisen wordt voldaan.
2.3.3
Wering van vocht, BB-afdeling 3.5 Bouwbesluit, artikel; leden: 3.21; 1. De gevelvulling, met inbegrip van de aansluiting aan de aanliggende delen van de uitwendige scheidingsconstructie is in onbeschutte situatie waterdicht, bepaald overeenkomstig NEN 2778. Deze waarde echter niet hoger dan de maximale waarde die in tabel 2 voor de verschillende gevelelementen is vermeld. Bij combinatiekozijnen is de meest ongunstige waarde representatief voor het gehele gevelelement.
Pagina 6 van 10
KOMO attest
K86289/01
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen Maximale toepassingshoogte gerelateerd aan het windsnelheidsgebied1) (in m2))
kust
Onbebouwd
bebouwd
Onbebouwd
bebouwd
III
bebouwd
II
Onbebouwd
I
kust
Kozijnuitvoering / vakvulling2)
Minimale klasse waterdichtheid volgens EN 12208
Tabel 2 - Maximale toepassingshoogte gerelateerd aan windsnelheidsgebied bij toetsingsdruk in Pa
Vaste beglazing
≥ 8A
25
45
60
95
95
110
190
190
Borstwering sandwich
≥ 8A
25
45
60
95
95
110
190
190
Borstwering samengesteld
≥ 6A
--
8
20
8
20
30
35
45
54 / 67 mm buitendraaiend raam, enkel
≥ 6A
--
8
20
8
20
30
35
45
54 / 67 mm buitendraaiend raam, dubbel
≥ 4A
--
--
10
--
--
15
10
20
54 / 67 mm uitzetraam
≥ 4A
--
--
10
--
--
15
10
20
54 mm binnendraaiend raam, enkel
≥ 6A
--
8
20
8
20
30
35
45
67 mm binnendraaiend raam, enkel
≥ 7A
--
10
30
15
30
45
55
70
54 / 67 mm binnendraaiend raam, dubbel
≥ 6A
--
8
20
8
20
30
35
45
Frans balkon deur
≥ 8A
25
45
60
95
95
110
190
190
54 mm draaivalraam
≥ 8A
25
45
60
95
95
110
190
190
67 mm draaivalraam
≥ 9A
150
150
150
300
300
300
300
300
54 / 67 mm draai-draaivalraam
≥ 8A
25
45
60
95
95
110
190
190
54 / 67 mm valraam
≥ 6A
--
8
20
8
20
30
35
45
54 mm vast-/verhuisraam
≥ 6A
--
8
20
8
20
30
35
45
67 mm vast-/verhuisraam
≥ 7A
--
10
30
15
30
45
55
70
Koppeldetail horizontaal
≥ 4A
--
--
10
--
--
15
10
20
Koppeldetail verticaal
≥ 4A
--
--
10
--
--
15
10
20
1) 2)
Toepassingshoogte gemeten van maaiveld tot aan bovenzijde kozijn. In geval van combinatiekozijnen is van de diverse vakvullingen de laagste waarde bepalend voor de prestatie van het totale gevelelement. Toelichting 1. Voor de indeling in windgebieden en terreincategorieën wordt verwezen naar de figuren 1 en 2 in paragraaf 2.2.1 van dit KOMO attest en daarbij behorende toelichting. 2. De eisen uit het bouwbesluit en daarmee de prestaties van de houten gevelelementen zijn gebaseerd op de normatief geldende omstandigheden. In de praktijk kan het voorkomen de normatief geldende omstandigheden gedurende piekmomenten tot een factor 2 worden overschreden. Tijdens deze piekmomenten kunnen lekkages ontstaan.
2.3.4
Beperking van de aanwezigheid van schadelijke stoffen en ioniserende straling, Bouwbesluit afdeling 3.9 Bouwbesluit, artikel; leden: 3.63;1. Op houten gevelelementen is geen ministeriële regeling van toepassing. Er is geen afgifte van schadelijke stoffen en/of ioniserende straling te verwachten.
2.3.5
Bescherming tegen ratten en muizen, BB-afdeling 3.10 Bouwbesluit, artikel; leden: 3.69; 1 t/m 3. De houten gevelelementen hebben geen openingen > 1 cm. Toepassingsvoorwaarde Voeg-, aansluit- en ventilatieopeningen die breder dan 1 cm zijn, dienen van afsluitbare (ventilatie)roosters te worden voorzien.
2.4
TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN BRUIKBAARHEID
2.4.1
Bereikbaarheid en toegankelijkheid - nieuwbouw, BB-afdeling 4.4 Bouwbesluit, artikel; leden: 4.22; 1 en 2, 4.27; 1 t/m 4. De houten gevelelementen zijn ter plaatse van een deuropening geschikt voor een vrije doorgang met een breedte van ten minste 0,85 m en een hoogte van ten minste 2,3 m. De drempelhoogte bedraagt ten hoogste 0,02 m ter plaatse van de toegang van een woning of woongebouw of een (bijzondere) toegankelijkheidssector ten opzichte van de vloer van een aangrenzende ruimte of het aansluitende terrein. Toepassingsvoorwaarden 1. De breedte van de deuropening is mede afhankelijk van de vorm en afmetingen van de deur en het kozijn en tot welke stand de deur kan worden geopend. 2. Bij toepassing in bestaande bouw zijn de afmetingen van de houten gevelelementen mogelijk afhankelijk van de bestaande gevelopening. 3. Bij de bepaling van het hoogteverschil dient rekening te worden gehouden met een eventuele sluitstrip of geleiderail.
Pagina 7 van 10
KOMO attest
K86289/01
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen 2.5
TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN ENERGIEZUINIGHEID EN MILIEU, NIEUWBOUW
2.5.1
Energiezuinigheid - nieuwbouw BB-afdeling 5.1 Bouwbesluit, artikel; leden: 5.3; 4 en 5.4; 1 en 2. Kozijnen, ramen en borstweringen en bouwkundige aansluitingen conform KVT, exclusief ventilatievoorzieningen zijn geschikt om te voldoen aan de eis voor de warmtedoorgangscoëfficiënt van gemiddeld 1,65 W/m2·K met een maximum van 2,2 W/m2·K, bepaald overeenkomstig NEN 1068. Toepassingsvoorwaarden 1. Kozijnen en ramen moeten zijn voorzien van glas en/of sandwichpaneel met een U-waarde ≤ 1,1 W/m2·K. De totale oppervlakte van het glas en/of sandwichpaneel ten opzichte van het totale oppervlak van het gevelelement is daarbij afhankelijk van de thermische geleidbaarheid (λ) van de toegepaste houtsoort: Zie tabel 3 voor de minimale glaspercentages bij warmtedoorgangscoëfficiënten 1,65 W/m2·K en 2,2 W/m2·K. Tabel 3 – Minimale glaspercentages bij toepassing van kozijnen met een (draai)-raam Warmtedoorgangscoëfficiënt
Minimaal percentage glasoppervlak [%] λ: 0,11 W/m·K λ: 0,13 W/m·K λ: 0,16 W/m·K λ: 0,18 W/m·K
1,65 W/m2·K 2
2,20 W/m ·K 1)
48
58
0
0
niet mogelijk1) niet mogelijk1) 31
39
In deze gevallen is het niet mogelijk om met het houten gevelelement aan de gestelde eis te voldoen.
2. Deuren moeten voldoen aan de eisen voor toepassing in nieuwbouw overeenkomstig BRL 0803 “Houten buitendeuren”. De totale oppervlakte van het glas ten opzichte van het totale oppervlak van een massieve stapeldorpeldeur of hefschuifdeur is daarbij afhankelijk van de thermische geleidbaarheid (λ) van de toegepaste houtsoort en de opbouw en maatvoering van de deur. Zie tabel 4 en 5 voor de minimale glaspercentage bij een warmtedoorgangscoëfficiënt van 2,20 W/m2·K. Tabel 4 – Minimale glaspercentages bij toepassing van stapeldorpeldeuren en hefschuifdeuren 930 x 2325 mm1) Opbouw (hefschuif)-deur (930 x 2325 mm)
Minimaal percentage glasoppervlak [%] λ: 0,11 W/m·K λ: 0,13 W/m·K λ: 0,16 W/m·K λ: 0,18 W/m·K
Dikte 54 tot 67 mm, één glasvlak
0
0
39
49
Dikte 54 tot 67 mm, twee glasvlakken
0
10
45
252)
Dikte ≥ 67 mm, één glasvlak
0
0
20
41
Dikte ≥ 67 mm, twee glasvlakken
0
0
28
46
Tabel 5 – Minimale glaspercentages bij toepassing van stapeldorpeldeuren en hefschuifdeuren 1500 x 2325 mm1) Opbouw (hefschuif)-deur (1500 x 2325 mm)
Minimaal percentage glasoppervlak [%] λ: 0,11 W/m·K λ: 0,13 W/m·K λ: 0,16 W/m·K λ: 0,18 W/m·K
Dikte 54 tot 67 mm, één glasvlak
0
0
29
40
Dikte 54 tot 67 mm, twee glasvlakken
0
0
33
43
Dikte ≥ 67 mm, één glasvlak
0
0
5
25
Dikte ≥ 67 mm, twee glasvlakken
0
0
13
32
1)
2)
Bij de berekeningen is uitgegaan van een houten kozijn in combinatie met een laag-reliëfdorpel/hardstenen onderdorpel met een Uf-waarde ≤ 5,8 W/m·K. In afwijking op 1) is in deze situatie het percentage bepaald op basis van de combinatie van een houten kozijn met een laagreliëfdorpel met een Uf-waarde ≤ 3,1 W/m·K.
3. Bij toepassingsvoorwaarden, afwijkend ten opzichte van punten 1 en 2, dient zo nodig overeenkomstig NEN 1068 te worden bepaald of aan de eis wordt voldaan. De luchtvolumestroom van het binnen de thermische schil gelegen deel van een gebouw waarin zich verblijfsgebieden, toiletruimte en badruimte bevinden mag maximaal 0,2 m3/s bedragen, bepaald overeenkomstig NEN 2686. 2.6
VOORSCHRIFTEN INZAKE INSTALLATIES
2.6.1
Vluchten bij brand, BB-afdeling 6.6 Bouwbesluit, artikel; leden: 6.25; 1 t/m 8. Gevelelementen, voorzien van een deur, op een vluchtroute moeten kunnen worden geopend d.m.v. lichte druk, of zijn voorzien van een ontsluitingsmechanisme. Toepassingsvoorwaarden Een deur op en vluchtroute vanaf de uitgang van een wooneenheid naar de uitgang van een woonfunctie voor kamergewijze verhuur kan in de vluchtrichting worden geopend door een lichte druk tegen de deur of met een ontsluitingsmechanisme dat voldoet aan NEN-EN 179 of NEN-EN 1125. Een deur op een vluchtroute, niet zijnde een woonfunctie, draait niet tegen de vluchtrichting in indien meer dan 37 personen op die uitgang zijn aangewezen. Deze deur kan geen schuifdeur zijn.
Pagina 8 van 10
KOMO attest
K86289/01
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen In geval meer dan 100 personen op deze deur zijn aangewezen kan deze deur worden geopend met een lichte druk of dient te zijn voorzien van een ontsluitingsmechanisme dat voldoet aan NEN-EN 1125. 2.6.2
Tegengaan van veel voorkomende criminaliteit, BB-afdeling 6.11 Bouwbesluit, artikel; leden: 6.51; 1. De houten gevelelementen zijn geschikt voor toepassing van een zelfsluitende deur die van buitenaf niet zonder sleutel kan worden geopend. Toepassingsvoorwaarde Ter bepaling van het type en aantal scharnieren moet het deurgewicht worden vastgesteld. Bij toepassing van een deurdranger moet het gewicht van de deur met 37% worden verhoogd. Voorbeeld: bij een totaal deurgewicht van 100 kg moeten scharnieren worden toegepast welke zijn geschikt voor een totaal deurgewicht van 137 kg.
3.
OVERIGE PRESTATIES IN DE TOEPASSING
3.1
STERKTE KOZIJEN EN RAMEN, BRL 0801 ARTIKEL 6.1 De kozijnen en ramen vertonen, bepaald overeenkomstig NEN 3665, geen blijvende vormverandering of breuk.
3.2
BEPERKING VAN INWENDIGE CONDENSATIE, BRL 0801 ARTIKEL 6.4 De borstweringspanelen zijn, berekend overeenkomstig de aangepaste glaser-methode, geschikt voor binnenklimaatklasse II.
4.
WENKEN VOOR DE GEBRUIKER Controleer bij aflevering van de onder “Technische specificatie” vermelde producten of: - geleverd is wat is overeengekomen; - de producten voldoen aan de onder “Technische specificatie” vermelde eisen, volgens de genoemde bepalingsmethoden; - de producten geen zichtbare gebreken vertonen als gevolg van transport en dergelijke. Indien u op grond van het hiervoor gestelde tot afkeuring overgaat, neem dan contact op met: - Van den Einden Machinale Timmerwerken B.V. en zo nodig met: - Kiwa Nederland B.V. Voer de opslag, het transport en de verwerking uit overeenkomstig de onder “Verwerking en onderhoud” genoemde bepalingen. Neem de onder “Prestaties op grond van het Bouwbesluit” genoemde toepassingsvoorwaarden in acht.
5.
DOCUMENTENLIJST NEN 1068
Thermische isolatie van gebouwen – Rekenmethoden, inclusief wijzigingsblad A5: 2008
NEN 2686
Luchtdoorlatendheid van gebouwen – Meetmethode, inclusief wijzigings-blad A2: 2008
NEN 2778
Vochtwering in gebouwen – Bepalingsmethoden, inclusief wijzigingsblad A4: 2011
NEN 3665
Gevelvullingen met houten kozijnen, ramen, deuren, borstweringen en overige vullingen - Eisen en beproevingsmethoden
NEN 5077
Geluidwering in gebouwen – Bepalingsmethoden voor de grootheden geluidwering van uitwendige scheidingsconstructies, luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidniveaus veroorzaakt door installaties en nagalmtijd, inclusief correctieblad C2: 2011
NEN 5087
Inbraakveiligheid van woningen - Bereikbaarheid van dak- en gevelelementen: deuren, ramen en kozijnen
NEN 5096
Inbraakwerendheid - Dak- of gevelelementen met deuren, ramen, luiken en vaste vullingen - Eisen, classificatie en beproevingsmethoden
NEN 6068
Bepaling van de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag tussen ruimten
NEN-EN 179
Hang- en sluitwerk - Sluitingen voor nooduitgangen met een deurkruk of een drukplaat, voor gebruik bij vluchtroutes - Eisen en beproevingsmethoden
NEN-EN 338
Hout voor constructieve toepassingen - Sterkteklassen
NEN-EN 1026
Ramen en deuren - Luchtdoorlatendheid beproevingsmethode
NEN-EN 1027
Ramen en deuren - Waterdichtheid - Beproevingsmethode
NEN-EN 1125
Hang- en sluitwerk - Panieksluitingen voor vluchtdeuren met een horizontale bedieningsstang voor het gebruik bij vluchtroutes - Eisen en beproevingsmethoden
NEN-EN 1990
Eurocode – Grondslagen van het constructief ontwerp, inclusief nationale bijlage
NEN-EN 1991-1-1
Eurocode 1: Belastingen op constructies - Deel 1-1: Algemene belastingen - Volumieke gewichten, eigen gewicht en opgelegde belastingen voor gebouwen, inclusief nationale bijlage
NEN-EN 1991-1-4
Eurocode 1: Belastingen op constructies – Deel 1-4: Algemene belastingen – Windbelasting, inclusief nationale bijlage
NEN-EN 1995-1-1
Eurocode 5: Ontwerp en berekening van houtconstructies – Deel 1-1: Algemeen – Gemeenschappelijke
Pagina 9 van 10
KOMO attest
K86289/01
Geveldelen samengesteld met houten gevelelementen regels en regels voor gebouwen, inclusief nationale bijlage NEN-EN 12211
Ramen en deuren - Weerstand tegen windbelasting - Beproevingsmethode
NEN-EN 12519
Ramen en deuren - Terminologie
NEN-EN 13501-1
Brandclassificatie van bouwproducten en bouwdelen – Deel 1: Classificatie op grond van resultaten van beproeving van het brandgedrag
NEN-EN 14351-1
Ramen en deuren - Productnorm, prestatie-eisen - Deel 1: Ramen en deuren zonder brand- en rookwerende eigenschappen
NEN-EN-ISO 10077-1
Thermische eigenschappen van ramen, deuren en luiken - Berekening van de warmtedoorgangscoëfficient Deel 1: Algemeen
NEN-EN-ISO 10077-2
Thermische eigenschappen van ramen, deuren en luiken - Berekening van de warmtedoorgangsco?fficient Deel 2: Numerieke methode voor kozijnen
NEN-EN-ISO 10140-3
Akoestiek - Laboratoriummeting van geluidisolatie van bouwelementen - Deel 3: Het meten van de contactgeluidisolatie
NEN-EN-ISO 12567-1
Thermische eigenschappen van ramen en deuren - Bepaling van de warmtegeleiding met de warmtekastmethode - Deel 1: Complete ramen en deuren
NEN-EN-ISO 12567-2
Thermische eigenschappen van ramen en deuren - Bepaling van de warmtegeleiding met de warmtekastmethode - Deel 2: Dakramen en andere kantelramen
NPR 5070
Geluidwering in woongebouwen - Voorbeelden van wanden en vloeren in steenachtige draagconstructies
NPR 6091
Computerprogramma van het NEN voor het bepalen van de weerstand tegen brandoverslag volgens de NEN 6068:2004. Het programma vervangt de gedrukte NPR 6091 ‘Weerstand tegen brandoverslag’ uit 1995.
KVT
Kwaliteit van houten gevelelementen. Omschrijving materialen en halfproducten en voorwaarden voor de samenstelling
Bouwbesluit
Het Bouwbesluit
BRL 0803
Houten buitendeuren
BRL 0819
Verbindingstechnieken in houten gevelelementen
Pagina 10 van 10
